DISSERTATIÖ GR ADUALIS,

Ό JO.

DISSERTATIÖ GR ADUALIS,

DUCTKlN/ίΜ

DE

SS1TATE ^« ÜSU riONUM MORALIBUS

BREVITEK ILLUSTRATURA, Quam ^,

INDULGENTE AMPL1SS. SENAT. PHILOS.

IN RFGIA _ACAOFMIA UPSAT.fF.NSi,

SUB MODERAMINE

FIRl CEL'EBERRI

MAG. LAURENTII

DAHLMAN'

Moral, et Poi.it. PROFESSOR. _Reg. et Ord.

IN AUDIT. GUSTAVIANO DIE IX. TUM!

ANNI MDCCLXIV.

Η. Α. M. S.

CAND1D0 BONORUM SUBJICn EXAMINI

Stipenpiarius. Regius

SVENO ANDR. LINDBERG,

gothoburgensis.

U Ρ S A L I iE.

KÅMNERS PRÄSES

I Sjo och Stapelftaden Uddevalla

ADEL och HÖGAKTAD

Εζ,κ CHRISTIAN

ENGSTRÖM,

Samt

Adla

MARGARETHA

ENGSTRÖM.

FÖDD

BAGGE,

vanligt flora vdlgernlngar fordra en lika tackfamhet

och erkanßa. Eder ömhet, Herr Kämners Trcefes och Gunfliga Fru ^, fur mitt val, kan fa litet tolkas af en fvag och of ormogen tunga ^, fom glömmas af ett tacL·

Jämt hjerta. Som guldets ratta halt profvas genom elden^

har

har edert ^om a hjer telag for mig undergått de prof, fom v/fö, att det dr ädelt och rent ^, och ef ven fä fälfynti men-

Jkligheten, fom de kalla och kärlekslo fa βalar är o allmän¬

na. Inga fårfåk hafva varit nog gällande, at fiälla hinder for Edert ädelmod ^, än mindre at döda Edert ädla tänke·

[ätt, att fkydda en värnlos. Detta leder mitt finne til ^en dnbhel upmärkfamhet. Jag igenkänner och vördar en mild Fårfyn, fom opnat mig ett narmare tilträde till Edra å-

mande Ej ert an, hvilka låga af männifko· kärlek: Jag fin¬

ner min djupa vårdnads jhuld hos Eder, fom utan minfia.

afkorining få jer mig i gr af ven. Jag npoffrar Eder ä nyo

nägra fä blftd^ fom ett ringa vedermäle af den fibrfla och barnfiigafie erkänfia. Denn a hilf ver ännu fiårre, dä jag fär pryda mitt arbete medfEdra kära och värda'namn. Dock fom

all egennytta är vida /kild frän Edra ädla fiälar} ärjag jorfä kr ad, att min tillväxt i dygd och vetenfkap, af Eder

an fes, fom rik belåning får alla Edra välgerningar. Edert efterdåme fkal fielf dana detta hjertat till Guds och män- nifkokärlek, och Eder godhet fkal fledfe muntra min äho-

ga jår de fria konfler och fnilleåfningar.

Skulle ett olyckeligt åde läta mig ofverlefva Eder af gäng ijrän de dådeliga, (hvilken dag vare dock fjerran) ^, fkola mina tårar vitna, hvad jag i Eder förlorat, och min

mun

mun fkd välfigna Eder afka ^, det kava floftet, fom den

enda lemning pä jorden aj upphofvet till aü min lycka.

Men Eder, Mine mer an Huldaß e Föräldrar, fom av.fe dt for nöje, att värda ett Fader-och Moderlöß harn

lika ömt, fom en kär frukt af Edert egit Lif, fkall him-

melen helöna med ett evigt ^nog. Med. aU den vördnad, fom η änfin kan hyfas af ett ömt männifkohjerta, har jag

Eran vara

Adel och högaktad herr kåmners

PhVESIDIS

/ Samt

ÅDLA FRUNS

e tjenare

SVEN ANDERSSON LINDBERG.

ι Ν. yo

i ^ι.

obis de a/u üc neeeffitate> quam ha¬

be π t inmoralihus pr&fumtiones, a-

£taris, id ante omnia incumbs-

•

re videtur negotii, ^ut in veram

pradumtionum inquiramus ^no- tionem, & de genuina ejus defi«

nitione iirrms folliciti, cui dein·

de Fequentia eo melius iuperdrui ^queant. Prxjum-

tionem iraq?-e duce Wolfio deftniendarn exiilimamus

per eollechonem probnbilem rei dubi<e in Cafu ßngulari.

Probabile dicitor, qood habet quidem, fed non fuf-

bcientem fui rationem. Ratio autem potefl ef?e vel propius vel remotius petita; ιende & fequitur', qood probabiKtatis dentur gradus. Quo plures enim vel

ma ores pro re aliqua militant rationes, eo major éfl probabilitatis gradus, quaeque adco admittit nia-

jus & minus. Uc autem gradus dancur in probibi-

A litate,

Y

φ ) ² ( ®

litate, ita etiam in prsefumtione ^, quae eft non nifi colleÖio prcbabiiis rei dubiaz. In jure praefumtio

opponitur prcbationi, in foro autem non nifi res fin-

gulares probantur vcl praefumuntur ^, non res uni·

verfäies, qua occurrunt in difciplinis. Qaod pro- bari pqteft, pro certo habetur, quod vero prafümi·

tur, pro vero habetur, donec contrarium colligere

liceat. Res dnbise in cafu fingulari funt ohje&a ^prae-

fumtionis, & fub rebus etjam comprehendenda funt

fa&a & non fa£ta. Arque hoc- modo eft praefumtio

nonnifi colle&io probabifis, quas quo magis accurate ipfiituitur, eo felicius progredimur in maximo, quo fieri poteft, probabilitatis gradu eruendo, obtincndo.

Atque hinc eil, quod nonnulli J&orum praefumtio«

nem vocent probabilicatcm quandam a\ Nec a men-*

te illorum alienum eil , ut praefumtiones in nun.e·

rum referantur collc&ionum b).

a) Bocbm. in Inirod; in jus Dtp. b) Huber.

T c. V

s·11·

Ne major vel minor vis atque auctontas prx- fumtionibus addatur, quam par fit, obfervatu forfirn dig η um, ilias probe difiinguendgs efie a praqpdiciisr

quae interdum autoritäre, interdum nimia nituntur

fui confidenria. Praqudiciiim enim , ut errori debec

fuam originem, ita nimia formatur praecipitantia, un- de & in concludendi mcdum incidimus maxime fab

lacem _{, atque} adeo. falfi m pro vero quam faepifiime

amplexi, finem haud obtinemus, quem intendimus;

hic autem eil, ut veritatem inveniamus, quae prae-

fum-

® ) 3 ( φ

fumtionis prxcipuus cft fcopus. Atqiic hisce fic

fundamemi loco praefultis, pedem ulterius promove- mus, vifuri, quid com mod i, quid utilitatis habearic

in moralibus prxfumtiones, quaque fe commendent

neceffitatc. Qpod ii autem nobis in hoc, quo cir-

cumfcribimur _, temporis prxcipitio eonftirutis, non liceat _, niii _pér fumma capita cundo , exempiis adhi-

bitis hane rem quam breviffime illuftrare , Tuum e«

xit, L. , quod enixe obfecramus, xqui bonique

confulere.

5. III.

Primum, quod in hac materie enodand.i fs of¬

fert, eil, ^ut in id inquiramos, unde conftet quidprae-

iumendum generacim dc aöionibus aliorum, non at- tentis his ve? illis individualibus circumftantiis _{, qux} Tioftraro fxpe fugere animadverfionem iolent. Jam

vero hx aåiones ^aut officio, qux vocitant perfe&a ^,

aut etjam imperfe&a pro objefto habent. Atquefic

facilc concludere poiTumus, quid de homin'e, de quo nihil fpecialius nobis coniht, ftatuendum fit. Com

enim absque determinata ratione, ^nemo, neqoe de-

terminato malo nec bono afficiendos eft, fequitur,

neminem pofle vel debere prxfumi, quod vél dolo

rvel culpa negligat praefianda cfficia, vel omnibus vel certx cuidarn fpeciei communia, qoae ab ipfo per- fefto jure in republica exiguntur. Negligentia ob¬

ligat vel ad damnnm determinatum refarciendiim pri-

vatis _, vel ad pcenam determinatam reipuhlicx pix-

ftandarn, nulla tamen adeft ratio fingolaris ^v ad hane ftatuendam, unde vel me tacente, fatis apparet, ta-

A ζ lern

S ) ⁴ f ÜP

lem negligentiam non ciTe praefumendam. Verum

enimvero, quum nec determinatum bonurn absque

determinata racione ^, alicuiilacuendum dt, in quo ex|

iftimationem poficam videmus, quam Moraliftec vocant inteniivam, iequitur, neque exiftimarionem intenil-

vam, tamquam determinatum & fingulare bonum ³

Ciliquam ab^que ratione determinata, fhtuendam eflc,

fed cuilibec poiius relinquendam exlfbmationerri iim- plicem, i. e. prsefumtionem, quod officia foa perfe-

£li iuris ac neceflario praeftanda "rite ac debite obfer-

vet. Et hinc veriffimaeft regula iila vulgaris : quili·.

let habetur bonus vir, donee contrarius probet ur. Sed

ab bis generalibus ad magis fpecialia abesmus, opor¬

tet. Scilicec plerisque mortaliuo? evenire fölet, ut facile a recto ac bon ^o quaerendo aberrent; eft enim id, quod nemo non fatebitur, admodum difficiie ^,

quce Vere bona funt , ab i is, quae talia videntur ^,

discernere, moraliumque ilaturam ex pperationibus,

ut cum Grotio loquar, cognofcere, unde & vir ille

Uluftris dixit: punctum in moralibus non inveniri fine ^ti¬

li qua latitudinei quocirca noilra i η te reib, e-a com.pa-

rare ^, qua? inferviant. noftris. defe&ibus fupplendis·»

iublcyjmdis. Quomodq itaque conibtuti in ranta.· c oq-

gerie rerum , a fe invicem tot canjtjsque modis difcre·

pantium, tot difHculcatibus implicitarum, tot vicifS-

tudinibus fubjefhrum nos.geramus, niii in reby^tam

du bi is a c intricatis media inveniamus, qua? no bis in

tama farragine rerum fuccurrant ^, pr^fumdqnfis ni-

mirum, quae viam pandunt veritari obtinendae, ^con-

fcrvandae ? Sublata enim tali pr&fumtione ^, omnis

pro»

m, ) 5 ( Φ

]$pp£mQ<jhim in jur;e. externo certitudo J guod tarnen certum .<sfte raaxime intercH: generis hq-

.mani. Exqmpils, nonnuilis gam infra: adducendis, res jpt nianifeiiior.

> IV.

Modi cujus,cunque juris auf rei aequirenda?, funt

vel originarii vel derivativ^ Ille dominium; in ^res,

tquae ...nullius antea fuere , indicac, hie aucem infert acquifinhnem bonorum ^, quae jam in proprietatem

venere _, qtiortimque dominium ab ^uno in alterum .^oriedis mojjs traasferri. pocefi. Inter nioduni ice-

.rum occop^pdi ieu originariarn afferunt Moralifhe

aeque ac ^qnfuki prajcriptionem. Eß ^autem pr&fcri*

ρ tio adquifiti^pmiiiii ex cmfenju in der e hä tone m .faeiis

^'mtffionis prqßwhfo.· Pradcriptione & ufucapione heic proiniieue upmur , etii minime negamus, i Harum

^di.dinilioneti': cerco. nid fundamento. Sic ipfe Jufti-

piianus r) qrsefcnptionem longj -.temporis, quae diee-

.batur, uiu.^pioni ^χ quiparac. Pnffendorffiius (£) ^ea

frequenter xc^ifpndi folere aiTeric. Rationi prseterea exaQre _congrunm ed, ut, qui proprietatem alicujqs

;rei confecutus efbexeeutionera hübest: adverfus _corq·

petentem?& a£Honem adeerfus detinentern .<?), quia ^, qeod dominio rrieo fbhed, deiendere & vindicare,

tum prtecepds Juris Naturae injnn&nm mihi eil, tum

ex ipfa profluit proprietods idea. Finis auterr^quem

.

Dens Clenientiffimus intendit incrodubbarum propri-

etatuni, certe non is eil j qtiuii cuiiibet prsad*r;et fe*

curoni certumque jas ^pra lu bitti dirigendi ornnis, sc

libertatem negligencer dpna Dei curandi, quiijbet c,

A3 J""' rA'v' rika

@ ) <S ( Φ

/

ί

nim ad rerum ac jurium fuorum vigilantiam cd ob·

ffri&üs , ne (ibi aequc ae aliis-fnferac damnum,qiiod

cvitandum & faUlnSf & aequicatis regnlse iubent. Hinc fequicur neminem debere tacere, ii aliquando in ejus

decrimentum qyis quidquam moliatur; exprefle e- nim vel tacite ^rfenfum & diflenfdm declarare poilu·

mus, inamo, a non fa6h's etiam ed firmus conclu- dendi modus _pro eruenda voluntatis conjedhira, cum modus voluntatis declarandae, dum modo fufficiens, ipfum non variet a£him, teile Wo\fiof). Haec omnia luculentiora evadent, fi iub ^examen vocaverimus u-

fum ac utilitatem eximiam prteicriptionis, Seilicet dum finem totius hujns uni veritreipicimus, re&e o- mnino infertur, res crcatas fub proprietärem hörni·

nis, conftituti orbis domini, vocari ^Me, ideoqué crjam praeferiptionis jus, communis ulttitacis cauifa,

neceiTicate quadam velut introda&um efte, idemqpc

ex äffe legi naturali convenire. Ad praefcriptiöiiém

uti bona fides ante omnia rcquiritur;, ita-, niii juflus

adfit titulus in transferendo dominio, él g. hxreditas, donatio, emtio, venditio &c., tempus cerre longiiH·

mnm& immemoriale ad dominium ftabilieridöm baud

fufficit, quippe quod nullam habeat vim effeäricém, adeoque nec proproprietatem judam red de re pofftt.

Stacuere en im lapfn Jongiifimi temporis, poftefiio·

nem ac dominium etfadere ju dum, idem eflet ac di-

cere, injuriam tempore Jongidimo tolH, ^{cum tarnen}

hoc Vitium, quo longius durat, eo magis augetur,

non vero minuitur injuria, quippe quse repararido

tion continuando dcfinit. Omnia, inquit {jrotius g)>

fieri

χ - " V

ä ;)?£ .·

Jjjijfc in tempore, nihil ^a tempore. Atque hinc ^con·

hat V prasfcriptionem, qua: in iure quoque civili lo·

cum sccepit, propriejn prsefumtione fundari. Ete·

ninj ίϊ quis fciens ^ac volens aliquid in fui praejudici-

um peragi finat, ^cum & poffet & deberet di-ßenfum praebere, numnc sequum fit a filemio praeiumere a- nimum dereknqueodi ? Si bonae fidei poflefior fit, ac

pofilifio nir.atur jufta titulo, quid eft, quod taceat,

iignaquc non edat proteftatfonis? heic locum habet

trimm: qui tacet, confentire videtur. Verum quidem

■eft, metum, deie&um virium ac facultatis in cauffa

eile peile ^, cur fe inrra cancellos fflentii teneat, Ted

ex aliatis haec obje&io cadit. Adhacc _tempus etjam

definire folent leges Civiles, intra quod proteftatio-

ni locus detur

ne ab uno pun&o temporis totum

jus pendeat, pofiefiioque pereat, aequitati enim na- Uir^U convenic, prakertim dum praefumtioni inhae*

rendum, ^ut occafio habeatur plus fimplici vice rem fuam repetendi, fuumque jus vindicandi. Sed,<*uni

neque hoc caiu ad rem fuam attendat, quid aliud reliqui, quam quod fuum ja&are aliisque derelinque·

re ei animus fit ? A non fa£fc> praefumtio au&orita-

tem habet, quia nihil agendo, contra vero tacite fi.

nendo aiios rebus nofiris frui, videmur hoc agere,

ut rem nofiram ejuremus & pernegemus. Hinc ^et- jam./cfT, q.uod leges Civiles di&itent, eum privan-

dui^j efie prpprietatis jure priftinos cui curam rerum

ac jurium iuorum haud gerere lubet.

c) tanz, Di/i. Mor. d) Puffend. L. IV. C. XII.

OCfr< Diff ert. Freeüariff, Dom. Mag Hulthin De Prü¬

fer.

® i 8 C Φ

Jér. inter Gentes. f) 1h inftit. J\ N. ö* G. g) L,

//. C Μ 7 ;

§. V.

Jam devolvimur ad modum^denVativum acqui-

rendi don inii; fcilicet, cum ex ratione conftet, Deum jus'-akquod nobis coneeififlc in res & afåiones, ftmnlqus

pro lubitu!de, illis diίρ oitendpfaculfcaiem; libertärem

ciTi te habe'mus ^- jus noftrtm in alk ^s träfisfereiadi. Äb illo itaque ρυηβο, quo jos transferimus, iricipic jus

åkerins & definic eife promirtentis abitqne in illum»

cui res pr omklä e(T. Atque'hh c fiecfcffano injungi-

tiir prorriittenti-o&ligatia åcméceifiras? promiflum prae-

flaiidi, q η se eo ma·« is locom habet, q'uum _promis-

ium ab akero rité rcöeque acceptatom iir. Teftimo*

niis omnium fere gentium talis corrobofruur obliga¬

tio , quibus nihil unquam antiqnius, prins nihil,

quam datam iequi fidém ^, unde & Grsci & Rorramq Fidem uc Deam coluere. Cicero --feiern dixit generis humani vinculurn. Seneca ßn£lii?jmnm h η man i pe·

fcioris bonum; & Ariftöteles ait: fide fublatajcommer¬

cium tolli, q nod eft i ^{n ter} hom ines. Obligationen!

hanc^ex promitfis oriundam'J:öiRofnani ^ex aquirare

naturali deducimt, quia nihil tarn fidei humanae ^con·

gruum efi\ quam pafta conventa fcrvare. Talis ob·

ligandi ratio ^aeque in pn&is, quse J:fli Rornnni η η da appellantj ac in conrra&ibns, obtiner. Paftum eil duorum, vel plurium, in idem plaéiatm, cönfeftTijs.Trl jure naturae varie dividuntur pa£ta pro ratione ea-

rom rerum _, de quib'ns contrahitur. OfnmV pa£io.

rum genera pertra£fore haud initituti fert ratio,quare

Sc

φ ) 9 r ο

& generaliora quaedam adduxiiTe juvabif, utexinde, quid cornmodi in pa&is adferac praefumtio, videamus.

Sunt itaque vel expreffa, ubi confenfus verbis vel li¬

teris declaratur utriusque ^, vei tacita, ubi voluntas fignis folitis vel a&u aliquo declaratur, unde de vo*

luntate conftet; a&um autefm colligerc licet ex fafto

& aftione perions, hoc modo caupones, nautae, fla- bnlarii, aurigae, qui res vel perfonas receperunt, ta- cite fecuricatem promittunt, atque ex hoc tacico con- Tenfu aftio dc receptis datur. Qui judicem adeunt, prasfumuntur fententi^ ejus contentos eiTc, atque ex hoc pa&o nafcitur aftio judicati. Finis etjam aöio-

nis in tacitis paöis notandus ed, qui enim vulc finem,

neceiTario debet velie media, quae fin i obtinendo in- ferviunt, & ultra finem illum nihil ei in defiderio eil.

Creditor, ex.gr. qui pignns debitori reddit, neceiTa¬

rio remittit f^curitatem hujus a&ionis, cujus ^non alia

ratio dari poted, nec finis alius effe; cum tota & uni-

ca fecuricas creditoris in detenfione pignoris confidac,

non vero remiiTum eapropter exiiiimandum eil de- bitum, quia alia ratio redditionis in promtu efle pot*

eft _; at fi creditor reddit chirographum, neceiTario

vult remictere debicum, quia alia ratio illius atlus da¬

ri nequit, quatenus non reddit cbartam. fed obliga-

tionem , quse in ea continetur. Qui itaque aliquid promifit, omnia ^quoque, quae ad exfecutionem pro- rnifii neceflaria Turn, promififTe praefumitur. Hincille, qui in civitatern Te recipit, leg ^es illius civitatis ieob- fervatururn fore , tacitc promittit. Quod de paftis privatis dicitur, valet etjam de publicis. Uti patri-

B

_moni-

§ί ) ΙΟ ( @

m'onialia regna ex arbicrio regnands, ka illa quac a

populo dependent, ^ex populi feu expreiTa feu ^prae-

fnmta voluntate deferuntur, 8z qoidem ex regula illa J. N". qiiod quilibet dt rernm fuarum moderator &

arbiter. Jam ti ad pnefumtiones heic recurrendum eilet, populus praefurnicur velie id ^, quod maxi me

expedit b), 8z ad iecuritatem publlcam 8z privaiam

maxime conducit, nnde ^nec divl/iones regni adrnitte-

re velie praafumendus eil; populus; hoc enirn tende-

ret in ruinam ac deilruriionem totins ornniurnque partium. Cenieatnr icaqoe regnnm populus voluiiTe relinquere in illa itacu, ubi minimum ex iibereateejus detraheretur, nid expreübs verbis conilet contrarium.

h) ^Gm. L. IL C. VII.

§■ Vi.

Frequenter pacla contra£tibus contrsdidingui fo- Jent; difcrimen vero bocce communicer datuitur^

quod contrarius vocentur illa paQa, quas circa res &

aftiones in commercium venientes verfantur; 8z _qux

circa alia ineuntur conventiones, cornmuni paélorum

vocabulo indgniontur. Sa?pe 8z contrarius 8z paria promifcue adrnittimus. Utrumque mumum confen-

ium mutuaque ofdcia prssitanda poflulat. In utroque

quadrat, quod Pufendorffius habet /') .* ußtatißlmtm eil, inquit, in ρ actis tacitas qnasdam exceptiones cJ

tonditiones ntceßarias jubintelligi, ^a cauflis enim ante»

cedentibus, concomitantibus & lequentibus fupponb

mus vel prasflimimus aliquid in animo pacifcentis 8c

cotitrabentis fuifie, ariuali fenfui, exeeptioni vel con«

ditioni aequipollens* in quad contraä;ibus etjam lo»

cum

@ 3 ¹¹ (

com habet prafumtio, tibi obrervandiim, quodcor^

få η fas heic prå&fqrni neqaeat, niii maniieila appareat ejus, cujus confénfas praefumitur, imliras, per con-

fequens, qiiod ^nemo lacupletior fieri debs-at akerius damno. Obligatio ^> φιχ hinc orkar, ^{non ex} corifen-

iii expreflo vel tacito, fed ^{ex natura a£tus} & negotii

e manat.

i) Pufenl De Off. 11. & C. C. IX. jf. IX.

$. VII.

Inter.focretates, _quae paclis &: contra&ibus con·

ftituuncur, quales flint vel majores vel minores ^, CoJ~

legia feil. & civkates, refertur matrimonium, quodl

eft _{ρ a} cl um mar is Sz fceminre, procreationis, educa-

tionis libetorum & mutui auxilii caufia initum. Sup- ponitur fiåes ab ntroque latere, & requiritur mutuus confenfus contrahentium^ unds or vim obtinet paclk

Praefumitur uterqne , omnia onera conjngalia in fe fufeepifte, ideoenim hi duo pacifcentes coivere in fa¬

miliam, ut mu tu is auxiliis para ti fint ad familiam fu- ilenrandam, ad liberos procreandos &educandos,tam- quanf portiones utriusqoö corporis. Liberi icaque di·

cuncar haeredes, vir nempe uxorem duxit, ut habeat liberos, in qnos jura fua tra£la temporis rransferat.

Naturali enim juri congruum eil, ut foJi liberi fuc-

cedarit patri, qui folummodo in caufia funt, cur vi-

res coadjuiorias vir q orerat in uxore, qure cordi ha¬

bet familiam continuandarn ^, unde Sz illa dicitur Sc familiam incipere & finire, quia patris votum,ut ha«

beat liberos, fuiffs prréfifmitar. Atqae talem fiiccesfio-

nem liberis compefere, indicac S. Paulus k) argumen-

tando

φ ) 12 C^

tando a ίΐΐίο ad haeredem conflitutum, vi fcilicet voti patén«» Etenim

bona derelicla quafi ροίΐ ^mortem cedere occupanti, eo abfurdius eil, ^qua-

temis parentes , fuo labore fuaque induflria illa cqmparåvfcrint, adeoqne,

tat ea alieni juris fen* vellent, nulla datur ratio , cur prsefumainns; fva-

dente itaque omni ratione, more omnmm fere gentium, δζ confeutiente

omni , quantum novimns , Lege Civiii, ea referantur oportet ad eoS ,

quos cariffimos in vita habuere parentes, quales funt commiiniter omnes nobis fangvine quam proxime juncli.

k) Épifl. ad Rom. ^c, VIII: /7»

$. VIII»

Pa£lis bominnm aecedit etjam jusjurandum , quo quis obligatur

verum dicere. Jusjurandum ad inilituta pertinet humana, & illud qui-

dem ob hominum fallendi cupiditntem & mnlitiam» exortumque exinde ab

altera parte metum deceptionis & ditKdentiam inventum eil. In primordiis

Ecclefise Cbriilianae ob candorem & iimplicitatem vits, nullus juramento-

rum erat uius

paullatim illa privato ufu hotninum primum introdiu?a

efie videntur, ut dielis ^majorem facerent fidem ^, usquedum publica air-

£loritate gentium <3ζ imperantium, ob tifum publicum & civilem, yecfcpta fuerint & mandata. Nituntur illa praefumtione, quod homines ad fal-

Lendum proni, jura quidem omnia & officia erga alios ipfamque con- fcientiam, in negotio quocunque fusque deque habere poilint, adeo ta¬

rnen perverise mentis eile vix nequeant , ut vindicla; Divinae fe permit-

tere, poenamque juiliilimi Dei ^, quam in fe provocant, flocci pendere poflent ^, eil quippe illud: aifertio religiofa , qua Deum, tamqtiam te- ilem veritatis diclo rum, <3ζ vindicem mendacii ac perfidise, invocamus.

Proinde juramenta praefumunt perfvafionemr de pratfentia 6c Providentia

Dei, ^metum Divini ntfminis, amorem futune felicitatis , cui hemo,. fi perjurus flat, renuntiat, nec ron convicfionem certam , Deum ilatiin

acceptnre iflam renuntiationem, & infinite laedi, ίΐ quis refpuere dona,

immenfa gratia oblata , audeat ; atque haec eil ratio , cur jurantes ^ve¬

rum diiluros fore prapfumantur.

Pluribws nobile hoc argumentum , labore & indagine digniffi*

mum , perfequi ^, vetat temporis anguilia ^, vetant domeilicae rationes in- geniique tenuitas. Pedem itaque heic figere liceat.

/ s. D. G.