nee
A D. -
Soecimen Airnrlf>irnVnm
Qaod
Suffragante Ampii(T. Philofoph. Ordine Ad jnclitifb UpiMienf. Athenäum,
Moderaminc
CEIJiBERRIMI
MAG. Ρ Ε T R I
EKERMAN 9
Floqv. PROFES S. Reg. et Ordin»
In Auditor. Ca ro!. Mai. ad diem 16. 0£fcob.
Anni MDCCLXV.
Publice Exhibet
Stipendiarius Regius,
Johan. Guftav. Stenberg,
. PhilipflädioJVermelandus.
U p f a 1 i a e.
/
VIRO.
AMPLiSSIMO. α τquε. CONSULTiSSIMO.
' Å Ja JL· 1 jl-fi JL jl.
JUD1CL TERRll QKilALL JEQJJ.1SSIMO.
VIRIS. GENEROSIS. et. CONSULTISSIMIS.
Judici. Territ. VICARIO.
PATRONIS. BEHIGNISSLMIS.
Teiteram. hane.dicare. voluic»pigg. venerationis.
AUCTQR,
VIRO. SPECTATiSSTMO.
UJ J.I 'I JLWJ*
CAMERAR. Prov-ikc. V1CAR. DiGNlSSIMO.
AVUNCUI.O. ad. cineges. CQLENDO.
ViRO. ÄMPLISSIMO.
Φ
Officinar. Ferrear. FöSSESSQRI.
VIRCX SPECTATISSIMO.
J
Redit. Public. EXÄCTQRL DEXTERRIMO»
FAUTOMBUS. QPTIMIS*
umiiliraa. Mente. Atque. Gratiffima,
Hafce. fagellas.
Offert.
AUCTOR
"
Λ
*** *** ***
1 Ρ R O Ö Ε ΜIU Μ.
mnia, hocin mundo, minima, maxima5 adeo artificioie
fiunt compoßta, iitJummam Silmihi Aitttoris fapientiam JatiiextolierC fieqtieas. Si qiiis·feütetipfam, fuasqueptcero- gativas fite, acβfroutιpar eft, conßdetat, artißcium, carte
exquißtiffiniunl, contemplatur, cceterisqite hinge fraßmitins.
Scilicet5 prater corpusaffabre cqnfechm, dapientifjimusCrea¬
tor ratioüepraditum voluithominem, qiinm in onimbus fuis
adianibHS fequeretnr ducem, eiqiiefielicitatis injcvit deßdcri-
////?, ^//o nihil menti noßra inßdet conßantius,: habet etiim
hunc ßnem, ßbi a naturaprafixuin, »o, ad qiiem ut per-
iWV#ßfummo, (utiiiamjufib)·,·nullonon tempore, aßmititur
ßudio. Qiianivisvetoperfpicuunifit;fiimulo fclicitatis nun-
quamdeßitiitoseßemortales, evenit tarnen, pro! dolor, non
Yafo, üt a vevafelicitate aberrent fedajida longius: fragilt
enim Cfperverja homimim indoli eß adferibendum, quod uti-
lia a noχιis nonfatis dißingvamus: hinclegibusdivinis, per
rationem cognitis,perfape adverjamur, atnflie, ut Postacamt:
Nitimur in vetitum'fempei:5 Cupimusque negata, atque adeo illa nos privainusjelicitate, ad quam, ceumetam,
tendeve oportet. Quxqnitmitafint, maxirni interfit, inde-
fejfid ßudio ammwn acl' ejitsmodi blandas interniere tur-
bas, qiwe in iÜlcita obfojUiå ipßamßeHraberrconantiir ra¬
tionein, omnemque movere lapidem, ut3 monente Tulüo, in-
teileBus preeßt, adpetitus obiemperet.
AefpetitiiS noftri quwnfint vel hont, velpvani, ex eo-
rumvertgpröbitaie atque convenfintia cumfcopo tioftrofirin-
cipali via ad veram muniatur jelicitatem, in confeffo eß,
felicitate potituro, cognitione rcYum earum opus eße, 'qut,
reBe coboeatse, Vitam iioßrani reddantjiicundiorem, idque
eo magis, quo certius conflat, eos, qui caecam adpetitionem
fine iufta attaitionefequuntur, fällig b3 pro felicitate mi-
Jeriam
periam fihi üdfcifccre, bomitpem vero ccirnptmn, genioque wduljeuteik, res externas Caducas quam maxime ver-
fare^ tit··Hare, inque iisdem plerosque i/iortalium potiorem,
<7f/felicitqtem compavaiidnm, vim atque cupiditatem figere,
totη die cernete licet.
l·likas autem rerum ejusmodi ut detegutnr, fa-
tis mihi, fpecimen quoddam eäituro, Dijjcrtationis vija fuit
materies,ji de jufla enrum defpicientia. explicatius fcripfe-
ro; quocirca beic adduxijfe verßcuhim, fatnotum, juvabit,
quo nen male, quisquis auclor fuerit, ceciniffe cenfebktir:
Spernere res .mundis fe fpernere, fpefnere nulium, Spernere fe fperni; quattuor illa beant.
jVz/z/z //i f&zV jelix vivat, 8^ enris immodicis liher,
caducas faciat nihili, quihus fi inhiaverit, nunquam tran- qitilio e(l anjmo; atque ade.o verajelicitatis expers. Ut qwqtie ad rnetam , jw/- pråfixam, facil/s patent aditus , filas dotes pendere debet, non magni, f'ed moderate, /?/zb- rumque virtutes o facla juße ac benigne, cuinque alierum
defe judicia pro Inbitu formare nequcat, contemtum et-
jani, inpriniis immerittm. aquo ferat animo.
Quod de rebus mundi.jpernendis noßer habet, Cicero defpicientiam vocat verum hamanarum in (criptis fuisphi¬
lofophicis pafjtm; ita Otjic. Lib. I. c\ 20. Exbibuit fane idemiUe, loco citato^deferiptionem huiiis defpicientice adeoa- ptam5 ut mihi, quo minus in medium properatur, tempe-
rare omnino nequeani: pofita eß, inqüit, z/2 eo verum hu¬
maner um defpicientia, quod perfvafum fit, nihil homiqem, nifi quod honeßum decorumque fit, ådmirari, λζ/£ σ-
qtare , aüt expetere oportere: nulli neqne homini9 neque
perturbationi animi, /?<?</ fortunce, fuccumlere. Tn vero, L% B, mihi, defpicientiam rerum externarum,
modulo ingenii, explananti,folita hu- manitate, feroeas.
Mera
übt primo, quanam fint res humana , flatuitur ι
dein in bona, qua corporis audiwn^ inquiriturv
fU '· i!; -■J'· V
jüfto rerum humananim eontem«
tu, ut redte atque ordine agatuf oraniuiB primo, quamam fint res ilke humana?, inquiréndurn vide-
tur? Rebus deipieiendis adnume-
rentur non ipfi bomines, quibuscum vivimus, quibus magnum femper
_ . ... ilatuere debemus pretium. Si quo- tidi-anam fequeremur confvetudinem, major omnino
hominum pars inter res deipjciendas eilet referenda. ι
Contemtio aliorum noitns adeo invaluit temporibus, uc e.odem genere fe ortos, ac natura oranes eile äquales,
per fuam vivendi rationem , negard videantur plurimi:
eaveat autem quisque, ne nimia iaboret φίλαντία,' cui
con-
Φ,)
7 (Φ
Contemtus. .aüorum debet origmem* Noη eft, · quod ipereturfelichas, nifi in amore atque benevokntia mu- tua ejus ponatur lundan-entum; tarnenini ccrnimns c.on-
ditionem humanam, utabiorum alii egeant auxiliis, ad-
eo ut, ipretis atque remotis ejusroodi fulciis, via.ro iibl
pandat miferia, hominique homo lUpus evadat. Ne~
qust tum fadta ac virtutes alterius' alter a-flimafe,' prouti fas eil, jui1:e ac benigne, nec fuas dofes moderatej ni-
miaitaquephilavtia canepejus & angveelf vitanda. Ver*
bo: ineo maximam homini incumbit navare operam } trt necfe, nec alios aut niniis amet, aut fcede deipiciit:
Nec nece(ßtäte$ aliorüm fuhlevendas defpicere licet. Ka¬
ttis eil bomo atque vita: transigit curriculum, cum ut Ti¬
bi, tum-utaliis, v'eluti ejusdem corporis membris, -in«
ferviat: alter um igitur alteri oiiiciofam porrigere ma¬
num decet: deficientibus vero alicubi membri·., intereat,
neceile eil, totum corpus. Hacce-autem in imbecillita-
te, qua noilra laborat vita, conCatenatls quafi calamita-
tibus mifere fuccumberemus, fi pro fe quisque eas &
reciperetj & propulfaret. Injunelum vero eile homini
hominis cafus (ublevare, deprebendimus rnox, fi ad ia-
pientiiiimam Summi Modeiatoris ordinationem vel pau- fulum adtendimus. Ampliorem quibusdam, curtam a-
Iiis, fupelleftilemvidemusdatam, caeteris anguitüTimam:
intendit ejusmodi diipoiitione Stator & Sator ille opti-
mus rautuam opem, quam ut ferre valerent aliis alii ,
indeque ditioribus occafio pritheretur iuculentiilima fui,
erga inquiori conßiciantes forte, teiliBcandi ampris, va- rias eorum voiuit conditiones ac diffimiles , cujus quip-
pe oculis äquales funtomnes, ac nemo altera praiilan-
tior. Offrcia itaque nobis, tanquam bominibus, injun-
IIa explendo, fublevandi quoque funt cafus aliorum:
Nec vitia aliena aut ptbpria £orrigenda defpicere prorfus fapientem decetf Nihil perfecta:nobis adeileIntegritatis,
quo-
Φ ) 8 ( φ
quötidiana fatis teilatur cxperientia: ne c quicquam na*
tur« human« familiäre magis, quam in vi?ia proclivi-
tas; aft genuin« felieitati qviim nihil 'öffeciilé offeftu-
rumve conftet -magis, quam indudgentiam vitiörum,fö¬
re neminem opinor, quin eam adfendatur eile omni vi
rejiciendam. Quo vero ex icntentia iilud cedar, fe in-
vicem adhortari oportet mortales, ut meliora conentur,
iisdemqhe adfyefcant: monilrando enim g ra viter,qua n·
tum fu« felicitatis faciant jactur«, qui viti is aut prorfus
dernerfi funt, aut ullo modo., in quanrum remorari pos-
fint, indulgeant, facile vitiörum impedimus dominium.
Sed vero ejusmodi inter meditationes, diitum J\ Thra- fe«, viri quidem, fuo tempore, laudibus Gigniflimi,
memoriam fubit, quod apud Plihium me leg iife memi¬
ni, itahabens: Fitia qui odit., hemmes odit, quod Π ad
verba accipiamus,-duriufeulum omnino, immo faliilTi-
mum , judicetur; eorum vero nobis interpretatio, ad
excufandum Thrafeam, mire placet, qui meritera ejus
hane extricare conantur, nempe ita ρronum eile in Vi¬
tium genus humanuni, ut diihcillimum ht vitia in ho*
mine odifie, ut non ipfum quoque hominem oderis.
Lib. VIII. Ep. "XXIi. comment. Ceilar. Aecidk omnirjo
ita plerumque, ut & ipfa vicia & vitiofus ipfe maledico
denfe vehement!(Time earpatur, ita ut eorrebtio non fit,
fed feeda obtreclatio atque maligna. Sed vero nihil eil:, quod aliorum carpamus vitia, i,pfi vitils dernerfi, alios-
que emendando, vel reefius, obtneftando, in novuna Vitium ineurrentes. Debet, ad juilirm divinum, omnis
alios corrigendi animus ex fincero corde emanare, ut homo, uti fas eft, diligatur, ejus vero vitia perilrin- gendn, ut tr'ic« ill« ver« felicitatis ctdio habeantur ; qvurrt enim cognoverit vitiofus, fe cum amico rem habiturum, lubentius ejus lefe adeommodabit voluntati, fi vero iecus, renititur, ut objurgando oleum ac operam per-
β» ) 9 c m
perdas 5 resque in pejus recidats fed per res humanas
defhiciendas alias nolumus intelleåas , quam res exter¬
nas, caducas inftabiles, quas tantopere expetunt ho- mines, Sc qua? nirais adpetita; , malorum miferia?quc genetrices flint : fucata enim earum dtiIceding captis
mortalibus atque faiiaci utilitate fafcinatis, rerum con- flaatium, quas reåx felickatis candidatos qusrere opor¬
tet, injicitur averiatio. Qvum vero noilramm jarn fit,
has res earumque vilitatem, nec non adfechtionem, peri-
culi pienani, quam brevifilme delineare, a tribus iliis bords, qua; vulgo corporis audiunt, ordiri lubet; qua;
■funt fanitas^ piilcbritudo, voiuptas,
§ "·
Cave tarnen credas, nos, rclata inter res cfefpicien-
das fauitate, ejus voluntariam commendare deitruåio-
nem, qua;noflra mens eo minus eiTe poteit, quod po- tius juflam ac foilicitam ejus volumus confiervarionem;
miferius enim,quam in adverfa valetudine, vix unquam habet homo, qua fibi, fuisque negoiiis confuiendi eri- gereur vires, corpus tabefcit, mens quoque langvore
juiterdum laborat. Quamquarn vero ambabus, quod a-
junt, raanibus Iargiamur, bonae valetudini operam fem
per dandam, eidem tarnen ita ftudere nemo debet, ut ibi fummum conftkuatur bonum; penderet tum ex illius firmitateatque conldantia tota noftra felicitas; Ted abfit,
ut in Cam exili natura; dono eam collocemus: Nam ii ita
eilet, fore neminem, adparebit, felicem diutius, quam recta frueretur valetudine. Oportet,quac (uraraura bo;·
num pariunt, firma fint, nulli obnoxia varietati, aft ve¬
ro , quid fanitate imbeciliius ? Quos, altero temporis
momento, validos vidimus, altero morbo audimus de-
tentos; qui &, remediis admotis, alia hora lecturn re-
linquentes, alia ibidem denuo jacere coguntur. Qua-
nam tum gauderent felicitate? Sane ejusmodi, quxvel
B levis-
@ ) 10 ( @
leviiHmcr morbo poHet deilrui. Ed utique ejusmodi
femmura bonum conftituendum, quod nec morbo, nec alia quacunque externa re, ne fpia quidem morte, ever- ti queat: nara quod in noilra non ed poteilate & fluxis
innitit r fundamentis ut fubiiilat, fummi boni nomen baud meretur. Quod ii in validiori corporis ilatu vei
imbecilliori omnia noilra heta ponenda eilent vel adver- fa, quidni fera;, quibus cum firmior ianitas,tum corpus
robuilius , hominem äntecederent? lila; vero, rationis expertes, ratiönalium baud capaces facuitatum, ad ma-
jora tendere, melioraque adpetere nefciunt , ideoque praxipuum gaudiam & bonam continua in ianitate po-
litum habent; morbo enimadfe&is, vel alio quovis mo¬
do periclitantibus Ulis , felicitatis earum fupereil nihil.
Sed vero ho minum longe alia eficonditio; melioris e-
nim boni haud ignari, non poilunt non, illo ipfo con- ftituto,quovis in ilatu bene habere. Eteoim verum qui¬
dem eil, corpus malo nunquam adfici, ni & iirnul ani- mafentiat; nam receptaculum illud animae., ejusdem^u
pers, cadaver eil ime fenfu; ideoque curam adhi j,()a
corpori, bene etjam confulitur animte. Ail in cofpb.v curando, fi plus juilo occupemur, hebefcere animam, multamque felicitatis ja£luram fieri, seque extra aleam
omnem pofitum videtur. Qv um enim ex onaiiTa vel ad-
hibita animi cultura , proba aut perveria hominis vita;
pendeat ratio: quod infra pluribus demonftrabitur, e- venit baut raro, ut iana mens in corpore fano defidere-
tur, contra autem, quod & quam fepiffime contingit,
fana mens corpori iniit morbido. Annon plurimos no-
vimus perfpicaciifimi ingenii viros, confumrnatifTima;-
que eruditionis, infirma uti valetudinei Etenim qux a- nimum juvant, lumenque intelleclui prabent, iaspe cor¬
pori nocere iolent Eore tarnen omnes, rcentem per-
poliendo, bonisque moribus imbuendo, yaletudinarios
. ncccs-
• J » ( φ
necelTario, inde non Buk, ita vero cum Bat interdum,
fides noftras fententisé conciliatur. Habent eo melius, fatemur, hominés, cum fani corporis, tum fanre mentis fimul capaces; fi vero minus, qua corpus, reüe vaieas,
amiilam non credas felicitatem. Sanitati ftudeas juife;
cave tamen? ne fallaris, ii rem infinniiUmam felicitatis
tux habueris fundamentum: qui enim eam ex myropo- Iiis iibi aecedere credunt, queruli evadunt irtfelices, qui
ad fenfum vel leviilimi morbi, qui fåepé benigna quse- dam operatio natura eil, de fe a&um putant.
5· "i·
Inextricabiiis omnino videretur qfureftio., cur forma dignitate cluere adeo vehementer cupiant mortales, ut
quod eam fovea-t, nihil prorfus omittant, nifi judo ma¬
jor fuimet ipiius amor, qui & phiiavtia inordinata dici- tur, plenam nobis fuppeditaret ratronera. Utrique qui-
dem ineftfexui forma cupido, feminas tarnen plerum-
ouefvexat magis, quam viros, id quod ex follicito illa- udio fefe comendi ornändique dilucide adparet.
Sere5 dixit Terendus, mores mulierum, dum moliun-
iur, dum comuntur, annus elf. Com tis tandem, quid
tum infpicere licet? faciem perßepe pigmentis tin&amj
vacuuru caput cirris aut cincinnis ornatum gemrnatum- que, corpus molliflimum, fplendido ornatu teclum, &
id genus alia. Complures quoque videmus viros, val¬
de effeminatos, quiinter peflinem & fpeculum defidio-
fe occupantur, quibus apud tonforem multtc transmit-
tuntur horte, ut decerpatur, fi quid proxima nofte fuc- crevit, & de fingulis capillis in confilium eatur. Senec.
de Brev. vit. c. 12. Maxima ca^teri cultus cura huc quo¬
que accedit, adeo ut utriusque fexus haud pauci in cor¬
pore Ornando bona patria fcede laceraverint grandeque
alienum ses conflarint fiepius. Aft vero, quideft, quod
forma: tam vane fludeatur ? Longa haut opus erit dis-
B 2 qui-
Φ)
12 (
quifitione·, ut liqueat, nihil formte, per fe fpeflatse, fe*
licitatis ineile: quam fragile iit naturs munus perpen*
dafür tantum, paucorum curriculo annorum fubfifiens.
Forma fpatio carpitur ipfa fuo, cecinit Poefa. A cunis
usque eam homo haberecaram incipit, crefcentibus de-
inde annis, omni iludio fovere, poil demum pcrditum jöventutis florem, reftitueré enixe laborat. En infulfi ia-
bores! Quando ad ieneclutem perventurneil, rugas quas- dam ieptem, & quod excurrit, luflrorum operas inri¬
tas faccre experientia edocentur tum ejusmodi vani ac moiles fugacis formse fautores fautricesque; nam prte- terquam quod, in quo veluti in throno, forma reiidet,
mutationibus obnoxium fit, qute tempeftas cuti, unde
radios .fuos fpargunt lineamenta, non infidiatur, & ad
eorum obicurationern non confpirat? Ulis hieras hoft-is:
fangvineenim inträ venas congeilo, vultuna urendo, e- jusdem jubar extingvk: Adlas teque noxia: utpotequee, admotis quamquam flab'ellis, fubrufam efficit cuticulam,
fudorem extorquet, & niii inträ frigidulum reclefq-ji*
teclum, totam corporis permutat yenuilatemgtqi? j1Qa cutit. Quseqvuni ita fint, nemo, opinor, negah■■ ·■
ritum ac ineptum eile conatum pulchritudini vehemen¬
ter fludere , quo tarnen maxima hominura pars mifere
occupatur. Si vero largiremur perpetunm hunc eile flo¬
rera & nullius tempeflatis quati intemperie, partem ta¬
rnen fummi boni nunquam efFecerit, cum nihil, praeter*
laborem inanem curamque fntilem, fuis adferat pofles-
ibribus, iisque quietem■ pererini foliicitudine adimat >
nimiumiludii fufeipientibns, ut fpefiatoribus adpareant
forraoii. Quse non fupplicia,ut folenne illudmunus fer-
vent, patiuntur? Qnot horas in comendo perdunt, ani-
mx cultura? iraracmores, cujus de forma nihil iolliciti funt, quin potips ei utiliapra?terire finunt, dum corpo- ri ornando inyigilent 2 Boni nomenimmerito gerit, qui
I
@ ) 13 ( 3®
ad virtutem viam non munit; nullum vero adeo pul-
chritudjnis fulgore obcscaium deprehendi oportet, qiii
illam fecum fclicitatém ferre, autad reåum honeftumve
ducere crederet; idque eo minus, quo certius ufu ver
nire certi fumus, eam mukös ad peccanduro aliicere &
lubidinis fornenta imprudentibus ilibminiftrare; non e-
nim fernper a tentatione tuta illamulier, qure forman ni-
tore aiiorum peRora pungit redditque inftamrnata. Res
ale<e plena forma eximia eil, cui pudicitia rara comes.
Nonne vero jam, poilefToribus qvum noxia videatur
maxime, defiruendam potius, uam fervandam eOe pul-
cbritudineiTijexhaflenus cii^liscolligipoiTet?minime:hic
enim nimiam ejusdem curam aqua ignique interdiftam
volumus; juftam commendamus merifo: quippe quem Creatori placuit alium alio fornia fingere eminerrtiorem, perverfe omnino ageret, feque poena; faceret reurn, fl,
dedita opera, hujusmödi donum contemneret. Quid,
quod ea, qua quemvis ornavitcondiior optimus facie ac
Ratura fit contentus; nihil enim in tanto artificio corri-
gere licet.
ξ. IV.
Veteres interPhiloiophos, varias de voluptate fuis-
fe fententias fcripta eorum fatis fuperque indicant; in
eorum verq numerum, qui inmm um in vokfptatibus corporis RatuiiTe bonum accufantur, referri fölet lipicu-
rus, utDOte qui Auftor hujus erroris ac propugnator
priecipuus falutatur. Liberandus tarnen mihi ab ejus- modi* vituperatione videtur Epicurus, totusque error
maligna? ejusdem verborum explanationi tribuenduspo¬
tius, ac ipfi Auctori. Eigulus figulo invidet, vetus ha¬
bet adagium , ita quoque viros inter doftos fieri per- fope, tam notum, quam quod notiffimum efh ^ Cum
aliis verobene multis hancce ejusdemnon fuilTe iénten-
tiam arbitrari, animus inclinat, qvum contra ? quan-
B 3 tum
Φ ) *4 ( Φ
tum percepimus nos, nihil, niii proba pr^cepiile cen- feamus, voluptatisqüe yocabulo fuiflfe ufum, non tam ad conflandos voluptäti deditos, quam ad virtutis meri«
ta promovenda. Veram hominis felicitatem in volupta-
. te collocare Epicurum haud refragamur; eamque vitam judicare beatiiiimam, qua? plurimura habeat voluptatis,
triftitia? quam minimum ; non autem probe intelle^lurh, pefllme aodire conftat,* qyum voluptatem eam non e
corpore, Ted ex animo peti juiTerit. Voluptatibus cor¬
poris indulfiffe eum aanuere vetat teftimonium iMud
fidedignum,quodexhibet Alexander ab) Alex,vicfcüfrugal!
& modeilo contentum aqua & polenta aut pahe hords-
daeeo vidlum qua?fiviile} contr que pauper atem invi-
&um animym geiliile adfirmans, non quod voluptates averfaretur, ied quod in tenui vi£lu fe plus voluptatis experiri aiebat. Dier. Genial. Lib. III. c. ii. Nec Sene-
ca i vir omnium iüfFragiis acutiflimus , philo fbphurii
damnat: in ea quidem, inquit, ipie fenteniia futn,fan-
fla Epicurum & recta pbecipere. de Vita beata, c. ij.
Aut fi minus bene audiret bare fententia , nec nos, nec
Epicurum ipfum, quid pra?ceperit, feivifle, cum Cice¬
rone fatemur, quamquarritotum errorem Epicurear au-
dboritatis'pofl reddidit Cicero; manifeflum argumentum,
quod prareepta Epicuri aut non probe intellexerit, aut
intelligerenoluerit. Sed pluribus hac de re diflereremi¬
nus propoiito infervit, hifee igitur iuperfedere lubet.
Ad ipias vero voluptates quod attinet, ejusmodi earum lubidinem mortales iavafifie haud ignoramus, ut vitam,
iisdem plenam confertamque, enixe fe&entur. Qiiis jam vulgo felicior habetur, quam qui, totus voluptate perfulus, nulla iui gaudet parte, qua? dele^tatione non turecat ? Contention.es atque itudia ad eandem perveni-
endi conditionern hancceexcipiunt admirationem, quo-
eirca, catca opinione> voluptatibusmultum credunt ineile boni,
β ) if ( o
boni, in iisdemque volutari feftinant fereomnes. - Affc
qtiana egregie falluntur? Summam, uti iliis perfvafum
eft, fectando felicitatem, operam & oleum perdunt.
Fuitne unquam aufus verx feiicitatis itudiofus, vel qua minimam parfem, citillationibus volupt-atum favere :
vocat eas haud incommode Plato efcam malorum, ut- pote qua? homines ad multa facinora flagitiaque inefcat perpetranda. Eft ergo voluptas gaudium cum raox fu-
turo malö; nam voluptates hon fequi modo, verum etjampraecedere mala, indies com perimus; quippe cum
femperexiitat aliquid trifte ac calamitofum, ex quo, ve- luti lemine, generetur: cuicunque autem malum ini- tium, malus quoque finis: nihil itaque boni, per indul- gentiam voluptatum, fperandum. Meniis vel exquifi-
tiffimis , veftitui quamqnam fulgentiflimp·, aliisque vo¬
luptatum obje£tis, innumeris fere, quid feiicitatis inefl?
nec, prseterquam quod hascce gaudia, dum exiftunt,
miferandum in modum, corpus corrumpunt, animum-
que depravant, diudurant: quocl vero fummi boni ra- tionem ingreditur, conftans eile oportet, animumque
ita adficere, nemini ut noxium fit, nullique fui adferat
faitidium: at valuptatum fi jufta lancc penditur indo- les, nullo adparebit negotio, eas inftabiles eile, poft primum impetum langvefcere, ab altera orta alteram depelii, cumque maxime deleclant , exftingvr. Sunt
quoque voluptates corporis virtuti adverfse, qvnm ipfas
vitiainter, haud immerito, numerentur; at, quodhomi-
ni verum judicetur bonum, cum virtute non pugoat, fed potius amice convenit, nec corpori, nec animo exi-
tiofum. Verbo: voluptatibus corporis qui fefe com·
mittunt, denfiffimis obducantur, necefle eft, tenebris,
ut ca?ci in exitium ruant; nullus enim voluptate major prudentke hoftis. Quid , quod voluptatis fiudium ani-
mi incunam prodit, cujus tarnen ratio inprimis haben-
di. £uicunque in luxu corporis viversperplacet, Isaper-
te & palam profitetur, quam parum adhuc in fui ipfius
cognitione profecerit, quamque domi, ut ita dicam, fit
peregrinus? η am ii probe inteliigeret, inque eam fierio
defcenderet meditationens,corpusfuumrevera nihil aliud eile, quam putidam iordium fentinam, vermium efcana,
fpoiium temporis, ludibrium fortunx , morborum o-
mniurn dornicrlium, miieritc trutinam, & id genus fex-
centa, de illo tantopere non eilet foilicitus. Volupta-
tes igitur corporis radicitus exfiirpandec , animreque ,
quippe qute exfiftere nunquam defifldt, cura recipienda.
Scilicet, quod immortalem beare queat animum, incon-
jftantia; atque mutationi obnoxium eile non debet.
Membrum Poilerius.
Vbi de rebus externis, vel, uti vocantur, fortu-
lies , dijpritur:
Poßretno, quaIis Jeclanda fit felicitas^ oßenditur,
§. I.
Penfitatis jarn bonis, quter corporis vocantur, ex¬
terna: res an homini eximie bona: fint, ukerius inqui-
rendum. Huc inprimis opes, honores, nobilitas, gloria,
laus & polymathia vana referri folent, fortuna:que bo¬
norum nomine fignari. Quod natura: noftras maxime
congruens putatur, fempcr adpetimus ; quocirca , uti
Cujusque itudium vel ex ^tate vel pro temperamento fiagrat, rebus inhiamus, felicitatem noftram formatu-
ris. Qvum vero nihil natura:noftrs exftet convenien-
tius, quam felicitas perennis, contra naturam agere vi-
dentur, qui externa bona in prarcipuis numerant, eaque ad hominis felicitatem facere autumant; adpetuntenim deiideriofelicitatis ingrata ac inimica, qusque ab arbi-
@ ) «" C i
trio non pendent; nam, bona illa extra fe expifcando,
iis beati efflci volunt, quae nihil ad eos fpectant, cum in
eorum, ea adipifci, non iitpot-eftafce. Quis unquam ea pro lubitu congeifit? qvum largitiones fortuna; fint, e-
jusque cafu mortalibus & aceedunt & furripiuntur.
Qvum vero de fmgulis rebus externis, quarum titilla-
tioni fuccumberefolent mortalés, Γιgillatim agere in a·?
nimum induxerirn, orfus ab opibus fiat. . /
§. II.
Eftrenata plura habendi lubido η o(trorum tcraporunt adeo vehementer inceflit homines, uteam fuperent pcr-
panci. Eft hatc foeda avaritia, iniatiabilis illa cupiditas plurium opum, quam ad vita: indigentiam commodita-
temque requiritur. Studet avarus ingentem opum coa-
cervare molem, permanatque in ejus venas illud ma-
lum,& adeo inhiferetin vifceribus,'ut inveteratum evelli nequeat,Cic.IV.Tufc. Quaeft.c. 11, hinc nullo fatiatur lu-
cro j deeit enim ilii tam, quod habet, quam, quod
non habet, qvum eura täntum irritet, non fatiet, pe- cunia: quocunque igitur modo divitiis inhiat, nullum-
"que periculum tam gra ve, nullum facinus tam horribile,
nulla denique via tam aneeps, quam ad cogendos con-
ftruendosque nummorum acervos, non committat at- que fufeipiat imroodico pecuniarum ftudio laborans. Et quis omnia enumerare poterit flagitia, quibus , lucrl
cauila, implicatur avarus ? Sufficiat notaife, quteadfert
Cicero: nullum eft, inquit, officium tam fandtum at·?
que folenne, quod non avaritia comminuere atque vio-
lare foleat. Or. pr. Quint, c. 7. Hinc fatis eil manife¬
stum , ejusmodi homini, utrum per fas genio (uo indul-
geat, an nefas, tantundem elfe, quippe quem bona a- llena femper urunt, nullo non tempore, operam na-
vantem, ut ea, poileiloribus, vel per cuniculos occul-
te oppugnatis, vel palam fpoliatis, fux faciat ditionis.*
C Inde
