Diatriben academicam de exorcismo baptismali, a venerando theologorum Upsalensium ordine comprobatam, moderatore ... Magno Beronio ... examini publico subjicit auctor, stipendiarius Zedritzianus, Johannes J. Amnell, Uplandus; idque in acroat. Gustav. maj.

JEHOVA INCEPTIS ANNUAT!

DIATRIBEN A

_CADEMICAM

BAPTISMALI,

A

VENERAN

DO TH

EOLOGORUM

UP-SALENSIUM ORD1NE

_COMPROBATAM,

Moderatore VIRO

. MAXIME REVERENDO

CELEBERRIMOqua,

DOM.

M.

_MAGNO

BERONIO,

S. S.

THEOL.

PROFESS.

REG.

ET

ORD,

EXAMINI PUBLICO SUBJICIT _AUCTOR,

Stipendiarius

_Zedritzianus

,

JOHANNES

J.

_AMNELL,

up l_{andus 5}

jdque in acroat. gustav. maj. ad d. ix, decembr.

Horis _{Antemeridianis.}

UPSALLE, A.

_MDCCXXXIIX.

*

VfV»

SUMMTE

IN

S. R. M.

Fidei

VIRO

ET

SENÄTORI,

EEG. CANCELLARI^E

_CONSILIARIO,

ACAD.

UPSALENSIS

_CANCELLARIO,

NEC NON

ILLUSTRI SOC. LIT.

_PRffiSIDI,

HER Ol

_CELSISSIMO,

DOM. COM.

GÜSTAVO

_BONDE,

MAiCENATI 1NC0MEARAB1LI.

SIdus

inocciduum noltra,

_fiib

GUSTAVE,

_Aréto.

Patris

amor

patriae, patria

_quemquc

colit.

Pnrpurei

pars

magna

chori.

Decor

alme

Themiftos.

Maeoniique

alter

praefes

Apollo

jugL

Ol

nimium

radians Heliconis ocelle borei,

Hifce

macris

_placidum

_dotibus

_adde

jubar.

ILLUSTRISS.

EXCELLENTLE

TUü

CliefU

_{devotiffimus,}

Summ«

in

S.

R. M. Fidei

VIRÜ

et

ARCHIEPISCOPO,

ACADEM.

UPSAL. PROCA

N CELL

A

_RIO»

CONSIST. ECCLESIASTICI

_PR«SIDr,

UT ET

HONORARIO SOC. LIT.

_MEMBRO,

PATRI

_{REVERENDISSIMO,}

DN.

DR.

TOANNI

_STEUCHIO,

MjECENATI MAXIMO.

DEvenerandc

Sen

ex.

Sionis

_STEUCHI:

adorea

Nomen

Chriftiadum

ter

_geniale

gre-Ter tribus

oj nomen

_quoque

_ter

_geniale

dcabus,

Salica quo

tempe

condecorata

virent.

Qua

patet,

Aonium

Vir

decantate

per

orbem,

Perleve,quod

trado,

fulcipe

mitis

opus.

EMINENT1SS.

NOMINIS

TUI

Gliens

_{devotiffimus,}

Johannes

j.

amnell.

VIR

SUMME REVER.ACCELEB

VIR

MAXIMEREV.etAMPLISS.

D M

MAGNE

BERONI,

S.

S.

_{Theol. PROFESS.}

Reg.

atque

Ordin.

Senatus Ecclef. _{pariter &}

A-cadem. ASSESSOR Gra¬

viflfime 'y

Patrone, _Pracceptor ac

Nu-tritie Beneficentiflime.

D-

D.

OLAVE

CELSI,

S.

S.

Theol.

PROFESS.

Prim.Confiftor. Eccl. SE

NIOR, ARCHIPRvEPOS &

PAST.

_Upfal.

_{R. S. L.}

_&

S.S.SODALIS, Fac.

Theol. DECANE

Spechab.

Promotor ftudiorumq;

meo-rum

_Epliore

Exoptatillime.

I

VIR

PLURIMUM REVER. atque CLARISS.

Dn.

IOACHIME

AMNELI,

Alfikenfium & Knifftadienfium PASTOR

Meritiflime,

GENITOR

Indulgentiflime.

J^Ancce

VOBIS Diflertatlunculam^

ccu _{qualcmcunque obfervantia: filialis•}

VESTRUM _{flngulis ad fupremos usque cincre*}

praeftandae, indiccm,

grata manu, mcnte pia,

D.D. D. A, & R.

VENERANDORUM NOMINUM VESTRORUM

Cultor _{oblcquentiffimus,}

A-A yJi SI.

CAPUT I

ONOM

AT

OLOGICUM.

§■

r.

Aptismalibtis

in

cerimoniis Iom

cum haut infimum (ibi

vindi-cat _{EXORCISMUS, quem}

bre-vi hacce _levique

difTertatiuncu-Ia delineandum _{examinandurrq;}

nobis fumfimus. _{Quod fi} rudi-merato _{juvenili, in materie}

per-ardua _{deponendo, Erud. &Cand.} Leäor favere _dignatus

_fuerit,

_{eo nos}

_obftringet

be-neficio,

quod

aetatem

venerari

annitemur.

Ad

in-ftitutum

_{igitur dum,}

_otnißa

_omni

_ambage,

_nosmet

accingimus,

vitio

nsbis haut verfum

iri

putamus, quod

in

notione

exorcismi dilucidanda

primam

col-locemus _operam.

_{Quantum^ etenim lucis,}

_in

_mate¬

ria _prsfertim

_hujus

_indolis,

_{ovofzaroXoyiet}

_{rei ipfi}

foe-neretur, e capitum

feqq.

cum

initiali hocce

collatio-ne perfpicuum erit.

Non

_tarnen

in tradendo

2 4?) O (^

cismi _{etymo multi erimus. Hoc utpote}

_vocabulum

ad vetuftam H=llada natiles fuos rererre nemo non videt.

_d^Kog

_{a) Grajis jus jurandum}

_denotat.

_Hinc

deri-a)&7T0 tS ogtcx rette deducitur Romanorum illud örens*

quo nomine vel zpfum ditem patrem7 vel ejtadem regzamy vätes _{infignivere. Sicut enim mortalibus erant certi qui»}

dam di_{i, per quos jummenta concipere follemne fuit}

> inde

tgxiot

Seoi

apud ALSCH1NEM nuncupati, ( qua etiam ratio-ne Per_{fas per Mitbram, i, e. Solem}

, Romanos per Medi"

um Fiuium> Siculos _per Proferpinam_{, a}tios _per alia numi-,

na_{jurajje legimm3 cfr. NATAUS COMITIS Mytbolog. lib.}

Hl C. XVI. tf ALEXAND. AB ALEX. Lib. V. c. X. Gen. dier.) ita _{deaflros fuos ad Stygem qui ex eadem}

proflu-it, Orcum fluvium , velut intemerata fidei teftem, omni

majorem exceptione, provocare dicebant. Sic Pheebus Pba*

ethonti, Lib. //, Met_{amorph. QVID.} v. 4J. 46* - - -Promiffis teftis adefto Dis _{juranda palus. & v.} 101. [q,

Ne _{dubitaj dabitur (Stygias juravimus undas^}

Quodcunque optaris.

Nec _{per folam imprimis paludsm Stygiam juratum fzi»}

ijjfe, e latiore ifla Jovis formuU , lib. I. Metanu v, 18$.

liqu$t: - - Per tfumina juro Infera. _{- - Atque am<*}

flijfimo Latini Regis jure juranäo in Hb. XU. Alneid. VIRG>

evidentitis _{adbuc confirmatur , ubi ait fe jurare}

Vimque

Deum

infernam,

& diri facraria Ditis.

At _{fub generalibus hifce titulis ipfum etiam}

orcum

eomprehendi, nemofaeile ibit inficias. Unde autem fatttu

ßt fabuU locus, fubinnuere videntur ARRIANUS &

HO-JMERL1Sy _quorum bic lib. II. Iiiad. nominal _{Orcum, Thes-}

I

falia fluvium, e palude _{Stygis deßuentem,} ex quo

Titare-fius promanat, undis adeo pinguibus, ut Peneo_{flumini} cui} idabit_{ur, olei adinflar fupernätet: ilit vero}

«I) o CHt- 5K

derivata: o^kou

Sc

oaKifa,

quorum proprius eft

figni-ficatUS juramenti _{religione obftringo; item: c^Kio-fzosj ju*}

ris_{jurandi exatlio. Porro vi compofitionis oriuntur} har VOCes:

_ifygKOS,

_{eximium juramentum, vel jus}

jumn-dum_{j aliorum verbis contmrium;}

_{égo^xs&>, s^o^koco}

, xi?<y _{, idem}

_proprie

_notant

V

quod verb

a

fimplicia,

modo adducla:

_{efygKio-fzcs,}

_{adjuratio, vel, fl ad verbum}

exprimere velies, ejuratio-j

egogfcirqs,

adjurator. Illinc

a _{Scriptoribus cum}

ecclefiafticis,

_{tum profanis,}

Lati-Jie _{efFerri cceperunt : exorcismw, exorcifta, b) exorci»}

zare, *•) exorcizatio: unde, prakter Gallica ifta:

e-r^-cisme, exorcifte, & exorcifer, _{Anglico etiam} ore pro-nuntiantur vocular _{fequentes: exorsifm, exorcift, & /#}

exorcizei verb. asft- cum _{adjeddvo participiali exorcized\}

(Lat. exorcizatus ) ceu nos edocent utriusque

idioma-tis _{Lexicographi non incelebresr JO. LEONH. FRISCH}

d)

Sc

Prarpof,

Nycopenfis

Mag. JAC. SERENIUS e).

s' U'

nia _fluvium, _{qui perjuros}

vorticibus

_{fuis involutos} rapere

fvevit, 6USTATHI0 tefle, memorat. Nec derivationi huic•

ce _{noftra Z>. JO. A. gUENSTEDIUMin Syfl.} Theol. _{L. de}

bapt. p. m. iyj. adverf,dri exiflimaverim. Alii quidem

dli-ter i _& in his complures > FESTUM fequuti , Orcum ab

urgendo dictum

volunt:

ut ne

fic

quidem male.

Urgeo

non incommode deducitur ab tt^yoo^ _cum

utriusque

_ver

bi

fl*

gnißcatus

coincidat:

ogKOV autem

et7r6 7*

'tif/siv

7rugtz.

ßdiVov}a,$

fuam quoque

originem

repetere, PET* GULLI jiefyxov

EÅLquogctitzaiKov

indicat.

b) Exorciltae ex Gracco

in

Latinum adjuratores,

five _{increpantes vocantur,}

_inqui

_t

_ISIDORUS,

_{lib* VII*}

c. XII. _{C) Verbo} hoc (exorcizare) ipfe utitur ULPIA*

NUS, prout e §, proxime

fequ.

vi

der

e eft. d) Vid. hu*

jus Nouveau diciionaire

des paffagers, de

anno I7jj*

0

4 •m ) o c Mi«

5.

11.

TioXvtrwov eft exorcismi nomen: ne

_igicur

a re-&a fecedamus orbita ,

pramotatfe

juvabit

, nosmet

heic loci I:mo _per

_Exorcifmum

_{neutiquam magicas}

gentiliura indigitare

offucias,

a) quomodo vocem

i-liam _{accipit HENR. CORN.}

_AGR1PPA,

_{de Occulta Phi*}

lofophia Lib. IV. cap. XLIIX. p. 181*

ubi

exorcifmi ,

vanitates _magicae,

_{praeftigiae daemoniacae,}

_& incanta-tiones _pari

_{pafifu ambulant.}

_Nec

_alium

_admittit fen-fum ULPIANUS de extraord. _{cogn. huncce} in modum loquutus: Non tamen, fi incantavit, fi imprecatus efi ,

& _{fi, nt vulgäri verbo impofiorum utar, exorcifavit: non}

funt ißa medicina genera, tametfi fint, qui hes fibi

pro-fui/fe

cum

pradicatione ajfirtnent.

b)

De

imprecationi-bus .

a] Incajfum itaque Theologis noflratibus objiciunt CaU

vinO' _{Reformatorum nonnulli, exoreizationem, qua damon}

in _{baptifmate adjuratur, squipollere incantationi} at ']c in*}

cantare diabolicum _{e/fe ac magicum.z Sed ver o magia} gen-tilltia, fuperfiltlofarum adjurationutn genitrix, eeu ab

in-fiituto noflro longe alieni/fima, ad extremas Garamantas &

Indos recedito. b_{) SuJ/icantur quidam, IlIpian um /.}

c,

impoftorum notam Chrifiianis inurere; _{ipfe enirn, (CAUS. BA*} HON10 _tefie9 in Annal. ecclefiaft. T. I. _{p. 434.)}

infenftis

trat Chrifliani nominis hofiis: HI8RONTMUSautem in _Ep. X* ad Furium 'iale de _{gentilibus edit teftimonium}:

Ubi-„cunque , inquit, viderint Cbriftianum ,

ufurpant

5,ftatim illud e trivio: si _{ygaixog (o! Gra-cum}

3,impoftorem). Interim _tarnen, cum e contextu _liqueat

tx or c_{ißas mercenariosy medicatione}

fuperftitiofa & magica

quaflum facientes , ibi taxari ₅ de ethnicis _{utique verba}

ejus exponenda erunt-y non de Chriftiandy _{quorum nomine}

djt-) o

_(v

_f

bus

_hujufcemodi

_conferri

_meretur

_PLIN1US

_{c). Sic} quoque

Romanis

aliquot Lexicographis

exorcismus eft,

cum _{quis, ut}

homini dacmonive cuipiam

_{ea, de}

_quU

bus _rogatur,

_{proloquendi imponatur}

_neceflitas,

• m » - carmen _{magico demurmurat ore%}

III.

Nec II:do exorcifmos _{intelligimus fudaicos, quos,}

Chrifti adhuc _{acvo, cum peculiari rituum apparatu}

adhibitos , haut fecus ac alias hujus gentis

cerimo-nias, ad tempus

Salvator toleravitj

uti

perhibet

Re-verendiflf. Dr. &

_Archiep.

_{ER. BENZELIUS Pater a).}

Exprefla etiam "]uv _{7regieg%6ptweo»}

_iaduiuv

_egogxtrcor

_men¬

tio _{injicitur in Adis Apolt. c. XIX. b). Sic FRID.}

SPANHEMIUS ad fec» Novi Teft. III:um> c) _plurimW

finquit) inter Judeeos erant exorcifi*,

ipwrnofjig,

(ex-'*

lufflantes) excantantes damonem d). _Quo etiam modo,

inter Ifraélitas exftitiffe _{7** pctyiKctis ptctyyctviictig brv*}

%stg$y]ctgy

certiores

nos

reddit

EPIPHANIUS

e),

A 3 §. IV.

monia de vobis fine _praemio,

_fine

_mercede

depelli-IT)US. c) Lib, XXIIX. cap. II.

a) Hiß. Eccl. See. /. /. m. 102. b) Nec alibi certe Cxorciftarum nomen in S. codice reperitur-, annotunte id

Dr. CllNR. DIE7ERIC0 in analyfeos evang. Parte I. pag,

w. _{402. c) Hiß. Eccl. p. m. 342,}

d)

Id

quod

_non

JO-SEP HUS _{modo, Seriptor}

_ille

_Judaicum,

_verum

_JllSTINUS

etiam in dial. cum Tryphone, ORIGENES in libris contra.

Celfum, aliique teflimoniis fuis evincunt

&

comprobant

a»

pertiffime. Quod ad rnodum

exorcizationis Judaica attinet,

obiter notamus _{, abufuvt nominis}

ItfgctyqaptptaJiS

adjurato1

ribus _{ißis ante omnia reeeptijfimum juiße. Ceterum}

_de

_bis

agentes gaflim Philologi a

de

antur. t) Har.

XXX*

N*

VH%

6 ) o ( Hh

§.

IV.

Nec _{IIIso per}

_exorcifmum

_innuimus

_xomKov

il-lud, miraculofum &

excraordinarium

daemonas

e

cor-poribus

hominum

obfeflorum

ejiciendi

y a

Sofpitatore

Chrifto

a)

Marth.

IV.

VIII. IX. XII.

XV.

& XVII. Marc. I. V, & IX. Luc. IV. VIII. IX. XI. &

XIII. &c. exercitum b), ab eodemq;

Apoftolis

Marc.

III. & XVI. Luc. IX. Ad. XVI. LXX infuper

difci-pulis

Luc.

X.

impertitum:

quo

etiam

ctono ecclefia

poftbarc

aliquaradiu

gavifa

fuit.

Namque

exorcifmi

circa energumenos ritum,

vanis

tam

gentium,

quam

Apellarum>

adjurationibus

oppofltutn,

II:do

lII:oquc

adhuc feculo

viguifte,

veneranda Patrmn antiquitas

fcriptis luis

indubium

reddidit.

Teftes prodeant

Jll-STINUS _Martyr

_in

_Dial,

_cumTryph.

alibique,

_IRE¬

NAUS

a) A Salomone quidem inventam

effe quandam

malos

genios ejiciendi rationem, JOSEPHUS

in

Antiqu.

Jud.

Hb•

IX. c. II. aubior efi: _at fides quoque penes aubtorem efio,

cum S:a S:a _filéat. Antiquijfimum circa obfejfos exorci¬

fmum a Chrifto, hifice in terris

degente,

perabtUm

fimpli-citer _{ftatuimus, praeunte Dr. G60RG. MTLIO in dijfertae.}

von Ahfchaffung des exorcifmi, _quam primo Confiliorum

vo-lumini _{inferuit Mag. GEORG. DEDSK8NNUS}y pag,piz.

b)

Diabolum Sabator vel unico pepulit verbulo. Matth,c.VIII.

nfurpat vocem

V7ruyfje.

Marc. I.

lepitur:

9s

clvjx.

Marc. V. _{£%£Å$-e *Jc 7tv6€fxct,}

"Jo

dKctS'ctfjor

_sk

dv&qdTrx.

Marc. IX- _{nto Trvivpoalo aÅaXoV kcoi}

KcoCfov

1

'sy

ca crot

km»

1dererca,

t^sA-^f

civjx,

Nec alia

formula

PAULUS utitur

Abi. XVI.

_{tros^ctyykKÅca}

_cot

_iv

_cvo/aoojt

Iqcris

_Xgtrx

_k£sÅ&e7v

sin _cSvjjjg. JQuas quidem phrafesy

variato

paullulum fenfu9

ad _{baptifmalem exorcifmum, ceu}

_ftiritualis

_{a Satana}

_

4W ;

q"c

7

N^EUS I. II. c. XLIIX. adverfus _haereticos,

TER-TULLIANUS in _{Apolog. alibique, CYPRIANUS in}

e-pift. I. ad

Donatum,

ORIGENES

itidem,

MINUCI-US, JULIUS FIRMICUS,

ipfe LACTANTIUS

in

in-ftitut. Div. ceteri: _{quorum audoritatem, hoc in}

mo-mento, _magni

faciunt

_{FR. SPANHEMIUS c), Dr. JO.} FRANC. BUDDEUS, d) aliique complures.

Quam-quam autem exorcizandi illa

facultas

certo cuipiam

ordini _primitus

_alJigata

_{non fuit, quin a Chriftiano}

quolibet,

laico

etiam, coque

plebejo>

modo pio, ad-juratos

fuiffe

dsemonas, iidem

illi

Patres aflerunt ,

obfervantibus id Dr. GEORG. MYLIO _{e) & FR,}

SPANHEMIO f): progrelfu tarnen temporis

peculia-re Exorciftarum nomen _{atque munus in ecclefiam}

in-trodudum eft , de quorum ordine pauculis dicetur

prope

finem capitis

fequ.

Forma

exorcismi hujus

ve¬

teri in Ecclefia

_fimplex

_fuit 5 utpote quae oratione

conftitit atque invocatione nominis JEfu : adhibito

tarnen crucis fignaculo _\

quod

_nec

ipfe

diffitetur FR.

SPANHEMIUS, g ) probationis ergo

afferens

nota-bilem ex LACTANTIO _h) locum: _Spiritus, ait iUe,

inquinatos de hominibus , & nomine Magifiri fui, Ö* $1-CNO PASSIONIS excludunt. Seculo demum fexto &

fequcntibus

,

efflorefcente Papatu, in obfeffis

ritu

mimico exorcizmdis ea invaluit

fuperftitio,

quam £*

proxima

leviter

attingemus.

§. V.

*) Hiß. £ccl p. m. zpp.

fq.

d) Tbeol.

Dogmat. p. m. 1075. e) In difjert, von

Abfr.héiffung

det exorc* apud Georg. DE-.

DEK£NNUM Vol. /. p. tn. ru. f) Hiß. £ccl, p. m. 300.

g) Hiß.

Ecel.

p. m. 29$

(S

300.

Cfr.

etiam

y ß

plaeet

j

g -m) o (m*

'§.

v.

IV:o cum exorcismis Pontificiis nihil _plane

no-bis commercii erit. Molefte feduli

_Apoftolorum

imi-tatores _{, vel , fi mavis, fimii, Papicolas fuos}

etiam-num _{ja&itant exorciftas, queis dotem}

_fugandi

das-monas,

fpeeftra

pellendi, fanandique aegrotos, pecu-liariter inefte fabulantur. Profeftio haec _{quid in S:is} S:is habet fundamenti? Ad iftam ne vocati funt

mo-nachi ? at non vocatis _{quam male cedat opus,} even-tus, ftultorum magifter , nugivendulos agyrtas

du-dum edocuit: vid. A<ftor. XIX. a) _{Quantumvis enim}

nos haut _{fugiat, ipfos exempla efficacis adjurationis}

crepare quam

plurima;

id tarnen non mediorum

vir-tuti _(qua:

_nulla

_{omnino) fed veteratoriae dasmonis}

arti _acceptum

_{unice referendum}

_{eft. Ultro is cedit}

9

ut craftam & exorciftarum, & eorum, _qui

exorcizan-tur,

_{fuperftitionem}

_corroboret,

_adeoque

_{unius homi¬}

nis _{corpus non}

_invitus

_{deferit, quo plures occupet}

animas: ut fileam

_{<rvfjt,7rjdfiet]ct,}

_{phyfica, & paroxyfmo?}

epilepticos,

pro vera obfetfione,

vel

per infcitiam ,

vel certe _{per malitiam, ab ejus} furfuris hominibus non raro venditatos;

_{fuppofititios}

_{item daemonas,}

ac

infinitas, in hoc _{etiam genere ,}

_{facrificulorum,}

_ad

feducendum

_{limplices, impofturasj}

_{quarum plena eft}

omnis hiftoria. _Quam

_impiis

_{Romanenfes exorciffe}

utan-■

. . . M

a) Ut nos merito _{Pontificiis, itu nobis iniquiflime CaU}

VinO'Reformati exemplum ifiud de circulatoribus exorcifiis,

Scev* _{filiis, e cap. XIX, dttor, oggerunt, Miniftris}

eccle-fi£ nofir<e , exorcifmum baptismalem pie recitantibm, nit

rei _{efje cum erronibus ijlis, qui, ver* fidei}

expertes, ex

•IM ) o C

SSI-utantur _{mediis, breviter exponemus. Invocant an»}

gelos£> Sandorum adhibent reliquias &

_imagines

_c). Aqua luftrali afpergunt

obfeflfum.

MiiTam

_quandoque

faciunt. Hoftiam , aliasve res confecratas

, falem

puta, oleum, candelas, herbas, ori

_manihusque

en-ergumeni admovent« Crucis imaginem, ceu

meri-toriam _{atque efficacem, apponunt. Evangelium Joan*}

nacum _{(in princ, erat verbum)}

_defcriptum,

_amuleti

in-ftar, ad collum _{fufpendentes, Sacrofandis}

_eloquiiss

mirum _{dirumque in modum, abutuntur. In}

jroAuÅo*-yoc demum &

ßetjlohoyU

precum fuarum vim

exord-lücam collocant. _{Quid, quacfo, magia &}

idoloma-nia erit, fi hoc non eft>

ffuds D£us hoc docuit? quis Petrus? quave Sibylla?

De hifce videfis Dr. FRID. BALDUINUM d) &

Dr- CUNR. DIETERICUM _e).

§.

VI.

Par efto

_{judicium de}

_reliquis

_Papiflarum

exor-cismis, quos

cerimonias inter idololatricas

jure col-locat,

fufeque

refutat

Sveonum

ille Lutherus,

b. m.

B

Ar-monem arcere conabantur , qui Tirefia _non fuerit _cacior,

facile perfpiciet.

b )

Ta

lem

exorcifmi pontificii formuUm

adducit Dr, _{JO, CONR' DANHAVERUS in Theol, Confc,} Tom, II, _{p. m. 476.}

_Teufel,

_{ich befcbWare}

_{dich durch denu}

heiligen Michel, den

heilige

Gabriel, durch den heilige" Raphael, und durch den

heil, llrief

und durch alle angell<>

und _{ertzdngel, und}

durch die

_{neuen Chor der angel, öV.«}

dmend"1, Enl _paganizantem

7ro\v&ec]jflet,

_{Chrißiano nomine}

indignifrnam. c) Sic

Jefuita

ille, Pet. Canißus,

(refe-rente _{apud GEORG, DEDEK6NNIIM Dr. CASP. FINCKIO ,}

10 4$$ ) ° (

Archiep.

LAURENTIUS

P.

NERICIUS a).

Docet

au-tem, inter alia, Romano-

Catholicos in oleo,

fale,

& aqua

(baptifmali

fcilicet)

b)

confecrandis

horren-dos ufitare exorcifmos. Sic in Pontificalibus,

Pafto-ralibus,

obfequionalibus, benedidionalibus fuis,

con-cepta

adjurationis

formula,

exorcizari

jubent

oleum

Catechumenorum, c) quod

ideo etiam

Santtum

au-dit_j

ftium e nolili _{quadam virgine,}

Mariam

invocando,

ejecif-fe , cum obfejja impofuiffet ligneam

Deipara

imaginem.

Ligneo dignum homine, immo,

JeJuita

per

dignum

facinus•

d) Caft confc* p. m. 47g. e) P, I.

analyfeos Evang.

p,

403. feqq.

d) In Iihello, non fatis obvio , Cerimoniis

Eccle-faß;, 1366. conferipto , & 1387.

Wittenberg#

excufo , f«*

pramiffa efi editoris Mag. dBRAH. A. dNGERMdNNl,

Vi-ri _{magni, at tunc exulis}

, ad Eftheram iliam

Gothia

, Gunnilam _{Bielke, pientißimam Reg. Johannis III.}

conju-gern, prafatio Vid. fol. 68. 72> fequ. 7g.

&

alias.

b)

Vid. Dr. _{J.BIRCHSRODil L, L. cotrim.} Theol. _{de bapt. p.}

M. _{277. c)} Formulam produxit Er. _{CONR. WOLFG.} PLATZIUS in luco fuccifo errorum Pontif. p. m. 349,

bis-ce verbis _{conftantem :} Exorcizo _{te, creatura} olei _> in

,,nom. D.

Pattris

omnipotentis,

&

in

nom.

jEfu

t „Chrifti, & Sp.

Sandi

t> ut

in

hac

invocatione

in-dividuae Trinitatis, atque

unius virtute

Dekatis,

o-„rnnis nequiflima virtus

adverfarii,

omnis

inveterata

„malitia diaboli, omnis violenta

incurfio,

omne

con-„fufum & caecum

phantafma

eradicetur,

&

effuge-7, tur, & difcedat a te. Ergo

bona

Dei

creAtura ad re-gnum diaboli pertinet, illinc per

exorcifmum hberanda%

Ol

cacum & confufum phantafma, quod

°m ) o ) ti

ditj oleum quoque

infirmorum

dj-f oleum _denique

cum balfamo , Chrifmatos alioqui nomine infignitum

e). Hinc infimul cnata eft mentio Salis _Exorcizati,

/) quo ad retundendos quoslibet Satanae dolos,

men-tisqinon minus quam

corporis infirmitates

pellendas,

utunturj quem

ipfo

etiam

in baptifmo

tingendi

in-B i _fantis

d) Pormula has eft Dr. C. IV. PLATZ10 l. c.

Ex-orcizo te, immundifiime _{fpiritus, omnisque}

_incurfio*

& omne _{phantafma, in nom. Paftris, & ,}

_&

Sp. t S» ut recedas ab hoc oleo, Heic certe

teterri-Witts _{eft divini nominis abuftts5 dum d<emon peliitur} iUinc_,

tibi non _{eft* e) Exorcifmus Chrifmatis cum prioribtis}

il-Iis , modo adduSiis, c oincidit- Vid* cit. Dr. C. IV. PLÅT"

ZIllS, /. alleg* f) Formam exorcifmi circa falem, in*

ter _{agenda etclefta Moguntina ijji, impreftfam, b. /. infe*} rere iubet: Exorcizo _{Te, creatura} Salis, in N.

Deif"

Patris _omnipot.

_{& in charitate}

_D:ni

_noftri

_{I. t}

_Chr."

& in virtute S. _{t Sp.}

_Exorcizo

_{te per}

_De^um

_vi-"

vum, _per Detum verum, per Defum

fan (flum. Per"

Deum, qui te fNB.> ad tutelam

humani generis

pro-"

creavit , & populo venienti

ad

credulitatem,

per"

fervos fuos confecrari

_praccepit.

_Proinde

_rogamus" Te, D:ne D. nofter , ut

hec

creatura

falis

in N."

S:e Trinitatis efficiatur (NB.) falutare

facramentum"

ad

_effugandum

_inimicum.

_Quam

_tu

_D-ne

fan&ifi."

cando fanfcftifices, benedicendo

benedi|cas,

ut

fiat"

(NB-) omnibus

accipientibus

perfecta medicina,

per-"

manens in vifceribus eorum, in N. Dom, I«

Ch."

qui venturus eft

judicare vivos

Sc

mortuos,

&

fe-"

culum _{per ignera.}

_Amen."

_Digna

_certe

_precatio,

cui

fa-Il •w ) o r ^

fantis ori ingerunt. g)

Praeter

laudatum

Sveciae

Re¬

formatoren!, hac de re

conferri dignus

eft Dr.

CONR.

WOLFG. PLATZIUS h). De exorcifmo

baptizandsrum

Pontificio i)

videri

poterunt

Dr. JO. A.

QUENSTE-DIUS

Iis : tibi verbum mandats aque ac

promijft

defideramus.

Oßendant utrumque e S,

liter

is,

Oßendant,

inquam,

cre-Aturam illam in ttfas pranominatos

vel creatione prima

, Tel _{peculiari ordinatione Divinitus}

fuijfe deftinatam

_,•

quod

temer c _{ajunt, fed} ad Kal. Gracas

probaturi.

Ver

bo:

in*

gentem fapit vecor

diam

in+.hacce

formula

v

el ipfum

mona-shalis dittionis genus, Refle tarnen

exorcifta

nobilcm

falis

medelam

_populo,

_non

_ad

_{fidem, fed}

₍

_uti

_verba

_jacent)

ad credulitatem vcnienti, propinat. g) In ecclefiapa*

tria_{, tempore pofl reformationem}

_proximo,

_»J/ät

_falis

₍

_non

tarnen exorcizati) in baptifmate gravibus

de

caujfts ali-quantifper toleratus eft ,

Åar

precibus

adhibitis:

„Gudh

fom

tigbfkapat hafwer, Å4# gifwe

tigh

IVijsdomJJens Salt,

Com

^tin ledfagare Wara fkal till ett

eWinnerligit lijf.

Amen.

Sic in Manuali Svecano Mag. OLAVI P, NERICIl, Paft,

Holm. incluti, /f2j?. ^'/<?, 0* z'« Enchiridio Holmenfi de

Anno _IJS7. ritus ille adbibetur. Cfr. fi

libuerit,

Z)r. JO.

BAAZIllM in inventario Eccl. Sviog. p. m, 245. & Aftejf, PET, _{DIJKMANKUM in antiqu,} Ecclcf, _{p. 297,}feqq. b)

In lib. cui titulus : Lucus fuccifus errorum Pontific. 1JP4, Tubinga edito } loco C. quo

de

exorc,

benediPtion,

incantation. _agitur, p. m. j4$- feqq. i) Formula in

AG6NDIS C0L0NI8NS. p. 14. talis eft :

Tunc

exluftlet

Sacerdos ter in faciem

_baptizandi

,

& dicat

I. Exi

Satana, da honorem Deo vivo

&

vero. II. Exi

im-munde Spir. da honorem Filio ejus

J.

C. Dom.

pa-*m ) o c wb

DIUS k) _{& Dr. CHR. M. PFAFFIUS /). Uxc}

ali-quanto

fufius

eum in finem explanavimus, ut in

cap. Polem. fponte fua ruant infulfac Reformatorum

inftantiae, quibus nullo non tempore urgent,

papiza-re _Lutheranos, exorcifmum

_baptifmalem

_retinendo«

Sic novi turbatores eccleföe Anhaltinae exorcifmum

noftrum _magiac

_papifticas,

_{malitia (ut Dr. POLYC.}

LYSERI _{m) verbis utar) plane diabolica, inlimularunt,}

dicendo nos exorcizare infantes _Chriftianos, haut

fe-cus, ac

_{Papiftae falem,}

_{oleum, herbas.}

_Atqui

ca-lumnia haec eft _{ingens. Ut caecutiat, oportet,}

_quisquis

non _{cernit, nobis cum exorcifmo illo Romanenfi ,}

e coetibus noftris dudum

_profcripto,

_ne

_hilum

qui-dem elTe commune.

§.

VII.

V:to exorcifmum civilem & _{judicialem hinc} r6-ttiotum volumus. _{Namque 7®}

_efagKileiv

_alicubi

Scri-pturarum

idem

eft,

ac ad jus jurandum quempiam

ad-igere : quomodo

is

,

qui poteftate in alterum

pol-let,

_{intcrpofita obteftatione religiofa,}

a

fibi

fubjc-<fto _{veritatem percontatur, aut eo}

_impellit

_{, ut}

_id

faciat, vel omittat, quod ab eo fieri vel omitti

ve-lit_{5 quod genus ut juramento affine, adjurationis}

et-jam

nomine appellare folent Theologi.

Vid.

J. C.

DURR1UM Ench. Theol. Moral. c. II. P. II. Sic

A-brahamus Eleazarem _{adjurat, Gen.} XXIV. j. *) cfr.

B 3 v.

8-racleto. Scc. k) Syftem* Theol. P• IV, L. V. de bapt. p*

tn. _170, l) Inftit.

Theol.

Dogmat. P. III. S. III. de bapt.

p. m. öl7. m) In

Bedencken

von

Abfchaffung des

Exorc.

im _{Türflenthum Anhalt, penes Mag. G. DEDEKENNüM}

Vol. I. pag. m, sot

*₄ 4MJ o

v. g. & 41.

Jacobus

Jofephum

,

Gen.

L.

Saul

Ifrae-litas , i. Sam.

XIV.

Salomon

foedifragum

Simei

*

i. Reg. II.

&

praccipue

Micham

Acliabus,

1.

Reg.

XXII. 16. 2. Chr.

XVIIL

iy.

Huc

prae

ceteris

fpe-<

tfat _Jofuae

_ad

Achanem

exorcifmus

_,

Jof.

VII.

19.

Sacerdotis ad uxorem

adulterii

fufpe&am,

Num.

V.

19. 21.

Caiphae

Pontificis

adChriftum

,

Matth.

XXVI«

63. b) nec

hinc

eximendum

locum

inlignemLev.

V.

u

nonnulli volunt. c)

Forenfem

etiam

,

vel,

fi

forte

mavis, caftrenfem

exorcifmi

fignificatum

habet

HE-RODOTUS , d) ubi narrat

Cleomenem,

res

novas

molitum , ita

Arcadas

adverfus Spartam

follicitafle

>

ut illos non

modo

ad

fe

fequendum,

quo

demum-.

cunque

duceret,

juramento

adegerit,

fed in

animo

etiam habuerit primores

eorundem,

ad

Nonacrin

ur-*

bem dudlos,

_{e£ogxi7v *]o}

_ruyog

vfag:

h.

_e.

LAURENT.

VALLA e) interprete,

adigcre

ad

jus

jur,

per

aquam

Stygis,

Acceptionem

hane

ab

inftituto

praefenti

in

anteceflum removiffe, tanto

magis

e re

erit

,

quan-to impudentius _a

Theologis

neo

-

Saxonicis

,

apudi

Dr. FRIDER.

BECMANUM /)

aliisque,

cpotyfyois

y

nobis

Jep ©icf

ijgcbvx

x,

7.

A.

b)

Ait

pontifex

,

pro more

ju*

daorum judiciali:

éj^ogxlTcd

tre

x<£]a fö

Qezs

fö ^covjof,

ha

yföiv wryf t U <ru

kt

o

X(*i?oq,

i.

e.

ut

ver

it

a

t

em

(fisne

Mejfiast an non?)

profitearis,

ex

Ig

o»

interpoßta

quid

em

T>eiy cum teftis, tum judicisy

auttoritate.

c)

Ubi in

Gr,

dpwvtj ogKlo-ftX

Ghtamquam

aliter

quidem

locum

hunc-ce _{exponant p}lurim_a verfiones.

d) In

Hb•

VI,

qui

in-fcribitur EPATiQ9 p, 407

Edit,

STEPHANE

e)

In

verf%

Lat.Herodoti, per HSNR. STSPHANUM

recognita,

lib.Vl,

) ° ( S-iSr

nobis _{objicitur, quod in}

_baptifmali

_exorcifmo

verita-tem a _{patre mcndacii requiramus g)k}

\,

HX.

Vllnno & ultimo

_{"Jo ifygKifyiv,}

_latiore

_{fenfu acc6*} ptum,

aliquoties

ftilo bibiico nil innuit

_aliud,

_quam

ü dixeris: aflfeveratione _{grsvifiima, vel mandato}

ma-xime ferio, alicui quicquam

praecipere

_:

quo quidem

pado Salvator Spiritum tentatorem

_abigit,

_Matth»

IV. io.

_inquiens

_{: v7?ayt <rd]avci^}

parilique

gravitatc

obftrepentem

fibifPetrum coércet, Matth. XVI. _22,

fq. Sic apud pium vatem ZACHARIAM _cap. III. Jehova'dixit Satanae: lncrepet Jehova te, o! Satan,

in-crepet, inquam, te Jehova. Hoc fere fetlfu _adjurat >

i. e. fevero praecepto _{alloquitur Sponfa filias}

Hierofo-lymat , Cantic, II. III- & IV. & Paulus

Theflaloni-cenfem _eccleham, 1._Ep. c. V. 27. ubi, pracpofita

di-vini nominis _{audoritate, litcras hafce fuas coram}

o-mnibus fandis fratribus kdum iri, ab _Apoftolo

prx-

fcri-erc» _{Francof. ad Od. 16$9. fecundo edita}

, pag. ji. FRIDS"

HlCUS hic BSCMaNUS, Theologus Francofur_t.

Calvino-Reformatus, quem in dijputatione noftra fubinde notabimus,

cum Dr, FR1D6MANNO BECHMANNO _nojlrate , quando■*

que etiam a nobis allegato, non erit confundendus. g) Tor-queant, fiplacet ,

CalvinifecU

inftantiam illam adverfus

Pontificios, nihil turpe non audentes ; quorum in numera COTT_{ONUS, Jefuita iße, & Henri ci IV. Gäll. R.}

confef-Jionarius , diabolo, puellam Hadrianam Fraxtneam

obfiden-ti, inter quafiioncs plurimas hane quoque propofuit enu-cleandam: _{quid maxime illum urgeat in exorcifmo}

j

da-mones alios? _{Hifioriam fa cli clarius exhibet Dr. JO, IVOLFG,}

JA.GSRUS, Canccll. Tubing, in Hifl, Eccl, & Pol, Tom, I, fib. V, C. IU, g* fy

4&J ) o

(ifr

fcribitur, hifce

verbis:

CjLcag Joy

Kvgtov,

i.

e.

con-feto Numine

vobis injungo.

Proceifu

etiam

temporis

non de fola

genit

obfidentis

expuliione,

fed

&

qui-buslibet in negotiis

majoris

momenti,

exorcizationis

vocem, ftilo

ecclefiaftico,

tifurpatam

fuiflfe,

vel

unus

abunde

_probat

_IRENyEUS,

Polycarpi

difcipulus,

a)

adjurans fcribas per Dom,

noßrum

L

Chr.

ut

eonferant

exempUrid.b)

Latior haecce,

impropria,

analogica,

Theologica tamen atque

ecclehäftica

exorcifmi

notio

a nobis h. 1« retinetur :

quod

vel

ex

ipfo

epicheto

iive

_praedicato,

iniy^otCp^v fchediafmatis

hujus

ingredi-ente,

colligi

facile

poterit.

Nimirum

BAPTISMA¬

LEM diximus

exorcifmum

$

at

e

fex

primis

vocabuli

acceptionibus

nullam

Sacramenti

illius

iqdoles

admit*

tit» Quod

etiam

de

verbo

Svec.

befvvarja,

(adjurare)

in formula

exorcifmi

obvio

,

Ordinationis

15-71.

Hol-miac editse

prologus

ledorem

lic

docet: Annat

för-fiÅdz

icke

medh

thet

ordet

befwarja,

an

biuda,

ja

biuda

medh itt alffuarligit och

förf

kreckeligit

trugh

och

hoot

,

ividh Gudz ftrenga Aom oc

ftraff.

Pratterea

commonen-dus es > L. Cand. nos

exorcifmum

baptifmalem,

ftride

lic didum > unice

attaduros,

quatenus

ille

tam

figno

crucis, in

fronte

& pedore

infantis

formando,

c)

quam

d) Verba

ejus

profert

D.

TILEM.

HSSHIIS1US

in

fua

dd Rev, quendam Virum

de

exorc,

epiftola,

Confiliis

DS-DEKSNNI inferta, Vol, I, pag. m. 490.

b)

Latum

ejus-wodi fenfum

aliquando etiam

involvere

Francicum

illud

exorcifer > oflendit JO. LEON.

FRISCH, in

Diftionario

Gallicof verbum hoc Alemannice

reddens

per gar

fehr

bit¬

ten und vermahnen. c) Cum

olim ipfo

in

exorcifmo,

ma-4§3 ) o C $•&&*

quam abrenunciationis _{baptismalis ritui}

contradi-ftingvitur.

Näm

alioqui

pracgrave traclandorum

o-nus _{plane nos}

opprimeret-IX.

^wMVfitciv per tranfennas velut

_afpefturi,

indi-camus _{faltim, 7°}

_b^o^ki^biv

xcti

7c

xcCJy%i^eiv

unum

eun-demque facpius obtinere

Ognificatum:

lidem enim in ecclefia orientis _{xpflti%if\cii erant , qui}

_sfy^xiq-cci,

Vo-cabula

_dtpogxitrpx

_&

_btpogxicrpx

, ceu loco exorcismi

palliin obvia , D. FR» BECMAMUS a) addücir.

Im-mo, 7«

érogxileiy,

_{cum derivativo nomine}

_{i7rooKi<rpt,x,}

protrahit ex CYRILLO Dr._{JO. FR. BUDDEUS &}

ep or cißas pari cenfu cum exorciftis habet Dr. TI-LEM. _{HESHUSIUS c). Addo cerimoniam noftram,}

Fumta ex _fubjedo

_{denominatione,}

FR. SPANHEMIO

exorcismum _{baptizandorum, Dr. JO. CONR.}

DANNHA-VERO exorcismum _{infantumt ideo audire,}

ut ab aliis

quibuscunque

adjurationibus plane fecernatur. Alii

porro alia

_{jrtgitpgucrei illum}

_indigitant

_exorcismum,

quem in opufculo hocce noftro

fimpliciter

Baptisma*

lem dixifle contenti erimus. Heic _{quoque inferere}

convenit verbum illud, origine Latinum , Brimfigna,

vel (ut reélius fcribitur^ Primfigna^ (i. e* _{primo figna*}

re)

quod

a

majoribus noftris

Gothica

civitate

dona*

C

tum,

go eformetur, hancce junilim cum exorcizatione tangunt non _pauci

, v, g. penis BECMANllM in diJJ. de exorc. _p,

40. Dr. ALG1D. HUNNIUS, mjus Thefi III. ßgnum cru-eis _{ipfam exorcifmi definitionem ingreditur: JFR. itern}

SPANHSMIUS in Slencho, p. m. jfd. atque alii pafm.

a) In cit. de exorc. difert. p. q. b) Tbeol. Do*

18 -m) o ( H»

tum, in baptismo

refpondit

olim 7«

:

ita

ta¬ rnen, ut, juxta

adjurationem,

fignatio

crucis,

tan-quam

benedidio prima,

infantibus

baptizandis

imper-tita, illo nomine connotetur.

Hinc Primfigndr

&

Primfigning idem

noftris

erat

quod exorcismus

bapti-fmalis.

Ritum

huncce

prius,

quam

facram

aedem

in-grederentur,

ante

föres,

aut

in

veftibulo

templi

(vul-go

Ifåknhufet)

adminiftratum

fuilfe, LEGES

WESTRO-GOTHICjE declarant phrafi

multum

notabili:

prim'

figna barn uthan

Kirkiodor.

Vim

voeabuli

hujus,

prae¬

ter _magnum

_Scandiae

Polyftiftora, GE.

STIERNHIEL-MIUM,

compendiofe

exprimit

Confultiif. Afleflor

PETR«

PIJKMANNUS

d)%.

CAPUT II.

HISTORICUM.

§.

i.

QUando

miniftratione

Exorcismus

adhibitus

primum

fuerit

in

ab ecclefia,

baptismatis

non

ad-eft in hiftoriis,

quod fciam

annotatum;

ingenue

fatetur

apud G.

DEDEKENNUM

Dr. DAN.

HOFFMANNUS

a). Si Card. ROB.

BELLARMINO,

b)

&

confimili-bus curiae Romanae

parafitis,

Divinam,

aut certe A-

pofto-Bert _{epiftoU, /.}

_Vol.

Dedekenni

infertd,

_{p. m. 495.}

d)

éintiqu. Eeclefiaft. p. m, po.

fqq.

d_{) In} dottrina de _exorc,

Vol.

/.

p. m. fjj.

At,

li¬

cet

_primum

exorcizationis momentum

_nos

lateat,

conftat tarnen _quod

_{ritus fit}

antiquifiimus

_{5 ut}

verba

4M ; o c

poftolicam cerimoniae _{hujus au&oritatem}

praetenden-tibus , fides tribuenda föret, _{exorcismi natales ad}

primam N. T. centuriam dubio _{procul referrentur.}

Äft, cum _exorcismum,

neque a Chrifto

_{praefcriptum,}

neque a Johanne

_baptifta,

_XII-

_Apoftolis,

_horumve

collegis

difcipulisque

facramento

_difpenfando

adjun-<ftum _{fuiffe, Biblica doceat}

hiftoria, eundem

fequio-ri aevo _introdu<ftum

quis jure

ambigat?

Immo,

(judi-ce _{JO. DALL/EO c), haut}

indiligente antiquitatura

ecclefiafticarum _{promo condo;}

_{"fimpliciflimum}

fuifte

S.

_baptismi,

_{a Dom. Chrifto}

inftituti,

_apud

_ecclefi-"

am _{Apoftolicam ritum,}

Scripturae

Evangelicac fatisu

clamant. _{d) Nec mirum in coetu illo}

primitivo,

et-jam

_poft

_{afcenfum Salvatoris} ad _ccelos,

_pleraque,

_fi

ritus _{fpe&averis, fuifte}

vulgariaj

exigente id ftatu

perfecutionum & conditione _{prarfenti, quam nullo}

quidem tempore Chriftiani minus lautam _{experti funt,}

uti _{docet Revercndift. Dr. E. BENZELIUS*}

e)

prac-luftre,

dum vixit, Sionis _{Hyperboreae fidus.}

$.

II.

Haccce tarnen non

_excipias,

_{B- L.}

_perinde

ac (i

Apoftolos de cerimoniis quicquam ftatuifte _plane

ne-gatum iremus. Ab his etenim non tantum _év<r%tt. uorvvv k*\ _{generalibus praeceptis commendatas}

Ci

-eftc,

pofih. ad Comp, Tb. M, p, m. jp. Scilicet _{ipfa originis}

i-gnorantia canitiem prodit. b) L. /. de _{baptismo, c) De}

cultibus _{relig, L. I. c, I. pag. I, d) Idvel}

ex unt

bapti-zati _{per PHILIPPUMAEthiopis eunuchi}

exemplo, Acl. VHU

ad oculum _{patet. Immo vero, fi}

proIixa rituum _feries

in-ter _{baptizandum tunc}

temporis ußtata _fuißet, vix unice

die tot _{hominum tniüia tingere}

potuijfent Apoftoli : vid, 411, II, & IV, _{e) Hiß, Eccl, See, I,}

zo -> o ( Hi¬

eße, gentium

Dodtor exemplo fuo

i.

Cor»

IV. 40.!

evidenter confirmat : fed peculiares etiam de rebus

quibusdam

externis

, naturaque

fua

indifferentibus,

conftitutiones

_patfim

_{fuifte fancitas}

,

fi

dicendorum

copia

permitteret,

ut rem

indubiam planiflime evin*

cere

poflemus»

_Nec

fundamenta

quaedam

invalefcen*

tis _poftmodum

_exorcismi

_{baptismalis, primo}

curren-te feculo, jadta

fuilfe inficiabimur.

Donum

videli»

cet _{peliendi dsemonas ex}

obfeffis in

primitiva

obti-nuifte _{ecclefia, fuperioris cap. §. IV. probatum}

_eft.

Exorcismum vero, ceflante illa dote, ad ritus

Sa-cramentales fuifife translatum, & flc non in adulto¬

rum modo, fed &

infantum

baptismo, fceu

fpiritua-li daemonis ejedtione , quemadmodum Dr. CONR.

CARPZOVIUS rf) loquitur)

obfervari

ccepifle,

teftes

e Patribus adfunt eximii, GREGOR. NAZIANZENUS

b), AUREL. AUGUSTINUS c), CYRILLUS dy atq;

horum audloritate _{ftipati noftrates Theologi, Dr.}

JO. A. QVENSTEDIUS, e) Dr.

J.

G.

BAJERUS

f)%

Dr. FR1DEM. BECHMANNUS & alii. Unde,

quamquam nobis cum Dr.

J. F.

BUDDEO

b)

fateri

necefte fit, non aeque

planum efie,

quando, Rl quam

ob rationem, exorcismus,

_baptismati

_{jundrus, in}

ri-tum abierit ecclefiafticum;

Jiautquäquam

tarnen'

fper-nendat videntur fententiae _peculiares Dr. DAN.

HOFF-MANN!

a) In _{Jfagoge, pag% m.}

'im.

_b)

_{Örat. XL. qua de}

lapt. efi, c) Lib de Ecclefia dogmat. c. XXX. de Lid. &

Oper, c. VI. Ltb. II. contra Pelag. c. XL. d) In

pra-fatione

Cateebef,

e) P. IV. Syfiem.

Thcol.

L. V de bape„

p. m. 17a.

f)

Campend. Theol. Pofit. L de

bapt.

pag, m,

g) Tbeol, Confcient. p. m. 174. it. annotat. in C.

4M-; o cm> a

MANNI Dr. _{JO. CONR.DANNHAVERI k)}

, Dr,

JO. AD. SCHERZERI /), ac aliorum _{quorundam The«}

ologorum,

qui exorcismum ordinarie in _baptismo,

propter eos , qui corporaliter , faltim fpiritualiter

obfefti, matura feil, aetate, a») ifthuc veniebant,

re-ceptum,

pofteaque

ad

baptizandos

quoscunque,

(in-fantulos _{etiam) traduiftum fuifte exiftimant. Utenim,}

judice Dr. J. F. BUDDEO, n) cuncftos homines ante

baptismum fpirituali

daemonis poteftati

efte

obnoxi-os , non fine ratione in ecclefia creditum fuitj lic

ab eadem exorcismus facramenro _{initiationis quam}

commodiflimeannedxbatur. _{Quo etiam pertinet}

apo-phthegma

illud nobile

GRFGÖRIl

^AZ. o) Sanfta^

inquit? ecclefia quotide SPIR1TUALIT8Rfacit, quod tunc

per Apoflolos CORtORALlTSR faciebat*

111.

Nec ab altero _{quidem poft N. Ch. feculo}

éxor-cismi noftri initia aredlere fas eft. Tacet enim JU«

ST1NUS M rtyr,

primus ille poftApoftolos

Scriptor.

tacet IRENA}US< tacent doeftores _{hujus actatis reli«}

qui, in a&is

ecclefiae annotandis

ceteroquin

minime

fegnes

a).

Attamen

baptismalis

exorcismi

avaRoycv

C 3

quod-i) DoElr.

de

exorc. ap.

G. D8DEK.

V.

/.

p. w. S33>

&)

I-lodomor. Calvin, fol,

I) Collcg.

Anti- Calv.

/.

de

bapt. p» S0*'

m)

1uoclue

inf

ar/tes

in

ecclefia

pri-ntitiva fuijfe interdum ob

fe

(Jos

,

adeoque

iUinc

exorcismi

padobaptismalis ritum

promanaß

e,

cenfet

Dr.

JANUS

BIRCHS-R 0DlUS in LL. commun.

Iheelog. de

bapt.

p. m. 277.

n)

Theol. Dogm, p. m. 107t- o)

Homil.

XXIX\

fiuper

Ev

an»

gel. T. IL

a) Ex horum

filentio

idem

illud coUigit

Dr.

TIL6M

ii •m> o (Wb'

quoddam, abdicationem

puta ,

(ive renuncixtionem

aa)

ab HYGINO _Epifcopo,

_{(cui ufus etiam}

_compatrutn

b) acceptus

referri folet)

introdu&am,

nonnulli

au-tumant. Et certe formulam abrenunciationis jam

tum exftitifle, TERTULLIANllM non minus c) quam

CONSTITUTIONUM APOSTOL. Auftorem in par¬

tes fuas adfeifeens mpnftrare conatur Dr. CH. M»

PFAFFIUS d)y afientiente inter alios FR.

SPANHE-MIO e). Quod fi ita fit, nefcio annon

baptismalis

illa fatanac abdicatio~anfam exoreizationi, _paullo

polt

in

utraque fua de exorc. epißola. aa) Ad cerimoniam banc refpexiffe PETRUM? dum /, E. c. III' baptisrnum vocitat

i7rt^0üjyjpucL

ccyaS'jjt

cvvfiiijffeui,

CENTURlATORESar

bitr

an-tur MAGDEBURG. Centur. I. _{p. 497. Sed mera hat}

con-jecduro, eß• llt renunciationis auftorem, quis demum cun-que idem fuerit, dd Petrinum illud re/pexijfe credam,

Ion-ge faciliut indueor. b) Vid» Dr. E. BENZELIUS in H.

£. See. II. p. m. nd. & OLAV. NEZELIUS, Profejf. olint Upfal. in Diß. Synod, de S. bapt. ejusque ritibtu, ifgy. ha-,

bitai cap. V. §. XV. p. fj. c) lnfiitut. H. E.pag. yy,

Atnbo _{quidem, quos aüegavit Dr. CH. M. PFAFFIUS,} feri-ptores ufum abrenunciationis in baptismate probant. Atta-men, num ritus iße IP.do etiam floruerit feculo,

contra-verftd remanet. Nam, conftitutiones quod attinet Apo-ftolicas, de harum _{origine 6f antrquitate inter eruditos}

non _{plane convenit. TERTULLIANl autem, tam de Cor.}

mil. c. III. _{quam de}

_bapt.

_{c. XIX.}

_{renunciationem}

di-abolo & _{pompae & angelis ejus, una cum}

_orationibus

IS confeffione _{fidei, baptismum pracedere teßati, vitum}

feculo III. rei _{ecclcfiaflica Scriptores plerique aindicant,}

4M ) o ₍

in ecclefia _{oriundcC, quodammodo fubminiftraverit?} Haec enim _{illam, non nih per}

TregiCPgcto-iv

aut

tfypyct-riav

_{irctSoÄoyixijv}

, clarius exponit _{atque fortius}

ex-aggerar.

5.

iv.

At _{quo plus ab actate}

prima, hoc plus ctiam a rituum _{fimplicitate difceflum fuit. Seculo}

quippe

III:o

cerimoniae, etiam in

_baptismo

_{, locum invenerunt}

non _{paucas 5 a) quas intcr}

ipfe eft EXORCISMUS.

Licet enim _{, ineunte feculo hocce,}

magnam adus

baptsimalis

_{fimplicitatem fuifie,}

_{TERTULLIANUS bJ}

referat _{y copiofam tarnen rituum}

fegetem aevo fuo

propullulaffe,

fubinnuit idem ille alibi _{c). Quibus}

vero de rationibus id fadum fit, _{quaerere non}

vide-tur

_incongruum.

_{Et fane dum in}

eo verfamur,

Cla-rifl* Virum Dr. _JO.L*MOSHEMIUM _{d), de}

cerimoni-arum cauflis fat

frigide

_fentientem

_{deprehendimus.}

In

_pluribus

_{notamus duntaxat illud, quod cum}

infti-tuto noftro _{propiorem habet nexum. "Multorum}

feculi III. rituum

_origines

_{e vulgari Orientalium deu} daemonibus

_{fuperftitione,}

_{quam Dodores Chriftiani,"}

ftudio _{Philofophiae Platonicae nimium dediti, fecere'«}

fuam, A) Indicem rituum, baptifmati b, fec. Adjunftorum ,

exhibet _{JO. FAES in lib. finguUri de Cereis}

_baptismal.

pag% m.

b)

De

bapt.

cap.

//.

ubi, fine

pom¬

pa novoque apparatu,

hominem

in

aquam dcmiflum

& inter _pauca

_{verba tindum}

_{memoria prodit. c) De}

Corona, cap. IF» ubi de ritibtu, ex inßituto ecclefia jam foortü, im fatur :

Si legem

expoftules fcripturarum

_,

nullam invenies.

■HBRRgffi

14 4M ) ® (

„fuam,

repetendas

ftatuit.

Hacc,

inquit,

de

genier

„rum natura

&

propenfionibus

dodrina

publicas

ex-„cantationes

inter

alia

imperavit

:

nulli

ad

facrum

„fontem

admifli,

nifi

quos

exorcifta

ex

fervitute

prin-„eipis

inferorum

grandi

ac

minaci

carmine

Deo

af-„feruerat:

tantum

apud

Chriftianos

Platonicorum

a

-„liorumque

valebat

error,

qui

genios

pravos

in

o-„mnium

fere

hominum

corporibus

habitare

ftatue-bant. &c.„

Hadenus

ille.

Pulcri

fcilicet

ac

genuini

exorcismi noftri

natales.

Ergo

feeuli IHsi

EccJefia

hujusque

Dodores

baptizandum

quemlibet

a

dsmone

qua corpus

inhabitari,

per

exorcismum

(ignificabant

>

Pium ne

modeftumque

fatis de

Theologia

(eculi poft

N. C. IH.ii

judicium

vir

Jonge

celeberrimus

h.

].

ex-promferit,

aliis,

quorum

intereft, jufta lance

truti-nandum relinquo.

Saltem

hos

orthodoxos

&

magna

au-Boritatis patres in

ecclefia

,-

& quidem

totam

ecclefiam,

feeulo

illo

{III.

&

IV. )

celeberrimo

& felicifßmo

t

quo q.

mnium doBifinti vixerunt

fcriptores

ecclefiafiici

,

(f

Ce

le¬

ttrata funt concilia

orthodoxa,

&

Verität

articulorum fidei

contra virulentes hxreticos

åefenfa

eft

e),

infimulare quod

fuperftitiofum

vel

inutilem

& impium ritum,

fqualem

uti-que

e(Te

exorcismum

innuit Dr. MOSHEMIUS,)

in

eccle•

[tam

infexerintj

religio

mihi

f)

non

minus eft

quam

Dr

_T

_il

238. & 2qo.

e)

Sic

atUGUSTlNUM, ejus

avi

Fat

rem

j"

txorcismo baptism, non

ad

incruftandum

Platonümum,*aut

Orientalem de geniis

fuperfiitionem

ftatuntinandam

(

quod

ex bypothefi fua Dr.J.

L.

MOSHEMIUS

dubio

procul

inf

er

et)

fed ad Veritätem

articuli de

pecc^

orig.

contra

virulentos

Hareticos (Pelagianos

feil.)

defendendam, ufum

fuijfe, in*

fra ex

proprio ipfius

de

fe

teftimonio

monftrabimus.

■«M)o c *«*•

TlLEM. HESHUSIO _g),

_Theologo

_maxime

infigni.

Netjue (ut cum _{eodem ulterius pergamj}

quem-quam _{jufias & gravet habere cauflas, id}

ut _faciat.

5-

v-Eandem _ferme,

quam Dr. J. L.

_MOSHEMIUS,

_in

natajibus exorcismi ncftri _{quserendis, tibiatn intiavit} ANT. VAN _{DALE$ cujus fententiam}

a Dr. _JO-FRAN.

BUDDEÖ a ₎

_exprdTam

pariter & _{proiiigatam vide«}

Aiiam _{pro Junone nubeculam}

amplexus eft

ali-us _nonnemo

, qui exorcismum _{illa occafione ba-<c}

ptismati appofitum

nugatur , quod primates _ec-u

clefiarum,

_{langvefcente gloriofo decmonas expellen-u}

di dono, defedum huncce exorcisirio _{baptismali far-4'} cire _quadantenus

, atque imminutioni au&oritatis"

fuae _{quocunque modo occurrere moliti}

fint: Hiu

porro ad

pecdobaptismum

eo _{tutius di&am retulere"}

D

5)Ceri-dum _{coluijje Platonicam,}

ut corruptas _{quasdam, una} cum

tyfis phraßbus , notiones, in tota _{Grajorum Philofophia}

,

adcoque in Schola itidem Platonis _{obvias, (fed}

hafce

ta-men verbo _{Evangelii non aperte contrarias)}

quodammodo retinuerint5 ut tamen eousque, quo a Cl. MOSHEMIO

de-ventum efl, progrediar, Patresque illos portentofum

atque

crajjum de geniis dogma, e Platonicis haußum fontibtis

,

per baptismalem exorcismum expreßißfe rear, nulla _vel

pro-babilis _{urget ratio, videßs}

unfchuldige

nachrichten _pro

ji;o _{MDCCXI. p. m. 491. ubi de fcripto, cui titulus:}

De-fenfe des S. Peres acufés de

_Platonisme,

Parißü edir

to _{, judicium fertur, g) In fua ad Rev.}

quendam Vi-«

rum de exorc. _{epiftola, Vol. I. DEDSK.}

p. m. 49z. _fq.

a) In Tbeol. _{Dogm, p. m, 1074, &}

fqq, b) In E*