ANNI IT

DEUS FAFEAT COEPTIS'

specimen academicum,

De

IΝ IT I Ο ANNI

VETERUM

SVIO-GOTHORUM,

Q_u O D ^,

Confenfu Amphßmi Senat. Philofoph.

tri Regia ad Sal am Λcademiα, PRyESl D Ε

VIR Ο CELEBERR1MO ,

MAG. Α IM DR Ε Α

i C Ε L S I Ο,

Aftronomix PROEESSORE Reg.& Ord,

Ne

Reg. Societ. Lit. & S. SECRETARIO,

Ad Eruditorum Examen modtfte defert

1SAACUS VALLERIVS ,

RE KAR LI A - SUDERMANNUS.

In Auditorio Guftav. Maj. die 22. Decemb.'

anno mdccxli.

Horis ai te meridiem jolitis.

U Ρ S Λ L LR Impreilum*

VIRÖ NobHifiniü Atque Amplifßm&y

Da GEORG· VALLER10>

Regii Collegii Metalhci ASSESSORI Confultiffimo,,

& Societatis Regiae Scientiarum Upialieniis MEM·

BRO Digniiiim©,

PÄTRONO Patrui loco astatem devenerando.

Admodum Reverendo atque PraeUrißimo DOMINO,

Mag. J O II A NN 1 JUNG,

PaSIORI in Jåder & Barfwa, adjaccntisque Diiiri*

dus Ρ R O S IT O Μ eri ti flina o

Ρ R O Μ O T O R I Cerciiiimo;

Plurimum Rev er endo a c Clariftmo VI ROY

Dn. GUDMUNDO HUMBLA,

Ecclefiarurrivqua? ad Tiula & Sundby Dco coliiguntuc

PASTORI Laudatiflimo i A V U NC 11 LO HonoratiBimo,

Ob multa favoris documenta Parentis loco venerandoi

ADefl ^{gratijfimi prtdicAre} tandem ^{liceat. animi} dies ^* Uli ^{munufculum Aceipite ,} Patroni Optimi, ^itaque. hocce ^, cbartaceum ^Promotores quo mihi ,

vet Vos Summtu rerum Arbiter in Annos bette muitos Cd o%

13 OS _, querum de inßgni favore, ut buc tuque, itA Cd in>

Ampliflimorum & Clanilimorum

i

cultor Cd client

ISA A G US VAL

VTRO Maxime Referenda & Celeierrime^

Dn. Mag-MAGNO BERONIO,

S. £. Theol. in Reg.Acad. Upfal.PROFESSOR],Ven. Con<

fiftoriiEcclei & Acad. ASSESSORI, & Ecckiiar. Dißri-

dus Lagunden£ PRAiPOSITO Graviifimo,

PATRONO ad c in eres* cokndo*

VI RO Admodum Reverendo at% Praclarijfimey

Dn. ER1 CO HU MB LA,

S. S. Tkeol. LECTORl Reg. GymnaflStrengn. Meritifii-

mo, nec non.PASTORI· & PRAiPOSITO Afpoen-

fium Vigilantifllmo,

AVUNCULO ob beneficia prorfus iingularia omni, qua par eil ^, animi obfervantia perpetim colendo.

VIRO Plurimum Reverendo Bottiffmo,

Da ER ICO RAMSTEDT,

Ante hac PASTORIS vicem tenenti inTiula & Sundby,.

jam vero ibid. Affinis fui ADJUNCTO MeritiilimOf

AVUNCULI loco omni hono-

re profequendo..

maxima Veflra & innumera in ^me collata beneficia publice3

In ulgentiffimi, Exoptatiiiimi, fereno vultut in teßeram-

qtiod jam Neminibus Veftris confecratum volui. Confer-

thnigena feluitate abundantes. Sic Utw ajpieiam Pauro«

poßerum mihi gratulari qucam< Ero, dum vixero8

Nominum VESTRORUM

kuwiUtmtM

LERilk» Giöransfoßi.

In DiiTertationém De

Novo Anno Vcterum Suio ^- Gothorum»

Ah

Amuißmo

Dom. IS A AG 0 Jf/1 L LERIO

Belle admodum atque eruoite concinnaum.

Ρ Atribus Mos fuerit ut fueto remeantia brimis dinumerare terrpora fuisj gyro

Quaeque novo dederint anno cunabula» feilif

Lufibus & blandis concelebrata jocis:

Sedula Vallerii iprae/enti tradidit aevo Cura > Aganippaeo cura probata choro.

Ergo, Isace ^, Tibi Ventura affulgeat aetas Candidior, fauftos accumuletque dies.

Utere avi dextra, precor. aequis utere fatis.

Mitibus aufpiciis utere, fine bono.

Aevum pande vetus, fruere ac praefentibus annis.

Sic prope, quod referat praemia* tempus erit«

deproper, j. j. amnell:

~ * * *

Eruditifjimo

Dno. AUCTORI,

Amico Integerrimo.

AEfnua fepferunt _quo litnite facra priores, ATj Tu melius Jano monflras, mi fuavtt Amiee%

Annorum meffem jamjAm ( mihi trede \ Tuorum fru gif erAm UtAmque dAbit Tibi largus Apollo,

Feftino calamo applaudere roluit

CAROLUS AMBR. WIDBERG."

.Γ"!ϊίΤ Cjfc'3

CAPUT _{PRI MUM.}

Vt teres Svio- Gotbos anni novt initium a

feflo JUL duxifje oßendit*

$. h

ITatuorin fpha=ra cceleftfpuri-

ila dari cardinalia, duo nem-

pe folilitiorum totidemque ac-

quinoftiorum notiflirnum etl, ^*

quar in primordiis anni confti- tuendis plerarque obfervarunt gentes· Qusdam enim ^a ve-re,

quaedam ab aeüate, nonnullae abautumno, nec pauc<K ab hieme anni duxerunt in¬

itia _; adeo ut illae, quibus Anni Lunae-folares in ufu fuere _, primum anni menfem ad novilunium initio harum tempeftatum proximum rctulerint, nationes

j

autem annis folaribus ufa* , exordium primi rreniis

cum ipfo punilo cardinali conjunxerint» Romani, ex

ordinatione^OM/^/circa acquinudium vermjma men·

A - fe lu·

2 ^ )of Hl·

fe lunari Martio pnmitus ^f deindeex rnfliiftito NUMsE

POMP I LIr a noviiunio hrumaii anni habuere exordium.

Hinc eleganter OViDlus a).

Brummt anni prima eß , veterinjue nevißima folis.

Prlncipium capiunt Phcebus (ß annus idem,

Hebratis antiquis ut & Childacis οίίον & AGgyrtiis an-

ni principium r in novilunium aequinodio verno pro-

ximum

Grscis autew* populisque Afjatieis multisy ut

& recentioribus judxisTn novilunium a-quinoduo ^au-

tumnJi vicinum incidit. introdudo poliea anno foi

lari , M^cedones & civita tes A liar pleraeque in ipfo

aucumni aequrnodtö anni caput conftituerunt b). Ro-

nia ι ex reformatione JULll CJEZdRIS o<ft ivo a folfti·

tio brumali die ahnum inceperuntj fole tunc rernpo-

ris c"' ca diem Decernbris iignirm Capricorni ingre-

diente. Qnod fane catcndarium licet apud omnes Chri-

fha nos, progreHu temporis invalueritj Angli tarnen

& Veneti annura a fefto tncarnationis chr>ßr, die icili-

cet zy*-Martii,, cui olim atquinodium adhadtty frodie-

num ordmntur. Germani vera, Itali & Cypri Regni

incoEe annum a nativrtate Chrifti,. d. > > . Decen k o- itm aufpicati funt r). De initio anni Veterum Svio-Go-

thorum certi quidquam ftaruer? ^, res eft roaxime djffi-

ctl is, Enimvero vel tnn!h v?l admodum dubia nobis fuperfunt ^monumenta liceris confignata, exquibusde

anni forma tutum ferri _queat Judicium. Ex Scrtpro-

rtbus, pracfertim medii aevi, tam exoficis ^{quam pa-}

t rits co Μ ig i tarnen videtur ^, Ληηί principium olim in patria nofira cum folßitio brumali con/unllum fuijje. Quod

dum in prs-fenti diiTertatione, in quantum documen-

torum def drus ρ rmiferit, le vi ρ nicillo oftendere

eonabimur, Ledorem nobis optamus arqvum & bene-

volum, qui haec noilra tentamina in meliorem ^par-

tem interpretecmv

a) Lik

•m ) O ( HR· }

*)

Lib. ^v. i.Taft. Il SST RII y.b)

an ti o Maced. Sol, c ) DU FR ES Ν Ε Gloßartum in vocab, Annus.

II.

Cuilihet,> vel paiilum in antiqtntatibus patriaever-

fato

conftare arbiträmur, tria omnino fuiile Lcrifi«

cia univerfaha feu fefta anniia, in gentihimo per to-

tam Scandinaviam maxima ceiebrata folennitate. Ho¬

rum prim um autumnale vicktur ftiiiTe evchanfticom

pro annona & provemu jam fdiciter colledo * fecun-

dum brumale votivutn pro obtinenda fclici annona novi anni; tertium denique vernale itidem voiivum pro fclici expeditionum belli carum per aeftarem maxi-

me fufcipiendarum fuceeßu. De hilce i crificiis iic lo- quitar SNORRÜ STURLESON: a). pa fkyllde blota / wot

Jtetre til Ars, enn at mtp tom vetre blota til Groprar;

pri\»ia at jumri, pat ^var Sigur blot· Hoc eft: Prima fa-

crißtia fub initium brum<e pro felici annona injlitui voluit:

( O DINUS nempe ) Altera, in medio biems, pro fo Ii u- bertatet Tertium celebraretur feßum ? ciria aftatis initium>

eodemque pro vüloria reportanaa facrificaretur.

a) Ynglinga Saga Cap, FI 11. p. /0.

§ ni

Sacrificium illud media hieme inilitutum commu- ni nomine vocabatur JUL, JOL, Gimbris Jaul a),

Anglo-S 'xonibus GIULi b). DcSJGURDO enim ^memo,

rat hifioria S:t OLAFi, quod canfveverit m dia hieme

commeiTationes Jolenies peragere. Verba itafonant α)χ Sigur dr War puiWanr, medan Heidni War ^, ad bafa jyett

Blot Wirn Wetr\ ett a t Wetrnottum: ad ΜIUI II Μ IFEj R{f tridia ad fumri. En fidan er Sigurdur tok wid Kri/ini, hele

ban teknum b<eti um Weitzlornari bafdi kan a häuft, wina*

bod _j en JOLA bod ^{A tvetnn ,} ok baud pa ena til fin mor-

A V gum

4 »

gum monnunty trihlu tveitzlo hafdi han ur» Pafia ok hafdi

pä ^en fiolmcnt. h. C. Confvevit Sigurdm tri» (»crificia _per*

agere qualibet bitne \ unutn hiemis ini tio, alterum ME', DIA HIEMEy tertium ineunte aftate. Foßeavero, _quum Ckrifiianus fa Bus efi Sig ur dus , conjvetum ^morem _retrtruit, quoad comme[fationcsy _{t Are t} ita ^ut in autumno amicos ad fe invi·

f MEDIA vero HIEME c om me §ati ^{orre $} _{JULIAS y in*}

vitaltt quamplurimis , celebravet _{$ tertiam vero} Pafcbatis

tempore lommeffationem inßitueret

(d eam quidem ho- minibus fatis frequentem. Et nc&e medjae hicmis _JUL in gentilifmo effe celebratum , in dient SNORRO SIllRL.

d). _vetrsr Έπη _Nor apur _{t h.} var _C· Jölaballd haft Ho k o nött, pat var midt Frrfcis ternpor ibns incidebat fejlunt Julio-

rutt* in v igiii am , qua ditt ^tur Höknatt , ti) εa medium bruma%

a) RIRCHEROD. pal, antiq,. dec, ^/. _{p. zoq.» b) REDA}

de rit. temp. Lib. /. Cap. t q. c) Cap. ιιγ. Vid» R(ID8%

A ti. 7 om. I. p. tot, d) K. Häk. Adalßens fag. Cap% XV.ι ^ψ).

§. IV,

Hoc vero Sacrificium Juiium o-mnium exflitifle maximum 1 vel ind^ patet, quod muki Amicorumih·

vitati, majpresque noftri in _pr» par and is Jautis convr- viis & commeiiationibus non parum occupati fuerint*

Vt videre liceat cx hißoria Olavi ζ a) Oc er kom at Jo»

lam jja var par mikil fyribunadur. par ^var JölaveizJ*

mikil at famburdar aul·. h. e. Et inflantibusJu Iiis m agn ut

fiebat apparatus. Apparara erat tommeßatto Juha, Ö*

eompatatio de fymbolis. _llnde promanavit tritum il·

lud _r quo in domo ^non femper bene eompoiitam re-

rtrm faciem excufare folemus apud ^{eos ,} _qui η o bis

praeter Jul afton. i. fpem fuperveniunt. e. Hiccine tibi diet Har ej]c fer v ide ut tur fom ante dagen ve fp er för em

Julium b). Obfervari autem mererur feftüm JUL an»

tiquiiiiinis temporibu* SIU&L/EO teile triduanum Mir

ie φ

) © ( Hl» _s fe r). Immo progreffa temporis per Vrginti dierum fpatium gaudra Julia continuata fuiiTe Scipiones Ru-

fiici tefta-nrur.

a) Cap. 144. t£ Olof Trygvafons Sag, Rudi?. Art. Tont i I, Cap* V. p. 109. b) Ibid, p, 108. t) K, Hak, Adeljl, Sag κ Cag. XV* p> r$o,

§. V.

Nec mirum > hoc Feftum maxime folenne οίίτη fuifle

quum in honorem folis ^iliud celebravcrmi Veteres. Certe Majöres noftri , videntes _per folis

aireifum dies incrementa _capere, calorem augeri,

nivém ac gbcrem difrumpi, gramina,. herbas & ar- bores virides fieri, & omnia in natura quafi revivifce-

re , folem , ut tanti benehcii au&orem fumma ve-

neratione coluerunt. Cum adeo ΓοΓ omnium _pagano-

rum primum & antiquiflftmum fuerit Numen , not!

mirum gentiles illi varia nomina adpliciiifk» Sane

in patria noftra fof perplurimis ritulii celebratus. Per folis enim nomina aut intefligere Voluerunt vc\ßturk vel Dominant, aut igttem , aut tempert* denique vel anni

farentenr. Nec ficco , (ut ajunt,j pede practereamus

potterioris sevi Reges, qui eo procertere arrogantwr,

m fibi tribuere nomina- folis non dubitaverint; undo etiam hös port: obitum eodem cultu, ac ipfe foi, ho*

noratos fuirte eonftat.

$. vr.

Inter anriquidima folis nomina JUL referimur.

Cui noftrar arter t Lon i adrtipulatur RliDbECKlUS in

antiquitatibus patriae ^non minus apprime verfatus

quam ingeniofus a). Hinc in· Edda IjlandorumSATllR·

ms vel CDINUS, folis nomine apud' Veteres cultus,

dicitur Jolföaur vel Julfader hnud ali ter ac SATURN US Pater,. JO Vls Ε åter, vel JUPITER, Eiefpiter, Hinc et·

jana

6 «g ) o { gg»

jam Verres iileJuliu?,J*/-GW/, appellatur Sunar Galt ^, foll

nim madlabatur; prout apparet ex HiflorU Heidrid b).

Nec noftratibus folum, verum etiam Graccis hoc fo-

lis nomen in ufu fuifle videtur. Eratoßhena enim in bymno MFRCURIl vel Jolis cantilenam lanificarumfw#^

Jtttoifor) vocatwAes c). Et Auftor carmints de Phos,

nice d):

Incipit illa facri wo duhmin a fundere cantus

Et mir a ludern voce eiere ^{novam :}

Quam nec JllLAEAE voces, nee tibia pojßt

SJufiea Cyrrheis affimilare wo du.

Ccterum ut literarum V & I facilis eil trajeclio, quod cxemplo incolarum Jutise nunc Vi ter, nunc Jutar di-

élarum demonilrari poteft; ita Sol in veriione Gothi·

ca ULPHILAE nominafUr FHe). Andanahtja tban v nur·

thanamma tban gafag ju fa vil. h.· ^e. Fefpere faftoy cum

eccidiflit Sol. Unde haud inepte dici poteft OölNl fratrem File folem denotare. Huc quoque pertinere videtur Heil Sol Saxonice f) a quo non longe abludic

nomen illud SATURNI vel folis Hei teße SERVIO g).

Grsecis vero Sol eft haios. Phoeniciis haion. Quac

tarnen nomina reftius forte ^a voce Gothica Eid vel

El ignem denotante derivantur. Sol enim ignis & ^ca«

loris fons eil.

a) Atlant. Tont· 1. p. 69$, & Tont, II. p. zy. b) yE.

RELIUS in notif ad Gotbrici Sag. p. ro. c) VORM. faß,

Dan. p. 2Z. d) F. 74. inter opera Laäantii e) Mare.i.

32. f) teße CAMBDENO p. 144. g) SCHEFF. Upf An.

fiq. p. TP.

§ vir.

Haec itaque de nominibus folis dixiflfe fufficiat.

Quod ad ipfam radicem vocis JUL attinet, illam qu*-

jendam ftatuimus in Gothico vocabulo Hiul vel An-

glo

«ig! ) o r g)»

glo Saxonico Gluti, Gvili aut \vkeel, quod proprie cir-

culum denotar. BEDA ipfe Anglo-Saxo» temporigen-

tilifmi vicinus

derivationem illam ^a Giuli, quod ro-

tam & converiionem folis iigmficat, agnoicitr ita e- nim loquifur Venerabilis Sc Hde dignus Vir a): De-

tember Giuli c o dem nomine _quo Januarius vocatur y dilti

a converßone folis in auElum die i : cui a den t i tu Γ SC. ALI"

GER b) qui aitGiuii idem effe qtiod ΤξΟττίΜν. quia tunc jol in aha tempus fielt at. Ci reu lus feu Hiuly aniiqvum

fuit (igrium hieroglyphicum Solis apud yEgyptios a fi-

gura folis circulari , vel circumrotatione ejus ^arinua petitum, deinde ^vero rotis corruum circularem för¬

mana frabentibus aptatum. Quare etiam rn Edda Iflan·

dorum Sol _nuncupatur Fagre- Hvel ^f pule her orbis. Et

iUtua illa Jul didta in Fomerania, rotarn in pedtore gerit, in capite vero folem radiantem y 11t teilatur

Audtor Schediafmatis de Jubilao II. Reform, hifee ver- bis l Zu Heidnifi ben zeiten hat man ein eignes Götzen bild

gehabt, 1 velches in dergeftalt einer Seule ^, einer balbnackken-

den man vorgefteilet , fo daff anßatt deJJ K$pfet eint ftralende

Sonne _, auf der brüß aber ein beflamfes Rad ( toi leb es den

lauf der Sonnen angedeutet ) geßanden, Diefei Sonnen

Rad hat JllEL geheißen, 1 vie den auch daff Opfer Fe β , fo

man diefem Abgott zu Ehren im December umb LUClEkl

TAG _y wegen Erbittung eines fruchtbahren jähret angeßel-

let

JTtt FESTgenanent teoraen. Pari quoque ratione ftf-

cKjs holter in Felto Julio, Jul-Klubban ^f rotatronem folis annuan, reprarfentare videfur. Julklubba vero/'

ut verbis utamur RilD BECKiid) eil clavaquaedam exi*

igua, quae tenui fumculo a furorna tedi trabe fufpen-u

•di atque ita demitti folet, ut ad fedentis fub illa ho·"

minis frontem vel tempora pertrngere queat. Ad'*

hanc vero clavam, _qm olim, genas ritu, iive in«*

memo*

„menioriam Deorum ob benefieia _{ab eis} aeeepta > (I*

„ve in _venture, cum anno novo majoris felicitatis

„omen cratercm hordeaceo _potu replctum evacuatu·

,prus erat, accedebat _{.& ad} btbendum compoiitus» u-

„nius impulfu ^manus clavam in aere liquido penden-

„tem itaconcitabat» ^ut ambitu _quam maximo circa fe«

>5dentis Caput retaretur, ipieque interim ab omni cla-

)}tx ido aut verbere immunis crarerem, fed fine

„magna mora , exiiccare poflP t. Si vero quis eam

,,ita 9,parterr,, imperite cratere circum nondum cgiiTct exhaufto, , ut ad aliquam allideretnr capitis , ei

„duplum prioris bibendum firerat. _{Hac clavae rota-}

>Ptione ^annuum felis _motam

repraefentare Veteres jyftuduerunt.

λ ) De rat. temp. Cap. XIII. b) De emen, temp. Lib\

2» c) Ρ LUCH. biß. du i'tel, d) Atl Tom. I, p. pf.

§. Vlll.

Quum itaque FeRum hocce Julium omnium fue- rit _maxime iniigne, ut §. IV. indieavimus, & circum«

volutio folis annua variis modis celebrata, fatis evi¬

denter _patet Veteres ab illo die _annum inchoafle.

Fuit enim antiquus omnibus gentibus mos primum an*

ni diem illi Deorum confecrare, qui maxime coleba- tur; & qutdem communiter Soli, Deorum prineipi, primumque anni _{menfem Dei} illius nomine denotare, Sic iEgyptiorum _primus anni meniis a nomine illo«

rum maximo _THOT didus , qui etiam Jolem notat.

Macedones a διος vel Deo και tfojspv annum fuum

ineipiebant a). Latini a fummo illorum _& antiquis-

fimo _Deo JANO menfem anni primum nommarunt,

Januarius». Nam fol vocabatur JAN US b) & Luna illis Jana, Diva Jana vel D. Jana , unde forte Diana venit nomen r). Januarius _, inquit MAGN. CELSIUSd)

Λ JANO diffus efi, JAN U.S autem fuit vetuftiflimus I·

tali*

•m ) o c ₉ tslié Rex. JQuem _{fui poß} mortem ob plurlma fnortalibus tollatA beneßcta pro Deo coluerunt, credentes eum in folio

natur am trantmutatum eff'e, Hinc faUum eft ut ejuidam Ja*

η um eundem Atque Apoüinem ejje exiftiment· Quiavero apud Paphios in infula Cypvo VENUS maximo colebatur-,

honore , primus illorum ineniis, qui initium a XXIV Septemb. duxit, vocabatur Aphrodißus e). Exhileejatn

allatis patet omnino primum anni menfem apud An¬

gin-Sa xo nes fiiiiTe Giuli vei Jul-Manad, Sc apad Vete-

res Svio Gothos Thorsmknad, fic appellatum a Deorum hominumque fortiflirno THORO vel JOVE, primo ex

triga Deorum ^, quos in Sveonia iummo cultu funt proiecuti Veteres.

a) USSER de Maced* (ß Aßan, anno folari p, 7. b)

RLANCHINUS de Calend. p. 44. c) Ρ LUCHS hiß. du CieU d) Comp. Eccl. ^{p, iop%} e) USSER de Maced« & Aß an. An·

no folari. ρ.

IX.

Qaoniam ab hoc feilo ducebatur anni exorhum*

Jul annum quoque denotare viderur. Sic Turcis voca- tur Annus Jul, Giß Hil, fi rlidbeckio fides haben-

da aß alias reftius Jil. Sub fpecie quoque anni Roma¬

nos folem Didvmei Apollinis appellatisme venerari cefta-

tur MACROBlllS b). Ab ./Egyptiis annus Sc So/ Sc Ho*

rus appellicabarur c), quod nomen ad ^quatuor anni

partes derivarunt feu tempeftates ; & ad partes diei

duödecim _, totidemque nodurnas. Teile eodem MA·

CR0B10 d). Apud yEgyptios Apollo qui eil Sol, Ho-tc

rue vocatur, ex quo & horse XXIV , quibus dies nox-<c

que conficitur, nomen acceperunt, & quatüor tem-ff

pora, quibus ^annuus orbis impletur, horat vocantur.«

Ex hoc vocabulo yEgyptiaco Horo noilrum forte khr

(Annas ) deducitur. Idque tanto magis credendum ^,

quanto certius conftat per Horum converiionem fohs.

B annua.n

ia 4K ϊ o Γ 5#

inniram denotaffe Veteres. De illo Plutarchus ita Γσ- quitur e): Ceterum memoria proditum eft in libris»

idercuri't l\bri dicuntnr > fcriptum effe de facris nominibus ,

facultatem^ qua praeß eonverffoni Solis ^s Orum Gracis Apol·

lin em vocari. Hmc facile intelligi poiTant illae loquen·

di formulac : dbrsmot & Julamot. Innan natt och abr, /#»

»4» och Julamot. E. G, Si quis genitus fuerit ipfa vefpera Jolia (Jul-Afton) & illi paulo poft, (i-

Ve etiam vere vel aeftate mori contigilTct* tum mini"

me dicebatur fpatium expleviffe arrnuum, nifi Julios

rum occurfum vel reditum iterum vi fe rit. Rede a- deo (lefw a til Julamot) loqu b mtur Amiqui. IJempa-

riter teft ntur verba a vetuftiilimis legibus defumtj,&

ex cod. Mrss L. L. LUNDIl f), Kan tben madr utrikes födar var4, fom draptn ar, kumme arvi hans innan natt

ok jamlonga med brefoom ok fullom {ktalom, t bena arf ^14-

ka ok böter krafja. Kumme han eig inndn natt ok Julamot1)

taa Kununga arf hans taka·, tet ar datnarf. Linde in legibus·

Islandicis vigenarius cenfetur, qui viginti nades Ju¬

lias vixit, quod clare probat initium numerationis anl·

ni ^a Jul. g).

4) RllDB. Atl Tom. II p% 27; U) Lib. Λ Sät. cap» 17%

Ii BLANCH, de _{Cal. p. 44.} c) B LANC, de caL p. 24. d)

Lib. i. Saturn, Cap ^{to e} )ρΨ 37p. f Conf Atlant, Rudb. Tom,

l, p, 74' &)· VORM. faß. Dan. Lib. /. Cap, 12.

§ X.

Annotari quoque merentur dies ilii duodecitrr Julii notabiles, vulgo (Merkedagar) didi, ex quibus

Et Ruftici & olim & bodie prognofin tempeftatum per XII Menfes anni novi fununt, ita inde etiam fufpica-

mur illos primos fuiffe anni dies. De his VORMlilS'

s) ita fcribit: G^uosdam vraterea Notabiles feu {Merkeda·

gar·) vocanl, cujus generis eft Natalie Domini ^cum fequen*

phtts XL) aliique quam ρ lurimi ^, ex q/torum ferenitate,

4Ut

•m )o x

sw »t

tiui pluviif ^, ventisque permtfta tempefluofitdte , tum atrii

temperier» per totum annunt , tum infinita altλ rem ru*

fticam fpeftantia baud infulfa conjettura prudens coUigit ^a-

gricola,

a) Faß, Dan, Lib, 1, C av. ig, p. jp.

§. XI.

Hinc fa&um effe _putamus , ut poft introdudfam

lina cum Chriftiana religione calendarium Romanum,

inveniantur tarnen fcipione? Runici ^non pauci, qui

anni exordium antiqvum a Feflo Jul confervant. FOR"

Milis itaque vetuftiffimum anni Dantci initium neftem

Juham ieu {Mudraneft) ftiiffe ^{eo m} gis innuit ^, cum

illud in hunc _usque diem retmeant fafti lig ei. In

faftis cnitn forma anni ita exprimitur, ut d;midia e*

jus pars unocliud. tur latere,reliqua altero a),

a) Faß, Dan. Lib. I. Cap XII. p. jf,

§. XII.

Sed antequam huic capiti finem imponamm, non-

nulla de donis fub aufpiciurn novi anni däri Colitis ^,

addere lubet, Mos fåne eft antiqvus & apud orrnes

fere gentes receptus munera (ibi invicem exhibendl

circa ^initium novi anni, quam confvetudinem obfei-

varunt etiam Veteres tempore Juliorum a), Epter Jo-

len biots porfivnur til heimferdar f ok leyfti han ^marga.

med godtim giofum i brut, |ja er han h afdi til fin bedit.

h. _e« Finita commeßatione Jolenfi ^> domuitionetn ρara bat

Tborfinus ^, ditnißisc'jue Am i et s a fe tnvitatis Xenia iß laut a

dona dißribuit. H<ec quoque in ufufuiile apud Scotos,

refert EUCH AN A MUS, ubi de Artbura Rege ita fcribit .·

b): Cum Eboraci Artburus Rex biemaret, extrema Decew

bn, omnihus Utis petatroni eeterisque , qua ex ea nafcuntur%

vrtiis deditis ⁵ renata efi veterum Säturnalium imago, fed

rmmero dierum dupiitata iß apud vote ntiores triphcato.' qui"

bus Uiebus prope nefas habetur aliquid [tri* rci agere. Mu—

B I mfi

ii «9 ) o ( fg»

ner A mit t un tur, fit mutuA tf prell χ a inter amlcos inrit a·

tio, A minifirorum caftigatione abftinetur.

A) VIA* VERELll not. ad Herr* Sag, Cap. 4. p, 61·

Äer. Se o t te. IIb. p. /j"2.

CAPUT SECUNDUM

Feßum JUL celebratum fwjje in jolßitio

brumalt probat.

L

Riori capite oRendimus novi anni initium

cum FeRo Julio conjunAura _{fuiRe. Jam} i- taque ut deterrrinari pofiit verum tempus fecundum _{motum folis}

,

ex quo annus olim duceba-

tur _, incumbit ηobis indagare, in quodnam praccipue

annt tempus feRivitas Julia inciderit, _{FIoc rationibus} derronRrare _prxcipue multis minus nereüarium fore exiRimamus,

cum clarifilme BEDA antiquos Anglorum populos, & fic etiam Suio-Gothos noilros, incepis-

fe _{nunc ann um} nat'Tem Domini ab oAavo Kalendarum celebrarrus; Januariarum & ipfam _ncAem, die, uli

nunc nobif ficrofanAam > tunc g η tili vocabulo ML dranecbt, id eR, ^matrum noAcm appell Re: menfi-

busque Decembris Sc Januarii, ^a converfione _{fei\- in} auAum diei (quam unus eorum praeccdic alius fubie·

quitur) nomen Gluti tribuiRe a).

a) de ratione temporis Cap. ΧΙΙΓ.

§. II.

Notatu fane eR dmnum

noAcm Juliam, nobis Julnatten, appellatam fuiiTe antiquirus Maedranecht _vcl Modernatt, matrem noAium. _{Illa vero}

nox nomen pa-

renti$ vel principe omnium anni noAium _meretur,

quae

•m )o( m> _η eft longiflima, ceteras noéles breviofes, ceu Elias, producens. Quum itaque illa nox mora iua reliquas

maxime no&es fuperet, quae folltitio brumali ilt pro- xima, fatis _patet Feilum Jubum fuifle tropicum } &,

fole Capricorni iignum ingrediente> a Veteribus ce- kbra t um.

1IL

Ex noflris hiiloriis, a nobis III. Cap. I.allatis,

apparet /ul incidiile in mediam hiemem ^, (ncbis

Midivinter ), 8c nodlem Juliarn nuncupatam fuifie Mid-

Vinters natt. Veteres autem in duas partes Miffere di- ftas, diviferunt _{annum, ut} innuit Herr. Saga aj: Ar fkiptt/i i tu au mißere, i mißer ^e er o mal ^tuau, i malt ma*

nadir prir. b e, annus tn duos femi annos dtviditur> in femi-

anno duo funt intervaüa , (ß in quolibet borum menfes tres.

Prius iemeilre ver & acilatem comprebendens diceba-

tar Sumur _, alcerum autem continens autumnum &

hiemem, appellabant Wetr fett Winter. Media itaque iWorum Sumur ineidit in folftitium aeilivum, unde dies XXIV Junii, feu Feflum Johannis Baptißa , pnfcii temponbus in ipfo folilitio celebratum ^, adhuc dici-

tur Mid[ornmars dag, & menfis qui continet ioiititium,

Miäfommars ^- månad. Pari ratione media antiquorum

Wetr contigit in folilitio brumali ⁱ fol enim iignum Capricorni inträns, medium femeilris fui curriculiin·

ter initia fignorum Librx &Arietis comprehenfi ab-

folvit. Sed recentiori dem um aevo vocabula Sommar Sc Winter tcmpeflatibus ailatis & hiemis, ab Aftro-

Äomis per ingreilum folis in iigna Cancri Sc Capricor¬

ni definitis, applicata (unt. Quare probe diilinguen-

da eil hxc Veterum hiems ^a tempore brumali hodier-

noj quod primordium a folilitio hiemali ducens x-

quinodlio yern li terminatur; cujus medium hxret koc noilro tempore circa XXIV. Januarii diem ^, qui

B i mini-

T4 4JR ) 0 C W

minime intelligendus,quando ία Sagisantiquis dcMtds

Winter fermo eft.

a) Cap. IV. Cwf. BED, de rat. temf, C. /j.

§- i v.

Hane noftram fententiam quodammodo confirmare

videntur ceremoniae & Iudi Julii Veterum» in fepcen«

trione poft receptam licet fidem Chriftianam in tifu

vigentes. Certe ludus ille de Hirco Julio (Ju/e Bock)

fignificare videtur folis ingreflfum in C pricorni fig-

num. in calendario enim antiquo VORMll Capricor-

nus Buckki appellatur. Ceterum fign-um C pricorni

hieroglyphicum apud Chaldaeos & iEgyptios uiitatum,

folis afcenfum in cceli fuperioca denotaf ^ adeoque

nummus datur, ubi lopiter, Apollo vel Sol hirco in-

fidet. Tefte enim BLANCHINO a)y Ethnicorum Ju¬

piter hoc eft Sol anni moderator non folum apud JE-

gyptios per astatum difcrimina ducitur; verum & apud

Cretenfes ac Ramanos puerili fpecie in ^{nummis o·}

ftenditur, infcriptis nomine JOVIS CRETAQENIS, &

JOVIS CRESCENTiS, ubi exprimitur proximus Caprae

nutrici, aut capro inüdens. Huc iine dubio fpeéht,

quod in ludis juliis (Jule-lekar) introducitur quidam

hircina larva teftus ^, quem Jule-bock vocant. Itnmo

Hirci hujus Julii per phteas & vicos circuraducéndi

ritum indicium revolutionis anni quibusdam fuifle as-

ferit BIRCHERODIUS b). Huc pert ner etiam panis il-

lud genus Julkufe vel Julgumfe, quod ho 'ienum tem¬

pore Julio in meniis noftns apparet, pra: fe ferens Ca¬

put cornibus hirci figuratum. Ut hunc panem oiim

in facrificio Julio ^pro felici obtinenda annona foli fu·

ille confecratum veroiimile eftj ita non mirum» quod

eum ad tempus usque vernale, quo aratris terrae ape-

riuntur fulci, confervare foleant agricolae. Eft ^quo-

que ludus, qui vocatur Blindbock id eft Hlreus Ccecuspo-

)o( ha- ti

bis hodienum in feftivitate Jolenfi ufitatus, qui tene- brofum illud _terapus cum folis introitu in iignum ca*

pricorni conjunfturn indicare videtur.

a) De Calcnd. & Cyclo Caf. &. <f]» b) Palaßra an*

iiqu. äeC' 1. difq, J. p. 144,

§' V·

Vetuiliffima apud populos feptentrionales eft ra¬

matea, quae ad Deos iuperftirionernque prifcam per-

tinent, ex A (i a huc elfe tradudba; adeo ut feftum Jut

ab QD1NO Aftano inftiturum perhibeat SNORRO a). Non

mirum itaque in Afia & quidem i η fula Cypro apud Pa- pbhs menfem quoque noftrum Julum inveniri £), qui

convenit cum Peritio Macedonum , teile GALENO. Pe-

ritius autem Macedonum inttium fuum duxit a die XXIV Decemb. vigilia nimirum Natalh Dominik nobis Jul¬

afton ^t qua tunc temporis folftitium brumale fadburtv

eft c). Ex adbis THlMOTPIEl confirmatur hacc noibra

ailertio & quidem ^a PETRO HALLOfXIG Ετελειω&ψ.

γας o" άγιος κ&ι evdoPog Aπότολος ^, και ΠατξΐάξΖης ^, xai

jιΐΆξτυς τ& Κξΐ<?£ Τιμό&εος, μετά τξΐΐς ημίξας των χαλχ~

μίνων καταγωγίων ητις ετι κατά μεν Αοηανας μηνός τετάξτχ rgi&xciJi) κατά γάξ ^{Έωμαιχς^} μηνός Ιανααξία ίικάάε diu*

τίξΛ. Hinc evidenter patet, triceiimum quarti raea-

iis Afianorum diem refpondere ΧΧΓΙ Januarii, & con- fequentcr primum cum die XXIV Decembris convenire.-

a) InglingA Saga Cap VIIL p· t°· b ) USSER. de

Macedy CT Afian» anno folari p, 41. c) LANGIUS de ann'ts

Chr iß i ρ. ι SS· d) In annotat. ad Cap. VII, Vita Polycarpt.

§. VI.

Nota tu quoque dignum eil» apud Heliopolita-

fros menfem fuiile nomine θοΗΝ ut patet ex veteri fragmento SAVILIANO, ubi variarum gentium & ci*

^itatum menfes inter fe ita copEeruntur 4)?

VuyLctimf

-m )■·( ι«»

Ρωμαίων, Iavxdfiof, Αλίζαν$?εαν, τυβϊ.

Ελλήνων, Αυ$υνχιος· ;

Tv _f ίων , Απ έλαιο ς.

Αράβων, ΑνΜαιος (Αν&υνχιος) Σιϊονίψ, ΔΓσ£.

Ηλίέ^ττολίτων, Θσ'^ν.

Λνχίων, ΑΤος.

Ασίων, Π^ί&ωι/.

Κ^των»

Kf7Tf/(WV, Ιέ/λ/<7£.

Ε Φεσιών > Πεξίτιος.

Βι&ννων, Διονύσιος.

Καππαδοχων

Αύτανος^

In hoc fchemate menfis Tberin confertur cum JtoZ/V Paphiorum , & ideo initium capit a foiilitio brumali ^,

féu XXIV. Decembris. Cum itaquc §« VIII. Cap. I.

oftenderimus Thoronis menfem (nobis Thorsmanad) ^a- pud antiquos Svio-Gothos refpondifTe rnenii Julo ve- terum, neminem fore exiftimamus , quin certo iibi perfvadeat fettum tropicum Julium a folftitio hiber-

no incepiile.

a) USSER. Maced. & Aßan, Annofolari _{ρ. 40.}

§- VII.

Eil locus infignis apud PROCOtlüM 4) hunc in

modlim: Ibule eß ita ingens infula ttt decuplo Britanni*

am vincat, dißans ab ea longo intcrvallo in (eptentrionem.

Åfi mira quotannis ibi cernitur. .SW aßatem, quo tempore nobis folßitium eft ^, quadraginta äierum circuitu

nunquam (ub terra fe mer gens fed perpetuo exßans fulgore.

Sex menßbus ferius cum brumam dicimus, idem totidemfpa*

ti§ dierum nttlla parte infula apparens, ita ut immenfa nox

-

urgeat

«8 }of i» »7

urgeat popuks & velut ferales tenebra null a in t er tpfos hu·

mani mor is commercia per mit tant. Mihi quam quam in

magno deftderio adire & oculis illa confpicere non eft da*

tum, fed ex iis, qui inde ad nos venerant, percunftatus fum 9 qua ibi effet rerum facies , quo tempore apud nos fol oritur occiditque. lüi fida retulere , qo. aßivos per dies folem non auferri quidetn con(peäuij ut jam diximus,

lucere tarnen non ex eadem [emper colli parte > fed modo

ab ea, quam nos or tum, modo ab ea quam oceafum di*

cimus. Ubi igitur ad iüud ßniteris punilum fe circumegit,

unde cetero anni _emergentem contueri folebant , noblem diemque tranßiffe inteüigunt. dt obumbrante terras lon¬

ga illa caliginet luna, qua eonfpicua efi, meatibus dier um vices numerant, Atque poßquam triginta quinque dies

continuis in tenebris exieret more Feteri in fumma mon-

t i um juga tnittuntur (peculaturi, qui cum ab edito folern confpexere, nuntiant infra maneutibus, qutntum intra di- ·

em folis jubar exfiiturum. lüi vero lati nuntio, quam- quam in tenebris ^, eenventus folennes celebrant : idque

tempus Tbulitis maxime feftum eß, eredo quod ejus in- fula cives fubeat metus ex malo quamquam aniverfario ^,

ne Sol reverti ad ipfos negligat. Omnium qua Thülen

colunt nationum uni Scritoßnni vitans agunt ferina haud abfmilem. Verofimile{ videtur per infulam Thüle heic

denotari Scandinaviam noftram, ^ut egregie oftende-

runt RUDBECKIllS b) & CARLSTRÖMlüS c). Multa fa-

ne in relatione hac PROCOPII reperimus falfa & fide

minus digna. Eteaim Sol per totam Scandiam tem¬

pore brumali quadraginta no&ibus fub horizonte non Iatet; fed tantummodo in iftis locis, quae elevatione

Foli gaudent 68. gr. 4p. min. ubi nempe fußt infulae

Finmarkiac Tromnis, Roüöt Mateshelm & Langends ut &

litora ad Löf anger & Malanger: vel ubi fere/ fitum eft

C anti-

rt S» J® (

antiquum illud & celebre Lapponiar Ruflicac empo*

o /

rium KoU) cujus elevatio Poli ό8· f4· nuper a ö, /)fi-

£#££ C ROTERE eil obfervata. Habuit förlitan nar- rationem fuam PROCOPUls Conßantinopeli degens a Mercatoribus & Nautis, qui commerciorum caufia,

& inprimis pifcaturae maritima haecce loca viiitantes,

ex popull in iilis terris habitantis confuetudine de

moribus totius peninfulae judicarunt. Falhtur quo- que PROCOPIUS, dum aiTerit> folem ^> qui 40. dies

tempore brumali Tub finitore moratur,40. itidem die-

rum circuitu circa folititium aeilivum nunquam fub

terra fe mergere; quum tarnen certo conftet, illas

terras 60, dierum fpatio folis fulgorem fpeftare per- petuum, ob refraftiones corpus folare attollentes,

Pratterea, fi vel maxime concedamus feftum illud Thu-

litarum infigne, de quo loquitur, cum feftivitate no- ilra Julia comparandum efte, & lic eorum Jul non ex pun&o folftitii fed peculiari modo determinatum, fci-

licet ex primo die apparitionis folis fupra horizonterh

10. tandem die p.oft folftitiurnj inde tarnen ntmis Ii-

beraliter concludit PROCOPius hunc fcftura Julium

determinandi morem per totam Scandinaviam vigu-

iffe. Crederemus pot»us Zonae frigid* incolas, prouc

magis vel minus fuerint boreales, ex eodem funda-

mento 10 _, 30 aut 35 die poil folilitium feftum in-

choafte fuum. Sed in illa Scandinaviac parte, ut in

Suecia Auftraliori & Gothia, ubi Sol nunquam meri¬

dian© tempore lätet tempore brumali ^, nulla eft ra¬

tio, _qua tnduéli ftatuamus Feftum Julium cum Scri·

tffinnis 8c Upponibut & lmgua & moribus a veteribus

Svio- Gothis valde diverffs , celebratum elTe io die poft folilitium; verum potius fole infimum fupra ho*

rizontem tenentc gradum, hoc eft, ipio die iolftitii»

quo

«i ) ^O ( *«. ι ρ quo inftar capricorni, coeli altiora petere incipit be·

nigniftimus ille caloris & luminis Parens. Et iic Ju¬

dicium de illorum opinione facile ferri queat» qui

incolas ad fummitatem Sinus Bothnici pofitos, primoi

tempus fefti Julii io. die poft folftitium determinavis-

ie, & inde _per totam Scandiam illam confuetudinem propagaffe, iibi imaginantur. In civitate enim Ter*

mk vel in montibus vicinis, ex obfervationibus Cl.Prae- fidis, Sol meridianus in folftitio hiemali nunquam fub

Horizonte conditur,muIto minus per quadraginta dies,

° /

Ted in Tomea cujus Iatitudo eil 6y, y ι, altitudo fupe«

° 1

rioris Limbi folis meridiana eft i. 17» & ad cfficinam

ferream Ktngis, 15. fere milliaria Svethica a Tornet

verfus boream diffitam, folis _roargo fuperior horizon-

tem meridianum in folftitio brumali radit 5 idque im

o /

omnibus locis, quorum elevatio Poli eft 67. ^10.

4) Lib. II, de rebus Goth. p. b) Atlant, Tom% J, Cag% de Thüle Vet er um, c) Differt, de Thüle Vet er um,

§, VIII.

Huic noftrac aflfertioni contrariari videtur Hervara Sagat unde concludi pofiet Feftum Julium gentilium

circa primordia Chriftian» religionis celebratum fuifle

fub Februarii initium, eodem fcilicet tempore, quo Habitae funt nundine Difanar* Sic enim de Rege Hei-

drico ioquitur a).* Heidrekr blotadi Freiju ^{, ec} tignadi ha*

na meß af oll um finum Godum. |lad ^var ßdvenia ad t a- ka etrn gelt, jp ann β χ β an fieck,· oe fktlldi ala han, ^oc giefva Freiju ^, til arbetar, i üphaß wanadcrpeß er Fe*

bruarius beitir, |Ja Jktüdi blot hafa til farfalld*r. Kongr Jagdi adlfreffi gel tur vari fuo heijlagur, ad wenn fkildt fy*

rer |ytta oßur kunna ad datna um eil ßortnal. Jela aptan JhUae Ujda penna farna gelt fil K»ngt: logau nenn pa

C l hendttr

ΙΟ <m ) o (i#*

hendur tfer burß hans^oc fireingdtt heit. hoc cfljita V0f<»

t η te VERELIO: HEIDRICUS FRlGGAt facrificabät^ eam&

ex Dt i t fuis maximo honore afßciebat. Mos autem erat e-

leffum verrem maximum, eumque bette faginatum, pro fe-

ii c i annona, in principio men(is Februarii ^> Erigga immolare,

Ifio en im ann i tempore pro rebus pro (jeris obttnendis facri-

ßc att dum erat, Rex verrem tanta fanffitatts e(fe practica·

bat

ut ejus facrifcio reffe peraffo, res gravißimas jufte

dijudicare ρo [fen t. Off avo ante Calendas Jan, ad Regem

adducendus erat Verret: compoßtisque fttper fetas manibus

tota concip'tebant. Verum enim vero hunc locum in

Ms:to, _quo FE RE LIUS ufus eft , corruptum éffe exifti-

mamus, & ex Ms:to quod citat VORMIUS in addita-

ltientis ad monum. Dan. omnino caftigandum. llbi in

hiftoria Heidrici, qua: particulam conftituit Sag« Her-

vara:

hic locus lic exprimitur : Kangr blotadi Freir pann golt ^er mer t vita han fkilldt gifa Freir, Kalludu pann fva helgan ^veray at yfer by rß hans fkyüdu hender lag*

gta, oc fveria af aull β arm a ti. Skylldi peim golti blota

ad fon ar blott» Jota ^aptan fkyüdi leid i fonar galt in i hautl

fyrir Kong. Leggia tnenn pa hender yfer byrft hans y oc

ftreingia helt. i. ^e. Confecraverat Rex Freyo verremf quem

Qportune dandum Freyo vehementer voluit, Hunc fakta fan*

ffitatis effe diffttarunt, ut compoßtis manihus ad fetas ter>

goris arrefforias ^, jusjurandum in rebus graviffimis perfol*

-nere omnes cogerentur. Is verres in faero Solis maffandus

erat. Porro feßo vefpere {Jota Aptun) introducitur Solis

Verres in aulam & ante Regem conßituitur. Hinc ρ ra fen*

tes univerfi tangunt eompoßtis manibtts Jacras fetas, &con*

eeptis ver bis jurantes vota nuncupani r ' r

Freyr vel Freja non vero Freju v(

cnim eft quempiam recentiori zvo Frejum Fratrem

cum Frejla Sorore male confudifle > eoque errore

tis patet in Verefiano codice

fen?

«$ > Ο f H* ti

fedu&um 5 ea verba in Vereliano codice adjeciiTe 9

quibus facrificium inirio Februarii meniis centigiffe ii-

gnificatur ; fiquidem ipii notum erat circa illud t em-

pus foienne facrihcium llpfali* inftitui in honorem DI¬

SA, GOAL vel FRE!Αϊ, qua? etiam in Edda nominatur

VANA DIS. Adecque Sonar bloti omifit> & loco So»

»ar galtin adpofuit panna ^farna golt, Baud enim erat

nefcius potius Frejas terrae vel Lunae, quam Soli tunc temporis UpfalU facrificatum efte. In codice Wormia-

no omnia bene cohaerent. FR.ET enim, ut redle in·

nuit VERSLlllS b) puicher eft & ipfum folem denotat.

Nam toto orbe nihil pulchrius. Quare in Sdda Sol

dicitur Fagra huel, hoc eft, puicher orbis. Idem quoqj indigltare videtur SNORRO r). Niordr ^pa notthun aflede

ßden to Som fom beede Freijr ^, oc Frege. De vaare Dey-

ttge til dune oc kraftige. Freir er hin beße iblant de Afta-,

ner , band rader for regn oc folfkin ^, oc til med for jor·

dens frucht oc grode ^, oc hannens er gott at dyrke buetn det

vil haffoe god tid. Hoc eft·* Nior dus de Noathunis duos po-

ftea genuit liberos ^, Freyerum & Frey am, forma elegan-

tes & vir tute potentes. Freyerus bumanijfimus eft Aftano-

runt) pluvias gubernat, fplendoremque fotis & terra na- fcentta ^pro annona, pace & feiici lucro invocari debet. Et

ficVerresin facro Solis vel Freyi,tempore Soiftitii, ^nom

vero Lun# vel Frey# in plenilunio meniis Goae rite

ma&andus erat. Undeetiam redeapud JVVOää. 5TZ/Ä£.

in vita S. OLA1 dicitur Regna/dum e Norvegia ftatim poft

Juliam folennitatem profeåum efte Upfaliam, ut Sacri«

ficio Difano intereflet a). Si Feftum julium coincidis-

fet cum Sacrificio Difano , tempus huic itineri fatii

longo fufficiens minime habuiftet.

a) Cap. XIV. b) In notis ad Gothrici hift. p. 49. c)

in Mytb. /, XXU, dp Frey, d) Sehe f. UpJ. Ant. ρ. zyi.

C _i §> %

ti «e ι o ( ^

$. IX.

Introdu&o demum una cum Chriftiana Religio-

ne in patriam noftram Calendario Romano, novi

anni initium a Ferto Julio ad calendas Januarias tram- latum eile novimus. Quum autem Cbriftiani maxima

feftivitate celebrarent nativitatem Chrifti die XXV, Decernbris, qua: circa primordia Chnftianiimi ^tempo¬

re Olavi SKOT KONUNG non niii decem circiter diibus feftum [ulium vel folrtitium brumale fequebatur, pio

non minus quam prudenti inftituto fancivere princi-

pes ut Svio-Gothi gentiles eodem tempore fuum Jul>

quo Chriftiani Natalem Domini, celebrarent. Legitur

en im de Hacone Rege apud SNORRONEM a) : Haeon Kongur var sel Chrißinn, er hann kom i Nor eg > enn fyr i pvi 4t par var land alt keipit ^{, oe} Rlotfcapur micil} oc

Jtor tnetjni margt, enn bannpottiz lipt purfa miot, oc al ΡΦ" IFinfoeld* |ja toc hann pst rap at fara leinilega mej)

Criftntnni heüt Sunno dag a oc Fryjtdaga faßo, Han fet ti pat i Laug um at bafa Jota bald pann tima fem Crißnir

wenn* hoc ert:. Rex Haco re ligUnit Chrifiiana eultor erat fedulus , cum in Nor v eg i am ρ rim um acceffit i fiquidem

Vero regionis incolaomnet Ethnii ifme addi cl i erant , #*

dolts facra faciebant , et lam Uli q ut ex optimatum erant

numero , quorum opera fe fe rnaxtme indigere fentiebat Ha-

co , tttilem ßbi inprimis före plebis ^amorttn ratut , ideo

dam ftcrorum religionem exercere ctepit. Diet Dominica

etc ferta quinta ftrifta obfersavit jejunia. Etiant juliorum felennia fe/la βätit Cbrtßianorum feriit celebrdri juffit.

Et Hirt. S^OLaKI b) memorat Sigurdum Cbrirtianum fa·

Åum omiftfte facrificia Chriftiano homine indigna,&

tantummodo commertationes Jolenfes inrtituirte in

medio brumae. Et quidem iine fcandalo hare omnia

fa&a flint. Siquidem Chriftiani in memoriam ortus veri Solis, & mundi Domini, ludos & gaudia Julia

perage*

) ^o C Ρ» tj

peragebant, nornan illud Julco potiori jure retlnen·

tes, quod veteri iingua Gothica nihil aliud ni ii S§-

leni vel convcrfionem folis aaa.uam fignificare videa¬

tur, ut §.j. Cap. i. oftendimus. Hoc fafto apud nos

meniis December, in _quem Feftum Julium incidic,

dicftus eft Jul.manad, menfis vero Januarius, qui ma·

ximatn partem veterem menfem Julum continet, ap¬

pellatus eft Tbors-minad, quod apud Aiianos fynony-

mum meniis Julii fuifTe fupra §. Vs indicavimus. A- pud Angios vero tefte BEDA c) December ob eati-

dem rationem vocatus eft Giuli prior, Januarius vero Giuii pofterior. Plura quidem hane materiam colla-

ftrantia ^{tam ex} exteris _quam domefticis fcriptori-

bus adjicienda forent. Verum inftituti ratio

me heic filum abrumpere cogit.

a) Cap. XV. p. ijp. b) C dp. ιιγ, Canf. RUDB. Atl. T. /«

f· lou c) De rat. temp» Cap. XIII,

SOLI DEO GLORIA.

The tA V T

SIR and rooft honoured FRIENDI

TJ/hile You a learned iDovkiConcerning Years beginning

t* Wtth greatefl tndußry, now prefent to the hght;

J canuot other fee, than You /hall do great winmng

Of honours in good ttme forjiudy diy and night.

God give You bappinefs and bleflwgs all, J ^pray

And will fo pray for You, ^to God, t be laß my day.

S t R

Ttur Μοβ tritt

A. A W1RELL,

Erudttijjtme Domine

y

A U C T O R.

SI laetifiimus ^{bores academicos} hane occafionemTuos praedicandi non égregios arripe- la-

rem _, haud Ieviter profe&o ar&iorem noftras a·

micitii? nexum disrumpere quodammodo atqj iol-

vere viderer. Accipias icaque pervelim perpau-

eas hafce deproperatas lineas ceu teftes inte¬

rnerad mei in Te amoris. De cetero vetat

tua modeftia & temporis ratio, verborum anxie

conquirere adparatum ^, quo debitas Tuas de·

pingerem laudes : nec opus eft vino genero-

ίο & vendibili ^, ut dicitur, aliqua (uipenfa

hedera. In vota folum effunditur fummus ^er-

ga Te adfe&us. Sit fortuna Tibi faventiffima ^,

valetudo perennis & vita jucunda. Sic het A·

ppliinis decora & lauros quantocyus nanciicaris,

Amice integerrime.