Dissertatio de potissimis historicis Latinis cujus partem primam exhibent Olavus Bredberg ... et Bernhardus M. Bredberg Gothoburgensis in audit. Gust. die XIII Junii MDCCCXVIII. H. a. m. s., P. 1

DISSERTATIO

BE

POTISSIMIS HIST0RIC1S L ATINIS

'GtJJUS PAR.TEM PRIMAM

E XH IBENT

OL

AVUS

BREDBERG

PHIL. MAG. STIPßNö. HOLMGREN.

BERNHARDUS M. BREDBERG

ÜO T HOBÜRO EKS1S

IN AUDIT. UUST. DIE XIII JIJNII MDCCCXVIIL

H. A. M. S.

V P S A L I JE

VT K o

MAXIME REVE RENDO-EI CELEEERRIMO

FRANCISCO

MICH.

FRANZÉN

PASTORI ET PRJEPOSIT0 KUMELABEN5I , PR OFF. SS O ill3 ItEGII OR BIN IS RE STE LI A POLÄRT MEMBRO,

ACADPMIJE SVECANJE OCT oREGIMvIR o s

apGIFgüE SCIENT. AC AD. HOLM, MEMBRO.

It.. VI RO' 7

AMPLISSTMO ET CELEBER R TMO'

CAROLO

JOE.

LUNDVALL

ei/oouEjstiä: et PoesÉOs' professori

efsAelek s J»

VIEOQUE CEARISS3MÖ

CAROLO NfCOL.

KECKMAN

PHILOSOPHIE DOCTOIt I ET AD TIIBEIOTH.

åcaremije a boensis- amanuens!.

UNICEFRUN

född MATS E N*

Min Huldaste Mormor!

)

At Edert _Namn, ett Hand de mest _dyrbara,som mitt

hjerta känner, egnas denna ringa^rärd af en innerlig kärlek och vördnad.

DE

Hiftoriae apud popülos omnes cultr-ore's fn'ujri

fuete

*nt« tiiftri, <at artifices pauci. Ißius paucita'tis -quae

fit

-csusfa^

-exquirore, id ab re pofita fejuntlom. Quis vero nco

;iae-tctur, cumulatiorem _{propemodum rediisfe}

_{dignitätenvquae}

mimium diu hiftorise detra£ta esfevide'-batur. _{Neque enim} fe 'folum tJiBois _{populus in irronurnenris p r sct eriti tempo¬}

ns inrueri exoptat, atque _{majorum fa£lis ■& imaginibus}

immorati, fed «tiam hominis eit _{proprium humana}

cö-gnofcere, ac quaecumque aut perpesh fint homines, aut

effecerint, ab his humane & _{pie moveri. Ingens autem} vis ac multirudo evetitorum _{rerumque geüarum illum ad*}

hoc deiiderant _{fcriptorem, qui fttemoriam ip forum ferme}

intermortuam revivifcere _{jubear. Cui fautrix igitur natu¬}

ra officium Hiliorici deftinaverir, _{is illa penit^s cogno*}

fce-fccre debet _{exemplr, qti re ad imirandum antiqufras}

pro-pofuerit,. aquo haec re tentior asta5,

Eauca

qnoque

ejus-na odi exempla_{, eaqiie}

illuftria,intet.

monumenta

Populi

Romani facila inveniummv. Ubf ver® menno de

Hiftor-i-eis, _qui- maxime inter ant*quos eraineant-,

fa£h

fuer.ir

ho-norificaquis de C. Sallußh Crisgo oon

cogiter,

de

Tita-Ztivie, de C, Cornelia- TåcitoPTres- il 1i jure fu.o- laudantur.

Quoe- autern Jaus- fua cujusqus: fit, non fa tis- cfr

expliea-tum.. Kos i_{girut in animurn induximus-, fingulorum per-'}

luftrare _{feripta, eaque,,, quam} poterimus-

diligentisfime*,

sePtimara.. _{Q|io fa£lo5. qualis- fit ratio,.,quse} cujusque pro-pria exiftimarl. v.elimus,„

explicabimus,

atque'. ara.

vaU-tus _{fingulorum... expriimce conab.imu.iY.}

Eft.' H'iftorico-. fuas- _{finis, quem fib'i prapofuerip,.}

atque res- cerra Sc.■pnäcipus* quam fqquatur, _quam fps»

£tec-t _{fiquid-sm e» univerfis, quo rum conferVatur memo¬} ria, id delegit, quod■ pofisfimu-m exponere ve-lk.. Ac res

äla _{prseeipua, cog.itatione infownata-, eritvis- illa effe&rix,}

qua hiftoriafei formet atque perfkiat; Ingenium autem

artificis in _{ipfa c&nitur» ratione, qua- hiftorkam,}

quse flip¬

pe-'•SgäsaK&^ss!

peditat, mareriem -ab re illa prsecipna, animo eoTicepta.,

tra£hndarn curat. Si «n-iro _{fingula hiftorise merhbra,}

pro-be formata, prudeorer dispcfuerlt, id eftecerit, ut judo

exiftimatori artifici-um _{ipfrus probetur, Quam vero dispo«} fitioriis laudem taii ration-e _{asiequitur, ut -an-inram in fcti«}

bendo ad rem totam _{Sc partern firniil attendat. Artifex*}

partes creans & fingens, locum, qui in medio eft opere,

■ita _occupare dicitur, fi _res, ad _quam Ii ber_e fefe appli-ctiitj animo ipfius femper obverfatur, Nec fub aiia ulla conditione _{fingulis partibus juftus erit modus atque}

or-do. Sic enim habendum eft, id agi debere, _{ut tota} hi¬ ftoria _{fp seiem prse fe ferat organism* abfol-uti ac integru} In hoc vero nec _{partes ullas,} modtim Jaet-i_us excrefcend®

•cgresfas, nec

quidquam

t-otius corporis

disfimile videbis.

Hiftoria Salluftiana, 8c qui dem de conjuratione Catiliiice,

ad iftam _{legem nobis prirnum exigenda esfe videtur.}

Quo autem animo du£his ad

fcribendum accedat

Hiftori-cus, enuntiare monet ipfum proGemium. Aniroum igitur,

non ea imbutum _{pietate, quse in prima hiftoria} Herodo-tea _{elucet, ad raemoriam praeteritorum excitandam appli*} cat

est SaHüftms. Herodorus enim in rstione hiffbrite de«

fcribenda'hortari videtur, ut anin.os. ad acter na intenda.

mus» _{quippe. qui' comrrmtabikiB esfe oranem rnortaliuin}

Prosperitäten! in ipfo exordio doceat ß). Quod vero a« pud Saltuftium in eandem fere fenre'etiam feriptum legi-tur, dividarum & formte _{gloriam fluxam stque fragilem} esfe,. virtutem claram3;. seternamque haberi, id _non de«

promitur ex aoimo-, qui caduca diiigenter & amice per«

luftret» at _{pone illa», atqne ultra, divina prasfagiar ac} qnae-rat. Si _{quis enim verba illa Salluftiana ad totum}

procemi-.- ■ — \' •- ", • . ■" ? ''/ • fv .

um _{perpsnderit,, anrmum}

■ videbit vere. Romanum, qni

omnia, quaeciunque moliatur, ad memoriam _{fui,- atque}

gjo-\ T-* ' t* A ' ' ■>/ > ; t r/ ,ff

a) _{bya ös TSep ysx tarav 8a eg%oy<xi epeoov ovs htocs rj}

ak-åoos. koos txvtc6 _{b/hstc" tov c<£ l}idol ccut0s _{ttgootcv uttctg»} £xvtcs cJiKow eeyav- es rås" "EAAqvccs, revrov cr<_{yr,v ms,} TnzfcifSqvcyai es ro rs£©<ta> rS kcyov* c yalens cryty^d _kcc&

fueyctXoi &q;ecc. m.\Bpm7Ioov _{STtsfrj&v roL ya.Q rcTixkoti} y&-yoc.kco rp>, reo, ttqååcc ccurosv _cyitzgcc

ysycve^ rcc $s irr

kto _{y- k} f 'V5' v v *\

sysv i<jv _{ysyaAcc, jjv}

o-yiapa., r>i v _{ctvBgocTttfffjv1}

av

emsooyevos evSocoyn^v 8$ccyu _{ev rcéuroo}

ysv8<rocv3 STSiyvYb"-éo/pott

_dy'pqrs^m

_{qpisuss, Herod. 1. 5.}

gTörramrcférsr..-

Hb

explicatis» aditus ad Hiftoriam

SaiiaÜknaüi _{exped.ti.or patet»}

/ - " v• '"■£* < • - • jUHuflius? igirur, (Imul ur profesfus eft, conjurarionem

Catilinae fe _{expofi-tururrt e&fe,. mores Catilinae expri.mere}

adgretlirur &% S.ed ante eeepir illa oueodere, <& quidem

fummatim» _qui fuerinr mores,, quae res geüse, quaeqae

infiituta _{populi •Romani* quam ingemuitt Cacilias} depin-xit, _{Antiquis levirer perflrieHs, ad: renipora venit fuis} propiora» ambitionen» & avaritiam- civium commemorar,

ac illa _{denique, quae exorfus eft, enarrare pergit c).} Natu _{imagifie corrupti fae.culi expresfa, qui esfenr Cati¬}

linae _{proximi atque familiäres, qui doli, quaeque cor«}

ftiptels, qoibos- irretitaoi traherer juventutem, hsc

ftri-öiin docer. .Ar tenor, _{-inierrumpitur eorem, quae} de-£0-ciis Catilinae feribere _{eeeperat S&lIufHos,. ab illa,, quae fii«}

pererat, parte imaginis■■Catilinae. Quam itnaginetn itaque bifariarn diviilsfe _{videtur, haec expresfior fuisfet, ß}

linea-b) 15eilum Ca tilinar. I»

menta hominis lo unum contulisfét locutn. "Q^o faflo; non fuisfet, quod his

.verbis:

ita

sonfcientia

meutern

excitom

vexabat, id dermo retulisfet, quod ia

exordio jam

ante

docuerat ill is: _{agitabatur magis magisqtie in dies ammas}

_fe<°

rox, inopia rei familiaris

& eonfiieutia

fcelertm.

Sin

autem

Butoricus oofter, de conjuratione Catilinac

fe esie

fcri-pturum,

profesfus,

primurn

de

labentibus

civitatis

mori-bus disferuisfer: deinda tempore genitiuxi

defcripfisfet

Ca-tilinam, in quo omnia apparerent v

i

t

i

a

faeciili,

at contra

mil ia eluceret fignificatio incorruptoe naturae,

vircurisque

Romano, quam nec ambitio

fubegisfet,

nec

avaritia:

tum

docuisfer, _{qui fuerint pravi iftoruoi}

_homiaum

mores,

quibus uteretur

familiarisfime

Catilina,

quacque

illecebrae,

quibus a culpa vacuos depravaretj

muito,

quantum nos

judicare

posfurnus,

prudentius

fecisfet,

atque

confidera-tiuSo Sed reliqua perfequamur.

itaque redeundum eft nobis ad narrationem

Hiflori-ci, quem jam porro audienres,

ad id, qualis fit

ratio,

quam in ordinanda adhibeat Jiiftoria, attendamus. Cati¬ lina _{igitur omnia opportuna videns, confiiium}

doe _{reipubHcae capit d). Cum arnicis fingalatim $gk9.} atque fpe praemiorurn fingulos ad focietatem ccnjuratio«

nis foliicitaF. Sceleris autem _{ille prtnceps, conjurarionem}

jam jamque confirmaturus, omnes ad" fe convocar, _quos maxime idoneos _{pHrarer* Qui convenerint ordinis}

fena-torii, _{qujque equeßris3 ecrum mukös ß'omin&t}

Sallufti-üs _e), Quem _{vero amniculum fumus ouperrime}

periecu-ti, is furtim. evanefcir. Etenisi aiveus _{ille, quem longi«}

us _{procurremem videmus, aliena irrpletur}

aqua.

Hifto-ria in -eum kilicet _{perdu£la locum}, ubi exfpe£latur

Ca-tilina-,. verba apud focios,, qui jam conv-enerant-, _fb&uru£,

ad alia delabxtur _{/). Aceuratior eaim memoria de}

anii-qiiiore proditur conjuratione, cujus dum ratio _explicatur,

nomina oblivifceris _{eorum, qui, ur confilii Catilinae}

par-ticipes fierent, jam conveneranr, nec aoimo retinebis

ea, quie pauca _{de pofteriore conjuratione memoravit}

Sari-luftius. _{Cognofcitur vero ille ad}

prirnaro conjurationem

tranfi*

d) Catil. X.

*) Catil. XI.

tranfitus; fUlo notatus -levislimo, ex hisce tanfummoå©

"Verbis: Sed antca _{.conjuravere pauci, in quibus Catilina, dt}

,quo quam verißims dicam. -Quo fit, ut lianc evolveotes hifloriam, quae de fuperiore conjuratione ibi relata

le-gant> omnia haec a Sälluüio, rem altius _{repetente, de}

magna conjuratione Catilinae dici, falTo pucenr. Ubi ve« ro ex his _verbis: -De_{fitpsriori conjuratione fatis dmitni, id}

demum _{-intelJexeris, tnentionem de alia quadam conju.}

xatione illaram _{esfe; quid primae, quidve fecundae fuerk}

eonjurationis, vix memoria tenebis. Salluftius autem

11-iuc reverfus, unde _{delapfa erat narratio g), orari-onem,}

quam _{eonjuratioois tonirmandae eausfa}

apud fuos habuit Catilina, bißoriae inferit. Oeinde _{docet, eonfilium Catili¬}

nae temeritate _{Q. Curii aperiti ij); Catilinam fruftra}

con-fulatum petere: Manlium _{plebem in Etruria follicitarcs}

Cicer-onem rem ad _{Senatum referre i):}

principem conju-• . • ■. ■ .\ ra-g Catil. XIV. h) Catil. XVII. i) Catil. XX.

9

talionis in sarftra 'Manliana .proficisci, negotio

Cetbego^

-JLsontlo, ceterisque dato, ur conjurationem

domi

•corrobo-.reat _{k): Senatum} «h

oft

_es

Catilioam

&

Mariiium

judicare,

atque decernere, ut Cicero,

coHega bellum

cortficient'e-,

prceßäio fit iirbi «Q,

Salluftius vero in hunc locum narrarione'prögresftß, in idem _{prqpemodum delabitur Vitium, quod nuper}

anim-advenimus, _{quippe qui} ab enarrandis defteclat, ac quid-qqid ad ftaxum

reipnhlicse pertinear,

id

omoe

diligentet

-per^eqimur. Ac legentes-, *uc Cadlinam, quem

in

caftra

■Manliana _{:jam :pröfe£lom Ccbrit, in -armis voiTratftem} Vi-dere erx_{Optant, aut mox expöfiram "volunt rationtm, qua}

iceieris _{populäres, in} urbe reüBd, conata

perHcere.

ftn-•deant.

Itaque id nemo oon inoleite feret, :Sailuttkim ih describendis moräns «eqrum, _{qui 'rebus novis 'Faverebt-,}

diu baerere. _Quje vero de conteorione civium hoc loco nomadm _{expöliita iunt-, ii -ea in -exordio -e-xpl icayisfet,}

B ut

k) Catil. XXIII

ut hic tantum _{opus csfét ill i, paucis id memorarc, *} cun-Bcini _{pkbem vetera odisfer nova exoptåre, profe£ro fuisfet'in}

hiftcria. ordinandä prudentlus verfåtus. Wbi deniqué ffs»

feverariter dixit, magmm cladem atque calåmltåtiw oppnsfu-ramfuisfe rmpubticam, fi' prima pr&lw Gatilhn filperior _auf.

aqua warnt dücesßsfet* ad cetera

p.ergi.t

m}

Miliaria dein*

ceps uno tenore perferibirur.. Briiscipes conjqrationisj

éeprehenfo comieatu Allobro-giim in ponre Mulvio, iß jedem Concordiae duci ac. _{coargui•: liberis- cuftodiis- darb}

Karrationeni' autem continentem de perpenurn excipiun£

orationeSj..quas-habent' Güdar &» Cato, fentenciam de

fup-pliciis cofijuratoriim» dicluri•n}. Qpain nuperrime-

narra-tioni& _{parrem fummis- tanttrmmodo attiogendis"}

percurri-mus, hsec doco-menftim pulcbii esempH dttre videtür;

decorum _{urp.ote fervans modum, qtti terminis- illis,} nl-mium Sc _{partim, deseribitir. Contra ea orationes.} Cse*-faris atque Catonis* ab natura, quae iplorum

ma-

xi*-Gatil. XXIX..

2?ime eä propria3 utraque

flu

c re

viderur

o)

tarnen

jufto

funt copiofiores,

fuaque

properaodum

laborant

magn-im-diae, fiquidem partem

totius

hiftorise

fibi vindicaverint

<o£iava-m. Hoc verö-

animaäverrimus-,

eo-nq-uod

orebrse

illx orationes, quse '

aptid

h'ißoriecfs

Gr

^

cos

legunturs

atque Romanos,

nobis'

minus

pröbanru-r,

fed

quia

offendit

luxuria SaUußiana»- Hie enim efi modus

arrifici teocndu^

ut

&) Mais--Salusie ne se

eontente pas

de

nous

dépeindre

lés

hornmes dans les eloges, ii fait

qtt'ils

se

dépeignent

eux-mémes dans les harangues? oit voas voye»

toujours

uns expression de leu-r naturel.

La

harång-ue

de César

noxis -déeouvre assez qu'une

conspiratkm

ne

lul

deplait*

pas. Sous le zele>

qu/il

ternolgne

å

la

conservation des"

Xjo'ix, et"å la dignété du Senat,,

il laisse

appercevoisn

pöur les conjurez■ une

inclmatiori

deKcate;

—

—

—

daton falt lui-méme son portia

i

t apres que

Hesar

a

fäi

t?

le sien. II. va droit am bien5

mais

dan

air

farouche;

Fausterité de ses mosars est

inseparable de

llntegrité-cle sa vie; il méle le chagrin de son

esprit,

et'la

dureté-'

dé* ses manier es avec iutilite dö ses

cönseils»

Dt Saint-Evremont. Observations sur

Sahtste

et Tacite

ut fin_{gula mernbra}

_ad

_totius

_corporis

menfuram

_revoce% eaque, jufta adhibita ratione

Sc

pulchra,

amice

in

unum

confpirare cogat. .Eft. quoqus

ifta

lex

in

orarione,

qua

ornetur hiftoria., femper fervanda;

nuilo

quidem

ioco

impnne violaiur.

Quod ii

orationes

ejusmodi

esfent

or»

namenta, in quibus 'hiftoriae

conditor, anirnum

ab

opero-fa rer.um enarratione remitt ens, ftudio liberius

iingendi

indulgeret; nec umquam

fatis

circumferiptae

esfent,

nec

illis quidquam ab hiftoriae -dignitate remotius.

Sic

autem habendum eft, orationes aptid hiftoricos Graecos atque

Romanos _{in loco perpeiuae narrationis}

fere

pofitas

esfe9

fi_{quidem .caus'fas rerum <& ingenia}

_hominum

_e

_vol

_vant atque aperiant.