FREDRICUS HAGBERG

(1)

RATIONEN S A C

RIFICII ET SACERDOT1I

SANCT1SSIMI

SALVATORIS

AD NORMAM FIDEI CHRISTIANAE EXPLICATURA

DISSERTATIO

CUJUS PARTUM TERTIAM

EX SPECIALI SACRAE REGIAE MAJESTATIS GRATIA

Ε T

VENIA MAX. VEN. FACULT. TIIEOLOGIAE UPSAL.

Ν

Ρ. Ρ.

MAG.

FREDRICUS THÉOR. HAGBERG

S. S. THEOLOGIAE CANDIDATUS. SUDERMANNO-NERICIUS. STIP. PALMB.

et

GLIST AVÜS LORENTZIUS

BODMAN

OSTROGOTHUS

IN AUDITORIO ECCLESIASTICO DIE XXVI APR. MDCCCLI.

η. a. m s.

UPSA.LIAE

EXGUDEBAT REG. ACAD. TYPOGRAPHUS.

mdggch.

(2)

(3)

17

fraitum illud continetur: et haec culpa ita tollitur et expiatur, si

finitum illud cum infinilo societur.

Quamobrem in Sacrificio vita

individualis animo

naturae (vitae)

universali,

quo

eodem Numen divinum intelligi volebant,

addicta et consecrata erat, eo consilio, ut in societatem cum vita

illa universali, utpote

individualis

vitae

principio

et

causå ori-

ginali, veniret in eaque

maneret. Quapropter fieri potuit, ut sa-

crificium ex singulis illis rebus constaret

quibus cosmica universa

vita individualiter se manifestavit. Societas igitur vitae cum nu- imine divino, quam sacrificium

ethnicorum spectat,

re vera

charac-

terem babet cosmicum vel physicutn. Jam si

de sacrifieiis Ethni¬

corum concedimus, ea, pariter atque omnes

religiones etbnicas,

multifariam esse in naturae et creaturae cultu implicata et invo-

luta, caveamus tarnen oportet, ne ea tamquam

rudis cujusdam

superstitionis aut

Fetiscbismi inventa existimemus. Talis enim Sa-

crificiorum non potest origo esse, utpote quae summum

conti-

neant atque gravissimum,

quod saecula

umquam

noverint, tura

vero omnis religionis sint quasi flos et centrum.

Ac potius sie

nobis esse persuasum debet,

desiderium generis hutnani

summum

et omnis creaturae expiationis

liberationisque exspectationem (Rom.

8: 19—23.) in Sacrifieiis significari et

declarari. Ac profecto nisi

ejusmodi statuantur causae

moventes, explicari et illustrari non

potest ea patientia, quae totas gregum

pulcherrimorum hecatom-

bas et insuper animo hurnano

carissiraum quodque Diis conse-

crétre parata esset.

2. De Sacrifieiis

Judaismi.

In Religione Revelata

explicatura quoddara et definitiim

invenimus discrimen quum inter vitam et

essentiam Det, tum in·

ter mundum,et naturam. Deus igitur

heic

tamquam

personalitas

absoluta opponitur

mundo non-personali et qui Uli omnibus in

rebus sit subjectus. Deo

personali assignatur surama et absolute

. 3

(4)

perfecta Voluntas,

itl

est, Sanctitas. Ex quo efficitur, ut ea societas vitae cum numine divino, ad _quam sacrificium Mosaicum spectat, non cosmici, sed ethici generis sit. Quamobrem sancti¬

tas et hoc ipso vita et prospera fortuna illis, ^quae quaerimus,

sacrificiis proposita sunt. At positiva illa, ad ^quam sacrificia epectant, cum numine divino reeoneilialio ponit relativam ^quan-

dam ab illo dissensionem, in qua ipsa lollenda expialio cernitur.

Quocirca omne sacrificium necessario vim expialoriam habet, utpote quod dissensionem

illam tollat

et societalem restituat.

ldea igitur, ex qua omnia sacrificia repetenda sunt, quae veteris Foederis lex Deo sanclo et justo afFerri jussit, hoc modo exprimi potest: Summa legis divinae est amor in Deum, aut, si

deest die, Reconciliatio cum Deo. Ad has duas notiones primarias,

Amorem dico et Heconciliationem, omnia Veteris Testamenti sa¬

crificia ^re ipsa referre licet. Et hanc ipsam de Sacrificiis ^senten-

tiam diserle et dcfinile pronunliavit Melancthon. «Sacrificium«,

«inquil«, est ceremonia, vel opus, quod nos Deo reddimus, ut

Eum honore afficiatnus. Sunt autem sacrificii species proxime duae,

nec sunt plures. Quoddam est sacrificium propitiatorium, id est

opus satisfactorium pro culpå et ^poena, hoc est reeoncilians Deum,

aeu placans iram Dei, seu quod meretur aliis remissionem pecca-

rum. Altera species est sacrificium ευχαριστιχον, quod non mere¬

tur remissionem peccatorum, aut reconcilialionem, sed fit ^a recon- ciliatis, ut pro accepta remissione peccatorum, et pro aliis be-

neficiis acceplis, gratias agamus, seu gratiam referamus

Et omDia sacrificia Levitica ad haec membra referri, tamquam ad

eua domicilia, possunt«*). Hanc igitur divisionis ralionem secu- ti breviter utrumque sacrificiorum genus explicabimus.

1. De

Sacrificiis Expiatoriis.

r f \ ' ;v

Sacrificia cxpiatoria, quae proprie dicuntur, posita erant

·) Apol. Aug. Confess. pag. 253, 254.

(5)

19

in saciificüs, _quae dicunlur, culpae et peccati, quae eo specla- bant, ut et singulorum hominum errores et universi populi vilio-

silas expiarenlur. Jam quum in vietimis

maclandis simul

cum sanguine ariimus et cor earum

(Levit. 17: 11.), quemadmoduui

in sacrificiis cibariis vitae alvnenta, sacrificarenlur, hoc ipsum

omni'no significavit et declaravit, ad societalem cum Deo neces-

ßario requiri carnis et sanguinis 7iiortificationem

vel

patientem quan-

darn sui renuntiationem, ut hoc modo reconcilians soeielatetn cum Deo, _per peccalum sublatam, restiluere novumque amoris

foedus

ferire possit. Sacrifieium autem bac in re vim magis universa¬

lem vel substituente?n et in peccantiwn locim succede7item habuisse, ipsum per se et sua sponle apparel;

ob

eamque ipsam causam

sacrificantis cum sacrificio connexio symbolice adumbratur manuum

ejus in Caput viciimae injectione. Hoc

modo ille sacrifieium

lam-

quam sui proprium esse et semet ipsum quasi

Uli transpositum

significavit.

2. De Sacrificiis Eucharisticis.

Haec sacrificia, _quae _cum gratiarum actione, laudatione4

Votis conjuncta erant, dona

beneficiaque

Dei aut concessa aut petita respiciebant.

Significabant

et

declarabant devotionem

quan-

dam cordis, animi et omnium rerum Deo oblalam sive actiiwn

sui renuntiatione7n. Epidarum sacrificaliutn nexus cum

illis,

quae poslrema diximus,

sacrificiis illustrem

et

tonspicuam reddidit

societatem cum bominibus, quae per soeietatem cum Deo media-

ta erat. Hinc palet, et Amorem in Deum et Å7norem

in Proxi-

mos, in saerificatione, saneto

modo

esse

designalum. (Deuteron.

12: 12, 18.) Ad hoc saerificiorum genus cetera

sacrificia,

quo-

rutn vis lalius patet, velut dona primitiarum,

libationes, decimae%

cetera referri possunt, propterea

quod beic id, quod oblatum

est,

sustinuit partes totius substantiae, ^quae

ob id ipsum possessio Dei

declarata et consecrata est. Hac ipsa oblalione sacrificans

decla¬

ravit signifieavilque renuntiationem

sui

et

devotionem Deo fac-

tam.

(6)

Quae renuntiationis sui passivae et activae, Dei gratia prae- stitae, notiones sunt duobus allatis sacrificiorum generibus prae-

cipuis subjectae, eae exstant, ut nostra quidem opinio fert, con-

junctae in Holocausto, quod omniutn sacrificiorum antiquissimum

est et in cultu Mosaico usitatissimum atque praecipuum. Hoc

autem sacrificium, quotidie et concrematione totali peracta, signi-

ficavit et ostendit perpetuam et integram Deo saneto devotionein,

ab acliva et passiva sui renuntiatione profectam.

Jam quod ad praeeipuam indolem et consilium multipli-

cium illorum Foederis veteris sacrificiorum attinet, delegamus ad epistolam ad Bebraeos, ^quae rationem inter vetus et novum Te-

stamentum contemplatione animi et spiritus plenissima exponit.

«Lex«, inquit, «futuri boni umbram habet, non ipsam essentiam:

nec potest eos, qui sacrificant, integros perfectosque reddere«.

(Hebr. 10: 1.) Η is verbis continetur, id, quod verissirne dici-

tur, et cultum, quem quaeriinus, sacrificaletn et ipsum ternplum,

ubi instituebatur, symbolicum tantummodo et typieum cbaracte-

rem habuisse. Impuri enim heic, ut ejusdem epistolae verbis uta-

inur, ad^externam ^tantum puritatem sanctifieati sunt: προς τψ τις ααρχός κα&αρότητα, quae revera — id quod lex quoqueinnuit — adwnbravit et praemonslravit il 1as legi adhuc incognitas*divitias justiliae coratn Deo perfectae, quae nisi per cordis integram pu¬

ritatem et obedientiam, absolutissmd activa et passiva sui renun¬

tiatione praestitam, eifici non posset.

§. XII.

De Saccrdotio ante Christum.

Quemadmodum sacrificiorum notio, ut supra ostendimus,

omnium religionum propria est, earum etiam, quibus summa est

argumenti egestas et consilii ténuitas, ita Sacerdotii quoque ratio comparata est. Jam ut ex universitate sacrificiorum concludi de-

(7)

21

cet, illa esse e religiosis hominum desideriis

altius repetenda,

ita

hoc idein in sacerdotium valet. Nam ut universitas sacrificiorum,

ita sacerdotium indicat, _quam alte fuerit culpae eonscientia et

acerbus dissensionis cum Deo sensus in animis hominis infixus.

Nam simul cum idea Dei, quantumvis licet

imperfecta sit,

infinita, quae inter Deum et

hominem intercedit, distantia eminet

atque apparet. Idea enim quam

diximus, immediatum quendam

continet et inevitabilem dependentiae sensum,

eademque simul

cum

altero relativae dissensionis et secessionis ^sensum. Hic autem ^po¬

sterior sensus ea solum conditione adest et exstat, ut, quod se- junctum et dissociatum est,

id

non

possit

per se

ipsum ad divi¬

num illud accedere, hujus dissensionis tollendae causå. Nam si

ipsum re vera

id efficere

posset,

sequeretur, ut

sensus

ille,

quem quaerimus, re vera

nullum locum haberet aut certe

ex ea

parte,

quå sensus est,

nullam vim

et nio inen

t

u-m

haberet. Quapropter

cum sensu illo exsistit necessario desiderium quoddam dissensio¬

nis et distantiae tollendae, id est, desideriium mediationis inter sejuncta et dissociata,

ab altero vel

a

tertio intercedente, institu-

endae in eum finem, ut disjuncta consocientur.

Et haec quidem ipsa intercessio apud ^omnes gentes sacer-

dotii idea praecipua religionis est. Religio autem, ut supra jam

ostendimus, intimae suae naturae convenientur, ad communio-

nem et societatem cum Deo incundam spectat. Jam quate^us

communio illa intercessionem requirit necessario, sacerdotium

etiam religioni abesse non potest atque eliam

simul

cum

illa adest.

Quoniam igilur omnes omnium temporum

religiones

intercessio¬

nem ejus, quod dixi, generis et agnoverunt et pro certo posue-

runt, ob hanc ipsam causam nulla umquara

sacerdotio

caruit.

Ex quo efficitur, ut notioni

sacerdotis eadem utique sententia

subjecla sit, ac notioni Mediatoris.

Sed idea intercessionis inter divina et bumana per se ipsa

(8)

universalis et indefinite est. Carla illi tum conlingit materia et forma, quum consideraveris, et qualis essenlia divina sit aeqtn?

ac natura humana, et quao inter divina et humana ratio inlerco- dat, id est, qualis diversarum religionwn indoles praeoipua sit.

Ao definitione quiden), quam hujus generis supra allulirnus, non j-elicla, jam ad saeerdotia quum religionwn naturalium, tum vero

Judaismi breviter exponenda progrediamur.

i. De Saccrdotio Elhnicismi.

Kthnicismus, ut novissime oslendimus, cujus eharacter uni¬

versalis is est, ut religio naturalis sit, et in qua hoino e cosmicα

maxime vel physica parte spectatur, tolurn

sacerdotiutn habet ideis

religionis naturalis praeeipuis plenissime congruens et consenta-

neutn. Quamobrem ea, quae supra, quum de indole et eonsilio religionum naturalium quaerebamus, pronuntiata sentenlia est

de

sacrificiorurn summa vi ac .momenio, ulpote quae

maximum de-

siderium et inexplicabile studium reconciliationis et Uberationis

de-

elarent, ea igitur sententia etiarn in Sacerdotium earum

valet. Ni»

mirum illud _quoque haud dlibie innuebat, sieuti nunc quoque innuit, eandem egestatem idemque desiderium, nec vero deside-

riura solum, sed praesensionem quandam et praesagium, fore ut

mediator aliquis ^et sacerdos, ^quem vere et plenissime ita appellart

deceret, aliquando veniret. Multipliers hujus generis ideae ao synibola mythis ethnicoruen eontinentur.

Facile

quis in eamopi-i

nionetn adduei polest, ejusmodi inythos nihil aliud ^potuisse ^esse,

nisi gullas, ut ita dicam, fluminis

illius, quod

e

revelatione

di»

vina ab initio temporis in horninum genus

redundavit.

Quidni

non possunt inde ad ^omnes gentes

derivatae fuisse?

Aeslimaoti-

bus enim nobis, _quae fabulis inter ipsas consensio

adsit,

commu¬

nis quidaui historiae fons admodutn

probabilis

est

judicandus.

Hanc ob causam pro cerlo affirmare

licet,

jam

inde

ab eo tem¬

pore, quo homo, per lapsum e statu

beatiludinis

exterminatus, promissionem de auxiliatore et heroü, qui caput serpentis

elideret

(9)

25

(Gen. 5: 15.) acceperit, praesagia et spes de fujura restitution«

felicioribusque temporibus fuisse ad omnes gentes propagata, tamquam lumina quaedam consolantia tenebras mundi, qui ho-

minibus nullum solatium et tranquillitatem praebere posset.

2. De Sacerdotio Judaismi.' ^: ^-

In Mosaismo, in _{quo quum} essentia Dei non soluin tam¬

quam unitas et potentia absoluta, sed praecipue tamquam sanctu, personalitas, inlelligitur, tum bomo ut essentia quaedam Uli sub- jecta et ab J1 lo per peecatutn sejuncta exponitur, — in Mosais¬

mo igilur ethicus omniiio cbaracter et propositum Sacerdotiocon-

tingit. Jam quoniam populus Israelitieus ipse ad templum dei

accedere xelabatur, ita _{ut per} alium ordinem sacrum, id est, per sacerdotes sua iis munera ad Deutn sanetum essent perferenda, vel

ex eo effectum est, ut una cum sacrißciis vivida dissensioniscum Deo conscientia conserviretur. Hoc aulem ipsum nondum suffi-

ciens erat. Etiam ordo saeerdotalis nisi in templo inlercedere

non potuit: ab adyto prohibitus erat. Is tantum, in quo idea

sucerdotii erat in unum conjuncta, id est, Sacerdos summus, us- que in adytum inirare potuit, eoque ipso praemonslravit absolu-

lum illum, _quem Ethnicismus praesagiebat, Judaismus exspecta- bat, Mediatorein, qui genus humanuni in adytum regni spiritua-

lis introdueturus erat.

Sed hi omnes sacerdotes nequaquam erant munere suome- dialorio a viliosa populi subslantia sejuncti. 0ll'n potius ut me¬

diatores iidem populi sui partes suslinebant. Ideoque etiam Sa-

eerdoli summo semel tantum in anno in adytum adeundi pote-

$tas erat, idque hoc ipso die, quo tolius populi universa culpa expianda ^erat. Antequam vero munus gravissimnm abiret, pecca-

torum confessione ob sua ipsius peccata sacrificium piaculare ei

erat afferendum.

(10)

Jam quemadmodum sacrificia ipsa manca et imperfecta

erant eatenus, quoad externo tantum et typico modo vita animalis sacrifiicaretur, ita et Sacerdotes illi et Sacerdos summus vitiosi

erant. et non perfecti, utpote quibus, quia ipsi peccatores erant,

ab ^sua ipsorum peccata sacrificandum esset (Hebr. 10: 7—27.)

Ob id autein ipsum, quod coram Deo ipsi non erant integri et

innocentes, non potuerunt esse intercessores aut sponsores culpae populi nec propria sui renuntiatione et virtute Deo offerre sacri¬

ficium ^ex ^suo ^et toto animo örtum. Quamobrem sacerdotes et

sacrificia erant tamquam diversi generis inter se separata, quo-

rum utrumque externo et typico modo significavit illas legi etiam-

tum ignotas divitias justitiae eoram Deo perfectae, cujus interpres

et conciliator non alius quisquam esse poterat, nisi perfectissimus

sacerdos vel intercessor, qui idem. sacrificium absolutissimum esset.

Hujus character sacerdotalis in epistola ad Hebraéos describitur

bis verbis, _quae ad materiam nostram maximi momenti sunt et dignissima, adquae diligenter animos advertamus: Τοι&τος γαρ ημίν έ'πρεπεν άρχιερενς, οσιος, άκακος, αμίαντος, κεχωρισμένος

από

των

αμαρτωλών, και υψηλότερος των ουρανών γενόμενος. (Hebr. 7: 26.) ^—

itemque sacrificium ejus designatur in hü*nc modum: ηκω τ£

noiraai, ο Θεός, τό &ελημά σ8 .... . 3Εν ω βεληματί Αγιασμένοι

εσμεν δια. ττς προσφοράς τ8 σώματος τ8 3Ιησ5 χριστ8 έφάπαξ. (Hebr.

10: 7, 10.).

PARS