ra. F. F, S.
SPEOMINE ACADEMICO,
DIGNITAS
ORATORMB,
LEVITER ADUMBRATA;
Cujus
PARFEM PRIOREM,
£> fuffragio Ampliffimi Senat. Philofi
In tllnftri ad Salam x4cademia>
Sub PRiESIDIO
FIRl CELEBER RIMI,
Mag» ρ ε TRI
EKERMAN,
Eloquentiae PROFESSORIS Reg. & Ordin.
Publica truditorum examini modeβe fubmittii
Alumnus Regius,
MAGNUS LEVERIN, Mamssom.
ÜPLANDUS.
In Auditor. Caroi. Major; ad diem xvin. Novemb.
Anni MDCCXLI.
Neris , ante meridiem, folitis V Ρ S d L l impreila.
V I R 0
Alaxhne Reverendo atquc Amplißima\
DnERICO
MELANDER.
S. S. Theol. DOCTORI & PROFESSOR!
Celeberrimo, utriusque Cöniiftorii ADSESSORi Gravifllmo, PASTORI in Dannemark & vi-
cinr. contra<3us PRZEPOSITO Vi·
gilantifiimo,
' i FATRONO et AVUNCULO INDULGER-
TISSiMOi
FEck benigniffimus, & patermmpropefet*
perans animum, Tuus in me aßeftus> ut prima atatis initia , ex trtßißimo&prä¬
maturo utriusque parentis obitu dura admodttm ca*
lamtofa, tanttlicet vulnerisgravitatem Unellus ego ad·
hnc
y i R o
jidmodum Reverendo atqne Amplijfimé,
Ecclcfiarum Gevalienfium ANTISTITI lon-
geDignifiamo, & viciat d»ftri<äus PRjEPQSITO Meritiflimo, Gymnafii Scholarumque ibidem
EPHORO & INSPECTORI Adcura*
tifiiiraö, Graviflimoque,
[ AVUNCULO OMNI OBSERVANTES CULTU AiTERNUM FROSEQUENDO*
Qnfnetuämm fecutus eorum, qm imom*
Imm in fe meritoram probe confcv, am-
mum mmtiplici amorii genere onußum, de-
veta pariter atque Merna gratiarum atfione , qua tmica eft ihrum rmunerandi conditio , levare co·
)( * narttur%
huc puer viχ perfeiltifcerem, ht$ jaw oUiviomtradi-
deran. At trißiti<e quodam Jenfitmhilominus jucunäU·
ftmam hanc anim'i mei vohptatem tot'iesperfund) fen*
tio, quoties meinι oculisqiie obverfatur beneficiorum
Tuorum j Patrone Maxime, quibtts meyab iilo usque
temporet perbenevok auftum adjutumque veluifti , in*
gens cimtdus , quippe cum iis pleniore orepradicandis
tmnem videam mihi denegutam (fem, jejunam omnem atque βerdem dignitatem meam Oratonam. Quicquid
autem huic rei ineft chloris , id mitigat dulcißima illa ccgitatio , qua noverimfaciles Te commodaturum au·
res cohhnuni Uli, pi<e ncn minus, quam juft<e clientum quereL· , dum fubmijje agnofcuntfibi, ob innumera in
Je ccllata bona , nihil praeter perenne &1 ajjidmffimm
Ißudandi, non dico remunerandt, officium juperejje.
Ceterum ingenu* huic confeffioni eo juflior & copioßor
heicerΗ locus, quo c ertws me duplici nomine Tibi de- vindiffmumfentio, &" meo ipjius , & beut, mem. fo-
rork me£. Hane enimpuéllulam, primosfuos ßjiritus genetrtcis eheu \ morte nobilitantem, tanta tamquepa-
terna cura adoptaßi, jovifli, ut, nominis errore Jub¬
lato , je abs Te natam erederet. Fada dein anno-
rum acceffione, eandem eins opinmtem incomparabili
aluifli favore , ut redms demnm de trißißww vita fuee prmordm njormata , omnium feliaffimamjuam judi·
caverit viverdi conditionem. Pofl crefcentem amoris
Tui wagnttudinem , foßque crebrosmortkprmun¬
dos , quos iniquior valetudo identidem ipji mijerats
letali deniqué morbo imphcata , iamque in ultimo vita
& mortis conßnio conßjtuta , ömme atque immortaie
iUud quidem demerendißudium in me,fratrem unicum,
detulit. Itaque non e longinqaomihi arcejjenda eft in-
gens
•vantar. , Tibi, Avuncule BenignifTime , preefem
hoc frectmen , leve licet > nullo Te digno doäri?
nes attt facundtes fak tinttum , cett fummee mees in
Te reverent't£ gratijfiwesque voluntatk indicium cer-
tiffimum> infcribendum putavi. Etenim fuit,eritque (vavffima bete animi mei occupatio , trifliora fortu-
nes fues incunabula recordantk , quod puerulo , fumr
mam felicitatis fuse juäuram, ex genitork tum minus exfyeftata morte provenkntem, perpejfo , primum
Te presbuißi Patrem vicarium , eumque indulgentijp·
mum. Paternse jic Tuae tuteles traditus, vitam ini- quiffimk nuper esrumnis acfatorum novercantium te¬
ils expofitam , denuo felicem agere ccepi. Hujus in
memet ♦utroque parente orhattim , benevolentiee tedes locupletißimi /mit anm prsecipue pueriles , qinbits
non tantum omnia , vifltim & ad cultum fpe·
ilabanty larga manu porrexifii, y^ eorum.,
quibus animus tenellus ornandus atque imbuendus ej- fet, ftudtorum Loquor atque virtutum decora ,
ficam agere curam Tibi non fait. Te[latur
tnfuper preefens hoc opufculum, al'ta liberalium
artium genera , quarum non raro ipje perbenignus magijler mihi adfuidi , w* eloquentiee amore , cu¬
jus preeclarum cultorem dtgniffimumque esmulum Te Jtißticimus , ntagnopere wflammatum fuiffe. Si jam
ea, ques ohm epud me cumulatijjimc depojuifli, ml- nus ex voto Tuo Tibi reddidero , hoc minime na- vätes Tuas operee, /W difcipuli exihtati & ingento%
tanti doäork liberahtatem in jucunda hac arte tra~
denda non facile esquanti, tribuas velins. De ce>
tero , diutius Ludum Tuarum & beneficiorum
wcom·
gens ffla ratmumfeamditas, cur hatte tandem] tam
diua me efflagitatamoccafionemexqåftverim, ammum
ßngulari erga Te reverentia cuhtt abundamem ,
tacitU licet hucusque inclufum latebris, publice decla·
rartdi , T ib \que exHes bas ingenioli met primitias ,
Tuo defiäerio & dtgnitate longe inferioref, φ fola
materia ntajeflate commendabtles , ceu te/fes aterni
in Te objequti, offerendi. bnquam, qua Oraforiam
weam digmtatem premi video , egeftatem ardeutipre·
cum opere , quibus plus certe ineß dignitatis atque
efficact£ , fedulus compenfare conabor , quarnmque
jucundijjtmamater'tesy jempiternis mihi inculcandajujpi-
#w, k<ec erit: Dignetur Omnipotens Numen vita mi~
niique Tut robur diuturno annorum flore atque o*
fw»» generis felicitate firmare, quo babeat orbis li»
teratus in Te lumen julgentiffimum> cteleßis &- ßlte»
tifera doélrina praconem &propugnatorem celebratis- fimum , Familia Nobilifliraa decusperenneé* fplen·
didtßmum , clientes deniqtte Tui, gtfoj /»#r felici qttodam jangvlms pure meTibi commendavit benigmor forluna,Pacronum &fulcrum certiffimnm. ^ cmeres fermaneo
Max. Revcrcndi atque AmpliiT. Nomi-
nis TUi
tulttr bumiåtmtu &obedUntifltmn»
MAGMUS LEVER1Nι MåNssoN.
mcomtus videar Örator, mftituto precum & voro*
rum eonjugw , cum nulla praeter ectm , quam qua Sirbis, gratifßma mentis mdicibus, parart poteft ,
mihi reltda ßt remuneranåi gloria, ditfa dieen*
daque concludam : Velit Summus rerum arbtter vi¬
res Tuas . Jacro in dies oper't, cic multk pr&terea doäis & praclaris curis internas, fhrenti[ßmo annow
rum rebore ita muntre, ut diu nobis vivas in Ec*
clefne fplevdorem & emolumentum certiffimum,Tuo-
xunque ommttm gaudium dT Jolatium lange exopta*
tißtmum. Sum , dum vixeror
Admod, Reverend, & Ampliil. Homi¬
nis TUI
eftem devttißbiw MAGNUS LEVERIN, MSnssok.
Tereximio
r - '
_... r
Hujus Dijjertdtionis
AUC T ORl
Qllidceret,potiusTe optarem, quam utpropediem audire dignammihi prarfenti Ii·Tuo inge- Bnio inftrufturum defenfionem nobiliflimi argu- menti, quo DignitAtem OrAtori*, genuina & prifca fua
luce fulgentem ? nobis confpiciendam praebes. Tu mihi inter paucos videris non reformidafle onerofam
molem reprasfentandi fpeciminis , de quo incertum eft, plus habeat difficultatis, an dignicatis. Addo quo- quc utilitatem , quippe quam in hoc negotio utramq;
paginam abfolverc, adco in confeffo eft, ut planenon
dubitcm , hujus quoque momenti rationem eviden-
tiifimam s pracfenti Tua opera, nobis ob oculos poni.
Non mirum proinde hanc mihi arriiiflTe juftiflimam
cauftam , Tibi, ex jure & officio arftiffimae inter nos neceffitudinis, congratulandi felices laborum fucces-
fus , quos in longe altiores tendere fines, praevidere
mihi videor, nimirum fore, ut aliquando,bono cum Deo , Dignitatem Artis Omtori<e , fupra modum & men- furam omnis cloquentiae humanae , Divinis & fpiritua-
Jibus cantandis myfteriis , ea dexteritate accommo-
des, qua par eft, fidum in ecclefia operarium aftere-
re gloriam nominis Divini , donec frudum Iaboris beatiftimi , inter fandos ccelicolas, actcmum & inef- fabilem reportet.
Dab. Gevaliae d. 2.
Novembr. 1741. Tai fiudioßffimuf SIMON MELANDER.
P«& P. Gcval.
A<r
Eruditißimum, Praßmtiffimnmque Virnm Jttvenem,
Dn. ΜAGNUM LEVERIN, üpl.
Amicum fingularem f cum fpecimen flud«o·
rum fuorum Academicörum prius , prorfus egre·
gium de Dignitate Oratori^e , luci public«
commiiliiai, & cenfurae eruiitorum fubjeftum
defendcrct.
Carmen gratulatorium.
QUid valeant dofli preeftantes Rhetoris artei
bigenioque bmo, fat monumentet docent.
Facunda Ambrofii darum vox Hipponienfem % Qui Manicbeeus erat, credete vera facit.
Sic pater tloquii Lattalis ducere civem ,
Quo volttit, potuitrparuit ille Jono4
Si fuafit bellum, rapuerunt arma viritim ,
Et rabiem gladtis exonerare volitnt.
Si monuit, fattus pugnanti querere pacem Romano, offenfos conciltavit amor.
Rem LEVERlNVb agit, doclus quamcomprobat orda Gratam, Oratoris nobilitate data,
lmpendit multas noflumο tempore curqs.
Aufler, egregtum conderet iftud opus.
Durior en\faxo Juperatur acumine Itngue,
natura potefl, arsque movere jimuL
UtTA·
Utraque concejit LEFERlNO dom [upremtm
Numen, quod gralti menfe teuere decet,
Him dubii nihil efl, quin doäo vindicet &re , Pneclarum tiobis exhibuit quoct opus.
Cingite, Pierides, LEVEIUNI tempora lauro,
Et date, qu* mernit, prtmia digna Viro. * Perge tu* Patria Pylios prodeße per annos,
Excellens generis lumen honosque Tut.
Me Tibi per cunäos, dederit quos Jupiter, anms, Officia ad qutvis offero. Vive diu !
jo a palmrot,
Sahio& WcsUßd, St ToJftcnf,
Ivinae bonitatis & fapientia?,
per univeriam rerum naeuram , cum infmitareperire lieeatdo-
cumenta,animo oculisqjetjam
in illis, ad quaf vulgus velcae-
eutit plane, vel minus digae
attendlt , perluftr3nda; rum illud pras ceteris eximium exiftit, quod in con- ceilo vocis beneficio mulco clarißime elucer· Cu¬
jus non originem modo & cauiTas* atque indolem
ipfam , ex varia organörum, quae hauftum & ex·
euntem aérem torquent, ftru&ura diverfam, ar- fiftcii quodammodo confcius, miratur Phyficus ; Ted ufum quoque 6c fru&us mulfiplices agnoicunr,
quotquot in confiderandis rerum nacuralium fini-
bus , jucundiflimo menris labore , occupanfur.
PoiTent facili, neque ingrata forcailis, operaoften-
A di
* ·«&€ ) o c
di plurima & utiliilima! in iis etiam ammalibus ,
quae rnente & orations deftituuntur > vocis mi- nifteria , nifi hsc ab inftituco noilro alienior cura
viderecur, & aiia illuftrior nos vocaret, qua? ad
confiderandam humans vocis dignicatem afcen*
dit. Quemadmodum enim inter] lidera fol ma«
gnitudine & fplendore fuo principatum obtinet f
ita homo fupra viliorem iilam brutorum animan- tium conditionem , cui denegata loquela eft, ar*
ticulats vocis poteftate & prudenti atque rational*
lingus uiu magnopere eminet^ quam OptimiCre-
atoris fapientia prscipuum fua? gloria? prsconem r
noftrsque lirnul felicitatis inftrurnentum effe va-
luir. Hsc ipfa moderatrici fus & regins rationi fubjeåa, ftupendo plane artificio, mirabilem il- lam parit diveriarum vocum verborumque mul*
titudinem &copiam, quibus rerum, quas perci- pimus, varietyem square propemodum & co*
gitationes noftras vocalifeus, qua? omnium corn- modiilima iunt , (Ignis indutas, non iine fruétu
cum aliis communicare poffumus. Subminiftranfi nobis res ipfa? objeélaå materiam cogitandi, ii¬
ne quibus adeo nuila in nobis dari poflec perceptior Judicium nullum, ratiocinatio denique nulla. Ne
autem ha?, quarum divinirus nobis obtigit facul¬
tas , mentis operationes inträ animi iolius cancel-;
los dclitefcerent, qvum muta cogitatio & aliis in·
fruéhiofa eilet, & propris tehcitati parum fuffice-
ret, vocis & loquela? ope fa&um eft, ut> con«
fentiente haminum arbitrio, nomina rebus impo-
£ta
) o( m· J
fita fint & voces efH&a* , in quas latentes alioquiti
& inelufas cogitanones, data veluti porta, pro·
rumperent, iisque indicibus in aliorum cogni-
tionem infiuerenr. Vehiculurn vero illud, quo interna animorum fenia ad alios deferre, ad^cq;
mutuum quoddam cogitationum inter nos com¬
mercium inflltuere poffumus , non feroio folum eft, quamvis primo forianloconominandus, verum etjam nata inde, vicaria lingUcC, felix ferihendiars,
cujus fubfidio verba, cogitationum noßrarutn chara&eres, literis compledimur, & ita quidem,
ut, ubi non viva? datur vocis copia, vei tacitur-
no colloquio, ibi aliis mentem aperiamus. Ce-
terum, nobili illa Ioquendi icribendive facultate
non folum brutis animantibus homines antecel- lunt, fed & hominem homo non raro vincit.
Etenim partim ex varia ingeniorum indole, quae his ftupidiora, iilis feliciora contingunt, partim
quoque ex difpari cultu & ftudio, quod ad dicen·
dum homines afferunt, fieri animadvercimus ,
ut aliorum horrida , vulgaris , tenuis , languida
fit oratio, nulla arte polita , plurimisque fca-
tens vitiis: aliorum contra culta, erudita, fua- vis , elegans, ornata , pulcherrimo nifu conatu*
que contendentium, ut quo homines beftias,
in eo illi hominum ipiorum rude & imperiturri vuigus fuperent. Communis igitur illa quidem
eft loquela? facultas, quam primis infantil an-
nis nefcii fere diicimus; ars bene dicendi noti
item. H&z complexa omnes orationis virtutes,
Δ 2 pro-
4 ) o ( m-
propria eft fapientum atq; eruditorum, ntpofe in
iublimi locara fede, nec iine induftria & exercita«
tione mulra , ab ingenio licet feliciffimo obtinen-
da. Digniffiroa vero, cui tot cur« & do&i fu·
dores impendantur , il pulchritudinem ejus, &
miriBcam in hominum animospoteftatem , & am-
pliifimos inrepublica, in fcientiis, in humana
vita omni, uius, tot cumulis laudum , tot ho¬
norum tirnlis a prudenriiTimo quoque, jam iride
ab antiquiffimis temporibus, celebratos, ita, ut par eft , conffderaveris. Hsec pra?£enri etiam o-
pufculo noftro nobilis fåne materies propofita eft.
In qua enodanda ita veriabimur, ut , poft bre¬
vem vocum in fronte diilertationis occurrentium
explicationerm de gradibus, per quos ad faftigium ejus eundum eft, & fontibus , unde vis oraroria
promanat, nonnulla ex veterum orationis artifi-
cum penu depromamus; tum de origine ejus Sc
culcu antiqujflimo , & fingulari apud Gr«cos , panter & Romanos fortuna dicamus : inde offi¬
cium o atoris & virtutes di<ftionis , qu« arrem o- ratoriam componunt, vitiaque eidem inimica ex- ponamus^ denique in oftendendo ufu ejus multi-
piici & fecundiffimis in hominurn vita fruftibus,
unde digaitati ipiius non poterit non juftum ac debitum acced re pretium, definamus. Dum ve¬
ro arris oratoriae Jaudes, qo« ampfiffirn« iunt, quantumvis indiiertus & ignobilis ego pr«co ,
dicere aggredior, benignam Candidi Lepftpris
veniam eo confidentius exfpe&are audeo, quo certior
-m ) o C Η»· 9 certfor fum r in rebus magnis , conatum quoque
5c voluncatem iolam, licet opere minus felicem ,
non raro placuiffe.
§. II.
Longarn in vocibus illis , qua? tifulurn hu*
jus diilertationis conftituunc, explicandis morarn
eo minus neceilariam ducimus , quod origo &
fenfus earum neminem, Latinas linguae tantillum peritum , fugiant Sic ignotum non poteft eile ,
vo em dignitatis de rebus enunciatam, Latinis
auéloribus earundem praeftantiam , majeftatem , fpiendorem , eminentram, & amplitudinem figni-
ficare , ve], ut accuratrus dicam , pretium inii-
gne ab bis virrutibus profe&um , quo ipfo cum kilot Gr^corurn amice confpirat. Unde fimul ma·
nikftum eft , heic locurn non obtinere , eam ft-
gnificarionem, qua digmtas perfouis attributa, e- minencem quandam conditionern civilem, & mu¬
neris gravitatem innuit» unde digmtas regia, im- peracoria, confularis, praetoria &c. neque eam, qua? accipitur pro bona alicujus exiffimatione 5c
farna, aut pro egregia 5c cornmendabili in viris corporis forma. Oratoria vero ab orando >! i. e»
bene dicendo 5c in quo officium ejus veriatur ; hoc ab orey prseopuo facundae di&ionis miniftro,
defcendit. Hi natales funt vocis Oratori#, ex qua, tanquam forma fua, nomen accipit Orator,
eo ipfo a Grammaticis, Rhetoribus , Sophiftis f Philoiophis 5c Diale&icis» quorum iinguli ad ar-
tem ejus aliquid conferunt, eandem vero nonab- folvunr*
4 ) o c m>
foIVMrit, diftinåus. Erenim in his fingulis e·
loquentiam inchoatam tantummodo, adeoque (ul quadam parte adhuc mutiiam , in illo plenam c·
andern & perte&am, atque ad furnmum fui fafti- gii gradum eveéfam confpicimus. Nec plures
afferre vacat appellationes in aufforibus pailim
obvias, Oratori noftro cognatas quidem , non ta·
men fignsficationis platte ejusdem. Huc fpe&ant Legati, quamvis oraleres 5c ipfi di&i, quod prin·
cipum aut rerumpublicarum Jmandatas fibi par*
tes, apud exteras gentes oratido, potidimum a·
gerent: Declamatores , qui pierumque ut eloquen-
di artem excolerent, (ibique familiärem redderent,
in Gymnafiis 5c (cholis perorare confueverant:
Caußidtci, Proclamatores Jeu Patroni caujjarum , de*
magogi, Deprecatores , Covcionatores , Priemes, 5c id genus alii. Quorum omnium licet affinis Ora¬
tori , qualem nos tradimus, fignificatio , angu·
ftior tarnen eft, quam ut poilic ejus latiffime pa¬
tentem ampHtudinem a?quare. Horum quippe (in·
gulorum cura & officium , ipfa nominum vi 5c poteftate, ar&iori rnultum limite cireumfcribl·
tur , quam Oratoris noftri, latius 5c ubique fere regnantis , vaftum iimul munus 5c pernobile.
§. Ill
Jam in eo qualiscunque opera noftra col- locabitur, ut qua?nam potidimum ad efficiendum perfe<äum 5c omni laude.- cumulatu?*n oratorem
conferant, 5c quibus iile veluti gradibus ad cui-»
men artis fiaa? aicendac, ad veterum mentem 5c confue·
4K ) Ο ( f confuetudinem , paucis oflendamus. Ex pra£ce«
ptis Grammatkorim, qui> prifcis temporibus,qui¬
bus eloquentiam maximopere fioruiiTe conftat » ob eximiam artis, quam profitebanfur, utilita- tem, di&i fuerunt Dolores & Profeflbres lite-
rarum , primas lineas & fund'amenta eloquentise
ducic futurus Orator. Inde enim percipitur ars reite legendiloquendi & fcribendi , quibus con-
temtis arque negleitis, tenuem, imrcio nullam facile exfpeitabis eloquenriam. Documento eife poreft vagum 8c exile eorum dicetidi genus , qui
Bulla inftru&i Grammatices notitia, orationern
ejusmodi depravant verbis & loquendi formulis»
quarum non alia efl: auüoricas, quam quae ex ufu 8c conluetudine dubia non raro 8c faliaci du- citur. Errant hi curpius, cum a dicendo adfcri- bendum properanr, crebra 8c neicio qu$ defor-
mia plane ftiii monftra in lucem edituri. Abun- dat hoc vitio icripcura inprimis mulierum , a-
greftium 8c hominum' quorumlibec illiteratorum, quibus Grammatices ftudium minus curae efie fö¬
let. Ab his fi rationem hujus vel illius feriptionis, hujusvel illius locutionis, populäres, ad commu- nem loquendi ufurn 8c exercitiurn, quod (a°pius vacillat, confugerent, plane nsfcii, quomodo
verba in oratione apparanda reite, 8c fme timore infcitiae icribenda, quo fignificatu adhibenda, con·
ßruenda 8c pronuncianda eiFenr» Abiit autem a
nobis quam Icngiflime, ut propterea uiurn o- mnem vitioiurn 8c improbandum exrftimemus , quippe
t 4M >©■( Η*
quippé qui cum Grammatices cognitione, bo-
norumque auåorurn diligenti & affidua ledione conjundus , magiftrum in bene , pure δς. emen- date dicendo perficit. Iis vero , quas de necefla-
ria futuro oratori Grammatices cognitione dixi-
mus , robur addit praeclarus ipfe orafor, Quinti·
lianus, Lib. I: cap. 4. Quoe ( fcilicet Grawmatica ) Miß oratori futuro jundamenta fideliter jecerit> quic- quid fuperfirureris , corruet: necejjaria pueris, ju-
cuv.da jembus, dulcis Jecretorum comes, qua vel jola , omni ßudiorum genere-, plus habeat operis,
quam oftentationis. Grammatices notitia fic plene
imbutus novus eloquentiée tiro, Rhetorum fe com- mittit dodrina? & ftudds, quorum regulär & prae- cepta ex (ermone redo & emendato ornatum , &
facundum dicendi genus efficiunt, haud aliter,
ac Ferrum,? vi ignis, primum a fordibus iuis pur- gatum, deinceps ab artifice (cienter expolitur, fplendentemque accipit ornatum, artis & admira-
tionis plenum. Heic aliquis forte nobis vitio ver·
tet, quod Rhetores ab Oratoribus diftinguamus ,
cum tarnen ejusdem videantur eile originis, no- minis & officii; verum idem fententiam facile mutabit, cum ex ledione veterum audorum di- dicerit, officia acque munera illorum, ut nos e-
xiilimamus, faltem certis temporibus, diveria
tuifle. Neque quisquam nobis jure fuccenfebit,
ii paulo inträ nonnulia, Criticorum quorundam o- pinioni vel adverfa, vel quae adhuc in contro- verfia apud nonnullosjveriantur, attulerimus. Dif- fentien.
4t* ) © C $ϋ· fr
fentientium certe querelas minus perffmefcimus,
cum ipfum Eloquenti« Parentem, Ckeronem,
multis inlocis, & Mar.Vidorinum prooem. expoiit.
inI.Rhet.noftris faverepartibus videamus.Ceterum
ut eo , unde digreili iumus, revertamur, dupli-
ci illa , cujus ante mentionem fecimus , compa- randsefacundi«notiria inftru8:us,fucurus eloquens, gymnafiis tephifiarumintereffe deber,ubi ipiam the-
oriam artis Tu® , quam ex fcholis Grammatico-
rum & Rhetorum arripuit, in exercltium, quod
ajunt, & praxin, deciamitando & perorando ple-
nius deducit. Inter Rhetores enim & Sophiftas
id olim difcriminis intercedebat, quod illi artem
eloquendi, ex tribus tantum parribus, inventio-
ne argumentorum, eorumque prudenti difpoii*
tione & eleganti denique exornatione condancem traderent ·, hi autem pronunciationis infuper arti-
ficium , i. e. uium linguae & aétionis decentem,
atque aptam vocis geftuumque cum rebus con«
formationem, maximo inculcarent opere. Qua ία
re quantum iniit virtutis & momenti , optime do-
cuic Demoilhenes, celebratifTimus iile Grasciae 0<
raror, qui tanti eam fecit, ut ei primas , fectm-
das & tertias tribuere haud dubitaverit. UtiliiH«
margitur Oratori eß Sophißarum difciplina:quam*
vis nec ignoremus hoc nomen poilea iavifum
fa&um fuiile, & Sophißas a prißina nomiüis
officii fui ceiebritate adeo degenerarte, utjuventu-
tem, iu€ fidei commifTam, resquasdam male iau-
dando & vituperando, ftilum pr^eterea 6c artem
£ omnesi
ΙΟ 43* ) Ο ( *«·
oronem dicendi contaminando, depravatam &
corruptam reddiderint. Hos vero quis non intel- bgit, nofira quoque fententia y explodendos 8c
iis omnibus, qui veram & antiquam amant elo·
quentiam, eviraodos eile? Purirate autem orna-
tuque verborum & a&ionis quadam dignitate be-
ne munitus eloquentia? ftudioius, totum fe Philo·
'fophia dibir , qua?, definienre Cicerone, eft no·
t/tia renm divinarum & humanaritm> & caußarum, quibtis h£ contiηentur. Ex nobili hac <5c iecunda dtfciplinarum (upeile&ile prscipue enaicitur vis illa orationis, qua? in hominum animos defcendit,
tot morus excitat, eosdemque, vel invitos 8c re·
lu&antes, in ohiequium fui 8c admiracionem rapit.
Efenim iine rerum pondere 8c gravitare, vana omnino funt verborum lenocinia 8c ornamenta nee niii inanes ftrepitus 8c canorae nuga?» quasmi-
ratur quidem non raro r 8c cxco plaufu extollitr vulgi fimp!icitas& ignorantia, fapientes· vero&pru- denriores non niii naufea 8c faftidio exaudiunt..
Quisquis vero ad prceclari Oratoris gloriam adipi-
rabit , ille cum ceceris Philofophia? partibus, tum
vero praecipue Hifioru ©peram 8c ftudium impen-
dere debet. Illuftris enim haecce 8c ampliffima
rerum humanarum fcena, mirabili illa, quam fi-
nu fuo continet, eventuum varietate, fadiorura- qu-e nobilium copia , exemplorum veluti iilvam*
aiiunde non ex(pe&andam, iubminiftrat, quorum
in docendis, parirer 8c dele&andis hominibus, animisque varie commovendis, vim plane incre- dibilem
