De indole et progressu cultus Europæi hodierni dissertatio, cujus partem tertiam cons. ampliss. fac. philos. Ups. publico examini deferunt. Mag. Nic. Frieder. Biberg, stip. Stiegl. et Jonas Svedbom, Angermanni. In audit. Gust. maj. d. 13 Jun. 1798. H. a.

3 te -iäpaffij· fy ■-:MB """ QMKSI D, D. \ de ;

indole

et

progrescultus

ε

uro

ρ

mi

hodierni

D1SSERTATIO, =sSS?=

CUJUS PARTEM TERTTAM,

cons. ampl1ss. fac. philos. vps.

PUBLICO EXAMINI DEFERUNT.

Mag. NIC.

FRIEDER.

_BIBERG,

STIP. STIEGL.

et

£fonjs svedbom,

ANGERMANNI.

In Audit. Guft. _{Maj. d. 13 Jun. 1798·}

UPSALIiE,

Lkteris _{johan. fredr. edman ,}

_Reg.

_Acad,

_Typogr»

t

EKKEFRU

RÅDMANSKAN

■ΛΜΧΛ

_:Μ:Λ&;Ο.

Cjljloséw^

född

vwj&xrs,

MIN' _{VÖRDADE MOR i}

Öm minnet af Edra

_{välgärningar}

— förut nltfd rörande och . dyrbart

— likvå!, den _fynd

jag _{tilågnar Eder} desia blad, vore

i_{ner ån}

annars _{lifligt, och iViolgdi af}

en meratiliVed.silållande kan(la:

— få

tilfkrifven denna olikhet icke _{fårmåtenhetcns inbillika}

fågnad, utan det tackfinma _{hjcrtats ofkyldiga}

ofuertygelfe,fom

vid ett _{oifenteügt vifände af fina forbindelfcr}

trott _{fig vinna for}

fina kånflor en _{ny och friare}

utvidgning,.

De Inåole &

_Progresfu

_Cultus

Europcei

Hoditvni. 39

— Licet _{enim fociali}

per Europam cultui moras nexerit

infinitasque difficulcates

_{longior,quemindicavimus,in}

con-dendo _{ftabiliendoque regimine profe&uum}

circuitus;nec id

permiferit varius, qui recentiorum focietarum tam ortum

moderatas _{fuit, quam progresfum}

, fatorum

converfio-numque lufus, ut _{legum «quitati & conftantiae firmus}

quidam fauftusque per fingula _{progresfionis} momenta

re-giminis habitus faveret: nefcio _{tarnen, quae animo}

patien-tioris _{judicis obverfetur in univerfo}

progresfionis

ni-fu atque ordine causfarum cum _effe£libus

apra

concatena-tio & _{prona ienfim firmataque}

in faventiorém _adfpe&um

temporum inclinatio, turbaros _{ancipiti fingulorum}

even-tuum facie _{Sc cun£labundo totius}

progresfionis motu ad* fe&us _{qualicumque folatio}

temperatura. Quam quidem

qui mente obfirmatam tenuerit _{ideam, fimulque}

judica-verit, eam fere ubivis esfe inftitutorum _{praeteciti tem¬}

poris vim, ut _{fequentium mutationum femina}

partim,

partim ftabilimenta contineanr; ille vero nec incasfum

omnino dictum _{judicabit, quod de}

profe&uum habitu

Sc _{generaliori confecutione}

jam dudum _attulimus; nec

ignobilis cenfebit esfe momenri aut _{infru&uofae pror*}

fus curioficatis , disquirere _{j quonam potisfimum vin«}

culo cum _diuturno

apud noftras focietates _{progresfionis}

ßupore

_{ejusdemque ambigua}

_{interdum in fingulis}

fta-tionibus _{facie, infecuta cultus}

confiitutionisque

ftabilitas,

nec _fpernendus

apud easdem in firmanda _{attemperandaque}

civili _{difciplina fuccesfus aut conne£ti}

posfit «Ot faltem

conciliari. Ceterum _{vero, quum ex regiminis}

habitu Sc

mutationibus _{cultusque in hominum}

ingenia Sc fociales

ci-vium _copulas

emnesque imperii rariones efficacia

to-tum _{illud in}

legum difciplina pendeat,quod _progresfioni

obnoxium _{cenfetur; ifta autem heic}

rn omen t a nec defcri-bere noftro fini _{fufiiciat, nec fineula feorfim}

ponderare,

De Indole Zf _Drogrcsfu

fed ex fuis deducere causfis, deduftaque nexu , quantum

fieri _{posiit, generalisfimo exponere}

_{incumbat: hanc}

for-fan haud _{pigebit occafionem arripere, quo}

_proprium

ex-quiramus Europoeae circa

hsec

ipfa

momenta

progresfio·

nis chara£fcerem, quantum hic quidem progresfuum apud

reliquas culriores genres ingenio totus opponatur.

Ne-que vero alias heic fedtari

disiimilitudines juvabit,

quam

quae extenfiori

confpicuae

effe&u charadlerem ipfum

pro·

gresfionis adficiunr.

Nec

ifta

eledturo

dijudicaturoque

re-rum _{momenta, quae} mutationum apud noitras

i'ocieta-tesconfecurioni praecipui fint pondens

innedtenda,

duplex

erit fludium intermittendum: unum , ut mente, quanruin

posiit, & judicio totus in

(aecula,

quee

dijudicabit,

trans-eat; recentiorum, quae vi vir, temporum eatenus

recor-datus , quatenus, ut nexus utriusque

faeculi

introfpiciatur,

hodierni _{temporis notionem}

_rerinuisfe

_{juvabit; in tanrunt}

autem oblitus, in _quantum , ne iingula anreadli oevi indi·

tuta ad menfuraπι recentiorum exigantur exa&aque pra?-propere condemnentur, hotum

quidem

quod ad

tempus

oblivifei utile forfan erit de necesfarium : alterum , ur ,

quantum mente fecemere umquam

&

compledli

valear

,

generalisfimo intuitu naturam

progresfumque

publicae

ib-cietatum couilitutionis feruterur, inftitutorumque formam

minus atque particuTarem texturam, quatn

univerfam vim

atque habitum disquirat.

Fuit _{irrperiis Europai orbis cum}

_{nobilisfimis antiqui}

«vi _{rebuspublicis commune, ut ex horridis fere}

_ambo

in-rtiis ad _{temperatum focialis conftitutionis habitum} laxio-remque cultum, progresfionis quodam proprio

nifu

faven-libri rerum circumftantium concutfu firnräto\urrobique ex·

furgerent. Id interfuit diferimtnis,

quod

, quum

ifti leguni

atqueregiminis decentiae non nifi preevio

diffuii cultus

or-Cultut _Europ&i

_hvåuvni.

3*

dine res procederent,

adeo

_ut

obtentam

jam

firmatamque

conftirutionis felicitatem prove£tior

demum

cultus

exciperet.

Ceterum in ordine ipfo, quo

fefe invicem

exceperunt con-veriiones, quac ad

munier.dam

tetenderunt

remperandam-que conftirutionis

indolem,

non

multum

diicreparunr.

Nam,

quantum originem

progrcsfumque

antiquiorum,

quas

lo

cuti fuiinus, focietatum nobis aut

rimari

datum

fuerit

aut

conjicerere, per

Ariftocraticam

quamdam

ad

Monarchicam

regiminis

formam

dedu&ae,

arrepta

tandem

populari

variis

que arribus munira,

progresiionis

curriculum

concluferunt

Nec abiimili _{prorfus mutationum}

decurfu

recentiorum

ci·

vitatum _{pl< rarque} ab

Ariilocratieo

imperio

exorfae ad

Mooarchicum paullatim

deflexerunt: in

illo

quidem

aut

fubftituiie connnuo, temperatamque

regiminis

conftitu

tionem in diverfis, quibus

Singulare

unius

imperium

aut eircumfcribi posfit _aut expoliri _,

tnodificationibus

ca ptarurae: aur ulteriora

rentandi

ftudio

popularis

demum

imperii perictila

&

fplendorem

petirurae.

Licet

aurem

commun.s hic fuerit utrique populo mutationum po

liticarum ordo: nefcio tarnen, an heic etiam

ifto

ma

xime momenro a prifcis rebu publicis

differant

recentio res, quod inrermedios

inrer

inconditum

omnino

&

la·

xisfima tandem _{jurium aequitare remperatum}

polirici

ad-miniftratioiiis habitum gradus

citisfimo illa?

curfu

transli-lierint: _{quum diuturno contra}

tenacitatis

ftupore

iingu

Iis tamdiu hae inkaererent, donec urgentiora rationum

mo-tnenra , quibus, accedente

culru,

reiifti

amplius

non

po-terat, eas fponte adducerent

murationes,

quibus

Sc

reci-piendis capaces & in

ufum

convertendis

marurac

jamdum

civium mentes evaiisfent. Nec inde mirum, Γι, quae

ru-muhuario _{magis ordine apud}

_{il lus}

_{compoOrae &}

coofufius

intermixtae facili _{plerumque fe invicem}

_tranfiru

_excepe¬

runt, intermedia cegiminis co η

formation

es

abfolutiori

lin*

De Indole & _Progresfu

gulae apud nos lima expolitae ftri&is fere ubivis limitibus diftin£tae appareanf.

Si Jeviora cuivis occurrant _{hasc convenientiae &}

di-fcriminis momenta, quum fingulari 8c fegregijudicio pon¬ deranturj cavendum ramen, ne _{ignobilis eadem ponderis} ducanrur, quum de tota agirur progresfionis ferie atque

nexu. Nos quidem _{hanc ipfam dijudicaturi, quidquid} perfe&i 8c faufti uterque populus vel commune

habue-rit vel _{proprium 8c fingulis inaequali ratlone concesfum,}

ifti ex _{magna parte aut convenientiac aut dive-rßtati}

ad-fcribere haud dubitamus. Ex _{triplici nimirum, noftro}

judicio, cardine illud pendebit, quod in motu pro¬

gresfionis requirimus, firmiratis continuitatisque

benefi-cium: uno, _{quod in} converfionibus ipfius regiminis

cur-riculum , quod indicavimus, 8c totum 8c tali potisfimum

ordine decurrant: _{altero, quod interpofitas ejusdem}

fta-tiones non niii cauto _{relinquant gresfu fequentibus}

ma-turi: tertio , quod in ea potisfimum ejusdem progresfionis

tempora laxior culrus incidat, quibus exfpe£tari posfit,

fore, ut inftitutis idem ftudiisque _{praeteriri aevi facilius}

in-nocentiusque internexus, 8c ulteriori profe£tui occafionem

fuppeditet, 8c anteriorem conftitutionis indolem perficiai,

potius, quam corrumpar, corruptamque cum infeliciori

commutet. Quum _{aurem, ii primum refpexeris momen*}

tum, qualitercumque cum recentioribus confenferint antiqui aevi _{respublicae jin reliquis vero eo apertius ab iisdem}

dis-fenferint: _{fingula hsec attentius peifequi juvabit 8c}

conve-xiientiae _{fimul, quam notavimus, ac difcriminis causfas at¬}

que effe&us generaliores indicare.

Et _{quidem, quod ac crdinem primo ipfum attinet,} quo fefe invicem infecucae fuerunt publicae conftitutionis

commutationesj populis eundem in progresfione pofitis

maxime eiTe naturalem,tcßatur limatior qusevis 8c reflexa

ho-Cultus _{EuYopcei "Hodierm. 33}

hominis facialis hifloria,— _{Scilicet, quum ea rerum}

con-dirionurnque momenra , qua? prima focietatjs periodo

ci-vium ubivis _{in-genia remperant arque fle&unt, & numero} linr _{pauciora & cooiirpilis pler.umque napirae &}

unifor-mis efficaciae: _{aequalia fere femper erunr tempore apud}

unamquamque. gentem refnotisiinia conne&enda*

coercen-da-qpe civitatis tirocinia. Qusc quidem ccqualis

inftitu-torum ratio adeo late _{patet, ut ambigi vix queat,} inve-niri _{apud plerosque populos, qui prima exteniioris}

paullulum focietatis fundamenta pofueiunt, not!

unifor-mis, tantummodo civilium _{poteftatum diitin&ionis, fed}

itabilitae etiam inter _{iingulas fuhor.dinationis tantum non}

congrua ubivis veftigia. Sic vero in ineunabulis

cujus-cumque,ii modo laxior aliquanto fuerit, civitatis populum

videbis in minores communitates divifum: harum _porro

lingulis prineipes. conditutps, qui enatas inter membra uniuseujusque communitatis controverfias aut arbitrio

mi-nuere aut _{jure fransigere}

ftu'rien.t;

_{lices autem inter}

fingu-las communitates exortas armis concludere _{praeoptant: re¬}

gem denique, communem aliquo refpe&uiiniverfae focietati magiftratumj ceterum vix ultra fupremas bellicae

au£tori-tatis partes ad,huq elatum; nexu _{fal,tem, iireliquas}

fun&io-nes _{fpe&averis,, cum univerfa. focietate debiliori multum}

atque*(option devin&um, quam quofuis quaeque

du£lori-b,us _{iingula minorum cqtnmunitatum membra}

obftringun-tur._{a) Jam vero, quum}ad _{hunc locum dedu&a fuit focietas;}

ft-id arceat _{providusfortunaefavör,ne, impotentia & ftupore}

fingularii» imperii, quod yaHo urique 'Fatqrum ludibrio

ex-oriri..poteft exorfumque commuqiri, proftratis perculfis·

-·« · _\

;. . )" G 3 que

1 a)Hsee initia non Grsecis tantum, Romanis & Europseis, fed aliis quoque muJj-is _{populis commqnia quodrjmmodo fuisfe concinne}

often-dit

34

/λ'

lndolc

Progrcsfu

que civium ingeniis, torus,

qui

natura? congruuserat,pro gresfionis filus abrumparur,:

duo

eventura

arbirramur.

Quo enim ar&ius, qui laxiori ante

focietaris

vinculo

co pulati fuerant, comnitinitatum

ordines

in

unum coeant, eo _{prinium componra} magis

evadet

_atqtie

publica,

quae foluta ante

fuerat

&

iingularis,

Ariftocrariti

legimi

nis conFormatio; Dein vero, quum creFcat ifta ci\ um necesfuudo fortiusque implicerur, iupra procerum

auto¬

ritärem,cui in foluta membrorum connexione

praecipuum

conitittrat _{dignatioms aur}

_fundamentum

_aut

priefidium,

inagis magisque

ingravefcens primas

ultimo

rencbit regia

potelhs. Ceterum, quum

reiidua

adhuc optimatum

au-dtoritas ab una _parte, ab altera _vero

ipfa

iiia libertaiis

hxior ufura, quce, foiuro, quo

prirroribus

deviucicban-tur , iubjetionis vinculo, civibus

ipfis

conceditur,

conces-iaque fua fponte

increfcit,

Monarchie!

regiminis

pon¬

dus non _{posfir non continuo}

remirtore:

_eo

tandem

col·

iineabunr, ii qui ulterius

exfpe&ari

posfint, in

perficien-do _{regimine proFe&us, ut aut temperamenta, quae}

adrnit-tere _umquam posfitMonarcbica

conftitutio,

ea ex

reliquiis

Ariilocraticae inittisque popularis

poteftatis recipiat,

re-ceptaque, quantum

fieri

posiit,

continuo

modificet

atque

expoliat: aut locum

denique

populari

imperio

concedar.

Et lic _{quidem finitam}

_cenfebis

progresfuum

_,

qui

perfi-ciendi regiminis finem

fpetant, vario

ubivis

fatoium

lu-fu internexam feriem.

Totum , quem jam

perfequi

conati

fuimus,

conver

fionum _{politicarum oidmem} f

cultioribus

utriusque

a:vi

populis prima

Faltern

adumbratione

communem,

Fua

i-pftus vi

benificentisfimum

esfe

maximeque

falutarem,

ar-guir

fuprema,

Fi quis eandem

Fibi

fingere

voluerit,

civilis

progresfionis

idea

Scilicer

id

Femper

&

ubique

valebir,

iisdem in univerfum gradibus

perfe&iorem

abfolutiorem

que

Cuhits Εu>o_ρj.i Hodievni. 3; que evadere

civilis

hominum

connexiohis formam

,

qui-bus externam tutelaris quodammodo coa&ionis necesiita»

tern minuat _{arque temperet} legibus

fponre fequendis

ob-ilridia libertas. Cui quidem facialis conjun&ionis

ΐηΐς-gritati ; quum id non

ferat

humanitaiis

conditio,

ut

vel

uno eadem i£iu exculta faftigium citrus petat, vel ipfo

eriam feliciori facialis cuitus ineremenro ex parte obtine· atur , ii faventisiimo ibmil hic momenroruro

praeparantiurn

concurfu non fiferit adjutus: nefcio, _an ulla detuf

tutio-ri via _{propius accedcre,}

_nifi

_confecuturae

_in

_effingenda

ef-formandaque conftitutione commutationes

ifta

fe

invicem

lege excipiantj ut difciplina

iingulari quadamtenus

&

ci-viurn unicuivis propiori feroces _{antea mentes}

emolliantur,

quam civilem illam & publicam, quae

aequabili

per

to-tam civitarem coaftionis tenore diffufa _pondere

ali-quantum remisfo iingulis incumbit,

capesfere

adgredi-antur: hane autem vicisfim _ddigenter excolanf,

quan-tumque fieri aur posiit aut oporreat, adilringanr

iimul

paullatimque leniant, anrequam ad ulteriorem

libertärem

vora fua cives atque ftudia protendant, iuis ipii -legibus,

fuse 1'aluti _{proipeciuri. Huic autem civiiiurn profe&u-um}

ordini _{progresiionis modo indicatae non finguli tantum} gra-dus fed univerfa _{quoque ieries 8c connexio haud quidem}

ignobdi predidio favere videtur. Nam,

ii

unamquamque

in ifta _{progresfuum ferie regiminis}

_itationem

_iigillatim

refpexeris;

adftringére

quidem iingulis difciplinam

Jub-jedlionisque civilis tirocinia injungeYé, proprium videbitur

Ariftocraticaé coiiilifUtioni: eandem dein diffuhdere

arqua-tamque mitigare

péculiaris

quodammodo erit

Monarcht-co _{regimini vis; üftimam}

déin

_{eicfem perfetiionis} li-mam _imponefé

profe£iuümque

fcenam claudere* rempe-rato _{populär! pöteffaté regimini refervatum}

_cenfebuur.

Si totam _{porro fpe&averis mtuationum} concatenatio-ηem;

3$ De Inäole Ef _Progresfü

nem; una _{Fere, Γι} nativte fuerir _{progresfioni locus, ex}

altera nafeetur _{; prseteritaTequemi non occaFionern}

tantum,

fed ftabilitatis _{quoque aliquid & temperamenra}

non

igho-bilis _{ponderis porrigetj ifta denique profeclißus}

via"',

fi

reliqua faverint, — pate're Faltern _{potent, ut,}

quanumi

jpropria & fingulari poteftate perdat _{regiminis ratio;} tantum ea _{recuperet vi,}

quae Fociatis civium ftudtis nitU

tur_{j tantum vero fubjeclionis}

rigori detrahere ipfa

neces-fum _{habeat, quantum durioris tutelae necesfitati}

jam dum

detraxif _{prove&ior focialis conjun&ionis habitus,}

Ideam nos civilis _{progresiionis. adhibuisfe}

ingemie

fatemur, quam asfequi totam «Sc exa&e talem nulfi for«

fan _{umquam iocietati contigit, Ceterum eo eandem}

con-filio attulimus; ut, quum patere quodammodo

creda-mus, _{permifisfe politicarum apud clariores utriusque acvi}

ijopulos

isilmo intuitu

commutationum

_{fpe£iatum , ut}

nexum

_eiderri

arque

ordinem,

genera-appropinquare

quadam-tenus ämbö _{posfenTj ex Fpccialioribus dein}

apud utrumque

populum profe£tuum mödificationibus dijudicaretur,

u-tra eandetn _{propius expresferit Angularis progresfionis}

forma. Scilicet ex _{tempeftiva' uniuscujusque gresFus}

maturitate Sc _{opportuna laxioris cultus in publicam}

rem

efficacitate ilia ex _praecipuä

parte pendébit pecularis

mo-dificationüm Felicitas. Si caura _{nempe iftiusmodi}

Feg-nitie

_^procedant

_{fortünae cöriditionisque civilis}

conver-fiones, ut& in _{ipFa earundem conFecutione ajiqua ftabilita*} ris _{veftigia occurrant, Sc in Fegregi fingularum}

mutatio-nutn numero nulla remere

ofendatur,

_{cui civium in¬}

genia aut immåtura omnino fuerint recipiendae aut non

iüFj levJus accin&a : fi ea _{porrö'efficacia & tali conftitu«}

tionis civilis _{epocha univerFäc, quse in efformando}

regimi-ne verFatur, _{progresfioni immiFceanrur rempeftiva reliqui} cultus incrementa^ ut Sc illi _{perficiendo emendandoque} beaeficum h»c _{ipfa pr^Fidirtm mutuefitür, SC aequis dein}

Cultus _Euvöpnei

_Hoäierni.

₃₇ Mia cum reliquo cultu pasfibus

incedat

confolidanda: fi i'

pfa denique

civium

iludia

ne£lar

aröius

atque

cohcilier

cul-rioris vitue confuetudo : futurum fpéramus, ut,

quod

pro-gresiionis continuitati ex iη

remis in

fpfa

ciyitate

causfis

umquam acccdere

posfit

flabilimenti,

id

vero

cumula«

tisfimum accedar. Si aUfern id nimia

cöVrcésferit

fato¬

rum indulgenria _, vir

pfåecipiri

fe

invicem

ordine

ur-cxeanr féå*e potius, _quam

excipiant

immutationes,

quae

rempenem

conftirutioni

adferunr:

fi

nec

ftabilis

um·

quam d.i

fil

plinse

coa£tus viam

posfit

ulreriori laxamenro

communire, nec univerfa progresfuum maturitare firmetur

quidquid liberräti

accesiionis attulerir

momentorum

potis-iiiiium circumftantium favör: fi inde porro fiat, ur fu-prema, ad quam

focietas

adfpirare posiir, civilis

conftitu«

tionis felicitas laxiorem _{ipfa culrum antevertat:}

_ii

pericu-lutri iic oboriarur, ne, collidentibus iito progresfionis loco

utriusque principiis,infringatur potius inde ea, quam

civiii

jamdudum refpe£hi attigeranr,

conftirutionis

perfe&io,

quam

novis håec aut _{prsefidris muniarur aut} accesiionibus

augea-tur; — eventurum fere cenfemus, ut falutare illud primis initiis ilacutte _{fubje£lionis fuperponcfyum, qtiod libertärem}

prsecedeie eandenique exortam

firma

ré

debuerat,

citiori

conftitutionis _{temperie inrempeftive läxatum, obfirmando}

progresiionis nexui

rriinul

inferviar:

ut, quae

reliqua

ad«

huc fit hujus itabilimenri vis, una ςιιαι omni, quae

ejus-dem _{quod ad tempus aut vices fupplere aut}

_defeilum

_com·

penfare poterit, intenfioris in parriam

pietatis virtute,

Jaxiörls demum cultus intérventu remittatur atque labefa-£Wur: ut au&oritati _denique , quae proprio & peculiari

ipiius regiminis pondere innititur,imperium

libera legum

obfervantia & communi itudiorum nifu fundatum fpeciofo

forfan _potius, quam vero & firmato tranfitu fuccedar.

Jam autem, fi & mulriplici Judar fcenae fuperbia antiqui-

14

oris aévi _{rerumpubiicarum hiftoria; fi}

_fuum

_hae

9g

De

InäoU

ist Prngrpfu

]um noftro non fplendidius Tantum fea plenius quoque Sc

cumulatius emenfae fuerlnt; nefcio tarnen, annon _periculis

ultimo receniitis _{magis ejedem aliquo refpe&u}

_fuérinr

vi-cinae, ac noftrae civitates; quae quidem , quum continua

totius _{progresiionis ftabihtate, quod fplendori ipiis}

deces-iir, quodammodo habuerunt compenfatum, ipfam, quam

tradidimus, _{politicae progresiionis ideam fingulis, quos}

ha&enus tentarunt, _{pasfibus, Π Sc multi reftiterint, pro«}

x pius aliquanro öc aequabilius expresfisfe videntur. Qu«

quidem omnia, quomodo in diverfo regiminis Sc difci-plin« habitu atque progresfu iibi conftiteririt, non nifi

collatis ex _{utriusque «vi hiftoria faftis, iisdemque nexu}

cum fe invicem generalisfimo confideratis, parebir.

Eo _{apud nobiliores prifci «vi respublicas concurrerat} mitior forfan _{jam ab initio focietatis ingeniorum dispo} fitio, domi quietior vivendi ratio, foras continuus cum

vicinis _{populis contencionum tumultus, maxime autem}

compa£ta focietatum Sc modica magnitudo, quae ex fi-nium _{uniuscujusque anguftia fequebatur b): ut}

recipro-cae inter _{iingülos cives} conjun£tionis vincula _cirius alli-garentur Sc ar£tiori nexu. Nec, his adftri£tis, in unum

civitatis corpus finguli dominum ccetus confundi potue^· runt, nifi fingula fimul ceierirer evanefcerent veitigia,

quae prifcam quodammodo referrent in familias mino

resque communitates civium diftin&ionem. Quum au¬

tem fic _parriculares tribuum _{nexus, prout} explicarior

focietatum ratio extenfioribus affe£Vionum fiudiis

occafio-nem _{patefaceret, non posfent non in publicos Sc civiles}

paullatimdisfolvi; cito etiam ab univerfo optimatum ordine,

qui, quod reliquum jam habuit honoris Sc porentiae, to-tum _{religioni Sc memoriae priftinae minorum}

cornmunita-tum

b) Quomodo ad modifieandum progresiionis habitum iftius con» ferat momenti _{ratio, fufius explicatum videas ap. Millar 1.c.}

Cultvs _{Eurepétt Rodterni,}

tum cum fuis quaeqüe ducibus

obligationis

debuerar,

ad

unum torjus civitatis principem

devoluta

fuit potior

re-rum _gerendarum

au£toriras.

Temporis

itaqüe

decurfu

aut exitin&am omnino apud has respublicas

legimus

no-bilium au&oritatem , aut adeo faltem ex loco

demotam,

ut _{reliquas, quae} libi

invicem

fuccesferunt

_,

principes

in

focietate _poteftates

_librare

quidem i

_ηter

dum

,

fuo

tarnen

numquam praepondio

abforbere

valeret.

Si

autem

fic

ab

Ariftocrariea ad Monarchicam inclinaret regiminis con-ihrutio, _major tarnen, huic > quam

illi,

nec

fiabilitas

fuit

nec _{vigor. Quum} enim

iisdem

fere,

_ac

ipfa

respublica,

principjs etiarn

auftoritas

limiribus

circumfcribatur

; non

exiguo tantum civium numero,

fed magis etiam

inquieta,

qiue coactos in exiguum

fparium

homines

ftimulat,

liber¬

täresinvidia reih i£lis imperii viribus:

concesfam

quidem

ab

iriicio aucdoxira rem, quaeanguftis jamtunc

terminrs

conclu-debatury firmandi pauca, augendi adhuc

pauciora

patue-rnnr _principi fubiidia.

Quamobrem

_eo

etiam

temporis

momento, quo fuas populus vires

luculentius

internofce-re inciperet, juriumque _aur

offenfam forte

crederet

com·

munitarem aut _{periclitantem,} fa£tum vidimus, _ut

fingula-rem unius poteftatem facillimo impetu

proiderneret

ift-gravefcens popularis potentiae

pondus.

—

Sic

vero,

quiirn

iis _{jam temporibus}

_libertatis

_aura

_civibus

adflaret, qui·

bus nativa _{quodammodo & recenti vi}

_calefcerent

adhuc

fociales hominum adfeftus, cultioris vitae nec avocamentis

interpellati, nec

praefidiis, fi

quae

in

ea

forfan horum

latu-erint, muöiti: _{pukra initio} imminuit

regiminis

difciplinae-que conftitutio ,quaemorum innocentia

propenfionumque

a*

pud cives ferenitate innixa tamdiu

confiftere

oportuir,

quamdiu ifta civibus maneret pia

afFe&ionum integritas,

quae, poftquam primum reli&a fuit ruditatis

protervia,

humano, quod delictis nondum politioris vitae

illeétum

fuit, pe&ori propria deprefeenditur. . Si eni«n

fervid»

ci-40 Di lndolc _Pfogrésfu

civium in _{patriam focib.-que fludia rento. in univerfum}

fortiori _{impetu provoeentur & celeriori in omncs"}

conra-gione dificundantur, quanto ab allts, qua? prqpria magis

eommoda _{fpectanr, propenfionibus fuerint foiurioia ; co}

eriam his ftudiis excitandis _{fovendisqve aptior e-r.ii, quera}

modo _{indicavimus, facialis vitse aniculus,}

quo & medmm

ipfe accuratius teneat inter _{ferociam primi temporis}atque

ituporem infecuturi , & occafiönum idem , quae foras

do-mique semula civnim ftudia intendunf, feractor fere ubi*

vis _{deprehendatur. Quamdiu iraque plaeido iftiusmodi ere*}

£tae mentis furore am _{praeeludi prorfus posfint fingula ,}

quae aiio fpe&ant, tfudia; aut i(H fairem crefcenti culrui

lirpi-tes _{poni, ut publicis potius, quam privaris ufibus inier·}

viat tuendis _{explicandisque: tamdiu eriam magnarum erir}

vh'tutum alumna libertas:^ eodetp quippe , qup faio

ex-eriens inniti _{poruit, in prcgresiu etiam fundarnento rnuniia,}

votorum _{uniuscujusque caititate Sc innocentia. — Aftdefuit}

praeclaris initiis conifantia —nec detuisie eandem miramur.

Neque enim, fplendidarn libertatis &virtutum fcenam

ape-rient _{majori praecipitantia, an cSauderenr, facile ubivis}

ju-dicaverim. Nec _{urgentiora fuerint, quae decus a?di£icio} ad_{de rent, momenta,} an quae ejus.deni fenfim

fundaroen-ta _{fubruerenr, pionunciare fuiiinuero. Generaliora}

car-pere fufficiat. — Scilicet ftatutam in univerfum (ubjedlio·

nis necesiitatem cum externae libertatis beneßcio intern»

peftivo easdem ialru antea commutasfe , quam huic

ca-pesfendo fruendoque civium ingenia maturuisfent; praefu-mere _{quodammodo permittit praeceps ante introdu&ara}

libertatem _{poteftatum praeponderantiuro fuccesfio & le}

vior, quae Rnicuique ad ftabiliendam progresfionis

cate-nam concesfa _{fuit, effi:acia: argult autem iufficienti}

te-ftimonio inftabilis, _{qu*e libertatem infecuta fuit, legum}

au&oritas, precaria adminiftrationis indoles,novandi fere,