APUD VETERES GR^COS

(1)

MORES HEROICJE JET ATIS

APUD VETERES GR^COS

ET i

SCANDINAVOS COMPARATI.

DISSERTATIO, CUJUS PARTEM NONAM

VENIA AMFL. FAC. PHILOS. UPSAL.

mac.ERICOPRGUST. ^GEIJER

historiar. prof. reg. et ord.

reg. ord. de stella polari equite,

ACADEMIjB svecanaoctodecimviro, reg. acad. litt. hum.

hist. et antiqu. holm. reg. societ. scient. upsal. reg.

societ. scient. nidaros. reg. societ. scient.ac litt. hum.

gothob. nec kon reg. societ. scient. hafn. et archaeol.

scand. hafn. membro.

PRO GRADU PHILOSOPHICQ

p. p.

JOHANNES OLAVUSFORSSÉN

Gestr. Hels.

IN AUDITORIO GUSTAVIANO DIE XV JUN, MDCCCXXX.

η. α. m. s.

U Ρ S A L I JE,

EXCUDEBANT REGIME ACADEMIÄ T.Y&OGKAPHI.

//

(2)

2QSHÜO T3V G'JU UTAT& ^IOJEtii ZS/IOl

Ί Ά

STAii,'

IMOG 2'jV Λ7Κ1ΧΛ7-;

..I : : 5 ,? ·· ,···.': /. ^· .j il·' J

[II

m

^·

:raVv ^.·'

^-**

.

r-7v»; i> ··: 7 ,ϊ .C ^...

.

,. . . .'· - ■ ' t 5! . · ;

.

, ,. .-'··■ · « ,i - f- ■- i»

. .κi*.;· .u.;4J j|

;j ■ IJ '.· : Λ r I i: <* U C /. i "t

,<

<J,JT *1

·_ : ρ : a J ι ■ ι o c.::v: /. i. αo ^.

,r .. ; · v -v. 31?! ÖV '-. j ό'ϋ;. •-.·ίί-·:'ί ■

(3)

^5

νοσφισΒεπ, μν τα τι Βεων μηημού γενωμαΐ κλλοί με γ.&,γ.κηαι συν τενχεσιν, ασσα μα εςιν,

σημά τε μα χευοα, πολιηε επ) Bin

Βαλοίσσηί

215)

*'Id tibi consilii do (in antiquo Eddas carnfinedicitur) si corpora defunctorum _{in campo} inveneris, ut funuseures, sive morbosive

mari sive armis perierinr. Fac tumulutn defuneto, ^manus ^et caput Java, comampecte, antequam in area componitur, ora insu¬

per ut dormiat!" 216) Cremationis morem, cujus hoc loco

nulla mentio fit, in aiiis Eddie carminibus descriptum vide-

mus, et obtinuisse notissimum est. Ab Odino sancitum fuisse Majores credebant; unde et antiquissimum in Historia septen·

trionis asvum Btunaaulld, (actas cremationis) a Sturlonide di¬

citur. 217) Apud Homerum, in HeCtoris funere celebran- do2ig) primum corpus, rogo impositum, crematur, deinde

ossa a propinquis collecta ^urna includuntur, quam fossa fa¬

cta deponunt; ^tum lapides superstrati ^{et terra} in tumuÜ2i9)

formam superfusa.

Majorum

nostrorum instituta harc omnia referre vix opus est dictu. Neque cum Achiiles ira et dolore ^suc-

215) Od. XI. yi. feq.

216) Brynhildar Quida I. str. 34,35,

217) Heimskringla. Prsef.

218) cfr. 1!. XXIV. 787 seq.

2's) "Σϊίμχ dicti, quod nostratium kumt (proprie signutii deinde cumuius) ad _unguem respondet-

9

(4)

census, super rogum Patrocli duodecim juvenes Tro- janos ense.ferit, _eqnos _et canes

defuncti

amici insuper in

flammas projiciens, iioc licet rarioris crudeiitatis excm-

plum a Septentrionalium popuiorum moribusalienumest. Brvn-

hildå in Sigurdi Fafnericidje rogum, et se ipsam vulnere

immolat et octo famulos, quinque

aneillas,

duos denique ac-

cipitres

immolari jubet,

ut

decenti

cum

comitatu Heros de-

functus apud

inferos

appareat.

220) AChillis

rogum

circume-

unt Heroes Archivorum. 221) Pari honore

funus

Haraldi

.

Hilbetand ceiebratur. 222)

C2: ' O '·- ' · ' T*-:tt ·; j ' ^- '

Ossa propinquorum

vel amicorum eodem condere tumulo

Graci ut nostrates solebant;223) qua podssimum ex consvetu-

dine tumuli mortuorum, per nostras sparsi,

innumeri,

terrae,

nomen vulgo Ättehögar traxerunt.

Odinus Svionibus polli«.

citus est, ut qute opes cuique

in

rogo

adderentur, iis comi-

tatus, adiret Vaihallanr, illis vero

omnibus, qui facinore quo-;

dam erant prseclari, cippos

erigere, Bautasteinar dietas, jus-

sit.224) Mortuos

opibus lastari

et veteres

Graeci sornniabjuif.

Achilles umbram Patrocli

invöcans,

partem opum ,

quibus

Priamüs corpus Hectorts

redemerat, amico

mortuo

vovet. 225)

220) efr, Brynhildar Quida II.

221) Il XXIV. 68 seq.

222) cfr. Saxo. 1. VIII.

223) cfr. 11. XXIV. 76.

224) Yngl' S. c. 8.

225) ii- XXIV, 595.

(5)

6₇

Cippo Στηλη

dicto tumulum

ornare, et

utrisque:

τυμβω τε

στήλη

τε, το

γάς

^{ys^us}

ε*), θανόντων

2 2

6)

honorem debitum defunctis tribuere Grafels irque moris eraf.

Quo illustrior defunctus eo majori tumulo honoratus est.

22η)

In ducem ^cxsum omnfs excercitus tumuium

erigebatj

et

hoc

ultimo honöre Achivorum excercitus ächillew luxic

- - - - Ε*πειτα μ^αν ^και αμυμονα

τυμβον

γ^εΰαμεν Α'ιεξοσ ^{τ^ατος}

cΙιχμητάων,:

^·

α'χτη επ\ ττξουχουση, ε

π)

ττλατει

Έλληςπόντω,

ως ν,εν τηλεφάνης'εκ

σΐοντόφιν

ccvögxoην ε]η

. - ·, ■ βt-ϊ ?;* ?Λ. '' J i.·'· \}\ 3 >i : - -■·' - *

τοίς, ο; νυν yeyoiccft, κα) ο)' μετόπισθεν έσονται.2$%)

Nec vanum vaticinium! — Tumulus enim Achillis (cujus cippum coronavit Alexander,

lelicem prasdicans Achillem,

quod vivens fidelem amicum, mortuus magnum famae Inter¬

pretern sortitus esset,)

229) adhucin Iiiacis-procul noscitur oris.

*;■1 i«·-·· 1 asi »tQ mos niinufii äö Hfiii Si hasc omnia eandem fere et morum et vitas socialis for-

mam apud veteres Grascos et

Scandinavosy

aqguunt; at nirnium

quantum inter se distare forssn videantur, si iliani _ipsam,

quas Grascorum heroicam astatem maxime

iliustrat,

poesin lo-

quor, spectaveris, cui

nil siniile

^aut

secundum apud

Majores

nostros est videre. Et certe post Homerum Iiiada condere

226) II. XVI. 457·

227) cfr. II. XXIII. 245 seq/

22B) Od. XXIV, 80 seq. ,

229) Plutarchus. Alexand.,«·. <15.

X

(6)

neque populis, quos dtspicit srctos, contigif. Fuit tarnen

populis Scandinaviar Poesis ^sua, ^ef Myihica et Heroica, inter

monumenta can<E veiustatis haud infiuio loco nominanda Vaticinio Seprentrionis Sibyilino, HSluspci dicto, Mytholo¬

gie Grajcorum nihil habet subÜmifate comparabile. Heroica

Edda; Sasmundina; carmina magni poematis epici membra dis- jecta merito dicenda sunf. 330)

ψ

Audenfer concepta, rudi, ^at nativa, at grandi simplici-

tate concinnata, a serioris asvi difficilibus nugis adeo remota sunt, ut Islandis, _quorum _curas _conservata debentur, aucto- ribus ^non deberi antiqua ha;c poéseos specimina facile appa- reafj prassertitn cum traditiones, quibus innitunrur heroica hasc carmina, plerisque Gothic« vel Germanica; prosapia; gentibus

Olim communes fuisse videantur.231)

Ex vaticinio Val;e unam solummodo stropham notabi·

mus ob insignem cum Oda Pindarica convenientiam.

Sal ser hou standa Atrium videt collocatum

Solo fegra Sole pulchrius,

gulli thakthan ^auro tecturn,

α Gimli håm; in Gimle alto.

a3o) Scilicet Carmina de Helgto

Fafnericida et Brynhilda

Gis, quorum fata etiam priscum

der Nibelungen celebr»t.

231) cfr Svea R, Η. I. ^115, ^3°3·

de Velandio; de Stgurdo de Volsungtset Nilfon- poemaepicum Germaniae Lied

(7)

v e"9

Thar skulo dyggvvr ibi promissa servantium

drottir byggjtx populi habitabunt,

ok um aldur daga per omnia tempora yndis njöta felicitate fruituri.

Ira etiam Pindarus, apud inferos pcrnas scelerum Iuendas

esse docens,

. . . . tcc J' εν r«JV Αιος οοξχα αλιτξοο κατά yois

ΰικοο

^—

ζει ^τις^·, _εχνξίζ λόγον

φξάσαις άνοίγκα.

addir;

οίλλοο _{7tuqcc μεν} τίμιας Θεων, ^{οιτινες} εχαι- ξον ευοςχϊαις,

αΰακξυν

νέμονται

uifova, — -—

Ο"σοι <Γ _{ετολμασαν} .

\

cc7to 7ΐάμ7ίαν αδίκων εχειν

Ψυχάν, ετελλαν Διος

οJe^ν _7ίαξοο

Kfåvov τύξ·

σιν 232)

Ne vero exempla ex carminibus

heroicis desideremur,

tn

in-

25-) Olympia II.

(8)

vocationem Brymmlur_, _e magico somno excitat«, et Sigur.·

dum runas docentis.' ^. -r

Heill dagr

Heiiir dags synir,

Beil nått ok nijpt.

oreithom augotn litith ockr thannig,

ok gefit sitiondom Sigur

Heiiir yEsir, Heiiir Asynior,

Heil sii in fiol nyta25$) fold

Mal ok mannvit gefit

Ockr marom tveim [234)

Salve dies!

Saivete diei fiiii!

Salve nox et nata!

Placidis oculis

»dspicite r,os itidem

et date sedentibus felicitatém!

Salvete Asiat^e!

Salvete Asiatides!

Salva sit altrix tellus! :

facundiam et sapientram date Nobis duobus illustribus

Ok laknishendur methan lifom.\ et medicas manus, dum vivimus!

... 'χ

N«nise Gudrune in Sigurdüm, a fratribus suis, Giukii fillis, caesum, ex intimo haust« _pectore, _non mipus ac in

Hectorem Andromaches, veritate sua movenr.

Talis erat meus Sigurdus, Inter Giukti filios,

tamquäm alliüm capitatum

supra gramen exsnrrescens, aut fulgldus lapillus

filo insertns, Sva var minn Sigurder

hiä sonom Giuka

sem vccri geir-laukr

år grast vaxinn,

etha vert bjartr steinη ä band dregintt,

233) Proprie multis utilis, ηολνχμστιχ,

a34) Brynhilda Quida I. ^v^d

(9)

7*

jarknastein, yfir audlingotn

Ek thotta ok thiodans reckom

hverrri hcerri, Hericms disi.

Nu em ek sva lilil

sem lauf sS opt i aulstrom

at jofr daudatt.

Sakna ek i sessu ok i sceingo mins må!*>vtnar

Valda megir Gikua,"

Valda megir Giuica

tnino baulvi, ok systur sinnar

särom grdti.235)

t

{iibåi

pretiosus lapillus

super principes.

Ega etiam visa sum regis satellitibus quavis alia celsior

odinis uj^mpha:

Nunc adeo sum exilis,

ut frondfe est

faepe in sylvae tempestate, p'ost regem mortuum.

Desidero in consessu et in cubili

colloquiorum meorutn amicüm , auctores sunt filii Gjukii,

auctores suntjfilii Gjukii

meae calamitatis

iüstsü'ijiit liiflä.illöi aoil .11

et sororis suae ·, '2! "I ,ΪΪ'ΙΟ acerbi fletus.

. ... . .... . .JI;·.;

d

~

lililjjl

Felici tarnen illo et alino calore, qui

flores I»$fc>r«utriar,

coloribus ornet et in

dulcissimos

inaturet

fruetus,

carere

pri.

sca hsec aretoas poe$eos

specimina ultro conficemur. Solem

desiderare dixeris. Vigor

adest, vis

et

impetus:

a

pellucida

illa serenitate, a laetissima

illa ubertate ingenii Homerici mui-

tum absunt. Felicitate

ingenii,

ut

omnis eultura Grsecoruin,

ita etiam primitiae

hujus culturae, heroica Grzccoruin astate,

prsecipue

distingvuntur. Hinc poeseos non solum pulchritu-

235)

GodrunarQuida I.

(10)

dine ₅ sed arttutn etiatu ceterarum initiis, Scandinavis

Jonge

prxstant. Descriptione Scuti Achillei arti sculptoria prolu-

sisse Homerum dixeris. Statuis deoruui tarnen temporibus belli

Troiani templa nonnunquam ornata fuisse ex Iliadis VI v.

90—93. concludere licet. Piimitus iapides Grseci plerique

rüdes pro simulacris colebant (αντί αίγαλμοίτοον είχον οίξ·

γοϊ λί$α) Pausania teste; et siraulacra antiquissima lignea,

qua;

ξόχνα

dixerunt, ab idolis ejusdem generis nostratium, Skurgodar dictis, _parum abiuisse videntur.

Ex habitu vita; socialis sub Heroica iEtate, apud Scandi-

navos priscos et Grascos, hanc comparationem hausimus, missa omni, _qua; fortasse institui _posset, de cognatione gentium, disquisitione. Quantam vero pras se ferat omnino similitudi-

nem facie.s antiquas Gratias et Scandinavias, societatis mo-

rumque si formain _respicias, _ex _Thucydide inprimis edoce-

mur. 'Constat enim (ait), eam, quas nunc Grtecia appellatur,

olim non constanterβ ΛΓ'··· habitataih. fuisse, sed primum

ftequentes

migratioues, fuisse et facile suos quemque iines dcseruisse,

Semper ab aliquo majore numero coactum. Nam ^cum nulla

esset negotiatio, nec ullus inter ipsos tuto commercio citra formidinein vel terra mari locus _esset; cumque singuli res suas

et agros eatenus colerent, _quatenus vitam parce agerent; nec magnam pecuniae vim haberent, nec humum arboribus con·

seserent (quia incertum erat, quando _quis alius incursione re¬

pentina labores erat ablaturus, simul etiam quia nulIis muris

crant muniti), et quotidianum et necessarium victum se ubique adepturos existimarent, non gravate suis sedibus migrabant.

(11)

73

"Olim enim Grteci etBarbari, quofquot in

continenti degebant

marique vicini erant,

quique insulas incolebant, postquatn

navibus alii ad alios mare trajicere frequentius coeperunt, scse

ad latrocinia converterunt, virorum potentissimorum

ductu,

idque tum quasstus causa, tum

etiam

ut

vi

ctum

pauperibus

quererem; atque adorti civitates

nullis muris munitas

et qua;

pagatim incolebantur, ^eas

dii ipiebant,

et

maximam victus

par·

tem hinc sibi comparabant ; quod

facinus noudum ignotni-

niam haberet, immo vero nonnihiigloria; potius

afFerret."

^{- -}

"Apud antiquos poeras navigantes

interrogantur, numquid

sint latrones; quod neque ilii quos interrogant,

factum

ut se indignum inficientur, ^uec illi, quibus cura; est rem ex

illis

scire hoc ipsis exprobrent. 236) ^-Omnis enim

Gra;cia

gestabatar¬

ma; tum quia domicilia nullis septa

munitionibus habebant;

tum

etiam, quia tuto commeare

ultro

citroque non poterant et

virae genus artnis gestandisadsvetum, ^ut

Barbari, coluerunt." 237)

De Scandinavia antiqua totidem

fere

verbis ha;c

crederes

dicta. Ex iis etiam, qua; de belio Trojano summus

idem

Historicus habet, facile apparet, id, si copias, si naves, si

belli gerendi rationem spectaveris, non immerito esse compa·

randum antiquis Nostratium expeditionibus maritimis.

''Exerci-

236) i, , oTx vt \ιμστν§κ, νκΐΐξ uXoc· Nestor inter-

rogat Telemachum ejasque comitem Minervam cum ad se roari

venissent. Od. III. 72.

237) L. I. cc. 2, 5, 6. Primi Athenienses

ferrum deposuerunt

et

remissiorem cultum secuti, ad genus vitae lautius transierunt.

(12)

tum illutn superioribus

quidem longe

majorem

fuisse, dich,

at sute aetatis bellicis apparatibus

inferiorem;

si quid hie quoque

poesi Komeri credere convenit,

a quo tarnen , ut poe-

ta, veiisimile est majorem in

modum

rem

Jauciibus

exorna»

tarn fuisse: —· neque tecfas näves habuisse: sed prisco potius, et

prtedonum

more

constructas."

^-

"Hujus

vero

rei

causa

fuit non tarn ipsa hominum quam pecuniarum penuria, Nam

propter commeatus

inopiam copias minores duxerunt,

quas

ex belli sede victum pugnando sibi ^paraturas sperabanr.—Quin

etiam ne hic quidem (seil, in agro

Trojano)

eos omnibus co-

piis usos esse,

sed ad Chersonesi culturam

et

ad latrocinium

propter commeatus

inopiam

sese

convertisse

constat. Quam-

obrem etiam ipsis dispersis Trojani per

decem

annos fadüus' restiterunt.''237) Ita et

Vikingof ilios

Septentrionales, incre-

dibili audacia magis quam numero metuendos, parvis navi- giis tsquora transiisse,

longinquas etiam

petiisse oras, et sta»

tione in insula vel ad ostia fluvii majoris capta, per plures

stepe annos

praedam late

ex

finitimis regionibus egisse,

^non-

nunquam vero et eas suo

subjecisse imperio

constat.

Et

ex talibus initiis _regna olim condita fuisse testatur Historia.

237) Thucxdides L: I. cc. 10, ir»

(13)

MORES HEROICJE iETATIS

APUD VETERES GRÄCOS

et 5^^

SCANDINAVOS COMPARATI.

DISSERTATIO,

^Trc «acTEM KÖNAU

VENIA

ka c.

ER I(

his·:

REG» Ol

ACADEMIj® SVECAI

HIST. ET ANTIQU.

SOCIET. SCIENT· Ν GOTHOB, NEC RON

PRO G

JOHAN

IN AUDITORIO

EXCUDEBA

UPS-

APUD VETERES GR^COS