n M
DISSERTATIO HISTO RICO-POLITICA,
INDOLEM et NATURAM LEGUM
SVIOGOTHIA PROVIN ClALIUM
5ISTENS
CUJUS PARTEM PRIMAM,
CONSENT: AMPLIS, ORD. PHIL, UPSAL.
PUB LI CO EXAMINI SUBMITTENT
FALEBUR MAN,
PHIL. MAG.
ST
ABRAHAM BURMAN,
JEMTLANDJ»
IN AUDITORIO GUST. MAJ. D. VI JUNII.MDCCLXXXVIä, boris poft weridiem folitis,
U P S A LI JE, Typis Edmannianis.
Proemium
QuamvismonumentaextentH-iftorica,permulta aliaantiquarumgentistarnencujusdamejus legum tabulas inprimis evolvere & exarninare fo-
lent quotquot Hiftorise ftudiofioresj funt. Earum
enim indole probe perfpecta, ipfius quoque gentis mo¬
res & flatus melius cognofcuntur, quam ex pluri-
mis aliis ejus rerum fcriptoribus. Vulgo nos illi
nonnifi de principum civitatis hominum vitis, re-
busque ab illis geflis edocent, aliorum civium res
& cogitata partim curantes. Quamobrem a nobis
eo pluris facienda funt vetufla illa legifleria, quas
Legum Provincialium nomine veniunt, quo certius conflat, in pauciffirnis pro feculis remotioribus fcri- ptis domeflicis principem ea locum jure tenere. No-
vimus bas leges, jam ante Chriflianifmi in patria
noflra lucem, formari cocepisfe, & quamvis novam
faciem induisfe depreliendantur mutationibus hic illic
a Chriflanis faftis, in multis tarnen vetuflioris xvi conformationem oflendunt: eodem fere modo, quo
in palatiis nonnullis inter fequiorum temporum ad-
ditamenta antiquam ftru&uram dignofcere posfumus.
Juris hujus Hiftoria erudite a Wildio traclata eft*),
A 2 &
) In Lihro, qui infcribitur, Om Svevßa Lagars grund m, m.
( 4 )
8c multa, qux ad ejus Cognitionen!, pertinent, colle- git jam pridem Cel Stjemhcekius *), quum vero hasc minus fufficere vifa funt, induximus in animum,
ut Legum iHarum Indolem 8c Naturam, plenius tra-
deremusr cujus operis ideam fpecimine Academico jam hftere conamur. Methodum ab Illuftr. Mon- tefquieu in ejusmodj indole eruenda propofitam,qua
maximam partem fequi condituimus, adeo ut pri-
mum Titulorum de Iure Regio, nec non reliquo-
rum, ad Succesfionem Formamque imperiiy 8c ad
eas, quae in hac forma maxime valuerunt, aäionum
causfas, relationem examinemus: poftmodum often- furi, quem nexum univerfum hoc Legifterium ha- *
buerit cum Regni Sviogothici climate, foli natura,
fitu 8c amplitudine, nec non incolarum religione, in¬
genio 8c moribus; opibus, numero commerciisque;
& tandem cum origine fua, Legiflatoris (copo, ac ceteris principiis, quibus omnes leges fundari de-
bent.
SECTIO PRIMA
De Legum Provincialium relatione ad Succes¬
fionem, Formamque lmperii, nec non ad pracipuas
in hac Forma Aäionum Causjas.
$• L
Reges Sviogothicos populi vel faltem optima-
tum lufffägiis ad regni fucceffionem pervenisfe, fub
illa
*) In opere fuo: De Iure Svionum Vetuflo.
( 5 )
illa Hiftoriae Svecanae periodo* qua Leges Provinci¬
ales praefentem fuam fadem obtinuere , extra om-
nem dubitationis aleam, pofitum elf. Iiis ilkid eii- gendi in Legibus hifce ita definitur, ut Svionum no¬
mine Legumviri Uplandiae esfet ceteris in Rege eli- gendo praeire, Eum Regio titulo primum falutare,
& de furium Majeftaticorum declarare compotem.
Poft hane ele&ionem Regi injungunt, eas imperii
fui partes luftrare, a qiiibus in regimine confirman-
dus erat. In folemni hoc itinere, quod ex Uplan•
dia per Sudermanniam, Oßrogotbiam, Smolandiam, Weßrogothiam, Nericiam, Weßmanntam, & inde
retro in Uplanåiam fieret, obfldes, tam a parte Re¬
gis , quam eujusque provincias invicem darentur.
Rex unam peragratus ad fines confifteret; & quum
proximam de adventu fuo fecisfet certiorem, ea ob¬
lides Illi obviam mitteret, quibus priores teftimoni-
um ferrent, Regem ita in eorum regionem venis- fe, ut leges fuae dicunt. Poftea Rex in conventu
quovis univerfali juraret, fe (ubditis fuis ddum fo-
re, nec veras eorum leges violaturum, civium ju-
rata obfequia vicisfim aeeeptans afl
§■ ii
Cuique in Hiftoria patriae verfato patet, Imperii Sviogothici regiminis formam, quoad Leges Provin-
A 3 da¬
rf) Uplands Logen, Kun. Balk. flu k. I: Weßg. Log,
Komi. Bolk. §. /. Suder m. Lg. Kun. Balk, ßuk. /f frag¬
ment til Kon, Balk, i Weflm. Lag. fl, J,
/
( 6 )
ciales valuerunt, Monarchiam limitatam fuisfe, adeo
ut contra Regum poteftatem renifus aliquis femper exftiteric, licet (timma ejus vis, quae primum apud populnm fuerat, in Optimates fenfim tranflata (it.
Poflulat jam inftituti ratio, ut quäle temperamentum in regiminis forma (ingularum provinciarum leges
idatuunt, hoc loco explicetur; eumque in finem /«-
rhivi Majefiaticorum diftributionem confideremus, qu2 in fumma poteflate leges ferendi, judicandi, puniendi vel aggratiandi, in domino eminente, jure
circafacra, & in bona ac perfonas civium^riQC non, in jure belli pacisque confiftunt. Primum quod po~
testatem Legiflatoriam completlitur, figniåcant olim
penes populnm fuisfe; Weftrogochis enim Rex ca-
vere obdrictus erat, ne jura eorum violaret £). Ce-
terum de crimine \xti jurisjurandi Regii infinitis
fere locis in bis Legibus mentio fit, & ex ea, qua
Legem Uplandicam BIRGERUS Rex munivit com
firmatione, fatis fuperque conflat, non (olum, cives
ex fingulis territoriis ad ejus fan£Honem delegatos fuisfe, verum etjam Legifterium hoc modo compo- fitum popularibus prade&um & ab illis adprobatum esfe, antequam a Rege ftabilitum Luit. Quod vero Summi Imperantis esfet, leges ita receptas auSori-
tate fua roborare, tam ex Regis BIRGER! prsefa-
mine ad Legem Uplandicam , quam ex Legis Su-
dermannicae promulgatione, a Rege MAGNO ER1CI fa&a, nec non variis Odrogothicaelocis confequitur c).
b) Weflg. Lag. Kon. Eolk. §. 1.
c) ERICA SANCT1 opera in Legibus fanciendis ad
( 7 )
Quod ad fummam poteßatem judkiariam ad- tiaet, Regi illa tribuitur d): in litibiis dirimendis ut-
timam provocationem ad Regem esfe ftatuunt O, lllique jus tribuunt, in causfis quibuscumque ve-
ntatem perquirere, fententias injufte latas corrige-
re, & nimiam reorum inhibere perfeoutionem /}.
Ex fumma judicandi poteftate jnra pumendivel abfohendi fua Iponte fiuunt; ut vero populus, quod
infra demonftrabitur , judicandi juris particeps fuit,
ita fuas quoque partes in puniendo vel condonando
habuit. Criminum a&ores vulgo tres erant, Rex, communitas, atque pars laefa; & fi uni placuisfet
reum abfolvere, reliquis tarnen plerumque licuit jus fuum perfequi, mul&amque lege definitam fibi
vindicare g \ Quid? quod Regi ipfi injun&um erat, in quibusdam cafibus profcriptis civitatem reddere,
fcilicet quum prsecipui reorum adverfarii fuppliciutti deprecarentur h)y & contra Rege de fuo jure re¬
mit-
aä Drap. B. fl. 14, CANUTI ER1C1 ad Rafft. B. fl. 5, B1RGER1 DUCJS in Edsör. B. fl. j7, Drop. B. fl. 5, V? /4, JVadham. B.fl. 6,Arfd: B. fl. //, Rafft. B, fl. 5, eommemorantur.
d). Vpl. Kon. B. fl.I, Öftg. Råfft. B. fl. 2. Wefig.
Tingm. B. fl. 1. & 3. Suderm. Kon. Balk. fl. 1. Gotl. L. Bi- hanget c. 4. Dal. L. Edsor. B. Jf. 10.
e) Vpl. L. Tingm. fl. 7. Suderm. L. Ting. fl. g. Qfln Rafft. B), fl. 4. IVeftm. Tingm. B fl. 20. Dal. Ting. B.§. JE
f) Weftm. Tingm. B. fl. 23. Dal. Edsör. jf. 10.
g) Suderm. Mahn. B. fl. ay. Öfig. Drap. B. fl, j.
i) ibid. B. fl. l0.Edsfr.Vpl. Kon. B. fl. <>.
mittente ceteris nihilominus fas fuit, qiiod eorum esfet poftulare & exigere i).
Reges Sviogothicos fecundum Leges Provincia-
les dominium eminens habuisfe, colligitnr tam ex domaniis Upfalienfibus, in quibusdam earum enu-
meratis k ), quam ex jure iilo Regio fundos com-
munes divendendi /). Huc alia quoque referri posfunt," ut jus inventörUm, quorum partes non- nulix Regi cesferunt, quum nemo fibi ea adferere potuit ni), & jus in hereditatem extranei bonorum,
quas heredes in tempore fibi non vindicarunt: quod
in Legibus hifce Duna arf appellatur n). Haec vero poteftas ea ratione limitata fuit, quod Regi integrum
nun esfet domania illa abalienare ö); ejusdemque provineiae vel territorii cives fua quoque loca com-
munia habuerint, quorum nemo fibi partem ad cul-
turam expofceret, nifi cum illius communitatis con- fenfu p). Ex inventis jam diximus, portionem tan-
tum Regi competisfe: quod reliquum erat inventor
fumeret. Regum circa facra poteßatem deflniunt
hoc modo Legifteria Provinciarum, ut Epifcopos in
fuo
i) Öfig. Drap. B.fl. j.
k) fragment til Kon.B. i IVeflg. Lag* Helf. Kon. B.fl.n.
1) Öfig. Egbna. Sal. B. fl. 1.
vt) Öfig. Bygn. B. fl. 37. Suderm. Thjuf. B. fl.t /J.
n) CJpl. Manbelg. B. fl. 8, IKeßg. Ärfl. B. fl .14. Öfig.
Årfd. B. fl. 22. Sudérm. Manh. B. fl: 22. fVeftm. Manh,
B. fl. 12. Helf. Manh. B. fl. j: Dal. Arff B. jf. 10:
.0) Hide nota k.
p) Upl JVidherh. B. fl-. 20. TKeflg. Förnam. B. fl. 2.
( 9 )
fuo munere confirmarent q), & in correftiones Ee«
clefi« contumaces fupplieio afficerent r \ De cete-
ro Summis Imperantibus mandant, cives tueri, fi
qua iliis injuria ab ordine Ecclefiaftico illata esfet s), Qu« Regi Sviogothico in civiutn bona ex ve- tuftis legibus pote/ias fuit, fatis exponunt ea Legum
capita, ubi dicitur , (umtus, ad expeditiones belli-
cas lege definitos, quotannis poftulare t), & a (ub-
ditis eos impendere detre&antibus jure etjam exige-
re posfe, quod ne folita quidem aliarum causfarum juftitia impedire valuerunt u). In publico Regni
jcircuitu viatica ex quovis territorio Regi lubmini-
ftranda esfent i>), & mandata ab Illo habentibus li- cuit, equis vel invito posfesfore ad iter fuum pera- gendum uti x). Regi quoque mulQiarum pars con- cesfa fuitj & pro csedibus occultis, Dulga-drap ap-
pellatis, integr« Uli ab eodem territorio prseftandae
B erant,
q) Weftg* Kon. B. (f. 2.^ Bibanget til Weflm. Lag.
r) Weflg. Kyrk. B. fl, 10. Öflg. Krifl. B.fl. 2j. Sudervt.
Kyrk. B. fl. jo.
s) Upl. Kyrk. B. fl. 20. Sudsrm. Kyrk. B.fl. 1$.
t) Upl. Kon. B. fl. 10. Sudsrm. Kon. B. fl. lo. Weflm.
Kon. B. fl 12. Dal. Ihings B. jf. 23. Helf. Kon. B. fl. 7.
Gotl. Lag, Bibang. c. 4.
u) Upl. Tbingm. B. fl. 14. Sudsrm. Tbingm. B. fl. 11.
Weflm. Manb. B. fl. 72.
v) Öflg. Drap. B. fl. j. Suäerm. Kon. B. fi. 3. Helf.
Kon. B. fl, 10.
x) Suderm. Kopm. B. fl. /3. Upl. K6pmB,fl.io. Weflm.
Kopm. B. fl. 16. Helf. Kon, B. fl. 21.
( io ) gfp'
-erant, quo crimen hujus generis commisfum fuerat y\
in emtione vel venditione Rex fere eadem cum ce- teris civibus lege tenebatur 2): quinimo cives nom
numquam jus prsrogativum habuerunt a). Quod
ad ipias fubditorum perfotlas attinet, eos, pro rato
ex fingulis regionibus numero, fub Rege, vel Ejus
loc um tenence , militäre oportuit b) viasque & pon-
tes Uli parare c). Simul Rex potuit feuda dare d)>
& magiftratus partim conftituere e), partim , quum
esfent a populo electi, in munere confirmare /).
Belli pacisque jura arbitrio Regis permittunt Leges
noftrae antiquae ^}: id quod Ejus au&oritatem non potuit non iniigniter augere.
§. HL
In diverfis imperii formis diverfas aciionum ca- nsfas locum habere, Montefquieu obiervavit, Ari-
flocraticä; vel Democraticae virtwtem, Monarchie»
itl
y) Upl. Manb. B. fl. 8• IVeflg. Manårap. B. -fl. 12.
Suäerm. Manb. B. fl. 22. JVeflm. Manb. B. fl. 12. Hel.
Manb. B. fl. 7.
z) IVcflg. lord. B. fl. 3. Oflg. Eghna, Sal. B.fl.lZf 3.
a) Ibidem. b) vide nota t.
c) Upl. fVulhevb. B. fl. 23. Oflg. Bygn. B. fl. j. Bd/fl.
B. fl. 4. Sitdenn. Bygn. B, fl. 24. Helf. Kon. B. fl. //.
å) Upl. Kon. B. fl. 3. Suderra. Kon. B.fl. 3.
e) Regis Miniflri fub variis nominibus pasfimoccorrunt:
Konungs mader, Upl. Manb, B. fl. 37. Landshewa, Weflg,
TjuTD. B, fl. 16. Tjånniflumnn, Sudevm. Kon. B. fl. 3.
/) IVeflg. Tingm. B. fl. I. Upl. lingm. B. fl, l Su¬
devm. Tingm. B. fl. 1, JVeflm• lingm. fl, I.
g) Vide nota t.
saaag^)gmm e
) (ii
glorics ftudium , & Defpoticse metum adfignans h%
Hoc tarnen ita non eft intelfigendum , ac fi nulla reliquarum in hac vel illa forma efficere quid pos-
fet: id tantummodo fignificatnm voluit, imperii na-
turam fäcile mutari, quum illius a&ionum ftimuli loco, qui in eo prae ceteris vigere debet, alius in-
valefcit. In imperiis mixtis duse a&ionum causfae
valeant necesfe eft; & quoniam Regis Sviogothici poteftas, dum Leges Provinciales vim fuam habue-
re, Monarchia, civiurn juribus limitata fuit, tam glo-
\ria.fludium, quam virtus, in hoc regno per idem
tempus flöruisfe, concludere licet. Saltim veftigia caucfie prioris in bis Legum tabulis non paoca in-
veniuntur. Crimina enim ignominia notata ab aliis
diftinfta pasfim occnrrnnt /}; 8z quam vehementur
eadem majores noftri averfati funt, ex iis legibus
fatis elucet, ubi Regi conceditur, in folemni fuo
itinere fub ea cortditione tres reos aggratiare, quod
infamise nota illis aduda non esfet k). Benefaéfo-
rum id prsemium esfe voluerunt, ut de aliis bene
meriti inter cives fuos gloria eminerent /). Pro catde, vel membrorum mutilatione", nemo nec vin-
culis adftringendus, nec capitis damnandus erat, qui mulftam legibus prsefcriptam folvere posfet m),
& hoc b) Efprit des Loix. 7. I. L. III.
i) IVeßg. Ardär B. fl. 1. Weflm^ Man b. B.fl,26. DaL
Manh. B. fl. 23.
k) Weflg. Kon. B. fl. 1. Ößg. Drap. B- fl. 3.
1) Up!. Manb. B. fl. 54. Weßm. Manh. B. fl. 106.
m) Up!. Manb. B. fl, 32. Snderm, Mar.b. B. fl. /0.
C i2 )
& hoc fine dubio ? quia auda&er fa&is gloriari mo<
ris fuit. In alia facinora, qux occulta & turpia propofita prodebant, gravius animadverfum eft. Sic
terminos dolo migrantem vincire & occidere n),
& in apertis furtis precii dimidias marcse minoris
furi aures abfcindere, pro majoribus vero ipfum fu-
fpendere, poslesfori fas erat o). Quorum crimi¬
num dedecus adeo grave cenfebatur, ut, (i quis in-
nocens vin&us eflet, violati honoris aeque magna mul-
&a lsefo penderecur, ac (i vita eidem ademta fuisfet p ).
Hase honoris cupiditas 8z ignominiae deteftatio haut
minus dilucent ex fragmento illo Legis Uplandicae, quod de certamine ex provocatione agit q).
Quam ar£teinter fe connexa? fuerunt Leges Provincia-
les 8c gentis Sviogorhicasgloriaftudium, exfupra aliatiscom
hare exiflimamus. Reftat, ut coronidis loco oftendamus fingularem quoque virtntis rationem in illis componendis
habitam fuisfe. In hujus reireflirnonium adferrefufficir,quod
nemo fere eorum, quos ad Iuris hujus regulam a£tiones fuas dirrigere oportebat, vitam potuerit traniigere, quin multo-
rum civium jurejurando illi faepenumero opus fuerit, vel de
fua innocentia criminis oblati, vel de eorum veritate, quae
poftulabat; & quum ejusmodi teftimonia ab illa penderent
opinione,quam decujusque integritate habebant, perfpicu-
um eltjunumquemque bonae exiftimationi Rudere lege ob-
ftriftum fuiffe. Sect. H.
GotJ. Lag, c. 7g fVefttn. Manh. B.fl. 63. nb Legibus Gothicisgravius qui.
dem de cadefancitum eft, lenius tornen cades vulnera. quam fnrta judi-
cant. fVeftg,. Mandråp. B. fl. I. Öftg. Drap. B. c. n. confr. nota o.
n) Dpi. PVidherb. B. fl. ig. Sudertn. Bjygti. B.fl. 23.
o) Up!. Widberh. B. fl. 14. Manhelg. B. fl. 37, 3#. fVeftg. Tiuw. B.
f. 2, 3, é. Oftg. Tjupt. B. fl. 32. .Sudertn. Thjufn, B. fl. 1 , 1. 3.
fVeftm. Manh. B. fl. 74 Dal. Manh. B. §. §. 6. 8- Helft Manh. B. fl. 2g.
p) Upl. Kirk.B. fl. 13.Öftg. Ljupt. B. fl.33.Sudertn. Manh, B.fl. ig.JVeflm.
Manh. B.fl. 77. q) confr. fVeft. Rdttl. B.fl. 10.
