ANNIS 1640 — 1654.

D1SSERTJTW

DE /W

COMITIIS _REGNI

SVIO-GOTHICI

ANNIS 1640 ^— 1654.

QJJ A M

CONSENSU AM PL. ORD. P Hl LOS.

PR^SIDE

IMM ER ICO _M. FANT,

HI IS TOR. PROF. REG. ET ORD. SOC. REG. SCIENT. UPS.

ET A CAD. REG. LITT. HUM. HIST. ET ANTJQUIT.

STOCKH. ME Hl BRO,

PRO GRADU

PUBLICO SUBJICIT EXAMTNI

DAN. HgfORTZBERG,

ST1P. REG.

SUD ERMANN US.

IN AUDIT. GUST. MAJ. D. XXII FEBR. MDCCXC1V.

H. A, M. S»

U P S A L I JE,

LITTERIS VIDU/E D1RECT. JoH. Ed.MAK.

•

-t :V *• ■ ■

'

'

,,

DE

COMITIIS REGNI SVIOGOTHICI,

ANNIS 1640 — 1654.

§. I.

Comitia Nyopia anno 1640.

Menfe ^{decretum Januario die congregati 15} Febr. datum legi ^{Regni ordines,} poreft apud ^quorum von Stier nman Riksd. ßeß.uty P. II. p. 966. I ributa folita per biennium iterum continuata. (Jravaminibus etiam Cleri«

ci ürdinis lingulari rel'olutione obviam ivere Regentes,

§. IL

Comitia Stockholmia an, 1641.

Etiam fequenti anno 164t menfe Januario Stockhol-

rrtiam convocati finguli regni Senatores, Collegia, Pro-

vinciarum Gubernatores, Epifcopi Sc Superintendentes urbiumque Stockholmiae, Nycopiae, Gothoburgi Sc Cal-

marite Delegati. Deliberatum de pace, de fuga Reginae

Viduae ^e _regno, de fcedere cum Gallia Sc aliis, de qui«

bus Ordinucn confilia die 27 Januarii data legi poflunC

apud von Stuvnman, p. 979.

§. III,

Comitia Stockbolmia an. 1642.

Convocata ad diem 6 Sc incepta die 10 Jan. Qui

anno fuperiori Delegatorum, hoc aono Comitiorum erat

A z Mir*

4 Di Co mit ils Regni Svio-Gotbici

Mtreschallus, Liber Baro Ericus Gvllenstiprna ^, Care-

licC Gubernaror. Qui qua rarione litterae pleniporentiari^e Delegatorum, qui ad renorem Oidintntia: Pclarii Equc-

ftris tum a fingulis nobilium familiis eligebantur, ^conce-

ptaeerant, cognofcere cupit, r.deat Collecdioncm Gör-

vellianam editione renovata P. ^I. _p. 36, ubi dipioma fa-

miliae DclaGardiance inveniet. Uc videre eil ex com-

mercio epiftolari Axelii Oxenfiierna cum filio Johanne in

Mercurio Hiltorico Politico Gb*veUiano P. I. _{p. 93} im- prello, & numero multi & trs£latu faciles his in Comi-

tiis crant regni Ordincs. Aliud autem innuere videntur

litterär Job. Banz Ekebielm ad Principem Johannlm Ca-

simirum in Collc£tione Adler (par ri ana p. 175, nuperrime editae,

in qui bus, die 22 Jan. Förgången tisdag voro Stander na f'grega-

tim vocerade till regeringen i Rådkammaren, tandem kommo bin¬

dern a och i bland annat begärde af regeringen, at ej ja mycket kr o- nogods fh'ille bort/al jas, emedan fadant länder dem ofrigom få

kronobonder till ftörfla Infi _\ der of ver R. Lancellarius år bhgt f&rtörnad ocb almogen båt del i g en tiltalade, gfvandes dem

med bårda ord till-kanna, at de /kola jbrnimma Frålfemån i

landet vara, få at Arcbidapifer Cancellario fvar a t baf ^{v er,} ej få bårdt allmogen tr aEier a , vetandes dem ocb till en fri riksdag komne vara. Et alibi ^p. 261. Dock år flor möda

bönderna S/ver den fedvanliga la/t nå god t öfvertala ^, gut ra- tionibus if argumeutis pevfuafomis interdum viEli /vara fl g ej djerfvas bemdraga med yttermera tunga, vetandes fig få-

lunda liflhfa ef deras med Conforter. Propofuit Marefchal-

lus Senatui, anne per Delegatcs Noblium Ordin» Co-

mitia adire liceret? quod negabatur, ut Ordinanriae Pa-

latii Equeftris, dignitati, libertati, quin & fecuritari Or-

dinis contrarium. LJpjala Tidningar, 1776, p. 283. Edita

funt apud v. Stiernman p. 990- 10 to ram decretum Comitia-

le di-e ₂₃ Febr datum, quam Regiminis in Ordinum Cleri-

cofum & Urbicorum Gravamina Refolutiones. Ex his ^con-

ftar,

attnnis 1640, —

Aar, priftina onera per biennium continuata fuiffe, quin &

varia ftatuta ceconomica recepra. Ut ab onere exteros le- gatos atque regios miniftros fine mercede in viis publi-

eis promovendi liberi in pofterum forent, Coloni Fifca-

les atque cenfitici trium thalerorum argenteorum tributum

annuum in fe fufeipiebant, dimidium vero nobilium, fub

nomine ßjufsfards-penningar dein notum.

5. IV.

Comitia Stockbolmiee an. 1643, OSl. g.

Haec in primis ob bellum Dtnis inferendum erant

convocata, quod a Regimine jam decretum erat; Ted ii-

ne Ordinum confenfu fufeipi non potuir. Cum autem momentum rei poftularet, ut filentio tradarerur; initio

menfis Novembris certi Delegati confiliorum fenatm participes fa&i eadem approbarunt. Ceterum folita rri- buta adhuc in biennium continuata, ut videre efl: a De-

creto Comitiali epud von Stiernman, 1. ^c. p. 1023. Suum

etiam _cum defiderium declararunt regni Ordines, ur Regina,

annum decimum nontim ingrederetur, Ipfa imperii habenas capefleret, in Conftitutione licet hereditaria fan- citum eftet, quod dimidia tantum regitrinis pars ei tum cederetur. Equeftris Ordinis Orator in his Comitiis , ut in proxime fequentibus> erat Hernieus Ftemmiiig Confilii

Bellici AffefTor.

§. v.

Comitia men fe Novembri ^an. 1644.

Ipfo die narali VI Decembris, in praefentia _regni

Ordinum r gimen adgreffa Christina ^, Regni Cancellario

diferta oratione ei gratulante, cui ex (olio _argenteo ele¬

gans refponfum dedir. Ad obfervandam fuo in mode-

A 3 rami-

6 De Comitiis Re _gm Svio-Gotbici

ramine regiminis formam fe adffringebat, nsque dum in

coronatione ejus rcvifa foret & coniirmata. De abalie-

nttis per donationes, venditiones Sc oppignerationes fi-

fci prcediis folitae a r*ftico Ordine morae qucrela?; nihi-

lo tarnen minus privilegia Ordinis Equeftns non confir-

niata tantum; Ted Sc novis au&a incremencis. Loco enim

immunitatis a ve&igalibus, quam cedebar, fuis coloois

libertatem ^a magna fifci rediiuum parte, Stora Landtags

Garden vel /Ifraden dicta, bis in comitiis adquiiivir. Quin

Sc Tutores Reginae ab omni in pofterum moderaminis

ratione reddenda eximebanuir. A&a huc fpeftanria edi-

ta funt apud von Stternman, p. 1056—-1072.

§. VI.

Delegatio Grdinum Stoekbolmix an. 1645.

Regni Senatores, Nobilium nonnulli, Epifcopi, Su-

perintendenres Sc urbium Stockholmiae ^, Upfaliae, Noreo-

pur Sc Gothoburgi Ddegati die 14 Jul. Stockholmiam

convocati erant, ad fententiam de futuris pacis Bromfe-

bioenfis conditionibus reddendam. Eam etiam dederunt

die ₇ Aug. editam a von Stiemman, 1. c. p. 1082. Cle-

rus vero Comitialis fingularem controverfiae cum Fveder.

JAenio ortae habuit curam, cujus hiftoriolam videfis in

Diff. de religionis in Svecia conrroverfiis quibusdam re-

centioribus, p. 5. Equeftris Ordinis Orator Liber Baro

Gabriel Oxtnfltema, Regni Camerae Confiliarius, cujus vi-

lam videfis apud von Stiemman Svenjka Landt - Marfk. Hi-

ßoria in Gbrvells Sv. BibL P, III. p. 315.

§. VII.

Comitia Stockholmice an. 1647.

Comitiorum Marefchallus L. B. BenediElus Skytte, Pro-

Yincise Uplalienfis Sc Stockholmenfis Gubernaror. _Comi- A£ta

annis 1640, — 1654. 7

Comitiorum _{flp. von} Stiernman 1. ^c. p. 1087—1105 legi pofTunt. Ex occafione Epifcopi Strengnenfis Johannis

Matthi& Ideae boni ordinis in ecclcfia, de Formula Con- cordiac ftrifte fic di£ta in librum Ecclefise Svecanae Sym-

bolicum recipienda, mota quacftio j cui fe oppofuir Theol.

ProfefTor Aboénfis D. Joannes Elavi 7erferus. Sua ^vero declaratione, Lill Epilcoporum & Paftorum nominibus fignata, affirmavit Clerus nanc formulam pro libro Sym- bolico in regno Sveciae effe habendam, licet Regia fan-

&ione hac occafione, ob faventem Reginae in Job. Mat-

tbiA animum, ^eorum poftularum caruerir. Hiltoriam hu-

jus rei fufe & ^accurate tradidit Acad. Carolina? Adj. M.

Car. Job. Eberflcin in DifT. de fatis Forrnulae Concordiae ftri&e fic diftae, praecipue in Svecia & Dania _{p. 40} fq.

Vacuae autem erant quinque Epifcopales fedes, quarum Candidatos fuis dudum futfVagus delignarunt Dioecefani, votisque jam expetiit Clerus Comitialis, videlicet Archi-

Epifcopatus, Epifcopatus Lincopenfis, Arolienfis, Vexi- onenlis, nec non Superintendentia Mariarftadenfis. Cfr.

DifT. de variis Epifcopos in Svecia conflituendi modis,

p. 13. Gallico autem Legato Cbanut narravit Regina,

ftudio fe has fedes vacuas tenuiffe, ut Cleri praecipuos

eas ambientes fuis partfbus adftringeret. Spes etiam pri- vilegiorum Clerico Ordini data Sc Theol. Prof. Prim.

Upf. D. J 9ann i Caft. Leneeo, nec non Epifcopo Arofienfi

D. Olavo Laureho mille thal. imper. ex teloniis afligna-

ta, ut hujus ordinis antefignanis praecipuis. Speciali et- iam refolutione tertia decimarum _pars Clericis confirma-

ta. Ordo in ter urbium ad Comitia Delegaros etiam fta-

bilitus.

§. VIII.

Comitia Stockboltnice att. 1649 men fe Februar io.

In primis eum in finem convocati erant regni or- dines ^ut decretum Reginae de Confangvineo Comire Pala¬

tino

8 De Comitiis Re _gm Svio-Gotlici

tino Carolo Gustavo in fucccllionem inperii eligendo,

rarum haberenr. Cerros igitur nominarunt Delegatos, qui

die ₂₈ Feb haue rem fu« fubjecere deliberationi. Co»

miriorum M^refchallus erat L. B. Svanh Sparte, Dica-

fteni Aboönfis Prsefes Vicarius. Senater Regni Bensd.

Sfcytte, Archi ^- Epifcopus Len&us Sc Confil Stock holmen»

fii Nico/aus Nicolai curam Regina: de Sacceffore adpro- baruntj Ted ejus cum principe connubium urferunt. Gu-

bernntor Provinciae Cuprimontanae Job. Bervdes atque

Epifcopus Strengnenfis Job. Matbiz cum illis confenfere.

Tandem decretum de fuccedione Prineipis a dngulis Or-

dinibus fubferiptum die 10 Martii. Co/onatio Regina:

in diem 30 Aug. incidcret, cujus follemribus eadem tri¬

but _a, ac olim Regis Gustavi Aüolphi, ailisnarunr. Cere»

rum, quamvis nuperrime fancita ^{erat p^x} Weftphtlic«,

dele&us idem _atque erogationes ab Ordinibus continuati

per biennium, ita tarnen, 11t ille in numeratam pecurii-

am poffet murari. A&a habet v. Stiernmm I.e. p, iio> — 1141.

5. IX.

Comitia Stockbolmice an. 1650, Jur.— Nov.

Et tempore, quo durarunt, intelBnis difTenfioni-

bus, quibus diitineba fuerunt, omnia prifrina comitia haec fuperarunr. fneepta funt die 20 Jun. Sva;üo Sparte iterura

fuit Equeftris Ordinis Orator. Regin« propofitio maxi-

me eo tendebat, ^ut Principis fuccefforis poderis heredita-

rium jus ab Ordinibus regni tribueretur, quod etiam

per tres inferiores Nobilibus expreflum, ita tarnen, ut manifefta fubditi indicia fervarer. Neque enim Provin-

ciarum in Germania Gubernationem

neque Ordinis Pe-

rifcelidis decus eum fufeipere permidt R:gina. Staruebat

contra , ut pro praediis (uis militiam praritarec atque pu»

blicis in foilemnitaribus locum e regione Summorum Of-

ficia-

Popdis cum opplicatione ad res patriae. P. 1. ⁹

poribus fedi Upfalienfi fubfuit, unde paroecia, in qua

iitum, adhuc Bitkopskulla appellatur »).

§• 9<

Jaclis autem his fundamentis, ut e diverticulo in

viam redeamus, Gregorius Fll^ qui Monachus fub Hilde-

brau di nomine notus erac, circa an. 1070 culmen Hier¬

archie Fapalis fuperftruxit. Ille enim ftatum in Italia

éccléfiäflicum primus fornvavit, in quo civile imperium

exercet Pontifex, cum amafia ejus Comitisfa Mathilda

an, id77 ci donatione legaverat provincias, quas ab a- vunculo, imperatore Henrico III, hereditatis jure accepe-

rnr. Ille primus Papa, feu patris univerfalis ^arque Port-

t/ficis Maximi, a facris gentilitiis Romanis mutuatum, ti-

tulum ufurpavit, cum Gregorius I feu Magnus, Servum

Servorum Dei fe primum nominaverat. Ille etiam fuis in epiftolis adftruxit, quod folus Pontifex Romanus jure

dicatur univerfalis, quod illi foli liceret pro temporis

necesfitate novas leges condere, quod folius Papae pedes

omnes principes deofculentur, quod illi liceret imperato-

res deponere, quod a nemine ipfe judicari deberet a\

Ille denique primus dignatus eft Sveciae Reges lngonem

Sc Halflamtm lirteris adire atque eflagitare, ut decimarum

onus fubditis fuis imponerent mitrerentque aliquem Ro¬

marn

cum quo de religionis in Svecia ftatu confulere posfet. Excommunicavit imperarorem Conftantinopoli-

tannm Nicepborum. Regem Polonia: Boleslaum depofuit.

Imperator Romano ^- Germanicus Henrictts IF tribus per

B hie-

z) H)id. p, 280.

n) Lttgerbr. Hifl. SvioG. T. 2. p. 61. Hinc omnium Catholicorum

piincipum litterae ad Pontificcm incipiunt; Feft ptdum ofcuJa benttruw.

io Dt Comitiii Regni Sviogotbici an. 1640,-1654.

externis, quam internis regni negotiis a Regina ftatura

fua fanftione confirmafle arque rata feciffe. Svanto Spar¬

te tertium Ordiuis Equeftris Orator.

§. XI.

Comitia Stotkholmia an. 1652 tneuje Dtctinlris.

A&a apud von Stievnman 1. c. p. 1185- 1:07, edita

probant, Ordines Regni dele&us atque tributa folita per

triennium in fe fufcepifle, aliis in commodum regni fta-

tutis, ▼idelicet de diverforiis publicis &c. Oraror Ordinis

Equeftris L. B. Cbriflerus Bonde, provinciae Orebroenfis

Gubernator.

§. XII.

Comitia Upfalia die 21 Maj i an. 1654.

Ultima haec imperanre Christina fuere, abdicatione

ejus & inauguratione Caroli Gustavi maxime celebria.

Marefchallus L. B. Ericus Fletnmin* ^> Collegii Metallici

Prsefes. A&a edita apud von Stievnman, 1. c. p. 120g,

fq, Ipfa abdicatio die 6 Jun. fiebat. Binam habemus de

faraofiflimo hoc a£lu relationem, alteram editam a Lön-

lfm Hiftor. Markvärd. P. I. p. g. alteram Legati Argli

Wbttelocke in Diario p. M°»743> utriusque teftis ccvto7itx.

Numerum Nobilitatis prtrfentis hic CC ^, Clericorum LX,

urbicorum CXX atque rufticorum LXXX definir.