JOHANNIS DELATORIBUS,

<5. n, a.

DISSERTATIO

JURIDICA

^,

De

DELATORIBUS,

QUAM,

suffrag. consultiss. facult. jurid.

IN REG. ACAD. UPSAUENSI,

Sub PRAESIDIO

F/Rf AMPLISSIMlATQU

Dn JOHANNIS

ERICI FICK,

PHILOSOPHI/E ET jurium

doctoris,

ATQUE JURlSPRUDENTIit

PRACTICA

PROFESS- REG. ET ORD.

publica: bonorum censura submittu,

PETRUS KRÄMER,

west. erwik!aostro-gothus.

IN AUD1TORIO CAROL. MAJORI D. HL

JULII,

ANNi MDCCLIV.

fl. A' M. J. v

UPSALIA Excud, LAUR. MAGN

HÖJER, Reg. Acad- Typ.

VIR Fluidmum Reverenåo_atque |

Ch&^fpvo ,

DmoNICOLAO MEURLING,

PASTOR! in Hult & Eds- huk Iaudatis-

fimo, AVUNCULO

Propenfiffimo ^, Caris-

firno.

NOB1LISSI- MO.

D.no CAROLO

MEURLING,

In exe re« tu Rede Iifi CARI¬

TA IN EI LocumTenenti,

maxime ftrenuo, AVUNCULO exoptatis»

fmio.

IS,

Plttrimum Rev^erendo CdClansCum,

Dn. Cand. JOH.

MEURLING,

PASTOKI in Aikeryd &

Breddad vigilantiflirrio^> Sc adjacentis Diftriftus PR/E-

POSITOmcntiffimo,

AVUNCULO_quovis piefa-

tiscultufeirperprofe- quendo.

Plurmnm Reverenrfotf Clans fi>vo\

D:no CAROLP

AXELIO EÉN,

Legjonis Smojartdicee ^, quse equo merer, PASTORI

latidäutisfimo.y'.; :'

ALFINTITonoraits- liflia

Ob

^bas

^{mnumera ftudiorum} paterni ^primitias adfcBus

^{3 ut}

documenta

^inde

^pH

ahqmd gratique animi indicmm exßet,

da_t, dieal, dedteat. ^{. , ,}

Plurimum Reverendorum, Nobilisfimorurr* & Clarisff-

motum_, NOMINUM VESTRORUM

mitor devotus,

PETRUS KRAEMERr

VIR O,

Admod^um Reverendo atque Clarisfimo,

Dd. Cand. P E T R O

MEURLING,

PASTORI inKrigsdalba meritisfimo, AVUNCULO, omni obfequii gcnere Kternum

profequendo.

C\um

^cumenta

omnia JoltctUus perpendo, perpendo illa propenßsßmi affe&us do-

an-

tem

Japws

^y qua

inde ab ipßs fere inen•

nabuhs weis

larga prorfus & maxime bette- fica

in me

contulißi

manu, tantum

abeßy

ut

ea

digne celebrare

ne

dt

cam

demereri,

queam.;

ut, ob verborum paupertatem ^,

potius fateri

cogärv

Tuae bonilatis magnitu

dinem

piis htfee conattbus weis obeße, qutbus

gratam

in

Te

animum, eß, teßa-

vi ruellem.

ßßtod

enim ^mapis

cogitari poteß beneficium,

quam

quod mihi, parentibus orba

^-

to _y

fponte 1

ua

praßtteris

^,

quicqitid

pater un- quam

filio praftare potuit

:

quod Tu

^{a cura} e*

ducatus _y

Tuisque praceptis mflitutus, nihil in

Tuo contubermo m(i /anffum

honeßumque mi-

derim ^:

quodque dulce

^cum

Adußs commercium

* - habe-

habere iicuerit: £ff

demque quod hac jam foren- fis tiroami rudimenta latus deponere potuerinU

ajero tantisque

Tuis in

me meritis pent mnumeris, _qua,

dum vixbro

,

lubmiffa

men-

te

gratiffimus rcenerabor, hunc demum adde

cumulum _{3 ut}

publicum hoc qualeewique Spe-

amen,

quod

pia

Tibi, Avuncule CarisGme,

hek

offert

manus.

Serena,

quoque

fronte ad-

fpicias. Da

quoque

id preabm meis, ut ore¬

das _, neminem in

Tc obfervando excstatio-

rem, in_quo

Tc colendo

^me

neminem fore

^un*

quam

reltgiofiorem. Fale

^,

Qf

me^,

qui pro

perenns

Tua, Tuovuwque Jalute Coelefie Nu*

men

implorare

^non

deßfiam

^,

fohta Tuae be-

nevolenUa

femper eommendatum habe.

Ädnaodum Reverendi Sc

Clarisfimi

Nominis TUI

tultor bumiUinutty PETRUS KRÄMER.

L A;.

%

$:

I

n Societafem Civilem fefe _congrega-

runt homines eam inprirnisob caus- iam, ut crekenti malorum turbs ^tan-

to facilius irent obviam, atqueadeo fe, cum fuis omnibus, ab injuriis

eorum & infulcibus tuerentur. Hinc

perfefta

non

poteft ulla cenferi Kespublica ^,

ubi adminiculahuic

fin i congrua, vel nulla

funt

inventa

& infiituta,

v?I etjam ea, quse ad manus

funt, lecuritatis de-

fenfitandas remedia autnon rite adhibentur & adpli-

cantur, aut, quod pejus eil, negliguntur penitus.

Sunt _vero, inter prascipua civilis felicitatis funda-

menta Leges bonse & fapientes ^,

quibus pleraeque

hominum Sociatorum aÄiones externas itadetermi-

nantur, ut non videant foluniomnes,

quid

iuftum, quid honeftum,

quid

ve minus,

fed etjam pcenis in

rnalevolos legum violatores confiitutis ^,

ab

a£h"oni-

Ixis injufiis & turpibus abflerreantur.

Sed

quem- admodum ^"

leges, quamvis optimae

^,

fine adplicatio-

A nc

•m DELATORlBUa

ne Sc exfecutione nihil profunt: m eis Rempubli-

cam earere non pefle mänifeftum ^ed? qiiorura ope¬

ra Sc induflria faGis, tam bords quam malis, fua, legibus definila^r adjuttgonmr confeGaria. Sune

autem iUi vel Judicgs, quibus contrqverfias inter conciWédfortas

coghöfcendlpdidndicandi & Seiini-

tas exfequendi poeedas efl comimfta, vel Cenfores, qui vitam & ^mores aliorem

cfbfervantes id

agunt,

ne impunita maneant'deliGa; quoram neutri, le-

gum iufficienti Cognition# &>-debita injudicando ae- que agendoprudentia deftituti, juflitiam tuto Sc m tlliSer adminiftrare

pöSunt.

Quid vero

horum fin*

gulis in praxijurisprudentiae civilis fitobfervandnm,

exponere me um non ed inditutum, utpote qnod &

alii,magna ex parte explicueront, & nodras idemö-

■rnnino vires fuperat ^; llkid vero nobis -filmfrmus- negotii, ut ardtiam' faf's Sc intricatam de DELA-«

TOFIBBS doGriham, brevi qobdani Diflertafione, Ipectminis Äcademici loco ill öftremtis. Quod pro modulo ingenii, faGuri Tuarn, Renevoie LeShr^^cen-

luram nobis expetimus mittoreni.

i

^•

Si

Ddatorit vocabulum, a deferenåo, tife omnes uorunt, originem duck, atque generali dgnificatio?

rre eum denöt.at: Om réigéfié atque jäcti narfätio-

nem ad atium■qiwcunqite5 medo aut anmo tränsfert ;Se-

cunc!um CGNSTANTINUM i-MRMENOPG-

■LUM aiuern in Ept. ^ur, -Tit. V, auGordidtur 8c ^-

eaufia ptödendi alicujüs negotiivel rei, qua? aniea

DE DELATOpBUS. f

incognita, ab eo poftea detegitur aedndicatur. Et

hoc quidem fenfu ^cum Denunciatore convenit, qui,

ad mentem Juris "Canonici,privatim vel de male fa-

&o ipfum auÉtorem admonet, vel factum apud fa-

crum Ordi'nem aut etjam Magiftratum indicat. Genf;

BRUNNEMANI%s EcckßaßCap. 2. L. 3. Apud

Romanos ^veteres frequens hujus vocabuli eratulus:

hi autem delatores ^eos in primis vocabant, quibus

bona eonfifcanda deferre, ac alias legum transgres- fiones detegere, fdlenne £uit: L..2u&feqq. C. De

Delator. unde & Ulis criminum publicorum Delato-

'res djcebantur

Quadnuplatores,

quia ^quartana in bo-

nis reorum partcm infbr ddationis prsmii autmer- cedis confequi-folebant, teile PL AUTO in Berfa. In- terdum etjam a-ccufatoc occultus vel Calumniator Delatoris nomine venit, quofignificatu^vox illa LO- MITIANI memorahilis apud SVETON1UM eftin- teliigenda, ubi hunc in modom dicit; Princeps,qui

Delatores non caßigat, trritat. Sed abufus heic de¬

latoris diligentia?, nonresipfa, earpitur. Nosve-

ro vocem fumimus in fignificatu forenfi, ut DELA¬

TOR, Svethice 2Cnßtfn>0te/ is dicatur;,Quifattum, legibus contraviumiis, quorum intereß, aut jußitiam fuaml&Jam vindicare, aut meritas tiocentt publice ßa-

tuere pcenas, ßudio qui

dem,

fed minus baud rarodire-

Be, indtcat. Sunt autem illi, quibus fa£ta ficma- nifeftantur, vel jndices ipfi, vel alis perfons, pri¬

vata? aut public», ^{per quas} in Judicium^{res aut} a£tio controveriii deduci poteft, vel debet. Unde _patet,

non omnem fa&icujusdam denunciationcm inaican-

Aa ti

4 ^{DE DEL}ATORI BUS.

ti nomen Delacorfs imponere, fed eara tantum, qua? animo licem excfcandi fueric inftttuta.

§. III.

DifFert igicur Delator ab Actufatore 8z After?,

«tpote qui fuam uterque

a&ionem

aut rem concro- ver(am non tentum judici indicat, led etjam proces- lü legitimo

illam in foro ipfe difeepeat;

cum tarnen DELATOR , qua talis, occalionem lolum canftse

inter atios ventilandae prsebeat. Fieri quidem ^non

raro (biet, ut idem, qui rem detulerat, accufandi

partes in le

fufeipere

teneatur:

cfr. Cap. LV.

§. i.

SR. $3. Sed tum aliud ipfi datur ^munus, 8z confe-

quenter, alia jura

8z offic'ia ei

competunt. Cete-

rnm Acculator ab AQrore non nihil etjam difere- pat. H'<ec enim voxr

licet generalior fit, 8z

querri-

eunque in jus alium

deducentem

denotet, ex ufti

tarnen reeepto agenteni in caoffis

civil

i

bns

defignat,

quem nortra lingua

^dtflflfce

dreirnus. lila autem a-

åorem caufTarum criminalinm SUitlagaEftf/ fre- quentius exprimit. Unde hmul ^patet; non tarn

verum litis DominumjSRdtedöanDctr/ v~el partemhe«

fam, Delatoris obire munia, quampotius repréfen*

tativum qui &,

ßri&ius fumto vocabulo, fetis

dicitur

54fdtanDe cfr. _{p. 787-} cum pag. 789. jufiiti<e ®dr- tet;cumdelifcüajn primisenormia&populariadetege-

reatque Judici

indicare

^omnes,

quibus

certa obtigic

eorum cognitia, non poflint fotum,led &, ob fecu-

ritatem civium promovendam 8z innoxios a malo-

rum

opprefitoneTiberandos, omnino debeanr,

pee-

»am, in confcios fcelerutn conflitutam, fecusinfe

de«

DE DELATORIBUS. * derivantes. vid. Gap. IV. §. 3. 4.SDef.Jßiöf*arc.

1687, Cap. 2 <5. 7.

§. IV.

Ed Delator is, qui fodtum aliqnod legibusad-

verfum velper(evelpér

alids,apud Judicem

defert, {5.II,ndeoquenec partes ftiasriteperagere poterit,nec Judici fufbcientem inquirendi rationem fuhrnmidra-

re, nid ad rem legitime deferendam Sc idooeus jpfe fuerit, & idoneas dmul delationis fuar radones

& fa£H circumdantias adferre noverit, Idoneuszu-

tem, feu habilistnm demum ed Delator, ubi nul-

Io mentis aut corporis fiotabilt defe&u prsepeditnä

rem gedam rite percipere & debito modo aperire- poted. Noit valide igitur

deferunt

infantes 8z alii

rationisufu dedituti: necadverfus civem bonar exi-

ftimanonis valebit delatio, fa&a ab homine infamia maculato, vel manifeda calumniandi Iibidine norato;

nid ea dacim adduxerit indfeia', qtise, ex inquificio-

ne generali comperta, fa&i exidentiarn plus quam

probabilem

reddunt. Et

ridiculum iane

foret,

(i quis in^re

vifu,,

vel auditn,tantum perceptibili Defa-

toremagere vellet, etb tarnluminis, quamaimum,u- furaefietprivacus. Nec legitima &a/udice acceptanda

eftdelatio, (? quisfacinusqnöddam in ge nere&a norc nullocommidum^narraverir,w////jobie8-i,velkibjecH,

loci ^allt temporis, circiimßantiis aäjellh, illoneqtie

jnodo expoßto, quo hoc ipfi innotuerit. Nam in

Iiis maxima veritatem invenrendi fpes redder. Ce-

terum ex di£Hs pater, norr tam rrrulta ad habiliratem

Delatorisrequiri^yquam adTedts legitimeadmUten¬

des. Htenim, uralia taceam? nec in propriacaus-

a DE DELATORIBUS,

fa5 11 scmjurati poflunt tefHmonia dicsre: JUeaiitem

fsep

iffime etjam injurias fibi illata? ad Judicium de- tert, nec ullum ipfi ius juranbum ordinarie impöni-

Dur,. fi exceperis calus, qui in n. & 34. Cap.

XVII 91 Ä- habentur, vel ex juris analögia &

paritace rationis, inde poflunt deduci. Eft etenim

onus quoddam delatoribus, proprie fic dibtis, in- jun&unl, a quo immunes lunt, qui ceftimonii fe-

rendi partes iulceperunt; fciiicet ^ut

proben

t, ü podulatum fueric, veritatem fa£ti delati; quod

niö

vaiuerint, incidunt in earidem isepius ,quam lubicu-

rus fuifiet _{accufatus, poenam,} Cap. LX 0Ofb33. Te¬

iles _vero, qua tales ^, adferta fua probare nunquam

coguritur, nedemonflrationes extendantur in infini-

eurn; 4ed ejus loco tarnen poenam perjurii ^non evi-

tant, ubi _pars alterutra Iitigantinm, eos (iudio falfa dixide, legitime oftendere poterit 1. c. $. ^1. & Cap#

XVII,

§•

18# & 19. SK.

&

§. V.

NotioneDelatoris fic breviter evoluta,~ad^unam

vel alteram,quam fubit,divifionemjam pedem pro-

movemus.Et primoquidem DelatoralitisVubhcuseft,

alius Privatus. PUBLICUS is dicitur; Cui ex officio,

quod

in

Republica

gevit,

deliäa invefligare

delinquen-

tes

apud Judicem defevre, ineumbit. Non

utique ne- gamus,

fed

potius antea §. III. monuimus; cives

quoscunque ad violationem legis, tum follicice prx- cavendam _{, tum ,} ubi exflirerit, tempeflive indican- dam, eile obligatos, Sie Magiftratus quilibet, five

In-

DE DELATORIBUS.

tuperior

Ille

fuerit five inferior,

vel

per

fea vel

per luos adminidros, icl quidern agere debet, ut legibus

fua condet fanSdtas, atque civium inter fevigeatie-

curitas & eoncordia. Übi ^vero hi velJudices funt,

vel Exfecutores, Defatorinn tarnen publieorum no¬

mine infigriiri nequeunf; cum a pptiori

femper de-

nominatio[fit indituenda , Sc fama tunc

fuppleat

vi-

cem Délatoris Gap. IV. §. SiiS. Irnmo Judex qui¬

dern , qua talis, crimina

&

male

fa8:a

^{civium ex-}

pifcari nec terietur, nec commode hoc faeere poted,

Ulis enim partibus

iatisfa£tum

novit;

übi

eontrover-

flas <Sr diflendones, legitime ad fuam disqoibfionem pertinentes, &, aba&ore publico vel privata, inJu¬

dicium dedu&as, redte atque, uti decet, ex judo&

aSquo dirimere potuerit. Et Ire, tibi injurias,Jnno-

adis ab fMpröboriim foeda cohorte illaeas, animad-

vertit, Sc adeos defert, quorum talia

fada

detege-

re, lontesqne in ins vocare intered ^; tom non mfi¬

ltere Judicis publica ,vfed priväto potius iuRstiae Sc tfanquillitatistueiidse officio, defungi

eenfendus

efh

Prudenter ^tarnen Sc cireunifpe&e in-ejusmocli cafi*

bus efle agendum ipia res docet: nam fttidium vin»

diSbe proprio turpiffirniim ed, multisque erroribu's

viarn pandit ; cujus proinde fiifpicionem fi ineurrk Judex, fuam exiflimaeionem atque adeo au&orica-

tem non levrter mintiit. Sed hatc caiitela commu¬

nis ed 8c cuivts, jfifticiam vel quasrenti, vel admi- nidranti, fedulo inculcsndad Verum ad Delatores publicosredeamus. Sunthiquos veUrenarchas,?5rtDé-

-jteRUtXt!

^{vel ..morum}

Cenfoiresy d

ex-

fe DE DELATORIBUS.

exterae'quardam Nationes vocant; eo, quod ad pa*

cem civium internam morumque integricatem con- fcrvandam , infignirer conducant. In Patria noflra

tales utique funt Fifci Procuratores, vulgo Fijcalert

quorum diverla func & varia, pro varietate objeQro-

rum _, munia & nomina, nec non varii dignationis gradus. Alii enim in adminidrationem juftitiae, fi-

ve in fummis Dicaderiis Rtgiis five in aliis Judi-

cjis, intentos habent oculos, Acivocat- Fijcales ; alii per urbes, rura & focieartes Metallur- gicas, vigilem

juftitiae

curam gerere & fraudes quas*

vis, _quantum in illis, impedire debent, ut ©WDÖ-

£flflAlii ad male adminiftra-

tam rem telonariam apud Judicem deferendam con-

flituuntur, quales (unt Inlpe&ores teloniorum, Con- trarocularii, Vidtatores, qu&que plura funt hujus-

modi officialium nomina , paffim obvia. Huc _fpe-

ftant etiam illi, quibus filvarum & venationum cura elt concredita, & fic deinceps. Sed fingulos perfe- qui & recenfcre ^, nodrum non eft inditutum. Ob*

fervamus _tancum, Publicos Delatores & eos, qui ex officio _agere tenentur, efle fide digniores ^, & hinc,

fecundum praxin, rarius, quamPrivatos, onere re-

conventionis premi ^: quin 8z illorum contra reos, quorum res gefhs ipfi tantum viderint, fuppleto-

rium valere non nunquam teftimonium, antea mo.

nuimus, & ex §, II. Cap. XVII. 9^35. liquet.

§ VI.

PRIVATUS autem Delator nobis dicitur, qui

auf

generali ad leges

fanäcJervandas

obligat

ione

du

Bus,

aut

DE DELAT0R1RUS. ₉

mit proprio etiam imminente periculo feil damm ^commo*

ius ^. fhbfttßi, quod a regulis jußitix abhorrere intelligit,

tel chrtblo litis Domino^ vel /lélovi publico, vcletiamJu-

dici aferit, ut delj bl^am publicepimiatur, c> Ußo, quam-

tumfieri potcß^ reparetur. De iis, quse privata cujus-

vis jüra violant, non rarae funt in foro privatorum querela: ; de pubiicis

funt

rariores: de malefa&is quippe, fibi przecife non nocendbus ^, fepius privati

filenc, ob periculutn reConvéntionis; fed hoc ipfum

non fine _magno detrimenco Reipnbücae, cujus iu- tereft, tit deli&a in civitate puniantur. Non icaque vituperandi lunc Delatores, etiamd Privati ; modo jude 8$ prudenter fuas partes obfervenr. Hine^, &

quohiam fraüdes, contrapublicum bonum adhibitx,

a privatis, qui immediate non lasdunrur, tardius ob-

lVrvari folent, Delatores aütem publici non lernper

& ubique adefle poflunt ^r varia privatis Delatoribus, pariter ac pubiicis ^, ad folerciam eorumacuendam,

cendituta funt praemia, Sic multa& varia funt de- Iifta, ubi vel

ipfum

^corpus controverfum, vel muk

£tam qnandam pecuniariam, eamque aut totam, aue qua certam ejus partem, Delatori lex adjudicat: in ä&ionibus enim popularibus ^, deficiente vel vero li¬

tis domino , vel a&ore officiofo, mul&a illis regula- riterdehita, ex analogia juris, Delatori htique cedit

Privato; ne promeritam delinquens effugiat ^pcenam, legibus determinatam. Sed necdefunt, qui.horren-

do caluniniandi bk laeaéhdi pruriru incifati

iaÖa

^de-

ferunt, vel nunquam, vel faitem non ab eo, quem criminis■irtfimülant, pätrata. HorumItaque malitiae

ß _re-

io DE DELATORIBÜS, t

repnmencfe

pceias kx flatuit gravißioias^-r eadem quippe cogrtur

kibire

mala^, quavåkeri innoxio quis machinatus erarvid'. Cap.LX. §. 1,501 SvSunt etiant qui, legis ätit faéH _ignorantiä3abor3ntes facta inJu*

dicitim deferunt, qaoruni vel verkatern, vel quali-

tatem _, nondum faris perfpexerunt :: hi cfebita _qui- dem, fsd miciöff, peena fuam iuunt imprudentiam,

ii, non ex malitia leu feedendi animo innoxiumde- luiifie, Judici confiirerit 1. c. 2.

i

m

Altera fic ^erit nobis diftin&io mter Detafevm APEKTUM 8z OCCULTUM. Ille eft, Quipahm9

cre velJcripo ^, faflum alicims malum[it^adeferty ut fuam delationem if/f cujus faflumfic manifeflatiir,igw-

täm ejffe nolit. Hic certe modus deferendimaxime eft

ingenuns & fincero veritatis acjuftitiaeamatore di- gniffimus: cum nee turpem malarum ar t tum £pe-

ciem pr^beat, nec delatum^a beneficio reconventio- nis excludar. At, cum vik melior fit _aperta vis&

proterva maforum audacia, quam occulta fraus,per- fpicuum ed, apertam delationem ^, led infufficien- tem, non folam efie jufiae Delatoris cauflas no- tam : hsec etenfm ex aliis controverfantium aut

fafti circumfiantirs re&ius eruitur. Occultus autem

Delator audit, Qui maleficium aliquod^t uni cum ejus

auflor_C) domino litis, judici aut afl^ori publico^, indi-

fri > vel de eodem dißipat famam7

filentium

taweny ö

PE DELATOKIBÜSi

nommisfui omiltatvonem, femper (5

uliqné [ibifaci-

feens. Hic, _quamvis occultus dicatur, ^non, tamen

femper pro'malitiofu rei Deiatore habendus eft, in;

primis nbi: magna delad aucloricas nimium ipft

ereare puder periculum, vcl etjam deliHum ^es-

fet maxirni momenti & malo_rum. confechrio-

rum ferax» adbuc vero dubium valde & _ge»

nerali, fed cauta ^f mquifitiorie examinandum. Et nihil obftatj quo minus ip(e Judex, penfitatis,qua«

adfert ejusmodiDelator , rationibus & circumftan- tirs fa&i, deferenti promittére poflit occultationenx Hominis; hac tarnen poftta conditione,. ß vera &

fine fraude in venta fusrinc,, _quse detulerity vel De¬

lator iple eadem legitime probare non valeat.. Sit

vero falfam St malicioftm fuifTe delationem even- tus docueric, tum non tantum no men Delatoris.

(i faBam ab eo efTe delationemprobari queat, pti-

. blice aperiendum, fed & pcena ^, legibus determi»

nata, ipli eft irroganda: liemini enim frans im prodefle debet,

§. VIII

An Delator fimulteßis effe

poffit,

quseri (biet aptid Jurisprudentäse Francas Dolores,&quidem

non fine nfdorfes nam qujeftio hrec dubia _atque

intricata non nullis vila, St decifto ejus _{in praxi}

non raro maxirni eft momenti, Nos, falvis alio»

rum fententiis, ita calculos fubducimus. $\ deJa-

tor eft Publicus St fa&um iuis oculis vidit_{; tumnar¬}

ra»

tl_ff DE DELATORiRUS.

*w w;Ui'? -• v• "*••* •

ratio ejus, vi muneris ipfi injunch, pro rationc.

circumftantiarum, vel femiplenam, vel filtern lerr.i-

plena minorem, inducit probationern; liifl idern fimula&ör fiierit: accedente _vero interfignio, vel

jiiramenco ejus1 fuppletorio, qnotiesVilli locus efl,.

pienam

utique probandi vim habet; rarius tarnen, üt teftis, adrhittitur. Sin Prjpatus; ^{tum ante} omnia

videndum, ^{utrum in} catifia, aliqna ratione fibipro- pria, an vero prorfus aliena, delationern Culceperit.

Priori calu, per expreflam legis literam, a teftimo-

nio dicendo excluditur. C. XVII. 5.7. % 33. <£}

må tben mitma font fjelf eller

§mxé

ffylDe-

mdn bafroa i fafen Del/ eller funna _n^ttaeller ffaDa t^crcf mdnta. In calu fofieriori^ ubiquisin- jtirias altericuidam illatas, publico tantum commo-

do & propria confcientia commotus Judici, Prse^

fe&o Regia ^, ceteris ^, indicat, dilpiciendum;

utrum caufla criniinalis fit, ^{an vero} civilis. In;

iriminalibus Delatoren! _, etiamfi ingcnuuin fiele^-

que alias■ digniffimum ^, tefiari tamen non pofie ^, locus, ^ex Codice Fredericiano _nuper citatus, ex.

prefle docet: & 1 bråtfmål tficn ^/ jom angif-

mue dr / eller t&e / fota riefte tljercm utfprtt.

In civilibus autcm Delatoris t-efhmonuim aliquan-

do valere vel ex ipfi legis re(lri£Bone coHigitur,

»Scilicet , ubi quis nu) la' fpe p no prii commodi nul- löque in perlonain delatam odio concicatus _, (cd juRo veritatis amore duäus, indicae, _{qux minus}

réöe fieri, vel fafta efie , certo cognovit ; tum

nihil, me quidem judice, _{obftät, quo minus te»}

•

, fiis

DE MLATORIBIIS. _j3 ftts haben^{ty r} omni exceptione major, imprirais <1

inrcrflgnio, vei alio quodant rei aut faefnorfe indicio , rette- munitus litv _arg. Cap*

XVII. §. 3, ® » & Cap. XXV. $. ^i, ejnsdem*

ticr g gl : ifca» _quoque y Gonfentiente praxi, novr-

mus ^ rnemhra fociecatrs ^, pro Delatore ingsnere

& ccrto habits, nki alis obflirerint impedimentä

8z fufpiciones, fuiße ad teftimoninm ^, legitime ^nt

iudieio

perhibendum, Iferoper admifla.

Multo mi-

mis eeffimoninm ejus erit repudiandum, qui, ab

Adtore vei Domino- Ikis mterrogatnsextra jnäi- cium r fponte lua ^, led per querekmi potior,

quam toilo vei litis

movemfee

vel injuris iiiferen- dve animo, refpondet ^;• hoc vel illud factum Hbi?

effe lub bis Gireumdantiis vifumv Hoc eniw ca~

ki Delator non nili improprie dici potefl: ^, nec lallus faeile celifs haben' poßer,,Ii quslibet faclr

narratio pro- Delatione eilet habenda. Interim Judici fu-rnma in hoc negofio circiimlpeftione o- pus eil^, ne vel teftern

habitem

reproband^{o ,} vel merko (ufpe&ufn admittendo, alieujus juftm pe- rieulö exponat eaufiam. Quemadrnodum etiam,

in delationibus _aeeeptandis <£r inquikionibus for.

mandis , non minima erit cura ne proeeflus aut fr ultra , ant non vere lufpefHs ^{, ne} dicam inlonti- feus , mof Uns ^, publice inflittfarur : nam Sz beic lero , nifi prineipiis

obditeris

^, medieiha paratur..

Rogandus igitur

efl DEL

S O. M. nt nobis fpfri-

lum fapiencis

fergiri äigfieturquo,

^{ad metam}

emnibus nollris a&ionibus propoficam cunfU

dirigarTtUr, St/mii nempe Creatoris GLOKIAMf

Mon tres eher Ami,

J'

^{cöeur dans}

ai tres granle

^une

raifon de

^occafion (i favorable

me repuir

que

de tout

celle

mon

qui

fe prefente, pour Vous montrer mon

devolr &

trion amitié , en Vous felicitant ^, fur l5 ouvrage que

Vous donnés au public; & ^comme la vertu & la diii-

gence ne font jamais fans recompence , j'

efpere

que

Vous tirerés un jour le fruit de Vos peines.

C'elf ie

fouhait cle teiui qui fe dit

C3

^queduite

feroit

^mondemandent

m'cubüer

^{amour pour}de

moi

mon^Vous

méme

devoirj^&

fi

^vetre

je

Je

negligeois

ne^heilefaitpion^con-

ce

eher Coufin, fi la liberié que j5 ofe prendpe elf par¬

donnable; mals je fai que mon intention

elf la meii-

leure du monde. J'ai lu le projet de T ouvra.ee que

Vous allés donner au pub!icr L3 erudition la

force,

la netteté 1' élegance tout y eft dans un

degré digne

d3 envie , & les applaudiffemcns qu'il recevra

feront

fans doute confirmés par la pofterité* Je fuis avcc Mon eher Ami

de ßoholm le fixieme tTav-rill'anMDCCLi V.

Votre trhfidelferviteür

& ami,

PIERRE YCKENEERG.

éftirne

Mon eher

Coufin

Votre tie bumble Serntcur

GEORG. MEURL1NG.