ZjO-O
I. Ν S. S. T.
DISSERTATIONEM ACADEMICAM, Γ,
DE \ OV. ' ■'!
LUMINE
ORATIONIS
METAPHORA,
CUM CONSENSUAMPLISS. FAC. PHIL.
IN REG. ACAD.
Sub MODERAMINE
AMPLISS1MI atqöe CELEBERRIMI YIRT,
MAG.
Ρ Ε T R IEKERMAN,
Eloq^uentix P&OFESS. Reg. et Ord,
Acad. Ups. η. t. RECT. MAGNIF.
PUBLICO BONORUM EXAMINI SUBMITTIT alumnds regi us
JACOBUS HWALSTRÖM,
VESPRO-GOPHUS.
In Auditorio Carol. Maj ad diem VU Sept,
Ann-i. MDCCLI.
horis solitis aistlemeridianis.
U Ρ S A L I JE.
^Nobilitftmo atque Generofiffimo
D-no jacobo
RENSTIERNA,.
CBNTUiüONI Legionis Pcdcftris
StrenuiiHmo,
"■'gnofcas, Mtcenas Öpthiie, quod opufculum
h©c, leve licet, Tibi facrrnn efie voluerim.
Jubcnt enim innumera graciae documenta,
quas tum mihi, tum paternse domui prseftiti·
fti* utf cum alio modo »equeam, hoc falccm,
humillimum gratiffimumque animum declararem.
Rogo itaque atque obteftor, non folum haice pa- gellas facili adfpicere digneris vultu, verum mc
ctjameodem, quo huc usque profequi velis fa-
vore, quod ff feceris, felieem me prardieabo , nc- que ardentiffimis votis , pro Tuo Nohilifirntque
Familj# lu£ perpetuo fiore, unquam fupcrfedeb®
liobiliiümi atque Generoilifimi
NOMINIS TÜI
-fiji C:r- , ··· .-·.. · J : ' ' ■ ■. j- · J '
:fV ΠΙ ·" 5 :
VvV) \v
tv.hor humilh'wus
^ACORUS HWALSTRÖAi
VIR 1 S
AdwåuWl Pg\wrendis Atcme ClnrifFmis,
Da. PASTORaHAQUINO ROT Η,
in Liung Vigilantifiimo.
Dtf. PASTORIMAGNO THOREN,
in Kyrkefalia Digniftimo.
Dn. PETROPASfORl in BODHOLMj
Ryda M?r tiffimo.
üs. JOHANNI LUNDGREN.
YASTOR1 in Rångeriahia Adenatiiiimo.
D. NICOLAO TENGSTADIO,
tceiefttc Fengeneniis CQ4MIN IS 1 ROLaudatiiliim*, PATRQNIS tf FA UT OKIB US qmvis honoris
cultu λtermm profequendit.
In
Patronimemoriamöptimi,omniaindeailla bencficia,tenerrimaquaeactatea Vobis,apudme funt collocata, ubi redegero, cerro confido
forc, ut Vos non indigne laturi (ttis, nominibus Vcftris ad ornandas primas ttrocinii hujus pagel-
las me fmfte ufum, qnas, in gratiifimr animi tes-
feram, Vobis dicare volar, debilt. De ceiero pro Vefh*aVrflrorumq; perenni felicicate calidifiima ad Dcum O. M. vota fundere nollo tempore definam
Admod. Rever. atque Qlariß. ΝΟΜ. VESIKORUM tultor fibfrrvantisfimts JACOBUS HWALSTR0M'
VIRO Admoåum Reverendo atque Clavi(Jimo,
Ί):ηο Ν 1 C O
HffALSTROM,
In Mcllby Ρ A STOR I Vigilantiifimo,
PARENTI Indulgcntiifinio.
Si
excitareullam, queatin mente,toetitiam,bcnefa&orumaut unquammemoriajucun-dum fuerit, gratuni pro iisdem animum refer--
re, hunc iane diem, mihi & laetiffimum & ju-
eundiflimum judicarem, quo fummam in Tc,
Vater lndulgentißimt, pictatem, publice declarare licet, qui, poft Deum, & vitse, & fölutis mese
au&or es, niii id aliquam fimul peperiflet follici- tudincm, quod Tua in mc collata benefieia tot tantaque eile fciam, ut iingulis recenfcndis, ne dicam pracdicandis, verba viresqne prorfus de-
ficiant. Primam enim vix prius videram lu-
ccm , quam eo paterno adfe&u, eoque minime
fucato amore mc ample&ebaris, quo in hunc usque diem curnulare non defiiiti- Si igicur quid
bonarum artium didicerim, id Tibi, Parens Q*
•ptime, acccptum refero; & licet probe fentiam,
quam fit exiguum hpcce primitiarum mearum
mu-
mnnus, quod öcnlis Tois heie fubjicitur, illud
tarnen Tibi, eo potiori jure confecraffe mihi
videor, quo ipie non modo primas nie Iitteras doduHK, verum in iis etjam perficiendis, néc
paternac curae, nec magnis Fumtrbus peperciili,
adeQ quidem, ut care facis mnnuiculurn hoc
redemeris , quod, non in beneficiorum remu- nerationem, quam prteilare nequeo, Ted in ii-
gnum gratiifimi animi pietatisque ntinquam in-
termorrturae, Tibi offerre fuflineo. Benignis
ergo oculis ut opufcuium menm adfpicere di- gneris mitioremve ejus agere cenfuram hu mil-
Jimus oro atque obiecro. Hac fpe fretus Su-
premum Nomen preerbus venerari non defi-
ilam i velit Te, Parens Indulgeniiffime , to
tamve paternam domum , in annos herre rhul-
tos, fofpitem atque iiicolumem clementiilime confervare, Tuamve feneclutem vigare fca cu-
mulare, ut non foltim nos liberi tui Pärentem,
verum Ecclefia etjam Mellbyenils iideIi(Tinnum
in Te anfmarum Paflorem fero deiideret ad ci-
sieres usque permanfurus
AMANTISSIMl PATKIS
filius obedieiHiJJimits
JACOBUS HWALSTRÖM.
KÅ ΜMÅREN uti Upsala,
HÖGWÅLACHTAD
Herr CARL LEMON,
GUNSTIGE GYNNARE.
Εc Somlitet faknarkram har bares fram,nog fitt warde : Af forftling gron et litet ron ,
Jag famlat hos de Lärde.
Med klener fjär jag wifar har f Hur man bor ord forbyta,
At intet ikal, i wackert tal,
Pä Lius ell' prydnad tryta»
Mig tillät dä, min Herre fl
Er gunfl: tillika prifa,
Och wordnad min, af taekfamt finnr
Med ringa gäfvra wifa.
Men efter jag mig fér for (Vag
Er godhet wedergailaj Ty tag til lon en trogen bon ,
ThcH jag til Gud ml falla,
At Han all tid är Eder blid Och wärdes Eder krona Med fållhet här, och ewigt ther
Med ärekronan ikiona.
ύφαν beßandiirt
Hogwälachtade Herr K J Μ Ν i R Ε ΝS
Odmiulc tiünare
JACOB RWALSTRÖM'.
D. D.
§.L ♦
[nnumeras excellentiflimasque doteS, quibus animantia, ratione prasdita,a reliquis non modo diitingvere, Su-
preroo Numini placuit, <ed eisdern
quoque longe praeftantiora reddere,
rfevoto pm pedtore recondimus, il-
lud tantummodo optimum Dei donum héic eoniidera- turi, quo homo Creatorem non folum laudare, ejus-
ve gloriam extoilere, verum animi etjam fenfa figni- ficare, fuasve cogitationes cum aliis communicare va¬
let. Orationem loquor, prseclaram illammentis noftra?
imaginem> quce res, animo perceptas atque compre-
henfas, e fuis quaii latibulis in lucem proiert ac ver- bis fententiisque, apte inter fe juhétis, fuiius expri-
mit. Ad hane autem licet mortales, ut aves ad vo-
iandum, nati eflfe videantur, extra tarnen omnis dubitationis aleam pofitum eft, eam, pro diverfitate ingeniorum, educationis ac (latus, ita differre, ut qusedain tanta tenuitate & verborum inopia laboret atque adeo humilis ac frigida fit, ut omni ornatu &,
A ele-
t*# ; 2 C
clegantia, tanquärn vette, detra&a, cogitafa evolvat,
undenon ad dqcendum, multc minus ad delecttandum,
minime vero, quod Oratoris munus ett prsecipuumj
ad perfvadendum idonea eile queat. Et hoc dicendi
genus, quamcuam, pro varietate ingenii, rem plus
minusve declaret, Orätori tarnen, fparta fua rite fun- dturo, eo minus iufiicere poteft, quo ipfe a) Latia-
rum literarum parens> Eloquentiam, quce aämiratio-
tiem non habet) nullam (jje judicavit. Ille enim requi-
rit non tantum, b) ut Latine, ut plane, fed etjam
Ut ornate atque ad id, quod agitur, apte congruen- terque dicat; imo efl, inqiiit, c) luminibus quaβ di- flingvenda & frequentandaomnis oratio verhörum if[en- tentiarum. Atque hiec illa funt ornamenta, quibus
Orator ferrnonem, jam mollem dulcemve, jam vero durum & afperum, jam humilem , vel mediocrem , vel
iublimem reddit, quo fit, ut orationem non ipüs fo-
ium rebus de quibus agat, fed auribus etjam audien- tiurn, coram quibus dicat, ädcommodet. Tantam ita- que vim ae virtutem cum Tropi, Eloquenti& illi ocu-
ti, ut cum Quintiliano loquar, d ) in dicendo conci- lient, noftro jam conatui favere dignetur humaniffi*
mus Lector, dum in hifce pagellis fplendidiilimum 11-
lud lumen, quod Metaphora, qua nihil frequentius, pulcrius vel florentius ett, orationi adfert> delineare confti tullhus.
§. II.
Ut ex re iimu! & verbis omnis eonftat oratioj Ita iisdem quoque fundamentis nituntur lumina, qui¬
bus
a) Cfr. Qvimil. Jnßit. Örat. VIII. r. III. b) fjhr. III. de Oratore pag. i6z litt. D. c) Eoåem lib. p.zgj.li /. C. d)Infiit. prat. VIII, c. K
tau ; 3 ( a»
buscomfa, pulcra atque numeroia oratiofulgetj quam-"
obrem opercc pretium erit, mutuam rerum fimili- tudincra, ex qua, veluc ubernmo fonte, omnes trans-
lationes pnmam traxerunr originem > prius confide- raffe, quam ad ipiam luminis noflri traélationem pedem
promoveamus. Similitudinem eile convenientiain eo- rum> quibus res a ίε invicem difiingui poffunt, non modocommunis teflatur omnium Philoiophorum con~-
fenfus, verum ipfa quoque experlentia adeo Iuculenter
ob oculos ponit, nemo ut, niii aperta? veritatis infe- ftiffimus hoilis, de hac rs poilit dubitare. Ex Meta- phyficis enim notum efie crediderim, nullam omnium rerum, quse in toto hoc univerfoobveniunt, vei exi-
ftere, vei exiftere poiTe, qua* non fit oinni modo de«
terminata h. e, talis, ut certo fcire poffirn illam eile hanc & ncn aliam; quod fieri nequit, nifi adiint de- terminationes, feu ejusmodi notae, quibus non folum
unamquamqucremabomnialiadjftingvere,verumetjam intelligere queam, quod, & cur» fit htec res & non alia« Si dubites, tolle hafce notas, & fingamus rem indeterminatam exiftere, tum effet quidem res, at,
cum eidem nihil ineffet, unde conflaret, num h<ec eilet, an alia, nullus ejusdern rei daretur conceptus,
& confequenter nec ulla eiTentia, quippe quae primum
rei conceptum coniiituit, adeoque res illa nulla efiet, nifi, contra ipfum Contradi&ionis Principium, ens fi-
ne effentia abfurde quis vellet introdudum. Qya-
re exiftimaverim, ea in qualibet re ineife, quibus
ab omni alia eit & manet diftinch. Hifce ad-
miffis, ad coxivenientiam, de qua in praefcnti a-
gitur, facilior patebit aditus. Qvamcunque enim
rem, five fupra, five infra, five juxia nos con-
fideraverimus, abunde teflatur illa fe ab Omnibus stfiis non adeo eile diveriam, quin cum quibusdam
A 2 eas-
€*£ ) 4 (
easdem habeat notas^ tertium illud confiituentes, in
quo fimilitudo refideat. Duos homines contempla-
mur, etfi concedimus quernlibet eörum,plurimis ab
altero notis eile diilindlum, tarnen in Omnibus illis
conventunt, qu« utrique, quatenus ffint homines &
eruditi, pulcri, nobiles &c., competunt, adeo ut, ii
alter tibi notus eiTet, alter vero non, ignotum tarnen ftatim agnofceres ideo, quia noto eum fimillimum eile aliquis tibi narraverit. Longe autern a nobis abfit,
ut hac rerum eonvenientia ea deftruamus, quoe antea de earundem diftinclione monuimus, eorum enim, quibus fecernuntur, illa eil copia, ut, tametfi qusc-
dam optime conveniant, tot tarnen fuperiint, quae
ad unam rem ab omni alia diitinguendam, nulio non tempore, fufficiant. Ergo Iuce clarius eil, ex notis
charaéleriflicis tam difcrimen, quam convenientiam
rerum eile petendam, quibus cum nulla res poffit ca-
rere, itidem patet fimilitudinem & dari, & ad onanes
res fe etjam extendere. Hanc vero in fimplicem &
compofiram difpefcirnus, quarum illa, vel noftrum re- ipicit conceptum, ea vindicans, qu« fupremo Numi-
ni & rebus ab ipfo creatis, fimul tribuuntur, ut cum membra, vel alia, quae corpori, aut animae human«
propria funt, Deo adfcribuntur, quo melius de fum-
mo hoc rerum ftatore ideas nobis formarc queamus;
vel in ipfi^ rebus verfatur, quarum, cum tantus fit
numerus, ut fingulis exprimendis nomina non fuffi-
ciant, unum idemque pluribus, ob fimilitudinem ad- fignat, atque ita efficit, ut res, proprio nomine de-
flituta, alterius nomen propter fimilitudinem induere poffit. En! primus fons, a quo profluxerunt Me- täphorfi, quas neceffitas, inopia & anguiliis coaéla,
ut ait Tullius, a) genuit; qutequc dein eum praefbi-
; ' terunfc
β) Libr%III. de Orat. p. 28q lit, E%
*6** ) 5 (
terimt ufurrr, nulla ut res, his inventis, nomine po*
tuerit carere. Htec vero iimilitudo (compoiitarn in*
telligo) eo altioris eil indaginis, quod non duas fo-
lum, fed plures inter feres conjungit, unde altera o-
ptimaque translationum fpeciesorta eil, qua? non tam
in ore vulgi, quam fummorum Rhetorum fcholis fixas
pofuit fedes, ubi dele&atio & jucunditas eandem ita
celebrarunt, ut Cicero b) haud minorem omatum aa dignitatem orationi inde conciliari adfirmaverit, quam
ex pretiofiiiimiS veflibus corpori humano. Reéle er¬
go monet, r) orationem debere luminibus iicabunda-
re , Ut verbum ex ore nullurn, nifi aut elegans, aut
grave , exeat, & ex omni genere frequentiilimas eife
debere translationes, quod ese, propterfimilitudtnem,
transferant anirnos Si moveant huc & illuc; urule tum ipfa oratio, tumanimi audientium, haud aliter ac orbis
terrarum ad crientem folem, mirifice illuilrantur.
j. III.
Poilquam vidimus, unde oriatur Metaphora, &
quo fundamento nitatur, perfpiciendumeil, quamAri-
iloteles, qui, prseceptorum Rhetoricorum, fi nonpri¬
mus, optimus tamen Auélor, haud immerito habetur,
de illa foverit opinionern. Is Metaphorceetymologiam
potius refpexiiTe videtur, quam reruro transferenda-
rum indolem atque naturam, cum hane Troporum
principem adeo amplificaverit, ut ejus nomine omnes
etjarn reliquos Tropos coércere & includere nondu-
bitaverit. Vox enim Metaphorae Grseca eil, atque a
verbo μεταφεςειν ducit natales, quod Latine transferre
tignificat, unde Metaphoram, a Cicerone, ^Vofiio,
_ b)
b} Eaåem png. litt.Ε\ c) Orαtorp. 3jo* litt. G-
fi) Lib. III. de orft. ρ. 2I0. lit. t. ad finenu
) 6 (
t) Bttehnero c) aliisque artis oratorte fRagiftris,
translationem diclarn eile RGvimus. Hin.fi Ariitoteies quameunque verbi mutationen! ab un3 fignifteatione
in aiienam , MeCaphorse nomine iofignivit, flve ob
fimiiitudinem illa har, five ob aliud quoddam vincu- lum naturale, adeoque fuit ipfi Metaphora aihii aliud,
nib id, quod nos Tropurnvccamus. Lumen noflrurn, latiffima hac fignificatione accepturn, idem Arifioteles
in quatuor genera divifit, quorum primum a genere ad fpeciem, alterum a fpeciead genus,tertium a fpe-
cie ad fpeciem & quartum fecundumproportionemfie—
ri flatuit. Qyam yero infigneni Metaphora, in or- nanrla & iliuftranda oratione, ufum & jucunditatem tribuat, haud obicure ex ipfis ejus verbis colligi pot- eil, in quibus nomina translata ad orationem ornan- dam perquam utilia efTe contendit: &, quoniam non nift unicum Tropum admifit, tanto majorem indu«
ßriam in transferendis nominibusoration! foluioe per- neeefiariam fore arbitratur, qua paueiora ad exornan«- dum habeat adjumenta. Nsbilominus tamen non po- tuif non concedere, quod orationem & dilueidani, &
jucundam , & pergratam translatio faciat, cum au·
tem in ipfis rebus, a quibus Metaphora» pefendac es- fent, rnajus difcrimen obfervaverit, quam ut hsec ge¬
nera pari paifu potuerint ambulare, illud, quod fe¬
cundum proportionem fit, reliquis longe pnsflantius duxitj idque eo potiori jure, quo in hoc genere
n©n fufficit, ut duo inter fe transferantur, fed qua¬
tuor, bina icilicet binis refpondeant, eodemque modo
fecundum ad primum, quemadmodum fe quartum ad
Certium habcat, adeo ut feeundum pro quarto, &
con-
a) Kbet. esfit. lib. IV. § /, bj de wmmut. rat·
iimiit Ith. XXI
€*3 ) 7 ( te»
contra quartüm prö fecundo pcni pöifit, unde fum*
mus hic Yir non flne ratione dixit illas translatid*
nes maxime excellere, qua: ex proportions jflunc.
*. IV.
lila quamvis, preeelare omnino, (radat Rheto*
rum magifler, tarnen ab illo recedere juitisque limi-
tibus hunc Troporum optimum circumdare liceat, quibus fe a reliquis Tropis primariis, ac przcipue pri-
mi & feeundi gensris, fecernat. Quod ut feliciusnat, jam tandem nobis difpiciendum eil, quid fit Metar phora, ienfu itridtiori proprioque fumta. In definiein-
do hoc lumine, etfi, qua verba , aliqua (it inter fe- queniiurn temporum Rhetores difcrepantia, qua ipfam
tamen rem, amice adeo confpirant, ut nemo non
preecipuum ejus fundamentum in fimilitudine confi- (lere docuerit, quamobrem unum alterumve nunc ad- dituri fumus. Morhofius a) dicit Metaphoraseile qua- (1 fimilia contracäa; cum quo ainice conientiunt &
CaoiTinus /;), ek Cicero «:), vocando eam ad unur?»
verbum contradam fimilitudinem, quse fvavitatem &
fplendorem addit oration!, ubi moderate adhibefur.
Alios, eandem foventes fententiam, ut taceamus, Vofiium ά) heic eo minus filentio prectereundum ef*
fe duximus, quod prius allsta elegantifiime confirmats
Sta ille iMetapbora eft Tropus, quo verbuma propria fignificatione in alienam transfertur ok fimilitudinem:
qua definitions nos poriffirBumutivoluimus, fiquidem
eam
a) Dtlic. QTMt· fart:. 1. C. VIT. j, b') Dt
Eloqu.facra {$ humana, lih, VI C.XIX. c) Lik III
dt Örat. faa. 2I0 litt., Q. d) Ejus Rhtt. contr. lib»
IV. €, IV.
; 8 c
eam tarn perfedtam, prasfentique negotio adeo adcom-
modatam deprehendimus, ut eidem nihil addl pofie,
nifi aélurn agere veliemus, fateamur. Hane igitur,
Γι cum iis, qus; antea e) adduxirnus, conferre pla-
cuerit, facillimonegotio patebit, Metaphoram nonmo¬
do cum reliquis Tropis nori confundendam, verum potius ab iis diilingvendam eiTe, Quemadrnodum Metaphora non in mutatione folum verborum, fed
rebus fjmilibus quam maxime fundatur, ita ab eadem
removenda eil omnis illa fignifteationis inverfio, qu9e praeter fimilitudinem, quo demum eunque modo fieri
foleat, admitti poteil. Tolluntur fic priora duo ge¬
nera, qua: Ariftoteli huc referre vifum fuit, omnes-
que Tropie circulo Metaphorse profcribuntur, quod,
me non monente, perfpiciet quivis, dummodo ocu- losinceteros Tropos converterit. Notatu fåne dignif-
iima eft illa Troporum divifio, quam Vofho f) de- bemus, in qua firmiiiimis rationibus, ex ipfa rerum
natura petitis, tam Troporum numerum, quam di-
flinélionem conflituit, ita quidem, ut nec infra, nec ultra, quatuor effe vel poilint, vel debeant. O-
mnes, inquit, res, vel conjundtee funt vel disjundl«;
illac, vel adeo ardlo conjunguntur vinculo, ut u-
num de ipfa alterius efTentia fit, quemadrnodum ge¬
nus & fpecles, totum & pars ; vei de ipfa alterius
efTentia alterum quidem non eil, cum eadem tamen ita jundlum, ut ab illa totum fere pendeat, five quia
alterum alterius caufa eft, iive quod unurn alteri in- fit, aut adfit, alterumve procedat, aut fequatur?
Ha: autem, quse naturali illo vinculo deftituuntur.,
aut fimilia funt, aut contrarie oppofita. Cum igitur modi,
0 /■ 2. /) VojJ. liket. etnt.lik. IV. C. IV.
modl, quibus omnis verborum immutatio fierl pofe/t^j
quatuor fint, totidem quoque Tropos, nec vero plu*
res, aut pauciores eile fiebere contendit: ideoque eam
(ignificationis inverfionem, quse in primo obtinet mo¬
do, Synecdochen, in fecundo Metonytiiiam, intertio Metaphoram, inquarto denique Ironiam dicendam effe
docuit. Naturalem hunc ordinem (i fequimur, Meta- phora tertium teneret locum, cum vero ceteris Tro- pis, ufu atque fplendore, haud aliter ac fol fuo lumin©
reliquis fteliis, antecellat, ab Oratoribus eidem, tan-
quam reliquorum prineipi, primas, communiquaii con- fenfu, deferri videmus. Hinc conitare crediderim, in
quo tum ipfa Metaphora confiftat, tum ab aiiis diiiin-
gvatur Tropis.
Lumine jam noftro ab{.V.omnibus Iis liberato> qu»
Hlud hucusque ©bfcurarunt; in iis perpendendis noltra
porro verfabitur'opera, qua: ad ejus claritatem, tam conftituendam, quam confervandam inprimis funt ne- ceflaria. £a potiflimum funt tria, adeoque indiilolubili
nexu inter fe junta, ut, uno c®rum fublato, reliqua
effe non poflint. In his primum locum propria figni-
ficatio vindicat, quam, fi cum Cicerone a) certum
quafi vecabulum rei, & psne una natum cum ipfa re
effe, adfirmavcrirnus, nos a veritatis tramite aberraffe
nemo forte judicabit. Etfi adpellationes rerum initio arbitrariae fuerint, & adhuc, certo refpetu, eiTe pos-
fint; poftquamtamen primi linguarum autores cuilibet rei, fibiobvias, certam tribuere notionem, illa dein- de, per confvetudinem, ad fuam rem defignandam, publica veiut autoritäre, ita munita eft, ut ab eadem amplius feparari nequeat, nifi, confufione Babylonica
B major
a)Üb. IJJ. di Orau f 2X0« lit. A»
t*# ; ιο c cg^
.major, inveheretur lingvarum perturbatio. Quo fa-
dum eil, utiignificatio, q-uas rebus ita primum eil ad- diåa, adeo poTleainvaluerit, ut earum propria habea-
tur. Cum autem, uti antea monuimus, rerum longe major fit copia, quam verborum , neceffe omnino fuit
voces interdum apropria fignificatione in alienam trans- ferre, ut res, qusc vel nullum, vel non faris notum, elegans aut honeftum, vocabulum habeat, hoc modo defe&us fui compiementurn accipere quear, adeo util- gnificatioaliena, quse alterum illud, quod in omni Me- taphora maximi eil moment!, conilituit, nihil aliud fit, nifivox , ab una re petita, quatad aliarn tr.aglj» de-
clarandam adcommodatur, atque ideo allena dicitur, quod, teileCicerone b), quafi alieno inlococollocatur.
Unde fatis eil manifeilum, hane ilgnincäfionem noh modo vacantem locurn oceupare, fed etjam, ubi in proprio locum fuccedit, ea 6t deceniiorem & noriq-
rem eile de-bere, adeo ut nihil fuss verbis, quam big arceffitis, mag/s fit proprium, uti egregie obfervat Quiniilianus. Vana profeåo omnis eilet translatio, &
Orator tam fuam perderet operam, quam auditoresfuo
fraudarentur defiderio, fi verbum, a propria fignifica«
tione inalienam immutatum, majori, vel emphaft, vcl fplendore, vel jucunditate nongauderet, quam ipfum proprium, cui jam fuperadditum eil; etenim tantum abeil, ut vel deleclare» vel fiebere, vel perfvadere pofit Oratcr, utpotius, finση odium> taedium faltem
& Iudibiiwm audientium, ejusmodi vanltatibus, in fe
excitaret, unde etjam ipfepaterEJoquentiae Romanse r)
no!u;t eile verbum anguilius id, quod translatum fit,
quam illud proprium ac fuurn. Quanta igitur induflria
adhibenda fit, utfignifieatio aliena proprio, cognitiope
ac
b) Loci modo atatt. f) Lab. III.deQr$t,p>2$2*
kxB ) " ( &3f
ticclantate,exeéllat,longa probatione haudegerevidéturj
res enim non modo ipfaloquitur, fed omnium quöque
flhetorum prceceptiones idern jubent, opfimorumque
Auélorum exembla c/lendunf. In majorem tarnen hu- jus veritatis confirmationem, Tullium audiamus d),
quo eo tutiusfidere queamus, quod ipfe nenmodo prse- clarifliroa artis oratorias dedit adminicula, fed iisdera etjam ipfe optime obfecundavit. Quod, inquit, vix
declarari verbo proprio poteft, id translato cum eil
di&um , illuilrat id, quod intelligi volumus, ejus rei»
quam alieno verbo pofuimus, iimilitudo; & paueif in- terje&is: Ea transferri oportet, quce clariorern faciunt
rem. Ex quibus, ut alia aliorum teflimonia omitta-
rnus, fatis conftat, figniftcationern alienam iacere, ut
res ignotsefiant notas, obfcqne clarac, Injucundac audi-
tu faitem fvaves, & obfcénae auribus etjam gratiores reddantur, curn honeilis verbis proferuntur. Sed ad
tertium pracilantiffimum luminis noilrifulcrum jam de-
veniamus. Confiilit hoc in fimilitudine, de qua eo
plura efTent dicenda, quod hac pnecipua transferendi
virtus nitatur, quodve ab hac, aliena iignificatio id
omne habeat claritatis, quod ei ineiTe poilulavimus.
Ob hane poiTumus, ut ait Cicero e), transiüre ante
pedes poEta, & alia lenge petita furnere; Ene qua a- ilas ne transverfum quidem ungvem a propria fignifi·
catione liceret difcedere. Verum cum de illa & antea
egimus, & porro aituri fumus, ad fequentia pro¬
peramus.
§. VI.
Spe&atis ils, quos ipfam Metaphoram conflituunt, ejusdem divifiones jam nobis erunt confideraruiae. Ob
B 2 dupli-
d) Ub, HL de Ortt. ifo. Ut.
i) Eodem lib, 2$u D.
