ET VEST1GIA

, .

SL T. i

Diflertationis,

VEST1GIA RI-

TUS ROMANI

IN

PASSIONE DOMINICA Luftraturae,

PARTEM PRIOREM

Cum cottfetifu Amfltsfima Facultatis Philofoph*

In Regia Åcadonia Uffaltenfi, PRISIDE

VIRO CELEBERRIMO,

MAG. P ET R 0 EKERMAN.

Eloqv. PROF. Reg. 5c Ordin.

Publico Bonorum ^ex amini modefte committit

PETRUS AND. $!£>&3?©3tg3l/

OSTRO-GQTHUS,

la Audit. CaroL Maj. ad di§m xx* April.

Anno MDCCXLIV.

•

Hor is ante mcridiem folitis.

JJ V S A LI JE%4

VIR _O

Gonfuki/fitflo atque Spcctatijfimo,

N. LAURENTIO

/ Officin. _qu<e Fm", _{ad qu&} ad Oßatfors, POSSESSO RT}

Harg, INSPEC TO KI Solertiffimo,

NUTRITIO _MEO BENIGNISSIMO.

Nfam mihi tandem oblatam effe, Tibi, Cotf-

fultiffimc, _vehementer ^animum lastor. Per (ignificandi biennium, admodum & quod prolixum, excur-

itf, ea, ex 1>, expertus fum favoris documenta, ^ut, Ü

illa ipfa tenebrii obfcurarem _, fane jngratiffimus cffem.

Vcl hac _in primis occafione, ^tanta omnino Tua in me ex-

/litcre merita, ut ne majora quidem a Parente Cariflimo, prohcifci unquam potuerint. En, quod maximum eft,

eundem _quoque benevolentie aditum _mihi poft hac pa-

tere, certo confido, Sufcipias _itaque, Patrone Optime,

has ingenii mei primitias, ceu teftem _animi devoti & cer-

tifiimum debitse obfervanti« pignus. Aft, fi Tuis ^inme benefirétos longe hoc effet inferius, ^{ut nec} voluntati meae

par _{Te mitiorem} elte profiteor; _habebo confideres, rogo, quid valeam, &

ingenioli mei cenforem. Deum in- terea calidiflxmis _veneror,

venerabor, precibus, digne-

tur Tibi, Vir SpeBatiffime, _perennem largiri incolumi-

tatem

vit am longam, feros annos _, quo & Liberi Tut Cariffimi 5t _ego, qui T<?, Patris inftar, & colo&obfervo,

eu m habeamus, ^ex quo nobif, fecundum Deum, felicii qUfcVis poiliceri queamus. PermaneOj dum vixero,

Co nfultisßm*Nominis

.

Obftrvcifttißimv.s cultor

r PETRUS fi»».

In Nomine Jefit Pro Nobis Crueifixi.

§• L

Udeeam, fenfu latiori aeeeptam,

libertatis fuae _magnam feeifTe ja- cturam, quum ab imperatore Cn.

Pompejo, quem ideo Mitrofolyma*

rium vocat Cicero a)y Bomano¬

rum ficret tributaria, docent pas- fim monumenta Hiftorlcorum : et- enim bic idem Procuratorem five Tetrarcham conflituit, qui non ve<?rigalia i'olum populo

Romano pendenda exigeret, fed fubjedlos etjam in ob- fequio ita teneret, ut tumultus ac defeélionis nulla iub- miniflraretur anfa, locusque fuppetere* nullus. Quare

non potuit non Jurtoorum respubüca frangi, in dies de¬

bi litar i _, atque comminui tandem, donec, adventante in

carnem ipfo Meffia, in formam provincise Romanae o- mnino abiret. _Et hsec, non alia, fuit cauRa ^, cur Ju- cteis, in qureftionibus praefertim civilibus, neceRTe fuerif

ad leges Romanas vitam inftituere, inflitutam examinare, deque examinata fententiam dicere. Concedimus auclc -

ritatem Syncdrii, ad fubverfionem usque Hierofolyn i-

A _tanam.»

5

,

-«g* ) te *§*•

tanam, per du raffe-, verum in illis tantunt negotik, quse

ad legem Mofis fpedabant b). Si enirn quid juris civilis

quseftéom -adniixfuiVi vrderet, tån-tum abfuit, ut illam dir-

imere änderet, ut totam ^, quantam , åut ad Prsdklem,

aut ad Cafarem de ferendafn cenferet. Vel inde cuiviy fätes fuperque conftabit, q na re de Crucifixione Chrifti,

äd r i tura Rotnsnorum peradta, heic agere liceat. Nein-»

pe pröfitehantur ipfi judsei: yuiy «X efc&riv dftoXTetvM

r). Idem etjam apparebit ex caullis, ututft&is,

ob quas Chrillum aocufatum efie & mortis damnatum le-

gimus. Blasphemiam diditant alii fuiiTe primanam, li

prsetextum pro cauffa habet ^mus, & hane fuam inde opi-

nionem ftabilitam volunt, qiiod Judsei MeÖiam innocen-

tem apud PontiRcem, iftius criminis ergo, aceufärent;

quod tefles ^noxie huic quiererent; quodque a Pontifice Cäipha, hoc poti'flimürn nomine ^, reus pronuntiaretur d). At nos, eorum impröbando fententiam, quippe > ex;

legibus Judaicis, tum lapidibus obrueretur é), Chriftum

feditionis damnatum, potior! jure, conteadimus. Sci- licet, ^ut apud Romanos freouens erat laefse majeftatis cri*

fninätio, & qtiidem ex cauffa perquam levi, ubi5 velfub

Tiberio Csefare, psene publica füreret äccufandi rabies,

qu« omni civil! hello ^togatam civitatem confecit; ubi excipiebatur ebriorum ferrho, fimplicitas joeantium, au- dore Senecå /) j ita Judsei, hujus confvetudinis haudne- fcii, Chriftum, ceu majeftatem Casfaris fceleftiffime lae- dentem, hoc modo äccufant: savrov öov tS 67rcty-

, qüafi dixifTent: hicce Jelus

dum fe filium Dei gppellat, ^non jugum modo Csefaris a cervicibus dejicit Judasorum, fed ipfo Tiberio fe longe fuperiorem jadi-

tat. Sic, argumentationem hane eo melius confirma- turi, tria nedunt confuuntque crimina, ad forum politi-

cum pertinentia J quippe primum dicunt fe comprehefidis*

) ö ( g» _s

fe Jefum, itafféfavT# ^ig ?Syc>£, a Ctefare videTieet de- b i ta ve fybje&ione, deinde jtwtäeyTGt Xcticufi Qépxg it- ihat, & tandem teycvtct iavrov Xfizcv ßaffßJot Itydß

g). Ex his demum conclufiiinculam ejusmodi formarunt, Quicunque gentem in p-rovineia quadam concitat & tri- b ut um foivere prohibet, atque in reglone, Cre.fari fub- jecla, regitrm fibi .vindicat _nomen, is certe crimen com- mittit loefse jnajeftatis. Atque hic, E. Poftremo, ut Pir Iatum fle&erent, an terrerent , iftas addunt minas;;

Stxy TÜTCV CtTTQAVV'fjS, XX £L 0LÅOS TX KxiPCtpOg.

Qusc omnia mordicus & praefraéte, licet falfiEime, ^ur?

gei.it atque contendunt. Hinc eft, quod Pilatus, inno-

centiam Chrifti fidlumque judaeorum crimenquamvisnoij igaoraret, eurn tamen ad leges Romanas, utfeditionis ag tumultus & facem, & tubam, & auctorem te te rr im um,

«Iiis cruci fuffigendurn tradiderit. Probat id Lipfius h):

certe, inquit, Romana lege auBoresJeditionis auttumuU

ttus, pro qmlitatis dignitate 9 mit in crucem tolluniur _y

mit beftiis ohjiciuMttr Singula vero, quse in hiüoria Paffionis Dominica apud EvangeUftas occurrunt, ex ritir bus Romanis

Tuo, B. L. freti fifique folito favore, bre- viter, _prout ratio cum ingenii, tum facultatum id admir

ferit, iliuftrare conabimur.

a) Cicer. ad Attic. lib. II epift.y. 3) Ex ABis A~

pofi. c.XVIII. _ijr. c)Bob. XVIII 31 d) Matth. XXVI.

60. 65. r) Levit. XXIV. lo. f) De Bpnefic. L. V.c. 2<f,

Qfr. Sveton. in Tiber, ^c. LVIII. & ladti Annat. L. I. c.

72.73 c. g) Luc. XXIII. 2. h) De Cruce p.33.

$. II.

Divifionem crucium, Lariam vocis fignificationem,.

multiplicemque iigni crucis ufum, data opera, beic reth- oemus; quippe quse multis fat arnplam differendi materianv .antea prae.buct.umt,. ^ca folum, quse ad infbtutum pronius-

A z ' fjjeélaiit

4 ) ° ( 8»

(pedant noftrum, expon tu ri. Vicieamus xdcirco, quo- modo iple judiciaüs proceiTus fuerit apud Romanos infli-

tutus. Nempe reos ad judices vindos deducebant, qui, accufatoribus ilüco advocatis, hifce fere verbis de cri-

mine objedo ipfos interrogarunt: eorum quid, quee ob- jiciuntur tibi, fejcifti ? Ad Imc ^, qive interrogativ? es ,

refponde : extra ea, cave vocem mittås. Accede Ii clor a). Simili prorfus ratione rogitat Pilatus Salvatorerri, vin-

dum Tibi addudum: o v h ^o ßaaiXsvg TÜv 'fbtai'w,

dx. ditoxfvYj éUv; Ih ^{itoaa au} aaTafia*Tv*'dai; u i-

noiyacxg5 uxuv ßtxaiXsug sT au; b). Romani prseterea vociferantes fignificarunt, qua potiffimum mortis ^pcena

fontem vellent e medio fublatum. Teile enim LivioLib.

I. Hi/l. interdum clamitarunt: arbori infelici fufpendito.

Interdum: age, in foro age. I liclor, coiliga manus,

Caput obnubito c). Id Judseos palam quoque incIamalTe conllat, dum hsec ilentorea. an furibunda voce, profer«

rent verbs: Sige tutov ■' <rav*toiTQV, actufuaov durov d).

Mos item Romanis fult, quo vel, crimine jam detedöy

damnationem hifce indicarunt: reum fecijje videri: rc-

um injuricm feciffe videri: _pcena jalfi teneri: partim ca-

vijje videri: falfum teftamcntum videri: haud rat um effe debere; vel abfolutionem, cognita & probe explorata rei

innocentia: nihil in reo damnatione dignum videri: jure factum videriquod _fecißet reus: jure cefnm videri cum, q 'd cfiis erat: reos tantce temeritatis jure c&ßs videri e).

P. latus, po/lquam accufantium jamdiu audiverat crimina- tiones, eodem fere modo fententlam, ChriPum tum'.cul¬

pa omni hberafurus, dixit: utsv iufaxio ainov sv TW

ävhfrag tuTw. 'Eyw svojttiov ispiüv dvaxpivag, uoev suqov sv r« dybfojTtcp ^tu rw ^amov, &v xxTyyoasiTg Kand avrS. Et paulo _pott: uti v otfaov hav ^ura i<\

TtSÄgaypism avruj. jQ Ad ritum Romanorum fede-

«S C )o 5 bant Judices, obfervante Ulpiano, feritcntiam laturi, a-

iioquin irrita habebantur judicia. Hinc confederat Pi¬

latus in Lithoflroto, g) alto loco atque confpicuo emi¬

nens, quo fententiam, ope pr&ccnis, idLomate Latino promuigaret, & hac quidem, fl Drexelio fides lit haben-

da, formula: b) Jesum nazarenum, subversorem gentis,

contemtorem C-tsar1s et falsum Messiam , ut majorum

SV JE gentis testimonio probatem est, ducitein commet-

nis supplicii locum, et cum ludibrio regi/e Majestatis

in medio duorum latronum cruci affigite. i, lictor,

expedi cruces. Romanos, poft judicium vel csedem fa&am

manus fuas, totumve interdum corpus abluifie, ne cul¬

pa Sanguinis effufi, vel jam jam effundendi, in illos red-

undaret, paffirn legimus i). Sic voluit j^Eneas a csede

patrata fe aquis purgare, ut ne manibus, cruore inqui-

natis, facra polluere videretur k). Neque aliter fecit Pi¬

latus; etenim, judicio tandem definito, manuumlotione, fuam, coram circurnfiante corona, haud verebatur con- teftari illibatam confcientiam, quodque ^tantum abe/Tet,

ut, fanguine innocentiflimi Jefu manus fuas cruentare vellet, ut ipfum, ceu infontem, invito populo, faepius faepiusque dimittendüm fuaferit, contenderitve l).

a) Barnab. Briffonius de formal. Lih. V. ^{p. m. 473.}

b) Marc. c. XV. 2. 4. Job. c.XVIII. ^33. 33. 37. c) C fr.

Brifjoti. I. cit & Lampridium in vit am Commodi. d) Luc.

XXIII i $.2i. e) Briff. deform. I Jb. V.p. m. 483. J)

Lue. XXIII4, ta. rf. g) fobm.IX.13. b) Äurifod.p.

3f r. ex dejcripto Aärichomii in Hieruf. n. 113. i) Calauh.

p. 736. £f Adam Mi fm. Tom. 2. p. 434- k) Virgil. Lih. IIr

\JEneiä. v. 717. I) Matth, ^c. XX VII. ^24.

«. III.

Porro de Romanis conftat, quod omnes fere, ad vulgare feu receptiffimum crucis fupplicium damnatos, verberibus prius åffeceiint. Sic enim de fervis conjurati*

LiViUS

« «83 ) 0 ( B-

Livius a): multi occiji^ multi.capti, alii verb ^{er art mru*}

tibus affixi. Et, referente Hieronymo bj, legibus Ro¬

manis fancitum _erat, ut, qui crucingitur, prius ßagellis -

verberetur. Exemplum, ii qu 02 lie ris, adelt apud modo

eitatum Livium r), in Campanis Senatoribus, a Fuivio graviflime punitis: produ&i ^, inquit, omnes, virgisque Cecfi ac fecuri percußt. De Alcxandro M. fcribitur, quod

eundem feeutus fit _{morem, cum} Arimazem , Sogdia-

rmm ducem, ^cum propinquis nobiliffirnisque gentis fu®

in caftra ipfius defceodentem, verberatum crucibus jus- ferit afligi dj. Pilatus voluntati ^ac vociferationi Jud®o-

rum fatis facturus, antequam miiitibus Romanor um im- maniflimis Jefum cruci affigendum tradiderat, quin illum flagellarit, dubitari nequit c). Romani Pontes v.el virgis caedebant, vel flagris, ita tarnen, ut ill« honeftiores ha-

berentur _, hcec vero ionge turpiflima. Quapropter in

T. Labienum _per bellam Ironiarn invehitur Tullius / ):

Ford a lex virgas ab omni um avium corpore ju novit: hic tnifericorsflagella retulit. Una cum cruce, fcilicet. At flagra in ingenuos & feminas ^non facile immittebantur ,

fed inter Pervorum numerabantur Puppiicia ^, quod nec reticet Macer g), dum docet liberum fuftibus, fervum

vero flagellis ccedi. Hosce quippe nudatos nimium quan«

tum verberarunt, & quidem ita graviter, ut faevitia mi- fiiftrorum, multi Pub hujüsmodi flagellis animam effla-

rent h). Nec mirurn, Polebant _hamque flagella jnfltis exaPperare oflFiculis, inde obfervat Euftathius Lib. Villi

irpxyaÅmäg dici, rot; §£ ärpzyoiXw im

foysvuv xctT2y.ao78y.sMS i, e. Flagra taiana, qux ta¬

lis inPertis involutisve confe&a Aunt i). Sic refert Apu.- lejus fuifle, qui flagro pecuino, oflibus catenato, ver-

berarent, pceneque ad extremam confieerent mortem fc).

Chriflrum flagelio csePumhaud obPcure innuitMattheeus l)t fov , inquit, (Ppstystätotras Ttwlfaxsv im

c

vaufp

wr; wmim; *

#1 )*f »» /

<?CtVcto$Y)> Affirmaü item Nonnus Chrifium loro fuifle vexaturn, quippe qui fytd?BXy))t adhibet, voeem flagrum

loreum deugnantem. Sic ilis m):

'Piyefavjj "Kfig-oh Sipict; tudffSxy. i.e.

Horribili Chrjfii corpus rubefecit hahena.

Vel hine conftat flageliationem hane, ut a Romanis im- peratam, ita legibus Divinis contraria^ füiffe, quippe

quas hunc in modum; fin autem Judex, loquuntur de

eo, qui peccavit, dignum viderit plagis, profternet

hunc & cor am fe verberari faciet. Pro menfura pecca- ti erit etjam plagarum modus, ita duntaxat, ^ne tuos an- te oculos fcede laceratus abeat fräter tuus n). Unde nec

Ju dosis _unquam, nifi folum triginta novem iétus inflige-

bantur _> idque ^ne lex violaretur a Deo fancita. Vides hinc rationem, cur Paulus profiteatur fe a Judoeis quin- quies quadragenas accepiffe plagas ^{, una} minus. Porro

fiageliatio illa Romanorum, aut ante dedudüonem fadta eft, idque in Praetorio, aut fub ipfa deduéhone, per vi-

äm. Sic ante deduélionem reum in prsetorio ad colu¬

mnam Iigarunt. Mörem huncce illis fuiffe familiärem

multi contendunt _, inter quos Artemidorus o), qui de fervo quodam habet: 7tpwfoSeig x(0H zoXÅctg sto¬

ße 7tAYiyå$ i. e. Columnoe aliigatus multas accepit plagas. In fervos, fures aliosque abje&se -conditioms homines, Romas, apud columnam Meniam, in capita!^

crimine, anirnadvertifTe Triumviros, docet, ut alios

in _ti? prosfenti taoeam, Afconius: fures, inquit, et fer-

■

nequam, apud Triumviros Capitales apud columnam

Meniam puniri folent. Quo digitum fimul intendit Cicero, in Man i I him ubi ^ita invehitur: non ille bono».

rem a pueritia, non fludia virtutis, non uttwn exifti-,

mationis horn fruBim _unquam cogitarats fed ^ex petu~- vänti atque irnpröbo Ccurra in difcordiis civitatis ack ^eani

a: l ' colu-

$ -m )o( m>

toiumnam _, åd quam mu It orum fiepe conviciis peråuBus

erat, cum fiuffragiis _populi pervenerat p). Si quis alius,

certe Drexeiius q), eleganter id omne exponit: Romano

ritu funibus adftringebatur reus ad bipedalrm columnam,

quce ad viri fiantis umbiculum dun taxa t pertingebat, ^ut

tam pectus, quam tergum rei verben'bus undique pateret.

In brevioris kujus columme jummo fer ^{reus amin} lus immis-

fos accipiebct finnes, _quibus flagellandi _{corpus vineieba-}

tur. Chriftum _quoque in pnetorio flagris cffe excrucia- tum, non defunt nPatribus, qui fidem faciunt. Horum

etjam judicio fubferibit Prudentius, dum canit r).

-

atque column<e

Anne x us _, tergum dedi t, ut fervile, flagellis.

Et paulo infra:

Perßat adhuc, templumque ger it, vener anda column a.

Ex iis, quae attulimus, facile potefl intelligi flagellatio-

nem Judseis demandatam, ab hacRomanorum toto,quod ajunt, öcelo differre; quippe illi flagellandum non nifi ad

pe&us nudarunt s)-, hi verohominem, veftibus _exutum,

totum nudum propofucre t), Uli flagriones in terram

procumbere jufferunt; hi autem ad columnas illos ad-

ftringebant. Illis certus ac dcfinitus fuit plagarum ^nu¬

merus; verum his non item, quod fuos plerumque a-

cerbiffime verberarunt.

a) Lik XXX. b) Ad ^c. XX VII Matth, r) L XXVI. c.ij. djL.VlIc.1T. eyjoh. XIX.1. f) Örat.

pro _VIII. Rabirio c. 4» g) Lib. X.depoenis. h) Ulpianus L.

de pocnis. i) Ut Lipfi. rfiert Lib II. c. k) Ma-

tamorph.Lib.V1I1. l)C. XXVII.zt). m) In Job.c.XlX.

p. in. 147. n) Ds ut. XXV. 1. 2. 0) L. VIII. hift. Eccle- fiaftic. p)Pro A. Cluentio c. XIII. q)Aurifiodina de Chrifio

tnorientc. _toth, r)Lipf.de Cruce L. ILp.jg. s) Maffech. Mae*

c III. §, 12, t) fiob. Reinb. Rufii Harnu Ev. Tom,

IIL V*l. Ut

) o ( Hl* 9

-

§■ IV.

Purpuram, inde ab antiquiftimis temporibus, ^ve-

ftitum fuifTe conftat Regum ^, Principum & rnagiftra-

tuum. De Afiyriis res eft in confeflo, quandoquidem

Rex illorurn, Belzafar, vifione perterritus, Danieli dixit:

Si poteris fcripturam iflam legere, interpretationen!

ejus mihi indicare, purpur a indueris cum torque aureo ad

Collum _tuum, Ö1 tertius in hoc rcgno dominaberis a). Sic legimus Regem Alexandrum, Antiochi filium, Jonathan, HebraxmumPrincipi, in amicitue fignum, coronam mi-

lilTe auream, nec non purpuram b). Romanis idem quo- que fult mos, quippe^Regem honoraturos, ut focium at¬

que amicum ^, togam ipfi ^{dono dedifife purpuream, qu®}

& piéta dicebatur, non filent annales c). Tacebo pur¬

puram pro infigni habitam & regni, & magiftratuuin Ro¬

manorum

,

ita quidem , ut feptimum C. Marli confu-

latum feptimam purpuram vocaverit Florus (i). Hinc

inemorat Statius e):

-

Cultusque, infigni a regni,

Pnrpureos

Jceptrumque.

De Confulatu Honorii canit Claudianus:

Dives Hydaspeis aitgefcat purpura gemmis.

Et Martiaiis:

•

Purpura, te f4ix, te colit omnis honos.

Quid ? quod defcribit Plinius confulatum per fummum

illud purpur<z decusf). Sic pernoturn efl M. Catonem

dudum effe conqueftum, fures privatorum furtorum in

nervo atque compedibus eetatem agerej fures publicos in

auro atque in purpura g). De Chrifto, in hunc modum induto,IoquiturMatthäus/o: ixdvcrecvTSg dvTof, 7tepiéS7j*

mv dvTcf yXoLfiuSot xoxxhqv. Quam 7rofQvpav nomi-

nat Marcus h). Scilicet, quandoquidem peftilentiffima

illa Judicorum turba Chriftum _nuper accufarat regni ad- fe<Rati, dum dignitatem Caefaris everteret & populum in magiftratum concitaretj ita fatellites hi, eontumelise &

V irrifio-

«• 4IH! ) ^o ( fm»

irrifionis _ergo, illum ^, ut Regem , ejusmodi ornamento

ami&uin voluerunt. De albis autem veftibus, .quas He-

irodiani i) Salvaiori impofuerant, fcribit janfenius, quod

regite dignitatis indicium quoque fuerlnt A). Quo fpe-

iftant illa Valerii Maxirni: imperatoribus in pr&lium ex- euntibus paluäamenturn album däri aut purpureum fölet /).

a) Dan. V 16. b) 1. Machab. X. i o. c) Cfr.

Drex. Tom. 2. T art. 2. p. m. 346. d) Li b. III. c. 21. §. ij.

c) Theb. 6. So. f) Paneqyric.c.ptf. g) Gellii NoÉt.At^

tic.Lih.XI.18. h)CXXVII.v.28. Marc.XV v. 17. i)

Luc. XXIIL ^v. //. k) Cafaub. p. m. fj2. I) Lib. 1. c. 6i

j. V.

Coronas, vel diademata, 7ratfx T0 dixfåiv ita di&a,

apud Romanos quondam in ufu fuiffe dubitari nequitj quippe, fatente Cic. a) & Tacit. b ), alia adhibebantur

in loetitioe fignum, alia ⁱⁿ fignum voltiptatis; qusedam pa-

cis erant, quoedam belli militiseque. Ex his vero muitas

numeramus fpecies, quas inter corolla eft triumphalis,' imperatoribus, poft vidloriam reportatam ,donata; obfv-

dionalis, quam civitas obfidione cinéta liberatori deditj muralis, qua is ^a Principe donabatur, qui murum pri¬

mus fcandere audebat; &, ut reliquas taceamus, tandem navalis, quam imperator in navem hoftium primum inli-

lienti conceflit c). Omnes, quod notamus, documenta

exftitere dignitatis, fortitudinis atque virtutis. Chiiftum

a Romanis coronatum uiterius innuit Matthäus ^: xad, dicit, ttAé%MT6g <ré(pctw dxcoBäv, héByjaav fal

Tiljv y.etpxÅy})/''dvTV. Quafi clamarcnt: vel nobis audienti- jbus, Regem te efte fepius es profeftus j verum ubinam poteftas? ubinam majeftas? ubi fubditi? ubi fatellites?

fen! Regem triumphantem. Nos contra, jureoptimodi-

camus, quum Rex falfus crederetur, falfam fuifle coro-

non pretiofam, non auream, viieai certe, gern«

marum

) o ( ii

marumloco, aculeis .usquequaque diflindfam. Veteris

«vi annales qui evolvunt, fceptrum fatis diu apud Ro¬

manos magni habitum faciie videbunt. Audiamus Dio-

nyf. Halicarnaff. _{kol) Tig dm t cl c ig} diafrrjyotTot _{råg utnrsf} fafövt _ys ^gg jf roig rw 'PcoyaToi ßayiXevpi, ßsßotiüv- tot crxijnTget éfytriocg. Idem i lie d) _aarjTCTpov hoc,

Romanis ufitatum, sXetydvTivov _{vocat, cujus extremita-}

ti inhgne aquila primis confpiciebatur regni imperatoribus fuperimpofita. tributum Qiiod adferit Sue- Heroum -

tonius e): Augufti, dicit, fceptrum ^e manibus exclufum cft. Et Cicero _pro Sextio f): _[edens cum purpura ö*

fceptro, ffMßTzptyogog _De & infignibus & <rxY)7rTü'/pg ⁱ Iiis _reqiis. fit, Immo, hinc faciie quid Hefychio patefcit.

fceptro, Salvatori dato, Matthseus his verbis: xa)y

KocXptuov enéBrjxctv ix) _rrjv fefydv ävré. Kal [utttu-

cavreg i ig" avröi/, eXotßov t ov xocXayov, aal ^stvttqv

sig tY)V KS^)a?.}jv ami _{g). Iisdem omnino de cauffis}

8t Corona Chrifto impofita eft, & fceptrum _{ipfi porre-}

ftum. Verum, quam vis tortores contumeliou fuiffent,

tarnen _videmus. bant, _tenderent idque officium Chrifti _fe Reges in maximum oiim regium ad gratise fuppiices fceptrum perfedtiffime fignum, quo fignificatum fcilicet extende- ^os-

veile cauflam iilorum cognofcere, _eisque o- pem fceptro _caput aculeos ferre. ejus Coronas, dextera; pulfant, verberant, dilacerant; Aft milites Regis jam jam fui profani, arundine, impofitae, admoverant altius porrexerantque, capiti hinc quam eft, quod infigant, pro

•

doioresve fcelus rave _{noller ,} nefarium, eliciunt multiplicent. fpinae fanguinem, & extorquent. ^En! _crimcq cui fiageita atrociftimum. Atque, pepercerant ut Salvator Eni lo-

Sandlifllmus, eo majori afficeretur contumelia, &

quidem maxime in digna, faciem ejus confpuebat gens in- gratifiima h). Sic fadliofum Lentulum, qui fibi, reipu-

B 2 biicifc

) o c

blide caufTarn agenti, in frontern mecliam, quantum pot-

erat, attracfla pingui faliva, infpuerat, toleravit Cato i).

Inducit Petronius Rölycenum, incufantem Circen, quod

Omnes convocaffet quafillarias, famiiiaeque fordidifllmam

partem, ao ipfum confpui juffiffet, quodque verberibus

fputisque ^extra januam ejiceretur k)'. Sic refert Clemens

de alio quopiftn, quem omnes, exfpuentes in faciem e ■

jus, expulerunt de civitate, dicentes: tu eris reus mor¬

tis tu<s l)

a) TufculOiiefl.c.jy. b) c.gy. c) Vide Gell Li b. ^I.

t. (f. d) Antiq.Rom. L.fU.c.fi. e) C. ^/. j) c. 16. g)

c. XXVII. _ig.30. b) Matth. L ^c. i) Seneca de IraL.

III. c.jS. k) p. m.203. 1) Lib.X. Prxcogn.

5. VI.

Romani _per urbem interdum cum cruce flagel/atos

trahere affueverunt; cujus rei exemplum adfert Dionyf.

Halicarn a): A/ ocyo^oiq dvrov pctfiyispLew sxitevsv

SÅnsiv. i.e. per forumfiagellatum ipfum traherejutfit.

Et Arnobius ait fervum _per mediam Circi ^aream tradlum, ^, virgis csefum fuiiTe & tandem crucifixum b). Verum,

Chri/ium cum cruce per plateas undique agitatum elfe,

firmiter non adftruimus, quandoquidem antea flagris c«- fus effet,& Kippingius C) a<fium huncce a reliquis diftin-

guat. Nos tantummodo obfervamus verba dxdystv ^St

ilrdystv, ab EvangeliRis d) heic adduéla, violentiam in-

dicare, quafi per urbem; Samfhffimum offentui traxifTent,

quo omnibus conftaret illum ipfum morti reum judicari.

Åft ^ritum Romanorum, ex Piauto, his verbis confirma-

ri putamus:

Credo ego ijihoc exemplo tibi eundum aäutum extra portam 7

DtfpeJJis manibus patibulum ^cum habebis e).

Adjungimus & illud, nocentes extra urbem ante por¬

tal*

«gl ) o ( B* * 3

tam Metiam five Esquilinam, ^ne fcilicet frequenti cstde

ac fangvine contaminarentur oculi civium, cffe eduétos«

In teftimoriii fidem iterum ad Plautum provocabimus j Jttum edepol vider e ardentem te extra fort am Metiam>

Credo ecaflor vettet j). -

Nec di/Tentit Horatiust

infepulta membra different Infi,

Et Et qui linet alltet, q).

Unde dornicilium etjam extra urbem erat carnifici. Itä

enimTuIlius h) ^{: moreretur} prius acerhijfiwa nior te ml Iii es Gracchus , quam in ejus concione• camifex confifteret i quem non modo foro ^, fed etjam coelo hoc ^ac fpirttu CenforiiC leges, atque urbis domicilio carere voluerunt.

In dcduétione a Romanis facta vel Iudibrium vel tor- mentum adfuiffe conftat j ad iudibrium fpebtat, quod

morti qui eflent traditi crucem ferre cogerentur fuam.

Quamvis alii, monente Lipfio, partem crucis tantum-

modo portarent 5 totam tarnen alii, ut loquitur Plutar-

.chus Libr. de fera Numinis vindiéta

geftabant:

tw cojuctTi, inquit, rwy xoXafypisvoöv ^{sxaqoq twv} xöl-

Xihfyuv ix(péaei tcv aurS qavgdv. 1. e. corpore quisque maieficorum fjam eifert crucem. Cum illo facit Arte¬

mi dorus ^: eoixe 0 goojcbq Sotvotrw] xcti 0 piXXw itpcq-

yjxsqsrctl ttfotbtov uvtov ßolqdfyl. i. e. fimiüs eft crux morti, & in cruce ßgendus, pnus eamportat i). Siquis alius, certe Chriftus, totam extulit crucem , quippe de

quo ."Johannes k\ ita: ßxsdfyv th qkvdov £vtx, i%ijA~

Ssv i>q tov xsyoflsvov zeaife tqtsqv. Hinc tuto affirma-

mus Chriftum, in ludibrii iignum, totam, extra urbem,

tuliffe _{crucem, usque} dum homkies ifti, perquarn, cre-

do, mifericordes, Simoni Cyrenseo id oneris impone-

rent /). Ad dedu&ionem _quoque tormentum pertinere diximus, fcilicet ^t patibulatum velftimulis per viampua-

gere»

i4 ) 0 < jß*

gcre, vcl virgis agitare folebant Rcmanorum carnifices,

Quod & Plautus m) teftatur, dum fervum de fe loquen-

tem inducit:

O camificum cribrum, quod credo fore;

Jta te forabunt patibulatum per vias Stimulis, Ji huc reveniat Senex.

Doétores eandem de Chrifto fovent fententiam. Hinc &

Hieronymus n): i nu It a, dicit, verbera & fannas Qhri- fiiis in via perpejfus eft, dum militari manu per arduam

truditur viäm.

a) Lib.VJL Antiq* b)Lib. VII. adverfi gent. c)Lib.

II. c.de Cruce. d) Matth

^c. XX VII. _ji. Marc. c. XV. 20.

Luc. XXIII. 26. ifoh. XIX. 16. e) Plant. Mil Gl. II* Sc.4.

f) Ca _Rabir. fin. Act. II.Sc. 6. v. ^2. g) Epod. V. v. gg. h)örat.proC

c. j. j) Cafauben.p. _{fy#. k)} foh. XlX.iy. 1)

Luc. XXIII* 26. m) Mofiell. A£t. I. Sc. I. n) Cap. ad Matth. XXVII*

§. VII.

Ut primum ad fupplicii locum devenerat _reus, fla-

tim vinum ipfi porrigere folebant Romani mirrhatum, quo cruciatus nori adeo fentiret a); docent quippe Gale-

nus b) & Piinius c) Mirrham, copiofius fumtam, meu¬

tern omnino .confundere. Tempore Valeriani, in Chri-

ftianorum perfecutionibus, virgines qusedam, Maxima fcilicet & Donatilla, aceto cum feile exhaufto, mortem fubierunt d). Milites Romani, Salvatori noftro in locum Golgatha dedufto, bibendum dederunt aceturn cum feile

miftum, fatente Matthaeo e), dum Marcus /) docet illos Chrifto vinum porrexiffe mirrhatum. Verum res eodem

recidit, quippe Mirrha eundem cum feile habet faporem»

Sic _{& Beda} Patres quondam, Auguftinus videlicet, Hieronymus Mirrham, fellis inftar, amaram effe ponfirmant}

Rufinus feile amariorem adftruit. Piinius aliique feripto-

res Mirrh» prseftantiam ex amaritie probari contenduntg).

® < a» ₁₅ g). Aft, quamvis Mirrham mortis dolorem lenire cre-

diderinti abfit, utflatuamus milites hofce, perquam cru-

deles, hac mixtura voluiffe mortis acerbitatem imminue- re

quum omnem > quantam unquam excogitare pos-

fent, contumeliam in Sandtiflimuin _{conjieere averent.}

Opinatur Beza, iratronas, cruci adftantes, ^{vinum con-} fortationis Chrifto porrigere voluiffe, qiiod tamen peffi-

lentiffima militurn turba ebiberat, & ejus inlocum, per ludibrium fevitiamque, acetum cum feile mixtum Chri- ffo obtulerat b). Hunc tamen ritum, quo mixtura de- linquenti, ^{jam jam pcenas mortis} debitas, easque gra-

viffimas, fubituro porrigebatur, non ita Romanis tri»

buendum cenfenius, ut Judaeis aliisque nationibus,

ceu communem, abjudicemus»

a) Vid. DijßM. Fe Itft ^rom de uju Romani inSacr.

bab. Üpf.A. 173p. b) Li b.X VSimp/t c. Me di c am.c.iy.e i t ante mir et 2, de Prado in Pentec- p.jp. c) Lib. ^{XX. c.} 13. d)

In Mar tyr ol. e) Gap. XXVII. 34. f) Gap. XV 23.

g) Drexel. Tom. 2. p. 337. b) Cfr. Adami Mtfandri De~

lic. Paßten* Tom. 2. p. 84(0.

§. VIII.

Til fin Hoptar ade voan och Landsman,

Heer PHTRUS S©ÖS©3KJ3t/

Da han framgaf fit t forfia lår doms prof.

NU Ty A t gröna nes waren fårgen börja åter på få,

Som wintren lagt i linda.

Nu fpåda orter te % fram,

Och utaf blomfter-fåltens kram,

Får man (hart kranfar binda.

Nu lifwas rot och grenar opp, Och tråen wifa fram hn knopp ^,

Som kiolden giort helt nakna.

Alt hwad Fru Flora hit tils haft

I fkötet gömt, får liflig kraft,

Och tyks ur dwaian wakna.

Men tånk! når andra trå fm wår Knapt börjat#, jag med undran får

En i blomma fkåda,

Hwars ©IKfESTtar trotfa wintrens frofl,

Al afwunds harm, och tidens roft,

Samt föta fruckter boda.

Apollo fielf dår i år kår.

(Jag fer'et:) d erfor' han ock lår

Er weta til at löna.

De njo Syflrar gå i dans

Och tåncka med en Lagerkrans,

Er hiefla wårdigt kröna. - Til lycka! jag fkal Himlen be,

At han Er nådigt wille ge Så många glada ftunder,

Som orden finnas i Ert werk,

Och fler, ån Lekman med fin Clerk

Sett löf i gröna lunder.

JANDR. UTTERBECK Anderssons