ralis HISTORIA

wy " E/i

HISTORIA

juris Natu¬

ralis i

BREF1 DISSERTATIONS

4 Delineata_.j

Quam

,

Cum Confenfu Amplifi.Fa-

I cult. Philofoph. in Regia Upfalien-

fi Academia_»

PRiESIDE

Admodum Reverendoatq;

Amplisflm&

I Dn. ANDREA GOED1NG

Log: &

Metaph: Profefl: Celeberri-

mo utSc in ffiåéPastore Vigi-

lantisfimo

Publico examini modefle

Submittic

ERICUS J. MONTEEL llJS

Dalek.

in AuditorioGustav.Maj.addiem njunii Anni

cid 13c xcviij.horis folitis.

«OVtt» «Κ»«;«·

HOLMI^,

Literis B. Joh.

Georg. <£tWW#

In CHRISTO Patri

Reverendisfimo

Dn.CAROLO Carlsson,

S. Theologie Do&ori, In-

clutae Dicecefeos Arofienfis Epifcopo,

Confiftorii Ecclefiaftici Praeiidi, Regii

ibiiem

Gymnafii

Epho-

ro Eminentisfimo

M&cenati^ac Patrono

Magno

Maxime Reverendo

DO-

MagJESPERO

In Acad. Upfal.

Primario,ut& utri- Lauda Patrono ac Promo-

Magnß Fidei Viro

Et

Militiac Consiliario

Generoßsfimo _at%

-

mo DO MINO

Dn Ludovico

M&cempiac Nutritio

^ms9

Benignisfimo,

atq, Amplisfi

MINO

usq;

templi Paftori

tisfimo

tori

Propenßsßmo.

S. Theol.ProfeiT,·

S

Hiftoriolam. Hanl·'.

JURIS.

NATURALIS.

VOBIS.

'MjECENATES. ^ac. PATRONE Maximi. Optimi.

Offerre.

GRATIA. VESTRA.

Gratis.

Quibuscunq;.

Officiis.

Jure.

Clientis.

Profequenda.

Remuneranda.

Ihftigat. Impellit. Obligat.

In. Se. Ut. Ut.Qu£.

Infignis.

Satisy

Nullo.Tamen. Hic.

Induflrio.

Artifice.

Polita.

In. Medium. Producta Fatetur.

Orat.

Obteflatur.

VOBIS.

Spes. HumiÜime. Committens. fuas.

Et.

Perpetuo. Manens.

FESTER.

Obiérvantisfimus

v CultoracCücns E. MONTHEUUS,

VIRO

Admodum Reverendodt<jf

Clarisfimo

Dn. Mag. ANDREA

TAYARDH,

Eccleto SDUtttttötpeniis Paftori ^nec.

tionvicini diftri&us Praepofito adcuratifli- ^ι

rao. Nutritio ut non ita pridem pcrbenigno, ita nunc Fautori

acPromotori colendo»

Plmmurn\ Reverendo

ac Qld»

risfimo

Dn. Mag. A Ν D R Ε Μ

HESSELIO,

Ecclefiae_quae in Folkerna DEO Collis gitur, Paftori Vigilantisfimo, Fautori ^ac

benefadtori quavis obfervantia iuipiciendo,

PI,Referenda £ff T)oElisßrno

Dn. JACOBO MON-

THELIOj

InFolkerna Verbi Divini Miniftro

Meritisfimo» Parenti ut optimo, ita

©raniFiliali obiéqvio perpc- tim profe^uendo.

SI

^&ceat,pares

^meminem

^{barbaroscuimeritis,gratusgentiles}

fere inter incultos

^nonanimus

^cordi

^reperire>

^fuerint,

^{vicesq;li< >}

I

quinplurimiiuere,quiPatronos fuos,ob beneficiorum magnitudinem,

vel ad Deorum faftigia evexerunt, vel

laudibus & honore affecerunt. Qyid

certe pbftabit» quin

Ipfos jam

veuerer,

& adveribs eos indicia grati animipro- feram, qui totbeneficiis me

obftri&um

tenent,ii ^non cultum divinum prasftan- do, quod plane impiumeiTet, autgra- tiam referendo, obfequium & cultum

meum teftari poifim vel debeam, a-

nimo tamen gratiffimo, favorem Ve·

ftrum femper agnofcam, nec unquam 1 committam, utifte adindignum aber"

rafle videatur,. Igitur animo folito,

hoc eibbenigno, mearn nunc public#

luci datam exiguam Hiftoriam Juris

Nat. ut teftem Veftrorum in me of·

ficiorum accipite. Valets

Chrisfimorum Nommuvn

Veßrorum

Ofßciofisfimus Cultor Ε. Monthelius.

Γ

Parens Carisfime.

ILlum

^törtrem^em

fine moleflia fui

^ejfe

genitor

^{y qui operam}

is adprime

plurimum^dat,utPa-exhi-

^ama¬

laret dixit olim Non Nemo, de _quo

fi

mihi gratulari pojjem, _magnopere

få¬

ne liietarer, dum loasfludiorum meo-

rum primitias Tibi, Parens»Carisfi¬

me, ob amorem y curampaternamin-

defejfamy

^{non tantum} exhilarare,

'Oerum etiam

obfequii

& filialis cari-

tatis indicia oflendere

defidero.

Deus, qui me

beavit,

ut multos Tuos annos numeraverim,firmetpojlhacjeneBam

,, Tuam

roboreq;,

^ut

EccleJiia

cui du-

dum laboribus

facris

injerviifii, non levern c

apiatfruttum,

ego grande ftudiorum commodumfentiam.

Tibi

Carisfime Pater

Gbfequiis

& amore addi&isiimus

Γ

Ε, Μ,,

Monsieur»

D|

_Jprit

Ans une _produit occaßon,

_despreuves

ou votre

_éclatan-

bei E-

tesdeJa

vivacité,par lafcavante Dif- fertation

^{que tous}

donnés

^au

public

^; jai cru tous devoir témoigner en

quelquefacon lajoye &rla

jatüfaäion

qui

men

demeure, Ceft

pourquoije

TJiefais

unplaißr

extreme, de joindre

mes

applaudijfemens

ä ceux de tous

tos amis, en vousfelicitant fur la fe-

condité'ifvotre Ejprit

,<&

fur la 'deli-

cateffe de jes produktions, _fe

fou-

haite en méme tems que la fortune

tousJoit unjour autant liberale de

fes bienfaits,

que

la

nature Va été

deJes dons^> pour ne manquer cVune jufle reeompenje de tos veilles de

FStre diligence. ßejpere que tous

ne douterés de la

fincerité

de mes

Toeux,fi

tous tous

fouvenés

combi-

enje

fufs

Monfieur

Votre tres humble<&* tres

obeijfant

Serviteur.

Charles Fablfirom.

HISTORIE JURIS NATURALIS

Membruoi Prius,

(

Cap. I.

Dp Exiftentia,

0rigine

Juris

Naturalis

ejusque

ratione itt

Statu Integritatis

Iftoriam JurisNa-

turalist hoc eft diver- fam ejus faciem in re-

fpe&u ad variasgentes variaque fecula ^> fcri-

pturo,non imrnerito dubium oriri po- teft, unde tot^>tamque diverias,&åre-

£la _ratione alieniflimse de J.N* fenten-

tise originem fuam trahant, prafertim

cum non tantum unum & immutabile,

vel ut omnium cordibus infcriptum haberetur, nullumque hominis ^ar-

i bitrium tam late feextenderet, ^uthoc

fr _A iu-

■*§(*]&»

lumen rationis practicum mutare pos- fet, ipså Confcienriå acerrimo vindice femper praefente ; Sed etiam quia o-

L

mnes uno ore,iisdemq; boniscreati ho-

mines, unumque de honeftatis ac tur- t

pitudinis ratione

fentirent, nihilque_>

circa natura honeftum jufturnque hx-

fitarent,obfervaturi illud quod

La&an-

tius(a)dehifce diffidiisloquitur.

Nul·

lam hit

dijfidio,

nullum

errori ejfe lo- i

cum, omnesfentire uniim oportere,

i- pfamque Philöfophiam

^uno

quafiore

j

prxtipere,

quia β quiderratum fuerit

|

vita omnis evertitur. Verum enim-

vero non tam longe eft ut hujus varie- ^j

tatis ac defe&usarceifanturcauik* five ^-a enim fcriptotes ipfos, qui huic difcipli- 1

nas excolendae, aliquam impenderunt

operam> quifunt vel Philofophi vel e- tiam Jurisconfulti>infpicias, forfan non nifi multas deridendas quasftiones^>ob-

fcuras definitiones, deprehendere licet»

vel _{ii quae}pulcra eilent, ea tamen non nifi ab ufu _remota, & ii _quas leges tra- ditae, legum tamen vel patriae velRo¬

manarum aut Pontificiarum placitis e-

os

(a) 3. Inilit» 7. ρ

os addi&os magis eiTe conftat, ut fa- nejudicio

fincero

nonutantur,

fe

dtan- qtiam ex vinc

ul

is

fermodinentur.

Se-

cundumJudicium Illuftr. Comitis de_*

Verulamio (b)five ^{quoque rem} ipfam

& ejus conditionem aggrediamur» ^e-

tiam illa per varias caufas obfcura ^ma¬

net, quarum tres prascipuas tanquam fontes enumerat (c) utHumana natu¬

rapravitas, quoad intelle&um inap-

prehendendoacjudicando,voluntatem

in eligendo ac probando, hasc enim_»

veram honeilatis & turpitudinis ratio-

nem excludit,undeinaequales in confe- quendo prudentiae habitu fiant profe- öu£, & virtutumloco vida exercean- tur, hinc necelfario fluit etiam altera»

qua2 eft

fal

fa ver

i & boni Jpectes,

va-

ria infana perfvadens,inque

devia de-

trahens,& tertia variarumgentium

vari<ß

leges

in

flit

uta ac

vivendi

^gene¬

ra, quas 7. N. tale reddiderunt, quaii

non å natura fed -ho-minum opinione_>

eilet profe&um» Sic v. g*

furta

& a-

A 2 _„ dulteria

(b) De Augment, fcient. 1.8·c-3. (c) Zent- gravvde Qrig*J.N, poem*Art.7,§;

Art, 6, g. 13. pag. 164,

nlteria å Lacedsemoniis permii!a,prius

etiam Colchos honori ducere teftatur

Busbeqvius (d)> nec non Abyflinis in

inore iine ulla infamise nora Franci- fcusAlvarez (e), qua? tarnen aliis ^mo-

rationbus putaRomanis &c. prohibita*

Cilices rapinamprobarunt,Maiiagetha?

uxores habuerunt _communes, & plu- raejusmodi. qua? argufrt ipios nihilfa-

eere quodlicet,nißquod

lubet,

&mo*

res in

ρoteflatem

fuamperduxijje

le-

ges. (f) Horum varias iententias muh

η quidem licetin unum co.llegerint,ut-

pote Laertius, Plutarchus»Milefius>A^

riiloteles de variorum' Philofophorum placitis, Speucippi Timsei Pythagorae, quin & mores inftitutaque Barbarica,

teile Laertio & Cicerone (g)

Ubi

di¬

ch omnium fere civitatum nonGrtzciß- folum fedetiam Barbari& abArißote■<*

le mores inflituta ac

difciplinas

in

ln-

cem datas. Haec tarnen sevi incuria_*

deperdita; & licet adhuc quoque innu-

meri fere extantes reperiantur hac

de

re_*

(dj Epift; ^,p. m;2og; (e) in Itinerario A-

fricac. (f) Plaut,A&. ^4, fcen, (g ) cte

finib, üb, _5,

■esc.o»

re libri; Quid ramen tot,vel exiguum ingenium m us evolvendis ac percipi- f endis, velbreve ^tantum fcribentem„, exercitium,in tottamque diverfis ien-

j

tentiis adferendis & examinandis in_»

pra&fenti

jnvare

poilent* Hiftoriaemm

cum fit teflis temporum, lux Veritätis,

difciplinarum Magiflra , non tantum iuba&um exquifitumque requiritJudi¬

cium _, fed etiam omnium, qui tempo-

ra eorumque vicifiitudines fcriptisqui- busdam lllufixarunt, evolutionem, ii

modo quis recitarev

elit

bene, & di- βutare idoneamqne ifli negotio ^meu¬

tern habere

po/ßt,

prout Lucillum fu-

Γ um hortarur feneca.(h) Quårefi&ego

in me quantum pofiim recedam» in- trorfusque bona ipedtem mea,non mi-

rum fi mvenire me pofie quod cupe-

t perem valde diffidam, prsefertim cum

& doäiffimis&antiquiifimis ob rerum obfcuritatem ^& judicii infirmitatem il- lud evenifie apudCiceronem (i) lege¬

re eft, Recenfebo tamen ex hiftoriis

pro mgenii modulo aliquid, quod ^me bonareferentemfide non ita

aräaqcum

alte-

-•■v

[h) Hpifi, m, 531« (i) Acad.Quaeil»

alterius au&oritate> _qua: in

hoc

nego¬

tio plurimum valet, niti

mihi fit

ne- cefle. Interea;B, L. aequånimitatem e- ρ

nixe expetens,ut finon

hasc qualiscun- I

que mea hiftoria ipforurn

deiiderio fa*

tisfaccrepoffit, alibihanefuam

fedentii-

tim,honeftamquecupiditatem

expleant.

An ^autem fålequid exiftaf, dequo jam erimns locuturi dubitare,

nihil

a- liud _{eil quam} de ipia hominis

exiften-'

tia eiFe plane incertum, hominem ve-

ro (ineratione fingere eft contradiäio,

rationem autem å JureNan exeludere

error eil in orcurn

profcribendusvfive

demum vel adhuc aliquis Ariftippus I

adveriarius extiterit, live Archela- j

us > five quidam Carneades

vel ob \

ingenii gloriam in tantum

meudaci-

ura coaélus,, vel etiam flupido

judi-

cio motus» Quid enim ille rerum o- mnium conditorprovidus homini re- 1 g-ulam daret nuliam, quam facultas in- telligendi & eligendi ipfi conceifa non fequeretur. Quid Jufiusille omniurn vindex, cujus eft aéhonem improba-

re,probare, illam peenis afficere, haue

yero praemiis condecorare dignis, non ^v le-

mü'm

legefti honeftorurn quam

fequeretuis

turpium quam fugeret, mentibus in- fcriberet? nifi poenas ab iis exigi, qui- bus nulladata erat lex, ftaruere liceat, quod cum cogitare abfurdum» ita al¬

terum ex oppoiito ftatuerejuftitiaedi-

vina2maxime congruum. Quid Omni' fotens &

Omnifciens

illud numen, hoc imperium in omnes nullo excepto>

non hac lege exerceret, humanam-

que malitiam hifce limitibus» _quos transgredi nefas eflet ^{> non coerceret ?} Quid non

confcientia

malorum ani»

mum anxietate, bonorum vero gau*

dio perlundens evincit > cenfor ille re¬

itⁱ & obliqui asquiffimus^> qua in ^me~

dio inter utrumque efl ρ

ofta,

infra, DEum quidem at

fupra

hominem> Deo fubdita ut miniflrahomini

propofita

ut

domina, prouc eleganter eam defcri-

bit (k) ex qua tacitus venit obligatio-

nis fenfus* hoc faciendum illud omit- tendum eile indicans. Quid ultimo

non omnium gentium

confenfus

fa- tiat,(altem moratiorum? (ceteritam morbidi&diftorti animi fibi in fuis de*

liriis (k)Robert*SanderCAngkdeGonfcient,p.m,48»

msy-fc

liriis placeant.)

Seldeno licet & Puffend,

(1) difficultatem

moventibus

nec non_3 Hobbef. qui

Juris Naturalis id

negat

in quo

homines

conven unt.

Idcirco

nemo negare poteft > qumjus

N,

^non

tantum exiftat,Ted eriam obligatiönem

perie<ftam ab ommbus hommibus,in

quorum

cordibus ftylo naturali eil for-

matum, requirat. Et ^non

poteft

non effe ant quiflimum, niii primos

homi¬

nes ferali, non humahomore

vixiffe_j

dicas , quod eorum

ftmplicitati & fin-

ceritari in totum repugnat ;

adeoq;

humano generi cosevum, quanquam_*

etiam illud ante mundi exiftentiam fu-

am habuiffe effentiam _{pro ut} in ideä__*

fiveconceptu divino fuerit,nonincom- tnodeftatui

poflix)Non

enimtum

incipit

lex ^cumfcripta eft> fed cum orta

efti

orta autem

fimul efl

cum mente

divi-

na Cic (m), Heut in mente divina

ab

aeterno conceptus fuit ut

homines

con- deret, ita etiam ut conditos legibus drcumfcriberet, _quae ipfius difpofitio

lex aeterna nnncuparur. Quam Cice¬

ro in) nonfeittun

all quodpopulorum, fed

Π) de J.N.&G.(m)lib.2,delegib,(n) l,2.delegib.

«(9)»

fed

^aternum quoddam, quod univer¬

sum mundum regeretimperandi_pro-

* hibendiq;

fapientiam

<£r

principem

j

^{quo q;} ultimum mentem effe dicit ^o-

mniarattone aut cogentis ^{aut vetan-}

tis Del, Quicquid itaq; ut honeftum

& juftum hsec lex exhibet, illud legi

ifti primae acceptum referendum eft,m

qua ineft per fe, in ceteris per partici*

pationem* Nec enim tefte Cicerone a-

pudLa&antiurr(o)_'autper

fenatum

^aut

per

populum folvi

hac lege poffumus.

Nequeeft

queerendus explanator, aut

interpres

ejus alius: nec erit alia lex Romne^aliaAthenis^alia nunc,

aliapofl-

i hacfed éromnesgentes,&omni tempo¬

re unalex

érfempiterna

<£rimmortalis

contineb it: unusq;eritcommunis

quafi

magißer<&*imperatorommumDeus Hie

legis

hujus inventor>

difceptator,

lator.

Cum itaq; talemjus nacurae agnofcat originem, talem etiam honeftorum ac

turpium regulam, nempe DEum i-

pfum

&ejus

^naturam

voluntatemq';,

^non

vero opinionem aut arbitriuni aliquod humanum 5 non poteft ^non ea Philo-

B fo-

X Co) Lib.

-moom

fbphandi .ratio

efTe abfurdifiima,

^quae

a&ionem aliquam pro

judicantis

& vo- lentis arbitrio probabiiiter faciendarn

eiTe docet,quam

probabilitatem Jefui-

ticam

adpellat Zentgr. (p) qui Jefuitae,

& alli ejusdem farinae ^> remoto o- mnium a&uum ad legem refpeftu,in-

differentiam naturalem inducunt, &

hac fua judicandi perverfitate, regu- lam magis fecundum a&iones, quam has, fecundum regulam metiendas

efle docent, velut hoc optimeexplicat

Wendrokius (q) pojje dodorem mo¬

do hoc modo iüud rejpondere, imo ^ro- gatnmid

dare conßlii,

quod

ipfe mi¬

nusprob

abile,

vel etiamfalfumputet>

modo aliis dodoribus probabile vifum fit. 2.

pojje

quemvis, cum

deliberat,

utrum altquid

liceat,

^annon,

multos

dodoreseo animoadire, ut ex variis

iüorum

opinionibus

eam

eligat,

qu<z

fibi favorabilior <&>

exoptatior

vide-

tur.

QuaePhilofophia cumomnemob-

ligationem naturalem tolfc&t^{> omnemq;}

in moralibus certitudinern,finem ho-

nefta- (p) prooetn. üb. cit, (q) CujusexZenrgj\ci-

tanturnotsinEpift,Montalt.ρ.101»

neflatis depravås> varii etiam inepti hujus dogmatis everfores erant, quos vide apud Zentgr. inProoem. nosil-

lud quoq;, ut fe ipfum fuå futili abfur-

ditate deftruens relinquimus, & ad J.

Nat. in ftatu integritatis properamus.

Fontfe hujus juris tres tradit Puf¬

fend. (rl Ex lumine rationis> ^ex legi¬

bus civilibus, 8cex

peculiari

revela-

tione Divini numinis,

eycprimo

officia

hominis communiffima, _quse fociabi-

lem ^eumreddunt,ex alteroofficia civis

&tertio officiahominisChriftianhHasc The

ologi

^am moralem^, illa Jurispru- dentiam Civilem, ifta Naturalem in-

dicans,«|uinamautemhorum naturam flatus integri monftrat, non tam faci*

le eft fcire,cum neque ratio noftra cor- rupta ad flatus integri;excellentiam_, pertingere

poffit»

nec ipfa

revelatio,

de J«N. aliquam facit mentionem» in

ea enim nihil niii

quod

nomina ani-

mantibus impofuerit,

Evam dilexerit»

&nudus fine pudore

inceiferits poftea

de lapfu, nec in tota

fere S.Sacra,a&i-

ones paradifiacae

recenfentur,

non ta¬

rnen

(r) De Offic, hom.&.Civ. Pratf.

«(»TS®.

men in dubio eft, quin

ejusmodi

åfu-

premo numine primis

parentibus indi-

ta fuerint iemina, tarn per apertamfan-

Äiilimamq;

ad Adamumpronunciatio- nem,quamperfacultatem animis ratio- nalibus impreflam, & Tic per traditio- nem,ad pofteros propagata, unde obe-

dientia maneret perpetua. Ut ut

ipfe

Grotius (s) non fatis idoneam, dehoc

ilatu fovent hypothefin, ^quam fine_>

dubio å Socinianis mutuatus, ex vane- täte fuae religionis ^> in medium pro- tulic Nosautem exiftimamus fuiile_>

J. N. partem aliquam ipiius divinas i- maginis, & noftra nobiscum ^nata_>- prmcipia fcintillulas in nobis radiantis fan&itatis divinae; quidquid inter fe-

fe Valentinus Alberti & Puffend, liti- gent, ab ^una parte propter diiTimilitu«

ebnem juftitias & fan&itatis humanac

cum divina, ab altera autem, propter

concreatam illam divinam honeftatem fan&itatem» cui in vitas converfati-

one affimilemur , quam.!ut icopumj

ponamus. Hase imago; quanquam

ad

principalem iui partem, quae

ipiritua-

Iis

(s) deJ»N.& G»üb*^a*c.ι.§\

«ο?»»

lia

comple&ebatui;

penitus fit arms- fa , reliquias tamen lfiae concreata-

·* rum fcientiarum & moralis reBi¬

ttidink_y qua legem ^natura confli-

tuunt ^, quin primo cultum

fug

remi

numinis , tum vero worum direBio-

η em <&> vita focialis

confervationem,

eofcilicet oraine qui efl inter_praee-

! pta prima &

fecunda

tabula rejfiici-

unt, dubium tion eßper ea, qua apud

Paulum habentur. (ίΓ) _prout erudite

diflent Zentgr. (t). quse controverfia magis ad Theologos fpeöat. Quae-

nam autem in ftatu integritatis fuerint J.N._{prascepta, an} eadem ^{ac nunc} funt

: vel diverfa, an etiam affirmativa & ne¬

gativa varise inter Puffend. & Valent, Alb.acres difputationes, ^{rem non} tam minimi momenti effe oftendentes,quo-

rumargumenta omnia cum hic addu-

cere nimis effet prolixum» itaque ad fpecimen Controv. PufF. libenter hujus

rei ftudiofum remittimus. Et fiquid

hic_pronoftra adducere liceat fententia»

vero non abfonumexiitimamus, J. N.

I

' etiam

(1TJ^{Rom» i* 20» 2»}14*15*A&* 14.15»fe<^

17♦ 27.fe^uent» (t) Arcic,5,§,9.infin*

etiam in ftatu incegritatis»

ii

non quo- ad omnia,^ramen iumma capita

idem-.

fuiile ac nunceft, particuiariaautemut

de contra&ibus, de defeniione fui,

de

ftatu civili &c. in refpe&u ad diver-

fam hominis conditionem non plane

eadem» quanquam praecepta

fingula-

ria nunc humani intelle&us & volun-

tatis gratia explicatius

tradantur;

licet in ftatu integro naturam corru- ptam

induci

timeat

Puffend* Γι

etiam

in eodem praecepta negativa

adfirmen-

tur; abfit tarnen haec praefumta per- fvaiio^ Homo enim cum labilis

eiTet

conditus, adeoquetamad

malum

quam

bonum liber» ut lapfusille miferrimus

deteftandum exemplum fatis

eft

^>

quid

ergo impedit» quo minus

etiam

tam_»

libertas contradi&ionis _quamcontra-

rietatis, qua uti &

abuti homo potuit

etiam praeceptis

quibusdam negativis

coerceretur; iic quoque ii tanta

eiTet perte<ftio

^atque

abfoluta excellentia ho¬

minis» ut non niii in bonum vergeret, nunquam vero in

malum prorueret,

neque

illud

Juris

divini poiitivi

nega-

tivum

«$(*)&»■

tivum non comedes neceiTarium érat»v quod tamen primis noftris parentibus#

* ut divinam voluntatem transgreifuris, impofitum erat. Quamvis enim vires ad implendam legem eflent fufficien-

tes,earum tamenexercitiumin liberta-

tepoiitum erat ut poffet peccare&non peccare, non tamen hincnaturam cor-

ruptam inftatu non corrupto dari fe- quitur, quod exemplo patefcet; Pa¬

rensquidam filios habensoptimas indo-

iis probasq," vitas, de qua nihil dubitare poteft, illis tamenaliquando inlongas 1

multumq; diffitas vias ituris,lvariis få¬

ne admonitionibus, liberas eorum na- turas

paterné

^ac Mlicité confulit» ^ne__»

pravisiefe immifceant focietatibus, fed officia _erga Deum pia, proximumju-

ilaj. fe ipiöm fobria diligenter ^exerce-

ant, an tamen hic pater dicendus hoc

agere propter eorum corruptam vi¬

tam malosq; mores, quorumratio o- ptima ipii femper

peripe&a fuit

? fic

etiam omnium noftrüm _parens,

filiis

fuis non tantum adfirmando &juben- do, fed etiam fmé dubio prohibendo

k

^{■ . i} ac

«»

ac

negando

in tanta

libertate profpice-

re voluit. Hinc fequitur,a quo ifatu

derivandum fitjus natura?, anå natura integra vel^corrupta

? hic

^quoq;

Puff«

& Valent* Alb. litigant, alter ^pro cor¬

rupta, quia

jus

natura? eo non

poteft

pertingere, quo

ratio néquit, fcilicet

ad fcripturam facram,ergo

ha?c

^ex

ho¬

minis natura integra velie deducere_>

incongruum efiet,prout

ha?c

late

didu'

cuntur (u) alter autetn pro integra pu- gnans, niii etiam ex

fundamento

cor-

rupto» corruptum etiam maneat

Jus

Ν. & ipfa imago divina, J.

Naturalis

ipfum

conftituens,

extenuetur ac

labe-

ia&etur. (v) Ab utr4q; parte nervoia_>

fatis argumenta» qua? aliquem in

dubio

relinquere valent. medio vero

tutiilx?

mos nosituros fperamus» ü^nempe non magis uni quam alteri ha?c ongo

ad-

fcribatur, & tam å corrupta quam in¬

tegra, abfolure

loquendo

&in

refpe&u

adunum, abftrahamus,non enim ma¬

gisha?c ^quamilla J*Natura?

perfe&um

tradit,

ά

non aiia honeitatis ratio in

cor-

(u)PrxfPuff,de οίΗς,Η,& C. (v) Valent.Alb,

inVindic«ipecim*

corrupta quam integra, & _quse in una iunt turpia, etiam in altera ita eiTe_>

iimpliciter credimus, nec homo ^cor- ruptionem fuse naturae nofcere poteft,

niiieX lumirie gratis, adeoque ad fun-

damentum hujus Juris, uterque flatus plurimum conducere videtur.

Cap. II. f'u

De Jure Natura apitd

Ebraos

JEgyptios.

Ρ Oft lapfum

_{N. parum fuiile}

etiam

excultum, fed

putandum eftjus

^ma¬

gis impietate quorundäm ejus exerci- f tium depravatum, usque ad Noachum

8cAbrahami nepotes,qui in alteroqua- fi mundo majorem huic legi impen- derunt operam» quorum nempe Noa- ehidarum eruere naturalia praecepta_>y

tanto difticilius eft, quanto major ho- rumlegum cum civilibus conftifio,ca¬

pita ejus quoque non ab ipiis reruriL, Judaicarum fcriptoribus Philone Ale-

xandrino 8c Jofepho ipiis

judaeis

certa ierie proponuntur, nec tefte Mauri¬

ce tio

#®(i8m>

tia(χ)

apudMoyfen Maimonidern jn-

risprudentiae Ebraicas licet

peritiffi-

mum , reperire eft> vel ^{in more}

ejus

ftfevochim five Soffore ut vocat,per-

fffxorym, vel Porta Mofis,

^{ita tarnen-»}

ut illud indicet verius quam monftrer,

nifi luculentius ^eum de toto hoc jure

cum eodem Maurit, egiffe conjiciamus

in volumine quod Yad infcripllt, in_j

quo totum Juris

-Ehr#

orum corpus ex

coiifufö

ér

intricatijjimo

ordine

é lin-

gva impura

ér

varia

in

^{certum or-}

dinem lingva

Ebr^a, flylo facili &

eleganti eum redegijje memorat Bux- torfius (y) unde Seldenus fuå de__>

Jure N.& Gentium ad difciplinam Ebr.

deiumiliTe puratur; nee non opere illo

Talmudtco, quod ^ex Rabinorum no-

naginta& üniusjudiciis& legalibus de- qifiopibus depromptum ^, & injure E- hraicoidem praeftat,quod

apud

Roma¬

nosCodex&Pandedtas (Z), ex quolau-

dato Seldeno, _tanquam Juris hujus o- ptimo fcrutatore, quaedam, ^quas ad

hu¬

jus uotitiam faciant hic adducere licet.

-*iu:· ^{" siEi zu;} oq-Jt

Sunt

(£) dePrincip, Juris Publ. fy] in Praef,Mor,Ne-

voch,praefixa,(z) Seiden. deJ.Nt&G,c,2.p«28*

movm

Sunt autem haec eorum ptascepfa v&

illuftriora vel minus, hoc eft

obfcuray

* ea leptem capitibus pontineri dicit, ad

quorum normam ipfi Judaei Sc eorum

pofteri viverent. ι De ixeroDeo colen- do, & de cultu extraneo. 2. De non

malediäione nwnink divini. Denon

fundendo fang

vine humano feu homi-

cidio. De inceftu

feu

turpitudinuni

revelatione. Defurto feu raptu.

6. De fudicik

feu

regmine forenfi.

7. De membro animalis viventis non

comedendo; de quibus _{praeceptis tam}

iaute pronunciatur, religioni nimirnm Chriftianae & veritati Catholicse, 6c f

moribus

quibus utimur adeo eile ^con- fona, ut fi unicum quod eil de mem¬

bro animalis ha&enus viventis > feu de efu fangvinis itidem excipias, nou_»

omnino ea diilona reperiantur. quan- quam etiam duobus adhuc fuum fu- perftruere Jus Natura velint quidam Judasi, quod fangvinis ejus

fit

prohi-

1 bitus, nec nonSabbathumJudaicum

é

numero praeceptorum non excluden-

dum.(a)

^Quoautemhaec prascepta mo-

C2 dp

4 (a) Seid· deJ,N,&G,lib.7, 1,c·ί*·

do innotitiam pervenerintj varii ^quo·

que illuminationis ejus modi récitan-

tur (b) vel per intelligentiam feu raini-

flrum Numinis Angelum, q.ui per in-

telle&um agentem divinum vim intel- ligendi implantaret,& rationemad ma·

li boniquenaturam cognofcendam aii*

as non fatis fufficientem illuminaret.

Quod autem minora feu ohfcuriora_j

attinet, eo minus certus eorum iniri numinis poteft, quo magis harum re-

rum fagaciffimus ^, hac de re

fe nihil

certi hafienus comperireypotuijje

di-

cat, niii eadem viginti tria fiiiiTe ^con- jiciat, ex illis triginta, quas totum

ab-

folverant Nachidarum jus, ut ex Ge- ,■

maraBabylonica recitat (c), ut multi- _j plicationem generis humani,matrimo-

nium , Jus dominii, commixtionem_>

diverfigenerisanimalium>arborum di-

verfarum infitionem, hominis vel ani-

malis caftrationem, & alia ejusmodi- Qualis autem poena in horum violato¬

res conftituta fit, etiam patet (d) gla-

diinempe turpiffimum apijyd eos mor¬

tis

(b) 1* i.c.7.8.9. (c) Selcf.i.7,c, j. infin. (dj i»

7,c.& in finencc non capt y, io*

*?(■«]»

tis genus habitum in Noachidas hoc

eft ditioni eorum

fubje&as

& apud e-

os viventes» qui contra verba horum exprefle feeerint, & ^non folum in hac

vita, Ted etiam in altera. Judaso vero non capitis pcena imponebatur,contra

tria pofterioria feptem praeceptorunu*

peccanti» ied ad damnum compenfan-

dum aliam fubire poenam debebat, vel folvendo duplum aut magis» veletiam

aliis vindi£tas generibus« Sic quam_»

breviifime ordmem & feriem horum praeceptorum retulimus. ^{An autem}

pro perteåo Jure Naturae feu mere ci- v-ili & pofitivo, ^aut inter ceremonialia haberi debet, prasfertim de

efu fangvi-

ms, & Sabbathi obfervatione Judxo-

rum ? quod prins licet in hiftoriaMo-

fis (e) fit fundatum ubi illud interdi-

6tum ^, Carnem in ^amma _ejusfangvi-

iie

ipfius

^{non comedetis.} Illud tarnen

ut mere ceremoniale non vero mora-

le notarunt, ut inter alios eilCalov (f) quia habebat refpe&um ad fangvinera Chrifti,

qu$m

pro nobis ut facrifici-

cium

(e)Gen.9,3,4,(f)Qomment. inhunc locum

Pas* 719·

cium

qnoddam eilet effufurus

^>

& ita_,

in honore ac reverentiahaec abftinen-

tia habere debuit; cui ut ut fefe op- ponat

quidam,

^(g)

qui illud praeceptum

ab ipfo

mundi

initio

datum autoritate quorundam clarorum virorum& exem<

plis gentium

nonnullarum

ut

Grasco-

rum,Muhamedanorum,

Abyffinorum»

quibus

fangvinis efus etiam

erat

inten*

diftus tefte _quoque Elmacino;

(h)

ve¬

rum forfan magis

hasc

^ex

Judaico ri-

tu» quamJuris

Naturalis obligatione

quadam

proficifcuntur, quod & de_>

altero llloSabbatho affirmaripoteft*Vi·

de hic

Seld-^Q) Hifce Noachidarum-j

&Judaeorum praeceptis

adnumerari il*

^,

lud merito Jus N. poteih quod con-

fcripfit

divinus ille Mofes»

primus,

qui

juilu divino luci

publicae Decalogum

feulegem moralem

dedit,

quo

nihil poft

diluvium eft antiquius, licet de Abrar

hami quodam

libro, qui creationis itt-

icribitur,& fundamenta Cabalse obfcu-

re docet) Judasi multa tradant (k)

hie 1

deca- (g}StephanusCurcellaeus de efüSangvinis inter

Cbriftiaßos£h)Hotting hift.orient.p.409,(i)C,

p.lo.II.I2,feq.(k)Morhof.Polyh. liter.

Decalogus perfectum conftituit _{N» Jvis}

tion vero inter civiles leges in repiibli-

ca Ifraelitica referendus, nam quan- I quam Mofis minifterium ad Ifraeliras

tumpercinuerit,ipfa tarnen lex moralis å _Deo per Mofen promulgata, ^omnes

concernebat homines, ita ^ut lege De- calogi obligentur non ideo prsecife-j, quod quae in ea continentur folum na-

turalia funt> fed quatenus etiam abipfo

Deo folenniter eftpromulgata. (i) Hunc excipiebant Reges, Judices, Prophetse

tam Ifraelitarum _quam Judaeorum, &

multi aliipii, å quibus varia _praecepta

rnornm Tuntinculcata,proutexScriptu-

\ ra videre eftjquae eft perfe<fta morum

regula,di<fta^&faxfta exemplis monfträs,

& _xcuya ΉαΛ&ύματκ^> ctTka των ΐης φύσεως νομών άναμίμνησχα, Ίφ^ α· å\i- tp&eipeν ο χρον(&μ%1& ^{την των} αν&ρω$σων ρ-α*

*3ωνψ 7ης (ρύσεως γράμμάτΛ, TUV7U ό της

φύσεως ^{στοιητης} ϊλ}# των''οιχαων αν&^ξάψΗ

i χΐξύχων. £m) Non novas afferens tra-

äitiones,

fed

natura

leges

in memö- riam _fevocat, & natura

fcripturas

quas (1) Zentgrav. Art» j.φ» $o» (mjTheocio-

retus Tom 4»fol,²8i,

mMκ*

qnas

temporis diuturnitas hominum

ne¬

gligentia corrupit,

naturje c011

dit

or

per prxcones

fuos refcribit. Atque_*

iic hasc do&rina moralis extendebat

fe ad tempora

Ghrifti, ubi

^quo

perfe-

£ior ac fan&ior Do&or, ^eo quoq; ex-

plicatius Jus Ν* iii

fermonibus iuis

^co-

ram populo habitis

complexus eft.

Nunc ad Gentes Judaeis proximos* do·

örina?laude

celeberrim^s, sEGYPTIOS,

memorabilia quaedam inde

colle&uri

nos convertimus.

QUantum

_-genioin

hi fua

_artibus

perfpicacitate inveniendis

ac

ac di- in-

fciplinis

excolendis perfecerint,

nemo ignorat fane , qui

AiTyrios» Phasnices,

fåthiopes,

Chaldasos,

Grascos,

omnia

fua tam divina _quam humana ab iis-

dem accepiife>fibiut vere ita certe per-

fvafumhabet,quae eorumfapientia

mul-

tos in tantam admirationem rapuit,ut

hos fummi ingenii homines nihil

hu¬

manarumfcientiarurn latuiflecredatur,

& earum ope

humanis

quoque

operi-

bus majora praeftita eife, adeo ut ex

Philofophis Gra?cis> qui

pra?

reliquis

fapuernnt Thaies,Salon, Plato, Pytha-

goras» Eudoxus, Democritus, Lycur-

gus ad eos iter fuum inftimerenc, ^ar- canioresque fciendas haurirent} ita ^» quoque non dubitandum eft, quin e- tiam fana rnulta de egregia de J.Natu¬

ra inventa .häbuerint, iHa ^autera ex

varioipforum feriptionis genere my- ftico_{»ifaero 6c}obfeuro,eruerenon mi- nimi eft labori^, prasfertim pum pau-

ca årerum harum feriptöribus utpore

Diodoro,Jamblico, Herodoro autStra- bone de Jure Natura? intelligere,fit in promtu, 6c quoad onrtnia fua membra

a nemine adnuc fuerint explicata. Et

ii vel maximé jurisprudentias 6c Philo- fophise moralis placita a memorato illo Hecatjeo apud Laertuim ^$ (n) fue¬

rint expofita, ejus tarnen tea dudum

aevum feniit, Illud qüidem verifti-

mum eft, hios in varios _errores, Juri Nat» plane adverfos iapfos ftiiife, va- riaanimaiia ut apirn,hircum, Ibin »fe¬

ien^, Scarabaum aliaque fibi imgentes

nurnina,quin6cporrnm, caepe quoque, veneratiane funt proiecuti, ira ut ab-

*"

;i O ho-

i (η) Proeraio de Vitis Phüoföphorttm,