o" di. T' ;i©08^0Ö8eoe©se;sosso鮩eee3e0©ii
AV XlLl AN TE ALTISSIMO,
D ISPUTATIO PHILOSOPHICA,
Do.
SUBSTANTIA
C
REATA IN
GENERE, Quam-» rENERJNDA FA C U LTA TEFhilofophkåin CeleberrimaRegiaSvecorum
Academia Salanapermittente»
Pire£toro
€LA RISS-I M O V I R Oy
M. I 8 RA EL E B RING I O,
g) PHILO S. PRACT. PROFESS.
OR-dinarioapromocore åc pr^sepcorc RefpeéHvéhonorando,
P/o Magtflerijphilofophici privilegijs &im* [O mimitatibusconfiquendis,
Publicaedifcufsioni fubmittio
[OAMBERNUS J O H. LINDELIUS,
SMOLANDUS S. R. M. Stip. In Auditorio Majori, addiem 14» Januari]
boris &loco confvstis#
H 0 L M I JE,
TypisScHr o D eri an 1 s» Anno
MT^DCTXXXII. ©OQ9Q9?9O80ÖQ9QQ9OQ^GQ} ©O© (D0öe0©00©G0©ee©0i9©60O00Oe0O0dOi; 3* mmtfrwmmmmm mm .... ■***—
PROLOQUIUM.
ST
reiquid
eonfide.ra.n-da;in
fc'l
igen
do
tßentifUsdignttastarjgusnenro
Philofophico
Si quid pocisvaleae
flc ejufdeni utilitas^üqua demq; visconciliandi
ejuf-deminficjucundltaU(ß ncceßiiaii; tumfané bäte
m&-terieSy qua?eftde(ubßantiä^n cutiquampotefteuiquam
prorfusnon ignavofapjcnti.a: Veritätisq; feftatori non rfle longe commendatiflima. Sive enioa eftencialetiL*
fpe&a verisnobiiitarem,na?fubftantiaresomnes
huraa-no intclle&uiobverfancesfuperarevideatur, nam (te¬ ile Phi 1ofopho)primisfublatis fubfiantijs nihilfutu¬
rumferetreliquum: nec id mirum, cum fcilicec fub¬
ftantiacaeterarumrerumvel fundameneumvelfuftenta*
culum pronatura?fuse fublimitatefuo quodam jure au-diat: Sive porro magisutiUtattquis moveatur , tunu
certé cogoicionefubftantia;, in toto horto
Pliiiofophi-co fruefu nihil inveniaturuberius, quippe qua? rerunij
phyßcarumfpeculatori portas pandit, nec non
fpiri-tuuraeontemplatori ( utriq; enimtraftacionisfua? fub-je£ta decernic) iter aperir. Operatandem
quamlogico
innocionibus fuisconformandis &pra?dicationibus
re-flefabricandis, prseftatiCumtyronibus,qui velprimis,
quod dicitur, labris logica? naturamdeguftarint,fatisf* eonftet,abfq; Hermete interprete hanc materiarnfatis
commendabit* Indolem deniq;rerum fubftantialium
eeuparvadepiftå tabellaveiut unopofleconfpicari oh-tutu, quidunquampofsiceflTe deiedabilius ? Age, func
hxc dtmtaxat Emblemata , qua? hemijj)h<%rium> quod
irocantj/^^j-nonfincornatucommoditateq; optan.
dåcolluftrane:ßiperius (quodconcemplacione rfrum
Theologicarum abfolvitur )h#c eademmuitomaxima
necefsitateflagitare & ijfdemmajori
cum periculo
de-fticui,liquide cftvericacis. Qiiisenimveritatem auu
pietatetmqua? etiamgennlibus indivinis haberentur.»
quidquam penfi habec,cuinon apcrté palam fit,quam*
mceffarta exiftacaccuraca cognitioßibßantt&ynifi fufq;
fuerucum fe da Fla tiana> ipßimßtbßantiam hominis
cumfuis
accidentibus,qualiafuntimago
divinayprimae-yaitemquafucceßitlabes, impio prorfus
conarn con-fundere: Velcum VVtigelianisinßanire
ipfamßsbßan-tiameßecorruptam
ygeminum Unius hominis eße cor¬
pusyUtputa3 Spirituale (ßcorporatey mortem cum ho-mineeßentialiter eße unitam?& fi
qux hifce abfur dis*
funtabfurdiora>perverféa(Teverare$Quamobreni quis-quis fapfat corum neimicacor vel ignaviam vel
odio-fampravitatem, qui nimis argtnam univerfaiium &re-mociorumafenfibuscaufaci fubtilicarem ac
difficulca-tem,ejufmodifcienciamipfimetnon folumaverfantur*
feddifcendicupidisreligiosedifiuadere,viam
prseclude-re,acriusfiinfiicerincareerefuaimaopenituntur.Quod
fiveröprocuiafFedu
rem fuiflec libitum penfitare,
de-prehenderent fubfianciaicognitionem,velutin fe
prac-tiofifsimam frudtu ofi fsim am : Ica more aliarumrerum
pulchriorum digniorumq; fine fudore
quovisnec Inda«
gari poffe nec renneri^ nihilofeciusfi difficukatibusr*' mulcogravifsimis appcndeatur, quocquot
fuerincter-ramufqj dcprimat
hujusfcientia gravitasyutilitas>
a-mmitas(ßneceßitas} itautcaiuobonovigiles
apparitores obIeviufculum laborem defraudarc ingens culpafuturafuiflecatq; religio,cum omniaconando do~
cilisfilertia Vwcaty Sic ergodefubflantiacommumter confidcrata.,*
Thesi$.■ Xl
NÅturam
fcripciofubftancia?
ejußem>c&7«Nonainalis,in
communi
demonßrabit
quaparonymiååt«
homonym iåproponetur;tumpragmatologia , qua
reidcfcripciönem cumejufdemaffc&ionibus illußrabity
cuifiiccedat tandemdiftribucio.
Z« Paronymiayocumradicesdijudicansyfcientia
foresnobispandito.Deduciturita^fubftahria(ut
facilt
fonusconjugatorum coarguit') omniumcomntodtßime
å fubitando."" Partim pofitivé;quodaeddentibus eßen-tiamquam babent (ß Operationssytribuat
(ß
jubmini-flretX Partimnegative,quodmoremodo^ accidentium
noninßnt alieubi utibi eßefaciant.•
Homonym aindtßin&a pariunt confufionem>
Homo-confußoveroaffinis eft errori*
Subßantiaproinde
ambi-
n}!Ria'
guttatemoperapretiumerit inprimis
indicare,
Sumi-tur autem |« Improprijßtmt(ß popularitet ^
tandem
Pbiloßphict+
4«. Improprijffimefubftantia^e^o^), Res fami- / liarc s(ß
quavis bona. 2. Subje&um
tra&ationisyJwi
argumentumdieendi(ßgracis
dicitur
rro kuimenon. 3. AbufiveelTencitm, fubftantjjs ^accidencibusqueatattribui,fumptäforte
occaßone
dpbilofipho*
quih
categ. v$ian ^ocatquodnosßtbßantiam 0(k vswdes
fubflantialisvertitur♦ 4. Opponiturapparentiutinlib»
demundo♦ Chyraies
ßtbflantiamdiPuluntinfugitivam
.0fixam♦ SicargemiYfPtfubfiantiamdicuntfugitha»
$♦ Capiturpro fubfianci tantump ri mis 0
incompie-tis &complecis* UndePlatonimoles incondita
Jubßan.<*
tiadicitur Ariß+lih.
4.* meta*. 6* Sro incelligenEijsjt#
formis puris.
5«, Tandem philofophi.ceJamitur t>el
generalifsi-mc
prout Enci, quod eftahfilute^rr.oP^fi/froiv & kat
e atto tfi syekos,
proportions quadam conveniant$
in quageneralitate
aprimispbjl&ßpbispepiyußi.rgatur-%
Telåriå.é 0fpecialitcr pro
Subftancia creacaqua
acci-dentibusfubßat, quibusttidemopponitur?0ferc hunc
inmodumpoteß defcribiP
Suhllaniia eft Ensreale, finitum
, per fb
fubfi.-ftens accidenciafuftinens*
7* SubjediJeu
antecede ntisdata
deßnitionispra-jcognitio exßuperioribuspatet, prsedicatum [eu
confe-quc n s,inferiorespoßtiones
fufius
explanabunt.S* Subßantia
prorjus repugnat cumßt genus
ßtmmumaliudfuperius agnofcere* Idcircageneris loco
poniturconceptusgeneralisanalogiens,Ensfiilicet
quod
admodumgeneris
analogicontrahitur ad fuainferiora^
quaregeneris unius ad unumvice
defungipoffet*
q» Cum% Ensnunclatiffimcdeenterationisßnunc
abufivé/femepoßibili
inteUigatur3 additurReale quoindi-indigitatur
femßub
ha
cdeßnitione
contentamexißereß
(ßahintcllcBuquoadm.ac erialefuum&fundaraent-uBL*
nondependere*
)o♦ AdgenuinamtvPerfeTub
fiflere (qua
fixcen-tisapud doBosinvolutaeß
amhiguitatibus
)explicatio-nemirfveniendam>fciatur,quodße
nihilßerc
aliud
im-portalquammoclura exiftendi
decermiaatum
perfe §£
finedependentia åfubje&ofi forté inefie dicatur.
De-inieaccurateobfer^andum?huncmodum
oppcmteiqui
accidentibtis pr^dieamsßtalibus^?ropw competat,de
quoArißotiiesHb♦categ. In
fubje&o
dico,
quod
cum.»inaliquonon quafi parsfit» non poteft
cfTe
fine
eo,in^
quoeftjut color in corporeTAd
hunc
modum,
utputdnuüadiciturfubßantia ine/Je
eüamfi alij
ineffendi
modt
fubßantifs
attribuantur
*de
quibus
confulantur
feripttt
Japientum«
1)+ Hicgnaviter
cavenium
eß
ab
eorumpugnan-> feexplieatione,quidiBumßbßßendi
modum
convenire
äfferunt quibusVts
ßubfiantijs
five pofsibibbus
G,
Petroadhuc in mundonon exiftenti)ßve aBuatis (ßexißentibus♦ Sed
quodpibßantUinßgtu
cxißentUfe-tummodocotfreniatvelhtneprobatur:
Sjuia
fubftanciaäntequamätiuftiEinfenihil eft*
Etßcimplicaret
nonintideterminatum(ß realem modum entitatis
tribut-re. Shuidquid
enimpoßibilifubßantU dicatur
conveni¬
re realitatis> idnon infe>ßedinaiio compctit,cumtotArealitasejusprohocflatupartim
in
potentia primft
De-J$\ Deinde impofsibileefirem
unameandemque
itmuleffe3
quidper fefubfi{lens9aliquid,verum,ununij perfe&um, (cuinihildeefiadfuam effentiamj£ftamen
adhuc efleinpo£encia5
^orf/?non produclum eile extra,
nihil,poffe camen produci,^
contraria
fententiaafferto-resippmet explicant:
Tumenimexiflerelefinon
exifle-tet resunicafimul«.
Sed omnes haaffeBiones
revera
ccmpéteredebent reiperfefubfiftenti
; Etpropterea mo¬
dusfubfifiendi
perfe entipofiibilihaudquaqudcon^eniat,
f4. Nec quemquam ä
fiadiovtritatts labefaciat,
illudyulgare^quodÅe&miiones intelliganturcam.do
poccnciaquam zäufienim
quispiainterpretareturillam
Maximaraquod
definitionesconveniantrebusfuo
quibus-cunffiatibus, meraforet
Sjcopbanttautprius
demon-firatum♦ SinVerbfutveritaspofiulatjdixeritdefini¬
tiones
itaeffecomparatasßutpoßintpradicaride
fpecie-bus velindividuis definita
fpeciei,quotquottandem pr
o-ducendafuerint>
Veracfentitate donata extitiffent,tum
prafatum axioma , Veritäti
prolata^ fententU haud
quidquamofficiat»
ß$+ Denique ut
definita fubfiantia
,difiingVeretur
ab infinitaadditurfuftinens accidencia,»### namcL
re-~
^
få ib fåQ
i*
perttur creatafubfiantia
>quaac cide n cib mätfelcorr
up c
i-vis velpcrfeäivis
defituaturj cuminfinita
neutrorum
obfimplicitatemfuerit
capdx*lulT"
Succeditnuncalterapragmatologia
pars, quanonnulfas
propriccatesfubfiantiaquahic vulgo
w
f°phis declaranturjfropomt)quorum»
Z>
Commune eftomni fubftaneiaenoneile infubje&o. StabiUripoteft ex
definltionefubjecdidefinitiv quidquidperfl
fubftflit
idnotßinßbje&o. Aiquiomnisflubftantiaperfefuhftftit» E»
)d* Priujquamhim
abeaturpofltioni
decima(u
cei¬seViåenturaddenda notula indicantesquanamfluntpro*
pric infubjedoveifecusjucpuca. i. Qua*infunt utfint Se nififuerint ibi minrnié cxifterenc. Neceruntdiindeei~
dem fubjeBovsiqbe(ejflniialia)
ftoftpartes
intoto, evv~.cp
uodb(extraefTentiaha)qu<zdiverftgenerisejfleconferat.
Ethinc 3. definitive defubjedononpoteruntenunciark
nonenimdico aibedo eft iiomo* Subflantiaaliasvarps
inejjendimodisgaudet,utgemmainauro,
in
loco
loca-tum^flangvisinvena,£ftc+ qui
hane
conditionem
exJu
b-fiantia rationenoneliminanh
17. II. Subflantia?fubflancijsnon funt contraria*,vel
utArifl.fubflantia?nihil eflcontrarium ;utropamodo
Ve-faeritj flcontrariavocas»qua? ineodemfubjedo ad in-vicem agnnt& patiuncur. Roböraturäpriori:qua
enim
nonßmtin
Jubje&o illa
nonfunt
contraria,exdata
con-trarietatis limttatådeflcriptionequa. quaiicacum
eft
pro-pria. Sedflubftantia nonflunt in
fubjeBo,ut prima
con¬ ditiodocuit:Ergo.ig. III. SubflantianonfufeipiemagisSc
minus,flu
utalpsplacet,nonincenditur &
remitcicur
jIdt
Virgftlius
nonmagiseft homoquamC
ortdon»
Hujus
probatio it
ide
exfluaa?itecedentipatet♦
Cui
enim
nihil eft
contrarium
fmodo ibipr&fato)* J illud npn
intenditur
velremittitur♦
g Intcn.»
Intentionis tnim(ßremifsioniseaufa cenfchitur
effeco«
trar'tecas, fubß
antitedenegatåquiseffe&um
affirma-tet? Z+ Effcncia fubflan t m co niiåiunindiviiib 111. Er¬ gointendi firtmitinonpoteß«.
19^ IV. Una numerofubftantiapoteftTufcipere
contra* na. Intel/igefitbftantiam
effecapacemeontrartarumfibi cm^ementwmqualitatum fuccefisive fi
diverfis t
em-pofibhsingrad; Bu§ exccliencib9,fin u1mremif§isfithau*
*
dinonfer mutationeobjc£ti
velutipropofitiontsdi
cum tur Vemautfalfie, ftcutioratioreruipjdrum mutations
contrariafufcipn^ut dicitphihfphusxFeltanquamme¬
dia q u seda m i nterp ofica, uti q uälkatesforte in
corpore
contrariafufiipiunt^fedcecepxivéperniodum fubje&i
v
utaq u amodoeaiidamodofrigida
ejfe potefid
20. V+ Subitan-tix. feauodar de pritnis fynonymice
pr^dieaotur.inteUvge quodfolisprimisfuhfiantijs(fi
no--menfi.definklofecundarum affirmative, lögieé, in cafu se&Oi & effientialitér$?atVu sxercito frihuantuK
21, VI, Oninis>fu b/ta ntiavideturhoc
aÜ'q'uid
c are. Ariß,dick hocaxioma
inprimis fubßantijs indubi-tatumeße
> quia indfviduum(fi unumnumer©efi quodt
fignificatur.< Itaq^tohocal$ q,uid ArifixjusepfcBatonhy
dickvem fingularem perfediam &
per feiubfiitentern^«.
Etfic conjunSimfumptu ^&fubitanctjsprimistribuu tur: Sin verodiVtfimintelligatur Ytdetur
unfPerfalksT
verummodfiveprimafivefecunda
fubfiantiafueritaut Jhocautaliqmdfignificare videatur, unde platonici de
univerfali (fi idea hoc aIiquid mtelligunU tefte Am*
nwn, inpr&dkammtis* #
tt.
Hifie
fexd
philoßophopoßtis
noninutllitef
cumAlhertofitperaddatur* VII. Nulla fubftantia
eft
quin & fic & pofsitaliquid velagendo velpatiendo.
Fel
enimeßipfaforma ( cfnnisvero
forma eß
aüuofa)
vel
habec formam perquam
conßituituryVtl dtniffe
fubje«-Itumtecipiensut Materia.
tj+ Pragmatalogian
ftcperfe&am excipit
divifiofub-DlvlCo&
fiantidjquaform a11svelnotion a1i
sßve
iog ic a_,.Z4+ Formaliter feurealiter eßfubltancia
"Pel
CorpusFormall&
Vel Spiritus
Z$♦ Corpus(utahhoc initium capere
ticcaf
)hic
noncorpu«*
ufurpdtur generalitér ente
quoj
opponitur umbrx,
necproquantitacetrinédemenfa*necpj
andern
proaltera
partecompofitu
Ä^pi^fubfta»tiacomplcta£^ßcde~
finitur#
z6,- Corpus eft fubftantiacompofitäexmateria &:
for-Tb&idicituraliasfubltanciaeorporea, fubftantia
rtema-tenalis&corpusnaturale. AffeUionuni (ßdivißonum
Cognitioneni
exphyßcis
haurias*
27. Spirit^Å/VnoncapitWpröCpivkufimplicifsirno,#e£
sPirItu**
*pro corpore
fpiricali
fiye
tenui &
ftibcili
utSpiritus
vi¬
talisanifaal'isfed pro fubftantia qua
crajfa
ejufmodi
compoßtionequacorpus
conßatum
eß
,nonconßat,
(ß
Vulgoßc definitur.
28. Spirituseflfubftantiafinita molismareriseexpers. proprio
undefluuntquddamproprieiaiesyquarum
eß+
tates-2p. Spiritusnon cft c\uruntus,pro&atur ex
deßnitione
yquin mok
materneßquaquantitati
eß
coaVa)
expers*
30t Noß
H. yo» Non efl in loco Fhyfico,
quianoncfiquantus*
£>uantitasenimfacit> quodejjenrtaoccupetlocumPhy<*
ficum ♦ hinc.
III* Spiritus nonmoveturmotuPhyfico;
quiafiqui-turmadumadejfendi Fbyficum*.
XV» Spiritusomnemfubflanciamcorpoream Gmplici-mefuperat, 0 hac de divifionefubßanth reali
ßnunc
fiquiturlogica e> nocionalis.
J3T> Sub/lantiaeßfecunda prima.
J4. Seeunda:funtgenera fpecics. Primxfitnt in¬
dividua,qua nuncfuppofkinuncperfontenomine
veni-mt* Hos itacpterminostribusyerbisoporteatexplicare*
Suppoficum eß fubilantiaprimacompleca &
in-communicabilis.
36. Ferfona eil fubflantia fsngularis, intelligensa
in-communicabilis (fubaudiperfonaalteri,non*pero natu-r^)nonfuflentataab alio,necparsaleerius, UltimaVer¬
la videntur ejfeaddendaobanimamhominis cuiquoda-modopriora competunt attributa kcet
perfina
nonfit* JBreVius; Perfona eil fuppofitum intelligens.H&cbaBenusdiBafiwto defuhßantiaquantumcom«
fnuniter adDefinitionemaproprictates 0 divifioncmj prore
natafufficere videbatur.•
Jehovsenoßrofolifuhfia-tiarum altarumep rerum omniumauthori,
conferVatori
0 direBori longé Opt* Max♦ fit laus honor 0
majeßasinfeculafempiterna* A M E Är*