QUOMODO LOGI»

β. F. F. Q^S

Dissertatio

Philosophica

exponens

QUOMODO LOGI»

CA CIRCA RES ET

EA.

RUM VERITATES

VERSETUR.

Quam

Cum

confenfu Amplisfmλ Facultatk

Philoföphic*

In

(ftegia Aeademia Üpfalienßy

PR iESI DE

Π

ü^o

Maxime Reverendo

Ampli(ßmos

Dn. ANDREA

G OE D I Ν G

Log« &Metaph,ProfeiT.Regio&Ordin»

EruditorumΕχArnimModertefubnutit S:rse R:'*

M;tis

Ahimnus

ERIC US A. MOLIN

Med^lpadius.

I»Audit.Guflav.Maj. d.XIIUJttiiii JtlM,DCC4

Boris foliits.

VPSALI/E;Typis Keyferianis*

^eVerendisfimo in CH^JSTÖ

VATRI ac DOMINO,

Dn (ULIO

MICRANDRO,

S.S.Theologige

perNorlandiasoccidentalesSuperintenden-.

ti Graviilimo, Confiftorii Hernofandenfis Praefidi Amplisfimo ^, Gymnafiique

Ephoro Adcuratiffimo,

MEC0ENJT1

MAGNO„

V1R0 pl. Reverendo _atque Vlarisßmo,

Mag. olao ©wanberfl/

Paftori

inijjfritrd optime merito.

VlRO pl. Reverendo AtqueDoäisfimo·

Dn.

JOHANNI KENZELIO

Paftori in vigi-

lantiifimo*

TJT^OKIS AC <?<1(ρΜ0

BkiUs hos

wgenii faetwy

eßt

owntgtn* fclicitatis

of*

Nobitisfiwo atque Amplhftmo

T> OM 1

NO,

Dn IOHANNI

von

SCHEFFER

Judici Territoriali in Uplan-

dia Dexterrimo ^quiflimoq,

Patrono ut

optimo, ita obfer-

vantiaomni perpetim

colcndo.

VlRlSplmmumReverendts

atqueClarisfimis>

Dominis

MAGISTRIS,

Gymnaiii

Hernofandenfis Leftoribus,

Conßlloriique Adfeiibribus ^,

ScholaequeTriv.Reftori &

CoruReftori.

VIRO Speäattlntegntatis Fiudentuquc

Dn.

JON λ; MOLIN

Tabellario& Mercatori Sundsvalldenfi perinduftriö«

TOPJBUS CE^TISSIMIS.

fielAte & obfirvanti»,

vet»

fert

tovfecut

E, Molin.

Colitisßmo JuVeni

Dn.

ERICO MOLIN,

Praeceptori luo FideliffirriOj

Incidit in Siatlam ßreto _rybdin, reciore Ch&~

tJ?quoreas

findens credula puppis

Kjittutofertur ^->nec aquaspelagi, nequs

vtntos

Hortet^

conftlio remtgis

probo„

Sic ratio

femper9Logtcd

remotd9

Errat, & in Syrtes

projicitnr

rias.

Talia cum monßret Tua

dijfertatw

Te nuneint

ßud'tis pramia digna

precorl

UPS ALIS a. d.

Calend. Junii A»

M. DCC.

ItagutuUü voluit

Joh. von Scheffer.

Junior»

Literis

mortbuscjue ornatisßme

Domine Refpondens,

Popularis& ^amice dile&iffime«

Veri

inquifitionetn

atqu€

vel fe ipfum curatiuö

intucnti3facileinnotefcerepoteft.Aftiones

namque noftras

fi

fa^

teri neceffum eft ^{, omnes} illuin finem refpicere^} qui vel in boni

alicujus

fecutione3 vel veri indagatione confti-

tutus eft* Neque etiam ratio ipfa 110- bis aliud ivadet , quam pofle ^nos ad

veritatis quandam cognitionem

perveni-

re, cum nihil tam alte conftituerit na¬

tura, quo virtus eniti non

poteft. Illi

fane, quae dux atque

regula vitae

ftrae regendae audit, maxime repugnare Videtur, veri bonique congitione care-

re ; neque unquam vita humana

föret

ne dum bene refteque dirigi poffet,illa

abfeft-

abfeilte. Natura denique dure admo-

dum nobiscum egiflet ^, Ii cum animis jioftris amorem veri indiderit, illud au- tem tam abftrufum _atque rcconditum conftituerit, ut non aliquo modo, ium-

ma adhibita diligentia, id affequi va- leremus» Quid ? quod irritus atque

fruftraneus foret incredibilis ille labor magnorum virorum, qui per multa ^re-

tro fecula in veritatis indagatione defu*

darunt, quin & omnium eorum, quibus hodie adyta Phylofophise ^penetrare, ani-

mus iludiumque eft. Verum enim vc-

ro quamvis ^mens Humana veritatem in- quirere valet, illa ^tarnen in Democriti puteo & sv βkBet latitare vel ipfa experientia fuffragium addit. Caufa hu#

jus non in ipfa veritate; quippe quae u-

na fimplex atque plana in fe ipia eil ^;

In Servitute autem & prjecipitanria pras-

cipue eorum, qui in eadem eruenda o- peram collocant, eam coniiilere omnes

sequi cenfores facile dabunt. Eorumde- liria hic tantum nominare licet, qui ni¬

hil nos feire poile ^, omnia tenebris in- voluta _atque obfeura, eoque nos nullam

veritatis portionem acquirere nobis poffe

ilatuunt. Hi liquidem illo lubrico fun- damsnto nituntur : quod omnis noflra

€ognltio fenfibus

folummodo adfcribi

debeat, illique faepifiime fallant; tanto facilius refutantur, quanto clarius ipfa

mens reciamat, pragcipuam fe cognitio-

nem habere poffe fine ienfuum admini-

culo« Annon qusefo! Mens absque ope fenfuum illum canonem : nullius entis

nullae iunt affe&iones concipere potiseft,

ejusque veritatem habere?

Maxime. £t

iicin reliquis. Haec itaque cum ita iint difpiciendum eil ut principia ^quas

funda-

menti loco in eruenda eadem veritate

fubfterni debent, fedula & accurata in*

quiiitione percipiantur &

declarentur. Il¬

la autem hoc in foro cognofci poiiunt

per verum ufnm

rationis, qui logices

lhidio ufuque refto optime obtineri po- teft. Hase omnia cum laude confideras

Tu pereximie Domine RESPOND£NSa

cum egregie jam nobis monilras

viam

indagandi veritatem, iine qua in

Difci-

plinis addiicendis nemo

fe felicem

dicare poteil. Gratulor tibi ex

animo

egregios atque

exoptatiffimos in ftudiis

progreffus, Gratulor

prseilantiilimas

que feliciiTimas ingenii dotes ^,

Gratulor

lummam illam induilriam quam in ad·

quirenda virtute &

fcientia artium Übe-

ralium

ralium gnavitér adhibuifti, Gratulor de- nique infignem illam animi conftantiam,

quam in fortuns varietate ftrenue fer-

„vaftij Licet _namque orbatus parentibus

varios cafus, variaque rerum difcrimina

fubire coaftus fueris, labor ^tarnen inde- feffus Sc fpes melioris fati eo te )am duxere, ut culmina Pindi laudatiffime

confcendere poflis. Et quoniam tam

Infigni ftudio & amore Mufas dilexifti,

non dubito quin etiam tibi praemium pulcerrimum {largiantur, ^ut tandem cum laude, etiam reip. iniervirc potlis, Qiiod

toto animo voyet!

Tui amantisfimi

J. Lidiin.

β. <Β. D. Κ

1k.(.

ο immune

illud,

quod Logicam diei-

nuis,

eruditionis inftrumen-

tum,

circa

univer-

fum res

oecupari

comple-

fti _,

tralaticia fert Dociorum opinio. Verum enimvero

rum

ipfarum

logicam fimul

ponere

&c tradere, qui

dem rite & reäe

edoäuseft,

dicere

aufit

eil, quod

difeiplinae

A mnes

(

)

mn£s

ita.y & Logi

fuum ha¬

beac

obje&imi

proprium, illud materia-

le

adpellari folet^ hoc formale.

Illud eft ^res

ipla, circa

aliquis potentia &

rum aftus

verfatur.

eft

ipfa ratio feu modus

potentia &

aäus circa rem eandem

occupatur.

Nempe

eadem pluribus habitibus fe fe fiftit contemplandam tra&andamq;

ratio autem fub _{qua, quse}

&

ratio

fovmalis objecliva dici

confvevit, in

iingulis difcipli-

nis

confideratur, cuique eftdi-

verfa. Sic

Theologico habi-

tui

objiciturinter alia ipfequo-

que

homo

qui fimul ab aliis

habi-

i 3

5

habitibus

attingitur, Namque

&

Phyfica & Mathcßs &

rum Formatrix & iocietatum architcitatrix

difciplina, quin

Sc

Metaphyiica

compleäitur, i

8c Logica

hominis

confiderationem iuo

tem cundem coniiderandi , in

iinguiis eftdiverfiffimus. Theo- logia cnim de homine agit, ut

ad aeternam

beatitudinem,

fcripturä iacrå ejns-

que

leäione Sc auditu ^conce-

pram,

perducendus eil. Phy¬

fica , quateiurs

ad

na-

percinet

principiis Sc affeäionibusgau*

det.

Mathefis, in

eft

vel tnem-

( ₄

)

brorum certå ftruäurå &

compage

conftat. Etliica ho-

rninem bonis atqne

ad fclici-

tatem, quae

in håc quidem vi¬

ta obtineri

poteft, perducenti-

bus moribus

virtntibusque im*

buit.

la,

Methaphyficairi

appellitant, di- fciplina, horn

confiderar,

ut eft

aliquid

exi#

ftens, & proprietatibus

communibus,

ut aäu

eft,

potentiam ha¬

bet liberam , ut cauffa eft

efteäuum fuorum, vel Phy-

fica vel moralis , ut totum

quid eft,

quid &

coinpofitqm

univerfale vel

fin-

( 5

)

iingulare &c. Afi: logica

quid in homine

pendit,

ali-

quam

ejus proprietatem

pon'it

Ted iuis notionibus

feu

conceptibus fecundis

fubfternit _{5 ut}

pervideat

extra ennnciationem fit ter-

minus finitus vel infinitus _, univocus vel

aequivocus,

cretivus vel abfhaäiims _;

di-

fparatus vel oppofitus

vero fi in enunciarione

poni-

tur,

fubjectum fit vel pr^di-

catum. Par ratio eft ^cete-

rarum omnium in univerfum

rerum, quas

ad

clas«

fes

redigit logica

eas

ipfas

fuis attributis

ex

profeffo tradat

hoc enim

ipfa·

(

6 )

i ρ

far

realium difciplina-

rum officium efi> ied uc do-

ceat ad quamnam

claffem pertineat

qua^vis

de

qualis

minus fit ,

fi fubje&i loco ftet,

tale prsedicatum ipfi

in enunciatiöne

conveniat,

fecus? Docct quoque argu¬

menta quarrere

ad difpicien-

dum _{, an} veré

quid dicatur

de ^re

aliquå,an

? Pro-

inde

egregie

fuo

adcuratiffitr.us ille Cornelius Martini in aureo fuo de a-

nalyfi logica tra&atu

I. c. χ.

docet

logicam nihil

rum re rum exponere , qu<e

(Philo-

fophtce rdiquisque fcientiis

fuh-

jeelo funt) ßm

logices mi-

( 7

)

nifierio & mänuduclione nihil effi-

cere omnes il!as

pojje

gis

progredi,

ta

aliquis nubilo

(do in medio

deprehenfus

undique

mnes Venli &

proceilue exagitent

neque

pjixidem nauticam, fuum illud

Jriadnes

filum habeat

is enim

ncc übt

occajus

uti

a qua parte

feptentrionem

i

meridiem refpicere posfit

wow Vemat _, quo

tendere de-

heat _,

i///i

affequi Valet*

lnftrumentum enim cognofcendi &

ad Veritatem

perVeniendi

/0- ubicunque cognitio

)it_ur, /#4

fuffidt

& Mer-

curia!is

quaedam flatua eß

V/4W _,

qua

eundum fit, omnibus tfiendit.

Thefi

c 8 ) Tbef. 11.

Oftenfa

igitur,

fieri potuic brevitate, ratione,qua

circa res

ipfas verfatur logi.

ca, nunc

ultcrius difpicien-

dum 5

quomodo circa veri¬

tates rcrum occupetur.

Ubi protinus obfervandum

logi-

cam nihil de rebus

ipfis vel

^dnrmare

vel

fed in-

ftrumentis

fuis

an vere

quid

falfo fen

adfirmetur feu _negetur

de

re

aliqua

conftet. Ad ipfas enim reales difciplinas principalesque habitus perti-

net, ut

circa objechuu iuum

affirmando vel negando

occupentur ;

ceterum logica,

qu;g

ab illis difta funt, arri-

( 9

)

pit, atque ad fui habitus in-

ftrumenta &■

principia exi- git, perpenditque

fona an vero diflona fint.

Quid

fit, &

in

re

confiftat,

conveni-

entiå intelleäus

vel

&

hos exprimit,

orationis , cum

rebus _ipfis,

Metaphyfici docent. Quin

& ad fecundam mentis ope*

iatiotiem

pertinere

verfatur,

iidem.

qui

&

tot eruditorum

longa

porum

ferie confenfu adpro-

batas

logices methodo

tradicant, & håc

B tiond

( 10

)

tione

aliquid de litens

has

icrupulis

obnoxias» Cum tarnen ni¬

hil clarius dici _,

tradi

concipi poffitj

quod

de illis

ipfis bon# Philoio, phi# doäores probi docue-

rint. Conferat _y

cui h#c

ftndia cordi funt Cornelium Martini _, ut

alios

compilatoribus, 8c deprehen-

det _j quantum aera

lupinis diftent,

Tbef. 111.

Sieut autem fententiarnm veritas in ^eo confiftit _{, ut} illa

ipfa in enunciatione

(

)

ponantur,

unum funt &

componi debent

dividantur

aiitem a fe

invicemquac diver-

fa funt:

ita

logicis illam ipfam fruftra difces

cum ad

res

ipfas de quibusagitur

&

quae

vel componendae vel di¬

vidends

funt, fpeäet, & in

fuis feientiis feu

difciplinis qusrenda fit. Sic fiqusftio

quxdam five Theologica five

Philofophica proponatur,e.g.

an Bona opera

juftificent ?

an Chriftus mortuus

fit

generis humani pecca»

tis? an hora fit _tempus

*

quadrari poffit ? u- tique huic logica

quatenus

eft

logica, fatisfacere nequit,

cum omnia

ifia habitu fuo

igno-

( η jgnoret,

Adeoque

jufti-

ficatio componi debeat

J3.

Ο.,

Chrifto, quadratio

circulo

ipfa ignorat. Qui

autem habitu

logico inftru-

öus

eft,

poteft ha?c

omnia,

ied

difcipjinis, Pri¬

mas nempe

duas quaeftiones

ex

Theologia

alteras

Tbef. IV,

Quid ergOjinquies

praeilat Logica

Imo

id

eft. Scilicet an quae ex

priu- cipiis fuis deducit concludit-

que

Theologus

pari

Philofophus

fefe ha-

beant, rite commonftrat.

dcQ*

( )

deoque connexionum verita-

tatem,

& inferendi

tandique

& legitimam

rationc

docet, Quod

paucis

exemplis

modo

allatis, Quando

quaeritur. An B, O.ju»

ftificent ? habitu

logico

pendere debes

ut

quid ^quseratur,

Deinde videndum an contra- dici ilii

quaeftioni

&

ratione

poilit? fi enim

fpicua

fe

eft

ut

nequeat, nulla auc

exigua inftitutione

pus

erit, Nifi autem de

contradiöione folicitus

fueris

&

modo, quoThefi velquse-

ftioni

( ₁₄

)

ftioni ab adverfario

contradi-

ci

poffit

oilas fane &

curbitas

lippies,

de

ponibus

refpondeas, alter

quaerat

de ovis & pomis.

The

f., K

Ut autem reöé

contradi-

cas,

necefiumeft,

ad

qualitatem

&

quantitatera animum dili-

genter

advertas;

vel ipfe

cefpites

vel alii cuipiam

injuriam facias

quod viri

boni ^non eft ,

multo minus

do£ti &

pii. Scilicetin omni-

bus enunciationum

fpeciebus,

contradi£Ho uno

eodemque

modo formanda non

eft. Sic

compofitai

$c

conditionali enunciationi,

aliter

(

)

aliter

fimplici. Quae moda¬

les funt aliam

requirunt

de ineffe funt. In

ponibilibus

enunciatio-

nibus diverfa eft contradi- cendi ratio, Aliter enim in-

ter fe pugnant

Exclufivae, ali¬

ter

coroparativae 8c caufales;

de

quibus omnibus agit lo-

gica, unde

addifcen-

da

iunt,

qussritur

B. G. juftifi-

cent _,

& rite expofitum eft, quid

bona

8c

telligatur

refpicienda eft contradiäionis, ratio

8c

tu neges

B. O. juftificare

hoc

ipfo tibi demonftrandum

cft_j

( 16 )

quod

dicas Bona

condemnare,

quod

juftificare & condemnare

ea eil

ratio,

exiilem

te vero,

alterum falfum effe

oporteat,

Quod fi inter ju-

ilificare & condemnare com

traditio

intercederet, feque.

retur vi

oppofitionis B. O.

condemnare,

juili- ficent, quod

impium

oft & Orthodoxie adverfum.

Pari ratione in controVerfiå

illa,

B. O. fint neceflaria

ad

falutem, cefpitatum

piter

hiftoria Eccleßallicä

docet,

qui

adhibitå

contradi&ionis

cura,adaliam

plane

C

)

plane heterodoxam fententiam·

prolapfi fint

B. O. ad

ialutem

perniciofa effe

rario

prorfus ^aufu ftatuerint.

Ad fimiles

ineptias prolabi.

neceflnm habent , quotquoc ad contradiäionis ^naturani &

ejus leges

attendunt;

que

enim ulla eft icientia

qux

has effugere,

fe illis

fubducere

poteft, quin fi

ritas

ipfi inveftiganda eft, ad

illas recurrere omnino de-

beat,

Thef VI.

Poitquam de quseftione

Sc

ejus oppofitione contradi-

öoria

probe conftitk

Ter-

tium

eft,

in

rum _, quse

utrinque ad quae-

C ftionis

(

ϊ8 )

ftionis

vel probationem vel negationen! adferuntur, con- fequentiam inquiratur, qu#

confiftit, in legitimo

extremo,

8c certis iisque fal-

Iere nefciis

legibus conelu-

dendi nititur. lilas

ipfxy fi-

cut non ab hominibus

fed

DEO inftitutae

funt, adeo-

que

in

ratione

tuxy

animadverfae

8c

ftenfae ab

hominibus,

lo- quitur Auguftinus L

32.

de Doär. Ghriftiana; ita

quoque

in omni veritatis inve-

liigatione> omnique

to _y

five Theologiciim illud

fuerit five

Philofophicum>pro-

be Tunt adtendendae.

Velie

enim

(

>

enim non

logicé, hoc gfi: ^non

obiervatis

confecutionem le¬

gibus argumentari

five il-

lud fiat in

Theologia, five jurisprudentia, five in medi-

cina, aut

denique in Philo,

fophia, ineptiffimum eil &

άτοπον·

Thef. vn.

Dicuntur autem

hx leges 2pud logicos principia for-

malia

fyllogisfimorum, & fi-

guris tribus

quibus fingulis

fui

funt modi abfolvuntur, le¬

gi cimam terminorum & pro- pofitionum difpofitionem con-

tinentibus.

Quibus omnibus logica occupatur circa rerum

veritates

eliciendas,

eadem cetera difci pli¬

ns

(

)

nae omnes &

ipfa

fu*

pernaturalis doärina, quippe

cum eadem fit inferendi ^ra¬

tio,

eadem

coniequentium &

pngnantiumhabitudo in Theo- logiå

in reliquis difci- plinis, alias

nulla effet difputationum Theologica-

rum

certitudo, quod abfur*

dum,

Thef. Vlll.

Sciendum ^autem

eil,

tecedens id dici Arift.i.Prior.

cap. 27.

& ieqq: de

al-

terum univerfe adfirmatur ,

confequens

quod de il-

lo, cujus eil confequens uni¬

verfe affirmatur _; repugnans

quod de

cujus refpeäu

pugnans

C

)

pugnans

dicitur, adfirmari

nequit. Quando ergo quaefho

adfirmans

proponitur

deinceps in fyliogiimo vel di-

fputatione fit conciufio, ad-

ducendus efi:

rnedius

nus

qui ad

fe ha»

bere debet

vel

antecedens

vel ut

confequens,

ii

fiio efl;

neganda, adfumendus

eft medius terminus

qui ha-

bebit fe ad extrema ut re-

pngnans.

Extrema dico par¬

tes iftas

quibus conftat

tijrtatio

fubjeäum puta &

prsedicatum,

aut affirman.

do

conjunguntur, aut negan-

do

dis|unguntur. Qiiod fi

nuntiationi alicui

qtiis fimpli-

dter

credat,

medio ter¬

min©

( 22

)

niinö _{opus non}

eft ad

probandam, quales funt hae;

DEUM effe colendum : Paren«

tes effe honorandos: Totum effe

roajus fua

fiaequalia addas velaufe-

ras tota &

reliqua

lia; ii inaequalia addas autau- feras,

Sc reliqua erunt

inaequalia, & confimiles alise

quas

qui negaverit

ra.

tionibus fed fuftibus

refutari

meretur. Si vero

enunciatio

fuerit,

fub habitu principiornm

comprehen*

ditur, cuique fides ab

eft

facienda, qui

protulit

tum adiiTcendus

eft alius ali- qnis terminus qui appellari

fölet

Logicis mediusjconjun«

gens

C

)

gens

duos priores, ^extrema

fcilicet, fi adhrmativé conclu*

dendum

eft, vel di sjungen

fi naganda eft quaeftio*

The/,; IX.

Et ficuti terminus

aliquis

nullibi rationem medii obti-

nere,

& ad quaeftionis confir-

mationem vel confutationetn adhiberi

poteft, nifi ad

ma fe habeat

vel

dens, vel

confequens, vel

ut repugnans,

tit modo di-

&um

eft, ita five quaeftionem

fumferis confirmandatn confu- tandamve,

Theologicam, five

alterius

cujuscunque difcipli-

nae,

eadem

eft &

net in

fingulis antecedentium,

Confequentium &

t _Η

)

tium ratio. Sic

probaturus

hominem ciTe

animal,

vul¬

gär! & magis obvio

en

plo, neceflum eft medium

terminum adfumere ,

fentit

qui rite difpofitus

mis hunc

Syllogismum exhi-

bet:

Quicquid fentit eß animal

Homo

fentit

Ε. Homo

eß animal.

Hic

deprehendis 7« fentii*,tan-

quam

medium

refpe&u

joris extremi, animal fcilicet,

habere fe ut

antecedens, &

fpeöu minoris extremi

^ut coniequens, ideoque adfirma-

tive cum extremis

diiponi, Tbef. X;

Eadem eft ratio

probandi

dogma

(^ )

«3ο

vtl quasftionem älL

quam

Theologicam

quod

no hoc

exeroplo darum efh

Qui

probare velit Chriitum

effe naturalem DEI filium ₅ adfumto hoc

medio, quiage-

nitus eil å

DEO, fic

mentatur♦

Qui eß

Ί)Ε0 genitus eß

turalis 'DEI

film5 Jtqui CHRISTUS efiaDEO

genitus

E.

CHRISTUS eß naturalkt

DEI

filius4

Jam concedendum quidem eft*

medium terminum ex Scri·*

ptura

Sacra cognofci poffe

interim ^tamen neceflum

eft*

ut

qui praediäo modo in prima figura argumentari

D

vultj

C 16 )

vult,

Sc. S. prius

vent,

quod

å DEG gerii-

tum effe , tanquam

medium

fit antecedens

refpeftu majo.

ris

extremi, quod eil

ralem D Ε I filium

ciTe; &

confequens refpe6tu minoris

extremi _,

quod CHRISTES

eil. Hinc

quxrenti

in

allatoSyllogifmo medium

majore

negati¬

ve led adfirmative

difpofitum

fit5 reipondeturjcauiTam eile, quod fe

pugnantia,

fed ut antecedens Sc confe¬

quens

habeant.

Tbejk XI

Quanquam autem termi-

nus talem habitudinem

ad

extrema continens, aptus

fit

ad

(

)

ad affirmandam

negandarn-

que

quaeftionem aliquatxi

fi

tamen rite non

difpofitus fuerit

cum extremis _,

utique confe-

quentiae

rationem la-

borare neceffum eft. Proin- de ad

ipfas figuras &

probe adimadverten-

dum eft. Sic fölenc

quidam

ad

probandam divinitatetn Spiritus Sanäi

adferre lo-

cum ASt. y,

ubi Petrus Ana-

alloquitur: Non homi-

ni mentitus es fed D Ε O.

Hinc tale formant argumen¬

tum.

Jnanids Mentitus

eft DEO.

Jnanm mentitus

eß Sp. Sanclo,

E.

Spiritus fanclus eß DEUS.

Medius

equidem terminus ad-

duftus

(

28

duStis eft fatis aptus ⁵

fcd

'

quia male eft difpofitus,idcir«

co perperam

probat,

ejus

extremis eft

Bexus, Pari ratione etenim in«

ferremPetrum effe DEUM.

Ananm mentitus

eß DEO

Ananids mentitus

eß Fe

eß jDEUS.

Ergo iic formandus eft

ut

confequentias fua conftec

lscui mentitus

eft Ananiüs eft Deus%

At

Spiritus San&us eft is, cui menti«

titus

eft Ananids.

E.

Sp.fan&useß DEUS, rbef. X1L

Idem fieri in

compofitis Syllogifmis

exempla varia

^eclarant. Nempe ii forma

flegU«

(

)

negligatur, inferendi ratioe*

rit vel Nullavel

inepta. E,g»

Si

eß homo eß Animaly

Sed non

eß Homo

Ε. non

eß animal.

vel

Si

eß Adamas eß lapis

At ^non

efi Adamas7

E. ^non

eß lapis.

In

quibus exemplis quia

tra formalia peccatum

eft

h

deo quoque

conclufio nihil ^va,

let. Si enim vel maxime

nul-

homo,

Adamas

animal tarnen & alios

lapides

effe

quis negaret ?

Idetn valet quoque in

expofi*

toriis e. g.

Qui fatlsfecit divin<z ir<e, is perfeSle

nos

redemit

$olw

( _3°

)

Sollte

Chrißm fatisfecit ir*e divintfy

Ε. . Solas

Chrifitte

perfecle

redemit.

Hxc

quidem niedius terminus probandi aptitudinem conti-

net _y

prxmiffx

quemadmodum ipfa

quoque

conclufio

fed

ipfa nihil valet. Alias

ex

prxmiflls quibusvis veris-

fieiis

liceret conclufionemfal- fisfimam

QVi

pryddas eß in

organico eß animal.

Sollte Homo ratione

pr^editus eß

in corpore

organico

.JJ«

Sollte homo eß

Tbef. XL1L

Veruflä n<>n

patitur inftituti

mei ratio_{m; per}

plura

...

' pla

c

;

pla

^Satis eil demött-

ilraife confecutiotium

leges

mnino obfervandas eife in o-

mni veritatis

inquiiitione,alr-

ter enitn de

ejus certitudine

nunquam

conftabit. interna itaque & immobilis

eil, formaliter difputan*

dum eile. Sed cave mihi im- putes

hanc morofitatem

lernper

Syllogismum

mnibus fnis

partibus in figura

& modo

proponendum eile exi.

flimem. Id enim

fxpenume-

ro

fupervacaneum eil &

nus quoque

conveniens. Et

fan^ formaliter

difputant,qvot*

quot

Thefi fuae

fir-

mam

addunt,

allata

tioneeandem

fequi manifeilum

fit

5"

'

< 3θ

fit^qüippe

forma nihil aliud

fit,

conclufionis legitima

confecutio ex

probatione.

Quod fi probatio fufficienseft, utique& difputatio eft forma- lis,ututaftu nonconftettribus

propofitionibusin

figura

&

mododifpoiitis

de

vide fi

lubet prolixe differen-

tem Corndium Martini in

Analyf. Log. c.X.p.

ιϊ9·

feqq·

SOLI DEO GLORIA!

Toftisfmo

Dno. Refpondenti,

Populari

&

integerrimo.

Quanti

^infignem tefiimandi ^fecere funt^qui progrejfum, in lite-

'Veterum

teßantur monumenta, bodier-

nus bonorum

probat adplaufus; Soloni

enim artedivina

pr^dito5

abundanti Crcefum non immerito

poftponimus. Ciceronem non opes

divitite,

gladius &

fed fa-

pientia & eloquentia Latina, cujus

parens

audit

commendat.

ratione Te

Toclisfime MOLITSL

efl quin felicem judicem, facro

literarum

fludio juventutem Tuam

mnino

dicafli

oftendens quanto in pre-

tio habendi

funt, nokoiio & ^era-

,wow

quibusyis vitiis, adolefcen-

tiam

fuam

amicam

con-

contaminant, fed liter

folida

gnitione

integritate iUu- firant. Et fiqutdem prtefens inge-

nii tui

fcetus abunde teftatur Te

Caflris Aonidum ignäVum nonfuijje

militem, fumma

giatulor

Quem enim iniqua

noVerca paupertcts

quafi fupprimere Voluit, doclrina

elegantia illuftriorem réddunt,

coepifli animi conftantia in literis

gere-j

fic procul dubio fiet,

quod Vtrtus

diligentia,

uberrimum·

Amern declmturm m·

mum ojjiciique teftandigutta

fitipjit

Samuex O. Huss,

Tolitisfimo JuVem

Dn. ERI C O MOLIN

De

Utilisiimå& NobiliifimaQuasftione,

QuomodoLogica circa

&

rum veritates verfetur _f

Eruditam differtationem edituro,

Quantum ^mocontpi gaudium

^ego ani-

direm te differtationem hanc

logicam in lucem editurum efle,

verbis

vixexprimere poffum

Equidem fi

eft, omnia

communia,amicu8

non

eifern,fi

laetarer,cum vi-

nobilifll-

mum fumma induftria ventilan-

do,ingenii tui dexteritatem

mibus

probare» Mihi itaq; hac

occafione tibi

gratulari

nit. Et tibi lane _>

Moline,

gratu-

gratulor ex animo felices Stu¬

diorum

progreffus

^ad

januam tibi aperuiffe videtur

tua

Logica;

omnis fcien-

tiae

veftibulum

fuo fa-

poteft:

clavispotius5

qua

referamus divinam huma-

namque

fapientiam. Cum-

que

ufus iis inftrumento tam

praeclaro in veritate 8c inda-

ganga

& explicanda, non du-

bito y

quin bonorum etiam

omnium

applaufum

/tur induftria. Inprimis lau-

dabunt indefeffam in ^te

dili-

gentiam,

potueris poft pau-

cos folum annos,

quibusMu-

fas

Upfalienfes coluifti, mul-

ta etiam

confpicuus doärina

elucefcere. Quod

partium

tuis fucceffi-

bus

bus vota

nuncupabo aflidua*

&

rogabo, velit DEUS, cujus

eccleßae

Studiis tandem tuis

digna praemia largiri!

Sic vovet tuns

Jonas Udeliüs.

iii§9i§i@§ii

Ε I D Ε M.

Expediat

Rhetor

T>icere,mcllifluis

fcr'tblt

donaMagißris^

OrdineficLogice

fert adamata

Ecce

modos^quibm hxc tricai dijjolvit

nes,

Rejicit &dafie[piculatortα,

ßrophas2

Suntalii,quarum

loliginc pectora

fervefiunt,

h<xc maU

diffp wovetit,

Żi4

gjM

Logic

multum

odeβ impenderc

tempos,

Cumnilconducat

proßciatfa

Atquam

dehrant,

eß

fa

tenebris!

Quis

qufifo ignorat qui

da

i

Nim Logtca

laqueos dr

fopbtsmata

nemo

Solvexerite

poteß^quinßet

ßlvisfitTbejologu*

ηιβ

idem 1 Ex

Logica pellit

übtβ dolos♦

jEugeigitur,

Moline, Tibi det

βdelis,

UtfemperLogicesverusamicuseos.

AufugeTutecbnas,probitatis

lignas,

hoßesfortißernetridente malos.

Fri/cafodihtii

Tecummihi

benigni,

Eecere c calamofurgere ^{metra meoi}

Utpo[ßm>

jam dtcere

laudes, Cvent*

Cutmodo fiendes_profpera cnncla vo- Kodurca mox

cingent fulgentes

pillos;

Sic

Tibiconttngant

Sifjferoafeflugratulari voltiit

N. D, £)icijmatt.