Specimine academico discrimen inter confessionem Augustanam invariatam et variatam, consentiente ... facult. theolog. in reg. acad. Upsaliensi, præside ... Laurentio Benzelstierna ... publice ventilandam sistit Nicolaus Ascher, Vermelandus, in aud. Carol.

ε. ·:.

Ό. Α. G.

SPEC _{IM INE} ACADEMICO

discrimen

INTER

CONFESSIONEM INVARIATAM ET

VARIATAM,

CONSENTIENTΕ VEN. FACULT. THEOLOG.

IN REG. ACAD. UPSALIENSX, ^·

DNO

uic.

S. THEOL. PROFESS. REG. ET OliDiN.

PUBLICE VEN T IL AND U Μ SXSTI'P

NICOLAUS ASCHER,

Vermelandus, _λ

IN AUD. CAROL. MAJ. Die £.. JUfIL

Anot MDCCLi.

Ii. Ά. ΓΡ.. f.

STOCK HOLMIM,

Typis LAURENTII SALVII-

4L*'

S:je R:m M:tis

MAGNiE FIDEI VIRO

Dxo NICOLAC) LAGERLÖF

S.S. THEOL. DOCTORI CELEBERR1MO, Inciytae DicKceieos Caroiftadieniis Superintentfenti., Venerand.

ibid, Conirifor. Prsefrdi, Reg. Gymnafti Scliolarumquc Ephoro, Gravifllmo, Adcuratififnio,

M/ECENATI ΜΑΧΙΜΟ,

MAXIM*VENERANDI CONS1ST. ADSESSORIBUS,

Prarpof. Puftoribus & Le&oribus, Patronis Sc Promotoribus

propenfiffimis, atque Praeceptoribus olim fideiifiimis⁵

jugi honoris cuitu ad cineres usque eelebvandisj

iminaTua, MsecenasMaxime, fpeefmineTioc qn licun-

que in debitae fubmiflionis iignum Νomini Tuo &mi-

nentiifimo adfcripto, iahitantcm fererca fronte adfprcias,

fubmiiTa obteilen* devotione. Sic Sc Vobis, Patroni, Opciiam

haneincomtam in Venerationisgratique animi tefFeram humHi¬

rne dico atque offero. Precibus Supremum acPropitium Nu.

menfollicitare ^non intermittam ardentiilimis, velit Te, Reve-

rendiffime Prseful,tantis cumulare bonis, quanta mortalibus ^us-

quam contigerint. Summoetiam animi aftectu Vobis omnibus,

Promotores Propenfifllmi, omnigenamfelicitatem exopto,

\ *

RevcrendiiT. AdmotL Rev. & Praclarifl. Nominum Veftrorum,

Cultor Devotiflimtis,

NICOLAUS ASCHER.

Kongl, Maj:fs Tro-Tjcnare

Och LIEUTENANT

Välborne Herre,

Herr MATTEIIAS GYLLENSPETZ.

Påmigdefia bladen,före at afikildraVälborneikilnadenHerre,emellan denbar jag tagito-

foråndrade och Förändrade Augsburgiika Bekånnel-

ien. Et ämne, _nog värdigt at underftålla en närma¬

re eftertänka och vidlyftigare utarbetande: Harjag på det förra anvåndt några dunder, lå faknas dock det fenare afringa kraft och fvag formogenhet. _Jag vågar icke des mindre upoffra Välborne Herren deffa minafamlade tankar, lälbm ^et profaf min vörd¬

nad och höga forbindelfe ^emotde flere gunflbetygel-

fer, jag fått årfara: _{Sker mig} den lyckan, atVål-

borne Herren kaitarhärpå blida ogon, få _{händer mig}

icke allenail, hvadjag åftundar, ^{utan forbinder} _mig

ån vidare iådant uti et vordfamt _minne båra. Har den åran med all högaktning lefva,^ ^{^}

Välborne Herr Lieutenant_ens,

■Ödmjukafie Ijettare

NICOLAUS ASCHER.

Kongi. Majtts

Tro^-Tjcnare"och FENDR.ICH, Högvålborne BARON,

Herr JEAN GUSTAF

U G G L A*

Änfe,^{at en}Högvålborneringa ClientHerre,frambärniedenvanliggäfvaynnefi,^, fom^,

faß den ej lyfer af fitt värde, lämnas af den,

fom ifit inre får Eder hyfer ^en vördnadsfall hög*

aktning.. Eder gunfl, fomfå mångfaldigt år mig vifad, fordrade välnugot, fom kunde fvara der-

mot j tilläten mig fä lämna de(fa bladen, fel·

fom vitnen til min ärkänflo·. Händer mig denyn- nefl, fomjag i ödmjukhet förväntar^y /# kan jagej

annat änjkatta mig lyekelig: £or mig ock förjfäk-

rad, vidare vara teknad ibland dem, /0« räk¬

na för en vinß och ära, ^/7// vördnadfå

lefva^y

Hågvälborne Herr Fendrickens ochBaronens?

v>

• 7

Ödnijuk-artc Tienare,

;NICOLAUS ASCHER.

Kongi, Maji'ts

Tro-Tjenarc och AUDITEUK Välborne Herre

Herr LENNARD _GUSTAF

von KOTHEN.

Tillåt,^{graord, medVälborneetHerre,om}fint fajerta^{at en hogft}förknippade,^{förbunden uti}yttrar^nå¬

fin _ogemena vördnad; Flere välgärningar har jag i flere

år fatt oforfkylt upbåra, hvilka billigt fordra et mer ån?

vanligt bemotande. Skulle jag med ord bj.uda til at up-

hoga dem få bekänner jag fritt, at* de, fhll i fig fjelfve ii-«

ka itore, afmig fördunklades: men tår jag, ehuru med

ila_ρlande tunga, beropa mig pä det vordnadsiuila finne

jag hyfer, få trollar jag, om någon mer brinner af nit

och åhåga. Til et ringa prof dera, nedlägger jag i. djup ödmjukhet for Välborne Herren detta mitt lilla arbete ,

fåfom en frukt af dengunit mig blifvit tildelad. Uptag ej illa·, atjag få litet ^formar> Inneflut mig ock framde¬

les uti en få ^om atanka, fom jag hittils varit, fä Tärer ^in¬

gen högre ån jag forbindas, at,jämte tilonfkan åfalfall- het, fkatta for en heder, medhåll _{uptånkelig vordnaå}

framhärda, /

Välborne Herr Auditeurens„

Ödmjukafte Tjetfarer

SflCOLAUS ASCHER,

Til Herr NILS ASCHER,

Da Han iTJpfalaoffenteligen aöade iltt forila Lärdomsprof,·

ålkommen, kåre Van., med vackert prof på trycket

Af flit och fniilebragd. Det fågnar mig rått mycket;

Yift hoppet,fbm-man hyft omdig^, jag iannatfer,

Når du för talrik Chor dia flit och lårdom ter.

Nog ofta har du roat, hur' lyckan håfvor delar.;

At hon uti fitt val med ikål, iom lekverk, ipelar:

Du mifte häftigt den ^, forn lifvet åt dig gaf;

.Dittikepdå rördes hårdt,men gickdock ej iquaf.

Den åfvervinner ak, fora har fin Gud i minne Och knippar dygden tåck hop med et hurtigt finne,

in flit, min trogne Van ^, re'n tackafrukterbår;

Jag tror, at dendig lnart med åra pryda lår.

Far fort^: ej gifs lå Ivårt, fom dygd och flitej -vinner,

Når du til målet nådt, Du fcgerionen finner:

Min onikan vara ikai: dig ftådfe går alt vål;

Ja lå, ^at lyckan fielf må biifva dig en trål.

V

Byn den ₂₃Maj i, Af

i7fJ. DANIEL RUDBERG

Philiater.

$. ι»

rrncipes Evangelier, circa initia Reformatio- nis, graviilimas ob cauiläs (i) in adornanda

hdefkise confefTione occupati, inprimis per Elcctorem Saxonise quibusdam injunxere

Theologis ^, ut fanioris dcdtriDce Summam collige-

rent (2) ^; Editis _itaque a Luthcro Arriculk Torgau-

cnfibus aut Suobacenfibus, iliis ufus eil Philippus

Melancbton (3), quando'juffu corum, quorum in-

tercrat,^p/fam confeilionem fidei in for^{ma m} redige^-

batabfolvebatque(4.).Hanevero accurate recognrtaiii

co m muni fuffragio probarunt _(5"), noutantumTheo-

logi atque ördines Evangelici, in Comitiis Äugnila-

nis praefentes, verum etiam ipfe Luchems, ad cu¬

jus Judicium delata fuerat (6). Hasc autem illa eil confeilio, _quse ab Evangelicis in Comitiis illis Au-

guftanis, Anno {5*30 habitis, Jmpcratori Carole V,

exhibita atque publice prsdedta fuit, quaeque in Ec-

clefiis noftris _pro libro Symbolico recepta^r Confef-

fio (7) ÄuguiUna (8) Invariata nuocupaxi fölet.

) o (

fi) Dua: inprimis fuere canilse, cur confeihonem

fuam confcripferint Evangelici: prima^, ut voluntati Jm- peratoris Caroli V. obtempecarent: altera, ut hac ipfa

calumniisAdverfarioriwn obviam irent, cfr. ea, quas ex

ipfapraf. Aug. Conf. atque aliis in hujus rei dilqcidatio-

nem adfert j. G. Walchsus Jntrod. in Lib. Eccl, Lutb.

Symb. L. I, C* ^3· $· ~2°

(a) MandatumElcctons hac dc relegiturapudeundem

Walchium I.e. §. 3,qui etiamquna cum Ern. Sal. Cy-

pr Ιανό Hiß. d.Augsbⁱ Conf. C. 6.ρ 6f. ex Camerario ob-

féryat, Philippe, in adornanda Gonfeflione occupato,

traditas iuifle-Cohfeffionis quasdam formulas,, "quas alia-

rum ditionumTheologi, juffu fuorimiPrmcipum eundem

infin^em confignaruqt.

(3) Communiter fere recepta efc fententia, .fundor

mentum Augultanas Conf. ab Articulis Torgaucnhbus,

Anno 15*30. inträ exiguum temporis fpatium a Luthero

confcriptis, efie repetendum. Dudum ve ro obfervar.unt

alii, & inter illos inprimis Ohr. Saligius HijL-d. Augs»

Conf. T. L L, 2. C. I. p. 142., ii{o^, ^non tutq primirm,

fed anno ab eodem Luthero., fub alio ^, nimirum

Articulorum Suobacenilum nomine, fuifie cditos. Jlii

autem ipfi, fecundum ejus opinionem ^, poltmodum.nun- cupati funt Torgaucnfés, -ouando Lutherus priores feu

Suobacenfes, a fe recognito-s, EJectori Saxonias offerebat,

Nec omni fundamento deftituta efl: hseccorum afiertio, ii refpiciatprad convenientiam il lam, inter Articulos Suo¬

bacenfes atque Torgauenfes irrtercedentem ^, quamque pnoribus, ex Archivo Ulmetiii in lucem protradtis atque edteis, detexit El. Frickiüs. Qux autem hilee, pras-

eunte vonderLithio^aliquaLltem rationerepugnareexifti-

mat Walchius l. c. ita funt _{comparata, ut} fiacili ne-

gotio

/

) 0 ( &s> ₅ gotio expjicari poiliut, ii ojbfervejur difcrimcn inter hof-

ceArticuios S.uobaccnies, quorum Auctor eratLutherus,

atq.ue illos cjusdemno-minis, quosÄo if28.©diditAndreas O^anderj Qiro.cun.queautcm fubnominc ilUveniant, illud

tamen extra controverflam pofitum eil, eadem verba &

Phrafes, ⁱⁿ aliquotArticuiis Aug Conf. ex hifee _retentas, ordinemqiie ^ac ierie.m Ankujoium fere fimilem, iatis te-

ftari, Meianchtonem, m adornanda cdnfeifione iila, ^eos-

dem _pro fundamento habuifle. ConSrmat _quoque hoc iplum Elector Saxonia:, quando literis ad Lutherum in hunc-m.od.um loquitur; Nachdem ihr undandere unfer Ge- letten, zu PF'Ittenbergs auf unfer gmdiges gefynnenundbeger

dieAlticke/, fo der Religion halben, flreitig feindin For- zaichnus bracht, als wollen wir euch nicht bergen chfs itzt

alhieMag.PhilippusMelanchtsn diefelbennweiter.jiber.fehen.,und

in einenform gezogenhat, cfr. ipfas literas ap. Ern. S.Cy-

prianum Ilifi.. d. Augs. Cmf Beyl. ρ. ι<58- Articuli au- te.m Uli, fic dicri Torgauenfes, in non paticis Eruditorum feriptis legi poilunt., inter quos nominare fufHciat Chy-

TRiEtiM, qui in utraque lingua cosdem Lib, Cit. ed.\ Lat.

ρ. ζι. atgue Germ,p, 26,inferuit*

# . ~·

(4) Non fine veri fimilitudine affirmamus, hoc^mu-

nus inprimis Melanchtoni demandatum fuifle, propter iiilum ejus moderatum St perfonam adverfariis non ingra-

tam, cx Colloquiis Irenicis. Pondus huicrarioni addebat

quoque illa circumftantia, quod Luthero, tanquam pro-

icripto per Ediclum Wormatienfe, in ipfis Comitiis ad-

eiTe non licuerit, Qua vero ratione Melanchton in per- üciendo _{hoc opere} fuerit occupatus, indicant, utreliqua

reticeamus documenta, e,andern rem confirmantia, verba

literarum Eleclo'ris Saxonia;jam nuper(N, 3.) allata·, li¬

cet enim Articuli illi Lutheri, _{quorum a} nobis fafta eil mentio, Melanchtoni fueruntinftar hypotypoös, adquam

B for*

4 <2& ) ° C <35

formaretur confeilioeosdem tamen, is, confentiente Luther»,, non tantum retexuit, atque in commodiorem

formam.redcgit, verum etiam eisdem alios adjecit, cfr.

Chytr^um /. c.cd. Lat. _p. 25r atque V. L. SECKEN¬

DORFFIU.äI Hiß,. Lut b. L. 2..p. 159.

(A) Schnepfius-, quiipfe-hifcc. deliberationibus. inter-

fuit, hoc ipfum confirmut, quandoapud fxpius citatum

Walchium §. 6. in hutic mo-dum loquitur: Confeffio re-

cens (cripta, prinsquam Cardio ff,Imperatori offerretur, cenfu-

r<£ principum fheölogorum, eorum quoque, quinofiris Princi-

pibus.a confdiisfuere, & dnar^am Ciwiatum Legatis fubjicie-

batur·, addimua quoque, ipfum Melanchtonem brev i ante

obitum funm in Praf. T. /.. (Jo. fateri, fe nihil· in-ca refi-

hi.fumftffe, fed^preefmtibus- Principibas, & aIiisGabernatort bus, '& concionatorihusdifputa-tum fuifft ordine defingulisfen-

tennis.. Atque fic,, fuaama diligentia confignata Confef-

fione Auguitana, eandem unanimrter approbarunt Theo-

logi i 11 iy antequam fubferiptionePrincipum &Civitatum

firmata fuit»

(6) Plura funt^r quaeconfirmant, Luthero demanda-

tum fuiiTe confeölonem ipfam examinand i, atquede toto feripto pro.fuo fpiritu ftatuendi. Provoeamus hoc inne¬

gotio nan fine rationc ad Epißolam illam Εle c το ris

Saxonia (Ν. 3. atque 4.) atlegntam, ubi iliis, quae an-

tea allata funt_r praemiffis, indi-cat prinaum Eleétor, fe

confeflTonem illamjam mittere ad Lutherum, eam ninii-

rum ob- cauffam , quam fequenm haecr verba indicant:

Und iß ttnfer gnedigs begerenn, Ihrwollet diefelbenn weiter

zu äberfehen, undzubewegen, unbefchwevtfeinv undwoej]

euchdermaßengefellig, oder ichtwaß darvon, oder darzu zu fetzen, bedecktet, dafs wollet alfo darnebenvorzaiehnen, da-

mit man alsdenn auf KeyffMajefi. ankitnfft, der wir uns in

kurtze:

/

<2& ) o C <35 5 kurtze Dörfchen, gtfafi und gejchicht fcyn m'ügc, Eodcm

tendunt quoquc 'vcrba MeLanchtonis," quando literis

codem temporefcriptis ^Luthero (ignificat, fe wittere^apo- logiam Del veriusconfcfjionem, rogatque, ut is profttv fpiritu

de totoJeriptoftutueret, ut reticeam, Melanchtonem

literis ad eundem Lutherum profefium fuiile_y fe Lutheri

aucloritatem haüenusfecutumfuijfe·, cfr. T. 1. Ep pag. iq.

Priores autem-illac literx legi poifunt apud Chytralipm

atque Cyprtanum/. ^c., ex quibus etiam conftat, L^u-

therum rcfponfione fua ad Eleétorem Saxonias figuibcaf- fe, fcriptum illud ipfi cximieplacere , eumque nec quicquam

in ea mutare atque corrigere poffe. Occafione autem ilio-

rumj qux, jam atque in antccedetuibus di&a farit, ^qux-

itio inter eruditos moveri fölet, quisnam pro -Auctore Aug. Conf. habendus fit, aliis nimirum ^proLuthero, ali-

is vero pro Melanchtone hoc in negotio pugnantibus: In

eo autem occupati, ut nodum hunc paucis folvamus, in

antecefium obfervaficjuvabit, nos non v.idere rationem,

cur, iti controverfia hac at* Adverfari is fuas ob cauiTas pluribus agitata, cum Heumnnno atque fequace ejus Weis-

manno affirmemus, eandern in mera confiltere xquivoca- tione. Prxeuntibus itaque ^nonpaucis, atque frde inpri-

mis monumentorum ejus temporis, dicimus quidem, Ia- borem illum Philip pi Melanchtonis fua laude non eile defraudandumj Is enim non tantum eleganti ftilo antea

fcripta in formam redegit, verum etiam non pauca ipfe compofuit fcfr» N. 4.); Gum ^vero is juxta in adornatida

hac confeffione pro fundamento habuerit Articulos illos,

ancca a Luthero confcriptos (cfr. N. 5.)-, atque prxterea cenfarae Lutheri totum fcriptum lubjectum fuerit (cfr.

h. Ν.), tantum abeft, ut illum pro prascipuo aut folo

Au&orc Conf. hujus Auguftanx habeamus, ut potius,

primas hac in re laudes Luthero efie tribuendas, exifti-

memus. Accedit, Melanchtcni tanquamfoli Audlori eo

B ζ minus

(25 ) o ( fä,

minus hoc fcriptum effe adfcribendum, quo magis con-

ftatTheologos^, non tantum in Comitiis Auguftanis pTiElentes, idern examinadc (cfr. N, 5,), verum eriam·

Principcs Evangelicos, fuis inandatis de eonfcnbendaG011- fefiicne, fuaque poihn odum fubferiptione, Paris dccla-·

raffe, quovj fcriptum iftud non tan quam privatum opus, fcd ut publicaeorura confeiHo confiderari debeat-

(7) Verbo'obfervaile [fufnciat ^, tam Lutherum,

quam Melanchtonem^, literis autea citatis, fcriptum

hoc aliquaudo vocaife slpologiam, nimirum, ut eo ip-fi de-

elararent, eandem fore deren fronem contra atrociffimas

illas calumnias_, quibus Evangelicos profcindebant Äd- verfarii, quemadmodum quoque illa aliquaudo nomine

defenfionis a Melanchtone inlignita eft, Rationem atr~

tem, curpollea loco Apologite atque defenironis ^nuncir-

patafuerit confeffio^T reddere videtur idem Mflanch-

ton, quando dicit, eam verins ejfe confcßonem, quia ^non vacat, inquitC+efari audin prolhcas clifputationes.·.

(8) Äuguftana notiffimam ob cauffam quidem riteap-

pellatur confeflio haec noöra, fed quo ipfo-tarnen probe*

diftingucndaeil ^aconfeilionibus illis Zwinglii & Tetrapo*

htana, iisdem in Comitiis exhib'itis, eodemque propter-

eanomine inlignitis» De illis autem accurate non minus

quam pro! ixe egitSalig^rus I.e. C\.11♦ atgue Ii»

& IT.

Erat quidem eximiis natura dotibus Melanch-

ton inftrudtus, atque de Ecclefia Lutherana optime meritus, fi tefpiciamus, ^qua; is ad propagationem·

atque defenfionem. fanioris dodtrinse contulerit (1);

Verum

© ) O ( ® 7

Verum emm veroab altera parte nön fincaeri dolore'

inilio intuemuromnibusChriilianis^inprirnisTheo- log^indignaillavitia (a),quibusoptimarodeiéconcep-

tam opinioBem ^{no π} potuic non imräirraere; fuaenini kiimodica·timidltate (3)^{, atque} inde deducenda in-·

conilantra·, cDnjtnrétocum ejus-mod1 concordiae de- fiderio, urfemper fer-e in rebus fidei ad cedendum

fuerit paratus (4),baud partim Schisma iilttd ingens,, quod lccutum eft, promovk. Praeterea autem irr

eorum mimerum refercndus eil i! je Philippus, aρml

quos, prs rcliquis ftudiurn mutand! corrigendique- librosv a ie editos», obfervantEruditi.(y)v

(1) Neminir nifi in hiftoria reformatronis plane lic- jfpiti, ignota eile poifunt,qua;fcriptores, in hoe^argutnen«

rorutn genere occupatio de merit is·Melanchtonis in rem- publica-m literariam atque Eccleiiam Lutheranam tra*

dulit, quibusque enumerandis ^{, ut} afcopo noilro alienis,,

häc occalione fuperfedemus. Malignas <& invidas quo- rundam Romanenflum de Melanchtone relatiönes collcgit

atque refutavk Ρ, ILulius Dtiiionaire Hiß·,. iß Crit. T.

374-

(ζ) Elegans eil feqirens V4 Ε» Loéscheri Hiß. Mo*

fuum T. i. p. 33. occafione hujus rei monitum: Wir ler*

nen auch vor Gotfes Augen hieraus, wie hochßfchädlich die- tauigkeifund das politißren·in Religions^Sachen fey, als wo*

durch, wenn mangleich meinet überallruhe undfriede zu- er¬

halten, ordernd, die fpalfungen vergrößert, und die rijfefaß

unheilbargemachtwerden.

(3) Interplurima hujus rei documenfa präzeipun ad-

duxifle fuificiat, Melanchton in Comitiis iilis Augufta-

B _3; nis

8 SB ) o ( ö&

nis ^eo erat animo, ut literisad Lutherum ingenue fatea-

tur, fe atquereliquos ibiprafientes v rf^ari in mifenimis curis

&planeperpetuislachrymis. Eundem titubaniem animum

fatis quoque prödunt haecejus verba, ad Lutherum i%ri-

pta: Nulto unquam tempore,magisfuit nobis opus.confiiio, iß

confolatione tua, quam nunc, cum verfemur inpericulofijfintis

negotiis, ißquidem tuam hxtlenus fecuti aucioritatem. De

iplaconfeffione, jatn exhibita, Camcrario indicat,, tan-

tumabeffe, ut leniusjußo feriptam efife isjudieet, utveteatur

etiammirum inmodum, nequi fint offenfi tibettate Via eorum,

ut reticeamus , eundem^, Luthero quoque fignificaife,

cenfejfionem illam, fuoJudith, fatis efife vehementem, quibus

accedit, quod a Luthero pcticrit, utipfi menfem fuam ape-

riret,.quantum cedereAdverfariispoJJJent. Ingens autern in

hoc etiam rerum articiilo inter Melanchtonem atque Lu¬

therumerat diflimilitudo; Heros enim hicvere fummus,

nefas prorfus duxit, pugnando pro cauilaDei animum de-

fpondere ^, atque ideo fuavijlimisnon tantum conlolationi-

bus, verum etiam feverioribus admonitionibus, fratrem

hunc fuum omni itudio ad faniora permovere conabatur

confilia, uti confirmant literse ejus plurimre-, hunc in ίϊ-

nemferiptae, le<5t.u certe digniffimae, fed quasheic afFer-

re nöbis.propofitabrevitas vetat. Legtautem, quem ad

modum debent, ita poflunt, una cum illis Melanchtonis,

quorum jam nuper mentio injedla eil, apud Chytr/eum

l. c.p. 40. iß 74. atque Cyprianum.:/. c.a pag. 179. ad

186. Poll mortemvero Luthcrieo usque progrediebatur

Philippus, ut Epifiela adCarlo-witzium dixerit: Ego, cum

decreverit Princeps, etiamfi quidnonprobab0, tarnen nihilfe- ditiofefactam: fedveljacebo, vel difeedam, velferam quic·

quidaccidit. - - Maltafponte ißliberaliter largior, dequi¬

bus acerrimepugnaverunt alii. - - Libenter iß Ceremonias,

quasUber (Interim) praeipit, aeeipio, ^- Nontantum pu¬

blicespaciscaufifa,fiedetiamneinvocatio inrudioribus tutbetuY,_multa

) o ( $5, ₉

multa-largior& dißmulo, Quod ^autem epiftola haec'una

curn aliis cjiisdem indoliscumorbe eriidito communicata

fuerit, dcbemus Conr. Scklusselbürgio, qiii cas Ca- talogo ILeret. T. ι 3. />. 6?.4feq. itfferuit. Ex Huris quibus·

däm L c, pag' 6) ^y. ab iilo allaris oilcndit _quoque is,

Caevtnh?»?_y in nur um alias Melancbtonis amicum, gra-·

viteréundemob ccflifonem hane,tempore Interim fa£tamr reprehendifie. Nec ignota cflrapud Romanenfes hare f«-·

pius memoratrviri animi ihdolesj fic enim, ^ut de reliquis

nihil dica,mus, tum vocar Card. Perronius, Perromanis1 p, 241♦,un éfpät fans nerfs,v lacher moK-

(4) Multa pneclare geilit Melanchton circa initia ef»

i^anyreformatiöhis,, vivente adhueLuthero, pro defenden»

da veritate cceleiti, fed quitarnen mox circa ingruentem Änabaptiilariim fhrorem,- liceralias acritér fefe illis _op-

poiuerir, ftue tämen timiditatis _atque inconftantiae air- quando dedit documenta, cfr. ea, qiue hac de re aliata

funt a Segkendor-FFio 1, c p, 193.- Philippum htmevi-

„dimus, ab ^una parte in ^110ηpaucis fcripiis-atque cblToqtiiis'

graviter refutantem Zwinglianorum errores in Art. de S.

Ccenaj ab altera,vero-invenimusy eundem, Äo ^1532. af·

firraantem, fe ^nomignorare doäos ^Otros alicubi applaudere dogmati CingUäM£5? habent^r inquit, concinnas* raiiones.

ObfervamtiS'porro, eundem, Zwinglianam illam Confef- fionem Buctri, ipfi in Cblloquio CaiTellano rp3p, ex-

hibitam, agηofeenternpro fuffiaenti aui tclerabiliy quibus accedit, quodrationes non contemnendas adihit,x quaee-

vincant, eundem Brentio fignificaile: Patrumwßimoniaβ~

jus,, illojudice, ejfé indolis, ^uVfine~Amptiiboiia Sacram-Cce-

namtypice &aopice explicent, locavero- eorumr al· adver[a

parte allegata^,.· auteße^novaaut falfa* Paulo ante mortem

JLutheri,;annis nimirum _If43. &" 1744, adcoa Zwinglia- nisj. inilituto cum illiscommercio literariorfeduci fe paf-

£<j ) ·° ( <$5

fas eft, ut inconftantiam hane ejus iterura qbfervav-crir

non minus Eledtor Saxonia:, ,quam Lutherus. Tantum

vero abeft, ut inträtemporisillud fpatium , quo bsec o-

mniaab illo diela factaquefuere, femper Zwinglianis hae

ratione fuerit addiiStus.^ ut potius conilet., illum, codem

•temporisjntervallo., ^eorum doclrinam tanquam exitiofam

condemnaife, immo aliquando literisaÅ Camerariumfafium

iuifle, fe Divinituspleüi, acjuflas posnas dare cum.almum

ejus deliäorum, tum ve,rohujus-fttafacilitatis, quodjulilibus

infulfls confiius fe adbiberi finercp contra totpracepta fapi-

entum ctr. Seckenöorff^um /. /. L. 2, ρ. 351. H;ep

veroOmnia pluribus explicant L. Hutterus Concdrdia

£onct C♦ 11-ps 334... jLa£scKjEsus /. c. T.z.pag. *-6, atque

Wälchius Einleitunginj.reitg, Streitigk. ά. Luth, Kir. T.

I.ρ. 4f. Romanenfes fi.refpiciamus, nec, in rektionye

-adillos, riemper conilanserat Philippus., quippenirnirum

.qui aliquando non .finc Zelo taxabat gravifltmos abufus,

quibus Ecclefiaeoi um in dodhma £c moribus laborabat,

aliaautem oecafione paratus erat, non fine difpendio fa-

nioris dodhince, concordjam qum illis inire, Sic enim

jam nuper(N. 3.) oüenfum eil, quanta cum timiditate

-cauflam Dei egerit in Comitiis Aygujtanis, ,Νοη vero

contentuserat hac rationeanimym fuuru titubantem ^pro-

dere, utpote qui deip.fisArticulisfidei dubitabat, ^quan-

do ^a Luthero pjetebat, ut is /ententiam fuam aperiret,

utrumne adverfariis aliquid concedendum eilet in qum- itionibus de S. Coena: ufufiib ^ytraque fpecie, conjug-io

Sacerdojtum atque mifla Romanenfium privata, Praeter-

•ea, vanaJbec fpes concordice adeo eum tenebat, ut Car-

dinali Campegio non tantum perfuadere voluerit, Ev,an-

gelicos nihil docere, quodEqclefim Romante eilet .ad«

verfum, verum etiam ipfe in Comitiis illis quosdam ccun- pofitionis Arciculos confcripferit, ita comparatos, ut ne¬

mo illis, folva fide, fybfcriberc poifit, cfrß Savigium

<36 ) σ ( «2J& II L _c. 235. 284-3 & leda fane digniflima eil Ζ. Ρ,

Rofclü Itali ad Melanchtonem Epißola apud Secxen-

dorffiuμ /. e, L. ι, ρ. 18p., in qua cum ad eonilantianä egrcgie hortatur. Intempeftivo fruic pacis ftudio tribtr*

enduiii quoqu-c eil·, quod in fubferiptidne Articulorum Smalcaldicorum Λο if37. rniticrem· de primatu Pontiiieis R. araplexns dt iententiam idem Philippus. Haärenus de illis, quae fadla fuerc ante obitum Lutheri: illoantem

orbatus, _{atque hominum , de} Religione male fentienti-

um, catcrva domi forisque totus circumfeptus Melanch-

ton_j in iua ineonftamia longe conilantior eratj Roma- neniiuai _enitn minas atque vim fiepe timens, Calvinianis

prieterea magis aperte favebat. Quod ad priores aninet, exUteri*illius, a Schlusse-Lburgio _/, c. allatis, obfer- vaiTefufficiat, eum, in controverfia illa famofa hicrcmifli-

ca, ad Carlowitzium fequens de Luther©· tulifie iniquifli-

mur»Judicium: Tuli & antea Jervitutem pens deformem,

cumßepe Dottor Ruihetus_mcigrsfu<snatura,in quaQi\omuia,

erat nonexigua, quamvel perfona velutilitati _communifervi-

ret._{elire Romana}Porra, _{Theophilo O}ratert rndicat, feparatum ejje obe-

Eccleßa⁵ Je Rom. Ρontificis Autoritätem &

univerfam Politiam Eccleßaflicam referenter colere : lefern

tantum eßedijßmilitudinem _{rituum, qu<e fidetur} obßßere ^con- cordice, & quas funt alia ejusdem indolis commenta. Ä Calvinianorum vero partibus erat, quando in confeffioni-

bus, afeeditis, atque colloquiis, aut obfeure _mentem fuamexplicäbat, ^aut aperte eandem cum illisfovebat fen«

tentiam in Art. de S. Coena; Ab illis alienus non

erat,

quando locos fuos commtmes immutabat, atque fcriptst

quaedam edebat erroribus eorum referts, Ineorum gra- tiam fadtum eil·, quod Hardenbergium Calvinianum &

turbatorem Ecclefite Bremeniis adverfus Lutheranos in-

ftigaverit, quodque confiliis furs haut _{partim contulerit} ad introdu&ionem Calvinianifmi in Palatinatu* _atque

C quem·