H Y P O M N E M A T A
A D
H I S T O R I A M R E G I S G U S T A V I A D O L P H I ,
QUORUM PARTEM PRIMAM
VENIA AMPL. ORDINIS PHILOS. UPSAL.
P R Æ S I D E
D oct . E R I C O M
R E G . O R D . D E S T E L L A P O L A R I M E M B R O
H I S T . P R O F . R E G . E T OK D . S O C . R E G . S C I E N T . U P S . E T A C A D , H E G . L J T T . H U M . H I S T » E T A N T 1 Q U 1 T . S T O C K H O L M , S O C I O t
P R O G R A D U P H I L O S O P H I C O
p . P .
O L A U S P. S E L L S T E D T ,
S T I P E N D I A R I U S S T I E G L E R I A N US. B O T H N I E N S I S »
I N A U D I T . G U S T A V I A N O D I E X I I I J U N I I M D C CC X I . H. A. M. C.
ü P S A L I Æ
E X C U D E B A N T St E N H A M M A K E T P a L M B I A D R E G ! « ACADEMIÆ TVTOGRAPHl
[ H Y P O M N E M A T A
A D H I S T O R I A M R. G U S T A V I A D O L P H E .
P. I.
I j r l o r i a Svecani n o mi n is , quæ fub i mp er io R. G e
s t a v i A n o L P H i
ad fummurn culmen fuit p r o v e & a , m e m o rabiles polteritati o m n e s r e d d i d i t , qui in ejus minifterio e i d e m f y m b o j a m fuam contulerunt. Defideratur tarnen p l e r o r u m q u e h o r u m notitia; five enim nudis nominibus i n Annali bus hujus Æ v i f u p er f u n t ; five p e r e o r u m m o . l e m disperfa adeo c o m p a r e n t illorum f a c i n o r a , ut con- j u n & i m ead em fpe£tandi o m n i n o defit occafio. P u f e nd or - f ii C o m m e n t a r i i de bello S v e c o - G e r m a n i c o Latini inftru-
£li ta nt um funt indice r e r u m , eoque a d m o d u m j e j u n o ; G e r m a n i c i v e r o poftea editi indi cem etiam h abent per f o- n a r u m , cujus o p e defe&ui huic aliquatenus me der i posfu- mus. U bi v e r o e bellico t h e a t r o e v a n u e r i n t , qui in e o d e m m e m o r a n t u r , nulla e o r u m in pofterum injicitur m e n tio. Q u æ fequiora illorum fuerint fata ex memor ii s Ar- k e n h o l z i a n i s , C han ut i an is , Whi t el oc ki an is p e rq ui re r e c o g i m u r . H u j u s laboris b r e v e jam fpeci men ed it ur i, v e n i a m l e t t o r u m , in r e f or te vifa t e n u i , nobis pacifcimur.
I. Bellum S ve co • D a n i c u m , q uo d compo fi t um eft p ace K n å r ö d e n f i , A n n o 1613, Regi s
H e n r i c iI V Hifto- r i o g r a p h u s J u lia n u s P eleu s, ex relationibus Praefe&orum M i l i t a r i u m , q ui in Galliam r e d i e r u n t , defcripfit hiftoria
A Gal-
Gallice edita pagg. 54S in 8:0, magnam tamen prodens r e r u m Svecicarum ignorantiam atque in Sigismundum &
Da no s animi proclivitatem. Bellum Sveco M ufcoviticum, finitum pace Stälbovenfi Anno 1617, defcriprurus erat Daniel Heinfius, proprerea An. 1615 Hiftoriogiaphus Sve- ciæ nominatus cum D CCG thalerorum imperialium an
nuo falario, quod etiam per quinquennium percepit. An.
1625 Medicinæ D o & o r Joh. Narsfius conftitutus eft ad hiftoriam Svecanam carmine pertexendam. Edidit erjam ille Guftavidos libros. Burgus Genuenfis, in exercitu Sve- cano captivus, hiftoriam belli Germanici emifit paullo poft m o r t e m Regis 1633. Jolivetus, in fuprema curia Parifi- enfi caufarum a & o r , a Regni Sveciae Cancellario Oxen- fljerna Compendii (C ompiegne) donis & exhortationibus ad fcribendum inftru£lus, Fulmen fuum in Aquilam publici juris fecit3 minus tamen honorificum teftimonium propter- ea a Grotio in litteris ad Oxenßjernam promeruit. Lands- bergius, Batavus, fuam belli Sveco-Germanici hiftoriam R o t e r oda mi fcripfit 1652.
II. HenricuT von P enixe, in Ducatu Megalopolitano posfesfor te rra ru m, reditus coronae àvecicæ t x pr*fe£tu- ris Norcopenfi & Lincopenfi, exceptis urbibus, numera
ta X X V I 11 mille thalerorum Svecicorum pecunia, An.
1623 percipiebar. Ejus filius forte fuit Reginae Marub E l e o n o r æ aulæ Marechallus Johannes Penix,-> qui a mune
r e ob praevaricationes femel remotus, in Sveciam rediit;
fed i t e rum, illa licet invita, officio privatus & in exli- lium damnatus, etjam quod ciam cum confanguineo, E- leftoris Brandenburgici Secrero Confiliario, machinari exiftimabatur. Ejus gener erat Hermannus B a d th , ve| Bo
l be ad Benrhin, Megalopoliranus, qui An. 1623 Ôian-
«ham p t s decennium pro X V I I I mille thalerorum & tur-
*A . _ ^ Jkz
r 3 ' y ; n* -* ^
ma equitum ped it umqu e a Fi fco publico ad redit us p e r ; cipiendos fibi traditam habuit. O b depraedationes Calma- riæ carceri traditus, mutatis cum u x or e veftibus in fu
gam fe conj ecit ; Regi v e ro in G e r m a n i a m advenienti ite
r um ita fe c o m m en da vi t , ut Magift er Equi tum conftitue*
retur. M o r t u o R eg e Salvium H a m b u r g i Cæfarianis p r o der e conabatur; ipfe autem in Sveciam mittebatur^ D at o c h i r o g r a p h o , ne in pof ter um cont ra Sveciam ferviret*
int ercedent e Regina V i d u a , libertatem recuperavit An.
1 63 8; fed in Polonia C M vagabu ndo s collegit & in Li- v onia m i r r u p i t , a Præfe&o Rigæ Andrea Erici repulfijs.
III.
T rana, Ericus Andr eae, Belli Commisfarius, nobilitatus 1625, G u b e rn at o r D or p a t i 1627, T r i b u n u s mili
tum 1633. v. Srjernm.
C hriflianus, C o m e s Palatinus de Birkenfeld, con ju gem h a buit Comi tis Palatini J ohannis Cafimiri de fratre neptem. Impr ol is obiit 1654.
M ortaigne, Cafparus C o r n e l i u s , Gener al is locum tenens militiam Hasficam fufcepi t, a vulneribus mo rt uu s 1648.
Hammarßcin in cor on at i on e Reg. Chriftinae praefens 16fO . Goldßein, Gener al is , Stockholmiæ 1C48 m e n f e D e c e m b r i
mi nifteri um Gallicum i ng r ed i me ditabatur. Chartut.
Douglas R o b e r t , Supr emus Excub iar um Praefe&us, ( G e ner al ) M a j o r , N a t u s in Scotia 1611. P u e r (Page)
A a R.
*
R. Guftavi Adolphi, Srockholmiarrr advenir d. 1%
Jun. 1647, uc ratificationem trattatus neutralifatis cu n E k f t o r e Bavarico obtineret, Chanuu o b u t 16 6 z. v . Stjernm.
R yning Eri c, Amiralis, H o m m e r u d e , peu accommodant d e Ton naturel, mai affc&ionnè a la France. Chanut, King J a cobus, natus in Scotia 1589. Generalis locum te
n e ns e Scotia in Sveciam revenir in Aug. 1647, ut munus obtineret, poltquam omnibus fuis pos- fèsfionibus privatus e l t, ob fidem in Regem Ca- rolu;n I. Chanut. Obi it Stockholmiæ 165a ? in te m p l o R i dd arholmenii fepultus.
Otta L udovicur, Comes R h e n i , in odium Regis Daniæ
C h r i s t i a n i
I V incidit, ob fufpe£lam cum conjuge C hrißina M unk com mun ion em , cujus filiæ natu mi
nimae parer putabatur. Ipfi imputabar cladem ad W o l g a f t , & proprerea cohorrem ejus me dio in ma
r i exau&oravir. in duelium a Principe Succesfore invi tabatur. Equitatus peririsftmus judicabatur. C o mitis T h u m filiam in Ma tri monium ducere medi
tabatur, Obiit A n, 163 j.
Otto-, C o m e s R h en r , confilii formari Præfes vicarius, poft ejus folutionem vitam egit privatam 1635.
Baudisfirty 1635 in militiam transiit Saxonicam,
Plato
yS i g i s m u nd, Tr i b u n u s milirum in bello Borusfiaco 1626. C on f p ir a tionem Praefe&orurn contra Bane- r i u m detexit 163$.
Rosia•
K niphaufen, D o d o v o n , in Svecicam militiam redii r 1635
& cum f u mm o i mper io E x e r c u i Svecico praefi
ciebatur in Weftphalia,
H a n d , E ri c u s , obiit Ingolftadii 1632.
T eufel, Maximili anns, T r i b u n u s in bello Borujfiaco 16 z6 9 cecidit in praelio ad Lipfiam 1631.
von T h u m , Hfenricus M a t t h i a s , pofi res in Silefia male geftas, Praefectus Her bipo li 1 63 4, Sepr, 4. C o m e s Svecanus fiub mi nor enni t ar e 1635. I n c e r t u m q u o ann o obiit*
B e r n h a r d u s , hujus filius, d e x t r a m exercitus Svecici alam duxit in bello Borusfiaco 1626. O c cu bu it 111 Proelio ad B r o d n i z feu Str as burg Sept. 162&.
R u th v in , Patricius, a P ri nc i pe Wal lifi æ misfus in Sveciam menfe Marrio 1649, ut fubfidia Patri obti neret, Chanut. Conj ux ejus in aula Chr if ti næ v er f abat ur
i 6 j 4 , Ruthen appellata. IVhitelocke.
Blom , Petrus, natus in Rugia, cînsfis Wal lenf teinii Ami- rahs 1628, Captivus minifterio Sveciae fe a d d i x i t r navis beilicæ p r i m um Praefe£lus, dein A mi ra l is
16^9. Obiit 1647. v . Stjernm .
\ »
Diederich vel Sperreuter Claudius in Caefareum e x e rc i tu m . transiit 1636,
L e sie,
LrxJ?, A l e xan de r, An. 16 1z in exercitu Svecano locum tenens. 1638 Cam pi Marefchallus dimisfionem o b t i nuit, ut in exercitu Scotorum contra
C a r o l u mI.
militaret. C o m e s de Leven creatus, 1645 annui Ta
larii a u g m entum D C C C imperialium a Regina ob
tinuit. N e c feribere nec legere potis erar. SSder- demanl. Regem. H iß. 2: So.
Schmalz., Latine Schmalchius, natus Ôrebroæ, Cancellarii Oxenftjernae Secretarius. Plures ad illum feripræ epiftolæ G rotii teftantur, quam magnas rer um ge- r end ar uM partes fuftinuerit. A Jefuit a, Refiden- tis Gallici Stockholmiæ L. ß. Rorrè Sacerdote, ut facra R o m a n o Catholica fufeiperet, Te perfvaderi fivit An. 1641. Carceri mancipatus; fed fuga ela- p f u s , minifterio Coefaris Te addixit. Pœniruit [vero illum poftea mutatae Religionis & fervitii ; fed fru- ß r a in Sveci&m redire exoptabat.
T H E -
T H E S E S .
I n t e r alias, quas , ad i mitationem G e r m a n o r u m , lin
gua* noftrae int ulimus, mutariones ef t, quod l oco C y r i f cr ibe r e incepimus K yro s; D a r i i , Dareios, & fic in ce
te ri s , m o r e Graecorum. Q u um v e ro Graeci ad palari fui g en mi n haec no mi na m u t a v e r i n t ; nefcio, curni nos e o d e m jure R o m a n o r u m p r o nu nci at io ne m, ex confvero ufu, r e t i n e r e posfimus. Alias melius f o r e t , nativam h o r u m n o m i n u m expreslionem adhibere & fic loco C y r i Scribe
r e Kores, 'loco Darii Gu/Iafph> quse ver a & vernacula tue- . re h o r u m i m per an ti um nomi na.
II.
Lunovi ci XIV:ti a r r o g a n t i a , qua copiarum n u m e r o Æ m u l o s tuos o p p r i m e r e faragebar, necesfitatem reliquis E u r o p æ i mperanti bus impofuir, exercitus fuos augendi . H ' nc , qui antea cum XXX vel f umm um X L mille mili
tibus a g e b a n t , ad IV usque milhes millia in c a m p u m e du c er e cogebantur . Dici non p o te ft , quant um d et r i m en t i culturae r e g i on u m, pacificis artibus, rei publicae pecuniariae, mor ib us denique in u ni ve rf um hoc i nf titu tu m, in noftra usque t e m p o r a c on t i n u a t u m , attulerit.
III.
Ex p er pet uis , quae gerebar, bellis exhauft um aera
r ium pecuniis mut uo fumris defe&ibus fuis fuppletum ire eu m c o g e b a t ; unde c o n t r a f l u m publico aes alienum fceno- re praeftando fumtibus p of t e r o r u m infigne a u g m e n t u m impofuit.
IV,
ï n alias o r bi s p a r t e s , coloniis Eur op æor um habitatas, ex tenfa bel lor um alea Anglis p r i m u m in Equilibrio Eu
r o p a m o m e n t u m attulit.
• V.
A prcelio ad La H o g n e 1692 res m a ri ti m a Gallorum p e s f um ivere. Prorfus deletae funt in p ugn a ad Vigos
1 7 0 4
