ORATIO ZACHARIAS PROPHETICA.

(1)

/tH

ORATIO ZACHARIAS PROPHETICA.

Luc. I: 68. (eqv.

OBSERVATIONIBUS PHILOLOGICIS

ILLUSTRATA.

Quas,

Conf.

Arnpliff. Facult. Philofoph*

In Reg. Acad.

Upfalienfi,

Prseilde,

Mao. JOHANNE

FLODERO,

Gr. Lif. Prof. Reg. & Ord.

Publice Ventilandasfiftit

DANIEL

JUSTUS,

Roßngus

In Auditor. Guftav. Maj. D. VI. Maji.

Anno MDCCLXXVIII.

h. a. m. f.

UPS ALIM,

Typis Edmanni anis.

(2)

Probften och

Kyrkoherden

Vid

Hudviksvalls och Idenors

Forfamlingar, Hbgärevbräige och Hbglårde

Herr Mag. CHRISTOPH.

JUSTUS,

Samt

Dygdädla Fru Probftinnan

Fru CATHARINA THORNBERG,

Mine Huldafte Foråldrar.

Of långe

blod

i

kroppen rbres,

^ Och kånfla uti

fjälen bor

^y

En

liflig roß i hjertat höres

i

Mins, hvad du

fä

dt af

Far och [Mor!

Den öma

drift jag följer nogd,

Och Er mitt vbrdnads

offer gifter..

När Edar tid rått

nöjfam bliftery

Sa när ock

jag min fallhets hogd,

Mine Huldafte Foråldrars,

bdmjuk

lydige fon

DANIEL JUSTUS.

(3)

D. D.

QUunn

Mefiia? futurus

Zacharis, Elifabeta?

eflec anfeambulo

conjugi,

,

nato

redditus

filio,

pofl

qui

diuturnum filencium eflfet lingul ufus, incepit

Summi bonitatem Numinis divino prorfus carmine ce¬

lebrare. Zot%otqiotsj inquit Lucas cap. I: v. 67, eTcXYi&n 7r\>év)jictrcs ctylax&j 7rgoe(prjreva£. Si ad illam refpexeris ^vo- cuke, 7i$0^> notionem, qua de cempore ufurpata notac (iutc^ dixeris ^ro 7r$cCprirtvsiv} nativa notione,eile futurapra-

dicerc. Sed latius tarnen patet ufus vocabuii ejus: ge- neratim enirn ufurpatur de illis, qui aperiunt arcana,

nec facile, fine peculiari Numinis adflatu, humana? per- via intelligentia?, five futura fuerint, five pra?Pentia ^aut pra?terita. Hoc fenfu dicit Sibyllinorum auctor oraculorum a):

*Ap%ofxhr] 7tfcorvjs1 ysvsvis fusfl07roov ccvQ-goo7roov

Aht hyjzrlyr1 7t(>Q(pv\revroc roc sxoczoc]

O7i7ro7cc 7Tgiv yéyovev, 7torco

f'

hrsrf 0710770c

<5e

pé\Åei

Errs&Ctl • » •

ubi vätes indicat fuas prophetandi partes verfaturas efle

circa roc 7tflv ysyovorcc, praterita, roc (athKcvrcc irsrScu, fu¬

tura _, & qutecunque tunc eflent. Hane etiam ob caus- fam vocantur oraculorum interpretes, arque in, genere

religionis & fanorum antiftites, a profanis

paflim

7r$c<prj-

rcc;, quod ritus expofuerint colendi placandique Numi-

na. Quo haut immerito dixeris Diogenem

refpexiffe apud

LUCIANUM b), qui interrogatus, ^quam artero

profite-

A 2 re-

a) L. /. v. $2. feqv* b) ßioov Ttgccrie p, m. 253.

(4)

& ] ⁴ [ &

retur, refpondit: «AqSslus tictfårpiois 7rgotpyrtj? wceißx*

hc/xcci. Haut enim fine ratione dici poffe videtur, aA>f-

Sskav & 77u§faiXV fifti heic, tamquam Divas, quarum Aetiftes eflet Diogenes, paiam & intrepide proferendo

veritatem fåcerdotali munere fun&us. ^Et ^cum Epimeni-

des Cretenfts, ad _quem Paulus Tif. I: 12 refpexifle puta¬

tur, DIOGENE LAERTIO _c) tefte, Deorum interpres

fuerit ac permulta, qua? ad facrorum cognitionem ri-

tuum fpe&avere, quum Iigata tum foluta oratione cora-

prehenfa reliquerit, dici ideo poterit ab Apoftolo voca- ri 7r^c<p»/T^. Sed neque inficiandum elfe putamus, pofle

ctiam primam iftara, ;de _quo meminimus[, & nativam

notionem tribui vocabulo huic in di&o Paulino, fi qui-

dem verum fit, quod DIOGENES refert, illum nempe Deorum commercio ufum futura praecinendi facultate polluifle. Ceterum vero etiam illi, qui fpiritus impulfu agitati divinas celebrabant laudes voce, vel afla, vel fidibus tibiisve fociata, dicebantur 7r$c(pYiTsveiv. Hoc fen-

fu prophstabat Saui inter Prophetas illos, qui defcende-

bant ex colle, prseeuntibus tympanis, nablio & cithara

i Sam. X: 10.

^

Neque defunt,

qui ad hane notionem

Paulum refpexifTe aiant, _quum 1 Cor. XI: $• mulierem

non decere dicit 7rgccr£v%e<&oit ^r\ 1ccKurctxocÅvTrrco

rr\ xeOccÅy. Quum enim, inquiunt, aliis in locis, ut

i Cor. XIV: _34. _i Tim. IT: 12, interdicat mulieribus fibi publice loquendi docendique ^partes adferere, has

vero heic illis permiftat, non pofle videtur ipfe fecum

in gratiam redire, nifi dicatur, ro Tr^ctprjrsueiv fignificare

heic facro _concentu Deum celebrare, id quod univerfas

commendatum ecclefise non potuit non mulieri licitum efle. Sed utcunque hacc exiflimata erunt, fatis tamen manifeftum eft, hoc fenfu accipiendum efle vocabulum

hoc

i) L, /. c, 10.

(5)

5

hoc in Lucas verbis, quibus dicit Zachariam, fimulac linguae vincula ipfi foluta fuiftent, divino exciratum fpi-

ritu incepifte 7rqcCprjrsvaut: quamvis etiam hic hymnuä quxdam compleftatur vaticinia , atque ideo ad proprie

lic diclas prcphetias non incommode referri pofle videatur. Ita autem aufpicatur Zacharias hymnum fuum:

Évhcyqros vüqtcs 0 Seis rS iaqo»fX. Verbum ?vXoy?lvy

paffim, in facris imprimis fcriptis, fignificat beneprecariy faußis äliquem precationibus profequi: af, ubi ad Denm re-

ferturj non ferme aliud notat, quam Iwouveiv,

üofcccgetv,

a qua notione profani Scriptores minime abhorrent: ut adeo IvXoyyircs, fc. vel !<?), _Kvqiosr fit, laudetur, velr celebretur Dominus, iTsobivki&w, vel oc^ao-^reo, ut BEZA explicat: vel, fi mavis^, dignus eft Dominus Deus Ifrae-

lis laude 8z gloria, ert i7reo-yJ\pctro yß) e^etnae Avrqoocrtv ry XceS> <%urSc quod invijevit, fc. rov Aocov durS, qu©d voca-

buium ^ex proxime fequentibus huc transferendum eft.

Adhibent autem LXX Interpr. hoc verbum ad expri-

mendam hebraeam vocem "tpö etiam in illis locis, ubi

fermo eft: de gratiofo Dei adventu ad juvandos malis- que eripiendos homines. Sic enim dicit Mofes Gen.

XXI: I. n&f xvqtos hrscKs^uro rr\v £cc§qo&v} & Exod. IV:

31. Heß Itttrevas o Accos, cn htzavp-^j&ro ^oSeosråsvtåsleqccyÅ.

Neque alio lenfu accipiendum elfe vocabulum hocce in loco, qui fub manibus eft, manifeftum eft ^ex fequenti¬

bus, ubi £7it<TKe^t£' illa refertur ad ro Trefta-oci Avrqawvr£

Aoii», h. e. AvrqSv; qiiomodo v. 72, stc^o-cs; eXeos periphra-

fiseft rå JAeen>, & LXX, Int. haut abfimili ratione Jo- quendi dicunt Pfi CXI: 9. Xvrqoonv ditfeefa Aec£ «Wif,

redemtionem mißt populo fuo, i. e. redemit. Nam a Aw-

rqov9 pretium redemtionisy idem, ^ac,apud HOMERUM,

ä-

Tiotvov, vel in genere, auxilium liberationis> eft Avrf000y f*-

luto pretio

libcro,

atque inde Xvrqwts \ pro quo tarnen

Å 3. bXX

(6)

& } ö ( &

LXX, abi ad pretii notionem refpiciendum efle res indicat, uti rnalunt corapofito, «VcAuV^cr/r. Neque pne-

terea fine ratione dixeris verba hscce Zacharias, évreoxs- Apan? xßj e7röiyjas _AuTgöoaw x. r. A. ita explicanda ede, qua- ii dixiflet: sTiea-xt^ocro rov Kccov ccvrx7rqos ro 7toi>i<jai Kvrqov-

atv ccvTM H&j eys7(jcci xéqus aooryqlocs x. r. A. Dens invißt po-

pulumJiium, ut liberaret ilium, & ^exritaret comu\fiilutis

in domo Davidis.

Hebrreis, quod notiffimum e(l,ufurpaturp3 cormt,ad defignandas vires, poteftatcrn & prsfidium, mecaphora dedu&a ab animalibus _, queis cornua non ornamento

tantura fed & prsfidio Tunt. Hoc fenfü dicit Hanna

i Sam. II. i. filium indepta: nirp3 U*1p HD*1 vxpooS-rj xk»

Qccs fx8 iv 6>g<£ //5, i. e. au£ta eft potentia & gloria mea, invalida pridem eram & ingloria, nunc,prole autta,potens.

Porro dicit Hanna in cantico fuo v. 10. ty ffVI

1ITOD T^p QY1 Xgj dVJW;v )rrxyv tZ ßxnKsl txvrS Kgof vadersi xsqcts ccvrS. Quibus quidem verbis five dicamus

Hannam refpicere ad Reges Hebraeorum, Davidem imprimis, cui gloriofum vaticinetur imperium,five ad Mes- fiam, ilve denique utroque, certum tarnen eil, pp

fi-

gnificare gloriam & poteftatem. Quemadmodum vero

fficris ifta,pp ffpn quotics ad Deum refertur, fignificat,

ad glorias potentiaeque faftigium evehere, ut in locis iu-

pra allatis, aliisque perroultis: e. g. quum David dicit Pf. LXXXIX: 18. Upp DHD ev rtj

evioxico

^an

vxfvoo-

Syaerat ro xs^us YjpZv. Et Pi. CXII: 9. *11333 DHH

lilp

ro ké$xs cturS v^oo^rjaerxi ^sv

$c£v\

* ita vicifTim, ubi homi-

nes ipfi dicuntur pp OHH, notatur tfaei ifta faftuola vi-

rium oftentatio, ut, quum David dicit gloriabundis &

impiis PI. LXXV: 5. pp lDPfl-ty, w vxjvSrs xk^us. Hinc

paftim

etiaro repracfentantur Regna & Regias opes in i- magine cornuum: quum enim Zacharias dicit _cap. I: v.

-

> 18.

(7)

'» ] 7 [ £

t8- fe vidiflfe _quatuor _cornua, defignantur

quatuor regna vel populi, qui, ut docetur in fequentibus, attriverunt & fparferunt Ifraélitas. Eodem fenfu

dicit Jeremias cap. XLV1II: 25. ijnjl Pp DJHJI VMTeoi'xßv]xeqocz Mootxß ycy ro eTrly^etqov ^uvra ovvergl- /3*7, i. e. vires & potentia ejus funt fraft#. Neque eft,

cur dubitemus dicere _per xfyus murtigiotc, in prophetica

Zacharias oratione, defignari Mefliée regnum, atque in-

dicari adeo, tunc fuiÜe tempus, quo ex ftirpe Davidis

eum excitaturus eflet Deus, ut luper throno Patris- fui federet, collapfasque pridem opes ejus refufcitaret, ac toti humano generi falutiferas vires exfereret: m&<as ekd-

Kyjcts JW ^cfiocros tmv ccyloov^, roov drd diouvosy 7r^o(p'/]roov ccurS^, quemadmodum locutus eft per os Sanftorum Propheta«

rum, qui inde usque a remotiflima antiquitäte,» omni

hominum memoria, vel, a mundo condito, floruerunt:

ufurpatur enim dim frequenter in fcriptis K T. ad de- fignandum mundum, vel ruundi tetatem ac durationem.

Sic i Cor. II: _7. _7o _roov dioovoov, ante conditum muuchim:

ix T8 cciuvos 8k yxtaS-y Joh. IXi 32. poft bomines natos hoc

non auditum eft. A _qua loquendi ratione neque profa-

nos abhorruille conftat: Sic enim loquitur DIODORUS

sicuL. dy. vTregeßdkero ndvroos ^rüs dtoovos ßccvtkeis, Juperavit omnes omnium feculorum Reges; & DIOGE¬

NES LAERTIUS e); jjiovoc roov U7r. diavosyt folus poft homi¬

num viemoriam..

Quo vero vinculo comraa 71. cum anCegreffis con-

jpngatur diffident

inter

fe

Interpretes.

Fuere,qui

accula- tivum, cxr^loiVy. pendere dixerint a fuppreflb

verbo,$?-

vcciy quafi hase plena föret orationis feries: yye^ev yp7v

Keqocs aoory^lus- ^- ^- ^- zr^cV ro

éxvca

^-a-oory^luv ex rdv

ypuv

7)

L. III, p. iw e) L. IV.

(8)

•K 3 s [ &

ityucSv. Sed quum iftiusraodi ellipfis

aliquantum

darior

& infolentio? videri po/Tit, ifta repudiata explicandi ra«

cione, retulerunt aiii crxrtigictv ad verbum ancegreflum, iikccÅtias, &, quo planior föret fenlus, ipfi tribuerunt notionem promittendi, hac inde _emergente ferie: Deus ex- ,citavit ^cornu falutis in domo Davidis, ficut per prophe-

tas promifit falutem ab inimieis noflris, vel, ut BEZA habet, fore, ^ut fervaret nos ex inimieis noflris. Et re-

tfle quidem iilam ingreffi interpretandi viam cenfuerunt,

in commate hoc ₇₁ explicari qu& fit iiia falus ^, cuius

Auftor futurus efTet, qui in imagine cornu falutiferi fi-

iiitur v. 69. Quum ergo ita fit, nefcio an, qua haec ora¬

tio fuperbit, eleganti^ & majeflati confultum nonnibil

ituri fimus, fi dicamus, efTe heic quandam epanalepßn,

qua vox, own^/os, repetitur ^{ex v.} 69, uef parenthefi in-

clufo commate intermedio, _uterque verficulus 69 & 71 hac ratione cohaxeat: _y&f yjyeige xégccc (roorriglcic ^{y\(mv ev} t£>

oiym Aocßlßy (TMTYiqiav ^os h Toov i%S(>wv rijxSiv^, excitavit nobis

cornu falutis in domo Davidis, falutem, inquam, ab hoftibns noflris, vel, quod falutis ^cornu nobis adferet liberationem ab hoflibus noflris, atque eripiet nos e ma¬

nu eorum, qui oderunt nos: idque tt^os to ttoir^oci, vel

ojt08 7ion\coci eXeos perd ru>v Tturk^oåv yj/uwv, ut roifericordiam

exhiberet patribus noflris, h. ^e. patribus promiflam ac, pro ratione illorum ^temporära, etiam exhibitam benefi-

centiam in filiis continuaret. Quemadmodum enim, ufi

ARISTOTELES }) dicit, di tmv (plXoov ev7tgc&j*ioci avfjißdx»

XeoB'di ti (pccivcvTcii Tok xexuyjxoai, res amicorum fecundde nonnibilpevtinere videntur ad mortuos: ita, quum Deus,

miflo in mundurn Meffia, qui Abrahamo ceterisque Ju-

dtrorum progenitoribus promiflam felicifatem reapfe pa¬

raret illorum pcfleris, idque proptet patres, conf. Luc.

XIII:

/) De morib. L. 1. c. II.

(9)

$ ] 9 [ <>:

XIII; iG Rom. XV": 8. XI: 28. ciiclt Zacharias Deura e*

rexiiTe cornu faiutis ⁱⁿ domo Davidis, 7i%os ro Trctyjro&i

sKeog (j.sto, rw Trocrsqcov, quac ioquendi forma ad hebrais-

rni indolem confocmata videri poteft: Hebrons enim di- xerit: U'TOK Dp *500 iwyb» conf. Jofl If: ^12. ² Sam.

IX: 1. Koc) fj.vvicrd'yjmi oict&wv\s dylccs ^ccurx, dicit porro Za¬

charias, ut memoremJe declararetfoederis fuifanSli, uti Deus promifit Levit. XXVF. 42.

innä-n«

WDtl ^pÄc- lAourrjg

hofohwws

pa, habenc LXX. Nam Hebrasam fn3, quo omne psctionis genus intelligitur, exprimunt ifti Metaphraftse voce, cticcS-wy, ut, quum Moies dicic Gen.

XV: 18. mn oia«-n»'nirp mb Kinn

pvahabentLXX.

sv ri? _Ylfisqoi S'/Jivri chsSsrc xvqios reo hß^Oijx aix&tfctjv.- Et quod

Deus dicit Gen. XVH: _7. rjynr p31 *]J21 U3 TVll

flNYlDpn

id ita efberunt LXX. ^rjereo rvjv ^x^kvjv /ax avd psa-ov é/xx

H£/ ctvcc fAsaov erx ><&f ctvol fAserov rx aws^/AUrog ax. In Qui-

bus quidem locis cum

Åbrahamo

pereuda

&x&wtj

lenfu _proprio & literali refertur ad terra?, in qua Abraham peregrinabatur, podedionem ac terredrera feücitatera, at

fenfu tarnen recondito, _quem Paulus eruit & exponit

Rom VT & GaL III. refpexit ad ipirituaüa & coeleftia

bona a Media acquirenda, &propter illum, cedura fpiri-

tuali Abrahami foboli: ut huc refpexide Zachariam haut

fine ratione dicere _queas: addit enim v. 73, og%öv ov »•

fA-cae 7t(>QS Aßgocccfx rov 7totrsgee rjfxcay. Sed de horum verborum ^nexu cum ancecedentibus ambigitur. Fuere,qui

dixerint, ede illa per adpofitionem referenda ad ante- cedentia, fAvqerSyvca , quad accufativus, a?que

ac genitivus, , ab eodem dependeret

verbo. Ne-

que quidem nos fugit, rc /AvyjrS-yjvxf ^a LXX. Int.

utrique

cafui, genitivo & acculativo, jungi

promifeue, conf.

Gen. IX: 16. Exod. XX: 8. an vero, ejusdetn verbi,

Ii

imprimis fignificatus non varietur,

diverfe in eadem

periodo conftruvtioni fatis aptus ede queat

locus haut

B faci-

(10)

& ] io [ S

facile dixero. Et quum hoc perviderit HFN. B. STAR-

KIUS g) aliam ingreflus viam , refert quidem ^{o^kcv} ad verbum, ywiffSyvcti, fed per notum atticismum: Conftat enim non relativum ^tantum iroitari cafuro fui fubftanti- vi, verum etiam fubftantivum vicillim eonformari cafui relativi, _{ut cgKcv,} cv ooyoo-e, efle queat pro egna, ov ooyo-

<rs. Ut vero non ifti explieandi rationi linguas ufus re- pugnat, ita nec eumdem intercedere putamas, quod ta¬

rnen BEZA ait, quominus dicamus refpici ad fuppres-

fam praepofirionem, xar«, ut plena fiat fententia: xmtoo rov ogKov ov oö/ucas ^- ^- rS oSvcci riyiv %. r. A. quibus quidem

verbis pofterioribus declaratur, quo juramentum, vel, foedus jureiurando confirmatum fpe&averic. Profani fcri- ptores jungunt verbum oycoot vel, oyvvoo infinitivo, five ablolute _ponatur, _ut in hifce HOMERI verbis b):

• y&f yot oyoaaov

H yb THS /7T7P8S TS CtgfAOCTCC tfOlKtXc& yjxXv.CO Aaxreysv - - -

five addatur accufativus,, o^oy, ut apud eumdem va- tem i):

E; dys vvv yot oyoff(rev, cXvyTtis, Kocgregop cgxcv H yvjv rov 7?ccvTecr<Ti TreqMrtovsffffi ocvd^siv,

Cui convenienter ufui facer etiam fcriptor di&urus fuis-

fet: rov ogxov ov olyoae ^- - - lavett, vel, Sooffeiv y\ytv K. r. Å.

fed addit genitivum articuli, qui, ut BEZA quidem exi- ftimat, videri poftlt refpondere Hebrasorum literse b,

quam in iftiusmodi fententiis infinitivo addi conftat: ut

Deut. XXVI: _3.

xh

nnV WTDtf DliT JDW dyoas yd^tos rots rtctT^etviv ijyoov fevoct yy7v Et Deutr. IV: 21. *rf>37 J73EH fPVil kW dyctre \voe yrj (kocßwy five,

ytj hocßrjvcci

ys

rov

k^ccvvjv.

Ceterum vero non ifti loquendi formas ab- fimiles funt alias

paffim

in feriptis N, T, obvias. H. g.

Aa.

g)Not. pbtl.in N, T, b) 11. L. X.v. 321. i) L,XIX.108*

(11)

$

]

"

C &

Aa. III: 12. Y\fjuv t! octsvI^ete, ooV - - - Ttsrtoiwovi r§

tiutew ocurov, A£I. XXVII: I. cwV éxgHjtj rS oc7ro7rXsiv *j->

(Xus, Et i Cor. II: 2. å yccq exqivcc rS h<&vou ^rt. Quod ve«

ro attinet ad lenlum verborum, de quibus agitur, non illum mutari exiftimamus, fi JW; & qua: lequuntur re- feramus ad verlum 72 , perinde quafi hic eftet ordo ;

}{&} pvycSrvcct fitcc.SqKVjs ctylots ^, T8, KCC&' oqttov cv ai/xoae ixqos A/3gaocfA ^rov 7rocrs^a q/xoov,

$8vcct

y/xtv, (c. ejrgrlocv, «-

(froßoos ^- ^• Aurgéveiv ctvra - - efte enim adverbium, «<po- /3ä?r, conjungendum cum infinitivo, Xc&rgÉveiv ^, contra quam ceoluic THEOPHYLACTUS, nos quidem exifti¬

marnus, acque adeo fic ordinarnus verba ha:c: å&vcu y/x7vj

h %ei%cs rwv eyfiqoov Yjjxoov gvrSevrocz⁵

ceipoßco?

XccTgivsiv civ-

reo. Neque vero eft, ^cur id in hac

fententia

reprehendas, quod dativo, tjfxlv, ref pondet accufativus,

gua&évruc,

quum

tarnen vulgaris grammaticaJ regulis conveniencer föret,

isvai _Yjjxiv ^va^elatv ex, &c. ^{na to} eadero forma lo*

quendi ^utuntur profani Icriptores primi

ordinis,

ut X£-

NOPHON k ): ejre^i croi Jdovn ruvroc ehBovroc ßsXevaruaScci.

conf, etiam Avd. XV: 22. 27. Dixeris autem haut line

ratione Zachariam heic relpexifte ad felicitatemnovi foe¬

deris _;uf enim veteris foederis fuit 7rvevfxcc

J&Ahots

eis

(poßov

Rom. VIII: _15. Gal. IV. ita novo populo tnbuitur pas- firn fpiritus libertatis & fiduciae, illorumque

eft ciCpcßas

XctrqÉvsiv ©em ev otrioren Höft ciixcaocvvs] evM7tiov ccvt8.

Qua:

ultima verba emphafin habent eximiam: defignatur e- nim iftiusmodi eultus, qui non externam mencitur pie-

taus fpeciem,fed ex intimis

profe&us finceri pectoris

re- ceftibus le Deo,corda qui Icrutatur, probare queat.

Sic

etiam dicuntur Johannis parentes Luc. 1: 6.

tJWw svcS-

vrtcvT8©E8, ea fulgentes juftitia & pietate, qua: eosgra-

tos acceptosque Deo reddidiftef.

B 2 Irt*

k) Cyrop.

LPIL

/. i2J,

(12)

& ) '2 ( &'

Ingentium, ^qua? ^per Prophetas olim promilTa tunc reapfe exhibéri occeperanc, beneficiorum celebratione

defunftus Zacharias, bis recens natum filium compeilat Verbis: Kail 7v, ttociöiov , Tt^oCp^TYis J\p*Vé? y.Ky\&y\7y\. 7ti tve- rot paevule,propbeta alti/Jimi vocaberis,\å eil:, eris, conf.

Matth. V: _{9. 19.} Ergo non fiacerdos tantum erat Johan¬

nes, quam ipfi dignitatem nacalium fors adfignaviffet,

fed multo etiam auguftiori prophetae titulo infignis, Sc quidem vulgarem prophetarum modum longis excedens fpatiis, utpote mfirudtus 7:vtvy.an x&j ßwccyst Ha/& Luc. I * 17. f(aj 7tzgiccrcregsv 7t%c(pYjTü vcdqypov Luc. VII: 26. Ad ipfius enim munuspertinujtTrgcxogsvsoSoit 7:^0 7:^070*7:8 xvg!»,

LXX. I terpretibus non minus ac N.T. fcriptoribus io-

lemnes lunt i\\x loquendi formte ^, quibus praepofitioni- bus, ccttc & _TT^Cj fubjicitur nomen m<307007:8; l^o^vovro, in- quic Lucas AT V: 41. ktxc 7:^07007:8

7we^t8,

& Matth.

XI: io| Marc. I: 2* Luc. VII: 27. co7:o^sAoo rcv äyyeXov

1*8 7:^0 7:^070)7:8 78, atque AT XIII : 24. 7:^oKV]^v^avTos

\oodw8 _7:qo _7:^070)7:8 r%s ii7ch ccvt8. Hebrasi dicunt "\3bDj

ut 2 Sam. XXIII. DTltC^Ö DJ DVn3 0 Xctos s(pvygv h

7(^070)7:8 ccXXc(pvXoov, & ut Deutr. III: ig, 1")3yn DD'nKj 7:qo7(o()h)87$e 7:^0 7:^07007*8 tmv d^sXCpdv ^vyoov, qu'cS eadem ffiais occurrit heic apud Lucam, 7:^07:0^7:1 7:^0 7:^070)7:8 Kv^l8. Et licet alias 7:^0 7:^07007:8 nvos nihil fer-

me aliud fignificare videatur, quam 7:%o nvos,haut tarnen ego quidem interceflero, quominus dicatur efie fåcews hujus peculiarem ifihoc in loco vim: nam ceteri pro-

pbette etiam prtecefierunt Cbriftum, fed multis poft fie- culiß venturum; at Johann* is obtigit honos peculiaris,

ut Chräfto coram prasfenti, pone & quafi veftigiis infe- quenti, prteiret, rpfique, minifterium fuum baut multo

poft ingrefturo, viam pararet, ut Zacharias dicit, hoi-

1*007011) pro, 7tgOS TO 8T0{f*CC70il 0$8S CCVT8, Vel, ^£V£KCi T8

ho{j*eo706t See. Ad qua? verba5 per

epexegefin,

vel etiain

(13)

&]

13 [ «3

Intervenierte conjun&ione, , referenda fönt fequen-

tla ₃ rS Stvoci ^yvooGiv aooTvjglots' tk Aock ccvr£, adeo ur hifce

verbis declaretur, quomodo Johannes eßet viarn Domi¬

no praeparaturus, nempe, inßruendo populum Dei notitia faiutis _per illum impetrandse, quem pone inceden-

tem digito eßet commonßrattrus, perinde quafi fcriptum

eßet: 7rgo7rogivav} - - rS, vel, evexcc rS erayccacti cgbs %aj

SSvoct _yvooaiv aoorrigiccs iv clCpicrei ocyocgrtcov Ubi, non invito lingute ufu, dicere poßumus, iv ufurpari pto ils, atque hunc eße fenfum: inßruet populum Dei notitia faiutis

ad obtinendam remißionem peccatorum, vel, ut ißa cognitione re£te ufi confequantur remißionem, Sed &

alia patet via,qua ad cornmodumeatur lenfura. Sc. ^prce- pofitio iv ufurpata paßim occurrit pro, JW, nt Matth.

XVII: 2i. T8T0 TO yhcs 8K SK7?C(f£VGTCClSl y.'/j Iv⁷¹Qoasvyfl H&f VYl^SM, & Aa. XI: 14. AceArivet. Qii/uuroc 7>qos «re, iv eis coo»

üriem, i. e. <J? ^av. Transferas huc notionem ißaro, & ha«

bebis fenfum haut ineptum: prseparabit viam Domino,

dando populo ejus yvZciv acoryjgloos, rys

Sl

ctCpiasKS ccyocq-

tikv_, quaj falus obtinetur per remißionem peccatorum.

Neque tamen intercedam, quominus retineas notionem rå, iv, propriam, quum etiam fie lenfus emergat fanus:

dabit populo cognkionem faiutis, quac confißit iv d(ps~

(ret ccyccqriKV.

Ad eximia ißa Dei beneficia,' qua; cantico fuo ce- lebravit Zacharias, referenda funt verba, _q»te fequuntur, Sid <77iKclyxvoi ixias ®ss, ut indicetur, ex intima Dei mi- fericordia ißa omnia profe&a eße. Partes aninoalium

internas & vitales, cor, jecur, pulmones, <ntXot,y%vKv no¬

mine notari notiflimum eß. Unde fit, ut a Sacris im«

primis Scriptoribus vocabulum illud ufurpetur ad defi*

gnandum, qui ex ipfis cordis penetralibus

profieifeitur,

inifericordise adfeftum. Sic (suXdiyxvcc 'fyoS Xgw Phil.I:B.

B _3, figni-

(14)

S

]

H

t &

fjgnificant Intimum Chrifti amorem»

^Tt^yyya

vira its*

^saorlqoos us vy.oZs e&, tenerrimi amoris ndfeciu vos pro/e- quitur Titus. Nonnimquam ex, 7tu^u,Kh.r\Ka additur sKsos vel oMrigfAos, ut Collofl. III: 12.

ev$v<rot(r&e

ctttAdyyyct crtrtf- fxcov induite tenerrimos amoris adfe&us,atque in hoc loco, itcc _GTrXuyyyot lAsas ©?S, propter intimum Dei in nos amo-

rem Ef tnifericordiam, &!«•, i. e. d'j <£v, _quibus fit, ^ut ^nos

invilat dvaroKn ej* u\pas. Haec poftrema coromatis 78

verba refert HOMBK.RGKIUS ad verficulum fequentem, pofito incifo poft ro, hreaxlxfvc&ro yjuccsy quafi hic föret

lenfus: per vifcera mifericordiac Dei, quibus permotus

nos invifit fc. Dens, dyotrcÅrj ej* v\pas Imcpuvixi k. t. a.,

ut Jol oriens appareat tis,qui in tenebrisfedent Eam enim

dicit efle infinitivorurn apud Grtecos naturam, ut ^non accufativum modo verum etiarn nominativum fibi jun-

&um ferant: id, quod pluribus probatum ivit ^exem- plis. Verum ifta omnia oftendunt tantum norren,

quod fequitur infinitivum, cafu refpondere antecedenti

nomini , ad quod refertur, qui notus eft Graecilmus.

Huc utique rertinent verba ab HOMBERGKIO excita-

ta ex HFRODIANO: u^nctyos e(f>v\ dvros ygd\pca pro ccv-

rov y^dxpoe/: atque illa ex PLATONE: axav oj/uoKoy^rj ^y»

f/iv oCp^oc-ÅfAioi fA.lv 7Tcctrcc uvcct vcaos, pro, uv att vocrov. QulS

eft quin videat, his aliisque ab HOMBERGKIO prola-

tis fentenriis, non omni modo fimilem e(Te hane Luca:, dvtxrchtj i7u<pbcvociy pro, ccvarohrjv z7ri(poivo&i} F.t licet, Ii ita ordinentur & fupnleantur verba, enscmtyccro tJ/aogs ^o <3)eos Zze dvccToXri vipas1 _lirtdpuvou x. r. a. videri illa poffint habeie, _quo adverfus Grammaticorum le tueantur cen-

luram : quum ita de SOCRATE loquatur XENOPHON:

usque adeo modicis egere edo£tus erat, 7tdvv fAix^d

xexrvifAevos 7TUW

gccÄlws

^e%eiv dqxbvrct. Et DEMOSTHENES:

vse 7tdvrcc ^7ioiiiv dvros /), tarnen , Ii in contextu verba iRa

/) Conf. Budd, Comment. L, Gr.p, m. 1327.

(15)

»

]

'S C &

ifta fpeåentur, adparebit illa haud effe Luca; verbis ge«

roina, nominativus enim jun£Uis iufinitivo refpicit ad sntegreflum nominativum ^, arque uterque ad earndem

refertur perfonam: adeo ut fi ita Lucas fcripfiilét: c Seos

*71e<.ryJ\pctT0 r^.ccs , äze *7ti(puvoit ocvtos rois gy axoret &C„

nuilum ^ex linguae ufu depromtum argumentum habere-

raus, quo explicatio Hombergkiana impugnari pollet.

Quum vero res aliter comparata fit, receptiorem fe-

cuti verba explicandi & diftinguendi rationem, refera-

mus oportet nominativum, ccvarcAy, ad verbum antece¬

dens, eTiecryJtpuTo ypdis e£ v\p8sr, 7t^os to *7Tt(puvou, vel^, !•

yeKCä rS eTTiCpSlvQCi &C.,

^AvocTchrj) ab dvo&reAAoo, oriri facio, notat ortum, in fpecie ortum folis, five tempus,quo fol oritur: hinc oppo- niturccvuroAy ry war) aPLUTARCHO. Quin etiani plaga

mundi orientalis vocatur dvocrcAy, in quo fignificatu plu¬

ralis numerus uiurpatur frequentifltme conf Matth. XXIV:

27. Luc. XIII: 29, At LXX. Int. adhihent vocabulum

hoc expreduri vim vocis Hebr. nD2f Verbum nöV ufur-

patutn occurrit in Icriptis V.. T. & de planus ^ac herbis,

Gen. II: _{f. 9.} III: ig.

'

Deutr. XXIX: 22. Pf. CIV: 14.

CXLVII: _8. & de enatis in capite ac mento capillis &

barba conf. Lev. XIII: _27. Jud. XVI: 22. 2 Sam. XXIII:

5. In quibus locis Grteci metapbraffoc ufurpant promt- fcue verba, clvccrtAAeiv, ßAcvsoiveiV) vel ßAotssiv & Cpveivy vel uvctipvetv. Inae dedu£tum nomen HDV ufurpatur &

proprie de germine terrae, redditurque a LXX. ävBos

Ef.

LXI: 11. & figurate redditurque ccwToArj, 11t jer.XXIII:

5-/ pm hdv

ivh

»nopn^, covcc^yaoo r£>

Actßl$

ayciroAyv

$i-

mtotv, & Zach. VI:, 12. IDff HDV CK—HJHj ccvrjf, u-

mroA.fi _ovofxcc ccuts* Ad quae prophetarurn oracula Zacha-

riam relpexifle autumant Interpretum non pauci: &

id

quidem, utcunqueexiftimatum fuerit,, certum tarnen eft,,

Mes-

(16)

«

J

x6

[

£

Meffiam vccari a Zacharia dvocroKnv, petita metaphora

non c&in e germine aut planta ex terra prodeunte, quam

e luce oriente, Ut dvccroXri, fit pro, o dvocrsKKoov, vel ro

dvarsXÅov (pS>g. Ifta utique déneminationis ratio confen-

tit illis , quae heic pr^dicantur de

Mefiia:

dicitur en<m inviiere mortales ej* v\]/'8£-, & IniQcivai rots KaSypsva? h

ov.crsi v&f mot botvum, id, quod iucis eft aut (oiis. Ut

adeo Zacharias verba illa optime conlentiant Efaias _pro- phetiae a Matthceo ad Chriftum relatae C. IV: ib. o Xc/Js

c ku&yyxvos h uYxrst

ei§s

(puts y.tyoc, ncq rols KO&Sripévots sv

ydpct ^Kcpj GYAci Savdra (pus dvsreiXev dvrois. Hane trans- latio'nem continuari etiarn dixeris in ultirois cantici hujus verbis, ubi dvuroKr] ifta .dicitur ^nos vifitaviüe svsaoa

ra. Kurevfyvvoti rås 7robots _Yipwv hs edw

st^vtjs,

^Ut

pedes,

qui

ambulantibus in tenebris titubaverant prius, dirigeret in

viam pacis, b. e. in viaro, qute ad feiicitatem ducit: pacis enim nomine defignatur ab Hebräers flatus

felicitatis, in quo quis merito adquiefcat.