EXPLICATIONEM VERBORUM

Di D.

K

Diflertatio

Graduälis,

Sidens

EXPLICATIONEM VERBORUM

LUCAE,

C III v. 23.

DE TEMPORE BAPTISMI CHRIST I.

Quam,

Confent.

AmplifiT Faculf- Philofoph.

In Regia Acatlernia Uplnüenli,

Sub Prseßdio

MAG. JOHANNIS

FLODERI,

Gr^c, Litt. Pkofess. Reg. & Ord.

PubIico Examini Modeße Committit

BENEDICTAS

JlJNGßLAD,

V. Golk

In Audic. Carol. Maj. D. XXIV. Marc

A. MDCCLXXHI.

Horis, Ante Meridian, Solitis.

U PS ALIAi,

Apud Joh. Edman, Reg.

Acad. Typogr.

S:se R:a& M:tis

MAGNA FIDEI F1RÖ, Reverendiffimo DOMINO,

Eko ANDREÜ H.

FORSSEMO,

S. S. Theo!. DOCTORl

Celeberrimo,

Dioeces. Scarenfis EPISCOPO

Eminentiflimo,

Vener. Confifl. PR^ESIDI Gravi/Hmo, Gymn. & Scholar. EPHORO

Adeuratilfimo,

MACENATI MAX1M0\

Nec non

V JRIS,

Maxime Reverendis, Celeherrimis, Admoclum

Re verendis atque Praclarifßmis Dominis

DO C TORIßUS & MAGISTRIS,

Eccl. Scarenfis ARCHI-PR./EPOSITO,

PRiEPOSITIS & Gymn. Scar. LECTORIBUS,

Verj. Confifl. Scar. ADSFSSORIBUS,

PATRONIS ^a PRACERTORIB US OPTIMISl

ndvTse

^7&Y€KX

de)

^J»?

yévos

7t(>E7TCV

ev$cj~cv (piAestnv

SfAo) ^Ott^OCKKeUSV

déAetv.

^{vU^OiS}

Tpéc&s, mhreg dul qcpccroe yjzKevds. qéet dvM,.

Aviges Atösaipoi, peu coapevcc xexhure tAécrtJs, 0(Pf ti7i(a reo pe Supos ev) sfåeo-at xehévet

Aiev evegyealoos 7tegiyv[beX xtjgt (pvhco^cos.

Mo7gcov eyoo yoohc7iY[v en rvrSos v7?sfös AlAoyyjx, norpa* (rvhri&eis yoegoo yhvxego7o Totctjos,

Tlijpoc pSV i(TKS KCOKOV * TO poi ©SOS OChxCCg

tloöY.Sy

Ilcot^evroos _ycog e^ooxev epc) 7ioXvfcogccs

3'Avfyccs.

Ttjs cc(p!>]S Tpe7s po i r,ytjaec<&e Kshev&g ^,

Tlfsoös es xstSotgiss M&aoov Xetpoovois dy^övres,

^Ev&co $s _xcij yhvxC voopct ngof gooai xcp

7rgo07l$e<jri

Ktgvvopevot, ro géet 7X"/]yvjs ^ex ßehhegoCßovra^>

Evaeßlrjv ^re e&t&vris pe ngp tjBecc xefivcc, Tetgopiva 7te\ly ^r e7tngv\yovoo %e7goo rtogovres,

Eppoge ro* npvjs rotoov ös r eppog3 uyooyoov.

E* caiov yevérvjrt 00770 &gi7.xrr\gicc

JSv«;,

Ka) Tigeixov b) åcpev >cAvrco 7tocibvrY\crt

$t$dxTgco.

ÅAAof rt $c7gcv ipo) ooyccSwv covrccfcfov CTpw;

Ou po t EgvSgcolw 7iehercct <Zih7Xvos A7$os lv^oov,

Ou (pvrov ecxTxegld'oov 7xooy^gvcreov.

OuJg

rt reqixetv

"OhßoS'orvjs 7Xh8ros peycohvjrogco Bupov eooBe.

Toiyoog iyoo Svpov (ptho7xef^ov "Tppi $$a>pt,

"Evyjopcot tj<Se ©ed oovct(pdigsrov chßov ogéj*ooi

*

£l<ze ßixv adxs 7Xohi8 pi%gt yvigoios 8$8,

Nca<£><v areg v&crocY ncy dreg ^{^vyegojv}

c&jvcocov,

Maxime atque ddmodum Reverendovum CeleberrimoYum & Prceclarifßmorum

NOMINUM FESTRORVM

Cultor obfervantiflimns

benedictus jungblad.

Viris

Ma Reverendo atque Celekerrimo^,JAdmod» Rever. atque Pnec'tirJtfnuo

D:oDo<a.CAROL.! D:oMag.' N[GOL!

VILHVIGTORIN, ^KULLMAN,

Pafton Ecclei. Lidekop. & Prsepof. PafL & Prép. in Thorso Merititfnno Adjacentisfimo»Contra3usPromotorilongeOptimaMerins- Avi honoie Venerando»

Admod. Rever. _atque Praclarißiun , Admodum Rever. fr Frxchriffimn,

D:oMag. aKD. A.(D:o _Mag. JOH.

FORSSENIO, _I ÖSTMAN,

Pott. & Prsepof.?n 1 unhetn Dignis- Paft. & Praep. in Bjorinter Laudatiffi- iimo,Fautoii Propeniiflimo.

Admod Rever. _tuqve PrachrißJmo

mo. Avunculi Honoie Profequendo.

Admod. Rever. atque Pradarißimo^,

D:oMag. PETRO D:o Mag. JOH.

EKELUND,

Paft. in Frendefors, & Vicini ^Di- fhiftus Piaepofito Adcuratiffimo.

Pationo Faventiffimo., Spectatiflimo

D:o MAGNO A.

Ad Leg. Equeftr.

EK,

Secretario Dexter- limo, Avanculo Dile&iflhno.

ELFSTEDT,

Paftori in Kaelby Vigilairiflltno.

Avunculi loro Honorando.

Specint'ßhno

D;o CAROLO

FORSBERG,

Infpeäöri Sollertiflimo, Avunculi Nomine Colendo»

Jn

vener

abunda mentis tefferam,

ob innumera beneficia,>

^ grati animi pignus, pagellas bafce, cum ardentiffima ^o- tnnigena felicitatis adprecatione, dicatas voluit, debuit

Atl&or &

Refpondens.

i

D. D.

§. I.

oftquam LUCAS Evangelier Hifto-

riae Cap. III. v. 21. leq. tradidifi

Chriftum baptizatumaJohanne fuis-

fe in Jordanis fluvio, auditamque

e coelo vocem, Zu ii-o vios fj.8 o 00-

ycfTr^roV, ev ac) yvåcxtjau, accedit ad geneaiogiam ejus pertexendam,quo manifeftius pateret, cui tam ma-

gnificum tributum efTet divinitatis teftimonium ^, eum etiara verum efle hominem. Sed prius tamen _quam ad

hane operis partem adgrediatur, peragit indicium tem¬

poris, quo baptismatis ritu initiatus publicum docendi

munus adierit fal_vätor, his ufus verbis: ^ dvros o

3IY\V8S ociaéi Itäjv rqidxovTcc d^yJ-jxevos% Qvem locum va- rie fuide ab interpretibus expiicatum deprehendimus: qui-

dam enim annum undetricefimum defignaria ^{LUCA ar-} bitrantur, alii tricefimum vel tricefimum primumjfue-

re etiam, qui verba Evangeliftae ad tricefimum fecundum

vel tricefimum tertium extendi pofle ajant. Sed in iftas

i Chronologicas lites, quarum originem maximam inde

A par-

\ _/> f c9fh

w ; ^ v w

partem repetieris, quod quisque interpretum ad fuam

fuper

natälitio Chrifti anno hypothefin facri fcriptoris

verba trahere nititur, ut nunc nos induamus, propofiti

ratio haud permittit. Iftis nofler labor circumfcrihärur limitibus, ut ipfam LUCdE diclionem, quac muitis per- obfcura fuit vifa, explicemus. Quod ftadium priusquam ingrediamur, verbo monuifle juvabit, illorum ^{nos non}

hiOiari conje$uram, qui pro ol^xopsvos fcribendum pu- tant, l^xofj.cvos, inde, ut putamusy permoti quod CLE¬

MENS ALKXANDRINUS_{\ a , v}a)y ita loquitur:_T h roohuyyshiv

rw ^T ~ , l\

ra> zccToc Aay.oiv yeyqo67trott srac• yjv oe njcr&s, s^o/xvos ehi

ro ßchtririxocy dos. hoöv K Sed qtiis ert, quin ^cernat, CLE- MENTEM iilic fenfum indicare fententiae LUCdE, ^non prefle (equi verba: id, quod ^{eum conftat} quum alias pas- fim faditarej tum in proxime antegreffis verbis, ubi de inirio minifterii Johannei ^ex LUCdE eodem capite dis- ferit. Quum vero prreterea omnes, quos M1LLIÜS,^BEN- GELIU.S, VETSTKNIUS infpexerunt, Codices M:ss ha- beant religio erit iltam follicitare leJtionem:

quare etiam nös earn, ut genuinam, amplexati, ad na- fcuram & fenfum diclionis explanandum adgrediamur»

5. it.

Qua ratione loqnendi modum, ^yv dgxppms irdv

rficcxcvroc, cum natura fermonis ingratiam adducerent, in

eo prtecipue hasfitarunt Philologi: dicendum enim _gr$e- citatis indoli convenienter fuiffet, tjv oc^H^os hus _r^oc-

JK*?»,erat incipiens, vei inceperat tviceßmum annumyminime, trigwta annos. Ut ergo ex ifthoc fe labyrintho extrica-

rent, vari-as tentaverunt vias.. SCA1 TGFR b\ aliique complures fubaudiri ajuntparticipium dv, vel ^ex fequen-

tibus adfumendum efle,, hoc modo;: x&f dvros o 'fyaä*-,

ry

a) Strom, L. /, p\ 340.

b)

De emend. _temp. L, FL

tftJa "I * f J O \ egg»

tjv cLfxpfmos oöv doae) eroöv rg/ocxovrcc, atque hoc idem efTe,

ac (i dixifler, o 'lya-S? y$aro etvotidas) iroov t^ixkovtcc. Quem

ferme babitum fententias huic dat EPIPHANIUS: ter e-

nim y.xtx touv Eßioovoctöov ^t(£j Kccroi roov xKoyxv, locum hunc his verbis citat ille; yv de 'lyaS? _oc^o^svos iwcci das) stoov t^ixkcvtx c). Neque fic tamen fequi ex verbis Evange-

liltaj dicunt, ut Chriftus tricefimo cetatis anno inchoato baptismum fufceperit, fed referri nihilominus iflam ini-

tiationem non incommode pofle ad tricefimum primum

annum: quemadmodum enim, inquit SCALIGER, Au- guftus in indice rerum a le geftarum fcribit, ^{anno teta-}

tis vicefimo, fe fuifle annorum undeviginti, ita,quan-

do tricefimo anno nuper abfoluto tricefimum primum

inchoabat Chriftus, dici poterat

ugxp&oet

w das) IrZv

rgiccKovTx. Sed ld nunc ad difceptationern non vocamust

quteftio tantummodo efl, an fatis apte dicatur yv

pevc? w\ Equidem periphrafin illam, qua verbum fub-

ftantivum iungitur participio alius verbi, efTe grarcis fo-

lemnem non ncgo, utre£te dicatur^, yv xg%cfjtev<>s pro yq-

I^xro, neque inufirata efl conltructio verbi x^%s'Bxi cum

participio, quamquam alteram illam ^cum infinicivo lon-

ge effe frequentiorem non nego. Adeo ut, licet ufita-

tiffime dicatur, yggxro itvx/, non is tamen vel analogiae

vel ufurpati nonnunquam a Gracis dicendi generis ^ra-

tionem nuilam habuifle dici debeat, qui fcripferit, yfåct-

ro wv Sed fic tamen duriufcula mini videtur ifta ver¬

bi fubftantivi repetitio, _totaque dictio illa, yv pevos av, aliquid afperi fonat, _quod non pofTit non oftendere grasci fermonis concinnitate adfVétas aures: atque hxc

etiam eft ratio, cur in ifta explicacione _neque nos o- mni ex parte adquiefcamus.

A 2 §. III.

c) Conf. BEZA ⁱⁿ k l FESTENIUS item & MIL- L1US.

\ ^A f

/ 4 ^ %p

§. IIL

Alias in partes abeuntes, LUDOVICUS DE DIEU.

å\ MAJUS O» WANDALINUS f), & aüi dicunt ver- bum hocce in loco 7Fot^ehy,ewy ncque grjesi ifta, Ijv cc^xopevos ®v⁵ aliud defignari, quam fi icriptum fuis- fet, ^o ^o-Ss- cJcre) Ir^v TqiocY.ctvTcc. Huic illuftranctee ex-

plicationi infervitura loca varia e fcriptis N. T. excitac MAJUS; an vero in illis, ut ipfi videtur, ro

u^ccohcct,

fuperfluum fit, nonnullus efi: dubitanai locus» Infiftamus

Veftigiis ab iilo monftratis, & quid ex quoiibet adlato di&o arceffi queat praefidii ad confirmandam expofitio-

nem verborum ^Luc« videamus. Meminit primo de cre- bris illis locutionibus, in quibus äfxofxxt jungifur infini- tivis,$i$c&<rv,siv,xvjgvaaew,heyetv,atquero,y\^ccto

hßcccrxeiv,

Agyeiv}

nihil fignificare aliud dicit, quam fimplex iJ/JW.e, ^ehe*

ye, Verum fi curatius penfirentur loca illa, patebit mi-

nime in illis otiofum eile verbum hoc, Ted fenfum gi«

gnere epCpotrmMTegov, quam quidem is foret, fi illo ^nu-

data verba,Ag<y*<v, wjfu«raetv, ufiurparentur.Sic,quumMAT¬

THÄUS dicit C; IV v. i7. <X,7tO T0T8 'Jl^OiTO 0 'fyaSs*KJf- gwaeiv iicyy Asyeiv, aliquid fignificat amplius, quam fi di«

xiflec ^ccTTo rörs ijaigvge ^ (h?£e ce-'lyjo-gsⁱ indicat enim Chri- ftum, _quum audivifiet in caicerem conjeftum fuifleJo- hannem, auTpicatum fuiffe doceodi munus. Et fi in fe¬

rie fua fpeåentur verba MARCI c. IV. v. i. ^ ncchtv v\(>-

^coro

hfiocaneiv

7r<xqcc rrjv SetKc&azuv, patebit neque illic fu»

perfluum efle ro^^aro. Nam ex ta v III. conftatChri- ftum, _quum ad ma'e primum docudiet confluentem Ju-

dsEorum turbam, adfcendide montern, atque inde venis- fe in dom^um aliquam, ubi fcribarum maledidis impe-

tltus iterum mare petiit, recepturus, quas dudum _relquis- tet,

dⁱ Obf. in h. I. e) Ob/. Saer, Tom, 1, f) Dijjert, dz

Feriapaßionis ehr,.

$ ) f? f(

fet,docendi partes. Quum ergo

Evangeliflae indicandunå

fueritjChriftum denuo inccpifle &

continuafle, quod alia

intervenientia negotia abruperant,

dicere omnino

eum o- portuit, 7ToiÅiv YiqjfcotTo

Si$e£(rxeiv.

Nec

magis otiofum eft

verbum hoc MARCI v. 20. kW octiy\XSs ncy qfåxro ^jcjj-

qvcG-siv sv rij

$'c"iic&7ioh.&i. ^Sernoo eft de mifero illo homi-

ne, quem dtemonum

legio oblederac; hic pefte illa Ii«

beratus, atque a fuae au&ore lalutis

juflus domura difce-

dere & commemorare beneficia Dei, v\q%olto wféwetv, iocepit illico praedicare miracula

Chrifti» Sic etiam haud

fine ratione de Gadarenis dicit idem Fvangelifta C. V„

V. 17. non 7TC6$eK0CÅ8V, Fed, YJ^jrOCVTC 1TC&QCMCtKeiV O&UTOV , C&7?~

ehSelv «Ve toZv cgloov auTWt non obiter

rogabant, fed ob«

nixe contendebant, iterum iterumque inftabant atque ur- gebant, ut relinqueret

fines

eorum.

Quod fl

cetera pr®- terealoca, ut MARC, VIII, 11. 31. LUC/E IV. 21.V,2i.

in quibus id generis iocutiones occurrunt, excutere

pla-

euerit, adparebit, opinor,

admodum efTe hoc verbum

fignificans, ^atque defignare non

initium

tantum,

fed far--

pe etiam in dicendo &

docendo contentionem, Id quod

valet de diciis etiam ?llis, in quibus verbis jungitur a- li-us ordinis. Ex MARCI Evangelio excitat primum MA- JUS verba hxcce C« XI. v. i*.

yj^xro hßoiXXeiv rås

w

Å8VTZS, atque ibi dicit ro nfåocro

hßclXXeiv

nihil

amplius

fignificare quam fimplex

s£sßccXe.

At nobis

aliter vide¬

t-ur: Evangeiifta aperte heic indicat, Chriftum tunc

pri-

inum facere occepiffe, quod , quum templum

frequen-

taflet antea, facere non confveviffetr, h. e. puriflimoze-

lo incenfum templum purgare coepille iordibus, quae il-

lud profinareat: ^qua etiam rei novitate perculfi

Judasi

magis, quam antea, ejus

exitio imn inere

cceperunt.

Ner-

vis _prarterea ipo'iabis didionem MARCI C. X.v. 37. rq--

%zto Kgctfev yj) Xsystv, fl in ejus locum iubflituas hane ^s- Hgccge iXsysI hac enim indicaret, ^csecucn illum,

de

A 3 quoi

«as» / ° \

quo fermo heic _{eft, quum} audivifTet Chriftum _prärteri-

re, momentaneum clamorem fuftulifle: ifta yero figni- ficat, iJIum, quum tacitus ad viam hactenus confedidef, incepifle vociferari, atque iferum & feepius verba haecce repetiifle: o vios A*/31^'bjrSf eAéyja-ov fjs. Sic etiam fignifi-

canter ufurpatur verbum hocce LUCVE XII, _4$. loiv ås

SITM] Q OS 1'Asivcs' %$cvt£eio Kvqtos fjizj

€$%e-iBai,

^ygy oigfyroci

Tvprsiv tss 7icti$o&£ ^r. A. Loquitur enim Chriftusde fer-

vo, qui, animadverfå domini cunåatione, incipiat face-

re,quod ^non fecifTet antea, nempe cajdere famulos vi- noque fe ipfum & epulis dare, in confvetudinem pau- latim abeunte _licentia ifta. Unicus fupereft locus, in quo

äg%scBoii redundare videtur MAjO _atque interpretibus plerisque: Verba Tunt LUC^ Aét. L 1. TcV phtcqootqv Ko- yov t7£oiy]cocy.yjv 7teql ^{7tccvtcov oov} rj^ccro o 'h/r&c 7xoiiiv ts y&j hSdatsiv.^* heic enim y^ccrovtomv, nihil efte dicunt aliud quam ItfoAjo*. Verum, haud, ut nos opinamur, fine ra»

tione, dixit facer Icriptor, yi^o&to Tioieiv y&} ^uaytiv po-

tius, quam ånolr^s ycy'

é$l$oi£e\

indicatum enim voluit ^o-

mnia fe pertexuiile, quas fecifiet Jefus & docuiflet ab

initio minifterii fui ad tempus usque abitus ad Patrem.

Ut perinde fit ^ac fl fcripfiflett ^{tov /jlsv} 7t^tov Koyov

(Toc^yjv 7tsfi 7vocvTcav u>v e7foivi<Ttev o "lt]<Tö£ y^f e^loajZev^, ccfåoc/xe-

vos diro tS ßoc7rr'«TpocT0S 'looocwis sccs rys ypeQots y\s civehq- (pB"yj. Conf. ^{v. 22.} Sed demus ro u$%e&on in quibusdam fententiis, quse vel in profanorum vel Sacrorum Scri-

ptis occurrunt, nihil addere notioni verbi cui jungitur,

non inde tamen fequitur, ut etiam in verbis _{quae tra-}

<ftamus otiofum fit, aut, fi redundaret, ut diftio fieret ideo magis commoda. Quod enim §. 2, monuimus, id

heic repetendum eft, nemoe perrphrafin iftam, alioquin

Graeeis perfamiliarem , qua verbum fubftantivum jun¬

gitur panicipio aiius verbi, parum videri concinnam,fi aliud fequatur participium. Recle dixero sArjge a*a£v,

de-

J / \ jj

deßit hqui,

fed dubito,

an fe seque

omnibus

probafura

fit diftio periphraftica, ?v Jofyav. A#A?2v.Sivé enim dixeris

verb^um otiofum eile five minus, exrernus ta¬

rnen dtftionts habitus eft idem, isque partim cöncinnus

& elegans, atque

ideo

quanenda

éflr alia via,

qua non

minus claritatifenfus, quam receptionloquendi ufuicoa-

iultum eamus.

5. iv.

Alii non infimi ordinis Philologi, GROTfUS,CLE- RICUS, STARKIUS, LANGJUS «referunt participium

cc^%c^vos,non ad verbum antecedens

j?v,

fed ad fupprefium

vel genitivum,

JWc>v/ö5£,

vel infinirivum,

^daxeir^

auf lü«y- ye?\l£g<&oit, quafi fenfus efletr o "bpSs rjv oo&sl srdv t^icckov*

ra, df=%cfjievcs rijs" hotKovius^y vel ocqyßpevos äiadaxaw, Jefits

erat triginta annos, qnuvi mimftevium docendi aufpicaretur.

H uic explicationi quomajorem conciiient probabilifatem,

bina inprimis loca excitant, in quibus gemina fit elli- pfis. Et primo quidem ex A3., 1. 22, haec proferunt ver- ba: Iv d 1'iTYiÅ^e' K&j i^Å^e g(p' yjfjicd; c Kvgia; ''hjcSz, d^d-

fjisv drd T8 d>oi7iTio-jj.ocTos loodvvx, Heic en:m elliptice u-

furpari ajunt participium,d^dy.evosrpro, d^dfj-tves rys$icc*

•acvlcts vel åddaxsivy fed _{pace tantoruro} virorum dixero,

nihil me in -fta Perrina di&ione obfervare, unde ld _ge-

nus elliofis ulla _queat ratione probari.. Scilicet, h<ieÅ$e7y

& f^ehBs7vy ex more loquendi Hebrads ufurpato, nihil

heic Agnificare aliud videtur, quam ver/an inter ali- q.ios & muneris partes obire: hoc enim leßfu dick Sa¬

lome 2 Parai r. ^10.

*V~~(rv

jhdt nsDn nny

Hin cyn GrseJ interpreres reddunt: vev ao-

(piccv avvetrn Qo!,- pci, ygj e^eÅevcopdt ivdo7ii6\. 7$ Åu$ iém

78 y&f iio-sAkaoiuui, h. e. da mihi fapientiamr ut

poffim

rite gubernare populum hunc, vel vertati in populö hoc,

ut regem

deceat;*

Et Mofes fe-nio giavatus dick Devt, XXXI.

Ü

) B C

f|

XXXI. 2. non poflum amplius NI3S1 nwy1?, _graece, !/*•-

7rogéve<&cct

vy}

sK7rogéve<&cci,

ingredi & egredi, hoc eft,Du-

cis munere

fungi.

Hane notionem habens £ij<r/s-, i/o-cA«

&e7v y&f ^, in verbis Petri, Ik »co/vå refumenda

& addenda efl: t£, d^dfxevos, ^ut fenfus _{emergat: omni} tempore, quo

Ch'riftus

verfatus efl: in inter nos & ma¬

nus docendi obiit, dfådfxevoe, fc. ««aSw f&j ij*eX8e7v,du-

£to initio minifterii fui ab illo tempore, quo bapdzatus

fit a Johanne. Quod fl _ergo in diflo LUCAi, quod lub

tnanibus efl:, aliquid eflet ejusmodi, quo fequens, dfåd-

pevoc, refpiceret, nullum foret dubium, _quin fimiles es- fent §y<r.eis iflae, atque altera ädcommodari poflet alteri Illuftrandte: fed quum in noflro loco antecedat nihil, ^ex

quo intelligatur quid fit, quod Chriflus _dicatur,

aut ad quod hoc referatur, perperam atque plane extra oleas addueuntur Petri verba, in actis, ad illuflrandam hanc dictionem. Sed multo etiam infelicius rem fiiam

agit LANGIUS, dum huc trahit altera Petri verba A6t.

X. _{37- ro ysvofxsvov} gy/xoe, kocS' oXys ^rys l'd^dtccs

fXSVOV CC7F0 TY\£ yuXlXoCtOtS , fASTOC TO ßoC7lTHTjACC ^{, 0} eKtfgV fev o \oodvys. Qvafi etiam heic fubaudiretur genitivus

ötocY.Gvlc&s. Enim vero non heic, ut LANGIUS pervertit,

dicitur dfådfxevoz, in mafeulino,autrefertur ad Chriftum,

fed d^d/xsvov in neutro genere, quod nemo non videt

refpicere ad antegreflum fubftantivum, _{qyfxcc, hoc} fenfu;

vos noviflis

doärinam,

qua; per totam didita efl: Ju- dseam, facto initio a Galiläa: vel, Ii mavis, non ignora-

tis de Chriflo _per univerfam Judaeam

divulgatum

^ru-

naorem, qui ^a Galiläa exordium fumfit. Id quod LU¬

CAS apertius declarat. c. IV. _14. Vbi dicit famam de Chriflo, poft toleratas ab illo diaboli tentationes, coe-

ptam in Galikea per totam fe difFudifle circumjacentem regionem; y (pj/xy, inquit, ifcyXSe nx&' oXys rys

ocvtS. Quam heic _memorat, (py/xyv 7re$i9 voca-

Ü )

9 (

ri haud fine omni ratione dixeris, a Petro in Actis, ro yevc/xsvcv ffi/ucc 7Ts^i ^ccvts, atque hoc dicitur ccfåa&ut dxo

rije yccKiXdiote: quomodo etiam hoc verbum abfolute ^u- lurpatura PLUTARCHO g): ro yulv, inquit, dis Ips^s/xov yévce ctgxero&i, ro be ^aov Iv cot Traveran. N?hil _{ergo ex} hoc

loco peti poteflt przefidii, ad probandam ellipfin genitivi hoiKovlcts in verbis de quoruro fenfu disquiritur: Et du- riufculum profedto videtur efle, ro d(>%e<&o6i, ubi ablo-

lute ufurpatur ^{, nec} quidquam antecedit, quod h kc/vS repetitum ipfi addatur, expiicare, per incipere minißerium,

vei incipere docere, aut aliud quidpiam facere.

§. V.

Novam ad dicti hujus Penfum inveniendum viana ingrellus efl NORTONUS KNATCHBULL, ita enim ilie h)\ ha?c verba optime, opinor, exponuntur per Me-

tathefin, qua(l legeretur, yjv o 'lya-ge doe.) iroSv r^iocKovroi,

ccvtcs ccfxßfAsvos dovy de hculdsrc, vios looonCp, & erat Jefus

circiter triginta annos natus, ipfe incipiens exiliere, ut

putabatur, filius Jofephi. Explicat autem ro, d^x°^os

a.v vice locarj(p, per ccqyßfjisvos ßlßXcv yevsaeooe, incipiens ge¬

nealog am, fcilicet ^paternam adfcendendo, ut maternam recenfuit Matthzeus defcendendo. Sed quis efl quin, vel

nemine monente, cernat, eile hanc explicationem admo- dum contortarn & ablonam? praeter quam enim quod dg»

XV ra_heic ysvas non dici poffit repeti a proximo parente, qui

fü'Re dicitur Jofephus, led ab ultimo generis au*flo-

re, nempe Adamo: nemo facile, qui _grtece loqui velit, dixerit, dvrce ugxerut dv ^{vice 71}kris _genus ducit^aPetro.

i VI

Recenfuiraus haltenus, quas infer legendum obfer- vavimus, diverfas eruditorum fententias _{de ordine &}

B fen-

g) In apopbth. _h) Animadv, in Libr. N. 71

fenfu verborum LUG&i fequitur, ut quid nobis videa¬

tur, aperiamus. Sed in anteceflum tamen raonemus,

non eo nos temeritatis progredi, ut noftram explicatio-

nem pro genuina venditaremus, aut recenfitis haåenus aliorum praftare diceremus: conjeftura* tantum Ioco ad-

feremus,quod Le&oris maturiori judicio fubjiciatur. Ni- mirum venit nobis in _montern fufpicari, effe quamdani roetathefin, atque prima commatis verba, y&j ccvtos rjv ^o

"iwSs3 pertinere ad ultima verba, des svoyti&ro ^vios 'lucriiQ,

intermediis leparatam fententiam abfolventibus, _atque

vel parenthefi inelufis, vel faltim inter dua incifa collo*

catis: quafi feriptum eilet: y&f ^{ccvtos o} 'Iyjvxs ir£v rgtccKOVToc d^%cjasvos oov) Y]v, oos ivo/jtl^eroy ^vios loocrrjip k. t. A.

& ipfe ilie Jefus,qui tunc,nempe cum baptizaretur fuit

circiter trigtnta annos, erat, ut putabatur, filius Jofephi

&c, Hane explicationem id mihi pracipue eommenda-

re videtur, quod fervat emphafin, quam fubje&o addit pronomen ccvtos: cujus quidem interpretum nonnulli, LUTHERUS, SVECUS aliique nullam habent rationem,

at otiofe heic magis quam alias pofitum illud efle, ^nos quidem ut credamus mduci non podumus. Sic enim

poftquam LUCAS cap. XXIV, commemoraverat, _quo- modo Chriftus poft relurrecHonem apparuiilet difcipulis

in itinere Emauntém verfus, fubitoque le vifui illorum fubduxiflet, pergit narrando v. 36. tocvtcc de «W&v.A«- Aévroov, ccvtos o "lyabs \ ev fAsao) ccvtuv, non dicit _o, 'Iyj-

08s t^viy féd ccvtos o Ifjcrär, ipfe ille Jelus, qui haud ita

pridem vifus fuerat illis, & de _{quo tunc} forte fér-

mones invicem milcebant, ftetit in medio illorum.

Qyemadmodum etiam Chriftus ipfe eodem capite v, 39.

ftupentibus dilcipulis haud fine emphali dicitt )(fsre ^tocs y/i^CCS [A8 ÜCfi T8S 71odets fU8, CTl CCVTOS b/(ti ilfjtt. Ego fura lple ille, cui jndtei oerforaverunt manus peciesque. Ad-

eumdem modum exiilimamus etiam heic pronomen il¬

lud

• )

"

( •

lud relativum efTe notam s^pucreas, atqüe indicare all- quid pecüliare tribui fubjefto, cui additur. Nihil autem

peculiare eft, Chriftum, ^cum baptizaretur, & augufto

patris feftimonio ornarerur, fuifle criginta annos natum.

Profe&o _ergo, Ii hunc demus verbis LUCAi fenfum ; quum Chriftus a Johanne baptizaretur, defcendit fpiri-

tus in fpecie columba? & vox cteio delapfa eft; tu es fi¬

lius meus dileftus, in quo adquiefco; atque ipfe ille Je-

fus tunc erat triginta annos;arguendus videri poliet Sa-

cer Scriptor adfeftatae emphafeos, ubi emphatica diftio-

ne opus non eilet. At ex noftra explicetione nullum eft

vocabulum fruftra pofttum:

emphafeos

nota fignari de-

buit f'ubjeclum in hac propofttione ^, quum ea de ipfb prsedicentur, quse peculiaria funt omniumque digna at-

tentione & pia mediratione. Peculiare eft, quod is qui proclamatus eft Dei filius in baptismo, ^genus nihilomi-

nus duxerit ab Abrahamo aliisque hominibus. Atqueideo poftquam Evangelifta locutus eft de tributo ill» Divini-

taris teftimonio, dicit ftgnanter admodum: n&f a vre s o

'lrjetis %^v vios locay®, ipfe ille Jefus, qui filius Dei di<ftus

fuft & eft, erat Jofephi filius, atque lic etiam verus ho-

mo & Meftias patribus promiftus. Neque tarnen detra-

hemus quidquam de vi & emphafi diftionis hujusce, (l

aliam ingrefti viam, dfcamus pronomen relativum, oevroe, efte fubjeftum, ^nomen 'irja^s prsdicatum & propofitio-

nerrs hane ^ccvros b c'fyrå? ^cum antecedentibus eonnexam

hunc^ ferme fenfum

gignere; Chrifto baptizato ^a Johan¬

ne viftis eft fpiritus externa (pecie, & vox audita ^e cado

tu es filius meus: atque ipfe, cui hasc contigerunt, erat Jefus ille, ^notus hoc nomine omnibus, tunc triginta an¬

nos natus, atque, ut putabatur, filius Jofephi. Non huic abfimili fermonis forma utitur Johannes de fe ipfo3 capite hiftoriae ultimo: poftquam enim retnlit, quomo- do Petrus viderit difeipulum, quem Chriftus amabat,

B z fe»

N r• r / 1* v =ac5»

fequentern, &: ad quaeftionem fuper illo Drolafam hoc tulerit reSponfum ; idv uvtov S^Acm jasvsiv, t-oos f^xopott, ti Ttqos trej & quomodo deinde vulgi ore celebrari coeptüm

Ht, Difcipulum illum n m niors _, ha?g fubjungit v. 24.

bros s^iv o fjiocQ-rit^sj o /acc^tv^v nsfi ^t8toov vgf ygcc^pcts rdv-

tcc, hic, de _quo eft fama illa evulgara, eil ide/n ille di- fcipulus, cj.Lii de illis tefbimonium perhibet, quique hane

hiitoriam literis confignavit. Utram hirum explicatio-

nem fequi veliraus, five dicere libuerit hunc elle Pen- furo

verborum;

atque ipfe ille Jefus (qui tunc incipie-

bat efle triginta annos) erat, ut putabatur, filius Jofephi:

five _{hoc moio} potius exponere placear; atque ipfe erat

Jefus ille (tunc incipiens efle circiter triginta annos) Jo-

iephi

filius, ut putabatur, nihil admitcermis, quod coa- dum fit & contortum: fed fic tarnen fuo quisque fen-

fu fruatur, nos in aliena transire caftra _pa- raciffioii erimus, fi meliora fue-

rimus edocli.

SOLI DEO GLORIA.

Till Herr CANDIDATENT.

Dygd

_Men

och

_att

vett

_värdigt

har ^egen

_Lagrar

ära;

_bära

Ger åt Dygden mera glans.

Storfla lud mitt hjerta känner,

Aär y fån, bland visdoms ^vänner, Billigt vinna Lager-krans.

Jag i ^unga år fått röna Af Er ömhet mycket godt,

Himlen vill Er Dygd

lår

låna

Med beftändig fällbets lott,

P. P. EKELUND.