ANA ROM

Jf X

1. K S. S. T.

DISSERTATIO GRADUALIS,

DE

ROM

ANA

APOSTOLI PAULI

CIV1TATE,

QUAM,

Qonfenßt dm^ltsßm*. Facultatis Philofo^h.

In UffalienfiUluflriAtbcnteo,

■

Sub MODERAMINE

VIR! CELEBERRIM1,

Mag. PET RT

EKERMAN.

Eloquent. PROFESS. Reg. & Ordin.

Placido Bonorum examini modefte defcrt

SVENO HÖRSTADIUS,

XERICI US.

In Auditorio Carol. Majori, ad diem XXIII. April .Vi Anno MDCCXLVI.

Horis, ante meridiem, films*

UPSALI^E.

h' "A

S:« M:tis

magn£ ffdei viro, "

PATR1 ^ac DOMINO,

Rcverendisfimo,

*

S. S. Theologix DOCTORI Ccleberrimo,

Dicecef Strengncfenfis EPISCOPO

Eminentijfimo,

Confiftorii ibidem P RiE SIDI

3Bec non Gymnafii Scholarumque EPHORO

Gravisfimo,

M£CENATI MAXIMO«

Mpenfius, velißo nomine,ßbi gvatulentur di-

entes_, quod gravi munernm onere farciniscfue

licet defiititti, W Magnorum Virorum nibilo

minus froperare pojfcnt li,mina^y animum, ubi

rdijna deßnt^% oblaturi venerabundum. Spe henevolen-

', ^ tis

ties & _favöris Tui, RcverendifUme PATER, fla¬

ue fingularis, fubit oculos chartaceum hocce opufculumy

nullo, quodingenuefateor,nitoreperfe decoratwn. Sus*

cipias vero facilis ^, humiüimus obteftor ^, Interpretern mentis devotiftmx, cS, ultra quod dici fotefl, Te atque.

merita T^ua in Ecclefiam efPatriam univerfam,colentis.

Pependeram olim ego de ore Tu^o laetißimus ^, Tuis<p£

manibus facros, quos adiiordines, ^* b<ec ita recor- Jör beneficia ^, z// fentiat fimul animus, ozw dulcia pie-

tatis incitament^{a ex} admenitionibus, cedroque dignis9

quas,fubfellia Gymnaftica quoties vißtqbas, fingulis no•

flrum inflillafti, divinum prope folamen in officio

perarduo, necfine tremore unquam obeundo. Faxit, u#-

wö, Deus Optimus Maximus, ut quam diutiffme vivas Eccleficc orthodoxe proefidium ^, defiderium & ^*fiilcrum9 Splendidifftmce Familie folatium magnum, clientum de- niqueportus ara. Meas autemfpes, fecundumDEUM,

Tibi, ReverendiffimePATER, induflria, qua poffum

maxima, commendo, permanfurus.

Revercndiffimi NOMINIS TUI

cultor & cliens devotiflitnus Sveno Horstadxus.

VIR0 Admedum Reverend» atque Ampliffim»

DOMINO

MAG. CAROLO FRIDERICO

LIUNGBERG,

Ecelefue Strengnef. Templique Catheciralis ARCHI-

PR/EPOSITO & ANTISTITI meritiflimo,

. — • nee nori

Venerandt Confiftorii ADSESSORI gravifllmo.

VIRO Admodum Keverendo atque Praclariffitm

DOMINO

MAG. ERICO HUMBLA,

ÉecleficeSelloenfisPASTORI&adjacentis diftri&usPR^E- POSITO vigilantifllma, ad Reg. Streng. Gymn. S.

S.Theofogise LECTORI Primario, Ven.Confifi

ADSESSORI gravillimo,

7. VIRO Admodum Keverendo atque Kr^clariJ/tm»..

vDOMINO

MAG. DAN1ELI STENIO,

Afpoénfium PASTORI & PR./EPOSITO dignisfjmoy

S.S. Theolée^ae LECTORI vrgifantisffimo,Uener.

Confülorii ADSESSORI gravisfimo.

Patronis, Promoton-

omni obfervaix~

Pro. benefieiis. longc. maximis. parr- VOBIS, bafee. pagellas. ^{cum. voto.} omni- vixero.

- Amplißm Admodum Plarimumque

v-- ■ < -r 7Vi 'TP) 3o *''■ ' 1 %

■' c 5

fttltor (f elienf Sven®-

VIRO Aåmodum Reverendo _atque PrxclariJJlm

DOMINO

MAG. ERICO LIDIO,

Ecclefise Örebroénfis & adjäcentis diftridlus PASTOR!

& PR&POSITO digniflimo.

VIRO Admodum Reverendo _atque Frxclafifftnw^y

DOMINO

MAG. JOHANN! GILNAEO,

FÄSTORI & PR^POSITO inKumbla & Halsberg,

nec nort adjacentis diftri&us meritiflimOr

VIRO Plur. Reverendo atque Trtclarißlmo,

DOMINO

MAG. ERICO EKBOM,

Grcec. Lit. In Reg. Streng. Gymn. LECTORIvig!-

lantifTimo_* Ven.Confift. ADSESSORI

adcuratiffima.

bas ac Fautoribus»

tia colendis.

ter. ac. grada. in. pofterum. impctranda.

gense, fclicitatis. confecro. futurus. dum.

Reverendorum NOMINUM VESTRORUM

bumUimm Hörstadius;

VIR0 Flu rimumReverendoClariJJimo,

DOMINO

D:NO ER1CO BRANDER,

Eccleiiae, ^quaj Chrifto in Svinevad colligitur,

PASTORI vigilantisfimo.

Patrono ac Nutritio InduIgentilG.no.

QUantum

Tibi,

Patrone Öftime, debeam, vix

per integrum fere decennium _paterna Tua frui Ii-

cuit cura. Munus _vero, quod offero, fit licet exile,

at obftri&itfimi tarnen animi indicium,folito, hoc efi:

fereno vultu, _quo ipfe femper fum exceptus, excb pias, etjam atque etjam rogo, contendo. Supre-

mum ego Numen ardentiifimis implorabo preci- bus, velit Te,in illa ingravefcente aetate, ad Ec-

clefias commodum Tuorumque folatium defidera- tifiimum, fofpitem confervare & incolumem. Ero ad cineres usque,

PI. Revcrendi NOMIN1S Tül

*- '■ T'» ■ >

tultw kumillhnut Sveno Hörstadioa

I -N. J.

§. i

Ulta, fateor, qu£ de origiaegen-

tis Romanas ejusque imperii, in-

deaRomulo repetendi, perfcripta

leguntur, ejusmodi funt, utad o-

tiofas fabulas &prodigiofamenda-

ciafoleant referri; id tamen ve- riflirnum admirationeque dignum

manebit, excrevifle Mavortium iftumpopulum, fub initiis admodum exiguis, in ampli-

tudinem, cui vix parem, nedum fuperiorem, tuleritui-

ia cetas. Bini & gemelii fratres prima materies civitatis

condendoc exftitere. Sic, conftituto afylo, confluxitqui-

dem mira vis bominum; [ed^{res erat} unius *tatis,popu-

lus virorum, ut cum Floro loquar a). Brevi vero, id-

que per raptumSabinarum, adeo au<ftus eft numerus ci-

vium, utmultitudinem tantam, nec caperet urbs, nec

irruentem fuftinerent finitimi. Bella vel lacefliti cape^- febant, vel ultro inferebant. Ubi viribus effent infe¬

riores, artes & fraudes armis jungebantj ubi robuftio-

res, aperto marte pugnabant, ^nec defuit unquam pru-

dentia fortitudini. Otium civitatis exitium putavere,

A quare

f

2 ) O c <£££

quaretantum abeft, ut gemulos fugerent, ut prasoptarent

maxime. Imperii incrementa per ferietn praeliorum, profpere ipfis fuccedentium, ^enumerare fuperfedeo, in-

dicaturus verbo, vix o&o prseteriifife fecula, ^{cum totam}

ferme Europam, Afiam ^vero ad Euphratem, & Africas quandarm partem imperio fuo fubjecerint Romani, idque

& famse &gloriae fibi adquifiverint, utnomenRomanum

aut colerent, aut extimefcerent aliae nationes. Hinc Ci¬

cero fuis fibique impenfius gratulatur, quod nuUa gens

eflet, qu& non aut ita fubatta, ut vix exideret, aut ita domitat ut quiefceret, aut ita pacata, ut vittoria ipforum imperioque lottaretur b); triumphosque Pompe¬

janos teftes ait,ejfetotum orbem terrarum Romano im¬

perio teueri c). Sordida quidem primum & afpera, nul- loque elegantioris vitae cultu expolita defpici ^poterat ci- vitas, quoe colluvie diverfarum gentium, inudiis rapi- nisque adfuefaéta, coaluerat; fed evanuit fenfim iflamo-

rum aufteritas, hinc non ita multo poft fpeciem prae fe

tulit reipublicas haud incultas & longe florentffimce. Do-

mi quantum fuerit vel virium, vel prudentia;, vel fidei

in focios, tantum foras divulgaverat farna, ut ii habe-

rentur Romani, qui viribus armisque plurimum valerent, qui dementia in devi&os uterentur iisque nihil, praeter injurige licentiam, eriperent, qui facilesadmodum efTent

in fociis adfumendis quique fidem in focios fervarent in-

temeratam. Quid, quod tanta per orbem terrarum no- minis Romani percrebuit dignitas, auéloritas tanta, ut?

qui focii ad amicitiam P. R. provocaverint, tutos te&os-

que fe putarent, vel qui ultro vimipfis intulerant, im- pune fe intulifle non crederentj _{qua re} faélum elt, ut

non folum formidarent hoffes & inimici, fed etjam ve-

nerarentur focii & amici Romanum nomen magnumque haberetur & eximium amicum P. R. vocari & (bäum.

In cauflas admirandae Romanorum potentise & glorice o- pero-

) o ( ²

peröfius inquirere, alienum eft ^a propofito ^, adjungo

tantummodo, Auguftinum hoc uni &vero Dra^y a quo

omnir tfl poteßas & cujus prtidetitia rcgmtur univerfa,

taujßis nunquam injnßis, etfi occultisy tribuille d)y inter

quas refeit Aurelius Prudentius, fequentem: ut ncmpe

Ev_ang iium Chrifti, per orhem profervndum, minus im-

pedimenti haberet, quamfi in priftina barb^arte gentet diflöciatoeperftitiffent e); cui fententice aliquo modo ad-

ftipulari videntur verba Titi Vefpafiani, ultimum Hie-

rofolymis excidiumfe intuliffe negantis, fed^manusJolum

Juas Deo vindiccmti accommodaffe profitentis fj,

a) Rer. Rom.Lib 1. cap. I. b) Cicer. Örat. depro-

vinc• conjular, r) Orat.ejustipro Com.Balbo. d) Lib.

V. de Civit. Dei cap. XXL e) Conf. Lib II. v. p$2.feq.

f) Vid. Svetonium inejus vit. ^ex edit. Schild. p. m. 760%

j. II

Mihi, etfi omnis labor futurus erit in Sanéli Apo-

ftoli Pauli Romana civitate ejusque juribus cxplicandis,

licere tarnen puto, qucedam de impetranda & conferen-

da amicitia & focietate Romana praemittere, ut, quan-

tum diftet civitas ab amicitia illa, diftin&ius inferno-

fcatur. Vixdum primis infantise fafciolis liberata Ro¬

ma focios amare ccepit & viciffim ab illis redamari, ad-

eo ut mos fuerit, fi mos fit vocanda exirnia in repub.

conftituenda prudentia, Romanis ufitatiflimus, focieta-

tem & amicitiam vel ultro conferre, vel expetitam largiri, vel ipfos focios & amicos in civitatem adlci-

fcere. Glorias autem fuse & eminentias ut fuerunt fem¬

per tenaciflimi; ita admodum magnifice de fua fenfe-

runt amicitia, cautione adhibita fingulari, ne in indi-

gnos conferrent eandem, unde fpiritu tumidis& vel le-

viter arrogantibusnunquam illam concefiam efie legimus.

Erravit Mauritaniae & Getuliae Rex, Bocehus, partibus

A 2 Jugur-

4 €*JP )q(

Jugurthx favendo, erratum deprecans amicitiam petiit;

fed, quia Sullas fufpe&us, tale refponfum tulit: »51 P.

(f R. beneficii injuria memor effe fölet^{i teterum} Boccbo, _quemtim poenitet, deliftigratiam facit,Joedus

tf amicitia dabuntur, tum meruerit a). Quos auteij*

vel dignitas, vel auxilium latum, vel aliud quoddam

gratum munus dignos fecerit, qui amarentur ^, tantum abfuit, ut amicitia ipfis denegaretur, ut potius fuam offerendo eorum fibiexpofceret P. R. Syphax,RexNu- midarum,fubitoelt Carthaginenfibus hoftis fa&us, ad eum Centuriones tres legates miferunt% qui tum eo amicitiam Jocietatemquefaccrent, c? pollicerentur, fi perfevera-

ret urgere hello Carthaginenfes, gratam eam remjorc

fenatui P. (fR. & admxuros, ^ut in tempore cJ bens

tumulatam gratiam referant b). Exempla & nationum

& Regum, qui expetitam hane amicitiae gratiam large

admodum obtinuerunt, piurima proftant. Rhodienfis

civitas amica atqueJocia P. R. audit Gellioc), Aiduos tonfanguineos if fratres adpellatos dicit Crefar _{d) Inter} Reges eminent Antiochus Rex Syrise e), Sypbax Nu-

midiae /), Ariarathes Cappadociseg).San&iusautem jun*

&se hujusamicitiae exemplum & expreflius, quam quod

de judseis atque Romanis habetur, vix invenies ullum bj Finem jungend« focietatis fuifie ^mutuam commodi-

tatem & fecuritatem multa probant, nee alia fuit ratio,

eur tanto ftudio amicitiam Romanorum _ambirent exteri,

quam ut hoftium impetus eo vel prsecaverent, vel ob-

tunderent fecurique fuis fruerentur commodis. Et Rome

Amkorum nomen &Jociorum fanBiJJimum fuifTe teftatut Cicero i). Immo Caefar hane adfeverat effe P. R.

xonfvetudinem _{, ut}focios _atque amicos ^non modofui ni'

hl deperdere,fedgratia, dignitate, honore aiiBos ve•

ht efe A). Hinc _quoque CiceroSenatum Romanum ^voca-

- •

vit

/

) o ( ©K# 5

vit Regum, populortim^, nationumportum& refugmny

maximamque, dixit,laudem impcratores&magiftratusex

unahac^recaperefiuduijfefi provincias^fi f&cioszquitatc

tf fide defendiffent; itaque Romarn patrocinium orbis

terre verius, imperium nominari pofe concludit.

/). Ad quse commentatur Samuel Rachelius, fuccurrifle

quidem Romanos regibus multis populisque fociis, in¬

terim fub prsetextu fociorum 6c vindicandarum injuria«

rum, illis illatarum, fsepiflime fuam rem aftute egille#

Quam aftutiam Csefar, Romanorum nomine, benigniu«

interpretatur, referens fociatorum regnorum direptio-

nem ad jus quoddam asquitatis, quando apud Dionem

Cafiium loquitur: Majores noflri tantam urhem feceruntj

tumJuas fortums tanquam alienam pojjejjionemfemper periculis ohjicerent, aliorum autem ditionem, tanquam

Certinentem^{Ttrum vero}adaftutia & fubdolis Romanorumfe, baud cunBanter fuam facerentartibus,in).an

propria fociorum culpa, ipfis, per rixas, per inteftina

bella, pertorporem & vecordiam, in perniciem & ex-

itium fponte veluti ruentibus, an alia quadam caufTa,

evenerit,ipfe nondefiniam, contigifle^ut plurimum^fa-

tis fit mihi indicafle, ut, ubi pedem ponerent, ibi &

figerent eundem Romani. Id tarnen haudinique de ipfis

adfirmare licet, fiquidemplurimaipforum idem compro- bant a<Ra & fa&a, quod amicos, bene & pulcre fefe

gerentes,fanéle fatiscoluerint; ^non enim fuerat vel Rex

ullus, vel populus amicus, cui non honores ^, officia,

benefieia pracftiterunt,ut ii vel ipfi Romarn venerint,

vel legatos miferint, fella ipfis in fenatu poneretur, lau-

tia darentur, domus quam optima conducerenturj vel

etjam abfentibus folemniamunera, fcipionem eburneum,

togampi&am vel tunicam palmatam ^cumfellacuruli,mit-

terent quasfingula paffim recenfet Livius. Si prceterea ad trifiiores anguftias fuerint redaétae res fociorum, nec opera

6 Cg*i> ) o ( C£«&

onem fuam defiderari paffi funt Romani, faepeque ^, i.

pforum interventu, fsetior rerum facies amicis eft fub-

orta. Sed hifce diutius immorari vetor, quare in hoc fchediafmate, quid fit civem fuiffe Romanum ^exponam, Apolfolumque Paulut/i jura Roman« civitatis oh i. uifie indicabo, contentus Vei tantulum lucis ^ex

profana facris coneiliaffe paginis.

a) Salluft. bellfugurtb.c.ioq. b)Liv. lib. XXIV.

t) Lib. VII _cap. IV. d) Lib. I.cap. XXXHL c)Liv.

lib. XXXIV. fy Lib. XXVIL g) Lib. XLIL b) 1 Maccab• XIX. i) Orat. proDejot. k) Bell. Gäll. Lib. ^-

I.cap. XL V. 1) Off. Hb.II.cap.VIII. ni)Lib.XXXllX.

§. III.

Amicitia hac ut omnes non indigebant; ita nec

pariter eandem expetebant, nec ex «quo omnibus illam concedebant Romani; fed certis veluti gradibus diftin-

éia certisque titulis infignita, largius aliis, aliis ftri&ius,

conferebatur Habebant fua commoda amici, fua ^pecu-

liaria jura libertini, municipia ^, colonise, provincice

& prsefe&urae, aliudque fuit jus Latii, Quiritium aliud,

aliud Italicum5 qu« univerfa & fingula accurate tradere, atque in quo vei inter fe convenerint, vei difcrepave-

rint , fufius explicare, neque e re jam eft, _neque fuffi-

ceret charta percenfendis fententiarum divortiis, quae totidem ferme funt, quot numero ii, quide hifcefcri- pferunt. Civitatem tarnen & jus Quiritium, fupremos

fuiffe amicitise gradus, ultra quos nulla fuere- potiora jura & excellentiora ^, fl dixerim ^, ipfum Ciceronem

confentientem habeo, qui amplißtmum quemque Gallice,

ne cum infimo quidem cive Romano cenfet comparandum ö); Civcsque addit Rom. non tantum ejje auxilium maje-

flatiSy atqucimperii, ^verum etjam poteftarem Quiritium proxime ad Deorumimmortalium ^mimen accedere b). Ci-

cexopem inhifce jus Quiritium non modo a jure civi¬

tatis

) or ^t

fatis fecrevifie, fed & idem multo dignius & praeftan-

tius judicafte patet. Nihilominus funt quidam Plinii Ju¬

nioris de hoc jure Quiritio aliis, aliis civitate conceden- dis, rrajanum implorantis Lib. X. Epift. IV. & VI.com-

mentatores,qui jusQuiritium cum civitate confundunt &

pro fynonymis habent, ut Gronovius & Catanaeus. Alii Quiritium idem cum jure Latii faciunt, ut Buchnerus.

Panvinius autem dicitAuguftum Caefarem, jure Quiritio

antiquos & veteres Rom. cives voluifie diftin<ftos ^a no¬

vis & recentibus, quibus non nifi civitatem concefte-

rat. Rofinus autem Quiritium dicit fuifte jus Romana¬

rum coloniarumj idque jus privatum Civium Roma¬

norum vocatT\quod conftftebat in jure privatas liberta- tis,connubiorum, jurepatrio, jurclegitimidominii,heredi-

tatis, mancipii & nexus ufucapionis & reliquorum , jura

vero publica habuifte iftas colonias negatc). At mearum partium non eft hafce lites componere, quare quid (it

Komana civitas, quidve fignificet, tradam. Civitatem

a cive dici ^res eft notifiima, unde autem civis fuam

ducat originem, non peraeque inter omnes convenit*

alii enim a coeundo d), a ciendo alii e), vocem hane

deducuntEtymologi. Bodino autem civis eft quafi qui- vis, propterea quod in primis civitatibus finguli eodem jure uterentur. Quoenam haruni fententiarum reliquis pneftiterit, non facile dixeroy in communi & vulgari,

quam de cive habemus, notione, qua legitimum oppi-

di reiquepub. mcolamj fignificat, adquiefeens, civita¬

tem inde defcendentem, vi originis, habere refpeéftira

ad ccetum civium, eodem jure viventium ^, dico. Sin

autem abftradive civitas furnatur, nihil aliud fignificat,

quam ipfajura civium communia legesque, quibus ece-

tus regitur, beneque noftro refpondet Burjkap, ^{quae ac-}

ceptio & ufitatifliina eft, & pr(aefenti propcfito aecom-

modatiftimaj _{per civitatem itaque} Romarn??; niliil aliud

intel-

8 > o (

intelligo ^, niüjura privilegiet ^eorum, qui in numerum avium Romanorumfuerunt cooptati.

a) Orat. pro Fontej.c.g. b) ProRabir.c. I. & 2,

c) Antiq. Rom. X. c.22. d)VoftiEtymol. e) Ifidori orig.

j. IV.

Jura Rornanse civitatis, privilegia & prserogativas,

de oneribus nulia heic erit quseftio futura, prius quam

defcripfero, nonnuila de largitione civitatis, utpote a quo tempore dari ccepta eft civitas, a quibus, quibus,

©b _quas rationes, quo denique modo conceiTa, adducen-

da _reor, ut expeditiori, ad ea, qua; reftant, exponenda,

utar via. Sub ipfis imperii initiis Romulus, urbis gen-

tisque conditor& creator, plurimis fociis civitatem au-

xit, &nafcebantur, nefcio quo lufu fortume, non mo¬

do ex ignotis gentibus, fed _etjam ex inimicis & hofti-

bus amiciffimi. Quem fortunse adfiatum, callidus ille Imperator, naturali quodam bono, fibi fuacque genti fe-

citlucri, ut contendifie videantur fortuna & prudentia

in conflituenda hac particula civium _quam au&ilRma.

Saltem fundamenta jecit Romulus imperii non firma mo¬

do & valida, fed & digniflima, quse imitarentur quot- quot ad gubernacula regni ipfi fuccederent. Hoc no¬

mine eum maximi facit ClaudiusPrinceps apudTacitum:

Conditor noßer, inquiens, Romulus, t^antum fapientia valuitj Ut plerosque populos eodern die boftes, deincives hahuerit a). Et quod Claudius heic? laudat, id iplum

Cicero fundamentum imperii voeat: lUud, ait,fine uU

la dubitatione mßrum fundavit imperium, quod grin*

ceps slle> creator hujus urbis, Romulus, fceaere Sabino docuit, etjam hoftibus recipiendis entgeri hane civitatem oportere, cujus auäoritate₍₃ exemplo _nunquam eß in•

termijja a majoribus noftris largitio 0 ctmmunicatio et' vitans. Itaque 0 exLatio multi 0 lufeulani Ö La*

nuvini

€£2> ) ^o C $ Mvini (5 ex teteris generibus gentes univerße in civi-

■tatem funt recepts &c b). Largitionem itaque civitatis

ab ultima Romance gentis origine fuarepetere primordia,

fk per Reguin, per Confulum plebejorumque magiilra-

tuum getates, immo Imperatorum* donec imperii juila furgeret amplitudo, viguifle, tuto concludere licet. An- guftis omnium primo terminis continebatur civitas Ro¬

mana, & vix ultra mcenia in vicinum agrum fefe exten- debat_$ crefcente autem potentia, lenfim ac identidem

ita propagabatur, ut, poil bellum Marficum, fecia¬

le & Italicuni diélum, & quod, inter alios, Appianus

& Florus defcripferunt, lege Julia, toti Låtio, &,brevi poft tempore, univerfse Italice data fit civitas,immo fe-

ciis etjam extra Italiam: nam, teile Dione Caffio, dum

de prsemiis, in Hifpania, pöil viéloriam, a Caefare diitri- butis, difierit, efaxs dviXeiay, 7roXire(av ré tktI , ^ äAXoiq dxQLKbs ^tüv Pupuxim vopL^strSut.

De eodern Csefare commentatur Julius Lipfius, quod, pofl quodluram ^, Iranspadanos Gallos, qui le¬

ge Pompeja adbuc non nifi jus Latii confecuti ^c-

rant, civibus tum exiftentibus Cifpadanis, concitajjet,

ut civitatem fibi expofierent, Diäator autem fa-

Bus in civium jus eos transtulijjet d); idern quo*

que integrse Gaditanae civitati a Ccefare obtigifie docet

Dio CafFius: t0% Ytåeifsvvi Tto^LTtiav ^ctTcaurw s&mte.

Auguftum autem C«elärem quam parciffime civi¬

tatem dedilTe Svetonius contendit, & non nifi urbium quasdam ^, merita erga P. R. adlegantes^, Latinitäte

vel civitäte donaffe j). Ampla hcec & gratiofa ci¬

vitatis largitio, ultra tempora Trajani, dum Plinius

eandem expetiit quibusdam concedendam ^, in ufu fuerit, nec ne, haud conllat. Imperium cum ad

B fura-

10 §23) ) O ( §23)

fummum faftigium pervenerat, ut nec eflent, qui civi-

tatem expeterent, nec quibus illa conferretur, paulatiin

defiifie arbiträrer5 & fi vel maxime obtinuiffet, nontan-

to ambitu& _apparatu peradam putarem. Sic nec tanti

poftmodum habita el effufa olim & fplendida Romano¬

rum gratia in largienda civitate, ut dignam eam judica-

verint hillorici, quae multis elogiis celebraretur, quip-

pe , rede conftituto imperio, fatis fuit tot cives adfci- fcere, quot incolas, qui vel hello devidi, fed imperio

R. jam quiefcentes, vel, fua olim civitate fefe abdicantes,

inRomana confederunt. Qiiando autem, St ^{a quo} A-

poftoli Pauli ^parentes & Tarfenfes Romanam civitatem impetraverint,inox fignificabitur. Etli faciles admodum effent Romani in concedenda civitate, fine ullo ^tarnen refpedu ^, (ine diilindione & conditione ulla, eam qui*

busvis hominibus&populis conceffifle^eos noncredamus;

fed glorice fu£, fed _imperio & commodis fuis quam pru- dentiffime confuluiffe, nec nifi optimos quosque,& for-

tifiimos & praeftantiRimos ^, etjam de fe maxime meritos,

immo preffos & ^a fe hello fubados _{atque pacatos, quo-}

rum fidem ominabantur firrnam fore & llabilem, non- nunquam quoque fervos, in jus civitatis fuue transtuliffe, exempla convincunt & Audorum teflimonia. Civitatis

largitionem Tacitus vocatpraemium virtutis g) EtClau¬

dius, apud eundemTacitum, dumcontravoluntatem _quo-

rundam exantiquis Rom. civibus, _peregrinos fublimio-

ribus admovere vellet Reip muniis, majores fuos fe bor-

tari dicit, ut partbus conßliis rempub capejjat, ^transfe-

jrendo tüue,quod ^usquamegregium fuerit h). Sic contra accufatorem Cornelii Balbi adfert Tullius, ufitatilTjmum

& antiquifiimum fuiiTe Romanis & focios exceclenti Vir¬

ilite pr<editos,&fosderatosfiäeliffimos,^&ftipendiarios,Hf hoftes, qui magno ufui Reip.juerant & ad Rom. Impe¬

ratoresconfugeranty & fervos civitate publice donare i).

Sic

SL22? ; o ( n

Sic, folatii inftar, in rebus alioquin affli<fiiflimis, habuit

Nafo, quod civis eflet Roinanus, ita ilie:

Nec mihi jus civis, nec mihi nomen abeft k)

Id tarnen obferves velim ^, eum, qui in civitatem Rom.

reciperetur,a fua prius defeifcere debuiffe, cum duarum

civitatum nemini eße liceret /). Modus autein ad civi¬

tatem perveniendi erat, pro diverfitate adoptandorum,

diverfus. Originarius in iis, quicives de liberis civibus

nafcebantur & probis, eratque in omnes pofteros deri-

vativus, nifi vel libertateni venderent, vel enormius

quoddam fcelus committerent, quod parentes prolem-

que jure civitatis privaret. Per operam & opem Ro¬

manis prseftitam, per fortitudinem aliasque bonas artes

meruerunt alii civitatem expetitam. Servi autem, quo-

rurnjuris & fortunae conditio apud Romanos infimafu-*

it, parumque apecudum forte diftin&a, plurimis con-

ditionibus, fi munia fua & operam prasfinitam in durif-

fimis operibus perficiundis expleverint, fi pecuniam vel

peculium dederint &e. manumittebantur h. e.'inliber-

tatem & civitatem recipiebantur. Confr Briff. ^pag. m.

625. Hinc Bcecierus nativitate, donatione feu adoptio-

ne &manumiffione cives Rom. fatflos confirmatm). Sor-

didiflimum autem modurn civitatem largiendi effinxit

& ufurpavit Marcus Antonius Triumvir, cum pecunia

Romas venirent & jura & commoda imperii, valde id-

eoque a Cicerone culpatur: Quis rex , inquit, unquam

fuit tam infigniter impudens, ut haberet omnia commo¬

da, beneficia ^, jura regni venalia? Quamhic (Anton.)

immunitatem, quam civitatem, quod pramium, non vel

firurulis hotnimbus, vel civitatibus, vel univerfis provin-

ciis vendidit? una in domo omnes, quorum intererat, &

totum imperium P. R*nundinabanturn). Civitas autem

haec utpraecelléntius bonum ab exteris haberetur, non

finernaximo cariffimoque pretio prudenter fatis confti-

B 2 tue-