Impiaicbat Es

wr U R Ä N O L O G I Ai

Hoc efl

DISPUT A TIO P H Y $ I C Ä

Do

C O E L O,

Ejusq; caufis & afFe&ionibus:

Cujus dofenfianenL»

Juyante Deo Optirao

Maxima,

In alms SvconumUbfalicnfi Acad. curnconfenfu AmplilF

facult.Philofophic«.

Pro Magtßer'tjinfignibua(f PriviUgijsconfcquendis

P R JE S I D E, J/iro Practarijjimo

Dn. M- MÄRTINO E R IC I

C E STRI NIO, Mathematum Profeflore Publica, Praeceptore fuo

reverentér colendo:

Publice fufcipict.

JOH AN NES ISRAELIS WESTHHIS j

G!rebrog. S.« R.« M^1Stip.

Ad dim ^lo, Deecmb* Anni O.R.164.2. in Audit.Guß< kofå

sntcmerid'tanüconfuetü, Euripedes:

♦iAfil% K*p.VGV7i ffvtartviotf $teu

U P S A L I iE,

Impiaicbat Es

Matthiä.)

%3>f

Erga_»

Illuftris Dioecefeos Stre-

gnenfis,

SACRUM ET VENE-

RAN DUM CONSI-

S I ORIUM.

Ejusdemfy

Clarisfimos Florentisfimos 8c

Studiofos, Viros & ju ^ven

in Åcademia Ubialienß

nunc

degen ^tes;

Confecrationepr^fenti»

TietaUm $ ohfervantiam, honorem am®- remdeclararevoluit ^ut debuit,

JOHANNES WEsTHiai

Åuthor &Re/pondens.

Prasflantiffimo V i r o,

pri ro H ANN I VV

$. $♦ Theologisé Studiofo cum pro MagdleriJ, gradu in Philofophia difputaret.

C">

Lobus hic

^quem

tue mur univerfi

totius

efl-

ftri dorniciiio exiguarn portionem tribuerit De~

us > animq vero omnem hunc quaquå patet or- bem ^: Ita minimam curarum partemcorpori, pr«-

cipuamverbre<fton illi vitasmortalium auimodare-

mus. Hic enim eft cujus vibabitacula _noftra,hu-

manae forti

alligata,egredimur>atq;

netramus. Quo veiut cognatione quadam tra- huntur animae noftrae; fciJieet, ut antiqua voluif

Pbilofophia, quod ^ex lydereo eaeleftiq? igne fint demjflae^ Magnüm eft illuduniver/itatis ornamen¬

tum,egregia illaScconcinna ftellarum _corporumq;

caelcilium difpofitio,quod ^, ferarum

hominumq;

veiutquafdam caebvit effigies,quod /lellifera haec

orbispars ^{ac luminum moderator fol, tam} _gratam

mund* temperiem,benignamq; foli noftri prdbeat

cukuram; Öublimiysauceniultoacq;auguftiysefhin hoc

i

fioc

Fragiii aftfofum vehieulo

jus fplendorifq; admirari, qui aliquando in diyna^-

rum mentium aeterna iconfpicietur fede. Inde

devencrunt animae noftrae in fluxam hane corporis

habitationem, ^eo generofiffimae afpirant. Egre- gie igitur EruditiffimeVir, hane diflerendi materia

am praescaeteris elegifti, quifacrolitteratur# gener*

dicatus>locum in _quo beatiflimi olim homines ae*»

vo gloriofo frucntur3 dodlo hoc argumento adum-

brafti,

fimulq,

eruditionis tu# documenta tradidifli Egoeorum u*

nus, quantoperetibigratulerfeiicemqjoptem eam^

quam nunc capies ledulitatis tu# mercedtm, hoc

genereprobare potiflimumdecrevi-Utepiftola quae voti, eadem & affeöus in ^te proni, cflet monu«

fnentum.

E RI C U S

A X E L 11

s rN N © E o f UaXu^.

I.

m^jm®xw%_{^ | .}

i .

Oelum nunc vide 31-

mus. Quod qui vitio nobis ver- tet, ipfeprofe&dvitium fit neceffie

eft, 8c indignus, quem coelum ^un-

quam videat. quippenofterDeusj

Os kominiJublime dedit* Qcelumc^ lueri 3uffi*>tåcreHosadßdera tollere vultn.

II;

Omnis, cum fecundüm reilam rationem fufcL

pienda diftutatio ^, a definitione proficifcatur; Cic,

lib.i.offic% Nobis, brevem Thematis nominati>ar-

dui Sc elegantiffimi delineationem fadturis? ^{con^}

Veniec hujus moniti recordari.

III.

Nomina, rerum efiTe quaedam quafi

involucrä

&cubilia, ubi doceat ScalExerc i/.i. videtur, ^»©g

rri ogQus mfum_fåvj* ijrSToi^etv rcc ovofxetm. Sic tG'-

nendum> de Etjm/ogia: Quofdam vocem hanc

a i

ä ccLmfo, qwod omn'a tegat: alios ä wM», quod irnpreflas

lulHneat

figurä

corporapdeduxifle.

IV.

Synonymu occurrit multiplex: Latin*: nomina-

txiX-Firmomentum Gen /:s quafi firmatum, quoniam

uc in Hiobop:is. codi, quafi aere iolidifiime lufi

funt. Expanfum-i quafi in latum extenfum 6cdidu-

ßum. Regioctelepfs & quae flint hujuimodiah#*

I V.

Graca; votatur x&nu ^ t* o,a, quia terminüs

meta totius mundi, omnia claudéns& an)biens*

iuS-qf thn tS kmShv , i.^e. perpetuo curfu,ex falfa hy- pothefi Artßotelis, qui coelum perpetua volubili-

täte rotari Sc ^currere exiftimaverit. quafi hteXapvrös, quod Co tumcoelum flellis fulgeaCu

V I.

Hebtapa vel å ccmipofidone ibl,

Sc tZS'VD aquae ; quod feil coelum in prima crca- tione prodierit e medioaqoärum, &in medio ea- rundem etiam ^nunc confifiat,ut vult Bvxtorfiu*. vel

& radice _i—iNrtp ftupere & CZb^D a|uae, quod flu-

pendo modo Jlichisreant;donec Dei

dimit-

tau-

tantur. dicitur & ä de cujus & praece-

dentis ulteriori expolitione

nominatum vide

thoram»

VII.

Ut tollamus Homonymlam^? cum juxta Phifofo- phoS ^f 7Tciv ro heyoftyiov ct,ffi>(pfs- feIG II

d

logta fignilicare ^I. Aerem,Lev. 16:19. Deut. 28:23. M6:i6,

2.Ftrmamenlrjmfyambitumccclejiem-, Gen.13:/. 3.Gloriamäiuim

nam majeßatem infinitam , M. 6:9. j^CaHeßem ßatum beato-

rumgfvttam atemam,M. iß: 10. $. Habttaculum velTfü Angelo*

rum (£> animarum bcatarunus.

V II L

Deniq; fumitur pro ipfo Veo apud DanUIem

cum Nebucadnezari dicic: rcgnum tuum tibi fta-

bile erit, ex quo agnoveris eaebs dominari⁹ Dam 4:2$- QUO fenlü ^, Ckrißua interrOTit Phtrifeosy

num Bapdfmus Johannis ^e cceto fuerit, ^an ex ho-

minibus> M 2/: u* £t prodigu*, patri fupplex fa-

öus, loquitur: peccavi in cMm & coram tej>

Luc,IS: lg.

IX.

In foro Philofophorum, trlplici venire folet ^acce- ptione, teftis eft thilojophuslib udececloc. 0.t.90. i. Pro«

Up eft crupuct <pu<riKOi>» tv c* j tQ timtqs, h.

& corpus naturale^? quod eft in extrema circumla-

A 2 tio-

tione unfyerfi. 2. llt eft _nevtzU rS^a, x\l%UTy *>%<■*

$og4 tx mn*{, c* $ yAt^h. e. corpus con -

tinuum extrem« circumlatiohi ipfius ^{univerfi , in}

quoLuna & S°'+ ^3. Ut efk™ •s&zbjfyov o-co^tc \saro vis

tjärns e.complexio omnium, _qu« in¬

trä feptum extremi coeJi continentur. Media inter has, cceli acceptatiojamnoftraeft.

X.

Et fic ex fententiarem re&e judicantium erit:

Corpwt naturaleißmplicißimum>perfpicuum,tenuifjimum^■,purif-

(imum, inhoc univerfo amplijjimum, fph&rtcum^, elementarem

mundumproximéambiens, ajtrorum domictliurru.

XI.

Hane tenentesut optimam, paucis feamdum fingula confiderabimus membra. ^Generis loco ad- fertur Corpus: cum enim coelum* ^omnia _eorpora in

fe includat, & ipfum ^corpus efie, ex neceflitate pofuit Philofophu*i.dec alo^{c. 9.} Spiritus quippe nequit

ambire & concludere _eorpora^,. Keikerm.Ub.2. Syß.

I'hyf. Naturale, locum habet naturalem ^; prineipia

item corporis naturalis effentialia-j.

XII.

Altera _pars, in quam oratio noftra definitiva

refolvitur,elf Differentta, qu«generü aogirict* perftrin¬

gens^j caufas & accidentiapertexiC?» X11.

XIII.

Religio olim qtiofdam inceftk, quo minus po»

nentibus in coelo materiam aftentirentur, Bed. ax.p.

m.yp. fied veriftirnurn,^/^ ^non ita eftc fimplex,

ut nullam plane habeat: Eft enim quantum, omne

aetem quintum neceftario habet materiam, ^cum

illa filia quafi hujus. Imb, Haec, dicente Scaligero £v-

erc. 6i.j i. å natura data eftprimo & per fe,ad fuf>

fiftendum formae corporeitatis in fubftantia,&: re-

cipiendum quantitatem & figuram. Praeterea efl:

corpus naturale* de _{quo negare} materian* ^ft

Sc infomnium fine fomno^j £xer*.jö(>:f^ir. Qualis

autem illa fit , Deo creatori n.Otius, quamhomintbus*

XIV.

Dicimus tarnen cum Cl. D. D.Meifnero Phil.foh.pf /J p\ m. 81f. Daniele Sennert. Spit. H>ß» ^{nat. p.} m. 141,

Ca(par, harthol, in Phyfc. majori pag. 104♦ Combachio

2. Phyfc.2 C oeliprimam, eandem efiecum fubluna-

rium. Entia tnim tenaeré ^nova,in ^naturae cenfu

fine evidenti neceflitate non funtinvehenda. ^Se»

cmäam, efle diverfam ^nondiffitemur.

X V.

M*tma haec non videtur adeo contraria^> quin

A i po-

potrus In Ungut», latum &profonJum extenfa, ut ca meliusfirma fuas operationes in ipfaperficere que-

at, quod alias fieri ^non poffet. Sicuc enim homo,

licet alias maximé adtuofus & induftrius, fi ve-fte nimis ftridta6carfla indueretur, fefe communiter

movere nonpotefl:: ^ut figigantem conftringas in pygmaei cujufdam tunicam, ut robur fuum exerce- at, velpedem ejus in calceum hujus; veluti ^cate-

nis conftriftus, maneret, adeoq; nihil

ageret, nifi vefte ruptå 6c ampüori Ipatio quaefito:

ita etiam fi forma, nimis _parva materia induatur;

non poteffc ^non eile, quo minus, ^ucut etiam alias, a&uola, adtiones 6c operationes fuae impediantur.

XVI.

Quae autem coeleftis corporis fit Forma*

%*Tuinterdo<Soseftquapfitum Awinformante 6c in-

fita illud ornatum afferimusrcuiadfertjoni fidem fa¬

cil^e faciet. *. Analoga hißori* creafionfs^\i\\ _qua DcUUl perfefté omnia partibus fuis efientialibus creafis

leginjus; unde non videtur verifimile ccelo cor-

pori perie&iffimo ^, prineipium denegare potiffi-

IBUm. ß. Determtnata Iquju*corporisquantitas, qU3£ fem-

per å forma, juxta Scalig.Üb, z, deplant, p, 4.00. forma eft cummero mixtoq; imperio, ^tum creandi, ^tum fiftendi limites accrecionutfL». £a? jqflu primi,

fümmi,umus opificis,

normalem

lineam,

jus ad diredlionern rötantur omnia^. y. Materia »

quaeabsq; fui formaeUe nequit.Måteria quippe for- mam,excipit,Formamateriam perficit,illahujuspul-

ehntudinem _amat, h^xc in Ulms gremio cohquio

feit. Connimb.i. Pbyf c.7. <j *.art,4 c. 9.y. 6tart, 2*

XV IL

JPfficienscaufa cceli eß Ens

illud

debet, u Saarn in temporeprodu£lionem\ Gen.i\ /. 2.

Confervationem: ^naturaquippe languida interitum mi- natur, nifi Deus infiuat 8c confervet. Tam diu

res manent, quamtiiu å Deo permittuntur

mane-'

re, 8c Ii Dominus non inflüit, tum firrul confer-

1 vatiö nihilatur. coU.Conn üb.2. Phy[>c. 7 q.10.art./„

Operationen: dependens

å

etiam in operari. Deus dedit formam, dabic

iTiiliter confequentia formaiXL,.

XVIII.

Caußrm Fmakm dari fortaßenemo contendef,

quodeunq enim Efficientem habet, finem neceA

fe tß habeat. Hie duplex, ulümuat quem ponimus

coelo, non babitacutum Det, ad infinitum Deum ^com-

piehendendum, cjuomodo finitum ccelum luffice-

fU9

ret> eflet enun cafnalitef

fapere&

cum Deum fingere! SedgloriamDet, _{quatenus in cce-} Iis clarius 6c gloriofius 6c majeftatem 6c _po.en- tiam fuam manifeftet. Ftnisfub ultimo coäocatus,inde¬

finit!one oftönditur aftrorum domktltuivLz.

XIX.

ContinuaturDifferentia in affettionibug&propviet*tib&s!

quarum I. Sintpltcitgsjuntma> non quidem ^{eminens &}

tbfoiuta> _quam folus Deus fibi vendicat ^, _qui adtus puriffimus, ^{extra omnem} compofitionem coofli-

tutus> omni caretimpertedtione. Sed ed, quat fe*

gundum quid, talis, idqjnon tam mixtorum, _quam JE*

lementorum rationQ^.

XX.

II. jQuäntitdt* ind'viduus materise com es %

hane > notum > nullum _corpus majorem habere, vel habere pofie, ^ex ratione Philofaphti.de

ccel.c.9. Coelum ideo maximum corpus effe, quia

in fe omnia reliqua contineat, continens autem

majus eft contento. Non tarnen infinita eft ^coe- Ii quantitas, tum quia omais fubftantia aliquam

admittit praefcriptionem; ScaLderepoetkac.3o. Vel

quod ihfinitum efle> folius primi entis fit affedlio;

ita ut redte dicat fubtilis Scalig. Exerc.350. f. 3. Duo infinita nequüunt eflervel in natura vei ^extra na-

XXI,

XXI.

III. Figuva\ Coelumcorpus perfefliflimum>

comparem Figuram

fecundum rei dignitetem

tinere confequens eft;• talis circulu,u qui5 primae, fimplidflima, interIfoperimetras capaciffima, H*c

tam gentium confepfu, quam ratjonum momen-

tis coelo infcribitur.

XXII.

IV. SuhnlitM ef ptiritas: Coelum fubftantias ^non

dur# Sc impervias fed fubtiliffimas Sc tenuiflimae

evincunt: i,Ste/k omnes, qu#unicanon geminatare- flexione confpiciuntur. ^2. fUnet** qui modo aicen-

dunt, modo defeendunt,quod fieri ^non pofletfine penetratione dimenfionum-, fi coelum eflet durae

natur#. gl Ccmeu> jam inter fixas^> jam inter erraff

cas vagante^,

XXIII.

V. Perfpicuito5: Comes individuus fummae te- nuitatis Sc fubtilitatis. linde cetlum prodit invißbtlc.

Summe quippe fubtÜe Sc perfpicuum,ineptum eft

ad emittendas fpecies vifibiles> ^{qu# tantüm ex}

dcnfo prodéunt. Omne autem vifibile traftfcen-

deredebet medium in denfitate, ut docent Optici;

Cum igitur aére coelum jfit fubtilius ^{> erit ma,} gis perfpicuum Scinvifibik»?. _{g XXIV«}

XXIV.

VI* JmmbilitMtå quies. DanausPhyfChriß. traft, ^4.

9.19. moveri Sc coelum ipfam Sc coeleftia corpora

quinegat,

is mihi, omni corporis fenfu &

te carerevidetur. Nos, Philofophos recentiores fe- quentes,

dicimus

Subtiltffimum g tenuijßmum,

rapidifßmo cieri ineptum, apttu*

medium

ram aßris, nun toti ccelo» attribuere motum, ortum, cccafum ,

retrogrefjionem, circuitionem. Jof. 10, v. /3. £cci. ^{j: 5.} Verba

funt iilutfria. OritnrSolyfj $ccidit,Sol iterum adlocum fuum sdfpirat,übt oriatur,properatad meridiem circumit;aqujlonem+

conler Pfa/%104,19»

éja.}8:

XXV.

VII. Corruptibilitas^\ Coelum manu Detfaftum ^, eins potentU etiam ad corruptionem fubjacere^, facta nos docet^fcri

pturA. Coeli ficut fumi deficient, David-, cum flri-

dore peribunt, Petrus: Quibus PUtoinTim&o-. omne

quod vindium eft, folvi poteft ab ^eo qui vinxio.

Sic nobis Ariftotelem, incorruptibile coelum afferen¬

tem3 ftqui, religio efieU

Et haec de Thefibus, fequuntur _praeferi-

tem materiam quas non parum iliuflra*

re videantur.

ZH-

z h i, i mata.

• er- ^. j - ^. I.

An coeli & rublunarium eadem

materia*}

QVasftionis

decifionem

difficiliorem

effe (cum

niones abeuntium, numerus) fatebuntur, Philo-

fophias qui fcrutenturpenetralia. Affirmativam in

thefibus pofitam, fic fulcire lubet, ut neceffarium.

u Formafela> divcrfitatis principium; Seal. Sxerc,jo7%

A. _47. Ejus ^cum Materia> (infe confiderata) ^expertr

Fereritu/.Phyfc./ /. Qui igitur in ccelo, åreliquis corporibus erit alia^,?

2. Patet ex conditione_primi • dari materiamprh

marnsadquamfetunda^{revoovtur^}doou^ruiit uilm öc adhuc docent Philofophh Omne autem primum

u;.um,aut igitur coelum immateriatumdicas,quod

fowa aut materiasprima?, communis otnnium na-v turalium matris, germanam fobolem illud effe fa-»

tearis neceffe eft.

3. Si duae

adfererentur

unaro altera elfe perteftiorem. Perfeftio autemSc

nobilitas non nifi å quadjm forma intrinfeca pro-

manat .* Forma enim eft aftus. Non igiturm*te~

ß 2 x na

ria

atnplius erit fubjechim pafliontsyqudd

perabitur,

quod itidem

Liquet

materia cceli & fublunariurrt

lamdari differentlam* Qui contra eunt, ditferunt,

non convenire bené infeutae civitati,-ut idem fit princip*&Ceydonis

vehiculum.

ut eadem fit materia, _quag codi gerat formam ^{, 8c}

qua? gerat Scarab<ti/

fed religiofius forfan,

ufus erat ! Non fuäpte natura, fed formae digna«

tione coelum fibi arrogat primam commendatio-

nem> Sent.Sxerc. Os.d.i.

An coelum fupremum fit in

loco

Egativam tudi

Tffifföiele eligimus,

IM _4/. modosjefiendiinJocorecenfens ait; ^T« _4;

Ketf ^*V7i vrSi ro, ås Kctra. nftßtßyjzof, q ^ I v)s : Ex *ctidente ergo tantum, non _per fe cöelum i»

Joct ejje dicimus ^: cui

fententi#

Connimb. lib,4»Phyf. art, 1 fåO.c[hom<tscommemario

fuper(ib.4. Phyfc. Probatur _porro hasc aflertio ex mente Philofophi mu.:

Corpus ultimum, quod a nollo alio ^externa clauditor? ipfum yero omnia elaudic & continet >

- ~

non

•;-e'. ^■ -• ^- 1 ; ^- •

non fft in loeo. Coe;um fupremum eft tale cot*

pus. E. Major habetur *. Phyf.t.4y. Corpus quidem

id eil in loco, extra quod ahquid efl corpus contincns

quod verb ita fe non habet, non eilin loco. Järn

ceelftmfupremum in loco efTe nequit, ^{cum a} nullo aiio claudarut, ^{/ 4/.} Quod vero coelum fuprenu m, å

nullo alio externo corpore ccntineatwr ,ex ipfaloci

deiinitione patet: quicum defip-:aturfuperfides ^con-

tineritU corporis\ vel tandem dicendum eil, ultimum

corpus omnia claudens, non

cfle

loco,

V ^- : ' ^{- -} 111.

An coelum orbibus realibus flt

concamcratum i

Q VI

ad

^aras Tychonü, Jthiantü iäius

Danici

iacramen*

ftrenué ibunt defenfum ; cumalij extrahos,nefas,

imo religionem putent,

devorbibus,

fuc-

ceffione, opinionem abAtavismagno

applaufure«

ceptam^conyellere.

led

;i? ^t L- Nonomniagranckor atat Nos fcimu*habet; Jeritvenit ujut abamk.

B 3

' '

"lV. • • . \ ' t

\ ^. ' -

Negadvam i.5W^confirmant//Vra>motüubi

coelo & orbibus, fed ipfis corporibus adfcribant.

Mofes fidiflimus Dei amanuenfis, orbium ^{ne ad a-} picem in hiftoria creationis recordatur.

z* Non yerifimile efl: Deum authorem compendij/m

ratiam uqfus ftellae ^tantum infignem circulum con-

idiflc?-

3. Hac ration* trahantur fteä* motuvtolentoy qui

in coelo non diuturnu$-\

4. Corporum penetratio Sc orbium inter£b£Ko> (quae

inter abfurda Phyfica) confequetur. Ex accura- tiflimorum Aftronomorum obfervationibus ^accu- ratiilimis, fcimus Martern nunc fupra ^Sflem elevari,

nunc infraillum coliocari. Idem etiam circa_ise+

ticrcm & Solem evenire ceftum eft > & cumprimis

confpicuum

hoc

t!ometas vqcant> has fupra Lnmm non raro confpe-

éias faiffe, aflrorum ^norunt confulti _, quod fine

ttänfitione corporum fieri nequiret>fi cuilibet ^or*

bi« deputaretur foiidur\

IV.

An coelum dignitate ^{natur«, cui¬}

libet corpori naturali

U

fteU

Cum

CUm

nobilitas

corporis

cenferi folcat,

non tim

perationthu* & fanttionibu*, qusein viventibuslonge exi-

mius fefe exerunt, quam in ^non viventibus : äf¬

ftrere non dubitamus, vivenfia _corpora, nobilio-

ra effe coelojnobifcum idemfentienteslegi poflunt

C<lnnimb. Ith.z decccLc. i.<72.art 2. Scheibl. in'Top. c*22%n. ép%

Peter. l.z.Phyf.c.6.p. /7. Scharf,inPhyf.p.i/4.

j

An detur manflo qusedam bea-

torurn creata,

quam coelum

Empyreutu

vocant*

QVaeftionem

hanc

^cum fequentibus

anneflefe

turpiffima, nosingeramusj

födbut

hujus

ritatem ab adverfariorum morfibus tueamur.

Calviniani cum Otiofisquibufdam Monachis de cce«

lo hoc argutantur non

fecus?

ad

delati^> oculis corporeis illud ufurpafleno.

Nos fomniafomniantibus relinquimus^, &quae-

fiti de loco coeli beatis deftinati> ^cum Dn. D. Jac.AL

t.delococ.i%, facimusjubi piiffiméloquitur:

fiexme

quaerertnt,

quid de hac quaeüione fentirem»

aime dubitarem ignorantiam

ingenue fateri

laniqj dieefc ?me nefcire. Tanta ^emm in

ßra eH fcienlia» quanta efl dinna perfcrtpturas Jacras revela*

$19: Ultra hane qui fapit> defipit. Hiccerté

Nefcire quadam^> quae Magifler maximus

Nefcirenosvult* erudtta infcitia cH.

Quse_pro phantaftica fua imaginatione b fcripturas

hortuloproferunt ^ex PfaL*v.34.///:16. nr. 6. Deut.^*,

non de creato aliquo coelo acciplcnda; MyemsZ*

c-tv atfynmvcos j 24&*&Tetj: fufficiaC qiiod ex l Cor.

2:9. noverimus ^, oculum ^non vidifTe, aurem non

audivitfe, ^nec in cor hominis afcendiße^, _{quae ap-}

paravit Deus his, qui diligunt ilfum. In quo verd

«*2, illispotituri fimusjcitra falutis jafturam ip-no»

ramur\

ir

vi.

;

An fupra coelum extremum

,

,

denturaquae*

SAtis

liberales & prodigi fuerunt

CahmUni

in

ex pronis condi fiunt, illam fine feripturisadferue-

runt> hane ^contra eas deftruunO.

Nos Mofi credimus, qui Gen.1:i-7- exprimic

Déutti divififle aqua« abaquis qu£erant fub firma- raentöV ab his_qu« erantfuperhrmamentum, Ge*«

-

, * ^. 7'ih

y:u. Et catara&ae coellapertéfunt, & Fafla eftplu-

via fuper ^terram, eonfer Pfal 104:3. Extendensooe-

lum licut pellem, qui regis aquis fuperiora ejus.

Sc Pfal.148:4. Aquae quae fupra ccelos funt laudent

nomen Domini. Dan._p 60. Benedicite _{aquae omnes} quas fuper coelos funtDomino. Ob&atKgkerman*

nu*Syß. Pbj/f,ptm»84S- effe contra naturam, aquae fur-

finn Sc fupra aerem confiftere: Verum aflerit fcri- ptura, cujusauthoritati? mentis Sc ingenii m odu-

lus merito cedit. Hic *vn$ '/<pa vigorem obtinet.

Deum impoffibilia ^naturae facere pofle, etiam lä-

niores viderynt Ethnici. Finem practerea vide-

re nequit fCech fed ob ejus caecitatem, veritas rei

non neganda» Gcneralem Sc verum habemus ex-

prefliim Pfal. 148:4. aquae omnes quae fint fupra coe*

os landent nomen Domini. Specialiores ufus du¬

os adiignat Damafcenus i. Refrigerationem liderum

1. Depreffionem coeli ^> ne crebroviolentoqj ven-

torum impullu conculfum ^, huc

illucq;

Sed pofito, nefcire ^{nos finem ;} ideo ^ne Dei Yeri-

tatem irritam faciamus?

Blafphemiam

VII.

.

Ån coelu

feuper fubftan-

tialem fit interiturum^

C Coe-

COeltim

per ignem interiturumquof-

- «-T" .+*$*

Ejfe quoefr infutis rewmifcitur afforetemptu, JQuo ^{wäre, quo} teüuj, correptaq, regia eceli»

Ardeat, mundt moler operoft laboret.

Qua&ftio non, an

mundus intercat igne, led

än fecundum fubftantUm> anfecundum qualitates, pn-

u« fufcipimus> contra

Calvinianac feétae defenfo-

rem Gocl&mum defenfuri.

Fundamenta longé graviflima

fuppeditant Fon¬

tes IfraéIis, Pfil ^101:16*27. Opera manuum tuarum funtcceli;

ipfl

Sc

©mn.es ficut veftimentum veterafcent. 1$. Sicut opertorium

mutabis eos'& mutabuntur:

idena es&anni tui nondeficient. Hit

ftatim

notanda eil oppofltio itltQr perire

ptrmdnere

tali

argumentatione. Sicut aceipitur d permanere, ita

quoq;

nperire

contrariorum eadem eft ratio

fed ^di permanere

aceipitur ratione smW» quod fei1.

Effntia Dei in aeternum duratura

fit',

jBuis corruptio©is

>igitur &

de

njruv H^-Aclurfi fed de

intelLgendum

Efsv.6.2.Pet.jl?. 8c alii* in

iocis p'urimis vide

£),Mttfir. Phtl.fjh,p. /.p. m 791•

Ratiombus noflram ßmrnmus^entent/anu.

1. Qu^ererernus cm bano,fl-c^elum ndit> in totum

fecundum fubllaatiam ? Quod plane

fruftrancUm,

idde DeoafTeri &cogitan riequaquam poteft, fLd hujusmodi, coeli immurario fecundü qualitatem.E»

Minor probatur ^ex Generaliiilo Axiomate omni*

hominiscaufacveata effe. Jam verd in alteravita,non po- teil nec debet caelum inferyirchominibus >quiae-

runt apud Deum & inipio habebunt omnia.

Igitiiiif

nullus dareturfinis illius novi Coeli.

2. Nec erit Tempos in altero feculo fecundum orthodoxos fheologos. Siautem coelum maneret>

etiam _{motus, cum} perfedtio ejusin ^motu confiftat;

Anft. ii. Metaph. ter 34. vera itaq; haéc Sententia ^no»

eritjfi Coelum nontotaliter diffolutum iri afleratur.

3. Si Coelum non eflet interiturum fecundum fubftantiam?efletaeternumåpofteriori, <8c nunquam finem haberet:fed hoc dici non pofie de ulla crea^

tura^exceptisangelis &homine?inpropatulo

eft, Majores

Sufficit^inlaudem

8. Ar-

n K 11 t r a.

f.

Quatvor efle Facultates*

quibus homines dediti fuper vul-

gus foleant fcandere: 1 heologi-

cam,

Juridicam, Medicam, Phi- lofophicam.

2.

Difciplinarum Philofophi-

carum

fobriam cognitionem fu-

turo accuraco

Theologo utilem

effé &; neceflariam,

5.

Ghriftianse refigiönis ca¬

pita, & unde haec dedueimtur Fcripturarum teftimonia ,in pla-

cidani trahi pofle coliationem.

4..

PhyTicafum

fciei>

tiamdari

5.

Corpora coeleftiain haec

inferiora _{agerc. ,vron}

6.

Non culpandüm ^corum

ftudium qui Ephémeridas kri-

bant, &:

variaobfervationefi-

derumnon folum naturaliter

necellarid, fed tk contingenter

furura praedicant.

7.

Deliquium Solis quod eontingebat ^tempore pasfionis

Domini,

fuit naturale.

8.

Eclipfes Solis & Lunte hoc

feculo

ehe frequentiores

quam olim,

p.

Non ita terminus vitas

certus,quin vita,ufu medicamen-

torum

&diastsebonitatenequeat

prorogatio

io.

Animaiiä fine ulla quietis

intercapedine nutriuntur.

11.

Bcfliis nulla ineft rat;o,

nonloquuntur, ^nec lach _{rym as}

ullas profundunt.

12.

Jure divino

bona

fcientia Jicere homini Chriftia-

bq, cum

legitime vocatur, magi-

ftratum _gerere.

15.

Majeflatem legibus qui-

busdam eile iolutam.

14.

Ad _regem Ipeclat ^cura

religionis.

is.

Diverfas religionesinterdu

ferre principi in repub. necelle.

16.

Bellum

Chnftianis,pofi-

tis i uftis caufisgeri _poile.

v

PiafilidafySruditionc,eleg antidmorum, nec non integritate

ittut Pol/tiffimoac Cuitijßmo f^tro :jwveni■>

Dn. IO HAN N IIS R A £ L I S

VV ES T H 10, jure _optimo Phuoiophiae Can-

didato» amico raco finceré perdiiedO) Pro Privile- gijs fummigradus philofophici legitime obti«

nendisideCado publicedifputanti, amici atepeandidiamorisdeclarandi gratia

gratulabundusaccmebam fubferiptus.

f*\Tyt99i'lit$i VÜ diqyvvTXf ao£/<?U

lf}V'Jupctftiv^{> K} l%fiä OutoiviSv ye tyvnv rxo*l&y iney, oxoynetg 71

©««t* njy Jumptv irvfxcog

éu A£«y ^yt »ify^tuS» cttsti&Ae\p£ts ÅyAyv p,*Kci£/.toV

J OHANK E S LAU: Stal EHUf S.S. Theol. Prof.Ord»

QUainam

vota

tibi expediat darei

acnice

Johannes

Hk equidem paulo dubiusiuro ^: Sedtarnen ifia

Qusevoveo,tibi non dilplicitura reor.

NaiBprecorutmeriti tituü fit gloria feltx»

Atq;tuumpatrioluceatorbedecus.

FefliaanticaUmo,ex animotamen*PatrUu CharißtKOitagratuUtur.

C A K O L U S Theol. P#

extraord. & Adjua&Ord«

JOANNES ISRAELIS WESTIüS

Per Åpuygct[M[z.

EN VENI O JESU, SIS SALUTARI.S,

EN» ^utåMundopremimur mslsgno j

O VENI» c&lo redien«, JESU,

SIS SALUTAR1S, citonosbeato

Excipe calo.

ECHO.

POlcit

^amicitiae

juscarminafcribier,

Echo

Suffititanne gtadumgrandifleper obvia, W e s t h j ?

Mentené ad alta finaulfydera vadis ? Adis.

Rimaris nonpaucaquidém» fed plura deccntér

Miraris, Pfaltes ficciné clamat? Amat.

Sic animo cnlum fcrutaris,Amice, fagaci,

Capdidc» numnptibigloria deerit ? Brit.

Perpeodis cdlum* cxlum perpende perenno»

Incolafic Cdli* cum morieris» Bris.

Cdlumtriftitiae, c*lumgraviurnq; laborum

Tune elit _optatum nonpélevamen l Amen

Ccelitusintereå jubeat Deus»oro »peramplos

Hoccc tuum fru&us ferre novale. Fåle.

JmicitU ac infucati appiaufusgrAiid

ERICHS H AQJJI N I Odselius WESTR O G OXH u h

w(py&>