De bello disputationum politicarum prima de cura et præparatione armorum tempore pacis. Quam ... sub præsidio M. Erici E. Brunnii ... publico axamini [!] placide ventilandam exhibet Israel Johannis Noræus. In collegio veteri ad diem 23 junij horis a 6 mat

Gl

Deo _{adjuvante, prapotentfßimo &trtüno:}

DE BELLO

DISPUT ATIONUM POLITICARUM

Prima £?e_s

iCURA

ET

PRiE-Sf|

PARATIONE

AR-Hl

MORUM

TEMPORE

PACIS.

<g^5l Quam*

«tf In _{Regia Acädemia Suecorum Upfalienß} ®ÜW

m

<m «s •es •es IS «S «S'j «es «s SUB PliSIDIO M. E R I C I E. RRUNNII

Amplifl. Facult. Philof.Adjun&i:

Publica axamini _{placidé ventilandam exbibet}

ISRAEL _{JOHANNIS,. N O} R U S*

In_{Collogioveteriaddicmzj. 'Jumj boris d 6.Matut.} CroefusLijdorumRexaCyro eaptus,hoc argumentopacembelle» pr*tulit,quod pacistempore filij patresfepelirent in bello contra pa*

j»<iw tres _fepeltjrent liberos»

Sil

U B SA LIM, T»?_ßj! 2 =

KB

■» &■» Pt*» S» m h* b* » se-b» btb b» b» S» h*

J

S

b» s» s» s* » b»

st

&»• s» Eschilli Ma tthije, 5S^. ' ^«#0 Z 6 2 ß.

^©o^SGO^a^ooeoea^^öoeeo^eoeeoe^

Orthodox# _{religionisz,elo> eximid eruditionus}

eminentia,ac ver a virtutum_{fuppcUeftilc, Re-} ^

Teerendo (f_clarßtmoviro a cDomino ,

Dn.

_{M. JACOBO}

BU-REO, _{Metropolitan# Holmenfis Ecclefiae}

Paftori_{primariomeritifTimo,Patrono &} Promoto-ri fuo 9 perpctuoobfcrvanti« eultu ftudiofé profe.

quendot

Uobtltßmo,txperientißimoßmulacmultarumrerum ufupr&~ ßantißimia, cirtumjpeBtßtmü &fiddißimisvirü>

Dn-

_GeorgiofiUw

_S.R,M.

Referendario _{prudentiffimo.}

Cognatii fuk

Du-. MARTINO PETRI

S. R. M.TTaraerario folertiifimo.

Dil.8ALOMONI _PETRIN?

S. R. M. Secretario fidelitfirno. _{exoptatißimid,} Dil.PETRO _{PETRI^«JTS.R.M.}

Apologiftae, (petfatiflimo*

Mcc*nati6u4 > Fromotoriitts fffYautorilmfiiis

magnoperefujpiciendis,difputationern hatte

Folitieamin_{grati animi tbeßeram dedicat}

få _offert

Jsrael J. N^RJEUS

QuSSTIO PROEMIAHS.

ErumPoliticarum ea_{eålprsftantia, is} com-f

muni (f civiltin_{foctetate uftu,tajucunditas}

acdcle ålatioin_privatamagis

% remotaa

pu-blicisnegodis_{vita, ut tum, cujus animum}

'Vel _{aliquajucunditate fuifa dulcedintfemel} perfudcrint, nunquam nonfltmma virtutt a&ionumfa exptrUntiainflruålumy veterum monumentorum ornamentis_{praditum,fententiarumfagravitatt atfa ponden '} libratum remittant. Quid _{enim fuavius, quidjucundius,}

quiddenifautiHus,quamexbominumrcrum ufu, expertentik

at_{falaude excdlentium contritis inßjiceum}

acfanguinem

con-verfls monumetatis imaginemquändam acCKicvyyttyCctv

Reip-civilisfa, quadornt militi&fabominsm circumfpcålumy cautum

adfa remomnemconfultö fufcipiendam,prudtntercontinuan»

dam,_{feltciterfadeterminandam exercitatißimum reddit,}

ad-mintflrationisquaficontueriac perpendere ? Quid Platonem _^

quidMTuliium, quid Alexandrum M.altosfa

tnnumerosim-r peratores, tantam tamfa eximiamfeHeiter adminiålrandiprü¬

den!tam_{docuity nifieam ex Philofopborum longé}

praålandf-fimornm(qu orum omnisfermo cum urbanitatis faleper [par-futy tumdiftinålus & illuminattudoålrinanotis eft) prscepta

longo rerum ufu temporisfafluxu confirmataacpraxi quam

commodißime applicata,deRepublica & conftttuenda, &ab omni _{corruptela confervanda, feriptis haufißtnt. Laborem ^}

baudquaquamigiturmalecontrafaoptimajuventutis informa-tionis_{legescollocare exiftimabuntur, qut bac inßudia} amoe-numfaborumcampum,ingenijViresanimifa nervös aliquantb intenäunt_{diligentiaafacumfciendarumtbcoreticarum}

die _{(Eloquentiatarnen& annaltum, unde Polittea civilis%} prudentiaaffatimpetitur, evolutionserebrafa IcEltone nequa-quamomißd) nonfectu quamdextram cum finißra humeros^

tum_{capite, totituincorporis promotionem conjungunt.} r, cAudiendane igitur ßnt quorundamfientorU

voeiferatio-nes,qui imperantiumtantumminimever oparentium eße

cid-tnitant,_familiäria accognitaftbi_{Politica reddere prineipia/} minime_{gentium: Hiautemmallferiatijocij, cumhoc}

utplu-rimum clamore _{Theologos( licet reliquos fubdttorum in nu¬} mero_{^quosMinsrialel ftudiorumcurJusadpolitica evebit}

ne-getia nonpenitus excipiant) quosetiamin hoc ßudiorum

gc-nere,ne Worumoculis_{glaueomaobijeiatur, non minimos}

fs-,4+5 eißeprogreßusoportet, laceffunt,eosqj tanquam cervos

adre-tia^inmodumpremerefatagunt. Elolvantquafojura & fta-tuta _{Patria, legesfundamentales, omnesRegninoflri}

ccnfii-tutiones, _{ßatirnac nullonegotio ordtnem Ecclcßaßicum intra}

regniordinesnon ultimo loca habendum eße deprebendent ,

infaeoeivHtuinumerojurenequaquamdetorto

agnofcent,quo-rum_{fluffragtainrerumortu}mutationibus,conßttutiontbus,nec} non_{publicarum ediElorum[anElionibus}

non minimt aßimanda

funtmomenti: Adcomitta[upremafacracfa majeHatU

diplo-matibusconvocantur; adgravifftma _{confultationum capita,}

qua nonminuscivilem,quam Eccleßaflicam confervunt ad -rntnißrationem adhibentur. lindedifcordiarum compoßtio ,

tontroverfiarumdeeifio: Unde eorum quafape nec moram , necdilationempatiuntur_{ullam,reß>onßo}

acdeclaratioftforwa¬

rum_{quasvaria,varijs inpopulis}

acnationibus Re[publica

ani-mi_{oculorum%aciei comtemplandas offerunt,flatus,prineipum}

ac _{imperatorum, qui civtli adminißrationi vel feliciter O*}

cumrerumomniumfitcctßu, _{1elfectu prafuerut monitorum,}

cafuumacrutnarum_{adeoignaVi effent? Non eoim con«}

veaituvcmcÜG, & _{quoufqjf« civis cxtenderinc}

cia _{ignorarcj. Jjluam tarnen ignorantism(f ßuporem,} mirumcfl _cjuantum diBitlli Ariflarchiprobent alantcp injis

Reipubltcacivibm,quosfimulEcclefia dcfloresconßituttDens.

Sed_{pluribus fuper bdc re non efl opus, Omnibus eonßat} haudmulto ieviorebosducierrore,quameos3qui in quihusdam

Rebfpub♦ ordini Scclcfiaßtco,non tantum aditu ad

confulta-tiones, quacivilisfub gubernationU ambitucontintntur , Sed

& quantum in Ulisfitumeß, Epifcopos ac Ecclefiarum

prafi-des abea rerneuere _{inßeB'tone, qua} Eccleßafitcam _concernit

adminißrationem, tpfisfyjure competit optimo,utpote qua eß

de_{mintßrorumordinariaprobatione, SleBione acvocatione,}

altarum rerum Ecclefiaßicorum dißenfatione_{, qua}fuadet

o-tnniain_{Ecclefiadeccntiperagiofdtne. Neqftarnenexißima- |Q<} verisnosbic diverforumofficiorum Itmttesconfunder_{e. Cen,}

ßat igitur ex fnperiut diBis.non tantum Magißratus t (cd Ii»

etiam(ubditorumcßepolittcafeftarißudia,qua fingulisfüa ci-vibus_{ofßcta, eorumeffinesprafcribunt•}

Verumneid_{quodinflitutifert ratio negl'tgamas,fedin **•}

amplißtmum, bis de rebus dißertantesycampum defcendatnus,

adpropofitumnospropriusaccingemus Efißfenim illud bac prafentiäijfertationePolittcd, decuraacprseparationemi¬

lttum_{armorumfa temporepacis. Id% vel}ideo potfitmum, ₁₃

quodjamitafingula fcrctottus orbispartesgralsifitnis,inert*

dtbilicum humantfangloinis effufione,piorum dolore,

omni-umdjjadeobominum luBuacfqualore, beIiisagitentur: nulltss enimbisultimismundi _{temporjbus extatangulus in quo bella}

hello*um a,_{ßrepittuac rumores}borrendum_inmodum_non

au-dtuntur. Knietedit _{ff illud,quod Potentißimus &Seremßi- 14} musRexacDominus»Dominus G u » t a v u s A d 0

l-pm us Suecorum Gotho^m_{VVandalorum% Rexfemper}

au-guflus,PaterPatria, huju*qs Academta Salana nutrictusCle- ,

tnentßimm, quotannispro l'atria Regni% Syecici omntum%

'

adeonoflrum _{falute & felicitate in caflris, b}oflium_%

furio-ftßtmo tumultut Virtutemilitet beroicd, ac nosfubfelictßimo

fuamajeftatisregimintvitamabomniti, _boflium%

impreßto-netutamac_pacatumdegamus.

Noflrumne_{igiturcflneS.Majeftatislaborupenitut}

beroico-rum»necnon Patria _{omnium^noftrumfalutü, qua intertot}

ferventißimosbettorumßrepitus, nonparumperielitatur,

im-memoresreddamuri _{cottoquia,placidosdifcurfus acdi/ferta.}

tionesde hello_{ejus% commeatuacfumptu, imo armis}

eorum%

adhoc_{prsparatione,inftituertj.}

Nec tarnenrerumadeo_{ignari, confuetudinis% ita oblitt}

fumus , ut dubitemus nobis obijei pojfe , quodnecmthtis

in-terfuerimus,necedrerummilitäriumexperientiaacufu

inftru-ätfmus, _quemprafensthema _jurepoßulat_{feto: quod &nos}

minimi_{negamus: Argumentuminterim txcufationis,} hone-ftoabconatuducentes, veniam deprecamur, tdfa nobis quod

Mercurialibus olim_{ftatuis, licitum t[fe, dubium nequaquam}

ejfepotefl ullum: qualicetviamignoraßent,viamtarnen

baud-quaquampaucisrebledemonftrarunt. Nosmodo haud

dtßi-milt, quamvis rei militaris difciplina acexperientia proprid

non imbuti_ßmus

, aliena tarnen qua ex Polittcorum ac

Hi-ftoricorum monumentit _acquiritur,nonprorfiisdeftituimur%

Hiftaricos autem multa perfecula Rerumpublicarum re

gno-rum%_resgeftasferiearäißima catenain modum continuatd,

ac_{ft deminimefattad literis prodidtjfefcimus: laus}

enimin-quitCicero, inFoliticiseft,exfenientiafapereittorum, quinon tantum rebus_{interfueruntmaximis,}

fed&easfud velpruden% tia vel ope, taminbetto,quam paceprobe expediverunt.

DISPU-3tUKiJ-)i <83 distutatio politica . De-,

CURA

ARMORUM

AC PR.EPARATIONE AD

BELLUM TEMPORE PACIS.

Thefis

I.

Rmaab arcendohofte dicuntur

in-quit Varro 4. deLing.lat. Et funt

proprie quaearmos tegunttefte

Ser-via. Armaab_armis, ut Fefto pla-cet,dicuntur, id efthumeris depen-dentia,utScutum, _{gladius,pugio fica; ut ea,}

qui-bus_{proculpraeliantur,}

_tefa^.

2. Vox tamen haec clofficorum in

fcripto-rum monumzntiSjfénfu_{non femperufurpatur}

eo-dem: 1. _{enimartiumwm&zxum^roinftrumentps}

accipiuntur. Virg. 1. Georg. Quae fint duris a~

greftibusarma. Coquinaria, cerealia &c. Paut.

Sc _{virg; 2. Pro viribus. Tum Demum movet} armaLeo, _{Virg. 5. Significant res belikar: Ar¬}

mis

; ß ... ■ '

mis_{equisq; cxercitush. e.exercitatus Inquit} Ta-cit. üb. Ii. Ipfe forma decorus, _armis, eyupfy inpatriumnoftrumq;morcmexercitus. In

hoc _{utplurimum fenfu vocem (arma) hacin}

di-(putationcintelle&am volumusr'.

5* De armorum>temporepacis

rfurdacprA-parationenobis belli naturam explicaturis

exordi-ri _{neceflum, optimisq; methodi legibus}

conve-"

niens eft, Eovel maxime _{veftigijs prudentiflimi}

infiftentes Ducis,_{qui excrcitum, equeHris zcpe~}

deßm ordinis, belli tumultunondum

exortojin-gulisinRegni ditionumq; provincijs

confcriben-duminq; certis oppidis locisq; alijs omnem

inci-dentem neceffitatem fervandum inftru&iffimurn

curat. _{Exemplo Regis Salomonis., qui licet Ju¬}

deis acIfraelitis fubfuis vitibus atq;_{ficubus åDa¬}

neadßerfabam tutofedentibus, tamem in medio pacis tempore,ingentem militum cohortem

equi-tumq; turmas exercitatiffimas habebat. Fa&a

pr&terita certadocumentadantfuturisArtH* Eft

enim officium eorum, quibus Reipub. clavus eft

datus , acumen aciemq; oculorum _non tantum

inpraeterita&praefentia, fedin

futuraejjgm,pras-teritorumac_praefentium

ex

collatiSne*

Dequo Ci_c,inoffic.

4- Eft autemejufmoiiarmorum cura&eip* ejufq;optimaeadminiftrationi, licet difficili*, ne-quaquam tarnen inutilts: non quodMars ejufq,*

genius de civilis

adminiftrationis

natura ac con-Ifcitutione fit: nec deniq; quodimperantium

quo-rundam_{pruritiesaclibidomanusconferendi,}

ter-minosq;Regni propriomagisgloriaefaftidio

[nul-laveldata vel oblatå_{caufa] quamhoneftae} defen-fionisj_{rataeq; obtinendsepacispropofito,,} amplifi-candi commendetur. Ea bella _{quibus imperij}

gloria propofita eft, minus

acerbé

gerenda funt.

Cic.Üb» r. offic.

5*. Verum quia fortunaepacisq> _comes

tridia_{femper fuit.alijsq; eritin annis: rerum} ordi-nes,imo _{ipfa fepenumero regnapropterinquieta}

ac heteroclita hominum ingenia _{, eorumq>mali«}

tiam _{atq; invidentiam infeftanturoccupaturatq;}

penitus delentur: prudenti$ eft: citius p resve¬

nire , quam praeveniri, expedit exercitum omni

armorum _{genere domi confeétum atque}

edo-éium_habere,uteofelicius_{acfortim-, cum} ad _ar¬

ma deventum fuerit, hoftem minimé attonituSj

expugnare, ejufque vim ac impetum reprimere

pofiis. , ItaDavid conftituit Scordinavit^

qui<*r-tem difeerent _fagittariam, docerentque _modum

bellandi. 2. Sam.u v.

\

6. Non _{ignavia> inquit Tacitus iib. if.}

Annal. magnaimperia continentuiyfed virorum

armorumq;faciendum eft certamen. Facileait Plato ex civitates ab exteris vincuntur Sc ever-tuntur, quxprorfusarma deferuerunt, feq;_totas,

abjedio omni reibellicae exercitio,

rerumquemi-litarium ftudio , paci _ac otio tradiderunt*

Ac-cedit Sc _{illud, quodjura,judicia,leges,religio,}

o-mniamq; rerum publicarum opes Sc potentia,fub militaris _{difciplinx clypeo contineantur. Bod. f.}

dcRep.

7. Cura armorum, officij _{haud immemor}

fui, duo _{temporum refpicitmomenta: Unum pa¬}

rtsy quo res earumque ordines eodem utpluri-mum ferenae ferunturaurxdu&u: Alterum _belli,

quorerumcardines, haud aliter quam aquae

va-fiiflimo inOceano ventorum _agitantur

viciflitu-dinibus, bellorumvölvuntur tumultibur3.

g. _{Ea,quxadtempus^z<r£rfpe&atarmorum}

prxparatio prudensq; luftratio : duplex eft.- una,

quxhomines (milites) arma tra&antes: Altera, qux arma ipfa concernit:prius de militibuspoftea de armis _agemusr\

<J. Eft autem cura Sc traSiatio armorum

temporepacis, qua,tempore,quo bellumnon eft,

cives in _{peritiabeilandiinftituuntur,velqua}

tia belli _gerendi

_fubditis

_{demonftratur \}

_{Sc illl}

militäribusexercitijs exercentur. Althufi cap.^.de curaarmorum-..

10. PoteftSc aliohaec cura defcribi modo:

nimirum _quod

_{ütprudensprincipis}

_immediatavt1

mediata, _{quamilites, bello non}

_dum

_exorto,

con-fcriptos, in omni generearmorum art;e

inftruitac

exercet., exercitatioSc luHratio > ut agiliores ac

fortiores belli _{tempore adReip.falutem bonumq;}

publicum tuendum^ hoftium

injuriam

propullan^

dam,ac tandempacem obtinendam., readantur*

11. Nec tarnen ulli mirum videri debet,

quodexercitatiohxc hnmediata

Vel mediata

dica-tur, cum enim Magiftratus in _regno

fupremus

fiimmaq; poteftas, reliquarum in

RepubL

pote-flatumomnium,fons _{Scfcaturigo fit auguftiflima.}

Befol. de_{juremajeft. Quicquid igitur Rex per}

intermedios _magiftratus

_efficit,

_qui

_fummse

_exc~ quunturpoteftatis mandata,

idipfe

facere

tcenfe-tur. tt/iu nefcisregibuslongM eße _manusl

12. Arte acfeientiamilitari exercendi_atq;

inftruendifunt milites: nebeluarumac brutorum

inftar, incidente neceflitate , fine difcretionea c

fpiritu(ut bellico

utartermino^

flatu

ac

impetu,

quovis,minuscautéeventum ac

praelij

exitum

pro-fpicientesScintuentesftn

hofles

ferantur.

ris qnemiinicum habuit,filius cum tertia

copia-rum_partead höftem ftrenué infequendum

a ma-tre miflus> Cyrißratagematis reique militaris

i-gnarus, ad caftra

å

Cyro, fimulato metu deferta

velutiad_{epulas,non ad praelium venit> quem}

Cy-rus ebreverfustotumq; _{ejus vino fepultum}

exer-citum,trucidavit. luft. lib. i.

13. Saluspublica-, _quaeIn bono utplurimum

publicotuendoacpace honefte obtinenda occu-patur , hic tanquam finis indigitatur ultimum:

hujusq; intuitu iubditi mitius ejusmodi defcri-ptionesacluftrationessequo feruntanimo.

Con-cedendumenim _{eftaliquid neceßitati} atque-pm-culo-,_{quodhaud dubio omnium falutem trahit. P.}

Jovius hift. lib.11. Pax &otium^W* eft,

quibel-lagerentibusproponi fölet. Facius~\

14. Apparatus bellicipartialls haec _cura ,

quaein militibusftrenué exercendisoccupatur:_in duobus confiftit. 1. In militumdeleBu. 2. In

pr&-fe&ps

militum conftituendis?'eorumqueofficijs

or-dinedecernendis~*.

15*. Eft a. dele&usmilitum temporepacis*

•

qucftoturegnumjfingulisin ditionib9acprovincijs

apti ac idoneiviri ad bellü eliguntur, qui

inciden-te neceffitate manu _{expediti prompti Scquovis}

temporeparatißnt^advm quamyisillatam,armis

propul-propulfandam

&cvertendam,velvimquamvis

sk¬

iljs armis inferendam.

Alth.

^4.

1.

16. Velficdeleftw militum_{temporepacis:} efl quofubditi,totoin regno

[falvis

tarnen eorum

privilegijsquibus regnijura ac

legeseis

gaudere

permittant] cenfentur, exijsq;

quidam aetatis

re-rummilitarium _capacis., viriad _quamvis

inciden-teneceffitate., vimillatam _{propulfandam^ velalijs.}

inferendam , eliguntur

, inq; Catalogum infcri-buntur.

17. Licetautem hac in dele&u*

defcriptio-ne,privilegiorum mentionem fecerimus: non ta¬

rn en _propterea quorundam quandoque cafuum

fpecialiorum fa£la reprehendimusutpote cum

Reipubl everfio regniq; ruina imminere

appa-réLtuncfuprema quidempoteflas^ ordinum _cum

confenfu, communi å confuetudine propter

bo-num publicum _parum recedere cogitur.

Ne-ceflitati enim_{parerefemper efl:fapientis}

habitum-Ferron.lib. 6. Feras, nonculpes, quod vitari _non

poteftGelL

ig. Ejufmodi*militumq; _numerus,

nonfempereodem habetur modo _{, nec}

ejufdem

quovistempore eilmagnitudinis,fedproregnina¬ tura, _temporisac /<?ciconditione> imo _rerum

ho-ftisq; potentii modo major

inodo minor

effe

Re-ip. RegesJuda Sc Ifrael, _{quorum exempla}

pe-nicus heroica ad omnem pofteritatis _defccndunt memoriam, crefcentibus vel decrefcentibus ho-ftium 'virihm y robore ac potentia., imo

inme-dio _{pacistempore exercitum inftru&iflimum}

ha-bebant. _{Quade rcteftimonia cumfint infignia,} hic _{annotarelibetfequetia.}

Certumhabuitnume-mm_primariorum> familiarum _{ac tribunorum Sc}

centurionum eorumq; magiftratuum. Rex Da¬

vid fibi omnibus inclafiiummuneribus miniftran-tium. i.Par.17. Salomom2. Par. 8. Afa. 2. Par. 14. „ Exercitumfcutatorum &Lanceariorum ex

Judeis trecentamillia&c. habuit. .-Ex Beniami-tis eo_temporerecenfiti funt vigintifex milliunw-mn ferentiura,_{praeterGabaenies. Jud. 20.}

20. _{D^/efåfcrhujufmodinon violenter, fed}

fi rebus_{publicetradlandisreliquarum publicarum}

aftionumcuratemporis_{tantum permittat,}

unani-n\\oriinum cum aflenfu^tle fubditi oneris

impa-tientes,rebeliesreddantur, inftituendus eft. _Eftq;

confcribendi_{acdeligendimunusnon iniquis,}

tru-culentis ac malitiofis, _{fedprudentibus, sequis Sc}

fedatis viris committendum: _{quibus regni a'c}

Reipub.^^nonparumcognituseftj

quiq; opti-me civiumacfubditorumin animis tmoremadmi*

nillrationispraefentis excitare?ac incidentem

ceffi-cefsitatem,_{quå prsedi&us Reipuh+ ftatus mu¬}

tata rerum facie haud _parum periclitatur, _cafc

didc ac fine dolo explicare norint, Caußc e-nim tres (unt inquit Polybius lib, _{ti, propter}

quas homines feditionem

adverfus

patriam SC

principesfuos movere prasfumant: quando

vi-deli'cct vel _{prscfides fuos culpant Sc aegré}

luft/-ncnt: vel rebus, quae aguntur _{, offenduntur: vel}

perlovem quando fpem rerum maioreacpo^

tiuntur animo_concipiunt,

2i. In _{comitijs ac publicis} conventibus

filfis pnefcrtim inimperrjs ac regnfs, quoruni

furaacftatut4.ea_permittunt) haudqtiaquam fL

nepublica utilitate^acdLtz. fubditorum _vita

eiuC-xnodi _{defcriptiones SC lußrationes publicis dc^}

terminantur edi<ffrs: certa? _{quoque leges ac} conftitutiones, ad _{quarum normam Sc} prafcri-ptum procelTusa tam ad fubditorum civiumq?

declinandam ac evitandam invidiam Se _qua^

relam s quam mandatum fuperiornm nequa-,

quam iniyuéexequendum ,inlh'tuendus erit^fan-cienda? ac _promulgandx funt. _Lex oratio

quar-dam _{eft,qusccommuni civitatis confenfu defL} nita iubet, _{quo pa&o unumquodq? agendum}

fit *♦ Rhet, ad Alex.

22* Neqque _tarnen idco putaudum _erit,

quod fupremo ullam magiftratui fenfu ac ani¬

rtionedum verbis inrtrum adminiflratiotte

de-rogemus potentiam^ftieque fubditis cum

re-rum haud dubiononica_{capacesfint,mur}

muran-di> obftrependi ac quavis in re leviter, infulsé

atque fine urgente virium defeeßu (e excufandi

aniniumaddamus. Sed convocantur

utpluri-mum, ne rerum_ignari a<fh'onumcp _publicarum

fciufmodi in conventibus reßius a

fuperiori-bus _{explicantur, prorfus expertes vivant:}

An-famq? utCc fuafque facultates [ hoc eß quouscp & vires extenderint _{] fuprema coram}

Maie-ßate _{Regnique Ephoris, quorum hos}

intolerabi-li_{ve&igaliumgravamine levareefi, fubmifsg}

declarandi habeant. Obediendum enim

magi-ßratui. _Ratiui^.

23. Rationeenimhacfacilius imperantes

ac obfequentes fe,quodneutiquam Reip. _parum

mtereß, invicem _{agnofcunt: Concordia} , quå

fulciuntur _{opes,etiam cxiguse: ac civeshoßibus}

magis magisfp formidabiles fiunt, viget; difcor-du v» feditionum ac turbarumin Repub, foiis

Sc _{(caturigo omnium vitatur. Bono Princi¬}

pe inquit Plut. nihil iueundius eß, quam

fuo-rum civium concordia. _Lycurgus rjs,qui adfuos

ßriplerant cives 5 quo paeßo hoßinm impetum

repellere poßent,unico quafi complexus verbo,

re-(pondifTe fertur:

Si

pdUperetMU manleritisÅ

contentionesmutuas depofueritis.

24* Idonsei autcm aeftimandi funt militcs,

quiexercitati, vclexercitiorum reicp niflitaris capaccs funt,

robufti,

agiles,

animofi,

non

ielt-tiarumtt&ttoresyinediaefamis(j tolerantes, la-borum, aeitusacfrigoris patientestemperantcs

atcp vigilantes,

25* Exertitatio enim in milite audaciam

nutrit.* nemoenim faceremetuit, _{quod (ebene}

didicilTe confidit» Exercitata _paucitasad vu

Horum _proniptior

_eft,quam

_{mdis multitudo.}

Cafp, Fac» Eftcf? hoc intern& inRepub*

felici-tatislongotemporistracfluobtinendac medium,

quo haud aliter, quam corporis

humani

fanitas

ac valetudo,modica membrorummotione

tem-perato(^excercitio morborum, innoxia

confér-yatur,_pax Sc tranquillitasle _ntutuo

exolculan-tur; Qui _enimpacediuturnafru_i volunt, bei_lo

fint exercitati Fac. Nec dubitandum _quin

ex-culti SC_{prompti reddantur,(i diligens}

exercita-tio _creberq? ufus aeeeßerit* _{Omnta namjconan~}

dodocili*folertu Dincit. Man» lib. t»

Äftron.

Nihil adeo arduum _{efhquod non virtutc}

confc-qui pofsit,

Cef

7.

beU. Gall.

26* Militem arte ac exercitioflrentium

ae-tätedecet, _ac viribuseflerobuftum,quod

pla

Nim/od

>

loßr^Simfony

Alexand.

M. &

alio-rumdocent. Archidamws cum filium fuum _nimis

temeré contra Atbenknfés _{pugnantem vidiflet.}

Autwextibiaugendaefunt, dixit, _{aut minuenda} audacia. Flat, Efficitenim _{fortitudo bellica ut &}

aliae virtutes earum poflefforibus fintfru&uofe.

Haiicarnaff. lib. 2. Ågilitas huic quafi_manum

por-rigit, calculumq; addit. Malo unius agilem

indu-Hriam> _{quam decem hominum negligentem 5c}

tardam _{operam, inquit Columell.,}

27. Kri\m\magnitudo,xc\\jL2L _tarnen ponde-ratålanceTnilite non fecusac feveritasin _judice>

maxime commendatur. In _{praelio ait Tufi, 2.}

Tufc, contingit>utmiles ignavus actimi^

dus, fimulacviderithoftem, abjedto fcuto^fugiat

quantumpoffitj obeamq; caufam

pereatnonnun-quametiam integrocorpore^quum ei> qui

ftete-ritnihil taleevenerit. Miles, _inquit

_uflex,

_Sav. non timetnifiveftitus, _{armatus, calceatus, fatur>}

&habens _{aliquidinZonulä.Lamp.}

28. _{Reipublicae peftis,delici*-, pernicieiatqj}

adéoexitio _{omniumq/ maxime} exercituifuntrmi-litum_{iiqnidem animos tantopereemolliunt,ut pla¬}

ne accrbitatatisnihil _perferre

queant. Effami-not enim animos arnaenitas nimia. Sen, _Egregié

nifi _{apud LucuUmi eo}

_invenircntur

_tempore,

prae-fcribenti,

_refipondiffe

_fertur:

_{itane inquit, nifi}

de-litijs deditus eilet Luatlhtt nequaquam viveret

Pompejust contempto^,

medico,

cibis

paralibus

ufus eft. _{dgifelauö> qnid fru&usLuculli leger*}

.S^wtaattuliflentrogatus, -refpondit, voluptatum

contemptum<>indicans nullaex re_{magis Reip,}

cor-ruptelamnafci, quam exdelitijs. Mirum eft

for-titer_{aliquid dici ab homine mollitiem profeflo*.} Sen. _{E.3. Verum potius famis patientia in} mi-lite laudatur, _{quam qui perferre non didicerit*}

aggreres magnas fuftinere poteft. Romani qui

FlacentU erant, _{inopid rei} frumentariae _{ufq; aded}

famaelaborarecaeperunt,ut carnes humanas efu|

adhiberent. _SigonJib.ip.

29. InduBria ac labor , militem maxims

commendant:otium&focordia in

exercituperni-ciofiflimafint,&:fere fola,ut ita _{dicam,orjgo atq$}

fonsfeditionum _{ornnium,utinqt} FolyLLijgna^-^iiadverfariorum _{faepe magis crefcunt nonnulli} popoli, quamfuis opibus. Maßnißa Rex

Numi-darumerat _{corporis praeftans Sc duriciei,} laborl-bus å _{pueritia affuetus etenim ftans in veftigijsj}

totumdiem manebatimmotus, &fedens non

fur-gebat anteno&em: inequocontinenterper

diem

&no-Sc no&emfedens,Sc_{cquitationibusutens,non}

de-fatigabatnr.DWtf/v&f

Sic.

lib.

23.

jo. Hane ob caufamPoliticorum non

pau-ci milites ex _agris deledlos urbanvs praeferunt:

quod illia teneris

laboribus

adeo aflueverint: hi

otio _{magis, quocundta torpefcunt-,deditifint» Ex}

utri*fq; tarnen.,fi rei fub militarisC/ypeö

aliquan-tilpervixerint,largaq;

accefterit

informatio ftre-/

nuiadq; arma milites apti creabuntur. Nullum laboremrecufantmanus., qnseab _{aratro ad arma}

transferuntur- In _{primo pulvere deficit m&u*}

Scnitidus. Sen. _33.8.

3Ti» Durities frigorisq; patientia in _milite

(pedtandaeft: mollis enim nullo vel numerovel

loco in militia habendus_{eft^qui nunquam cum}

ho-ftenifi_{fatur,ciboq;acpoturefertus confligere}

po-tefl, nifi_{fubpellibu* interquiefcat, varijs, nefcio}

quibus,quotidie veftibus induatur:bellicofus au-tem habetur_{miles,qui caelo^ö acfado}

aptuseft.

C^r^duritiemlpretå mollitiein fuis Perfis vehe¬

mentercommendavit. _{Quantum hebes eft ad}

fuftinendumloboremrniles,tanto ad difcordiar*

promptior. Tacit. b. 1.2.

23:. Milites interdiu_noftuq; vigilantesjio-ftibustcrrorem _{atq; metum incutiunt}

^

prudenterpraevenire^eorumq,-laqueos

difrutnpere&iuga

c

cervidbusexcute-re poflunt* Plato deRepub. Magiftratus _{in t}

r-bibusnoftua>/g//4#fc,.rhoiübusterrori flint Pras^

då per luxum ufi , (omno gravesmilites, fadle

circumveniuntur,inquit Tacit.AnnaLlib.12.

33. Temperantia _commotionum modera-trice omnium militi ad fchciter _pugnandum

«puseft* Illuftreenimeft Catonis iunioris per

fervidas _{Lybi<zarenas gradientis, exemplu, ubi}

propterseftuni (olisq^ _ardorem, totus exercitus

fiti vehementer _{gravabatur aquam c galeå fibi}

porreclåiCum eam fingulis _neutiquam

fufficien-tem inveniret exercitus in _{confpe&u in terram} effudit,_{quo exercitum ad fitimpatienter}

Feren-dam excitaret» _{Nunquam fame periclitati}

funt,qui

temperdntiaminttt_{copiamfervare} caepe-runt. _{V?get. lib. 4.}

Magna pärs libertatis

eft

,

bene moratus _{venter.*SV». Alex* M. CambjfSc}

alijfeliciteracrerum cumfucceffuomniü^

quam-diu_{tef^peraaJ/rfftudiofimanferant, militarunt,re¬} gna9 regionefque provincias _potenter fibi

fu-ojecerunt.

J4. Rietas,quaevirtutum fuperiusdi&arum

aliarumq\fundamentum

eft omnium,militem plus quam tiara, aurum _{acargentum., magisq; quam}

hafta,

_{clypeusacgladius,}

_{commendat: hane}

co-nutaturjfartatf^pax &felicitas>hsecmilites comu

taUac m<tnjuetudine>> _{tanquam Corona}

aurogem-mifq; refertå, exornat, eofq; domi humanos ac

fedatos, _{virginum inftar militisev» inq; hoftium}

conflidrufortes _{Leonumq;haud diffimiles reddftr}

haec amiciti& _{animorumq; vinculum}

haudqua-quam diffolubile. Summa, hxc virtutesinfeje

continet omnes♦ Pietas eft _{per quam} fangvine

junéiispatriaeq/benevolis officium Scdiligens tri-buitur cultus.Cic. Adhane _{igitur toti exercitui}

tanquam ad Sirenlos fcopulos adhaerendum eft.

HasScaliae _{plurimaefunt militibus dignae ad felict}

ter _{pugnandum virtutes, quarum inChoro} iden-tidem_{exercendimilites^atq;fuis a. praefe&is}

co-miter informandi funt. virtutum fonti ac authorifummo, Deo Trinouno fltlaus.

gloria 8chonos,feeulis nunquam

5 \

•Sri "

**& Vietdte, modeßia(ß literdrumcultu

-politißimojuveni

Dit-..ISRAELI JOHANNIS NORIO

Do

Cura _{ScPraeparationeArmorumtemporepacis}

jpuhlicé dijputanti

PAx

_{Sedpaxfub cljpco, quando late}

optandå

bonis veluti

nutricula

_{tanguis in}

rerums,

_herba

l-Atfyboßis vapido geftatfubpeftore vulpems. Pacis _{amicaquidemPallas,fedlancea dextrarrL*} x^drmat, (ffillafudftbi junfta cfjsgidetutsu*

Nonfacileaudebit quisbarbarn,_credoJeont Feilere, munitum_{fortiquemcomperitungute.} In_{paceergocatusRex aptatidoneahello,}

Nonut 7>im_{faciat,fiipfumnonprottocet hoBis:}

All intentantis _{(tbivir»propellatuthoBis.}

Hartetibimateriem_{fumftßt, Israel amiccs*} Nunc_{defendendam doftofub Pr&fide. Lauda.}

Perge vtamplenovirtutiscarperepaffu,

Qptatumtandemficfeandes culmen honoris.

-Benevolentia? ergoferipfio

JOHANNES LOCCENIII S

Ord. _{Hiß.Prof. (ffSkyttiantu Sloq*}