DISSERTATIO GR ADUALIS,

Ό. F.

DISSERTATIO GR ADUALIS,

IN

LECTIONEM

BARCLAJÅNAM

ANIM A D VERSION ES

C RIT IC AS

CONSENSU AMPLISs. FACULT. PHILOSOPH.

IN REGIA ACAD. UPSALIENSI,

MAG. Ρ Ε T _R O EKER MAN,

Eloqv·. PROFESS. Reg. ^et Okd.

PUBLICO EX AMINI SUBM1TTIT

ANDREAS

JURINGIUS,

*

Zacharias Films.

O-GOIIIUS.

IN AUD1T. CAROL. MAJ. D.IX®, _JUNI I

ANNI MDCCLVIII. '

Η. A. M. S.

Ό I SALl/E j Excud. L. M. iriÖJERj Reg, Acad. Rypogr, SISTENS

Quas, PRyESIDE

VIR O CELEBERRIMO

£%&£&% 3%^& &%cP& 3%3%SPP-éP& &%3%éf(lS% 3%3% §Ρ&ψα

^φνφ %(0 V(0¥?t0 C7$5%^ Vtß^&Vlß^tß ΰ($ <3(&%>/$ ^ύΐρ Ο(0β(Ρ %(0f7(ß

D. D.

5· I.

ac memorias do&orum virorum,

^δΐκ^^^™ί ^cum ^e^"n jucundRRrcas, türn civica-

É* Jiteratae rnagnopere eile profuturas,

nemo non lubens _, crediderim, profi- tebitnr; quare fpecimenboc levidenie

a perbrevi Barclaji Biograpbia exoriurus fem. Na-

tus fuft Jobannes Barclajus Α.ϊ58^. d. 28Jan. Ponte-

muÜana, urbeGallias, *) non Aberdonise **), a pa-

tre Vilhelmo ßarclajo ^e Scotia oriundo ^, Juris ad

banc Academiam Lotharingiae Profeilore. Prima

noihi aetas magnam fpem indolis dedit excellentißi-

mae; unde fa&um eft, ut Ordo Jefuitarum, mirabi-

li flagraret cupiditate, eum in Societatem cooptandi

fuam. At _vero, pater illius, Jefuiticis iftis technis

& aucupio mature obviam iturus, in patriam rediit,

quem illuc comitabatur filius Barclajus. Antea ta¬

rnen Duci Lotharingiae Carolo III. dedicaverat

Commentavium in Thebaidem Statii A. 1601 editum.

Ad initiationem vcro Regis Angliie.Jacobi, in lucem prodiit ejus Carmengratulatorium^odemq;anno, nem·

; _pe

*} Joannes itidem a fluvimis vocatus. **) Halluci.

natur itaque Iho.VopeBlount Cenfur.celebr, Auäor.p.gj^

item Auetor de Vit, Barclaji, prtffixa Ar geni di.

(g$3) ) 3 (

I pei6o$, prima pars Euphormionis iJii confecra^a.

Hiice & aliis gratiam apud Regem Jacobum tantam

iniit, ut nihil fere fupra. Attamen effecit ^{amor re¬}

ligion is, ut ad Galliam una cum patre rcverterit Bar- clajus , ibique ^, ad mortem patris commoratus, Lu¬

tetia Pariiiorum matrimonio fibi junxerit Loviiam Debonnaire. interea tarnen fuit ^eo auctore; Series patefacti divinitus parricidii ^, in maximum Regem Re·

gnumque Rritanniae co^itari ξ$ inftruäi, Amitelodami,

iiteris imprefla. Sic Α. 1610 Lond. editi funt duo tractatus , nimirum Apologin Euphormionis, ^a Joh, Barclajo, 8z alter ^a patre de Roteßate Papa, Cete-

rum A. 1612. Pariiis excudebatur Pietas five Pu¬

blica pro Regihus Principtbus Ö privata pro Vilh.

Bar c lajo parente Vindset a , contra Bellarminum ^{; a C}

vero hon Animorum , doobus poftea annis inno-

tuif. Ad hoc tempus five annum 1616, denuo

cx Anglia redux, ^non multo poft Romarn petiit lucique publica* commifit librum hoc titulo: Para- nefis ad Sectarios. Tandem A. 1621 diem obiit fu- premum, cum ejus Argenis, opus ucique comme·

morabile, prelo baud ita pridem fubje61um,omniuni expecUtionem in fe provocaret a).

5. Π.

Barclajum, haud immerito , inter eruditos orbis literati numerandum eiTe ob ingeniique aciem maxim- opere laudandum concedimus. Etenim id fatis confirmanc fcripta varia inventionis, & interdum elo-

A ζ cufio-

a) Bayl. Di&ion. Cvitique. Moyeru jjfan. Nie. Ery.

thrai Pinacoth· part. HL ^α c.

) 4 C

cutionis laude praeclara ^, fententiisque pleniffima, ica quidem, utOrator, Poeta, Satyricus & Policicus,

multorum teftimonio , fuerit feiicifilmus. Audiamus

vero congefta in iiium prsconia. Qui fuerit, ille Bar-

"eiajus, aurea ejus monumenta fatis produnt, Galiia

"pfsedicat, promulgat Ariglia ; Koma eioquitur.

"Etenim habet heroicum Tullii vigorem, laconi-

"Jfmum & politicam Tacici, Livii antiquitatem,flofco·

"los puros Petronii, fåles fabulofos Nafonis, poeti-

•fcam Maronica vix inferiorem b). Vocatur etiam

noder Barclajus, amceniffimi ingenii vir, & omnis

"elegantiae compendium. c) Conringius dicit Barcla-

"ji Argenidem efle bonae frugis, ejnsque Jconem

"Animorum ica elegantem ^, nt <3c åemulandi conatus

"omnibus videatur praereptus d). Addit Bodos

"Barclajumquvenem viginci annorum, fub Euphor-

"mionis nomine, ea prudentia & majedate omnium

"Europae rerumpublicarum vitia Saryrico fale per-

"ftrinxiffe

_ut univerfum orbem in duporem dede-

rit. e). Ad laudes Barclajanas id accedat, quod Car¬

dinal. Richelieu, prsegrande lumen illud & decus ^to-

tius Galliae, quam faepiffime Barclaji Argenidem le- ftitaric, do&rinas inde, atque exempla ^, regiminis fui, haudurus. Sic Leibnitium, tantum eruditoruni

chori ante%nanum,referunt inÅrgenide pervolutan-

da magnam setads parfem, immo ultimam vitae con-

fumdtie horulam. Sit denique, omnium indar, e-

pitaphium Grotianurm Gen-

b) Vit. Barclaji Areenidi pr#fixa, r) Förfin* ad Lib. 2.

Tat* Annal d) De Civ. prud. c. 14. e) And, Bof. Introd. in

not. nrumps c. Si Sefi, 10.

£353? ) 5 C SÄU

Gente Caledonius, Gallus natalibus, hic eft

Romarn Romano etui docet ^ore loqui, ML

Sed _quam diverfa funt erudirorum judicia? aliis

cum viia fucre fcripta Barclajana elegantifiima, alio-

rum graviffimasevitare non potuerunt animadverfio-

nes. AdeftMorhofiusitalcribens: Erecentioribusha-16

bemus Barclajum in Argenide fuaargutum;fed fingit"

interdum, pro arbirrio, fibi loquendi modos, qui"

Latinitatem corrumpuntjQ. Hinc non modo eum"

vocat affe&atorem in Jingva Latina g)> fed adjun-"

gere hand veretur, eos plane ineptire, qni in epi"

Solis Barclajum imitantur. Nemoenim magis dis*Ci

cedit aftilo epiftolari, quam ille, quia i. non tenui"

dicendi _genere utitur, 2. totus formulis poeticis ica-"

tet, nec 3. eundem dicendi tenorem obfervat h).a

Alibi ita pergit: Phrafes apud Barclajum multie funtt£

confitbe, mctaphoraeaudaces, iermo poeticus, et-"

ii ingenioius. Pius quidem illi licuit ob argutum"

fcriptionis genns, quod poeticum eft: ita tarnen"

fcribere debuiflet, ut a di&ionis puritate non abi-'c

ret , quemadmodum in ejus phrafi multi"

deprehenduntur Gallicifmi, cum magna fit illi fin-"

gend® phrafeologise licentia. /).Sic ^a Scioppio accu-"

fatur Barclajus obfcuriratis, & qui faspe ne ipfe, quid"

fcriberetj videtur percepifie A), Etenim nova ac"

nullo /) Tracl. de ar gut. dich ρ. jj. g) Lib. de legendis

Au&or. p.6j. h) Lib.de rcttione confcyibendarum epißo-

lar. p. ny. i) Lib. de pura dicl. p. pj% ξί ij8% A) Rhe-

tor. Ö or it. Sciop.p· 2. de obj ouritate.

) 6 ( &239

"nullo au&ore difta, volumen hand pufillum exple-

"verintiquoniam icilicet,experimentu iam capto,itul-

"torum plena efle omnia didicerat, quibus fe Latini-

"tatis au&orem efie, quam a vetenhus quicquam di-

"fcere multo gloriofius ducebat /). item: Joh.Barcla-

"ji diclio (ejus qui hodie quoddam quafi juventutis

"cymbalum eilj _arguto & venulto hominis ingenio

"plus, quam Latinitatis genere commendanda, ^cu- pic enim obfcuritatem, Barbarifmum, Solceciimum,

"Neoterifmos innumeros ni). Baillet, hoc modo,de

Bilo Barclajano ligaro loquitur :

''Quelques Critiques difent, que comme il s'efl:

"voulu propofer Petrone pour modele dans fön Ar-

"genis, il ^a taché aufli de 1'imirer dans fes _vers, mais

"que bien qu' il ^en aic pris le tour afles heurefement,

"il ne la pourtant pu tellement fvivre par tout, qu'il

"ny a t aufli melé quelque chofe de i'air qu' il avoit

"contraöté de Lucain & meme d'Apulée. Mais d'ail-

"leurs il ny efl _p3s moins fertile ^en invention _que

"dans fon Argenis, il trouve peutétre moins d'agre-

"ment que dans fa profe η).

Borrichius teftatur, quod fit, _{quanquam rari-} 4<us, ubi in quantitatemfyllabarum, inque di&ionis

"Latinas munditiem impingat Barelajus o). InScalige-

"ranis hocce legitur: Gallus quidam Satyricon ad Pe-

"tronii imitationem compofuic; plures illi errores in-

"iUnc.Ira veroWolliusCaflellio omnem movit lapidem,

"ut fophiiticam illam ^ae calamiflratam, quae tota ad

pompam

/) Jt.p.zo. ni) Sciop.Exerc. Rhet, _p.30, n) Ju-

gement fur ks Poet. o) De Poet, _p. /yy.

«jp ) ι (

pompam & oftentationem comparata eft, eleganti-"

am procul ^a fua veriione faceflere juberet. Cujus·1'

modi καλλωπισμό v cummeretricio fuco haudtemere'*

comparandum, infeliciter adfe&a vit Barcia jus, pue-"

ris idcirco rninime legendus, qui nondum asre la "

vantur ρ). Nec diilentic Weber: fein ftilus iit nicht"

gar zu rein, dabey hochtrabend, und gar zu ernft-"

haft q). Tandem agmen claudat Reverendiffimus Epifcopus Do&or Rydelius : iilis ignorantke dofto-

ribus nonerit credendum, qui au&ores funt,ut, fpre-"

tis abje&isque Cornelio, Cseiare, Cicerone, velCur·"

tii pompam, vel Barclaji licentiam,vel Val.Maximi"

obfeuritatem, vel Apuleji barbaros flores quis imi-"

tetur* Sic ex allatis conftabit de Barclajo locum ob-

tinere iilud πολνΒ-ρύλλητον*. laudatur ab bis> culpatur

ab iüis, Quo jure id in utramque partem hat, proxi*

mum nunc eil, ^nc difquiramus, omne ftudium par¬

tium ^tarn abhorrentes, quam qui maxime.

IV.

Pro viribus jam demonftrare conabimur, ^cen- fores, an cavillatores, Barclaji, ratione puritatis lin-

gvae, non malam egifie cauflam. Nempe innumera

prope inveniuntur,velin Barclaji Argenide, barbara&

ab ipfo fifta, imo poética. V. G. OBuennis in dedic.

ad Reg. Ludovic. XIII, Edit* Lugd. Bat. ex officina

Hackiana. Jocoßtas p. 632. Contaminatrix p. 3^0*

Ondequaque. ρ. 112. Undiquaque. p. 247. Multoties. p.

181. Recomponere p. 554.188* Nuüibi in dedic. Conci-

vif.

p) Diff, de ^eo, quod pulcrum eß in verßoneSac.

Cod. Caßclltonis. q) Inirod, ad Latinit, p, 63j.

) 8 (

vis. p. 355· Exermis. p. 354. an, an9 p. 3.

lncevtitit-

do. p. 377. 382· higratitudo. ^p. 3g0· 600. Rigiditas. p:

270. Seorftm. p* 2-83. Magnates. p, 173. 2V/^/e 26g.

Infincerus, _p. 283. Nontemnendus. p, 264» Indeleflatus.

ρ. 389, Ilicet pro illico. p. 128. Utribi p. 89. Indona-

tus. p. 212. Obnoxie. p. 352. Ad phrafes vero, qua«

litercunque cxaminandas, nos convertimus:

gratiam. p. 229. A/Vtf* ρ. 247, Accidit, quod. p.

578. //2 totum a te aheo. p. 64. Adhuc _pejor. p. 387.

Recipi in navilms. p. 555. Iniquität prolixa. p. 358.

Diu eft, quod. p. 324. Impeditus frondibus _caput*

625. Maturare hymerueos, ρ. 348. Dignari fpefla-

culuw. p. 371. Cacumina fe venientibus _{aperuere. p.}

618· Di [fit ^te _{gentes, p4 285.} V ergit aå furorem, p.

247. Si in conßlia. 289. Excidere a p. 622. Stare in quem. 568. Veffime eß mihi♦ ρ. 375. Exfpeflat Jcribe-

re. p. 392. Colloqui cui. p. 615. Manibus plaufis. p.219.

Juxta J editionen, p. 568. lies in anxio fit te. p. 391. Efje

in rarifimis. _p. 566. Amat circumvebi. _{p. 218·} Capax abfordere, ρ. 377, Stolam extrem am ofculis ßr inger e. p.

.565·

Stringeve auäoritatis fu£ arma, pro modeftiilimo

illo Ciceronis, interponere fuam au&oritatem. Haud

mora, pro ftacim & nulla interje&a ^mora. Enata-

re ex pueritia ad firmiorem etat em; tumida fatis meta-

phora, pro ad maturiores ^annos pervenire. Svavio·

rum Mu(ar um mixtura, quod quidenn, o pina mur,' ^ne¬

mo dixit, pro confvetudine, coniun&ione, cona-

mercio. Prolixe fibi timere^ more GeiJiano, pro ve¬

hementer, valde, male, _{magnopere. Gratias age-}

re

8*3 ) 9 C

rf alicujus rei, pro ex, de, in, ^propter. A t (Tne con-

fenfu melioris Latii. Analogiam videtur iecutus Bar- clajus; nam dicimus, facere gratiam alicujus rei ali·

cui, pro remitiere aliquid. Immolare ali quem ftio

dolor i, pro interficere eum, qui fibi dolorem adtulit.

Su[ritare focum, per metonymiam fat duram, pro fufcitare ignem, quod Ovidii eft & Virgilii. Marcere

admirationty de re fubita, pro obftupefcere. Pretio-

fumjunus exfpirantis dignitatis, aut poetice, aut i a profa fatis tumide. Perplexe cunttari, pro callide,

nefcimus, an dicatur. Perplexe enim apud Terem

tium &Livium,iemper verbis loqui & agere accom- modatur, in quibus aliquod a&ivum occurrit. Com-

municar e ali quid alicui. Ire in mare. Jimotum ^DEorum

furoribus caput. Allidere in faxo, pro allidere iaxo,

ad faxum, a&ive; Cicero & alii tantummodo paifi.

ve. Rem in melius explicare: deceptus Barclajus, ^aut

ab illo, in pejus ruere, analogico, ^{aut a} Servio in Eclog. IX. 6. Virg. dum habet: Mala mutantur in

melius. Egredi limen, pro ex, extra, aut fine prae-

pof.in Ablat. fed maluit fequi exempla Taciti & ΡIi-

n»ii, qui amant Accuf» Lympbare animos, quod Sta-

tianum ett, ^pro in furorem impellerc. Intima vettt- (las, pro extrema, ultima, cum incimus tarnen vix

de tempore dicatur. [facere in comportatum (lrament

Bne au&oritate, pro Ablat. omniumexufu, qui aliquod in Latinis nomen habent. Molliores & af- fedatae locutiones, in operibus Barclajanis, una cum

fententiis obfcuris,multae dantur. Fixis fic inutilibus

B oculis,

) ίο (

cculit, äulcißtmo errore languefcere\ ßtu iocorum fa-

tro borrore guaviffimi terroris pietatem Jubjicere _incogi-

tanti i genium domus alicuyus intenßori äffecd u fufpicere;

fua alacritate diff lindere fpiri t um infe intuentes ^; alicui

juo Janguinentborem facere. Magnus iüe numerus

epithétorum, (ine guihi &accuratione adhibitorum,

quem frequentat Barclajus, ftilum ejus certe non

commendat. Verbi gratia : cum vetulam fuis depin-

gere vujt coloribus, ^onus, inquit, decrepito J'qualo-

re inculta. Quis autem ignorat, hoc verbum tan-

tum de perfonis niurpari? Decrepita anus, decrepi-

tus fenex, apud Ciceronem & Terentium leguntur.

Facile itaque eil intelle&u, quam male inter fe con-

veniatr, decrepi tus Scfqualor r), Meteora ianc faepiiH-

me adfert,uti : novogratulantiumclamore ptenus aer\ge- mitihus cqelum implere; praeter volantes aliquot aves, inter- tepto darum officio, exanimavit. Nullum aucupF

um felicius & rarius audivimus _{, nec} magis hyper-

bolicum. Ejusmodi autem fi&iones funt,ut commu-

ni ienfui repugnantes,perabfurdae atque fimiles fi&io-

ni apud Taßum inHierof: liberata, _poemate Italico,

qua pingit Plutonem cornibus ^tam eminentibus, ut

iummes montes vincercnt, qui tamquam humifes

videbantur coiliculi, (urgente Plutonecornuto; qui

tarnen in Fabulis nulla cornua habuiffe dicitur, multo minus adeo eminentia. Aliud etiam _exem·

plum, quod impium quodammodo, (altem profa-

num: fata ipfa fclicitatis partem, in quam produäi eflis , Deos celanty ne tili vobis invideant. Certe ηu-i

ρtia?,

f) Baumeift. Exercit. Acaä>x$ Scholaß. p. 112.

mm ) ^« (

ptise, ut verbo heic utar Terentiano, non cohaj-

rent, Deos futurornm ignaros praedicare. Sed nec

praeterirc convenit exordium Argenidis, plus quam tumidum & contra regulas Romanas, ^ne dicam icri- ptorum in genere. Cfr. Hor. Art Poet., ubi de Cycli-

co ill o fcriptore loquitur & habet : quid tant o jer et hic fromijjor hiatul mox fequitur filvae deicriptio,

Curtiana ^vere & poecica. Rideret, optimus dicendi magi(kr,TulIius tam vanas, ambiguas ejusmodi &

obicuras locutiones, (i ab inferis rediret 5. V.

Reftat jam, ut juRum fcriptis Barclaianis, ratione lingvse puritacis, Ratuamus prctium. Sed hoc _opus,

hiclabor. Ex praecedenri §. R concludcre fas eR, for- fan iljudMartialis heic adplicari poRet:

Sunt bona, funt quxdam medioCria\ funt mala flura,

Qu £ le ξΐί b ic: - L. i. epig. 16.

At hoc magis re&sdixeris, quam moderte. Neque eR, quod objiciatur neminem poRe certo judicare

deftilo Barclajano in genere, nam plurima allata ex-

empla decerpta funt ^ex fola Argenide. Fatea-

mur idem *, is vero Iiber inter _opera Barclajiana eft.

optimus: unde Jan. Nie. Erythrseus: ingeniifcecun·

ditate peperit egregium illud opus, Argenida no-4' mine, quod&argumenti novitate& verborum fplen-"

dore, ^ac rerum varietate, tantum eommendationis"

habuit, ut mulierum etjam, quae illud miris in cce-iC lum laudibus efferre audiebant, ad cognofcendum,"

quid illud aRerret, Rudia commoverit; adeo ut quh,c dam, quo animum illis expleret, in Italicum fermo-"

nem illud converterit r). Quare nihil tobRat, quo minus

r) Piuacotb. III, p. 77.

) 12 C

minus'de Barclaji i'criptis inde Judicium feramus. Sic

ad alteram objettionem refpondere liceat ^, qua di-

cere quispiam poteft, non intercile, ut ornnia & minima

obelo perftringantur: exiftimamus vero, ii no men & o-

ir enOratoris quidamvelit mereri, eum tunc munditiem

quam maxime fttli, vel lingvae, Latialis, obiervare debere;

Noftra quidem iententia de Latinitate Barclaji hifce aperta evadit, quod numquam fit imitanda Nempe quae Cicero,

"puroque iimillimus amni, Livius, tum alii primae notae

"icriptoresextulerunt, ea, ut nimis vulgaria & antepedes

"jacentia ac protrita plurimi contemnunt, nova conie-

a<H:antur» Barclaji Argenis & ejusdem Euphormio, au-

"dacibus ejusmodi locutionibus redundant, quas ali-

"quando, qua ratione defendas, fubdubites. Ergo optima

"quaequein icriptoribus imitationeproponenda reiuur. /)

"At Meteora, tanquam fublimia plerique jam captant, vi-

"detur id omne fubltme, quod eftinfolens, rarum, atquc

"extraordinarium. His iordent omnia verba, omnes lo-

*{quendi formulae vulgares &coniuetae.Cum legunt fcripto-

"res, eatantumobiervant, quaeraro> aut, ut loqui jam

"mos ed, rarenter occurrunt. Fallidiunt fere Ciceronem,

"Csefarem, Cornelium Nepotem, Terentium, nihil

"in eorum libris eft, quodexcerpas. Quanto his Barclajus

"iublimior? Quantus ex hocauAore colligi poteil rariflima-

"rum vocum,phrafium, ut loquuntur, formuIarum,ienten-

"tiarum,troporum, figurarum thefaurus /)? Sed,ab harum figurarum & verborum temeritate ii difceiTeris,jurc contcn- dimus, Barclajum in multis eiTe & fuiiTcfcriptorem haud

incelebrem, ita tarnen, ut de eo haecce monenda fubadfpe-

dlum proferre non vereamur, At, ut hifce conatibus C. JL.

faveas,&optamus & iperamus.

SOLI DEO GLORIA.

s) Boqifl. Balbin. Verißmil. in Not. ad ^c. III. p. 20·

t) Wer en f elf. Di ff· de Meteorit Orationis ^ρ. 2g 7.