Mag. JOHANNE FLODERO,

y. i.N.

DISSERTATIO

GRADUALIS,

S/STENS

USUS _HISTORIA

rituum profanarum gentium

IN ILLUSTKANDIS SCRiPTIS N. T.

QUAM,

ANNUENTE AMPLISS. FACULTATE PHIL.

IN REG. AC AD K.MIA UPSALIENSI

praeside

Mag. JOHANNE FLODERO,

G'rjec. Litt. Prof, Reg. et Ord.

PUB LIC/E CENSUR/E MODESTE SUBMJTTTt

a aro n mathesius,

OSTROBOTH.V/ENSIS.

IN AUDIT.

GÜSTAV.

DIE XXVI.

APRILIS,

ANNI MDCCLX1V.

H. A. M. S.

T P S A L 1 £

S:M $:& M:TIS MAGNAT FIDEI VIRO,

LEGIEERO

AMPLISSIMO CONSUL

TISS1M0QUE

D:NO J O H A N N I MATHÉSIO,

VIRO ADMODUMREFERENDO &»

0:NO _{MAG. PETR. NIC.}

MATHESIO.

PÅSTORTPyharjokienfmm nec non Diftr. adi PRyEPOSITQ Vigiiantiffinio,

FRATRIBUS Quo vis honoris

^^uamvls

^{verum efle fatear,} qnod Graecortim habet proverbmm:

tamen, ut vere d-icam, fi ntum dedicandi fpecles, mihi ille tantopere eademque du£his ego, pagellss hafce, gräti animi tefies, Vobis. Fr^a bus, poft Deum, vicrum cultumqtie, ab illo usquetempore, debeo, _quo,

ne impenfis me fuftentatum prcifTteor per fingulds ann os. quos privatis setatis Iucubrationes Vobfs accéptas refero. Vos, Mcet, Sutnmnsrerum

ftra _{opera me} teiicem praedicém ? Enimvero, _quae mihi ademit Provi patcrno me amplexi Tunt & amplechmtur favore, quos, donec vixero,

AMPLISS. _{MAXIM; & ADMOD. REVEREND.}

dietts iutnillintus iSf

AARON

VIRO

MAXIME REPERENDO _atqui AMPL1SSIM0,

D:no G A B R _{l E L} I MATH ES 10,

S.S. Theol. DOCT. &PROFF.SS. Reg. & Ord. Utrius-

que Confiftorii ÄDSESSORt, PASTÖRI & PRAPOSI- TO in G.Uplala Celeberrkno, Gravilfimo,

VIRO

ADMODUM EEPERENDO PRJECLAR1SS1M0,

D;no Mag. GUSTAVO

J USLENIO,

PASTORI in

Cronoby

Adcuratilfimo,

ET ADFINI,

cultu

profequendis,

O) 7fcKÅol _{vofxov to} ssoe rrtoi&ft'y ■_ : 4 "

non arridet. Sola enim mentis veneratione ettm fieri debere exiftimo,

tres (äif Fautores ExaptatiJ]mi> do, dico, dedico. Vobis, inquam, qui- Parente, in cunis fere vagiens, eratn orbatus. Quid? quod Veftris fa- publicisque Mufis confécravi. Hinc _ergo, & puerilis <& matunoris Arbiter_{dentia Numinis}Patronos, mihi clientblo, jamdiu cön/lituit. Nonne igitur Ve¬

Patrem, loco ejus, Fratrfes Iargita e/1, qui plusquam

veneror, venerabor, faufia quaevis adprecando, permanfurus NOMINUM FESTRORÜM

fräter addictifJJittuf, MATHESIUS.

Till Herr AUCTORN,

A.efopus

^{per en}

vacker lära,

lieråttar: Råfven kom ea dag

Till _en, fom visfle bilder

fkåra,

Med

färdig hand

,

af

liera

flag.

Hår

mycken

konft

beroinlig

var En larl han5? hela

tycke drager,

Han

lager O! hvad

Häpnad

fager,

Som likväl ingen

hjerna

har.

Hur

mången blott

af y*an

dommer;

Man tror en Ikatt der ingen år:

Förvillad

fyn,

den

glänts berömmer,

Som intet varde i lig

bår.

Men vitterhet _{i mogen}

Ikrift,

Min Herre, vittnar om Fr möda.

Att

dygd med

adel

kundlkap föda,

Sc,

det

år

juli

Ert fnilles drift.

E.

7

Å. KflW 12.

nere, incle _u-squeab ipfis Chriftlanae

Ecdefise primordiis, qui profano¬

rum le&ionem auilorum non inu-

tikmmodo judicaverint,fed etiara dämnofamillis, qui puramfeflan-

tur coeleflis _veritatis cognitionem.

Sic enim Conßitutionum, ^{ut dicun-}

~ tur, Apoftolicarum au&or,infulfutu aliud feirum fa^{era tra}ilaturo ineuleat, rm ISvmw BSåIoov

vrocvroov aW%#, incredibili deliratione ^ra- _{aÅAorqicz vocans} b.totßc?uyj% & 77c6QOiT$£7rovTot, rr,s wUecos rås shvtfpg&s* Queis

eoncinit Concilii Carthaginenfis Canon.- Epifcopus Gen-

tilium librosnon legat,

bßretkorum

auteni pronecejjitate &

tempore. Neemulto jeöuius de exquifitis, ^e profanorum fcriniis dépromendis, ciapibus Judicium tulifle victentur GREGORIUS NAZIANZENUS, ISIDORUS PELUSIO- TA, ISIDORUS HISPALÉNSTS, & ^, quod mireris, HIERONYMUS, qui, elcgantiarum licet orrtnium _pro-

raos condos, PLATONES, CICERONES

aliosqué

fe- dulo in junioribus annis le&itarit, _{eorumque grådis ■&}

A _yc-

& ) ² ( #

veneribus Ingenium exornaverif, ^{eo tarnen} deinde _pro-

grefTus eft, ut, poil _accepta, ficut ipfe, lerio an fecus, profitetur_Ciceronis a), ad Chriili tribunal flagra, ob impcnfius

fcriptis

tributum ftudium, demergendos in ha-

rum Mufarum facris labores exfecratus fit, Pöetarum car-

mina, fecularem fapientiam '& Rhetoricorum _verborum pompam cibum pronuncians Dsemonum. Quid vero

porro loquar de hominibus barbari feeuli, quod medium

vocare confvevimus ? Quam pudendus hoc a?vo omni-

um_temtusferme animos invafit & corrupit elegantiorum ^con-

litterarum? Sed, quod inde fequitur, quam tri- flis tunc etiam fuit divinioris _fcientia? facies, ^deterfis fordibus, _puro demum reddita nitori, podquam felki

fidere nati de litteris immortaliter promeriti viri, auod

fupererat antiquiorum monimentorum, ^,eprofundiffimis

tcnebris in lucem protrahere in animum induxiflcnt.

Atque utinam politius hoc feculum noflrum non eos

ferret, qui, quod olim barbara tetas _, indicium vellent odium eruditioni ex Gra?corum

Romanorumque

hauri-

endx fontibus. De eo utique conquerendi locus eil, quod palam licet ^non ingeminetur illud; procul, o pro- tul eßeprofant, ita tarnen facra tra&antur ftudia, quafi

e re non föret, ut Ulisimbuendus _animus profanorum

facris prius iniriarctur.

Quotusquisque

noflrum eil qui,

ultra N. T. .tabulas progreflus, in amcena vetufla? Hel¬

lados vireta excurrereopera? pretium ducat? perfvafum eil, poilee Lexicorum _penu

fignificatum

_depromi vo-

cabulorum, qua? in facris occurrunt fcriptis, & qui illum quodammodo perfpedtum habet, eum perfecta gaudere

verbi diviniiiunt, mancamintelligentia.fieri &

fuperficiariam,

Sciant vero quotquotimmo nonnun-ita fen- quam erroneam, qua? ita]comparatur, cognitionem.Ad-

eun*

0) vid Epift. H1EK0NFMI XXIL T, /.

# ) 3 ( &

eundi omnino funt fcriptores alii, _quum vetuftiores^

tum lacris äquales: ex hifce fontibus combibendus efl

genius lingul ^, hinc etiam petendus vocabulorum fi~

gnificatus, _quibus deftitutus praefictiis & adjumentis in- certis yagabitur paffrbus, nec, cui tuto fidat,inveniet us-

quam. Verum ^non hifce finibus terminantur labores a

futuris facrarum litterarum interpretibus exhauriendi;

Latii atque Hellados finus funt perreptandi, qui in

Ulis reconditi funt, thefauri fcrutandi. Qui inoffenfo pede in hocce _campo progredi cupit, nofle debet regio-

num & urbium fitum, nec earum tantum, quse Juaccce finibusbem difperfarum,includuntur;_quofed_pleniusccterarumintelligantur,quoque, latequteperdeor-A«

poftolorum itineribus,

ecclefiarumqi

e Apoftolicarum fe- dibusjj memorantur. Neque fuffecerit confuluifle Apo-

ftolicis temporibus vetuftioralhonimenta, fed Ulis _äqua¬

les diligenti manu terendi funt

fcriptores,

quum, pofl

occupatnm a Romanis orbem atque in provincias defcri-

ptum, quar nomina oiim angudiorem habuerunt figni-

- ficatum,_quoque facris adpel'ationeslatius deinde ufurpariipfce _coeperint,adcommodentur_{& in} fcriptisnon«

nunquam ad civilem imperii& provinciarum rationem:

quarum etiam _quum alius alio tempore ordo fuerit 8c

diftindio, pernofle _oportet, qualis Augudeo aevo illa-

rum ratio & in fingulis adminiflratio ^rerum fuerit, ^ut

quo referenda fint pafTim occurrentia yocabula

8c ccvrh.Teeres condet, ^nec ignoretur quo quisqüe impe*

rio 8c aud:oritate gavifus fit. His accedit adcurata tem-

porum notatio , non ex Veteris tantum Teftamenti hi- floria petenda, fed ^ex profanis quoque annalibus eruen-

da, quum ratio _temporum Chrifti _ortus, paflionis cete«

rorumque, qua? negligere religioni efle debet N. T. in- terpreti, conjumdafit cum temporibus Imperatorum Ro-

manornm 8c

Herodum,

Pradiaum Syriae 8c Procurato-

A 2 gm»

$ > 4 C &

mm Pafeftina:. Et qtmna ii!o tempore, quo

Paföftma

Procuratoribus paruk Romanis, permulta akla fint ex moribus & itiRituds dominantis populi, cenfiis aki, tri¬

but* Indiek ^. _prenarinfiicbe &c. dici baud facile poteR,

quantis in tenebris oberrare ill^umopo-rteat, qui explo-

rate cognftos neu habeat Romanorum mores, & qua conditione & legibus provi ticke fint admimRrata:. Por-

ro veroquum in adtis. narrentur tion paiicaqute in

■Grarcia fubt a-Ra, pluresqué Pauli EpiRolas icriptac fint ad

Ecclefiasin Grascis condltas Civitatibus,non decet eorum fenTum feclatum Interpretern, rerum prorfus rudern eile

Grarcärum. Easvero qui novit, intelligii facile, quo va- leant _{EL g.} Paulina monita de idafcoSutote _{b), quid} fibi

velint rccv^os XKj GSjJ.fJ.CiTCZ c)y 7TeglKCi&OiglAZS ^HJtf: 7tSpt\lrijU0C d), ^oc^tov & oiyoov, r^s%siv 7\gy■ TtvKTevft» é),, aliaqueinnu- mera,qute, ut vetufios

refpiciunt

ritus, ira fibi inde foe-

kerandam lucem depofcunt. Neque idcuiquam mirura

occurrau quod enim tu mihidabis fcriptum profanum ^,

tibi _non, teclius vel aperdus, noimunquam ad gentium

mores &inftkuta adludatur T ubi locutiones non occur-

rant, prima quidem fpecie obfcuriores, fed, fi ad fon- tem, unde petita: iunt, refpexeris, clarifiima? futune, &

nec opinata vi atque emphafi commendabiles. Quod fi ergo nulli pepercerunt labori, qui in expli-candis &

illufirandis profanorum _lcriptis defiidarunt, fi etiam mi- nutrffima excuflerunt diiigentifiime, atque ex hiftoria,

cx geographia, ex moribus gentium & ritibus illuRra-

runt, quanto nos decet magis eamdem collocare ope-

ram in diviniori exponenda fcriptura. Quantum, vero is labor adlaturus fit (rudtuum_r noRrum ^non efi aperti-

tisexpianare, nec üngula nunc

perfequi

loca, qua: fiub

iRam b) i. Cor. VIII. c) Ali. XIV. 13, d) i. Cor♦ IV* n*

e)

i.

Cor. IX.

24. tj.

# ) ^s ( #

idam incudem revocarl tion inutiliter poffent: paucrs

tantum prolati• exemplis, Hdem facerc conabimur iliis

qua? obiter hadlerius tadfca

funt.

Cujus tUmultuarias ope-

rx nofte ut s^quura agas cenförem» B. L., obnixe ro-»

gamus.

§. IL

Quantum facras N. T. tabulas explicituro adju-

menti adferat cognitio hifforia? .& rituum profanorum

in exemplis palam fauturis, inde

commodiffimurn

vide-

hitur orciiri, unde facra incipit hiftoria; natalitia

loquor

Salvatoris, _quteLUCAS a) refert

ad

rrjvd7tcyqoi(pv\y

rrjv Kvävts Tjye-fiovevovtos rrjf Zvglcce. Quö loco non dill

immorabimur rei explananda? omnibus notiffimce7 Ser-

viiirn nempe Tullium, fextum Romanorum Regem ^,

auCtorem inftituti fuifle, omnium faluberrimi^, ütcivi-

tim fmgul i nomina

prqfiterentur,

^{artem ,} cctatem, facul-

tates &c. in tabulas referenda publicas, ut maximalt-

vitas minima domus diligentia contineretur b). Cui con- venienter inftituto qui nomina ^&c. profitebantur fua ^P

ut in tabulas referrenfrur, dicebantur _grcece u7raygK(pe- Sai, unde aTrcygctCpocs 7ro7e7cBai idem

eft,

quod Latin!

dicunt cenfum agere. Hane qui obfervaverit remotio-

rem cenfus originem, non facile fe eo induci patietur,

ut rjfv oi7rcy^a(priV, a LUCA nominatam, primam cre- v dat vocari abfolute, quafi in toto Romano imperio il-

lam antegrefla eflet nulla; tot enim Servium inter 8c Åugilftum labentibus annis, fkpius fuifle luftra

coqdita, j

non rei tantum natura fvadet ut credamus-, fed antiqui-

tatis quoqiie monimenta planiiVime oftendiint. Sed^nec,

fl ad Auguftum ^res referatur, prima haec cenfio voca¬

ri potent ^j ut quem ßepius hoc obiifle munus SVE-

A ₃^- _j TO-

a) c. IL v. 2. b) FLORUS L, /. c, C conf. Liz

FIUSL.L c

❖

:• 6 c #

TONIUS r)

aliique

ejus hiftoriac conditores prodide-

rint. Et funt certe hare LUChE verba _, fi _quar alia, in controverfiam addu&a :

difputatam

fciiice-t nullo non

tempore novimus, _quo fenfu hasc cc7ioy^oc(pY\ dicatur pri¬

ma, & quomodo _{in tempora rejiciatur} Quirinii, quem

aliquot, poft Chriftum natum, annis demum in Syriam

& Judaram venifle tradit Jofephus d). Incidifle Chrifti

örtum in tempora, _{quae non} longo intervallo anteces-

ferint Herodis magni obitum, quisquis Evangelidarum,

MATTH/EI & LUC/E, relationes _{inter fe} contulerit, deprehendet, _opinor, facile. At _vero, fl JOSEPHUM,

rerum Judaicarum fcriptoremlocupletiffimum, confulue- rimus, inveniemus, fub extrema] Herodis _tempora, Sy¬

rier prarfuifle Saturnium _e), illique fuccefllfle _Quintilium

Varum /), _qui didtam _provinciam gubernaverit, quo

tempote Antipater iufidiarum patris vitac ftruttarum accufatus in vincula conjiciebatur, mox deinde, fub ipfa Herodis funera, trucidatus. _{Ec quum} hifce circiter temporibus Chriftus ^natus videatur, exiflimat HUETJ-

US g) totum hoc optime confici pofie negotium,] fi di-

camus _, librariorum imperitiam verbis LUC^E _adlevis-

fe mendam,

fa&umque

eflé ^, ut in omnibus nunc co-

dicibus legatur _{Kvgyivix, quum in autographo} Evangeli-

ftar

fcriptum

forte fuerit KwmA/s, faciü lapfu ob vo- cum cognationem. Ita Icilicet caJculos ponit HUETI-

US : cenfus _{per totum} celebrandus Romanura orbem,

res fuit magnae molis, nec unius anni fpatio fmienda :

mandatus & inchoatus _forte fuit, dum Syriar prarfu-

it Saturninus, abfolutus vero ab ejus fucceflbre Quinti-

lio Varo, _{cui quum} is vacaret operi, prodierit in ^mun-

dum

c) vita Augufti c. 27. dy ant. Jud. L. XFII. ^c. _ij.

é) ant. Jud.

t.

XVI. c. 13. f) ^ant. L. JLFJL c. 7.

g) Ds?nonßr. Ev_ang.

# ) 7 C ❖

dum Chriftus, Verum fumma _codicum conienilo huic correftioni, dicam, ^an corruptioni adveriatur _omnino:

nequeluerimusfaniorisformascritices

effingere

regulx fiverint,facras tabulas.in _quasMemoratipfi vo«

quidem ^SVETONIUS _h), Auguftum ter cenfum _po- puli egifie, & in tabulis Ancyranis, _perbrevem com-

plexis_Cxfarrerum ab Augufto geftarum mdicem, ter itidem dicitur ceniendi _rnunere funftus: _quse fide dignis-

fima teftimonia in fux pradidium fententi« convertit

Huetius, exidimans iftarum cenfionum unam eile, quam

peregeritditDUSBARTHOLOMAUSi) atempore nati SalyatorisSVETONIO _nominatasCHRISTIANUSQuintilius;AüguftiRICHAR-Sed often-cenfiones

particulares_membra excurrifle,fuiile, &,_nequequi in tabulis_ad omnia RomaniAncyranisindicatur,corporis cenforum_dici capitum ^nuraerurn minorem eile, _{quam ut} poQe videatur, ultra Ifalix terminos Iftas vagatas fuiile cenforias funftiönes. _{Fotte illarum una}

fuit, quam,

nt refert DIO CASSIUS k)y pofl adoptatum Tiberium,

.pro

fAcv'ie&v

quidem_ferteConfularidocet idem Hiitoricus.raparticularemKvffplis adamictustempora Chriflifuiiledignitate,necQuemItaliaeobiit^ortu

JOSEPHUM,

finesAuguftus:recentioraegreilam di-quamcon-nye-

jicientem, cum LUCA in gratiam reducendi jdifpcultas conflrinxit, nodum ^ut folverent ERASMUS _SCHMI- DIUS_iftam ingrefli/), PERIZONIUSfunt _viam,m),ut fufpicariCLERICUS n)fe dixerint,aliique,eile heic enallagen, Grxcis non

infrequentem,

qua pofiti-

vus

b) vit. Aug. ^c. 27 i) in peculiari Difp. fuper hoc

argum. quam HASJEI Z? 1KENII Thefauro Lbeol. Philo!

wfertam videas. k) L. LV: _{p. m.} jj(f. I) comment. in LUCJE II. _m) Differt de

Auguitea

orbis

defcriptione*

n) obferv, ad Nt T. Hammordi«

# ) 8 ( &

Vus ponatur loco comparativi, tiqvtyi pro Tf^ors^, ut genitivi, Yiys{j.cvk)ovros rS Kvgqvfe,

noncafus

forent con-

fequentiae,

led

ab antcgrella voce

depeiiderent

^,

atque acleo perinde effet, ac

fi

LUCAS

-fcripfillet,

ccvrti n cc7j:oy^oc(prj iysvsro (Vel yv) 7t^ots^cc txjlyepiGvévcvTcs rtfs' Eu- glc&s Kvgqvls,

hcec

defcriptiopriusper

att

a eß, quamSyriapra- ejßet Quirinius. Quum enim illa a Quirihio in Jiida^a ce- lebrata <x7rcy^aCpyi, cujus, prjeter JOSEPHUM, alio loco

meminit LUCAS o,), fama eilet celebratilTima, utpote, tumultuofaJucfx Gaulonitafmolitione,non paucisJudreo-

ram funeila, vifum, ex iilorum fententia auctorum, fuit Evangeliftte^c tempus

Meffia?

orfus indicaturo, revocare animos ad memoriam Epochse,qutealtisfime adhuc meh-

tibusinfixahtereret, eoque indicare chroyqu^nv illam, in

quam

inciderant

Mesfi^ natalitia, priorem fuifTe notisfi-

ma illa Quirinii defcriptione. Et funt, fatemur^, quae

probabilitatis quamdam fpeciem huic expofitioni con¬

ciliare videantur, ut in ifta caiint tranfire non dubita-

remus, nifi unicus nos remoraretur fcrupulus. Videtyr

cniai adcurata temporum notatio, quam ab Hiilorico ß

in re utique nonminimi momenti, merito qniiibetexe-

gerit,

admittere

non

pofle charaäerem

adeo vagum', quäiis ille

eft,

quem

fubminiflrat

eventus, quem a re notanda indefiniti temporis Ipadum dirimit. Nihil ^certe

definivifle putabitur, qui dixerit Chriftum rratum eile, antequam Quirinius cenfum egiilet in

Jud^a,

fi nulla

prteterea fpecialior nota addatur unde conflet, quanto intervaUo alter eventus alterum _praxurrat. Quüm ^er¬

go hac non fatis commode res procedere videatur ^, alia

illam viaadgrediamur, &, quem obiter haftenus tetigi-

mus, Quirinii cenfum ^a JOSEPHO nominatum aliquan-

tura apertius explanemus. Memoria prodidit (kpclau-

datus

») Att* V, _57.

% J 9 f

cJaeus Hiffoncus /0? Archeiao, Jtid'äraf topatcha, in ex- filium-Viennam inill_{o, ejus} ditionem in provincia; for-

mam redaclam fuifle Syriamue additam, afque tum de-

rfiiiffl in Syriam rniduna efle Publium Sulpicium Quiri-

nium_, ^v.ocioioTTjv tS e&v&s kW rifxtirtjv roovécVv ywrpcfie- vov, quin & in Judaram

defcendiile

Coponio comitatum

cenfus agendi caufiä. Eaclum a utein hoc eil:, eodem

auclore Hiilorico, decimo anno, quam Archelaus, poft Herodis occafum, Judaea? pratefie coepiflet^, atqne adeo decennio amplius ^quamChriitus natus eilet. Ut vel hinc

erroris coargui

poft?t

EUSEBIUS, qui hane Quirinii ^ocTto- yqcsCpw eamdem putat efle cum illa, _quam ad Chrifli

natt tempus refertl LUCAS q): Quum ergo JO-

SEPHUS tradat, Quirinium cenfurn in Judsea egifle de¬

cennio amplius pofl Chrifti örtum, & LUCAS auetor

fit, inr ipfa Salvatoris vivendi incun&btila illum iiacidiflc,

åc neutrius Hiftorici, utiquchujus, damnare fidem ^con- veniat, dreamus oportet , prakter illum ccnfum, _quem

hicce Syrite rjyejudy tempore egerit, quod proxime (ecu-

tum fit Archelaifata, alium priorem illumextra ordinem egifle, Syria; pradidente Saturnino: ut, quum bis ilie hoc

muntre funftus fit, ^vocet LUCAS illam, _{qua; tempore} Chrifli nataiium celehrata fit, ol7royf<x(ptjv7tfoorriv, ratio-

ne pollcrioris, pofi Archelaum relegatum perafli, cujus

itidem LUCAS meminit ?•). Et licet diférte planeque prior illa cenfio neque a JOSEPHO neque alio Hiftori-

co profano nominetur, fubobfeura ^tarnen in vetuflis monimentis occurrunt vefligia, ^{quse eo nos} perducerc

queant, ubi probabilem inveniamus noflra; fententia; ra- tionem. Saturninum & Quintilium Syria; Pradides fuis-

fe circa prima tempora Chrifli, JOSEPHI auffcoritate

B in-

p) Ant. Juä. L. XVII XVIII ^{c. /.} de hello Jui. LII c.

6. q)

BiJL

Ecclef. L, /, c, j. r) AB. V.57,

& ) lo C #

tnduåi credimus. Et licet incenfu sgendo fuo non de-

fuerit officio Ordinarius Syriae Prades Saturninus, extra ordinem tarnen credimus Quirinium huicmufteri admo-

tiKti fuifte, ^ut qui, ^m

Cilicia

quum bellum geffillet,

res Orientis exploratas haberet. Hinc eile putavimus,

quod TERTULLIANUS

x),

vetufiiffimus

Latinorum Dodtor, cenfum hunc, Quirinio a LUCA adfertum, ^re¬

ferat ad Saturninum: Sed £f cenfus, ihquit, aShs\ ^cmflat^y Jub. Augufto nunc in jfudaam per Sentimn Saturnirtum, apud

quos genus ejus inquirere potuißent. ContraJvero JUSTI-

NUS Martyr t) meminit ^roov cc7?cyqcc(pbcv ^{roov yevopevoov} (Sc. tempore nativkatis Chrifti, ut feries orationis do-

cet ) f7u Kvg/jyla ^, t& rociv ^cofxdtm ev

la/bda

txpSjt^ yevofxi--

V8 h.nrqor,8. Ut adeo eadem. h.xz ocTioygotprj, qua: con- flitiiitur a LUGA charader & nota temporis, quo Chri-

fhis natus lity. a vetuftiftimis patribus vindicetur & Sa-

turnino & Quirinio; illi forte, quia Ordinarius tunc erat Syrke Pradfes, huic~vero, quod, utr rerum Orientalium peritifftmus, extra ordinem id nsuneris. ab Augufto ac-

ceperit. Neq.ue veroabfimile viderur,. Quirinium hunc

in viginti iliorum numer o

fuifte,

quos ad cenfum agcii- dum ablegavifte Åuguftum ex yeteri quodam Auvftore grteco

oftendit SVIDAS,

cujus

verba, fide

RICHARDL u) adtulifte haud pigebit: b Kaia-ag A-Sygzoc, inquit, ^{o (xov-}

t&gXfleae, e mcriv

ccv^sic,

rds: c&phus rev ßlov r&c/ rov rßcrcv, l7SiXßccjj.evcc, £7i) rt&foccv rjv yijv ^roovvtt/jkcmv i^éneju\pe, oV

m cLrtcyqocCpäs effotfrcero rwv rs dvBqdndv u&j roov iaiSv. Et

quidem, fl

conjecturis

indulgere-

velimus,

fufpicandi

hinc locus nafcitur, cenfum hunc univerfalem eo fine mandatum fuiftey ut haberet Caftar, unde breviarium orbis conficeret^ cujus TACUTUS- V) & SVETONIUS W) s) contraMarcion. L. IV.c. 29. t) 2. Apolog. ad lmpp«.

s) miejui diflert.de cenfu AuguflA v) Annah Lt L c. u*

'* ) II ( *

#>) meminertmt. Eoenim fpeRavifle

dogma

hoc Ali- gufteum, ut capitum

cenfus,

quem recentiores vocanfc

capitationem ^, a civibus

jfinguiis

exigeretur, quod ad

terram ialtim Judceam attinet, crcdere ^nos vetat ratio temporis, quoin provincias formam riondumillam red-

aRam fuiffe novimus. De _{cetero, re} adcuratius _pen- fitata, conftabit neutram Quirinii cenfionem eamdem eile cum illa, _quam DfO CASSIUS r) fub vita; fux fi-

nem imperaffe Auguftura memorat. Nam quod ad pri-

orem attinet, ejus celebrati _tempus ad illam ^non congru- it, _quam tangit DIO, lit qux peracla dicatur polt re«

iegatum Archelaum, & licet, temporis ratio fi habeatur,

nihil cbftare poßit, quo minus GEORGIO HERVAR-

TO y) adfentiamus, qui DIONEM & JOSEPHUM

de unaeademque diToy^ot<pv loqui contendit, fiint^tarnen alia, quee hujus fcntenti« nervös incidere pofle videan-

tur. Ipfe enim Hiftorise contextus docet, imperatuni

ab Auguflo fuille hunc cenfum, ut metu majoris, in- de emerfuri, incommodi, giifcentia Civium ^raurrau-

ra compreOä quicfcerent,

fponteque

ampledlerentur &

lolverent .vicefimam ex hereditatrbus & legatis decerpen- dam, quam fatifcens, largioribus ftipendiis, militäre ^arra-

rium locupletandi viam unicam invenerat pridem Cx~

far & auRoritate fanxerat. Nec, quod hoc ediRo Ipe- ftaverat, eventu caruifle docet DIO: ^ut adeo mandatus

quidem & inchoatus forte etjam cenfus ille videatur,

cohibitus ^{tarnen raox} fit nec ad maturitatem perduRus,

fecus ac fa&um novimus tempore Quirinii. Ut vero

paucis abfolvarnus, ita verba 1ÅJCM ordinari talemque

rundere fenlum poÜe videritur: dort\ i uTioy^uCpri iyhero

B 2 vel

tp) vit. Aug% ^{c. 102.} x) L. LVI. p> m. 586*

Chrono/. c. 2\i.

«) rs ( #

vcl fy ergcLrv], le avesygodpYi) rS Kvftivfe vyeptovev övres r7te

TvJoes^ éac eenßo prima erat enrum, quas Qukinius Dnx Syriestger.il. licerenlni eo tempore Quidmusnon fue*

rit Ordinarius rtjv ^jJtes^yijxavi qaum tarnen non muN

to poft rd honoris confecuttss

ftt,-qualarp uftrs

titulnm ipil dat Evangelifta honoris, quem brev-i obi-

turus erat, lioc _-qtridem majori jure, quod -södern tim-

lo -notas forte Inier jpeums

-effet.

Nlft, quod GRÖ-

'TIG u') ali^rsqne placet, dicere vefimos,, voeabula fyepoov Bcryefxovhm lmnincatfenrs efte adeo lax«, ut furiRioner»

quamcunque denoterrt9 iive ordinaria illa fuerit, fivc

-extra ordineras mandata: utkocfenfu, -etiam tu-mpquum iiontkrm -el 'Syna gubernaricla erat delegata, dici pot- uerit iyeyxveieiv ffs- Svjecs^ quod -eenfus av endi h. c.,

rnnnteris extraordinär]i eura öbetindi ipfbeflet commiflk

'

quomodo 'a JUSTIN Oy) ddem^••Qu-irimus vocatur 'hrU

"rgGTces r&m qtrfxdmv

-'ivteåxitz^

_quam tarnen Judas«, non- durn Tedaßac'in formam provinciar, P-rocurator efie no»

pötuerli. Atqire fianc quisquis -ingredi vol uerit viam„

is, nobls ^non adverfarrtibus, dicat hane

dmoyßßcpry

pri-

mam dici, etiam quodJu,da:a terra.cenfbi antea fubjeåa

•non fuerit»

.

'§• ^

fQuis flatus fuerit reipubiicse Judalcse Chrifti tem¬

pore, breviter iiaclenus & •■eamquamin tranfcurfu indi-

^cavrmus: quum vero multum hinc lucis adfundatur bi- dftorite fscrae, non abs:r« fuerit, in ejus explanationem

rei

aliquant

um

fpeciaii

us

défeendere.

Expagnatis a Pom- pejo Hieröfo1 ymitanis rnoembus, fub Romanorumim¬

perium & ditionem cecidere Judasi, fed ita tarnen , ut avita übertäte non penitus exciderint prius, quam im¬

potens Archelai Jominatio exfilio~ab

Augufto

muläarc-

tur-

ä)

Qkfsrv*

ad JJJCJE ^u. jy) f.%

^ 3 13 ( ^

tur; tuhc-eriim Ju&ea., vt tradit JöSRPKUS %)., Itg iTfctqx'iotv Tregizygdtpn, informans redacia éjlprovincia, Id vero-quo valeat, fi fcire velimus, Romani confulendi fiint fcriptores-: & quidem, fi quas fparfirn memoria prodita-eccurrunt, in unam refcrantur fummam, _patefc

in cum locum resTediiffe gentium, quas provincke for¬

te m fubir.e belli leges coégerant, ut immunitate exuti

ac Übertäte -vixerirtt. Hoc eil _{3 ut} aperdus dicam, ia

provinciacförmana redigere fubjugatfam gentem nihil efl aliud., nifi tributa Romanis folvendi neeeilkate onera*

*am Magiftratibus^Romanis regendamtradere. Quo re-

ipiciepiS, apud LIVIUM a)> Maeedonum legatus acerba

'oratione duna profequkur Romanorum dominandi libi- dem miferamque provinciarum fortem, dicit lilas veBi-

gales efij fafcibus &' fecuribus fubJeBas2 quo verberura

-circuitö indieaqillas 11bero privatas -jfuäruna legum] ufu Magifirattbtréparere Roroanorum, quos etiam in pro- vincfis ii£iorura •mmifterio fafciumque ac fecurium in-

figrti

faperbiiOe oftendit SIG0NIÜ5 b): id quod aper- tius idem legatus-explanat in iequentibus, partite difie-

rens,quomodo in Sieiiia, Romanerum provincia, Pra¬

tor Hamanns conventm agai^, ftipatus diBoribus, exctlfoin fuggeflu fuperba jura -reddät:

hujusque

ferviendi (orters -opponit illarum felicitati gentium^ quas fuis viverent legibus, per Magiftratus a fe creatos conciiia Raberent.,

«pacem ac bellum sfuo •eelébrarent -arbitrio. Quo dpe-

dbtnoquae

Chritognatus, apud J-ULIUM ChESAREM c\

jaRat, in oratione ad Aeduos, quam in genere de tri-

"fli fervitutis jugo provinciis impofito Romanis, tum in ^,

Ipeciede Gallia; rejpicite, inquit, finitimam gttüiam, qua'in

B ₃ pro-

De hello Jud. L. II. c, 11. a) L. XXXI. ^c. 2$»

rh) De _antiquo JureProvinciarum L, II, _x) De hello QM*

fko L Fut'C»

* ) 14 (*

provivdam

reia&a, jure & legibus

ccmmutatis, fecur

Hus

fuljecla perpetuä; premhik fevviiute. Ut vero heic men¬

tio fitinfrictijuris miitata^que legis, ita de altpro provin-

darum charactere, tributorum onere, meipinitSVETO-

NIUS dy ownem, dicit, galliam, praeterfocias ac bene me- ritas (Jvitates, ist provincice formam redegit, eique ^qua- dringendes inßngulos amiosftipendii nomine impofuit Queis

conlona fiunt, _qua: de eodem] Julio Cxfare refert EU-

TROPIUS e): GaUiee autem., tributi nomine,annuum impe-

ravit feßertium quadringenties. Hac lege confiitutarum populi Romani provinciarum alise Confulares^erant, Prac-

toria? aliae, inde nomen fortiae, quod ex Senatus decre*

to, prouci cüjusque res tulifient, & conditio eilet veE pacatior vel beilis ^ac motibus incjtatior, aliae Confuli- bus, Prsetoribus alix gubernand#

clelegarentur.

Sed ut hane _rem, queeque huc fpeåaverint, alia dilucidius expediamus e re elfe non videtur ^, quum ad recentiora

tempora quaeque ad ftatum Judxx, qualis temporeChri-

fti fuir, magis quadrent, nos vocet propofiti ratio. Sei- licet, _quum Auguflus, leptimum agens confulatum, cal-

lide firaulaviflet _cupere fe, depofito imperio, priltinam reipubliea: libertatem poftliminio inducere, &, quod

hoc fpeclaverat artificio, adfiduis fenatorum preeibus

& folicitationibus coadus eilet ^onus fultinere, quod in ejus humeris non male hactenus locatum fuifiet, ne cum

libertÄte ctiam ejus umbra &fpecies evanuifle videretur,

fignifieavit, nolle fe

omnes provincias fu* ditione tene- ,

re, Ted quarum flatus eilet dölicitior, earum fe ^curam fufeepturum eile, pacatioribus Senatus populique pote- flati permilTisj ut, quum ejus fors inquieta fieret, ^po- pulus otia agere videretur. Et

fic

invecla efl diflineiio

in Cadaiis & populi provincias; in priorem clafiem con-

jicit

d) vit. jfuhi, Cafaris c. 2j. e} L. VI. c. 14.

$ ) U ( &

jiclt DIO CÅSSIUS /; Tarraconenfem, Lu-fttaniam\ tum

omnem Galliam, & Narhonenfem & Lugdunenfém, Aquitani-

/7/// & Celticam, Syriam^r Pbcetticiam, Ciliciam, Cyprum,, JEgyptum: & quceinpopuli jus tranlierint,fm liememorat idem Hiftoricus Africam,, Numidiam, Aßam & cum:

Epiro Graciam, Dalmatiam*, Macedoitiamy Siciliam , G*<?~

tam cum Lihya. Cyrenaica, liithyniam cum \Ponto, Sar«-

diniam atque Hijpaniam Baticam; Ita ordinatis provin-

ens Patricios prteficiendos eße fanxit Auguftus: & qui«

dem,; quos fuis ipfe pravinciis prajpofliit, vocatos ait

DIO g; Legatos Catfaris & Pro Prcetores^j; ceteris Pro Confulum titulo notatis: qui tarnen omnes generali ^vo--

cabulo Präsides Provmciarum vocati funt,0- & jus exer- cuerunt exercitui imperandi*bellum gérendi,.controver- fiasinter provinciales coortas examtnandi «5c judicandir

quas pradidibus in llbi demandatis provinciis obeundäs»

partes ita perfequiturULPIA.Nl/Sb):cmgruii horn Etfgra''

vi prcefidicurare,utpacata'ac quietaiprovincia quam re¬

git. Nam Ef facrilegos, latrones, plagiariosy>fnres conquirere- debet, _proat quisque deliquerit, /V; eimzanimadvertere

Etallo loco:quiprovinciasreguntjus bah'enigiadiiyEf inme- taUumdand-i iis poteflas'permijjaefti Praeter

hölceyquum

ini Ctefaris tum fenatus populique'Romaniprovincias mitte-- banturProcuratores,quorum,utaudior eft Dlöi), offici¬

um fuit,r«V koivoUs- ir^ocroqhs

ixksysiv,publicosraditus'coUigere',,

quarque ad fifcum pertinuerunt, traclar:e;,neque adeo ^com-

municata cum iIiis erat jurisdiclio> _ceteraque*

,Prseficl'umt

jura injprovinciis exercendi facultas. Hine Capito, Äfias-

Procurator, referenteDIONE i)5 causam in fenatu dixit,.

qu'^d militibus ufus fuiffet', aliaque;plura egiflets velu-

ti imperium habuißet iixprovincia. Verum fuere etiam ali-

/) L* LI1L p. m. po i. g)l£L c. h) L. IIL d,. off Fraß i) L. c. k) & LVll p, m. Stjy

3p: f f

äiTqtiäiifum altioris ofdinis Procurätores,

qui, ut a* er-

fferis diftingverentur, paiTim in libris

Legum

vocan-- eiirProcuratorei vice Präßdis, uti excöiigeflis a JOHAN¬

NE SIBRANDA /) Sc LIPSIO m) exemplis.conftat. In quam claflem meritö retuleris illos Procurätores, qui

in minutiores mittebantarprovindas, nonaliorum com«

mifias prxfidurn curx & prarfidio: cuiusmodi fuifle tra- dit TACITUS nj duas Mauriianias\ Rhaetiafnr Norieum, Thracmm, queis haut immerito nos addiderimus judce-

am. Tranfiifle enim illarn, reiegato Archeiao, in jus Åu- gufti Syriae

adjectam, fupra

^ex JOS EPHO vidimus; ut adeo, qui Syrixprseellet, ei etiam imjudxam compete-

re debuifle imperium videatur. Quum vero tam.am¬

pla regio unius imtu ac ditione gubernari non poflet

IlmsJudaeat attribufus efb peculhris Procurator. Sic enira

auclor eft JOSEPHUS- o) Quirinium Syrix Prxfidem ^,

defcendifle in Judaram ^, jam turnin Formam provrncise redaftam, cenfum illic a£turum, & cum illouna venis- fe Coponiumr, rctyptocroe tmv \-7i7tkw, rjyria-ofxevev t&üctlcav-

rvj IttI TTcccnv ej*&cr'ci>. Quo loco obfervafle juvabit _perpc-

ram a n-onnullis interpretibus ^{ro •}yjyyjtrcy.evcv referri acf Verba antecedentia, rdypötTos roov htTreooVy quafi fenfus fö¬

ret, Coponiuro fuifle prxfectum turmx, equitum,quum,

pofito

mcifb

ante ro dywopevov^> fenfus e(le videatur, Coponium ex ordine

fuifle equeftri,

finde procura-

tores ledlos Fuifle teflratur DIO CASSIUS p) Hujus utique ordinis fuifle Coponium indicat JOSEPHUS alio loco q)y vocans illum tTshgmw brä'nais motade goopccloie

l) Dijfert. de flratu Judarat Provincix, _injerta HA- SPEI £r IKENI1 Thes. Theol. Phil, m) excurJus ad L,

XIII. annah Taciti. n) Hifl. L. 1. c. zi. o) Aut. Z.

XVIII. c. i. p) L. LIII. p. m. joj. q) de hello

Judl

L. IL c. 6,

(* ) 17 ( #

rafyoi;. Ut atfeo, qui primus

fuit

Judafä! prspofitus;

Procurator fuerit, quem enim nomine nötant

Grseci, eum Procuratorem vocare fy-everunt Latini. Ne-, que altioris dignitatis fuere ceteri, qui Coponium ex- cepere: lic enim Felix & Geflius Florus vocantura TA- CITO r) Procuratores Judasas, eodemque titulo orna- tur ab eodera Romano fcriptore Pilatus s). Ut vero

generatim, qui provinciis praefuere Romanis, ^Procura¬

tores vice Prcefidis» munia obiere aliis competentia Pro- vinciarum Gubernatoribus, e Patriciorum ordine lentis,

ut cxemplis conftat Luceii Albini, Mauritanias PrasfeTi,

& Petronii Urbici, Norici Procuratoris, _quos exercicui imperandi _bellique gerendi curam obiifle refcrt TACI-

TUS sj)\ ita.quod in fpecie ad Judajas Procuratores per-

tinet, ^non iilos jure hoc caruille tum inde conftiterit,, quod Coponius, ^ut fupra vidimus, _vocafur qyv\aoßwos

ty\ £7Ti iräo-ar ^tum etiam ex Ulis colligitur, quse,

pärticulatiro de

fingulis

mcmoriae prodidit JöSEPHUSb

qoorum nonnuiia adferre haut abs ^re fuerit. Culpius Fadus, CaTaris Procurator in Judsea pofl ^mortem Agrip- par, quosdam eorum, qui fuo injuflTu arma adverlus Philadelphenles fumferant, comprehendit, corumque alios capite, exfilio alios multavit t}. Fado fuccefiaC

Tiberius Alexander, qui Judac Gaulonitac filios crucis

fuppiicio

adfecit u). Hic luccefforem habuit Cumanum*

qui motum tempore Pafchatos tumultum armata manu

compelcuit

v).

Qui illtim excepit, Felix latronumglo«

burn magosque, populi feduTores⁵ comprehenfos poena ma^at debita x): cujusraodi judicii (everitate adverfus alios, cjusdem generis

graflatorés

vagos,ufus dicitur Fe-

C ftut

r) ArinaL XU, _J4. Hiß. V. s) anml. XV, 44.

fi) Hiß» IL j#. 1 7o, t) Ant. Jud. XX. ^/« u} Ant.

XX- _8- v) Ant\ XX. 4. x) Ant. XX- 6.

£

)

i« ( £

ftus y): id qiiod de infequentibus etiam procuratoribus,

Albino & Geffio Floro, relatum legtinus quorum illc e proviacia deceilurus, qui in vincula conje^i ad- iervabantur, eorum alias ad fupplicium extraxit, aliös pecuniis multatos dimifit. Adae bis Pontium Pilatum, aui, _praeter alia, id dicitur ^aJOSEPHO a) fuae in Ju-

aaros poteftatis edidifle argumentum, quod Samarita¬

nos _, impellente quodam piano, montern garizin ^con- fcenfuros, ut, quae iilic a Mofe depofita fingeoantur, facra

vafa abriperent, fuis compreffit turmis, prseeipuis hu- jus molitionis auåoribus capite mulctatis: quod vero ob hunc motum juflus fit Pilatus a Viteilio, Syriae Prae- fide, Romarn fe conferre, &, fi quidem poflet, obje-

ffa fibi a Judaeis crimina diluere, id argumento fit, Ju-

dxx Procuratores quodamrnodo fubjeidos fuiile Syriae Praefulibus. Quin _ergo Romani Procuratores Cognitio¬

nen! cauflarum, etjam capitalium ^, in Judaca ^exercue- rint, nullum eft dubium: iffcud ^autem juris non tam

ipfis ex au&oritate Caefarea concelTum finde, _quam ex

fupina negligentia ineptaque Synedrii. lenitate in ^manus

quafi ipforum tranfiille ^, _quum

Caefarum

indulgentia

nihil detraclum voluiffet avitte potefiati crimina etiam

graviflima judicandj,auclorlicet fat idoneus fit LIGHT- FOOTUS b), inducf tarnen non poülimus ut cre-

damus. Kequeenim fidem invenerimus ^, fi, pofl pro- vinciae formam Palaeftince Induifcam, meliorem dixeri-

mus fortem fuiffe jud^orum, quam quidem antea fuls- fet, fuis _quam Regibus pareret : hos autem, in caus- fis & negotiis gravioribus^, nihil, Caefaris vel fenatus Injuffu ^, quidquam ftatuere aufos fuifle ^ex JOSEPHO conftare poccrit, Neque Romani Imperii gravitas &

y) Am. XX. 7. *) Ant. XX $. Am. XFJll J* b) Mora Hehr, in Matth. XXVI%3. &

^ob.

XVIIJ.31.