Q U E M
C O N S . A M P L . F A C . P H I L . U P S .
P R Æ S I Ü E
DOCT. ERICOM.FANT,
H I S T . P R O F . R E G . E T O R D . S OC. R E G . S C I E N T . U P S . E T A C A D . R E G . L I T T . H U M . H I S T . E T A N T I Q U I T . S T O C K H . M E M B R O ,
P U B L I C O E X A M I N I D E F E R T
G U S T A V U S W E S S E N ,
S T I P . F L O D . O S T R O G O T H U S .
I N A U D I T O R I O G U S T A V . D. X X V M A J I M D C C C V 1 U .
H . P. M. S . s
P. I.
/
U P S A L I Æ , T Y P I S E D M A N N I A N I S .R Å D M A N N E N O C H M A G I S T R A T S - S E K R E T E R A R E N Åd e l o c h h ö g a k t a d
— MAGNUS JOHAN WESSEN
S A M T
V Å L Å D L A
«« ANNA ELISABETH WESSÉN
f ö d d
NOR3BECK,
)
M i n e H u l d a s t e F ö r å l d r a r
hefgas detta erkänslans och vördnadens offer af
£d er
Iydlgste Son G U S T A F W E S S Ö N .
P . I.
V ^ u i de fatis gentis Judaicae inftrui c n p i t, ordine C hro- nologico; n o n v ero illo, q u o noftris in Bibiiis occur
r u n t , libros V e te ris T eftam e nti le g a t, necesfe eft. Q u in q u e libri M o d s , J o fu a , J u d ic u m , R u t h , S a m u e lis , R e g u m & C h ro n ic o ru m fe invicem excipiunt. H iftoriæ D a v id is Pfalmi ejus adjungi debent. L X I I ultim us eft i l l o r u m , q u o s folus compofuit. P le r i q u e au te m confcri- p t i , cu m eum p e rfe q u e re tu r S au l a tq u e in exilium a g e r e t rebellis filius Abfalon. N onnulli ta m e n e x fequen- tib u s D a v id e m agn o fcu n t au& orem . C u m S alom onis hiftoria cohaerent P r o v e rb ia a ), E cclefiaftes & C anticum C a n tico ru m . P ro p h e ta e v e ro & L ibri A po c r y p h i fecun
d u m feriem te m p o r is , q u o v ix e r u n t , ita disponendi.
S u b R e g e Judaeorum Ulla floruit A m o s b), S u b e o d e m ,
A Jotha*
a ) Haec a capite X X V co llegit Rex Hiskias.
b) IX capitibus Israëlitarum transmigrationem praedixit. T ran s D a m a sc u m ait Cap. V . v. 26 . 2 7 . quem locum allegans Stephanus
Aft. V II. 43. tra n s Babylonem habet.
J o tn a m o , Ahafo- & Hifkia Efaias c)\ Hofeas, Micha,., O b ad ia, Jonas & Nahum. Sub. Hilkia ü b e r T o - bise, lub M anasfe liber Judith d) , fub Jofia, Jeremias, B a r u c h , H abacuc & Zëphania. Sub Jofiae filiis, Joahas
& Jojakim , Daniel ej.. Sub Zedekia Ezechiel. Reducum e captivitate Babylonica Judæ orum hiftoriam fcripfere E s r a & Nehemia poftque hanc periodum vixere Haggai, Zacharia &; Malachi. E fiheræ liber A rtax erxem Don g i- m a n u m fpetftare videtur illumque fequuntur Maccabaeo- ru in f ) ultim am qne hiftoriam hujus gentis traftant pro
fani Jo lep hns & Philo. Omnium primo Mofes de crea
tione m undi, origine m ali, linguarum & nationum dis- p érfione g j & univerfali cataclysmo agens defcendit ad fata illius g e n tis , cujus fingularem hiftoriam traétandam fibi propofuit. E ju s autem aborigines Nomadicam agen
te s vitam depingit,, hinc ftatum civilem a fe formatum at-
^ e ) Syrorum ab Asfÿriis intra LX V annos fubjugationem prapnun- ciât Càp. VI I , quod accurate quadrat in Asfarhaddon, anno LXV a primo Ahafi anno imperii. Asfyriorum porro ruinam Cap. X . v. 5.
Judæorum e captivitate Babylonica liberationem Cap. XI. v. i t; T y ri a- NTebucadnezaro deftru&ionem & poft XX annos reftaurationem mul- taque alia, quorum veritatem comprobavit eventus, praedixit.
d ) U terqne h ic lib er, Chaldaice com pofitus, in verfionibus Syria
c a , Graeca & Latina tantam fupereft.
e■) X C f annorum aetatem hic Propheta compleverat. Chaldaice fcripta ejua Prophetia a Cap. II. v. 4. ad finem Cap, VII.
f ) P r i mus tantum Maccabæorum fidem meretur;.
g ) G èaefèos- Cap. X & I Chron. Cap* I. quae de hac agunt, p e
culiares merentur commentarios..
a tq u e leges tam m o r a le m , quam c ere m o n iales & foren- ie s a D e o p er fe latas exhibet. H a ru m autein Scienti«
■præcipuuin hiftoriæ Judaicæ m o m e ntu m conftituit. P e r - inisfa illis e ra t polygam ia, non au te m illiuiitata, fed ad q u a t u o r limul u x o re s fe e x t e n d e n s, a quibus divortia c e rtis fub conditionibus licita forent. H is etiam adjun
ctas fæ p e n u m e ro h abuerunt Kebin, feu concubinas m o r e , qui adhuc apud om nes g e n te s o rie n ta le s obtinet.
V e titi a u te m e r a n t c e rti in m atrim oniis confanguinitatis g ra d u s . C æ d es voluntariae vindi&a p u n ie b an tu r , con- fu e tu d in e om nibus vetuli is g e n tib u s c o m m u n i; involun
tariae a u te m ad fex afyla refugium fuis auétoribus prae
b u e r e , e x quibus liberi e g r e d i e b an t u r , q u o tie s c u n q u e S u p r e m u s m o rte occubuit S acerdos. J u s retratftus in e m tio n e & venditione fundi immobilis locum h a b u it, in tra anni fpatkim vindicandum. N um q u a m a u te m eju s
m odi contrw ftus ultra femifeculum obligabat; poft ejus enim decurfum quodlibet praedium ad priftinum reftitul d e b u it posfesforem. L e x cerimonialis t o t ta m q u e obfer- v a t u gravia com ple& ebatur praecepta, u t nulla un q u am g e n s difficilioribus fubjecfta fuerit. P ra e te r S ab b ath u m t i i a majora feffa o b f e r v a r e n t u r , quibus masculi fex u s
•quilibet H ierofolyrnam adire deberet. P r im u m feftum P a s c h a t o s feu pan u m a z y m o r u m . U n u s q u is q u e p a te r fam ilias, arietem an n u u m ipfe in tra horam III & V po- m e rid ia n a m m a fta re t. S an g u is patinis a u re is excipie
b a t u r & in altare effufus inde in fluvium K id ro n flue
bat. A d e p s fale confperfus in altari cre ma b a tu r. C aro
& inteftina cuti involuta d o m u m fe re b a n tu r , & igne tofta a familia confutuebantur. C redi vix pote ft ad d u centena o v iu m millia un o die his facrificiis periisfe. A lte ru m feftu m noftro P ente co fti re fp o n d e n s. cum tritic u m m e te r e t u r , te rtiu m finita v in d e m ia celebrabatur« In n u m e ra
A 2 fere
*
fe re e ra n t Sacrificiorum genera. Binae oves quotidie, m a n e & vefpere, m attabantur, Sacrificia expiatoria bo
b u s , vitulis, a g n is , columbis fiebant. Sanguis effunde b atur. A d e p s confum ebatur igne. F em ur & pettus S a cerdotibus cedebant. Pane azym o, vino, oleo alia Sacrificia conflabant. Primitiæ partus omnium anima
lium D eo debebantur. Decimæ etiam Levitis & pauperi
b u s quolibet triennio erogabantur. Perpetuae fimul erant luftrationes. P o ft elephantiafin, puerperia, menflrua, p o llu tio n es, concubitum, & immundorum animalium conta& um. O m nia v ero animalia, quae non ruminant n e q u e funt bifulca, immunda putabantur. Nonnullae etiam aves ejusdem erant numeri. E t fanguis in gene r e efu e ra t prohibitus.
S u p r e m u s Sacerdos femper e tribu Aronis foret &
un& ione inaugurabatur. V irginem u x o rem ducere ipfi licebat. S a c e rd o tes ad altare Officia Sacra adminiftra- b a n t; Levitas autem externa tantum Sacrorum curabant.
P r o p h e t » nom ine Dei & principes & populum officii fui adm onebant. Tem plum in San&uin S a n io ru m , San- f tu m & A tria diftinguebatur. In ifto arca Foederis, Tabulae L e g is , V as M annae, virga florens Aronis ferva - b a n tu r. In illo A ltare fuffitus, holocaufti, Candelabrum , M enfa p a n u m , M are æneum . In hoc mulieres atque pagani a reliqua ecclefia erant feparatK
D o c u m e n tu m pudicifciæ feu virginitatis, ab Israelites ex h iberi iblitum , adhuc in O riente ufurpafeur. A q u a au tein a m a ra, feu Zelotypiae, qua uxorum fidelitas pro b a b atur , o m n ino fingularis fuit. F o enus mutuatae pe*
cui-
cuufæ e r a t prohibitum . N e q u e veftibus e x lino & lana confeiftis u ti, neque fru m e n tu m e x diverfo g e n e re mix- tuin ferere licuit. In teg ru m caput & b arbam in teg ram ra d e re prohibitum. Q uovis feptennio inculta ja c e r e t te rra . O m n e s etiam tum S e r v i ma n u m itte b a n tu r &
cesfabant, ni foluta antea fu isfent, debita*
A ntiq u is/Im u s Æ gy p tio r u m H iftoricus Manethos fu*
rsfe p u ta tu r . Vixisfe fe rtu r fub Re g e Ptolom aeo Phila
d elpho, tre c e n tis ante n a tu m C hriftu m annis. G r æ c e h uju s P rincipis ju sfu c o m m en ta rio s fu o s confignasfe a u t u m a n t ; o m n es v e ro dep erd ito s & a S y ncello in C hronico ta n tu m allegatos. Sanchoniaton, P h o en ic io ru m H ifto ricu s, feculo ta ntum M ofe ju nio r tra d itu r. E u f e - bius in praeparatione Evangelica e x P o r p h y r io eurti B e r y t i in P hoenicia natu m tra d it fuam que biftoriam com pofuisfe e x mo n u m e n tis , quae D ei J e v o p r e s b yt e r H ie ro m b a lu s ipli fubminiftravit. H a n c dicavit R eg i B e r y t i o r u m A bibal, qui judice P or p h y r i o coaevus fuit S em iram idi. P hilo BybliuS Graece illam t r a ns t u l i t ; f ra g m e n ta v e ro ta n tu m apud P or p h y r iu m refidua ha
b em us. Berofus paüllo poft aevum A le x a n d ri iMagni fub R e g e Syriae A n tio c h o T h e o S , tre ce n is a n te n a tu m Chri- ftu m a n n i s , floruiSfe creditur. E j u s hiftoria etiam p e r dita eft; e x eadem v e r o e x c e r pta f e rv a n t JofephuSy E u fe b iu s & Syncellus.
Homerus quidem ex inftituto H iftoricus falutari n e
quit. P o e m a ejus Ullas in X X I V libris LV die ru m re s gefta s r e f e r t iliasque c o m p re h e n fa s T ro ja & Caftris G raecorum . H o s q u ip p e p a r p u e l la r u m , C h ryfeid a &
B rr-
