• No results found

PET IT

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "PET IT"

Copied!
20
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

A. D.

DISSERTATIO ACADEMICA

DE

AONIO PALEARIO

IT AL O,

LATIMTATIS, CANDORIS ET

MARTYRQ FAMA PR/ECELLEN-

TISSIMO,

QVAM,

CONSENSU AMPLISS. SENATUS PHILOSOPH.

IN REGIA AC ANEMI A UPSALIENSI,

PRiESIDIO

VIRl CELEBERRIMI,

MAG PET R I

EKERMAN

Eloqv, PROFESS. Reg. et Ordin.

PUBLICO EXAMINI MODESTE

NICOLAUS ULLENIUS,

AN O ERMANNUS.

IN AUDIT. CAROL. MAJ. D. XXVIII JUNII

ANNl MDCCLXIII.

H. A

.

M. C.

~ '

V PS'AL I/E.

(2)

S:m. R:m M:tis

MAGNjE FIDEIVIRO,

REVEREND1SSIM0 PATRI ac DOMINO,

D:»o OLAO

KJÖRN ING

S. S. Theol. DOCTORJ Celeberrimo, Diccccfeos Hcr- nofåndenfis EPISCOPO Eminentiffirno, Vcncrandi Con-

fiftorii PfGESIDI Graviffimo, Gymnafii > quod

ibidem floret, Scholarumque per Dioecefin

Adcuratiflimo.

M.ECENATI MAXIMO.

Elxigaum. Hocce. Tirocinium.

Qualicunque. Adumbratum. Calamo.

Tibi. Reverendiffime. Pater.

Ob

Gratias. Tuse.

In. Parentes; Meos. Documenta.

Maxima.

Com. Perennatune. Tute. Tnorumqiie.

Calidiflimo. Subjun&ö, Felicitatis. Voto.

Confecrare. Voloit. Debuit.

RE VEREN DISSIMI NOMINIS TU I v

cnltor Aevvttfjivtus

NICO LA US

(3)

Vir o Admodum Reverendo atqus QlariJJtmo

DkoJOHANNI lidin,

Paflori in Sidcnfjo longe Meritiffimo, Evergeta;, fumma

animi yeneratione , colendo,

Ut lucubrationi nomen Tuum, Fautor prxfigerem Optime, , tot me pertenui permove- huic

runt rationes, quot Tua in me infignia bcnevo-

lentise exflitere documenta, qme, nulio non tem¬

pore, expercas fam iingularia. Nuilum eqnidem

locum invenio fatis commodum omnia, qme Pa-

rentibus meis, rnihiqve Ihnt praeflita , enuiberandi beneticia. Non potui tarnen non hafce ftudiorum primitias, viles licet tenuesque, Tibi, Fautor O- ptime, ad teilificandum debitum grati animi offi¬

cium, venerabundus ofFerre. Qaas ut fereno re-

fpicias vultu, etjam atque etjam rogo contendoque.

Supremuin praeterea Namenaffiduis follicitabo pre- cibus, velit Te omnigena cumulare feücicate in Eccleliae, Tuorumque gaudium longe maximum.

Permanfurus.

Admodum Reverendi atque Clarijßmi x

NOMINIS TUI

fidtor biiiTtiUitnits

NICOLAUS ULLEN1U&

(4)

Vir o Plurimum Fever endo atquc üoclijfimo

Ete> OLAÜ ULLEN10.

Ecclefia:, qua: in Sjekwad coliigitur,

Cornminiftro meritiffimo.

PARENTI OPTIMÖ.

Tpxoptatam occafiotiem longe ketiHimiis capio, qua

iL Tibi, Parens opt'me} gratilTimum declarare arrimum

meorumque ftudiorum primitias Academicas, publice

nunc inicribere, iüimillimoque animo offerre liceat. A primis enim incunabulis, in nunc usque diem, tam

tenero rae arnplexus esaffedlu, ut nihil ultra, Tuum

erga me,p!us quam pateraum, amorem, Tuam lollicitu- dinem, curam, Tuaque copiofe in nie prasftita bene- ficia, magno onere conjuncla, plura &quidem majori

efle profiteor,quam uteaenumerare, multo minus repen-

dere poilim. Accipias igitur, Pater JndiiJgentiJJime, miti afpedtu, Tirocinium hocce, quod, Tuo nutuTuisque impenfis,inlucem prodit, uti ipecimen gratiflimi animi.

Sufpiria ad Summum Namen fundere non intermit-

tam calidiflima, velit Te, una cum dulcidima matre,

in annos bene mukös, foipitem incolumemque con.

fervare, totamque vitam reddere jucundklimam. Per- manfurus, donec vixero,

OPTiMI PARENTIS

filkis obedientiffimus

.NICOLAUS ULLENIUS.

(5)

I. N. J.

S. i.

fåne id officii & huma-- nitatis genus viris, eruditione,

conflantiae virtutumqne gloria fiorentiflimis, nt eorum, poffc ' fata, vivat atque identidem re«

colatur memoria. Quamvis

enim ex laudibus ejusmodi pa¬

rtim, aut potius nihil, fentiant' utilitatis,utpote pridem demortui; virtuti tamenbo- nisque litteris istribuatur, aeqviim eft; honos, ut nön '

cum corporibns fepeliantur quafifummorum homi-J numpneclare faSa^fedpofteritatiad intuendum imf- tandumque propoiiantur. Atque hsec eft ratio, cur Hiftoriae Litterariae, fata ac fcripta eruditorum in '

finu gremioque veluti foventi , Juftum fapiensquis« '

que pretium ftatuat, eåmque do&rinaruiri ämariti-

bus non poffit non maximo cqmmendäre opere.

A ; biter.

(6)

SK ) 2 ( y%

Inter eos ve ro, quos Mufse veta re videncur rnori, quorumque pnecooiislonge lateque fpargendis,non [inc cauffa oble&antur, Åonium Pal e arram , I ta! um,

jure referimus,. cujus in Latinam & Graecarra Elo-

quentiam, fingufaria merita r eximium animi can-

dorem, vita fa&isque expresfum, mortemque vi-

oientam ob ve ne religion is, conftantcr defendtatae,, ftudium, forti animo1 ac imperterrito öppet i tam, nec fine fru£tu, ut nos quideni fp era mus, brevi hifto- riola, ipfis tanti viri libellis, Au&orumque fide dignidimorum teftimoniis a) fubnixa, fpeciminis

Academici: loco, proponere in animum induximus..

M i ti o rem ve ro, B. L. Tuam, qua par ed, reveren- tia nobis (lipulari liceac cenfuram..

a i;, C fr. Frid. Åndr~ Hallhaveri Diff- de Vita\ fat is 8^

mer itis Aonii Påle ar ii eåit. Jence rjatf* LeS Vies desHomm.

Jliuflres par Niceron Tom. XHL p~ fj. edit. Paris /75/.

It em Joch er Gelehrten Lex.> Beel ii Di&ionn. c. £?cr

§. IL

Vitas ufuram rrancifceba turPalearius circa in¬

itia feculi; XVL Verulis, Epifcopali, in Latio feu Campania Romana Hernico rum, ur be, quem Co fa praeterfluir fluvius, exfocoque na ta li Ver ulan um fe paffim adpellitat. Parentes, Matthäus Palenrius &

0a ra Janarilla, honedo aptid fuos loco na ti, fili-

um hunc in baptismo' Antonium vocafTe feruntur, quod nomenipfe podmodumr, ex frequenti per*

quejucundo" Aonidum commercio;, in Aonium comtnutavit. Ex prima ftatim astatula praeclarif-

fimx eum fuifle indolis facile ed intelle&u. Opti-

lais veroi doäoribus tum abundåvit I ta li a,, unde

derl

(7)

£ ) 3 C «

fieri non potnit, quin admirandos in literis faceret progreffus. Linguae inprimis Gnecse & Latins:, nec

non Eloquendx & Politicae indefcfTam navabat o- peram. Sed nec minus alias ceierrime combiberat fcientias, & pleno qiiidem gutture, onde a?quali-

bas fere omnibus palmam praeripere ccepit. Annis igitur VI, Rornse, in Philofophias fltudio exa&is,

capcam hane fpoliatamque, ab irnperatore Carolo V,

orbis quondam Do mina m, deferere coaßtus, tota na

fere Italiam, difcendi caufia, peragravk, doBifii-

mos ubique v i ros anquibturus. Nec dubium eil:,

voluiüe Aonium, Galliam, Germaniam ipfamque

■Graeeiam in vifere, niii patrirnonii tenuitate, ad id icineris conficiendum , fuiiTet pracpeditus.

5. III-

Interim, ingenii vi fummaque diligentia com-

memorabiiis, id adfequebarur Noder, ut in Elo- quenda Ladna;p!ane excelleret, ipfuni Ciceronern

tam feliciter imitando, nemo ut hoc feceric velme- lius, vel prudentius. Tcftantur id (atis fuperque

monumenca a Paleario , elegantiiiimo eonhgnata ftilo, cum i p ds a urea! aetatis fcriptoribus, fuojure,

quae certare videntur. Idem non in profa tanturn dicendi ratione, fed inPoeb quoque,obtinuit hono¬

ris. Poéma enim ejus, de hnmortalitaie Animorum*

divinum atque immortale vocavit Gerh. Jo. VoiEus a) , quemadmodum Julius Cxfar Scaliger maximis illud ornat laudibus b). Neque aliter jac. Sa dol o

,,tus in epiftola ad Palearium ; ego te non Poetam

„rnagis, quam Oratorem ede flatuo facileque inteUi-

„go te utrumcunque velis, & fufeipere & prafjtare

A 2 - pof-

(8)

SK ) 4 C SK

„poffe. Sed ad faftigiura Efoquentiae aliam plans Äonius, quam benemuki tunc ex eruditorum c ho ro,

ingreOIis ek viarn. Pervidens enim facundiam fine

vera fapienala vanam eile, ftultumque eorurn mo-

rem, qui bene loqui aut fcribere, magno conatur,

adgredi avent ante, quam reke cogitare atque adeo res, fermone proferendas, planius perpendere,

didicerunt ; Ciceronem non in verbis tan tum, quod

haud pauei factitarunt praepofteri & infulfi Tuliii

adfe&atores, hos enim cum Höratio fervumpecus c) dixeris, fed, in ipfo fapientiae frudio fecutus, Ora-

toriam artem a Philofophise Cognition© minime fejun- gendam putavit, ne fterilisper fe föret atque jejuna.

Sic in Pnilofophiam, tam quae naturam contem-

piatur, quam quae vitam & focietates hominum ad

amufiim virtutis format, excolendam totis incubuit

viribus. Sacrarum praeterea Htierarum &, quae inde

unice eruitur, fanffioris Theologiae praecepta eo han dt ardore, ut fcripta ejus legenti mir um occurrat, eum temporibus, adhuc admodum tene- bricofis, tantam invenide lucem, Sed mrrari de- finat, qui veram Aonii perfpe&am habet pietatem virtutemque minime fucatam, quam, a teneris

usque annis, fan&iffime coluerat. His enim ful-

cris corroborata felicior indoles, et exercitatio creberrima, ad optima atque praeclara qua:vis pe- netravit, opinione ceieriusdCeterum ad fata eruditif-

fimi viri euratius expendenda redeamus.

a) Lib. II de ArteGr ammat ic a C.31.b) InHypercritico.

s) L. /. epift. 19. v. iß. cfr. Difp. fitb Anijph Pr&fuL habit.

A\no /73ß. de Secia Ciceronianovum*

$. IV-

(9)

3K ) "5 C 3fr

§. iv. ; ;

Ed profe&o, uti jam diufuit, indar oraculty

lllud Cornolianum : i midi a gloria comes c). Hinc

minus benignam civium fuomm expertus volunta-

tem, folum mutarc Noder condituitj inprimis cum

belli ac pedis calamitatem frngumque inopiam La-

tium, fub idera tempus, pateretur graviffimamv

Venditis igitur , per * familiäres, cum domo ipfay

prsediis & opibus, qnas, a patre reii£tas, acceperst,

in Hetruriam venit, atque, Pcrufiae aliquantifper

commoratus, Ennium Philonardum, Verularium

legatum ampliflimum, naQus ed fautorem, ad

ftudiaque juvanda fua paratiffimum. Sed cum ob

barbariem, heic regnantem, placere Åonio Gymna-

hum Perudanum non poßet, Senas, urhem amoe- niffimarn, rerumque omnium copia diffluentem,

fe contulit, ubi Bartholomsei Caroli & Bernhar-

dini Bononis, & per hos, Antonii Bellantis huma-

nitatem & amicidam expenri ccepit. Ad, ob fa-

ftiones miferamque rei litterarise faciem neque din

ibi man dt, Pataviiim falutaturus,. omrdum, tum tem¬

poris, artium ac difciplinarum domicilium. Rediit

au tern Senas haud multo pod, q nas, ob falubrita-

tem loci, federn fortunarum elegit, emto, quod

in a gro Senertß erat, prsedio Ceciniano. Aul um

Cecinam, Ciceronis familiärem, habuerat hoc oiitn poßeßbrem, fic bonis, ut ajunt, avibus remotus

a drepitu, libris tum legendis, tum confcribendis ,,

totum fe tradidit

a) Vit. Cbabra. 3.

$. V.

(10)

£ ) * c £

§. V,

Ad ole feen tu lam v er o in mit rim o ni um duxit,

©ptimis parentibus ed i tarn pulcerrimisque ornatarrt moribas, quacum concordiffime vixit, paulo vero ante o bi t um ejus, doloribus .& lacrimis ex ad ver t a

dilebtiffimi mariti tortiina, fuccumbente. Ad iUam

vero conhrmandam, ex urbe Roma, ubi turn deci*

nebatur, carmen hoc pietacis & amoris ardemiffimi itiiferat:

Ni mihi.fpem Chrifli-s faceret, quem vita feciita est Non pojjhti abrupto ;vivere corijugio,

lik mihi te olint redituram in luminis ar as

Po lUti tus, äulci paj c it am o re animiim.

In ter c a AONIV M veni entern ciirjibus ad te

Exfpecia campis, Uxor, in Eiyfiis.

Qua to or ex ea Ii beros iufeepie, filios duos totidem- que filials: harum Paiearius commodis per matri-

monia (bllicite profpexic; filios vero bonis litteris, pro cujusque indole atque ingenii viribus, erudi-

en dos c u ra vi t, Lsmpridius enimDorotheus, natu

major , Philofophiam cum Latinis & Gn-rcis literis excoiere juffiis; Phredro autem Theophilo minori,

cum (tudio Juris civilis Lacinitas eft commendata*

§. VL

Publico autem primum apud Senenfes officio Aon i as perfuntkis eft, quippe ad literas Gracas

& Latinas interpretandis largo fatis eyocaftir fti-

pendiö. Magnam heic ftudioforum juvenum ce- lebritacem, magnam item nominis fibi 'farna m ac-

ceieraviqacnon minus malorum &invidorunjodium

con-

(11)

TÅ Tr( 38

contraxit; etenimnon raro, fceledisffrnorum ob infi dras, feceflum qnxrere atque apud amicos delite- fcere fuic coaÖus. Adfuit verohujus rei ratio, quae apud imperitos & improbos ad injurias & necem

hominam et järn innoecntiffimorurn nunquam non

ed fufficiens. Palearius, integerrimam a gens vi-tamy

non folum Philofophiam moruni differendique ar-

tem cum Eloquentise dudio, in ter pradeHendurr*,

maximo cum jus entutis commodo, conjunxit • fed ad

res etjam Theologicas, puriori tra&andas fermonis genere atque a fupcrditionibus Papiftarum, pro re

ii a ta , expurgandas, animum adjecit. Id vero o-

peris & in dit uti, (i quid unquam, cucullatos irritavit

c ra bron es, quibus tenebras, utpote tutiores ad' frau¬

dem, & multipJici nomine fru&uohores, lue i ja ni

pneferre eertum erat atque lolenne. Hrec enim

m ond ra dominum, monachos loquor, Theologiam fibi,ab humana gente univ erfar, ta cito vein t fcedere,

demandatam exidimarl volebant, ut cun&a in re¬

bus divinis datuere aut rejieére, atque adeo funima

im is mifcere, pro lubitu, p offent;- céteris obfequii;

gloria reliQra, qui bus fi vel obloqui, vel rationem cor-

ruptelarum qtiserere, an emendare, audcrenc, non:

unum erat poenarum genus extimefcendum.

§. VII.

Sednonhaee fol'a erat c au (Ta , cur in monachov

mm Aonius periniqua de le judicia incideret.-

Nam non modo Antonium Bejlantem, multis fi-

bi beneficiis devin&iflimum, ob adve&os a clien-

tre quo dam Bellatitis» contra legem patriam,, cados

(12)

» ) s ( &'

aliquot Talis, capitis accufatum cum adverfariis fe-

rociffimis, & bonis locupletiffirni viri, fi profcri-

berentur, inhiantibus inkituta lite, optato fiiceelTii rdefenderat Palearius, ficque mukös in fe concita-

=

veratanimicos, gregi monachali, opiculattiros; Ted .etjam Francifcanos nonnullos, qui manticas üvix>

turpi furto, fpoliaverant, injusvocare coa£fcus fu-

jt, bi licet jurejurando crimen ikud a fe arno-

verent. Exafperatis it'a pennukorum animis, tra- vducebatur primum apud plebeculam Aonius, quod

gum Germanis, id eft, Luthero ceterisque fa-

nioris docfcrinse adiertoribus, qui a Papa harrefeos

falfo erant infimulati , fentiret; dein vero, conju- ratione, per Othonem Mel i um Cottam, hominem

eximie pravum, fa£ta, ad Senatum, hujos fufpicio-

pis ergo, deferebatur, quo tarnen tq.ft.es, praftente

antikite ktcrorum, anteaauditi, venire decre&ayq-

rant fugaa fe mandando. Abfolvebatur tum qui«

dem a Senatu Palearius, cujus compluribus nota erat

probita s atquc prüdentia, rediitque cum Melio, deprecante Vitium fuum, in gratiam; fed Oratio«

nis, qua fuam okendere coram Senatu cogitaverat

innocentiam, exemplar unum, reconciliato.jam a et

verfario tradebat, ex qua ike anfam arripuk illum,'

dolofe & verfute,tandem opprimendi. Nös ad labores

Aonii publicos, qui reftant, cxponendos revertamur.

VIII.

(

Pokeaquam magna quidem cum laude, fpar-

tam apud Senenfes ornaverat Noker, a Senatu populoqueX^ucenll, Luc^m invitatus eff, juventuti,

Latinä

(13)

La ti na inprimis Eloquentia erudiendae, utpraefice-

retur. Sufcepit manus ad duos annos Palearius,

fed invitus, 8z neceffitate quadam domeftica ad- a£his5 cum uxorem ac liberos alendi rationem

vix atiarn invenirct. Exa Oro, quod promiferat, biennio, renirentibus licet in vi dis, tres addebantur anni, quos, pari fide atque diligentia, in juventute perpolienda, maximo cum ca ritat is emolumento,

confurndt. Poft quinquennium, Lucenfibus folen-

ni oratione gradas egit, atque moledum hoc pu¬

blice docendi munus depofuit; cum, maturiori jam

astate , ad majoris momenti negoiia (ibi putareteffe progrediendum. Sed nondum curis plane exfolvi

licuic Scholadicis. Vocabant enim Aonium Medi- olanenfes, ampliori fripendio propodto, & fumti-

bus itineris prasdandis, ad Latinos pariter, ac Gras-

cos, auOrores publice interpretandos. Heic itein egregie rem fuam egit 'Palearius, maximumque ex

eo ad fe fruQium redundare credidit, quod frudra

laborem non impenderet, fed plures omnino nu-

merare poffet difcipulos, qui tum La t in e, tum

Grsece, fat accnrate fcriptitarent. Namque ad redi-

tuendam eo felicius Eloquentiam Latinam, morem

declamandi in Schol-is, antiquis temporibus, ud-

tatam , reduxit, tede Morhofio a), magno cum

adplaufu.

a) Pohhifl. -T. I. L. V. c. 3,' §. L

§• ix.

Poftquam, toto fexennio, bonas Iitteras Medio- lani docueratf eandem inimici ejus de hacrefi,

B quam

(14)

& ) io C &

quam antea ipfi objectaverant, cantilenam refumen-

tes, prius ab incepto non deflitere, quam ut, juflu Papas Pii V:ti, Romarn abduceretur Aonius, capitis damnareturflammisque vivus comburendus tradere¬

tur, id quod fa&um efle, licet circa annum diflen-

tiant alii, fcribit Thuanus A. i $66. Ad extrem um,

inquam, halitum veritatem Evangelicam ita profi-

tebatur Nofter, nullius ut vim , nec poenam, nec

mortem pertimefceret, quippe cum Luthero, Me- lanchthone, Pomerano, ceterisque in Germania Do- ftoribus fe meliora fapere, non folum non diflimu- lavit, fed etjam Tribunal illudterribile Inquifitio- nisy ficam in literatos omnes diftri&am, quae vel le-

viffimis de cauffis crudeliffime feriret, vocare haud reformidavit.a) Huc accedit, quod in opufculo, cui infcriptionem prae fixerat: Tejthnomum ad Gentes &

Nationes in Concilio, Tridenti habendo, Pontifices Romanos, Epifcopos & Clericos,falfe cxagitaverit,

utpote, adtypum Scribarum & Pharifeorum Biero- folymanorum, onera gravia in humeros hominum imponendo, tenebras do&rinas Apoftolicx offun- dentes, immo commenta & fan&iones fuperfti tiofas admodum, de patrocinio San&orum, de ig ne Pur- gatorii, de cuku Mariae, de Divis , morborum va-

rio generi praefeäis, de Simonia, de peccatorum venditione & émtiané. &c. &c. arroganter incul-

cantes, quemadmodum eo procefreratzelo, ut Curia

Romana ipfi videretur Rabylon magna, mäter for-

nicationum & abominationum terra, Apoc.XVIL

,,v. $, hac addita claufula; ego Aonius, fervus Jeftt

nChrifti, firmiffimum teftimonium die o ca lege, ut,

(15)

SK "> ti ( »

„fi necefTe fit, mori non rccufem, pro éå fide, quam,

„debeo Chrifto, au£tori pacis & falutis mese. b).

Nihil itaque , bis rite perpenfis, obftabit, quo minus Paleariurn Martyribus adfcribendum cenfea-

mus, fanguine fuo fummaChriftianse fidei capita, qui

non fint veriti obfignare. Miraberis veroadverfario-

rum impietatem atque infcitiam, quamAonius in opti¬

ma fua caufiu tuenda, per litteras , Faufto ßellanti detexerat, his quidem verbis: „Cotta urgebat, me fal-

„vo, vefidgium religionis in civitate ieliquum efle

„nulkim, quod aliquando rogatus, qvid primum

„effet generi hominum a Deo datum , in quo falu-

„tem collocare mortales pofient? refponderimChri-

„(lora, Quid fecundum? Chriftum. Quidtertium?

„Chrifturn. Tu vide jam in quse tempora incideri-

„mus. Nemo efi: inventus, qui aufus fit, fe mihi

„patronum praftare. c)

a) Cfr, Orat. pro fe ipfo ad Patres confcriptos Reipitbl.

Senenfis p. 93. 102. b) Edit. Halb. p. 232. £? Jeq. c) Lib. III. ep» 6.

§. X.

Cum vero in omnibus fe gereret Palearius,

ut delicium eruditorum ac bonorum merito falutari queat; mirum non efi:, quod amicos habuerit at¬

que fautores, dum viveret, fua: setatis principes, pofi:

fata vero, laudatores prseclariffimos. InhisPetrum Bembum, Jacobum Sadoletum, Francifcum Sfon- dratum, Bernh. MafFseum , Ennium Philonardi m,

Lampridium, Marc. Antonium, Flaminium, Alcia- tum, Vi&orium, Riccium, Bellantem aliosque po¬

fi 2 ni-

(16)

SR ) ^ ( &

filmus, quibuscum Aonius frequens coluerat epi-

flolarum commercium. Landes vcro Noftri ita per-

fequkur Waichiiis: "Aonius" Palearius, vir Grasce Latine ita do£tus, ut merito ei eximius locus

„inter eruditiffimos viros, eosque prxcipue, quicul-

„tum Linguae Latinae genuin um acfolidum inftau-

„rarunt, debeatur. Sedulo imitatuseft Ciceronem;

„meliorem autem imitationis hujus rationem tenuit,

„qpam Bern bus ? Longo Ii us aliique; hinc & felicior

„ftili Tulliani exftitit artifex, fibique majorem Ro-

„manx lingux laudem atque exiftimationem com-

„paravit a). Morhofius honorificum hoc ei tribuit

tcftinaonium: Palearii editx flint Oration es Sc Epi-

„ftohe, qux feliciter adeo exprimunt Ciceronem,

„tum qua di&ionem, tum qua numeros, ut dubitem,

„an prxferendus ill i aliquis; nam longe aliter fori«

„bit, quam Longolius et alii inepti Ciceronis imi-

tatores- IdemaLibi; Sunt Orationes Palearii omni-

„bus numeris abfblutx, oftenditque inprimis,quan-

„tum in dicendo^valuerit, Oratio in L. Murxnam,

„quam Ciceroni contrariam fcripfit, diclione,figtins,

„argunientis adeo fimilem Ciceroni, ut necovum ovo

..poffit ehe fimilius b). Subrnonere itaque liceblta Joh.SpxthioinOrat. de Cun8:ationeLicteraria,minus accurate,PaleariumCiceroniafl:ris &ISiizolianis plus-

quam fuperftitiofis inque uniusTullii verba juranti-

bus arraunierari, dum Se&am illamLatinitatis adfc-

£htx afpere& vehementer perftringit, hunc in mo- dum: Cktam perperam effingunt Ciceronem, ut o-

^mnes iplius ambitus, omnia voces diftingvendi Cy

* -

„gna,

(17)

& ) *3 r $

„gna, omnes voculas fyliabasque 3 quin immo cafus

„& tempora omnia ad ipfius exemplum conforment,

„& fic multa infarciant aliena; multa, quas ad rem

„pertinent, prorfus omittant. Non hae (itänt in fcri-

„bendo3 fed hserent; ungves ro dun t, mordent ca-

„lamos. Utinam revivifceret fummus iile dicendi

„fcribendique do&or Cicero! quam rideret doöif- 3,(imos ceteroquin viros Nizolium, Palearium,Lon-

„golium, & qui primo ioco nominandus erat, Bern*

53bum, fimias firas et fyllabarum aucupes? quam

„pravos & infulfos eluderet imitatores? Audiatur item Prof. TheoL Matthias,Martinius, ad cditionem Bremenfem, hxc qui adjunxerat: „Vivum, nobis&

„bene dicendi vivendique,&mala patiendi exemplum

„eft Aonius, elegantiffimi & integerrimi vir ingenii,

„feliciflimus Tuilii in reOratoria, &Lucretii in Poe-

„tica imitatör: fed etjam in Scholaftico vitae genere

„per fe innocuo, & quotidianis docendi laboribus

„(atis occupato, quam acerbas & varias exper-

„tus calumnias! ab iis fere profe&as auÖoribus,

„quos & ti tu-lus & profeffio fua ad perpetuam drcen-

„dse veritatis, & manfvetudinis colends atque ca*

„ritatis curam inftttuere debuiflent; (i iidem effe,

„qui dici voluififent. Inter alias autein obtrefåatio-

„nes, mendaces omnes, una admodum mira eft,

„fumta ex commendatione quadam amplitudinis &

„efficacitatis perpefüonumChrifU, qua nonnullorum

„a Deo nomen, fed a diabolo mores muttiantkim

5,hominum5 rm cy.%« laborantium, a^d peri- jjculum usque5 exafperavitj eorum, qui honorari

B 3 »fatis

(18)

& 3 14 ( s

^fatis fe non putabant, nifi pro numinibus adoraretv

y,tur. Ipiius libelli non inanes tibi verboram fonqs

„fubminiflxabunt ad augendam loquacitatem, qua

„nonnulli, in tenui licet do&rina, tarnen ad coelum

„tolli voiunt, Ted res quoqae fuppeditabunt opti-

,,mas, amceniffimas dictionis colore iiluminatas, qua2

„legentem allicere, detinere& tine faftidio pofflint

„fadare. Vitas certe integritate maximam prome-

„ruit laudem Aonius. c) Sic magni faciendurn erit de Paleario Judicium Jo. Francifc. Buddei ad Col-

le&ionemEpiftol.Lutheri in prasfat. p.6. „Poiitianos

„omnes, Longol-ios, Bembos, Sadoletos ftili ele-

„gantia fi non fuperat, certe adaequat, & haudcon*

„temnenda ad datum eccledae Romani, idius qui-

„dem temporis, accuratius pernofcendum fuppedi-

„tat, ipfe veritatis teflis z? confejjor ionge cor da-

„tilJimns. Quemadmodum inter puriores Seculi

XVJ. litteratos, aStollio jure vcreque numeraturd).

tf) Polyhiß. T. I. L. I. c. 23. (f. jj. b) Ibid\ T. I. L. K.

c. 3. $.1- Cleric. Art. CriticcePart.III.p.130. c)Cfr. Tb. Crenji

Anim adverf. Philologic.P. II. p->iß. d) Hiß. Litt er. p. 193

§. XI.

Verum, ad fcripta Palearii, quas exfhnt, pau-

caquidem, Ted elegantiffima & non uno nomine

fapientiae dudiobs commendanda, oculos ii conver- timus, adeo ex his Tumma viri elucetvirtus atque eruditio, ut aliorum plane laudes non requirat.

Dolendum quidem multa periifTe, at laudabilis ta¬

rnen eorum ed opera, qui fcetus Palearii ad poderita-

tem transmittere, atque ad plurium ufurn di vulgare

haud

(19)

» ) *9 ( &

hand gravad funtr. In his magnam fåne apud or*

bem eruditum & Chriftianum iniit gradam Fred.

And. Ballbauer, qui Aonii opera edenda curavit Jenae 1728, differtatione de vita, fatis & meritis Aonii Fatearii, praemißa, cui nos multum > in hac opella, debemus lucis. Sunt vero hasc, quorum

cätalogus adrerri fölet: Orationes I. in L. Muraenam.

IL pro Ane. ßellante. III. pro fe ipfo. IV. de lau^

dibus eloquentise. V. de republica. VI. de concor- dia civium. VII. de prudentia. VIII. de optimis

ftudiis defends. IX de injuftitia. X. de fortitudine.

XI. de temperantia. XII. de felicitate. XIII. de ra-

done ftudiorum fuorum XIV. de pace. Affcio in Pontidces Romanos & eorum a (Tecks. Epidolarum

Libr. IV. De animorum Immortalitate Libr.IlI.

Poemata varia. Ad finem tandem properaturi^elo- gium illud elegantiffimum, a Jo.Baptifta Pigna,.Pa-

leario confecratumfatis habemus attulifTe:

Aonii äecus Äomnn for or um,

Quos mihi dedit aureos lihellos Riccius tmiSy aureos. lihellos,

Qui defiderium omnihus relinqvunf Qjio magis relegunt magis legendi»

Intentis oculis lihenter haufi.

Immortalem anmiam probas in ipfis Ipfi fecula fempiterna & ejje

immortalem operam tuetm prohahunt

*) RayL Dittion.

S

.

D

.

G.

• 8$

(20)

FRATRI SUO OPTIMO.

räiffimus, qui nobiscum intercedit, necedi- tudinis gradas, id efficit, ut occafionem hane oblatam pnetermittere nec velim, nec debeam, de T uo in litteris felici progrefili mentem , lae*

titia utique plena ni , publice declarandi. Hinc e- nim non potefl non <SrParentibus dilc&iftirnis, &

fanguinis vinculo jun&is reliquis, ingens gaudiorum

cumulus accedere. Pratfens hatc Differcatio, tefti-

monium induftriae indolisque Tuae, vet me non monente, exhibet baud fpernendum. Quare gra«

tulor Tibi, Mi Fräter, idque ex animo , hos la.

bores inchoatos pariter, atque alacriter confe&os,

fincere vovens, ut fit Deus Tibi, in pofterum , propitius, fortuna itidem favens, quo, ftadio ad illuftrem hane Academiam, cum laude fruduque

decurfo, pratmia olim navitatis & candorfs obti-

neas defiderata.

PEHR OL. ULLENWS.

References

Related documents

talis &amp; indeftruftihiiis? quid propius nos tangif, quam a - ni ma; noftra; indoies atque operandi modi, qoibus ad. evitandam miferiarn, &amp; obfinendam

exifiimemus, teneaniusque perpetuum hoc, quod Tempus, nihil plane fignificans extra vim potefiaremque alius Temporis, quod jam Conjugatio habet, id non modo fiipervacaneum atque

fbret vocum mpa.Tohoyia,: quia vero patet, quid in genere vocabulum. fellcitatis ineulcet,

omnia fummaque imismifcerent,fed quisque aliorum com- modis atque adeo public« faluti non minor! nifu, quam fui ipiius feiicitati, confuleret. At in nudis votis atque deiideriis

crit atque adeo illi, quem Tibi prseiixit loquens, fcopo contraria. In Ins vero rite formandis , atque öd res proponendas prudenter attemperandis, non mediocrem requiri

ka commentatur Caip. Barthius m\ in pompa Veneris pontigradse-, ficut advenfu illuilrium virorum moris erat .flores fpargcre: neque aliter Luc'ianus in Dialogo Mari¬. no Zephyri

Ut nova cudami-s vocabula , cum alia non fuppetunt , quibus res er it fignificanda. Vittis hifee, tan quam iyrtibiis &amp; fcopulis praeternayigatis, illa tantum ufur- panda

atque adeo, uti nulla omnino res fimilitudine carere poteft ( $ II.), ita nec ulla exiilit, quam non compleclatur Metaphora. Rerum autem omnium cum qucedam me- liores, qusedam