LAURENTIO INFEROS,

/e T. N. _{J. C. T. V. /.}

DISSERTATIO

_THF.OLOGICA,

AD

INFEROS,

_Quam, . , .

CONSENT. VENERAND. _FACULT.

THEO-■

LOGICA IN REG. ACADEVflA _UPSALlENSIy

PR/1SIDE

Dn.

_LAURENTIO

BENZELSTIERNA

S. THEOL.DOCT.Ae _{PROFESS.REG.Et ORD.}

PUBL1CO BONORUM _{EXJM1M MODESTESf/BMITTIT,}

*

BENEDICTA

AFZELIUS,

WUSllWGO'LHUS,

IN _{AUDIT. CAROL:}

MAJ. D. XV

_MAJI

ANNI Mdcclv.

HORIS ANTE MERIDIEM SOLITIS.

:

.

'

... u P S A L 1 A,

EjfcuJ. _LAUR.^MaGN.

_HÖJER,

Reg.Acad. Typogr.

llbrßnsfimo

&

Ge

O

N

o.

ADAM

LAGER

Regio

Cubicularlo, Secretario

Er

a;

lid.

Cancel.

M.

4\ ,« < • - f i

V^nadet.

Infens»

Tuus.

Ilfuftriflime.

Domine.

^ _{M?us. Favör. Ut. Primicias. Has.}

_Academicas.

Tuo. lUurtriilimo. Confecrem.Serena.

Itaque.

Fron

Mnnus. Hoc. Leviffimum.

Quod.

In.

Pil. Gratique.

Qui. Se.

Ac.

Form

nas.

Su^sr

Tua?.

Gratias.

Com

T. O.Maximum. Pro. Tua.

IHuftriflimaeque.

Tuae.

Salvum. Acque.

Incolumem.

In.

Seros.

Annos^.

Tua. Familia. Ornamenrum. Et4

Solatium.

Firmif

Tu».

_Quos.

_Incer.

_Et.

_Me.

Acinumerare.

Digneris.

Mufritßmi

Ö*

Gener*

Cülrör Dt

EEMDICJVS

nerofisfime Comiti

OTTO

BERG,

•

N. 0

atque Magiftro Vicario €erem. _{Reg. Or3.}

? ' ' * ' - *• . ' „ A '„'«»'j

^4,

M.

>~\» •

^UIJJa^ilV

* 4". • XL I .".i

Quem.

Depnedicat.

Et.

Expertos.

Eft. Parens.

Ofteram. Et. _{Diflcrtatibnem. Hane. Nomirii.}

te.

_Refpicias.

_Humillimus.

Rogo. Et.

Obfecrft.

Animi. _{Pignus. Tibi.}

_Öevote.

_{Ofterré, Audet.} mendata». Vult, Meum, Interea. Erit. Ad. Deum. Familiae.

_{Profperifate,}

_{Vota. Sofcipere. Yeiit. Te.}

Coniervare. Ut. Habeat. Patria. Et. _{Ilkjftriffima.} ifimum. _{Dulciflunum.^Habeane.}

_Quoque.

_Oientes.

Patronum. Maximum.

_{Exoptatiflimum.}

"W*

fl .

;> rr. vt ht K f r-v.f 't ;• ■

fsfimi

Um.

Nemtnis

VotlfRmu*

\^r¥,Z£,Um,

-v.*'- *< i. : v 'vT *

Maxitße

Rev

er. atque

Celeber.,

AåmoJum

riuripj.

Dn.

Doft.

LAURENT.

NORING,

Ad ilhftre Gyrrnifium Skarenfe S.

Theal.

Ledtori

dex-tcniino; Ven. Confiftorii

AdfefTori

cequiffimo,

eccleüce,

qux Deo in

Winköl

coUigitur,

Paftori,

&

adjacen-tis diftri&usPracpöfito digniffimo. *

dn.

a^d.

salmenio,

Paftori in Amnehårad, meritiffimo.

Dn.

_Mag.

_ARVI

_DO

AFZELIO,

rx < Paftori in* Larf digniflimo. _r

Dn.

AND.

v1ctori

N,

Offic. Fer, ad Sticrnfors PoflefToH folertifiimo*

Dn»

_jon.

noring,

Civi & Mercatori Upfal. perinduftria i

»v . . .'i # .*

jdvmculis

>

Confangvineis

•t*'r* ; i " » ' * 'f

Jn

pise

obfervantiae documentum,

hec

qualccun

rem & benevolentiam fummäm, cum

perennis

ie

Maxime _{Rever. atque}

Cehheradwodum

&

plu

Speftattffuuorum

NO

-.„Qtftßr flu

•

RIS

; . .

Kei'creml.,

l'rxclarifftmii,

4f

Speäatiffimis

Dn. Codi CARGLO

_NORING,

Paftori & _{Praepof. ecclef. Svecan. Lendin. Anglorum} vigilantlflimo.

ÜN.Mag.

HARALDO

BRISMAN,

Paftori in _{Eggby laudatiflimo.}

Dn,

_{Mag. PETRO}

_STRÖMBOM,

Legionis pedeft. Paftori adcuratiffimo.

Dn. LAURENT.

_NORRMARK,

Ecclef, Fredsbergenfis Sacell. _{vigilantiflimo.}

Dn.

_{Mag. SVF.NO NORING}

_>

Adjundl ecclef. _{Fredsbergenfo laudatiflimo»}

.

(ff

Promotoribm Maximis.

f * * r ' / ' * . ;.' t» » •• * ; • >

* ' ;V 1 -' i .., 1*$ * * , # • IT . ;" v - . .» 4,

que exercitium

_Academicnm,

_ob

fingolaremFavo-• -A

f n ] ' v • .

ilicitatis^voto,

Dat, Dicat, Dedicat.

•

^ « I«.» t v>fv > _{^ j-} ' . T «.

j f »f. i . • • . .... ... ,

Rwir.

_{Vrtclariflimorum,}

_{Clariffimoruty}

JMINUM _VESJRORUM

TIRO

fhrW'.m Rever. _arque

Pexctariffimp

Dor/iin*

Ecclefise _{Frédsfcergfenfis Pafiori meritiIiirnö},

Paixnti

_{InduIgcntifliEno,}

9T*andern illuxit dies, jam chu exoptatam pr^bens an-fam, animum meum decSarandi gratiifimum _erga

Te _{Tuaque omnia in me collata beneficia, quee certe}

tanfa _{funt, quanfa, fl vei enumerare Vellern, omne mi¬}

hi _{deficeret tempus, vel remimerari conarer, omnes rae} penitus deftituerent vires. AB iilo enjm die , quo

pri-mum lucis hu_{jus uftlra frui ccepi, In hunc usque diem»}

majorem a Te, AmantifTkneGenitor, p.ercepi curam &

Hvöréiti, quam unquam expetere & defiderare potui.

fIura Tibi _debeo, quam folyere poffum. Quid itaque

/reddam? _{Qutd fpondeam,} nifi _{animum gratum &-acce«}

pttsn ? Accipias itaquey bumiliimus rogo, Specitnen hoc

Academicum, quod Tuo nufu, Tuisque fmpenffsin

)ü-eern publicam prodir, _{non utpretlum pro beneüciisTuis,}

fed ut documentum venerabundse mentis certiflimum* Aocipias denique vöta & fufpiria, quse proTua neeßoa Matris Cariflimse _{profperltate nunquam non fundam}

ca-lidiflimai _{Semper mihi erit in votis}, velit,Summum

Namen Te, Parens Öptime, bonitatis fuae clypeo

fem-per protegere, ut venerabilescanos, qui ingravefeen- » temdudum fene&amornant,inpIurimosadhucannosfalvus geras& incolumte. Sero venietfataHs ill-e dies, quoTis

liobis orbatum iugeamus, Sic vovet femperque vovebit

Parentis

_{Indulgentifimi}

Filiut

Heofogiam quam

plurimas

ve.

ritates exhibere, quae credi magis , quam

ratione

cognofcf

puflunt, inter omnes

condare

puramus, qui, eam

myfterio*

riorum divinorum in falutem noflram reveiatorum, Scient

i-am efle, _norunt.

Sed fidem

ffem, qua

bis

veritatibus

afientimur,

certam

ac

irt-fallibilem efle, eo magis oportet1, quo

certius

ed,

hac _ipfa

_fide

_omnem

_falutem

noflram

contineri;

quemadmodum

vero eartwn

veriratum

demondra*

tk> _{pendet ex}

Divina

origine

fcripcurae

facrae,

Sc

ex fliius conformitatccum hac

eadem

fcriptura, ita

in confeflo ed, praxipuum caput

methodi Dogma-,

ticae in eo confidere , ut ex

confideratione

&

necef-ficacis & criceriorum

divinae

revebtionis

oftendacur,

) 2 c

' I f4

Séripturam a

Dco

infpiratam

,

veramque

&

genuf.

nam Dei revelarionem

ede.

Qui

vero

convenienti-tiam aut

cjifconvenientiam

dogmatum

quorundam

cum ipfo

principio

fidci,

feuScriptura

Sacra,

unde

cögnitio

Theologica

petcridaed,

perfpicere

volt,

is verum fcripturse

fenfum

teneat, eumque

recte

interpretari

fciat

,

necefium

ed:.

Argumentum

,

quon

hic

Tibi,' L.

B.,

fiditur-,

varié

licet

variis

temporibus

pertra&atum,

arduum

effe

atque

fublt-me, facile

concedimus.

Difpptarunt

plurimi

de

eodem, quos

recenfere

nodri

non

ed

inftituti

ratio,

praefertim

cum ea

in

re

ocium

nobis fecerit

J.

Chr.

Wolfius Curis PhiloLin N. T.

T.

iVtop.

i36feq*

Nec defuerunt homines tam

perveriae

opinion)»,

qui negare non

erubuerunt,

apicem

ullum de

De-fcenfu hoc in facris literis

exdare,

fed

omnia,

quac

hac de re

apud

_{tam veteres} quam

recentiores

com-mcmorentur, fomnia

efle.

Moveri

quidem

hic

po-ted

_quredio,

_{cur a}

_nullo

Evangeliftarum

expreflis

verbis Defcenius Chridi

ad

inferos

dcfcriptus

Gt

9 & cur hic Articulus prae ceteris tam

raris

nitatur

Scripturae

Sacra;

tedimoniis?

Quod

ad

prius

atci-net, egregie

obfervat

Joh,

Gerharbus

Harm.

E~

vattg. cap. 207.

proprium

Evangeüdis

fuifle,

ea

fo-lum fa£h Chridi

defcribere,

quorum

ipfi vel

fue-,

runt ti\j]o7TTai9 vel ex

aliis

oculatis

tedibus

fide

di-gnis perceperant:

jam

vero

nemo

mortalium

Chri-dum ad inferos defcendentem

viderat,

ideoque

ean«

dem rem inta&am reliquere.

Circa

poderitfs

pro-vacamusad canonem illum

Theologorum

a

Luthe«

s» ₎ 3 (

ro in hacetiam _giraßione

_adhibitum;

quödhaecf.

pfa fint ponderanda& non numeranda

_Scripturse

ora-cula;

& quo pauciora illa _funt, eo funt prsegnantio-ra, _{potiora & potentiora.}

_Suntquidem

non _pau»

ca tam Veteris _{quam Novi foederis}

di&a,

qnibus

articulum hunc _explicare

atque probare volunj:

Theologi,

fed noftram hac occafione non _facimu*

litern,

utrum omnia illa _{seque commode ad}

prsefens negotium

_applicentur,

_idautemtuto

_aflerimus,

lo-cum i Pet. _{3: occurrentem}

pracipuum efle, in quo tanquam in fede _propria

_fundata

_{fit do&rioa hsec,}

hi _{hujus vero di&i}

explicatione,

noftra _imprimis.

quando occupabitur opera, &

_quidem

ita, ut inde deducantur, qnse ad veram

_{jntelligentiam}

_hu¬ jus

dogmatis

_fpeftant,

_{facile jnvenimus ,}

ge-nuinum _{ejus fenfum tantis difficultatibus}

jmplici-tum, _{tantaque obfcuritatis nube teftum}

cfle, ut

plim fummi

_diverfisque

_{religionibus addifri Theo¬}

logi

agnoverint, effatum hoc _{Petrinum, hac in re,}

rq-liqua tantum non _{omnia imprimis N.T. Oracula}

fu-perare. _{Arduos itaque hos conatus}

_adjuvabit

ex* optatus

Benevoli

_{Leftoris favör,}

^ Il

In _{explicatione vero Divin?}

hujus oraculj _quan¬ do fumns _occupati,

ante omnia, utex ferie & _con»

nexione fermonis etlam fenfus _{hujus pericopes}

o*

ftendatur,

_paucis

_{eonfidejrandus ert:}

_fcopus

Apofto-li, in eo _{imprimis confiftens,}

ut inde a v._{9. fuos}

sulmoneat patientiam colere, etiamfi _{injufte quoque}

<&££) ) 4 ( «3®

X ' *■

affligantmvquam

thedn

perfequitur

usque

ad

v.

17.,

Subfequenti

autem v.

ig.

cxcmplum Chrifti

propo-r)it, qui

}üdus

pro

injuftis

mortem

oppetieric,

ea-,

que

occafione,

fectione,

quze v.

ig

ad

22.

conti-netur, illa, quas

Salvator

noder in

falutem

hominum

paflus

ed,

fecitque,.

online

commemorac.

Haba-:

mus heic

padionem,

mortem,

vivificationem,

de-'

fcenfum ad inferos,

adfcerrfum

in

ccebs &

fedionem'

ati dextram Dei,

adeoquc

momenta

fcre omnia,

quae

ad

opus

redemtorium

percinent.

Ordo

autem

ab

_{Apodob in}

hifce

a&ibus.recenfendis oblervatus,

eo minus turbandus

edr

quo

ccrtius

condat,

nub

lam idoneam

adferri

pode

rationem,

cur

in

re

hac»

maximi certe

momenti,

praspoftere locutus

findet

Fetrus. Reliqua qua?

heic

occarrunt,

propius

Ca¬

put

controverdxtangunt,

atque

ideo

paulo uberi<>

rein explicatianem

requiruuiu

: f 5.

M

De _{argumenta autem}

_hoc

_es

ratione

diderit

Apoftalus,

ut mortem

Cbridi

primo

loco

memoret,

quam, quum

fecnndum

humanam

naturamfubie^

rit, dfcit:

Sxvmtåsk

pév

cragxi;

prxterquam

enirh

quod

vox

carnis,

quando

de

Chrido

ufurp3tur,

fre-quenter

fignificet

hümanarn

Ejus

naturam

,

uti

e«-dem fenfu voce illa tititur

Paulus

Rom.

I:

3.

cum

loquitur

de fiiio

fa&o

ex

femineDavidis,fecundum

ca*-:

nem, i.e. humanam naturam,nec

aliter

vocem

carnis

aecipit 2

Gor.

ulr.

4. atque

Rom.

9: 5.

ipfe

contex-tus _{praterea ex}

antetedentibus

iliudratus,.

ubi

de

pafllo-«2 ) s C _OÖ®

paffionibns Chrifli, _{quas utique fecundam hum#}

nam naeuram _{fuftmuit, iermo efl, abtmde}

docec;

hane _{genuinam htijus vocabuli cfle}

acceptionem.

Kobur huic fententiae ctiam addie illa , qua»

aptid

-Apoftolum

inter ic crst& atque 7tveu/uu flflitur

oppo-fitio, OobjstTU&ek _{inquic cafx!} >

fy9icoaße)g

& _t&

nvivpan;

adeo enim familiäre _{eflSpifitui San&o,}

u-tramque Chrifli naturam _{ejusmodi hartim vocum}

oppofitione denotare, ut non dnbitaverint

Theo^D-gi, hunc inde deducere canonem: In _{Serif,tura cum} de _{Cbnfto fermo efl, quoties}

caro jptritus _opponun«

tur, Spiritus nctat

_Diviwtdtem,

caro humanitatem cfr

Joh. _{Fecht. Differt. defcenfu}- Chrifli ad _inferos

pag. 44. Ut_{itaque per (reibet humana Chrifli natu¬} ra, feeundum _{quam mortuus efl; ita}

per itveiput di-vina, quas efl: eflentia _{Spiritualis, per quam vitam}

& _{reaflumfit^Sc vivum fe}

flitit, indicatur cfr. loc.cit.

& i Tim, III: _{16. ubi nec aliter}

v«ces _{carnis &Spi¬}

ritus _{accipit Apoflolus:}

'OpLohoytsptev«$,

_inquit, fxs-yot i<r\ to 7ijg _{e'vcreßsla; prnfj^iov Oedg ffi litis De}

i)

iQonsfuSy)

ev _{aotfxl, (injhumana naturaj eddiaiuSTi}

(declaratus id efie, _{quod revera erat, &}

quenvle profitebatur,) ev _{itv/vixcm, fper potentiam &}

virtu-tem divinam , qua tot miracula _{propria au&oritate}

patravk, & tandem ex mortuis

_refurrexit.)

Reli-qua loca _aflerponem noftram _confirmantia

infpiciet

Leflor 9uti citantur a Fechtio loc. cit. Hiice

addi-mus cbfervationem _{J. L. Moshemii}

notis in Cuå•

tortbi _{Sy/t. ititelleff.}

p. 1076. cflendentis ,

vocabu-lum n_{veiy.au indicare cauflåm efficientem}

) 6 (

tionis Chrifti, quae

caufla

cum

fit

non

anima

Chri*

fti,

fed

divina

ejus

natura,

feq.uitur etiam

de

hac

non vero illa heic fermonem

inftitui; Fatemur

qui-dem, animam

Chrifti

fpiritum

efle, & ica vocari

Luc. XXIII: 46.; refte autem circa

hoc ipfum

o-(tendic

_{Joh. Carpovius}

_Theol.

_Rev.

_Dogm.

P.

2. _pag. 625, _vocem

fpiritus

in

Ioco

noftro

Petrino

divinitafem Chrifti denotare & pofle &

debere:

Tote(i, inquir, qnia revera

efl

S-piri

tus

(fl Heb. IX1

/_{4. i}Cor. XV: _{qp. 1}

T im.

(fl:

16.

Jfiritut

vecatur*

Debet autem, quoniam

tak

fttbjeffuYn

efle

debet

_,

quale

a

pr<e(hctito

efle

_permit

ti

_tur.

F.tenim

Spiritus

ht

c

Chri•

flumvivificaffe dieitur, qitxC

vivificaiio

efl acfus mimen*

lofus, quem amma

prxflave

non pottat, ergo

ab

amma

tion _{potta t}

tivificari,

_neque

hoc

modo

magnum

quid

de

Cbrtflo, fed

quid

cmnikus

homimbus

commune

efl,

tune

fommemoraret Apoßolus. .

Sequi

t ur

jnm

in

textu

b

Z Pronomen vero hoc relativum

fimplicifilme

re-fertur ad _proxime

_pntcedens

_{70 nvsvpet,}

_in

_quo

fe.

fpiritu, i. e. virfuce

&

potentia

divin#

natur»,

cum

qua

ar£h'flimo

firnul

ac

indificlubili

nexu

unita

eft

eratque

humana

natura.

Vocem

(put.xxije

quod

af¬

finer, mirum non

eft,

eam

varie

a

variis,

fecundum

hypothefes,

quibus

indulgent,

explicari;

quemad.

modum vero, tutiffimam viam

explicandi

Scriptti-ram Sacram eligit interpres,

fi

irnprimis

animum

attenderit^ad illas

fignificatlones,

qu»

alibi in

iis-dem Sacris Oraculis funt obviae, ita

easdem

paucis

längere & examinare

conabimur.

KaliqUa

vero

o-pinionum porcenta,

quibus

extra

Scripcuram

) 7 ( <«f>

re,

vocabtflumque hoc

tam extra _{qu«m döntra Scrfc} pcnrae

ufum detorquere

audent non _pauci, brevi-ter, pro inftituti ratione, inträ fub incudem

revo-cabimus. Sicuti autem _{in genere qnamvis cuftodb}

am bgnificat hxc _{vox, ita fpeciatim &}

proprie

Luc. II: 8- notac a&ionem cuftodiendi, _{qua excubiae}

aguntur. Hane vero di&i Petrini non etfe

accep-tionem tuto _{colligitur ex omnibus circumftantiis} textus, modo memoratam _{prorfus refpuentes :} De Chrifto enim ihi _{fermo ett, non tanquam}

excu-bias _{agente ,}

_fed

_diras

_{noftri caufla futtinente} paffio-nes, demumque _port mortem fuam gloriofe tri-umphanre.

Äccipitnr

porro frequentiflime

yy) pro cuftodia & carcere, in quo detinentur

fon-tes, qui vero (ignificatus, _{qnando proprie non ve¬}

ro _{metaphorice fumieur, ad praefens negotium}

ap*> plicari nequic, cum conftec, Petrum ibi _{loqui de} (putety non hominum, qui ibi cuftodiuntur & aft

fervanrur, fed fpirifuum , Tcfr sv (puhaxi 7T>éufjux*

ö'i.inquit, TFoasvSel;

_e'xqfvfay.

_{Supereft itaque tertia}

fignificatio, quas confentiertte etiam Edv. Leighio Calviniano Crit. S. ad h v, _{huius eft loci,}

atque

in-fernum denotat, _(pvXax^v ob _denegatam damnatis

elabendi _{facultatem dictum; ita enim}

äccipitnr vox CuXcwjj Matth. V: 25. Luc XII: 5g. ubi reus, co«»

gnita C3ufla, ex fevera fentenria judicis a miniftro exa&ore aut execurore _{iit QvXaxyv ßdXX$a^oti}

dici-tur, pcenas daturus perpecw Nam quod

dici-tur anud _{Matttenmi, x fxrj ehsTtsv; sus uu}

ä7xofögtöv

ir/tnw wfyuvtrjv;

_{vel ex Luca}

_tvxat*

_1/

)s(

a#rrov, idem efh ac

fT dicatur,

nnnqnam

exibis,

quia

nunquam

folies:

ex

inferno

enim

nulla

re

demcio. Prreterea expreffe vocatur

inferiHis

(bvhot*

Ky Apoc.

XX:

7.-cum

dicirnrt

Poftquam

confiim-rnaii fnerint anni mille *v§y,ustott o cctjctvci; sk rrj$

qvlvw (xdt9) i-e. sk

tyj;

äßcaax, juxtn

vers. 1. & _{3. cui}

_refpondet

_j}

_{xi^ivyj ra xvgoq}

_^

bsi<£.

Por-ro .confirmatur feotentia noftra argumenro

Cequenti

a J. Ad. Scherzero

Sy/i.

Jbcol.

_{p. m. 245.}

allato:

in quocarcere

fufit

dxsiS^vTeg,

per

diluvium

ob

in-credulitatem fuam exftintti, in illum Chrifhis de* fcendit, iPet, Hl: 18. atqui in damnatorum carcere fen inferno funt ctxeissvts;,

Joh. ill:

18.36.

Er¬

go in

damnatorum

carcercm

feu

infernum

defcen*

dit Chriflus. Illos, qui sv öi/totw

detinebantur,

indicat porro

Apoflolus

addita

voce

xvévixaat'.

quem-admodum autem in antecedentibus explicavimus

<PvhaKYjv per

infernum

, atque

Trattara

funt

&

an*

geli &

homines

damnati,

qui

verfäntur in

inferno,

tanquam in carcere

Matth.

V:

25.

adde

2

Per.

II:

14.

Jud. verf. 6.

Ita

inde

rite

concluditur,

h. 1. damnatos

& infernales _{intelligi fpiritus, quorum}

_legiones

_in

inferno _{funt, lina cum}

_animabus

_damnatis.

Ad

hos _itaque

_7TogevSei;)

_abiit,

_quod

_fignificat

_veram

profc&ionem,

quas

fit

cum

loci

mutatione,.

ut pa¬

ret exMatth. XXVII: 66. Marc. XVI; 10. 12. Joh.

VIII: i. XII: 11. Verum _praeterea

& realem

de-fcenfum _{per parricipium}

_illud

_indigitari,

_nos

dubi-*are non finit v. 22. hujus _cap. in _quo

Chriflus dich

tur

_%QfeuSßlf

_{st; bgctvov, eumque}

confedifie

ad dex¬

m-WS> • ) 9 (

fcfam _{D£i, & fubjecifte fibi}

_Angelos,

pöteftates Sc virtutes.

_Qualis

_{autem ibi}

_adfcenfus,

_calis

etiam hic v. _{19. incelligitur defcenfiis.}

Atqui verus ac

realis & _{proprie di&us e(t adfcenfus, de}

qua

loqui-tur _{Apoflolus v. 22. Ergo etiam de}

ejusmodi de-fcenfu quoque fermo e(l v. _*9.

_Pergimus

_{jam ad}

t0

_itujfv&v,

_{re&e autem hoc}

verbum _explicatur

perfecit pr<cConium, aut _{potius» reipfa ac pruefentia}

fita tos convicit 85

_redarguit.

_{Kyfvrpsiv enim}

uti

proprie notat

_promilgare

_c$

_{iliftar caduceatoris feit}

fecialis rem

_alicjuam

_publice

_proclamare,

ut _quilibec ejus _{Cognitionen* habeac cfr Matth.}

_Xry.ifi8z

_Luc;

XU: ita _metaphorice

_{denotaConcionari,}

prxdica*

re. Cum vero _{nulla fit ratio, cur heic}

a _propria

hujus vocabuli fignificatione recedamus, _{patet quo¬}

que reftifiime To _{wjfwr(TM cxplicari per reale}

pra* miium _{faccre, vifforiam minife/t}

are,

_vifforemjue

_fe

fiftere, adeoque fic a&um hunc Salvatoris

fan&;(S-mi _{fuifle vittoriofum &}

quafi forenfem. Robur huic fententise etiam addit _propria,

quam in reliquts

a&ibus recenfendis , retinet Apofiolus

vocabul«-r.nm _{acceptio; quemadmodum enim}

paffia, jcruci-fixio Cbrifti &c. _{proprie accipi debent, &}

proprie-etiam v. 22 Chriftus dtcitur _-kopsvSsIs

ei$ vpcafo-ita eodem _jure

_{ftatuitur^jv.}

19, t& _7vog£v$el$ proprie _{efie accipiendum.}

J. IV.

Ha&enus

_Apofioli

_{verba cum re ipfa}

8z filo alv

gunienti _{egregie gongriiunt,}

_fedqued

_fequitur

non

Iii-) to (

nihil habet

difficulratis:

Petrus enim

de

defcenfa

hoc agen's, fermonem mox

longius

extendit

tisqne ad'remporv

Nosr,

aiteüfocurt

tcotsv'

inquit,

trs

äxag

fifcsHxpw

f)

vi

ftZK*0%u{<X

£V

fjfjLS^aigNus

\

xx-tooGXtwtyfihy}?

x

ßwfe,

tig w

ctiyoti

(tut

irtv

cx-%w)

frtwbyjrzv

$i vfarof.

De

genuino

ica-que nex,it

faorum

verboram

cum

antecedentibus

eo magis

eile debemus

folliciti,

quo

certius

con»

ftat, pluriinos

fuiflfe inter

erudito?, qui ob

fequen-tia haec verba totam

periodum

de pneconio

impiis

tempore

Noachi

ft&ü

exponunt.

Ita

Joh.

Gerhar-pUS, J.

wlnckrlmannus,

c.

HoRNEJUS,

E.

schmi-pius Comment.

inb,

1. aliique

fihi perfuadent,

Ver¬

ba Petri v. 20. efie

explicanda

de praedicatione

poe-nitentiae , qua Filius

Dei

per

Noachum,

commina-tionc imminentis

diluvii,

eos,

qui

vixerunt

tempo-ribus Noae invicavit

ad

pcenicentiam

Genef.

6:

3, Huic vero interpretationi repugnat

ratio

nexus

&

ordinis, quo

Apofiolus

a&us

enumerat,

indicans

nopt'zav

hanc

fofram

fuifie

non ante

fed

pofi

Chrifii

paiEoiuem, mortem

&

vivjficationem;

norro res

i-pfa, quum

fubje&um

ihi

fit

'Xfifog

SedvSgooxog,

non vero Filius Dei

äactfxog

, uti

cemporibus Noa:

fxrit, ac denique

vis

vocum,

quibus

utitur

ApoEo-Jus;

Chrifio

enim

ante

incarnationem

proprie

tri-bui _nequit

_proieftio,

_atque

inufitata

efi

acceptio

vocis carnis, de Chrifio citra

refpe&umad

ejus

in¬

carnationem, nomenque fpiritus

de

hominibus

ad-buc viventibus. Re&e itaque

fi

perpendantur

ar¬ gumenta, quae

in

utranique

martern

allegare

(olent

$23 _{) ii c}

hujus dt&i interpretes, meriro illorum _afTentimu«

fcntenrite, qui contandunc, illa, quse de dikivio Sc

arca_{Noac, illique}

rei'pondenreB.iptifmoheic

adferurv

tar,illuftrationiscaufiatantum_incerjici,&

quidem ita,

ut _{ratio, cur Apoftolus tantum de}

hominibus,

qui

ante diluvium vixerunt, _{loquacur, ex}

fcopo

fermo-nis _{ejus petenda fit. CumJiuteis Apofiolo}

erat ne¬

gotium, qui, extra ccetum _{Chriftianorum} coniti-tuti, in

judaeos

ad Deum converfos omnes

infe-rebant _{injurias; Illos itaque, memorabili hoc}

puni-tae _{incredulitatis exemplo}

apud majores eorum

ex-citare _{voluit, ut melius faluti confulerent.}

Imo

Apofiolus invitationem illam ad _{pcenitentiam frufira} fafchm _{temporibus Noae eo etiam adfert}

confilio,

»ut _{appareat quanta fuerit illorum}

dne&wdnw per-itinacia , quae nec CXX annis

trangi potuerir, .Mcncionem praeterea injick ciiluvii, ut fimul antity-pum illius indicaret. Olim _{etenim,cum dduvium} tempore Noachi omnes _{perderet, o&o tarnen}

ani-:niae Noachidarum _in arca minifterio _aquae

fervaban-tur , ita ut incolumes _{aquas pertranfiverint}

ad

Talu-tem. _{Hujus confervationis}

veftigia

_legere

_videmus

baptifmum, qui in aqua juxta fimilitudinem _illam

nos _{usque etiam ülvat ialutc}

fpiricuali,

ir. y.

Sic dtfficilKmtom bocce _{dt&unr,quantum}

potui-unus, fecundum liceram

_{explicavimus,}

verumque & _{gcnuioum e^us fenfum ertiimus,}

qui ut luculen-tius _patelcat,

_pracipnas.

_{difiemientiuiu}

ieutejiriaf,

t c: C

) i* (

ipro

rnRjtuti

ratione,

brevitcr

cxaminabimus,

unde

ctiam aliqua

ratione

apparet,

in

quas

diverfas

par¬

tes abeant illi, qui

ipfum

dogma

de

defcenfu

Chri-fti ad inferos dcfcribere

allaboranr.

Calvinianos

hac

de re difierentes

quando

infpicimus,

cfFendimus,

illos in

pluribus

momentis

a

noftra

fententia

difcre-pare,

ita

tamen,

ut

inlignis inter

illos heic

fit

opi--nionum diverfitas.

Joh. Calvinus

Comment,

in

h.

•1. _fequenteiii

_in

modum

verba

Fetri

explicat,

Non

duhito, inquit, quin

generali:er

dicat

Petrus, grattue

Chrtfli manifc/1ationem

ad

pos

Spiritus

-pervenijje,

au

que ita

vitalt

fpirittts

cfficacia

illos effe

perfufos,

quare

timenåum noneß, ne

ad

nos usque emanet-

Vocem

i-taque

tpvtexrjs

exponit

per

fpeculam, in

qua

agun-tur vigdi«,

adeo

ut

fenfus

fit, pias

animas

in

fpecn

falutis

_promifix

fuifie intentas,

qiiafi

eminus

eam

confiderarenr, arque

ätt/V#?,

de

quibus

fermo

eft

v.

2a, ita exponit, ur

Petrus

denotet

permixtos

fuifie

incredulis pnros

Dei

eultores,

imo

eoruro

multito-dine fere opertos.

Verum

enim

vero,

nemo

non

videt, quantum

hsec

omnia

a

fcopo

Apoftoli

rece*

dant. Loqnicur

Petrus

de

illis,

qnsu

inter

vivifica-tionem atque

refurreöionem

Chrifii

fa£ta

fuere cfr.

J, III.

At

peculiarem

quandam

gratiae

divin«

ma-nifefhtionem,breviori

illotemporis

intervallo

fatt

am,

prorfus

reticet

Scriptura.

Porro

nulla

idonea

adfer-ri _potefi

_ratio,

_{cur vocem}

QvXttxfc

hoc

loco

fuma-tur _pro

fpecula in

qua

aguntur

vigiliae

cfr §.

III.

Contradi&orium denique

prorfus

efl

ffacuere,

totam

pcriodum

agere

de

fidelibus,

Apoftolum

vero

) n C «0

re, ' concinnem hane faOram fuifle incredulis, _qift

cum veris Dei culcoribus erant _{permixti, & quid}

opuseft plurihus hoc ipfum refutare, cum _condetj

ipfum Calvinum ejusmodi in hac _explicatione ani-madvertifle difficulcates , uc coa&us fi&

fingere,

A-poftolum heic contra regulas fynta&icas, cafum

unum _{ponere alterius looo multasque res confufe}

fimul ooacervare. Haec autem _{hujus di&i inter¬}

pretario

non

impedit,

quo minus

idem

Calvinus a*

libi _{inftt Cbr.L.} 2. C. _{rf. pt r$o. flatuerit, Chridurn per}

defcenfum hunc eam mortem _{pertuiifle, quae}

fce-leracis ab irato _{infligitur, (ed cuiopinioni,}

utScriptu-ra; _{Sacrae, rationi atque antiquitaci ecclefiaftica:}

re-pugnanti,fe etiam fucceflu temporis

oppofuerunt

il-li, qui ceteroquin cceco fere impetu reliqua ejus

placita ample&ebantur. _{Joh. Pearsonius expo/ir.} Symb.

Apoß.p.

400feq/\n _{explicando defcenfu} Chri-fti ad inferos _{occupatus, dogma hoc imprimis}

pro-bare annititur ex effato Davidis Pf. XVI: _10.

Lo-cum vero nodrum Petrinum _{paulo remotiorem}

efle _{contendic, quam ut tantam demondrandi vim} habeat> _{quantam habere créditur.}

Quemadmo-dum autem _{öwztysix Textus Petrini dilucido*}

o-ftendit, Apoftoium non _{perfun&orie fed}

accura-te actus illos _{memorare, quos in nodram} falu-tem _{padus ed}

_fecitque

_{Salvator fanÖi fimus cfr}

J. II. ita exinde tuto colligitur, infignem _probandi

▼im verbis illis _{inefle, quae de defceniu illo} a-gunt, atque

ad di&um

hoc tutius quam ad

Pfal-*\um illum Davidis in _{praefenti quaeftione provo.}

«£> ) 14 ( <£££>

;cari, flcuti etiam

verba

Pctri

plane

repuonant

hv-*pothe(i

Pjarfonii,

quando

contendit, Chrilli

ani-nmrt (iibiifle in inferno eam mortem, quam

mor-tuorum animae fubire lolent, ita tamen, uc

pro-pter

immunitatem

a peccato

ibi

derelifla

non

fue-rit; prieterquam

enim

quod

dniy»ot<pov plane

fie

(latnere , fan£ti(fimum

Salvatorem

vel aliqua

ra-tione aut _poeias

qoasdam

_ant

mortis

legem,

pfe-niffime in inferno fubiifle, conflat pra?terea,

Pe-'trurn defcenfum bnnc deleribere uti

fa&iim

poft

'ejus paffionem atque

vivificationem,

unde

feqiti-tur, tunc ad finem

perdutlra

fuiffe

omnia,

quae mortis nomine vcniunt. In.plicaf porro

dicere,

per pafliones

diabolum

a

Chriflo

jam

dum

efle

Vitium & tamen Chriflo in inferno quandam pce-nam adhuc furfte fuflinen dam. nt reticeam,

hibje-ftum _{hujus dcfcenfus}

_fuifle

_ChrHlum

non vero foJam animam ejus, uti

virlt

Pearfonws

'

cfr _$ IV. Herm. Witsius exfreit,

in

$ymb.

rfpoft.

p. 250 teq. 11na cum

plerisque

eidem

feftee

ad-diflrs, totum hunc defcenfum adeoque

eriamTex-tum Petrinum, non proprie fed

metaphorice

fb-munr, de horrendis illis

anxietatibus,

quibus

anb

ma ejus corpori

adhuc unita

luElabatur.

At

ve-'

ro,

qviicquid

cruciatuum

Servator

perpeflus

eft,id

oninc mortem ejus anteceflit.

Patet

autem,

de¬

fcenfum ad iriferos a Petro defcriptum, rem

a!li-quam

derrotare

pofl

obitoHn

demum

pera&am

at¬

que

pafTionibns

contradiflin&am,

&

quatenus

c

Ttfiqnod refurrefrionem proxime _praecedens,

cofto-:candim; fed & 'fidncice _{plenam, neque adeo cum}

:cruciacihus infernalibtn confiflencem. _Komane'nres

quod attinet, co imprimis eorum conamina _tendunr,

*ut fi&rtium fuum _{purgatorium per defcenfum hunc}

fftabilianr. Cum vero in Sacra _Scriptura

,

fatenti-"bus etiam cordatioribus inter _Ponriffcios

, nihil

ha-"bentur, unde doflrina hasc fuiciri _poffir,

fuperva-"caneum merieo dueimus _{illa repetere, qua5 contra}

•

figm-entum hoc allegarunt _{Theologi noflrates} tan-tofiT non omnes. Cum his _{quoad partem}

conveni-unePanatici, liberationem quandam partim piorum »partim impiorum ex inferno fomniantes. Ita

Go-•

Dofridus Arnoldus, _{aii&or, uti exiflimant} Colle-ftores d. Unfch, Nachr. _{1703, p. 804, libelli, cui}

•tirulus, Betrachtung von dem mitlern Z'ißand der See. len nath ihren

_{«bjcbiedfcofitendh,}

_Romanerifium

do-'ftrinam de _{purgatorio rnulta in fe continere,} quae

■

fundamento non deftituuncur, _{uti etiam mox}

ftacu-'

it, defcenfum Chrifli ideo fuifte _{fafhim, ut plurimse}

^animae in Iocis _{illis purgarronum co mmuran}

tes,

con-"

venerentur. - «Romanenfibus _{-etiam favetjt}

c^. qt?ae in Bibliis

_Berleburg.

_{occurrunt, quando ad}

Hjobi

cap. 7: v. 9.

dicitunChrifbirn

defcendifie ad _inferos,

'

ut animas _{piorum Patrum ab inferno, in}

quo

ad-huc detinebantur, liberaret. Inträ hos vero limites non fubfiftit audacia Petersens _{in geheimmjf}

des

•

erflgel

uren

aHer

creaturen ftatuentis, Chriftum con*

demnatos in inferno hac occafione _{vtfitafie, ut iHos} inde Hbcraret, Uti autem noftri n©a cft infticoti ^ 1

) 16 C

ratio, jam vexatifTimam

illam

controverfiara

de

a-wotaTATdaei TWJ/ ncintuv

fub

incudem

revocare;

it*

contemi eiimns tnice

omnibns

fequences

opponere obfervatiunculas- Si

refpicimus

Tangos

omnes

ante Chriftum defundtos, neque opus

illis fuic

prac-dicatione Evangelii port mortem

demum

Chrifti,'

cujus virtute jam vi vi in

foedus

gracise

recepti,

fi-deique fuac

praemium

nadti fuerant.

Si

confidera~

mus eos, qui in

fua

inobediencia

mortui

pcenas

fcele-rum fuorum

Iq^ebaoc,

Uli utique

Evangelicae

con-cionis objedta non funt;

animae

enim'

eorum

in

cru-ciatus infernales non ea

ratione

conjedtsc funt,

ut

rurfus inde liberentur.

Dies

mortem

infequeotes,

vicae melioris adipilcendx

mediis

deflinaci

non

funt..

Habuerunt fuum pundtum

Angeli,

aquo

vel

per-feverantise vel

lapfus

eorum

pependic aeternitas,

Quodque

hoc

pundtum

fuit

ipfis id

nobis

eft vita

prxfens.

Ad

omnes

miferos

cruciatuum

horum

lodales pertinet

lequens

fententia

condemnatorist,

quod

fint

ci xxt

Yt^otfiivot

ii;

to

tiv^

tödwvtov,

eic

xoXxaiv diunoy öva o

crxuhr£ dvruv

^

tetevröi

ro _7rvg

vfßeyvJTOti,

Matth.

XXV:

41.46.

Marc.

IX:

44.

§.

VI.

Supereft

jara,

ut

leviter tantum

attingamus

diverfas Theologorum

noftratium

de

prüfend

argu-v mento opiniones.

Ipfe Lutherus

initio

fufcepti

operis

reformationis,

quum

Commtntavium in

P/al-mos_priores

XXII

ederet,

proclivis

videbaturad

il-fententiam,

quod

per

defeenfum

Chrifti

ad

in-fer.os

ZX3 ) 17 (

ferGS cruciatus inferni _{intelligendi dar, (ed hoc}

do&rinas Chridianie _{caput poftea adcuratius}

didi-cir, ac priori de eo fentcntia, quam aaiplexus

fue-rar, delerta, aliam eamque meliorem in Orations-■lusSacris, A. _{/j7^/^/mdeclaravir,cfr. V. L.Secken.} noRTFiiHi/tor. Lutheran. L._{j,§. 24p, 64. Mathias}

Flacius Clavi Ser. _{S. V. I. p. 461. egregie refutatis} illorum _{argumentis, qui, aut defcenfum hunc} fo-ifle _{metaphoricum, dacuunt, aut illum fenfum ver¬} borum Petri _{ede, contendunt, quod divinitas}

Chri-Oi per Noachum illis incredulis _{prredicaverit, qui} fuo _{tempore in inferno conclufi}

tenerentur; in eo

tarnen a vero tramite _{aberrat, qnod}

mox

proha-re _conetur,

_faepius

_iam

memoratum defcenfum fuifie non _{gloriolum, led tridem,}

graviflimosque

inde denotari Chrifli _{dolores, Eodem fere tem¬} pore Jüan. TEpinus _Ibeologus

_{Hambttrgenfts}

_in

gra-viorem _{Collegarum reprehendonem}

incurrebat,

quando eundem cum Flaeio errorem _errabat,

fta-tuendo, animam Chridi, quum defcenderet ad

inferos, dolores internales _fudinnide,

hincqued-pfum defcenfum non ad exaltacionis fed

exinäfio-nis _{datum pertinere. Piacita hxc}

quoad

maxi-mam _{parcem recentiori hac aetate}

lequutus ed J.

K. _{Rusius, quando in Harnionia}

Evangel.

pluri-feus odendere _{anniticur, defcenfum hunc de} uni-verfo _{exinanitionis datu,}

ukimisqne prafertim

illitis

érticulis ede _{accipiendum, cut autem}

praeter

ali-os Itib fi£Fo _{Snitlingii nomine latens Seb.}

Ed-zardus mafc&le fe _{oppofuit; Uti etiam hifcc}

0

im-) 'S (

iiibus merico opponimus

cfiätum rtoflrum

PetrS-•num iiiodo mcm^ratis opinionibus plane

conrrari-■nrü cfr. f. Iii, Non

paucos ex

noflraribus

in

ea fuifle _opinionc,

_qnod

_verba

_{Petri, de}

prsedicati«-ne ptcnicenose _tempore

Noachi

fa&a,

agant,

an-:mi _$ IU.

ob' ervavimus

,

ubi etiam pracipua

ad-<riuximiis argumenta, qux

impediunt,

quo

minus

-iiia admitti

-pofilt

expofitio.

Christ. Dr-ejerus,

Géorg. Calixtus atque

filius iJlius

Frid. Ulk.

Calixtüs Socinianis

calcirlum fuum

addunt,

quando

defendunt,

defcenfum hunc efie

circu-rrt-ftantiain

_quandam

ad

_mortem

&

fepulturam

Chri-fti _pertinentem:

argumends

_autem

ab illis allatis

breviter uc obviam eamus,

obfervamus,

vocem

■

CpuAaxfc

nuspiam

in

Scripturis

denotare

commü«

wem mortis datum. NuIIa porro

eft ratio,

cur

•Jdcfciinfus ad inferos

figurate

ac

metaphorice

in-f tjelligatur, atque a

fenfu

proprio

ac

literali

rece-datur. Tedatur ad ha*c Petrus,

defcenfum hunc

fccutum demum eflc ipfam

fasnoryjtriv

Chridi:

pro-•inde nullo _pa£lo

flatus

mortis

ibi

intelligi

potefl:,

poftqoam

enim

vivificatus

eft, in

flatum

raorafs

•'non revertetur denuo.

cfr Kom.

VI:

9.

VII.

Mentiofte.facfca

diiTendendum

in

hoc

Ardculo,

< intafctem pnorfus

relinquare

non

debuimus

con-•■trcverfiam hac de re in paeria

noflra

motam.

E-dklit fcilicet Theologus

ceteroquin

magni

norai-nis _atque

_de.

»publica

litenaria Sc

ecclefia

optimc

iperi-) »9 ) _%$£) meritus

_Epifcopus

_{t* t. Aboenfis D. D,}

Joh.

Ter-f se rus &J» A'.o 1662

expofitionem Catechifmi ut

•

Jingua

vernacula, ufoi inter alia

_duplicem

_ftatuit •Chriili defcenfum:

_Priorem,

qui, fecundum ejus

iententiam,

nititur

_S.Scripturae

_teftimoniis,

_in

afti-D _bus

a)

Prsecipua

momenta vitae fuae _{exaravit ipfc} b. m.

_Epifcopus,

_Epißola

_{ad Paflorem}

t. /.

Leyan-denfemt

patris illius ex filia _nepotem,

_Mag.

_Danielem

Heifingum,

anno 1677

fcripta,

quae autem _excerpta

-tantum vocat ex _{magno volumine de}

ortu & vitae

• iua:

curfu , quod

Upfalise

olim _fe

contexere csepifle narrat.

_Suipicamur

_{autem hoc}

ipfum efle

diarium illud vel annales vitse

_Terferianae,

quorum mentionem _{injicit Reverendiflimus}

Lincopenfium

Epifcopus

D. D. Andr. Ol. _Rhyzelhjs

EpifcopofcJ

f. 142. Non

_indigne

_{autem ferat Le&or}

Benevolus,

{1 ex _{iiteris jam}

memoratis, _quafi in tranfcurfu

ad-damus, b. m. _{Au&orem ex relatione}

Archiepilco-pi D. D. Joh. Lenäi _{obfervafle, parcecias majores}

ideo cceptas fuifle dici

_Regales,

_quodRex

gl.m.Gu-ftavus, paftorales earum_{reditus in}

regni fifcum

re-ceperir. Le£hi _praeterea

_digniffimas

_{funt literse}

E-pifcopi 1er/eri ad CelCdimüm _Ducem

_Adolphum

Johannemde

mutatione _{illa, in}

hymno

ecclefiafti-co, Gud af (ine

_{barmbcrtigket,}

_fafta:

Quas

enim v;

10. antea _iegehantur

verba, ecb år uti hans _ewiga

råd, bvem bantbet täckes _gifvaJuafij

Archiepifcopi

Paulini, quoad _{pofterius membrum , ita immutata} funt, ut _{jam dicatur, tbem}

) sa C

Bus ad cxinanitionem Chriflii

pertinentibus

confi-fiftere exiftimat, pofteriorem tfero,

de

quo

altum,

ut opinacur,, _tam in

Sacris

literis,

quam

antiquif-fima ecclefia, eft filentium,

ad

mentem

Theologo-rum noftratkimdrfcribit. Sententiam

hane fuam

ube-riusdeclarat Vir Reverend, in

explicatione

Articulo•

. Yum\ quQ§_

ijlf

ohiiciebant,adverfarii

^ilatueudo,

la-fernum _{f.r.$lefcenlum}

Ghrifti

ad

inferos

tripjiciter

accipi, primo pro

acerhiffi^is

inferni

cruciatibus,

quos

Chr.ihus

in.

ftatu

exinationis

&

praecipue

in

pa£

hone fuataffinuu,fecundo-'pro

defcenluin

fepulcrum

feu _fepultura

_{ejusr tertio}

_pro

gloriofa

ipfius

viflo-ria & _{triumpho fuper mortem}

infernum &

pote-"ftatem diabolorum., Primam

atqueTecundam

ac-eeptionemr quae

priorem,

de

quo

in

Catechifmo

Ibquitur,

defcenfum

in

fe

comprehendunt,

pluri-inisS _Scrijpturse

_di£tis

_prohare

annititur,

tertiam

_vero

non in S. literis, fed tantum

apud

ecclefce dolo¬

res reperiri,

contendit; ita

tarnen nt

ipfa

res

Of,

13: 14. 1Cor; 15: 5 5.

Co)..

z.r 55.

PI.

68t

19.de-fcribatur. Tranfitum deinde facit

ad primordia

a«t-que

progreftum

hujus

do&rinae,

aflerendo, nemi¬

nem ame

GhryToftomum

&

Auguflinum

idi Articu¬

lo locum in _Symbolo

_affignafle,

_reliquos

_{vero pa¬}

tres-tantum non omnes,auc per

illum

defcenfum

in¬

tre11_{igere lepulturani}

Chrifti,

_aut

aditum

ad locum.

quendam

lubterraneum

ab

inferno leu

loco

damna-tccumnon nimis remotum, ubi animaj a

corporibus;

feparatae

inclufae

tenebantur,

quam

vero erroneam

üentendammultis denique

modis

intcrpolaruntScho*

)2* c _ty®

laftici/detérminantes,

quod Chridus datim _poäl

mortem_defcenderit,

per efte&um quidem,ado.fnnem irifernum, per eflentiam vero ad limbum. De ré~ centioribus _{porro temporibus ita}

loquitur b. m.

£-pilcopus., ut Varnat, Lutheri

_difcipulos

_novtim

Jieic tcondidifle fidei _{artfculum in vero &}

real!

de-foenjfu tChrifti ^d

_infernum,

_{i. e. locum dam}

na

to-mm

_{confiftentem,}

_{quem uti illi}

ex _{veibis nodris}

Betrinis _{probant, ita non dubitat vir}

Eruditiflimus

dictum _{illnd, praeeunte Beda,}

ita exponcre , ut

fenfbs _fit,

_Chriftum,

_{qui nodris}

temporibus in car-ne _{venit, etiam ante diluvium}

eis, _{qui tum} incre-duli erant & _cärnaliter.

vivebant,

5 piritu venientem

praedicafle: _{Jpfe tnvn^ inquit, per}

Spiritum

erat in

Noa _ceterisque,

qui tum fuerunt _{fanäis, per eorum}

bonam _{canverfatjonem,}

pravis illius &vi

_bomtnihts,

_ut ad _{weliora cotiverteretitur,}

prxdicavit.

Supérvaca-neum autem _{ducimus pluribus hxc}

ipfa _examinarc,

cum _{condet, Terserum nodrum}

hac de re

admo-njtum, _{priori lententia reje&a, faniori do&rinae}

ad«

haeiide, cfr illius

_Flr&laring

_{Öfver de}

punller, Cenfo*

res _{hafva utur hans}

Catecbifmo noterat _{$. VII.}

_b)

Ad iptam rem _{quod attinet, tuto}

_aflerimus,

Textum

Petrinum non tantum _{agere de defcenfu}

Chridi ad

inferos,

verumetiam odendereillum

fuiflenonme-D 2

tapho-« - ■ ■ *

b) _{Diverfas quidem hujus Articuli formulas}

fi-flit

_ditiy^<bev

_illud,

quod in Archivo _Palmfkbld. ad-fervatur, led _{quod di (crimen}

tantpm in _verbis, nvn vero _{ipfa re conddic.}

CW® ) *2 ( <K9

tiphericum,

f«d

realem,

atque

poft

vivifrcationent

fa&uro, adeoque

ad ftaturn

Chrifti

exaltationis

pertmentem

efr.

$. VI.

uti etiam

verba

illa

Pecri

nulla ratione admitcunt

explicationem

illarn

jam

nuper memoratam

Bedas

cfr.

§.#De

tempore

antem

quo

articulus

hic

SymboKs in

anciquiori

ecclefia

fue»

rit _adjefras, infra

occafio

dabitur

diflerendr,

qua

etiam occafione pancis tangere

animus

eft

illa,

quae

de _patrum

_circa

_hoc

_dogma

fencentiis,.

raemorata

funt _digniftima»

.. _{t .rj}'M<,< »?•'■ u~»t n*T'i fv r i 7 *jfi aiihIs]

5.

VIF.

Evi£Sa Fe exScripturaS.

ArticuUhujus

verita*

te f adverfus

contradrcentium

etiam

impetum

r

confequens

eft,

ut

dogmata

inde

proflnentia

tanga-rBUsj, fiet autem illud itidem

brevitexpaucis

tan*

tum inde collentis

porifmatibus.

Porifm, I., lotus Cbrißus ad infevos

defcendit

>

confirmatur hoc ipfum ex

verbis

noftris

Petrinisj

qui- enim.

ibr

dicitur

paftus,

crucifTxus

&

mortuus*

enndem defeendifte ad' inferos,

parifas

rationis

o-fteadit; at cotusChriftus £uit

paflus

r

crucifixus

&

mortuus, uti ex principris

Theologicis

conftat;

er¬

go totus

delcendit.

Non

enim

fingenda

func

duo

tubje&a unius

di&r,

quorum unum

tribuatur

re-fiquis.

articulis, alterum

loli

defcenfui

Chrifti

ad

in-feFQSv Sic & _{ipla regni}

_univerfaHtas

poftulat,

ut

nen tantum totus Chriftus in terra, totus

in

ccelo,.

ied: & totus in inferno, diabolis

&

ceteris

ibi dere^

«2 ) n ( sssa?

Porifm. II. _Suhje&um

_Quo,

_{non efl natura rfu}

mna% fed humana, _{arque ea}

_quidem

_{tota, non animå} felum; verba enim fa _u\ ut _{fupra explfcuimus} , irr.

dicant divinam_{naturamtcuius virtute, feu fecundurrr}

quam abiir. Hic autern humanaChrifti natura not*

penitus exehidenda ert, fed Chrifhis, tota _ejus

per-löna, fe ipfum refufcitavit a morturs & _vrvificavit*

qute vivrficatio fa&a ert primario per divinam

na-curam

_ejusque

_{virtute divina. Cum}

vero de di vi¬

na _{natura, qua: ubique praefens ert,}

proprTe diet

non _{poflit, quod vel ädfcendat vel}

defcendat, per le _{patet, hunc defcenfum Chrirto tribui fecund}

unt

humanam naturam. _{Ipfa praterea divinanatura} vir-rute divina: naturae defcendere non _{poterat; huic}

enim naturaenulla virtus addi _potert.

Defcendit er¬

go«

juxta

humanam _{naturam, qux fbla idonea erat,}

ut virtutem iltam _{aceiperef. Porro Chrirtus}

h. e. _{vivificatus, aut vrtae rertitutus defcen¬}

dit, uti ex effato Petrino _{colligitur, id aucem ,}

ni-fi anima & corpore unitus, facere non _potuit:

ani-ma enim cum fit immortalis& _ipfa

vita, neque

il-Ja

_{tjionciYjbsTfTot,}

_neque

corpus ullo modo fyoitoitq-dici _{porert, nifi}

per fotem anirrtam redditamy

Reaflumta _{itaque anima Chrirtus defcendit.}

\ l.. +■■i * V * ■—M«

Porifm. III. _{Chrifius po/l mortem,}

_fyonoWjSstfy

étnte _{refumflionew, defcendit. Crdo a Pecro in a£li«} bus hisce recenfendis _{obfervatus,immutari non de¬} betcfr

_§.

_II.

_Quemadmodum

ifaque is

amice

Q9& ) 24 (

venit cum adertione hac noftra, ica .tntp ftf&#mus

«adem ratione lixc omnia a Salvatore $aft£lilC«vo fuifle pera&a. De temppris

traäu,

quo in loris

hifce infernalibus commoratus Xic Chriftus, iriulta

quidem

non

fine verifimilitudifte dicuntur

3

Theo-logis

noftratibus;

cum veto

eundem

non

dejtermi--net Scriptura, iatius durimus _{, non} Capere ultra

*(],, _quod

Spiritus

S. revelavjt.

Nullani

prxterea video rationem, cur heic a verbis Petrjnis

recel-ferit _Carpovius

_1.

_{c. pag. 634.}

_contendens,;

defcen-lum bunc farirurn fuiffe

pofi

refurre&ionem ChrK

fliflT

vocem hane fenfu Grammatico

fumamusf-#&

qnte defcenfum hunc habuifle Iocum , fed quae

acceptio Biblica non efi; in

S.

enim literis femper ^onfideratur refurre<äio hxc, uti apud hornines; manifeftata, atgpe ideo.ril

a&us, defcenfum

Chri* fli ad _{inferos, fubfequens- In robuf fuae feilten»}

tise _{allegat quidern Vir Clariflimus}

_verba-Aft.

_Xi

40. occurrencia, quae autem

commode de

uno eo*>

demque

a&q

: .explicantur,

adeo.

ut

ibi

dicatur^

Chrirtum _{perTpfurrcftionem fuam}

_^opfpicuum

_fin

ide fa£tum. Nec fruftra _{urgemusVocabulorum} recepto non temere in

Theoiogicis

efle

receden-dum, prxfertim cum diuturna teftetur experien-tia _{ingentes niotus turbasque in}

_eccleda

_ex

_abufu

terminorum fuiße excitatas.

Porifm. IV. Defcetifus hic ita fuit eomparatuss

ut ad flatum Chri/li _{exaltationis merito referatur.}

De ratione & modo formali _{hujus decenfus pie}

monentMajores "noflri Formula Cöncordise _p.78*.

&3> ) C CSÄa^

nos cum ratione bumarta haud

_aflequi

_{pofie. fta}

cnim in (olida declaratione hac de re

_loquuntu?::

•

quomodo

vtro

Chridus

ni effece/it, non efi , ut

ar-guti* J.ublimibus i_{maginationibus fcruteinur.. Hic} cnim Articulus non _{magis ratione humana cf fenfilms}

comprehendi

poteft,

quam prior, quomodo Chrifiuf ad

■

dextram _{omntpotentis^ virtutis majedatis Dei fit}

'

collocatus: in bis _{e^go^myfleriis fides duntaxat adbi•}

benda _{cfl, Ö verbum Deifirmo adfenju retinendiim}

ed. DuÄu autem _{Scripturae Sacrae in}

genere

af-•firmari

potreff, defcenfum illum faOriimefle nofi

•modo _{pa(fivor fed aftivo, ad modum non}

capti-^vorum, _{fed captiVantisy} non fuccumbetrtium , féd

de _{captivitate dominanter triumphantis herois}

,

ne-qne id in folatium, refpirationem _{& gratiam, fed}

horrorcm & _{ignominiam eorum, qui in inferno} juftas

Ineiant

pcenas-

Quemadmodurn

_praeteréa *a£his hic commemoratur _{poft vivificationem, illa}

•tero, fatetttibus omnibos,ad exaltationem _pertinet,, ita exinde _{fequitur, fubfequentem hunc aftum ad} Chriftum in eodem (tam _{conditutum, applicåri de¬} rbere; Linde etiam ideafn formare licet _Regis, ho •

'flium caftra a fe _{expugriara vibrantisr &}

_vi$£riae

_ftite

trophaea apud eos ftacuentis. Nec _{fcrupulodus ftx} fingula eft inqiiirendum , fed potins literae

inbreren-dum;

_quidque

_{illa credere}

_{jubet, fimplici}

_fide

aflu-•mendum. _{De coeterc, fi quis fpecialiora}

&"

exa&i-ora? quoad _{omnes circurndantias exegerit, illi}

op-ponimus hoc _{Theolog. ctfy'upLft:} Cbrifiiäme mvdefitdC

efit ibi fubfifierey ubi ms jubet & Sauclus