Dissertatio de legatione Gallica Hugonis Grotii. Quam cons. ampl. fac. phil. Ups. præside doct. Erico Mich. Fant ... publico examini submittit Carolus Olav. Lidén Fjerhundrensis. In audit. Gust. die XXV Maji MDCCCVIII. H. a. m. s.

D I S S E R T A T I O D E

L E G A T I O N E

G A L L I C A H U G O N I S G R O T I I .

! • "

i — T| T ïiï * 1 • *

'N. - „ ' ~ •

QJJ A M

CO N S. A M P L . F A C . P H I L . U P S .

P R Æ S I D E

D ^oct . ERICO MICH. F A N T ,

H I S T . P R O F . R E G . E T O R D . S O C . R E G . S C I E N T . U P S . ET A C^aD*

K E G . L I T T . H U M . H I ST . E T A N T I Q U I T . S TO C K I I . M E M B R O ,

P U B L I C O E X A M I N I S U BM I T T I T

C A R O L U S O L A V . L I D E N

F J E R D H U N D R E N S l S .

I N A U D I T . G U S T . D I E XX V MAJI MDCCCVIII . H . A . M. S.

U P S A L I Æ , T Y P I S E D M A N N I A N I S »

C A R O L U S O L A V . 1 1 D

ê

D E

L E G A T I O N E G A L L I C A H U G O N I S G R O T I L

^ i ad v e t e r u m diligentiam n o f t r æ æ t a t i s con ami na com-

^ p o n i m u s ; n on nifi f t u p o r & admiratio illius o n r i pofc*

eft. T o t e ni m nonnulli e o r u m e xa nt l a n d i s laboribus f uff ecer e, u t uni t a n t u m nol t ram vitam f uf fef tur am v i x c r e d e r e m u s . L o q u o r Leibnix>ios, Pufendorßos, Clericos9 n o n u no in li t te r ar um g e n e r e , led in pl ur i mi s fimul qui H e r c u l e o s p r æ f i i t e r e labores. In M a t h e m a t i c i s , P h i l o - lophicis, Hilt orici s, E t ym o l o g i c i s opera illorum ad f er am p of te ri t at e m d u r ab un t. H o s v e ro int er r eipubl icæ litte­

rariae H e r o a s & ant ef ig nano s j u r e m e r i t o q u e r e f e r i m u s H ugontm G rotium , B a t a v u m , q ui , p r i m u m tnfigne fua in civitate minifterium o b e un d o; inde d ece nni coronae - Sv ec iæ ad aul am Gallicam def un gend o L e g a t i o n e aeter­

n u m libi n o m e n p ep er i t & nihilo mi nus iis inclaruit in li t te r as mieritis, u t , fi nihil aliud a g e n d u m h a b ui sf et , m u l t o r u m t a m e n t e m p o r u m fo' us in his induftriam fu«

p e r a r e t . Q ui s divi num ejus de jure belli 8* pacis o p u s , Annales Belgicos, Annotationes in V etus 0* N o v u m Tefla- m entum , Poemata, Epijlolas vel levi oculo infpexi t & n o n ad t a n t a m Viri in o mn ibu s er udi t io nem o b ft up ef c it ? N e q u e enim h æ c ea f u n t , quae c u m t e m p o r e p r e t i u m f u um p e r d u n t ; fed delicato etiam nof tr o aevo vifa funt d i g n a , q u æ d e n u o e d e r e n t u r . N o n d ef u e r e t a n t o V i r o l a udat or es . Vita ej us per Burigny defcripta eft & Ma»

nes G rotii vindicati j u f t u m me ri t is ejus f t a t u u n t h o n o r e m .

Etiam

) * (

E t i a m noftra in patria , cuj us fidelem egi t M i n i f t r u m , p r o po f it u m ab Acad emi a Regia Hif for iar um , L i t t e r a r u m H u m a n i o r u m & A n t i q u i t a t u m E j u s E l o g i u m certaminis l oc o, occafionem dedit p an eg y ri Acti s ej us infertæ &

Celeb. El o qu en ti a e ad A c a d e m i a m Car ol inam P ro fe sf o r

& S. Theol . D o c t o r Lundblad eleganti Disfer tatione A c a ­ demica vitam ejus expofuit. U t a u t e m p er v o l v e n d i m a ­ gnae amplitudinis librum laborem libenter def ugimus; ita E p i f t o l a r u m ej us j u n f t i m in forma m a x i m a e d i t a r u m , V o l u m e n p a u c o s c r e d e n d u m eft in p o f t e r u m i n v e n t u r u m f or e letffores. In« hoc a u t e m c u m non t a n t u m egr egi a p r o r f u s ingenii Grotiani m o n u m e n t a c o n t i n e n tu r ; fed &

i n t e g r a e x h i b e t u r L e g a ti on i s ejus Sveciae ad aulam G a l ­ licam h if f o r i a, r e s patriae noftrae, q u o t e m p o r e in con- fpicuo m a x i m e pofit æ fuere loco, illuftrans, operae p r e ­ t i u m n os f a&ur os e x i f t i m a m u s , fi, quae int er le gen dum e x c e r p f i m u s , in c om pen di o publicae luci c o m m i tt ere m us . S u n t enim datae h æ E pi f t o l æ , praeter Officiales ad R e ­ g ina m

br evi us cu las illas quidem & n o n niff vulgari a c o n t i n e n t e s , ad Re gn i Cancellarium A xelium O xenßierna, q u e m p r o p e divino cul tu p ro fecutus eft, filium ejus Johannem r Joachimum & Ludovicum Camera- r io t, h u n c Sveciae ad Belgii foederati Or d in es L e g a t u m , Adler S a lv iu m , H a m b u r g i R e f i d e n t e m , Stenonem Bielker P o m e r a n i a e L e g a t u m , Schmalz,ium, OxenfWemœ S e c r e t a ­ r i u m a) Scheringum Rofenhane, Bernhardum D u c e m Vina- r i e n -

ti) P e tru s A n ton iu s S m a ltz e , ô r e b r o e n fis, i6 3 r <fc 25 N o v . o ration em haboit U p faliæ de pugna L ipfienfi. 1639 Ham burgi lit­

teras O xen/ljernce dedit de fua d im isfion e. Erodæ easdem r e p e tiit*

con q u eftu s de S a lv io , ru od om nia fua* inter alia annulum & to r ­ q u e m , quos in Gallia o b tin u era t, fu b jecisfet feq u eftro , adeo ut ipfè vix fe erip u isfet. A d parentes fu o s redux in S v e c ia m , ex villa V in g - ifcerenfi iterum fe O xtn ftjern ce com m endavit. R editum in Patriam ob> C atholicam fidem * con rtitutionum S vecicarum rig o re e x u i ite -

r i e nf e m & E x e r c i t u s Sv ec an i olim P r æ f e t t u m , HaraU dum Apelbom, Johannem B anerium , Benediäum S kytte, Ga- brielem O xenßicrna, Regni Archi dap if er um e j us q u e filium G abrielem , Jarobum & Magnum Gabrielcm De la G ai die, M atthiam My Ionium, poftea B jSm klo, Laurentium Grubbe Confiliarium S v e c i c u m , G ußavum H orn, Leottardum Tor- flc n fo n , M ulierum , Re fi d en te m S v e c i æ apud D u c e m Bern- har dum , Stalhanfkium , Samuelem Andrea & Doflorem Empo- ragrium . N e c d u b i t o , quin i nge ns e x A r c h i v i s S v e c i æ h is addi posfit f u p p J e m e n t u m , id quod e x p l u r i b u s , M e ­ m or i is R.

Arckenholz,ianis q uæ i nf er t æ f u n t , a u g u r a r i licebit b). Quid fi a d d e r e n t u r ab o m n i b u s his ad Grorium fcript æ l i t t e r æ , in fer iniis ejus poft m o r t e m r e f i d u æ , q u a s in colle&iones R e g i n æ

q u æ r eli quias Viri ma xi mi a Vidua & her edi bus n u m e a t a p ecu ni a fibi v i n d i c a v e r a t , mi g ra s fe conjicimus ? Mirifice v e r o q u as h a b e m u s , illuftrant aulae & regni Gallici fub

L u d o v i c o

XIII f l a t u m , c ar a & e r e s R e g i s , Regin.æ A n n æ A u f i r i a c æ , Cardi nalium Richelii & A!az.arini, P a t r i s Jo- fephi & f i n g ul o r u m, qui hoc t e m p o r e imperii praecipuas e g e r e p ar t e s . N o s v e r o , f acul tat um & t e m p e r i s haben-

A a d a

rum a C ancellario ex p eteb a t Lutetiae Pariliorum 1 6 4 8 , lic e t C on ii- liarii B ellici & Cam eræ B o h e m ic * apud Im peratorem d ign itate orn a­

tu s. N o m en fuum R h en o o r tu m , P alatino contra W in fen b u rgen fe*

b e llo ante CC annos illin c e je f tu m , A u ftria cis, P o lo n ic is , S v ed icis partibus illa tu m , antiqua n obilitatis jure gavifum fuisfe pronunciat S titrn m a n B ibi. SvioG . 7 3 5 verfus in effigiem ejus ferip tos adfert.

T a lis A p e lle is debetur S m a ltziu s umbris Q ualem h ic artificis cern ere cura dedit.

A x e lii qualis divina v o c e p rob atu r, D ebetur talis S m altziu s ipfe fibi.

Cfr. G å r v tls S v. Bibi. p. 3 . p. 3 8 1 . Arcken h olz M em . d e C hriflin. V . 4 . b) S ic in A ppend, ad T o m . II. p. 2 0 binæ exftant G ro tii ad O x tn flie rn a m , Ham burg! an. 1 6 3 3 & 1 6 3 4 d a t » , c o lle c tio n i laudatae om n in o anteriores*

da r a t i o n e , brevitati litantes, nonnulla t a n t u m adfera*

n u s , q u æ nobis vifa fuere praecipua, ut e x h is , vel ut e x u ng u e L e o n e m , cetera qu oq u e nolcendi l e p o r i b u s incedat cupido.

V o l u n t a t e m fuam de Grotio in minifierium Sveci*

c u m fufciplendo, qui o per e ejus de jure belli pacis mi­

rifice deieCHtus f u er at , Oxenfiiernot paullo an te m o r t e m

R.

G rotius.

I t a q u e effeCtui poft biennium data fuit & prima ejus ad O xenfiicrnam , q u e m Temper Sublimitatem fu a m ( Eders H Sghetj falut at, data

in it iner e M e t i s d.

E r a n t t u m Parifiis duo Cancellarii filii, q u o s fratres Axelios a pp e l l a t , Skyttii unu s. P r i m a v e ro e a q u e prae­

cipua in aulam a dvent anti Grotio fuit c u r a , u t digno L e ­ gati R e gi s per fo na modo reci per etu r. Id p o f t q u a m ob ­ t i n u i t , a d ve ni t in Galliam ipfe Cancellarius O xenfiierna, q u e m bofpitio & dapibus excepit. Vocatus, feribit Grub bio d. 9 Maji

. a D. Cancellario per Campaniam iter faciente cum ipfo Compendium i v i , ubi R ex erat Qf aula.

Obviam ei a Rege misfus Comes Aleftus, D ucis Incolismen- fis filius : publicitus ipfi dapes hofpitium , quot per dies Compendii f u i t y magnifice p r a b itu m , auditus a Rege me in­

terprete. Reginam a d iit, deinde Cardinalem, qui ipfi hofpi­

tium falutationis in hofpitio ipfius reddidit. I nve nit au te m a u l æ ftatum t a l e m , u t , q u e m a d m o d u m ipfe fe ex p rim it d. 10 JuL e.

dum R ex folitudinem cjucereret, Cardinalis Ö* JoJephus, infirma immo afflitta ambo valetudine, rerum omnium notitiam Ö* aftus apud fe detinerent. R egi na paci f a v e n s f ec re t as cum tjifpanis f ov eb at m a c h i n at io n es , q u a s t a m e n l e m p e r d et ex it fagaci^as Cardi nal is, in ipfam

& clientes ej us p r o p te r e a v e h e m e n t e r fævie ns R e g i s q u e

ab illa alienans an imum. B e l l u m al er e ipfi m a x im e fuit

necesfarium, tum ut ipfo R e x c a r e r e n e q u i r e t , tum ut

fe f uosque ditandi fupp**teret occafio. D e fingulari R e ­ gis in feminas affecta loqui tur Grotius 1637. Idem R ex nunc Aladritiano in prxtorio apud hanc urbem agit animo tnoeflior , non tarn ob publica negotia, quam quod oblivijci Fayetta non posfit, multum ipfi amatae; Jed amore Platonico V irg in is, quae r.uper immisfis Jvaforibus , qui non tam ipfius, quam aliorum agebant negotium, eo perdufta c ß , ut in mo- naßicam dijciplinam Je conjecet it. P id it eam Rex in mona- fierio nuper demtis repagulis, neque ex eo dtfiit videri tr i- fiio r. Itaque regina regis u x o r , cui nihil potius, quam be­

ne valentem vegetumque videre conjugem, quaerit modos,

»7/<am puellam, antequam profcsfione aperta fe v ita clau•

ß r a li illig e t, in libertatem retrahat. Not is Gmu m eftr, huic v i r g i n i , cu m litteras, qu as infpiciendi R e g e m incesferat c u p i d o , in finu c o n d e r e t , illum ea s de m inde e r i p e r e a u f u m non fuisfe. C e t e r u m in aula c h o r æ i s , f pettaculis a t q u e conviviis omnia exf ult ab ant fub f umma miferia p u b l i c a , m a x i m e apud C a r d i n a l e m , qui fempe r magnifi­

c en ti a R e g e m f uperabat, æftiinatis una vice datis c h o ­ r æ i s ad C miilia imperialium impenfis. E t i a m in regali fo­

l i o , uranifco t e & o , demtis t a n t u m liliis, a t q u e fatelliti- b u s ftipatus apparebat. C e t e r u m in colloquiis cum Gro- tio facilem h u m a n u m q u e fe e x h i b u i t , ad Jojephum t a m e n illum r e l e g a n s , cum c at heg or ice r ef p on d er e nollet.

Infigne autem R e g i n æ apud R e g e m accesfit au&o- r itatis i n c r e m e n t u m , e x quo an. 1637 gravida depr eh en- fa efl primum port XXI I I a n n o r u m co nn u bi u m, felicique p a r t u fequenti

edidit filium L u

XI V. F a ­ m a m , quae v u l ga b at ur , co nt ra c o m m u n e m f or tem c u m d en t ib u s hunc esfe g e n i t u m , con fi rmat Grotiuv Epift.

1089: Delphinus jam ter m uta vit nutricem. Fugiunt eum conquifua ad hoc f i m i n a , quod ubera illarum morßcando lan­

cinet robußus calidi que fp iritu s puer], non fine omine f u t u r a

ra-

rapacitatis & E p . 1090: Delphinus nonam nutricem Jugit, au­

fu g iu n t omnes, quod mammas earum male trattet. I nt e r e a R e x n o& e s in fomnes d iesque anxi or egit, ob ferociam H aurejortia, cujus a m o r e , q ua m qu am in n oc en te , non m i n u s c r u c i a b a t u r , q u a m V enereis quond am am ori bus pat er. Puel l a a u t e m fu perbiens & formae & ingenii con- îcientia m i n a b a t u r , ad e x e m p l u m F ayetta, velle fe auli­

c a m v it am m u t a r e M o nafticaj n e m p e quia avia ipfius l o c u m p ri nci pem a pud Regi nam obtinere n o n po tu i t, praelata D o m i n a Brasfaca Cardinalis propinqua. Id R e x m e t u e n s p e r omni a Mo nafteria edixit, necubi a d m i t t e r e ­ t ur . C u m R e g i n a o p t i m e c o nve ni eba t H autefortia, quo d r a r u m i nt e r u x o r e s & amicas eo ru n de m principum r ) . P r a e t e r i m u s ftudio l i tteras egr egias, quibus C o m i t e m P a l a t i n u m

de m o r t e conj ugis folat us eft, t u m & e a s , quibu s

ejus filium, M a ith ia Berncggero, illultri A r g e n to r a t e n f i , c o m m e n d a v i t , Gabrielis Oxenflierna Archidapiferi filii h o ­ norificam a R e g e G a l l i æ receptionem c o m m e m o r a t , de disfidio Secret ar ii iichmalz,ii c u m nobili S v e c o Krufio ad m e n f a m fuam c o n q u e r i tu r , in quo vino calidi ille hu nc le plus grand maraud de la terre v o c a v e r it ; hic co n tra illi i mp eger it c o l a p h u m ; de eju.s Schmal^ii in fe perfidia, a l t er i u s a u t e m fîbi adjunéti M ulieri integrirate d j.

h a r d i

Vinarienfis m o r t e , vel ut fulmine taétum fe p r o ­ n u n t i a t , j a m prope unum Principis dignum nomine, quem habuit G erm ania, jam decus Ö* ultimam jpem Germania il­

lu m appellans. D e i mp edita (alarii fui penfione frequen­

t e s m o v e t q u er e l a s c u l pamque rejicit in Spiringium , cujus c u m u x o r i s f uæ f r a t r e Reigersbergio p e r p e t u æ fuere fi- multate«. S tudiofe a u t e m declinavit o m n e s , quas o b t u ­ l e r a n t G a l l i , nece sf itat ibus ejus fubveniendi vias.

Ce-

c) Epift. I 0 8 1 . d. 1 0 D ec. 1638*

d ) M ortuus b ic eft 1 6 3 9 .

C e t e r n m ab an

& br evî us cu læ & m i n o r i s m o ­ menti esfe occipiunt Epi ftolæ Groiii. N o v a etiam ei in m u n e r e L e g a t i o n i s o b e u n d o , m o r t u o Richelio, o bv e n i t difficultas, de qua ipfe litteiis d.

S ept .

c o n q u e ­ r i t u r : Cardinalem, i n qu i t, M axarinum non video, nee vide- b o , nifi aliter jubeat Regina noßra, quia L egatis Regum a- pud fe inferiorem asfignat lucum & Eminentia titulo Jaluta- tus t Excellentia non reddit, nim irum , ut Rom a fe n tiu n t, aqualis Regum Qf difficulter concoquens> quod hic Regii /a n ­ guinis principibus coadus fit cedere. H a n c ob causfam in locum ejus fuffeélus Duncan, feu Cerijantes9 R e l i d e n t i s t a n t u m titulo o r n a t u s , u t C. rdinali locum c e d e r e posfet.

H u j u s v e r o P olit ica , Poet i ci s haud m a jo r a , fuisfe m e r i t a conflat. Od en in effigiem

M axarino d o n a ­ t a m c o m p o f u e r a t e). D e ea G rotius d. 18 F e b r . 164$.

De D. Ccrijantis Ode ego nihil pronuncio. Sed eruditi no­

t a n t , tria esfe manifeßa peccata contra Pro/odia regulas.

Ego illud non probo» quod Cardinali M axarino caudam am­

putaverit. Scilicet a c e r r i m u s , q u e m a d m o d u m in l lr u ft i s- fimus, ej usmodi deliciarum cenl or e r a t Grotius. D e no- tisfimo Jo liveti P o e m a t e E p i c o , quo d Fulmen in A quilam in c ri b i t u r , r e s g e l l a s R.

c e l e b r a n t e , tale fert judicium. A ttu lit mihi Jo ltvetu r X X I libros dica­

tos honori magni Regis G uß a v i , quibus nomen f u i t : Ful­

men in aquilam. L e g i: amor in Regis memoriam gratiam Qf proemium meretur ; fed ego edendi operis fv a fo r esfe nolim.

T am multa fu n t L a tin ita ti, tam multa verfuum legibus, quadam & rerum geßarum verita ti contraria. Si pauca f u - isje n t, monuisfem ; fe d Augia erat Stabulum. M ateriam ex libro maxime Gallica fu m fit, cui titulus M ilitis Svcdi / ) .

It»

e)

/ ) Spanhem ii librum : Le S old a t Suédois indigitat*.

I n S v e e i a m v e n ie n s G rotius Cancellarium adiit in S ô d e r â k e r S m o l a n d iæ , tr a & a tu s Br ô m l eb r o ën f es c u m D a n i s turn a g e n t e m , R e gi na m q ue Srockhohniae, u n d e p o d b r e v e s m o r a s patriam petenS Roftochii exfpiravit 154J. U t a u t e m c o n d e t , q u æ G m / o , Philofopho, P h i ­ l o l o g o , Politic o f u m m o , negotiis publicis li tte r ar um qu e ftudiis o c c u pa t is f imo, fuerit tum dili elegantia, tu m L a ­ tialis linguae facundia; epidolam ad f e r a m u s , qua Reginae

Ch k i s t i n æ

cape sf it um i m pe rium gratulabatur.

Serenis/ima ac Potent i sflma Regina, Domina clement isfi•

ma. Per tot m aria ac 1 errat fam a huc venit de corona re­

g ia impofita Auguflo Capiti Majeflatis T u a more Majorum in fignum confolidatl regiminis cum ju re regnandi. S it hoc M ajefiaii T u a regnoque fe lix fortunatum que ! Si tot corona ex lauru imponerentur Majeflati T u a , quot non dicam vittorias, fed illuflres viftorias ob tin u it, non esfet locus ubi ponerentur.

D uas adhuc fperam us videre aut audire, alteram ex m yrto , alteram ex oliva T^nam u ltim a, id e(l cceleflis\ quam divina bonitas Im itatrici fu a largietur, ficut M ajeflati Tua nunquam veniet nimis c ito , ita , quamquam diu; isftme d ila ta , nunquam non nimis cito populis imperii Maj. 'Tua: quibus permittere debet Majeflas T u a t ut hac una in re vota faciant Majefla•

tis T ua votis contraria. Eorum vota & Ego

Serenisfima ac Potentisfima Regina , Domina clementisftma, fu b - figno, utpote

A ugufta M ajeflatis T u a obedi entisfimus fubditus

H. Grotius.