JACOBUS EDFELT

(1)

DISSERTATIO

DE

1 D T L L I 1 S

THEOCRITI SY

S====SSSÄ^g^P============

CUJUS P. II.

Sed. ii.

VENIA AMPL. FAC. PHILOS. UPS.

p. p.

JACOBUS_PHIL. _MAG.EDFELT

ET

JONAS A HL BERG

Bothnienfis-

in audit. gust. maj. die iii jun. mdcccvi.

H, P. M. S.

UPSALIJE TYPIS EDMANNIANIS.

(2)

''•.A \

.

V*_» _\t1' M

'.v; • •

ii-ipi'iÄ?-

•TT *V ^x .J,

<V

.V •

.

v - y

—*.

"«*• _v

v ^

(3)

Mxruxx ty ^otct rtxvotctv iitugofytotat

Atpoggov rxxtvx nsrsrxt, ßtov «XXov aystfsV Qxvrsgx yxXxxxs omo $i(pgur.os sSgxys ryvoi, IAv <b u,y(ptSi/goo xxi StxXtS'os, ot noS'ss uyov.

Itaqtie Aeschines, intonfa barba, fqualidis capillrs, longaque ma»

cie horrendus, ut infanire demum incipiat prope eft. Quare flat

ei per mare transvehi et procul miiitiam fequi. Operarii Idyll.X.)

cum alauda incipiunt et cesfant, five areut, five metant, five

triturent, Quantumvis fol aefluet, fine remisfione in duro labore fudandum cfl. Ranae invident, cui larga -fempcr fuppetit copia,

qua fitim depellat. Fesfis vero Iiis

KxWtov, w 37tty.i\rjTx (ptkxgyvgz, rov tpxxov e<]vziv,

M>/ Tttrotyys rxv xxroingtoov ro xvytvov.

Piscatorum (Idyll, XXI.) miferam vitam in atra hac, fed Grae-

cana tarnen tabula intuemur:

*A _nsvtx, Ato(pxvrs, y.ovoo rxs rsxvocs eystgst"

AvruToo yox^oto chfixsxxXos' x$s yxg iv^itv

Avooxrtv sgyxrtvxtai xxxxi nxgsxovrt ysgtyvxt, Kxv oXiyov vvv.ros rts srti^xveyau, rov vnvov

Aitpvi^iov 3"ogvßsvfftv s(ptrxy,svxt ysXs^oovxt.

Ix^vos xypsvTfjots oyus Svo xeivro ysgovres,

"Srguffuysvöt ßgvov xvcv vno nXsxrxts xxXvßxtCt, KsxXty.svot roixv rio (pvXXivtv' zyyvSrt &otvroty Ks<to rx rxiv y^tgoiv x^Xviy^xrx, rot xxXxSttrxoi —-.

Ns^Afy rxs xtJfixXxs (pogyos ßgxyys» eiyxrx, rctXot.

CQvros rots xXtsvrtv o nas novosf åro: o nXxros.

OvSsts d & xv~§xv elX > * r.vvx' nxvrx nsgtaax llxvr' t^oxst rtjvxs xygxs' nsvtoc c(ptv ercttgx.

Sed plura ^non refert. Quisque jam facile intelligit, The*-

critum, fi ^non aliud, cer^e non id esfefecutum, ut umbratilem

ruflicorum vitam tamquam morum caflitate decoram et curis va-

cuam atque moilem proponeret. Non ea adhuc adfuisfe tempo-

ra, quibus ideo ruflicam nobis fcenam pararent poetae, ut ho-

mines in ea fpedaremus, qui, fub fagi tegmine recubantes, levi apitim fnfurvo mollem inirefommm fvadeantur; quibus caßa do-

mus pudieitiam fervet; quos 11011 regum purpura, non infidosfra-

D tres

(4)

tres agitans discordia flexerit; qui non miferanies dolecint inopem,

it invideant habenti; qui fratrumfanguine perfttvdi 11011gaudeant,

ut gemma bibant, st Sarrano oßre indormiant; qitibus deniquet

»Si non ingentem foribus domus attafuperbis

Alanefalutantum totis vomit aedibus undam,

At /ecura quies et nejcia/allere vita. *)

Theocritus femper fere, quofies morajem aliquam in ani-

mis noftris voluptarem forte exeitavit, eamdem mox corrumpit et

perdit. Fortunata miferis^, decora türpibus, facra profanis feine¬

re mifcet. Ita ut facile adpareat, non fa tis inteiligere ipfani,

quam contrarias res conjungat, quidnani det adiniatque. Atque

hoc quidem apertisflinum nativi ingenii indicium habemus. Quam

rem cum plurium idylliorum cxempiis monftrare posfenius, at-

tamen, ne mulri fiinus, uno Idyll. I content! erimus, quod in

confummatisfimis fvavisfiinisque habemus. Omnlno maxima heic

decentia fervatur ^, neque de pecuiiari iila non aliquantulum pei>

cipimus voluptate, quam in bucoiicis carminibus omnes, quorquot

fumus fentimentales, haurire folemus. Sed haec in duobus ta¬

rnen iocis ab imo turbatur. Quorum aitero (v. 86-88) eo ma¬

gis ofFendimur, quod in epicam de Daphnidis doloribus nar-

rationem, quae fubiime quid atque tragicum habet, inepte ingeri-

tur. Aitero idyllion turpiter clauditur. Quanfo melius i is, ^quae proxime praecedunt, clauderetur! Thyrsis, qui AccCpvdi? ceAyex

cecinit, Caprarium promisfa carminis pratmia uitro pofcit. Sua

vaticinandi arte gefliens fentit le alias ethm pulchrius canturuni.

Cedo vero , ait, ut habeam, _quo Mufis libem.

XcC< TV Oi-is TCCV 0Ciy:i, TO TS <7K'j(p07' Uj• M.IV Ctf.s\£xS

^Ttsicuo tvås moktvas w %vapsts tsoWahi Minerxt,

~K.oci^st' syco cl vyyAV y,on ss vtsoov uJiov osffu.

Caprarius atifemj ab omni invidia alienus, dona benigne prae- bet.

*) Vide in primis Virgil Georg. Lib. rr, a v. 457 ad finem

ösque, ubi invidenda rufticorum vita canitur.

(5)

bet, S#d non poteft tarnen, quin fcyphum iterum mercatorum

more expediat Jaudetque, nam pretiofus eft.

( HvJt rot ro Utnöts' botaott, ^(f/tXot, ^us xotKov oträtt.

£2f«i> 'trtnXv&ctt vtv evt xguvoctffi Jox«erf<r.

C&<T t$t, KttrcrottSot, rv ef uy.t"kyt vtv'

Communis eft Graecorumatque omniumomnino nativorum mos poe- tarum,utin turbulenta hominum, _quam _muta inanimarum rerum icena verfari malint. Scilicetii homines,_quos humanitatis fute adhuc

non poenitet, fed _{qui ejus} gratum femper ct hilarem fovent fen- finn, quae ejus expertia funt, magis despiciunt. Non iis dele- dantur, quas aeterna quiete vinda jacent: eo interesfe amant, ubi

vita et agendi facultas fpedari posfit. At fentimentales contra abfoluta harmonia venerabile Naturae, _quam impium Libertatis fpedaculum malunt. Sic Graeci poetae quafi nihil nifi aduofain

vitam fpirant. Rebus mente ac ratione vacuis fuam defcribendi

artem non facile impendlmt, nifi quae aut, humano artificio e-

laboratae, fint^ocvfj.uro!> det&cci, aut faltem fuo fenfus tangendi^mo¬

do, adionis cujusdam humanae fimiiitudmem aliquain referant,,

atque fic illam nobis evidentiorem et magis fenfibilem fiftant.

Contra hodierni quietiorem amant fcenam, ^ne in otiofa fenfuum

animi explicatione turbentur. Quod cum in reliquis poefeos ge-

neribus, tum vero in idylliis maxime obtinet. frofedo non mi- randum, fi fentimentales illum animi habitum, _quo urbano flrepi-

tui in tranquillum ruris filentium fe eripiunt, cantui impertiunt,

quo perfugium hoc laudant *Theocritus ob eam folum

causfam rufticos depingit, ut vitam humanam nova tantum, quam-

D 2 vis

*) Förlitan non ab omni abfunt iniquitate, qui Gesnerum aliosque

fentimentales paftoralium carminum fcriptores eo carpunt, quod affiione

et charaffieribus, ut loqnimur, nativum Theocritum non aemulen^ur,

vide Charakterifliken und Kritiken von A. W. Schlegel und Fr,

Schlegel.-2 Th. p. 334 fequ. Gesniro aequefane conveniunt Idyll.

Palemonet Der Herbflmorgen, acTHEOCRiTO Idyll. XV et XXV1L

Etiam illa fuam habent, quamvis ab his diverfam, voluptatem.

(6)

25 _TS

vis ruAiciori fpecie indutam Ipedlemus *). Non ridentia prata,

non tempeflatis funeflam nautis vim, non purpureum coeli ar-

cum moratur. Pa/lorum res geftas, canendi certamina, collo-

quia, jocos rixasque narrare properat. Inanimis rebus praefen-

tandis tempus aliquod non fere concedit, nifi quantum ad lee-

nam, qua res agatur, parandam fatis fit **). In qua pingenda

paueisfimas profeclo iineas, fi quas, ducit, fed ita tamen, _fiindleut di-

*) Sunt, qui paftoritiam vitam inter cives Theocriti in majori

adhuc honore fuisfe aatument. Quis vero non videt, quam probe hic

fciat, fe inurbaoum atque ruftieum ludere? Ceterum vide Idyll. XX.

**) Non nifi femel (Idyll. VIT, v. 132-146) in ipfius loci amoeni-

tete voluptateque nnice depingenda diutius fe detineri patitur. Tabu-

lam promerejuvat, ut fpe&etur mirum hoc nativi, fl fult, artificis mo-

numentum.

* . . . . ty Tf ßx3~SI0U?

'A^ttxs a%tvom xxys'jytctv ty.Xtv&qyts, Ej» rs vsoryxrotat ysyx3~orss otyxosotrt.

TloXXxt Txyytv V7ttp^t y.xrx y.oxros Oovsovra Atyttpot TCTfksxt rf ro $tyyvSsv tsgov ifroof)

Ni»(it(pxv xvrgoto y.xrstßoysvov r.sXxgvatis*

Tot dr -närt ay.tsgxts ogobxyvtziv xt^xXtxvss

Tsrrtyss \x\ocytvvrts sx,ov ^ovov' ^« doXoXvyuw

TyXoSsv sv nvy.tvyfft ßxruv rpu^strxsv xxxvSrxtr*

AstÅov y.ogvbot ^y.:-t xxxvStäss, sr^sys rgvywv'

Tturwvro %xrxt nsQt nt^xxxr xytyt y,s\t<T<7xi.

TIxvr ucr^ty Ssgsos [xx\x ntovos, acrJV T orui^s^

O%vxt luev nom, nxgx n\svpyirt JV y.xXot, Ax<l>iXsiiis xy.,vJy sxvXtvSsro' rot <T txs'^vvro

O-onxxss ßoxßvXottre xxrxßoiB'ovrss tgxffi't*

Qüanta rerntn unum in locum coaftarura copia et vanetasl Non ITcefc

fingula diutius intneri, ne veluti ad anirmim usque, non oculos tantum pertineant, et in ilio fimiles fui imagines excitent, "quae nos tur-

bent, et a fpeftaculo propofito ad fe ipfas avertant. Åb uno ad alte¬

rum firenue properandum, urgendum, quo veliitl de noßra agilitate in

inertem fcetwm quidquam redundet»

(7)

\f \

\m

Tr t

1

'A-—{«S—T l

fiindle illam _cernamus, _et ipfi in eadem veluti adesfe nobis vide-

amur. Sic, ^cum vernorum unus vicitoruni ait:

OvnM ^rotv _ysrxrxv o-frov _cx.vvy.ss, x$s ro crxyoo.

Ay.iv ro BoxnXx xxrs(pxtvsro,

facile adparet, in quem itineris locum procesferint. Quin imo hujusmodi deferiptionibus, quantumvis breves fint, non fere

locum concedit nofier _, nifi adione quadam inifceri posfint. Idque

eo modo, ut ilJae ab hac fponte fua fluere videantur. Non adum-

bratur locus, übi Daphnis ct Menalcas (Idyll. VIII] carmine

certent: narrat ur tantum, quod

ax(pvt$t r.';i yxqtsvri avv/jvrsro ßwxoXsovrt

IVixXx vsytov, tas (pxvrt, xxr tagsx yxxgx MsvxXxxs^

Sed Juculentiora etiam exemplaexfiant. Thyrsis Caprarii(Idyll-I).

vaticinandi artanfic laudare incipit:

'AÅv ^rt ^ro fyt^vgiffyx ^y.xt x ntrvs, xtvroXs, ^rtjvx,

°A non rxts nxyxiat ysXisosrxt' sscJy de. ^y.xt ^rv

'Svptaoss.

Quibus infra idem baec jungitr

, . . Xyjs, xncoXs^, roeSs y.x3~i£xs^,

*0.1 ro xxrxvrss rar o ysuXo(pov, xt rs yvgtzxt,.

Svgtaåsv;

Caprarius vero ultimo:

Asvp voro rxv nrsXsxv sottwysSrx, roa rs THgit]7tu>

K^xt rxv y.gxvttjxv r.xrsvxvrtov, xrcsio o tywxos Ttjvos o Tcwysvty.os y.xt rxt $§vts.

Disceptant inteF fe Lacon et Comatas (Idyll. V.) de loco ^cart-

lautibus aptisfimo..

A. , • sg(p , sorts' y.xt vsrxrx ßwxoXtxfp«

K- Ovx s(^ia rr,vtt' runa £gvss, wJ~s y.V7cstnos, 'Oas r.xXov ßoy.ßsvvrt TCon cy.xvsrct ysXtaaxt'

Evif5 itixros tyvygw xgxvxt Svo' rxt <1 stci ^svåguiv

Oovtyss XxXxysvvrt' ^{y.xt x} ^axtx a$sv ^oyotx

T^ix Ttufjx riv' ßxXXst df y.xt x nirvs V'J/oS's ^Kuvas*'

A H _y.xv xr>vuxi$xs rs y.xt stgtx ro;.os trxrtjffsts, Atx sv9",;s, v7cvc0 yxXxxwrsgx' rxt df rgxystxt Txt ttxpx riv 00'scvrt xxkwrsgov 77 rv 7csg e<rdW.,

D 3 J K. A.

(8)

-

-w's^r

K. At Js «« xxi tu ptoXys^, xrrxXxv itTtgiv uit ftxTiffftts* Kxi yXx%wy' xvåeverxv' virtGGtiTXt i~s xifixtgxv Aig/UXTX, TUV Ttxgx TIV /UxXxxiOTtpol TITgXKIS XgVUiV*

A. Avtose _y.01 nortgig^t, ^xxt xvtoSi ßwxoXixcrJcv'

Tay crxvTu kxtsuv, s%t rxs fyvxs.

Atque hrcc fere fuerunt, quie nativum Syracufani vatis In¬

genium declarare nobis funt vi/a j quamquam multa /unt, qute

neque verbis defcribi, neque exemplis carptim collatis commyn-

Arari posAnt, fed quac a fagacisfimo quoque JecAore, quofquot

iiativa poemata a fentimentalibus probe discernere didicerunt, u-

hice ientiantur. Sic hilaritas quaedam eA, et tranquiJJitas animf,

quae cum per alianafiva carmina, tum vero per Theocritea di/Fula

eA; cum contra quaA triAitia quadam nos contrahunt fentimenta-

Jia. Quis enim eA, qui Gessneri idyllia legat, ^neque ad la-

crimas quam ad rifum proniorem fe fentiat? Ad ideam moralita-

tis cum oinnia lieic referuntur, a laeta rerum praefentia, qua in

Theocrifeis fruimur, in fancAain virtutis imaginem, quae a nobis abeA, et feJicitatis, qua non licet frui, usque avertimur.

Theocritus contra non a rebus in fuutn ipAus Aatum oculos

anxie reiletAit. UJas folum videt: in iJIis, quantumvis exiguis, patienter moratur; non enim habet, ad quas properet, majores.

Itaque tranqaille, neque generatim et univerfe, quod quidem a-

nimum nimis tolleret _atque turbaret, fed Angulatim illas propo- nir. Defcriptio illa fchyphi, cselati operis, (Idyll. I), quem Thyrsis carminis prtemium reportaturus eA, una, ut nobis vi¬

detur, nativam poétae noAri vim fatis fuperque manifeAat. Sed

longior illa eA, quam quae huc tranfcribi posAt. NiA forte par- ticula ejusdem fatis At. Inter alia AtoÅinoc SctrjfxctTct,

ygtnevs n yegtov, ttitgx ts tstuxtxi Aiir§xs, i(p x G7iiv$wv /xiyx dixTvov ^es ßoXov iXxn ^-

O Ttgtcßvs, •KXftVOVTt TO KXgTegO* Xvfrgl iOlXOOS, cQ,$t 01 Uicfqy.tivTi y.xT xu^evxTtxvToSiV tvts, KXI TToXlU 7CS() iOVTl' TO Jf ätVOS X%10V xßxS.

TVTTOV £ OGGOV XltubiV xXlTgVTOlO yegOVTOS

Wvgyxtxis Tx(pvXxn?t xxXov ßsßgßev xXux' Tay xXiyos tis xtogos itp3 xi/xxtrtxtfft (ßvXxo'cret

H/ut,

(9)

'HyMfvor* uy(pi <}f y,tv xXunty.ss' x ytv <*-v °§XUS Qoiry, civofxtvx t xv rgxî/xoV x ef, titi ftygxv Uxvrx SoXov Tfvôtcrot, ro nxtütov â itgiv xvycruv

<f>xri, _ngtv _y _xy.gxnrov _sm %ygotai xx&i£lU

Avrxg oy xvSrsgixsaai xxXxv tcXsxsi xxgi&oSygxv>

^Xoivu t(pxgy.o<r(Jftjv* ytXtrxt <5e ⁰¹ ^ars ^rt itygxsy Ovrt (pvrivv roccyvov, ocrov nsgi it\tyyxri yxSrsi.

Profe&o illum, qui Achillis Clypeim, divinum donum, divin»

arte oiim depinxir, etiam heic lineas duxisfe diceres. Adeo e-

nim fingula vere, accurate et difiindle expresfa funt, ut quafi i- pfe fchyphus, non adumbrata ejusdem imago, oculis fubjetfius

videatur. Si venufiatem aliquam quaeris nativi, cujus eft gene¬

ris illud, quod in his proditur:

. . ysXsrxt ot ars ti nygxs,

Ovrs (pvrvov tocrcryvov, oaov Tcsgi nXiyyxrt yx$ei!

equidtm nefeio quaenam cogitari posfit pulchrior. Cujus plura disperla obveniunt exempla. Duo infuper addamus. Caprarius ( Idyll. I.) Thyrsidi cantum quidem non recufaret, fed meridia-

num jam repet tempus, quo asper Pan a venatione refpirare fö¬

let. Hunc fifiulae fuas firepitu turbare ^veretur,

Ov Ssyis, to itoiyxv, ro ysaxy.ßgiVBV, a Ssyts xyy.iv

Svjxs-Jfv* t ov Ilxvx dVtioixxyss' y yxg xn xyoxs Txvixx y.sxyxy.xs xy.7txvtrxi' svn yt my.gos, Kxi oi xc-t Sgiyeix %o\x irori givi xxSyrxi,

Cyclopi, cujus amorem Galatea fpernit (Idyll. XI), fufpicio quidem fuboritur, ne forte propter deformitatem fuam liaec fu- giat5 fed ^non ignorat tarnen fe divitem esfe.

. uvros, inquit, roiaros su.v, ßorx %iXix ßotrxo:.

Profecfio taJem nativi gratiam frufira adfequi moliretur fentimen-

talis quis. Mulrum enim femper intererit, utrum infans re veta

Iis, an fimules tantum infantem. Quamquam neque fimulatio.,

fi _apta luerir, fira caret voluprate. Quas tarnen in fe diverfi quid Amper iubst ab ea, quam imprudens pofieritati tradidit Theo-

f.Rl'IUS.

At

(10)

i-jÄ—■& — i ■

30 ^ SH'

At ultimo dixerit quis: cinnon igitur Theocritus idyllia

fcripßt? Qtialis ^a vohisjudicatur ilk,Ji veram Idyllii fpeciem ad-

timbravifiis, fane iiulla hujus generis poemata ab eo projicifci pot~

uerwnt. Qiiid? de ejus mojiumentis ipß ita uscpie disjevtiißis,

anaß in Idyllii ideam non quadrarenf. A11 prmcipalia idylliorum

exemplet nomine hoc fnnt /.polianda? De idylliorum nomine noa v^ide disputamus. Neque de antiqua Theocriti Jaude ita quid-

deiralii poteA, A dicatur carmina ejus pecuiiari cuidam

mentis idex non apte Atis convenire. Quod de eo, ur idylliorum

cuSfore, Angularitcr adfirmatur, idem de ^eo3 ut poeta, univerie

iij!ji inteliigendum. Nam A de poerica ejus Jaude quteris, quis eA,

qui neger, eum inter rcliquos bucoliaAas tantum eminere, quan-

runi Grtcci omnino inter Recentiores. ProfecAo , A rußt^cam fce-

nam, utpotequam lemper fere poA eum in idylliis adhibere poe-

tae confveverunt, ipfam* idyllii naturam conAituere judicaveris,

nihil video, quod impediat, quominus ea carmina, in quibus

omnium perfetAisAme illa adornata e/1, in pranis idylliorum no¬

mine iiiAguianfur. Accedit, quod ea etiam animi voluptas, quam

nos famquam prsccipuam in idylliis Aatuimus, ipAi NoAri fcena

aliqiiantulum excitatur et alitur. Sed iiaec tarnen non diutius

manet: crebro, 11011 debilitatur dicam, Ted penitus exAinguitur.

Iis veio non adfentimus, qui idyllia, qualia a nobis definiuntur,

a m.tivo vate prorfus abhorreie putant. Si Aeri modo posfet, ^ut

hie, nullo acvi vitio ipfe temeratus ^, innocentisAinos et beatisA-

1110s homines videret, eorumque vitam Abi depingendam fumeret,

fane perfecAisAma nativi generis idyllia ederet. Quod Theocrito

non contigit, neque contingere potuit. Sed recentiorum tarnen temporum hominibus innocentia ipfe cum civibus fuis aliquantum pradlitisfe videtur. Quam vero ceperat labern, eam palam oAen-

cjir. Mera Natura a vitio Abi ipfa cavere nefcit, nequc acceptum

aIiis tegere.

Tantuni.