Bibliotheca critica historicorum Sueciae cujus partem primam cons. ampl. fac. phil. Ups. præside doct. Erico M. Fant ... p. p. Olavus E. Rogberg. Smolandus. In auditorio Gustav. d. XXI Maji MDCCCVIII. H. a. m. s.

C U J U S P A R T E M P R I M A M

C O N S .

A M P L .

P H I L . U P S .

P R Æ S I D E

DOCT. ERICOM.FANT,

H I S T . P R O F . R E G . E T O R D . S O C . R E G . S C I E N T . U P S . E T AC A D . R E G . L I T T . H U M . H I S T . E T A N T I Q U I T . S T OC K H . M E M B R O ,

P. P.

O L A V U S E. R O G B E R G .

S M O L A N D U S .

I N A U D I T O R I O G U S T A V . D. X X I MA J I MDCCCVI I Ï .

H . A. M . S .

U P S A L I Æ , T Y P I S E D M A N N I A N I S .

»

P L U R I M U M R E V E R E N D O A T Q U E P R Æ C L A R I S S I MO D O M I N O

CHRISTOPH. HASSELGREN

E C C L E S I A R U M D A N N V I K E T S I K L A P A S T O R I M E R I T I S S I M O ,

F A U T O R I O P T I M O * ,

Ut publicum aliquod grati ac venerabundi animi remaneret indicium, has paginas sacratas,

d e b u i t , v o l u i t O L A V U S E . R O G B E R G .

i K O N G L . m a j:t s o c h r i k e t s k a m m a r R Å T T ,

vÅlÅd l e h e r r

P E H R H E L L S T

O C H

D E S S F R U

EBBA CHRIST . ^HELLSTRAND ,

f ô d d

LINDAHL.

Tacksamheten bjöd mig teckna Edra Namn på detta blad till bevis af den högacktning> hvarmed jag har den aran vara

Eder

ö d m j u k a s t e tjc a a r e OLOF E. R O G B E R G .

a n t e n. C. a n. 4 0 0 . P y t h e a s M a s s i l i e n s i s ap.

Strabonem G e o g r . Lib. 2. 4. Plinium Hifi. N a t . L . 2: 75.

L . 4 : 16. 6: 34. 37: 2. Cuir» v e r o Pythcar diftantiam T h u ­ l e s , a p a r t e A n g l i æ ad S e p t e n t r i o n e m m a x i m e v e r- g e n t e , ad V I d i e r u m i ter d e t e r m i n a t ; facile p a t e t , illum h o c n o m i n e infulas S h e t l a n d i c a s indicare.

L o n g i s f i m u m di em q u i d e m X X I V h o r a r u m fac i t, q u o d in h a s infulas n o n q u a d r a t , led o m n i a , in t a m v e t u f t i s n a r r a t i o n i b u s , vi x c o h æ r e r e p o s l u n t . S u p r a T h u l e f i t um e r a t m a r e C r o n i u m feu c o n g e l a t u m , q u o d e ti am M a r i m o r u l a feu M o r t u u i n a p p e l l a b a t u r , i n q u o f u n g u s ille m a r i n u s o c c u r r e b a t . G u t t o n e S , j a m G u d d a i , ad f inum m a r i s i n c o l e b a n t ; M o n t o n o - m o n , F i c h t e s V o r g e b i r g e , j a m F r i f c h e vel K u r i f c h e Ha f. I n d e diei i ti n er e fita e r a t infula A b a l u s , v e l B d r i a , j a m W i t t l a n d , vel W e i s l a n d in infula S a m - l a n d i a , a B a l t o s , Al b us . E i i d a n u s eft f luvi us R a - d a u n in B or u s fl a .

a n n o Chri fl i ^90. C o r n e l i u s T a c i t u s d e m o r i b u s G e r m a n o r u m c. 4 4. 45. 46. N e f c i o , a n n o n hic a u ­ c t o r o r i gi n e m f uam r e f e r a t M o n a f t e r i o Cor bejenf i in W e f t p h a l i a , e x q u o p r od i i t A nsgarhis, p r i m u s S e -

A p t e n -

p t e n t r i o n i s A p o f t o l u s initio Seculi I X. Ibi enim i n­

v e n du s eft uniens» q u e m h a b e m u s , c o d e x ejus «na n u fer iptus. Q u æ de G e r m a n i s luis h a b e t , in S u e - c o - u m l la tui n q u a d r a n t S e c X I ; q u æ v e r o de Sue- cis a d f e r t , m i n i m e c o h æ e n t c u m m o n u m e n t i s p a ­ ti iis e x hoc t e m p o r e refiduis. In fidem h u j u s ad- 1'ertionis a d f e r a m u s , q u æ de G e r m a n i s a d f e r t Cap.

3. Carmina antiqua unum apud illos mcmoriœ et annalium genus. Illorum relatum Barditum vocant. N o t u m e(l S k a l d o s a Ca le do ni is Bardos appellari. Cap. 4. Rutiler comœ, ccrrulei oculi a p u d m a j o r e s n o f t r o s pu lchr itudi­

n i s loco h a b e b a n t u r . Ca p. 6. I p f o r u m voc abu lo Frameæ , h a f t æ g e n u s , G e r m a n i s a d h u c P friem . Cen­

teni ex fn g u lis pagis f u n t , id que ipfum inter fuos vocan­

tur. I n d e S u e c o r u m H u n d a r i , H a r a d , a H æ r , c e n ­ t u m . Ca p .

N e c d i e r u m n u m e i u m , u t n o s , led noiïfium c o m p u t a n t . N a tt och Sr a d h u c in l e gi bu s no*

fir is f r e q u e n t e r occur» it. Nihil publicce re i, niß ar­

mati , a g u n t; ß n placuit, frameas concutiunt. I dem m o s a p u d Sturlefonium d e comitiis Olavi SkStkonung. Cap.

13. I n concilio vel principum aliquis, vel p a ter, vel pro­

pinquus fcuto frameaque juvenem ornant. Hcec apud illos toga. Hic primus jnventee honos rejjpondet m o r i majo ­ r u m n o f b a t i u m Gdra varaktig. Cap. tç. Venatibus et otio dediti agrorum curam fem inis relinquunt. S*c e t ia m in S a g i s lsl andiei s d e p i n g u n t u r v e t e r e s S e p t e n t r i o ­ na le s. Ca p. 18 Dotem uon uxor marito, fed uxori ma­

ritus adfert. N o f t r u m Morgongiï'va. Ca p. 19 Adulte­

ram maritus per omnem vicum verbere agit. In legi bus a n t i q u i s bara ßadfens fienar. Cap. n t. L u itu r homici­

dium certo armentorum et pecorum numero recipitque Jatis- faSlionem univerfa domus. P « e t i u m homicidii f ec un­

d u m ocoifi d i g n i t a t e m n o f t i i s in l e g i b u s antiquis

diver--

o

d i v e r f e d efi ni tur . Cap. 23. Potui humor ex nrdeo feu fru m e n to , in qiiandam fnmlit\idine.in vini corruptu?. N o f t r a cerevifia. Ca p. 25. Liberti in iis gentibus , qvæ regnantur, adfcendunt et f up er ingenuos et fuper nobiles. Si c h o d i e r ­ n a n o f t r a nobilitas a nti quis f er vi s o i i g i n e m f u a m a c c e p t a m r ef ert . Cap. 27. Corpora cremantur, n o t a m a j o r u m n o l l r o ^ u m c o n f u e t u d i n e in aetate BrdnneSl- der. C a p . 40. Herthnm, id e f t , t e r r a m m a t r e m c o ­ l u n t , G e r m . E r d , S u e t . J o rd . Ca p. 45. Glefvm v o ­ c a n t Si ic ci nu ni A e f t y i , i nde G las, Infulae Glesfariœt G l y fisvali.

3. S e c n l o poft nat. C h r . I V: to U l p h i l a s , G o t h o r u m in M o e f i a E p i l c o p u s .

E o p r et i of iu s eft h o c l i n g u æ G o t h o r u m e x t r a p a t r i a m m o n u m e n t u m , qu o d a n ti q u i s f i m u s ejus c o ­ d e x a p u d n os f e r v a t u r & l i t t e r a r u m f o r m a fingula- r i s in fuo g e n e r e eft & i di omat e p r o x i m e ad G e r ­ m a n i c a m , t u m in m u l t i s ad n o f t r a m l i n g ua m a c c e ­ d a t ; pl ur ima v e r o fitnul h a b e a t v o c a b u l a , q u æ ad n e u t r a m r ev oc a ri p o s f u n t . Id quod e x a d j u n c t o f p e c i m i n e , quod e x p r i m o t a n t u m h uj u s f r a g m e n t i , q u o d f u p er e ft , c apit e p e t i t u m e f t , c la riu s conftabit.

M i r u m a u t e m videri p o t e r i t , in a nt iq ua M o e f i a , c u j u s E p i fc o pu s e r a t U lphilas, & q u æ hodiei n æ M o l d a v i æ & W a l a c h i æ r e f p o n d e t , h u j u s l in g u æ n e c v o l a m , n e c veftigia f u p er e sf e. Lat iali e n i m &

W a l a c h i c o f e r m o n e u t u p t u r incol æ e j u s hodi er ni . A d l it te r as quod a t t i n e t , p l e r æ q u e a G r æ c i s p e t i t æ f u n t , v alor e i n t e r d u m m u t a t o , ita u t e x . gr . ' F no- f t r o th , r e f p o n d e a t , O e x p r i m a t h , ^ 0, / , con- fpirans & figura & fono cum R uua p . Quae lit-

A 2 teras

t e r a s UlphilanaS a c c u r a ti s fi me depi ct as fiflit T a b u - la III in A n a l e c t i s Ulphilanis nobil. Ihre p. 3 4 , fi- iuul p a ra l le l is mu m, e a r u m curn E b v æ i s , G r æ c i s , Ru s fi ci s & A n g l o S a c h f o n i c i s e x h i b e n s , e x q u o c o n f l a t , p r o x i m e ad G r æ c o r u m A l p h a b e t u m , M o e f o G o t h i ­ c u m a c c ed e re .

M a t t h . V : 15. Lukarnastathin — L u c e r n a . K a zn i — d o m u s . U n d e ? 16. Gusaj — G e f e h e n .

Huujaina H ö j a , u p p h ö j a . 17. Knam — K o m m a .

V'itoth — L e x . U n d e ? Usfuljan — Uppf yl la . 18. Quitha — quå da , f åga .

Å irtha — E r d , j ord.

Gavairthith —« g e w e r d e n . 19. Sau — S o , fom.

Minmflono — IVlinfta.

Laisfai — Låf a , låra.

Haituda — H e t a , kallas.

Tanjith — T h u n . ai . M aurthrjaif — M ô r d a . 23. Bair air — B ira.

Hunslustadai — H u s l , E u e h a r r f t i a , in L e g g . V e f l r o G o t h .

24. A tgaggandf å t e r g å e n d e . 25. Sprauto — I n a r t , u n d e ?

Kar kar a — C a r e e r .

2 6 . Us gag gis — A u s g e h e n , u t g å.

Usgibis — A n s g e b e n , iitgifva.

Kir to — S k å r f , U n d e ? 27. H or inos — H o r a .

29. Leih

29 Leik — L i k , L e k a m e n .

31. Affiasfais bokos — S k i lj o b^ e f, cc ⁷ io^o 67 t s , A ^ ftåelfe bok.

32. Quen, K o n n , H u f t r u , Q u i n n a . Kalkinasfaus — Hor . U n d e ? 33. Fnrsunrais — F o r l v å r a .

Aithaus — E d .

3. A n n o Chi ift i 513.

H i l t o r i a G o t h i c a . H æ c p e r d i t a e l t j led c o m p e n d i u m e jus filtit

4, A n n o 552.

feu

E p i f c o p u s R a - v e n n e n l i s in Italia.

H i e a u & o r , c o r r u p t i s f i m e & f cr iptus & e d i t u s , i l l o r u m l ömni is i n f e r v i i t , qui G o t h o s e p a t r i a n o l t r a e g r e s f o s f t a t u e r u n t l o c a q u e , ab illo m e m o r a t a , p e r c r i n e s in S v i o G o t h i a m t r a x e r u n t . C o m m u n e m G o ­ t h o r u m e x t e r o r u m c u m n ol tr is m a j o r i b u s , Odino d u ­ c e h a s o r a s o c c u p a n t i b u s , l u i s f e o r i g i n e m e x i l t i m a m u s , e x S c h y t i a m a g n a feu T a t a r i a , no n v e r o illos h o r u m fuisfe p r o p ag i n es . Scilicet p r i m i Su e ci sr n n o l t r a e x m e n t e i nc ol u er e L a p p o n e s , quo* u m lin guae in n o ­ m i n i b us l o c o r u m veftigia a d h u c f u p e r f u n t ; h o s in i nh os pi t a t e s q u a p r o p u l f a v e r e G o t h i , r e l i g i o n e m , m o r e s , l i ngu am m u t a n t e s . N o n v e r o h æ c , quali j a m u t i m u r , u n i u s fo nt is eft. N o n n u l l a v o c a b u l a

c u m G e r m a n i s c o m m u n i a f u n L videlice t Felder, M o­

der, B roder, Sy fl er, Son, D otter, Sol, M ³ ne, Himmel.

A l i a in G e r m a n i c a lingua f ruf tr a q u æ r u n t u r , u t Quin- n a , G e r m W e ib , A n g l W i f e , Da ni ce Kone & in A u g l o r u m Que/n l u p e r l t e s . SrnSr, G e r m . Butter, in B . i t a u n i c a & Celtica Dialeéti s r e p e i i t u r . Fleisch G * ri n.

S v e -

S v e t i c e K ö tt, in D a n i c a t a n t u m lingv.a o cc ur ri t.

K n if, G e r m . 31 e.rfery G a l h , A n g l i & B a t a v i h a be n t.

Sked, G e r m . Löffel, a pu d I s la n do s folos f upereft . T r ä , G e r m . H o lz, Baum a p u d I sl a n d o s fupereO: & B a t a ­ v o s . J ö r n , G e r m . E ifen, A ng l . Iron adeft e t i a m in l in gu a l slandica. H a ß , G e r m . P fe r d , a p u d I s l an d os ufu v e n i t & D a n o s . F å r , G e r m . Schaaf, a p u d folos D a n o s . • £/*/, G e r m . Feuery e a d e m r at i on e. H æ c m o n f t r a n t , a pud h o s c o m m u n i s ori gi ni s p o p u l o s , alia v o c a b u l a c o n f e r v a t a f u i s f e , alia p e r i i s f e , f r u f t r a q n e a g e ­ r e , q ui o m n i a ab u n a d e r i v a t a v o l u n t f ca t ur ig in e.

4. A n . C h r . 774. P a u l u s

de gefiis Longo­

bardorum.

C u m hic ad Odinum f u æ g e n t i s o r i g i n e m r e f e ­ r a t , e t i a m i n t e r f o n te s hi ft ori æ n o l b æ n u m e r a r i Folet. Q u o j u r e n o n dispicio. C e r t e f ab u lo f is f mm s e f t , & fi vel m a x i m e , q u a e d e IVodan & Fria h a b e t , ad S u i o G o t h o r u m a n ti q u a N u m i n a r e v o c a v e r i s , h a u d m u l t u m lucis i nde Hi ftor ia p a t r i a . f o e n e r a t u r .

5. A . C. 888*

V ita A iugarii,

Hi f tor ia pr imi in S e p t e n t r i o n e Ch ri ft ia ni sm i h o c f u n d a m e n t o ni ti tur. S e d v e r e o r , ne fit l u b r i ­

c u m & c o n t r o v e r f î æ A r c h i E p i f c o p o r u m B r e m e n f l s

& L u n d e n f i s de p r i m a t u o r i gi n e m fuain a c c e p t a m r e f e r a t . S u n t e n im n o n n u l l a , q u æ fidem ejus fu*

f p ec t am faciant. P . 18* editionis Ô r n h i e l m i a n æ ad

Scholam mi/erat. P. 20. in vefte Serica. I n e a d e m pag.

ignem purgatorium , d e q u o do< 5 M n a S e c . X I I n o n an- t iqui o . P. 26. Jltagifler Scholae & Oratorium S. J o ­ hannis B aptißœ. P . 32. Abbas M onafltrïi. P. 36. D o ­ mus Procurator. P. 38. pueros quœrere, quos emerent.

P . 40. fe raderet. P. 42. 2 £v ordine Prœdicatorum , q u o d S u e r i c e v e r t i t Nicolaus Herrmanni Brodhir a S.

Dominici I f nast, frun kallas prddica BrSdher. J n f t i t u t u s a u t e m eft hic or do m o n af t i c u s a n n o d e m u m a Dominico de G uzm an, nobili Hi spano.. P . 4 4 . quadra­

ginta libros. P. 46. cum litteris more ipforum regia ma­

im deformatis. P. 48. Palatines dignitatis t u n c A r c h i c a - pellani. P . 50. pallii datione. P . 56. Bibliotheca P . C 6 . unum quem libet negociatorum Bircce plus centum li­

bris argentis habere, P . 80. parrochia fujfraganea, &

q u æ Cunt r e l i q u a , q u æ l'equioris æ t a t i s f eriptorein.

f e p e r e v i d e n t u r .