• No results found

Disputatio philosophica, de substantia creata in genere. Quam veneranda facultate philosophica in celeberrima regia Svecorum academia Salana permittente, directore ... Israele Bringio ... pro magisterij philosophici privilegijs & immunitatibus consequendi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Disputatio philosophica, de substantia creata in genere. Quam veneranda facultate philosophica in celeberrima regia Svecorum academia Salana permittente, directore ... Israele Bringio ... pro magisterij philosophici privilegijs & immunitatibus consequendi"

Copied!
12
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

o" di. T' ;i©08^0Ö8eoe©se;sosso鮩eee3e0©ii

AV XlLl AN TE ALTISSIMO,

D ISPUTATIO PHILOSOPHICA,

Do.

SUBSTANTIA

C

REATA IN

GENERE, Quam-» rENERJNDA FA C U LTA TE

Fhilofophkåin CeleberrimaRegiaSvecorum

Academia Salanapermittente»

Pire£toro

€LA RISS-I M O V I R Oy

M. I 8 RA EL E B RING I O,

g) PHILO S. PRACT. PROFESS.

OR-dinarioapromocore åc pr^sepcorc RefpeéHvéhonorando,

P/o Magtflerijphilofophici privilegijs &im* [O mimitatibusconfiquendis,

Publicaedifcufsioni fubmittio

[OAMBERNUS J O H. LINDELIUS,

SMOLANDUS S. R. M. Stip. In Auditorio Majori, addiem 14» Januari]

boris &loco confvstis#

H 0 L M I JE,

TypisScHr o D eri an 1 s» Anno

MT^DCTXXXII. ©OQ9Q9?9O80ÖQ9QQ9OQ^GQ} ©O© (D0öe0©00©G0©ee©0i9©60O00Oe0O0dOi; 3* mmtfrwmmmmm mm .... ■***—

(2)
(3)

PROLOQUIUM.

ST

rei

quid

eonfide.ra.n-da;

in

fc'l

igen

do

tßentifUsdignttast

arjgusnenro

Philofophico

Si quid pocis

valeae

flc ejufdeni utilitas^üqua demq; visconciliandi

ejuf-deminficjucundltaU(ß ncceßiiaii; tumfané bäte

m&-terieSy qua?eftde(ubßantiä^n cutiquampotefteuiquam

prorfusnon ignavofapjcnti.a: Veritätisq; feftatori non rfle longe commendatiflima. Sive enioa eftencialetiL*

fpe&a verisnobiiitarem,na?fubftantiaresomnes

huraa-no intclle&uiobverfancesfuperarevideatur, nam (te¬ ile Phi 1ofopho)primisfublatis fubfiantijs nihilfutu¬

rumferetreliquum: nec id mirum, cum fcilicec fub¬

ftantiacaeterarumrerumvel fundameneumvelfuftenta*

culum pronatura?fuse fublimitatefuo quodam jure au-diat: Sive porro magisutiUtattquis moveatur , tunu

certé cogoicionefubftantia;, in toto horto

Pliiiofophi-co fruefu nihil inveniaturuberius, quippe qua? rerunij

phyßcarumfpeculatori portas pandit, nec non

fpiri-tuuraeontemplatori ( utriq; enimtraftacionisfua? fub-je£ta decernic) iter aperir. Operatandem

quamlogico

innocionibus fuisconformandis &pra?dicationibus

re-flefabricandis, prseftatiCumtyronibus,qui velprimis,

quod dicitur, labris logica? naturamdeguftarint,fatisf* eonftet,abfq; Hermete interprete hanc materiarnfatis

commendabit* Indolem deniq;rerum fubftantialium

eeuparvadepiftå tabellaveiut unopofleconfpicari oh-tutu, quidunquampofsiceflTe deiedabilius ? Age, func

hxc dtmtaxat Emblemata , qua? hemijj)h<%rium> quod

(4)

irocantj/^^j-nonfincornatucommoditateq; optan.

dåcolluftrane:ßiperius (quodconcemplacione rfrum

Theologicarum abfolvitur )h#c eademmuitomaxima

necefsitateflagitare & ijfdemmajori

cum periculo

de-fticui,liquide cftvericacis. Qiiisenimveritatem auu

pietatetmqua? etiamgennlibus indivinis haberentur.»

quidquam penfi habec,cuinon apcrté palam fit,quam*

mceffarta exiftacaccuraca cognitioßibßantt&ynifi fufq;

fuerucum fe da Fla tiana> ipßimßtbßantiam hominis

cumfuis

accidentibus,qualiafuntimago

divinay

primae-yaitemquafucceßitlabes, impio prorfus

conarn con-fundere: Velcum VVtigelianisinßanire

ipfamßsbßan-tiameßecorruptam

ygeminum Unius hominis eße cor¬

pusyUtputa3 Spirituale (ßcorporatey mortem cum ho-mineeßentialiter eße unitam?& fi

qux hifce abfur dis*

funtabfurdiora>perverféa(Teverare$Quamobreni quis-quis fapfat corum neimicacor vel ignaviam vel

odio-fampravitatem, qui nimis argtnam univerfaiium &re-mociorumafenfibuscaufaci fubtilicarem ac

difficulca-tem,ejufmodifcienciamipfimetnon folumaverfantur*

feddifcendicupidisreligiosedifiuadere,viam

prseclude-re,acriusfiinfiicerincareerefuaimaopenituntur.Quod

fiveröprocuiafFedu

rem fuiflec libitum penfitare,

de-prehenderent fubfianciaicognitionem,velutin fe

prac-tiofifsimam frudtu ofi fsim am : Ica more aliarumrerum

pulchriorum digniorumq; fine fudore

quovisnec Inda«

gari poffe nec renneri^ nihilofeciusfi difficukatibusr*' mulcogravifsimis appcndeatur, quocquot

fuerincter-ramufqj dcprimat

hujusfcientia gravitasyutilitas>

a-mmitas(ßneceßitas} itautcaiuobonovigiles

(5)

apparitores obIeviufculum laborem defraudarc ingens culpafuturafuiflecatq; religio,cum omniaconando do~

cilisfilertia Vwcaty Sic ergodefubflantiacommumter confidcrata.,*

Thesi$.■ Xl

NÅturam

fcripcio

fubftancia?

ejußem>c&7«Nonainalis,

in

communi

demonßrabit

quaparonymiå

åt«

homonym iåproponetur;tumpragmatologia , qua

reidcfcripciönem cumejufdemaffc&ionibus illußrabity

cuifiiccedat tandemdiftribucio.

Z« Paronymiayocumradicesdijudicansyfcientia

foresnobispandito.Deduciturita^fubftahria(ut

facilt

fonusconjugatorum coarguit') omnium

comntodtßime

å fubitando."" Partim pofitivé;quodaeddentibus eßen-tiamquam babent (ß Operationssytribuat

jubmini-flretX Partimnegative,quodmoremodo^ accidentium

noninßnt alieubi utibi eßefaciant.•

Homonym aindtßin&a pariunt confufionem>

Homo-confußoveroaffinis eft errori*

Subßantiaproinde

ambi-

n}!Ria'

guttatemoperapretiumerit inprimis

indicare,

Sumi-tur autem Improprijßtmt(ß popularitet ^

tandem

Pbiloßphict+

4«. Improprijffimefubftantia^e^o^), Res fami- / liarc s(ß

quavis bona. 2. Subje&um

tra&ationisyJwi

argumentumdieendi(ßgracis

dicitur

rro kuimenon. 3. AbufiveelTencitm, fubftantjjs ^accidencibus

queatattribui,fumptäforte

occaßone

d

pbilofipho*

qui

h

(6)

categ. v$ian ^ocatquodnosßtbßantiam 0(k vswdes

fubflantialisvertitur♦ 4. Opponiturapparentiutinlib»

demundo♦ Chyraies

ßtbflantiamdiPuluntinfugitivam

.0fixam♦ SicargemiYfPtfubfiantiamdicuntfugitha»

$♦ Capiturpro fubfianci tantump ri mis 0

incompie-tis &complecis* UndePlatonimoles incondita

Jubßan.<*

tiadicitur Ariß+lih.

4.* meta*. 6* Sro incelligenEijsjt#

formis puris.

5«, Tandem philofophi.ceJamitur t>el

generalifsi-mc

prout Enci, quod eftahfilute^rr.oP^fi/froiv & kat

e atto tfi syekos,

proportions quadam conveniant$

in quageneralitate

aprimispbjl&ßpbispepiyußi.rgatur-%

Telåriå.é 0fpecialitcr pro

Subftancia creacaqua

acci-dentibusfubßat, quibusttidemopponitur?0ferc hunc

inmodumpoteß defcribiP

Suhllaniia eft Ensreale, finitum

, per fb

fubfi.-ftens accidenciafuftinens*

7* SubjediJeu

antecede ntisdata

deßnitionispra-jcognitio exßuperioribuspatet, prsedicatum [eu

confe-quc n s,inferiorespoßtiones

fufius

explanabunt.

S* Subßantia

prorjus repugnat cumßt genus

ßtmmumaliudfuperius agnofcere* Idcircageneris loco

poniturconceptusgeneralisanalogiens,Ensfiilicet

quod

admodumgeneris

analogicontrahitur ad fuainferiora^

quaregeneris unius ad unumvice

defungipoffet*

q» Cum% Ensnunclatiffimcdeenterationisß

nunc

abufivé/femepoßibili

inteUigatur3 additurReale quo

(7)

indi-indigitatur

femßub

ha

c

deßnitione

contentam

exißereß

(ßahintcllcBuquoadm.ac erialefuum&

fundaraent-uBL*

nondependere*

)o♦ AdgenuinamtvPerfeTub

fiflere (qua

fixcen-tisapud doBosinvoluta

amhiguitatibus

)

explicatio-nemirfveniendam>fciatur,quodße

nihilßerc

aliud

im-portalquammoclura exiftendi

decermiaatum

per

fe §£

finedependentia åfubje&ofi forté inefie dicatur.

De-inieaccurateobfer^andum?hunc

modum

oppcmt

eiqui

accidentibtis pr^dieamsßtalibus^?ropw competat,

de

quoArißotiiesHb♦categ. In

fubje&o

dico,

quod

cum.»

inaliquonon quafi parsfit» non poteft

cfTe

fine

eo,

in^

quoeftjut color in corporeT

Ad

hunc

modum,

utputd

nuüadiciturfubßantia ine/Je

eüamfi alij

ineffendi

modt

fubßantifs

attribuantur

*de

quibus

confulantur

feripttt

Japientum«

1)+ Hicgnaviter

cavenium

ab

eorumpugnan-> feexplieatione,

quidiBumßbßßendi

modum

convenire

äfferunt quibusVts

ßubfiantijs

five pofsibibbus

G,

Petroadhuc in mundonon exiftenti)ßve aBuatis (ß

exißentibus♦ Sed

quodpibßantUinßgtu

cxißentUfe-tummodocotfreniatvelhtneprobatur:

Sjuia

fubftancia

äntequamätiuftiEinfenihil eft*

Etßcimplicaret

non

intideterminatum(ß realem modum entitatis

tribut-re. Shuidquid

enimpoßibilifubßantU dicatur

conveni¬

re realitatis> idnon infe>ßedinaiio compctit,cumtotA

realitasejusprohocflatupartim

in

potentia primft

(8)

De-J$\ Deinde impofsibileefirem

unameandemque

itmuleffe3

quidper fefubfi{lens9aliquid,verum,ununij perfe&um, (cuinihildeefiadfuam effentiamj£f

tamen

adhuc efleinpo£encia5

^orf/?non produclum eile extra,

nihil,poffe camen produci,^

contraria

fententiaafferto-resippmet explicant:

Tumenimexiflerelefinon

exifle-tet resunicafimul«.

Sed omnes haaffeBiones

revera

ccmpéteredebent reiperfefubfiftenti

; Etpropterea mo¬

dusfubfifiendi

perfe entipofiibilihaudquaqudcon^eniat,

f4. Nec quemquam ä

fiadiovtritatts labefaciat,

illudyulgare^quodÅe&miiones intelliganturcam.do

poccnciaquam zäufienim

quispiainterpretareturillam

Maximaraquod

definitionesconveniantrebusfuo

quibus-cunffiatibus, meraforet

Sjcopbanttautprius

demon-firatum♦ SinVerbfutverit

aspofiulatjdixeritdefini¬

tiones

itaeffecomparatasßutpoßintpradicaride

fpecie-bus velindividuis definita

fpeciei,quotquottandem pr

o-ducendafuerint>

Veracfentitate donata extitiffent,

tum

prafatum axioma , Veritäti

prolata^ fententU haud

quidquamofficiat»

ß$+ Denique ut

definita fubfiantia

,difiingVeretur

ab infinita

additurfuftinens accidencia,»### namcL

re-~

^

få ib fåQ

i*

perttur creatafubfiantia

>quaac cide n cib mätfelcorr

up c

i-vis velpcrfeäivis

defituaturj cuminfinita

neutrorum

obfimplicitatemfuerit

capdx*

lulT"

Succeditnunc

alterapragmatologia

pars, qua

nonnulfas

propriccatesfubfiantiaquahic vulgo

(9)

w

f°phis declaranturjfropomt)quorum»

Z>

Commune eft

omni fubftaneiaenoneile infubje&o. StabiUripoteft ex

definltionefubjecdidefinitiv quidquidperfl

fubftflit

idno

tßinßbje&o. Aiquiomnisflubftantiaperfefuhftftit» E»

)d* Priujquamhim

abeaturpofltioni

decima(u

cei¬

seViåenturaddenda notula indicantesquanamfluntpro*

pric infubjedoveifecusjucpuca. i. Qua*infunt utfint Se nififuerint ibi minrnié cxifterenc. Neceruntdiindeei~

dem fubjeBovsiqbe(ejflniialia)

ftoftpartes

intoto, evv

~.cp

uodb(extraefTentiaha)qu<zdiverftgenerisejfleconferat.

Ethinc 3. definitive defubjedononpoteruntenunciark

nonenimdico aibedo eft iiomo* Subflantiaaliasvarps

inejjendimodisgaudet,utgemmainauro,

in

loco

loca-tum^flangvisinvena,£ftc+ qui

hane

conditionem

ex

Ju

b-fiantia rationenon

eliminanh

17. II. Subflantia?fubflancijsnon funt contraria*,vel

utArifl.fubflantia?nihil eflcontrarium ;utropamodo

Ve-faeritj flcontrariavocas»qua? ineodemfubjedo ad in-vicem agnnt& patiuncur. Roböraturäpriori:qua

enim

nonßmtin

Jubje&o illa

non

funt

contraria,exdata

con-trarietatis limttatådeflcriptionequa. quaiicacum

eft

pro-pria. Sedflubftantia non

flunt in

fubjeBo,ut prima

con¬ ditiodocuit:Ergo.

ig. III. SubflantianonfufeipiemagisSc

minus,flu

ut

alpsplacet,nonincenditur &

remitcicur

j

Idt

Virgftlius

nonmagiseft homoquamC

ortdon»

Hujus

probatio it

ide

exfluaa?itecedentipatet♦

Cui

enim

nihil eft

contrarium

fmodo ibipr&fato)* J illud npn

intenditur

velremittitur♦

g Intcn.»

(10)

Intentionis tnimremifsioniseaufa cenfchitur

effeco«

trar'tecas, fubß

antitedenegatåquiseffe&um

affirma-tet? Z+ Effcncia fubflan t m co niiåiunindiviiib 111. Er¬ gointendi firtmitinonpoteß«.

19^ IV. Una numerofubftantiapoteftTufcipere

contra* na. Intel/igefitbftantiam

effecapacemeontrartarumfibi cm^ementwmqualitatum fuccefisive fi

diverfis t

em-pofibhsingrad; Bu§ exccliencib9,fin u1mremif§isfithau*

*

dinonfer mutationeobjc£ti

velutipropofitiontsdi

cum tur Vemautfalfie, ftcutioratioreru

ipjdrum mutations

contrariafufcipn^ut dicitphihfphusxFeltanquamme¬

dia q u seda m i nterp ofica, uti q uälkatesforte in

corpore

contrariafufiipiunt^fedcecepxivéperniodum fubje&i

v

utaq u amodoeaiidamodofrigida

ejfe potefid

20. V+ Subitan-tix. feauodar de pritnis fynonymice

pr^dieaotur.inteUvge quodfolisprimisfuhfiantijs(fi

no--menfi.definklofecundarum affirmative, lögieé, in cafu se&Oi & effientialitér$?atVu sxercito frihuantuK

21, VI, Oninis>fu b/ta ntiavideturhoc

aÜ'q'uid

c are. Ariß,dick hocaxioma

inprimis fubßantijs indubi-tatumeße

> quia indfviduum(fi unumnumer©efi quodt

fignificatur.< Itaq^tohocal$ q,uid ArifixjusepfcBatonhy

dickvem fingularem perfediam &

per feiubfiitentern^«.

Etfic conjunSimfumptu ^&fubitanctjsprimistribuu tur: Sin verodiVtfimintelligatur Ytdetur

unfPerfalksT

verummodfiveprimafivefecunda

fubfiantiafueritaut Jhocautaliqmdfignificare videatur, unde platonici de

univerfali (fi idea hoc aIiquid mtelligunU tefte Am*

nwn, inpr&dkammtis* #

(11)

tt.

Hifie

fex

d

philoßophopoßtis

non

inutllitef

cumAlhertofitperaddatur* VII. Nulla fubftantia

eft

quin & fic & pofsitaliquid velagendo velpatiendo.

Fel

enimipfaforma ( cfnnisvero

forma eß

aüuofa)

vel

habec formam perquam

conßituituryVtl dtniffe

fubje«-Itumtecipiensut Materia.

tj+ Pragmatalogian

ftcperfe&am excipit

divifiofub-DlvlCo&

fiantidjquaform a11svelnotion a1i

sßve

iog ic a_,.

Z4+ Formaliter feurealiter eßfubltancia

"Pel

CorpusFormall&

Vel Spiritus

Z$♦ Corpus(utahhoc initium capere

ticcaf

)

hic

non

corpu«*

ufurpdtur generalitér ente

quoj

opponitur umbrx,

necproquantitacetrinédemenfa*necpj

andern

pro

altera

partecompofitu

Ä^pi^fubfta»tiacomplcta£^ßcde~

finitur#

z6,- Corpus eft fubftantiacompofitäexmateria &:

for-Tb&idicituraliasfubltanciaeorporea, fubftantia

rtema-tenalis&corpusnaturale. AffeUionuni (ßdivißonum

Cognitioneni

exphyßcis

haurias*

27. Spirit^Å/VnoncapitWpröCpivkufimplicifsirno,#e£

sPirItu**

*

pro corpore

fpiricali

fiye

tenui &

ftibcili

ut

Spiritus

vi¬

talisanifaal'isfed pro fubftantia qua

crajfa

ejufmodi

compoßtionequacorpus

conßatum

,

nonconßat,

Vulgoßc definitur.

28. Spirituseflfubftantiafinita molismareriseexpers. proprio

undefluuntquddamproprieiaiesyquarum

eß+

tates-2p. Spiritusnon cft c\uruntus,pro&atur ex

deßnitione

y

quin mok

materneßquaquantitati

coaVa

)

expers*

30t Noß

(12)

H. yo» Non efl in loco Fhyfico,

quianoncfiquantus*

£>uantitasenimfacit> quodejjenrtaoccupetlocumPhy<*

ficum ♦ hinc.

III* Spiritus nonmoveturmotuPhyfico;

quiafiqui-turmadumadejfendi Fbyficum*.

XV» Spiritusomnemfubflanciamcorpoream Gmplici-mefuperat, 0 hac de divifionefubßanth reali

ßnunc

fiquiturlogica e> nocionalis.

J3T> Sub/lantiaeßfecunda prima.

J4. Seeunda:funtgenera fpecics. Primxfitnt in¬

dividua,qua nuncfuppofkinuncperfontenomine

veni-mt* Hos itacpterminostribusyerbisoporteatexplicare*

Suppoficum eß fubilantiaprimacompleca &

in-communicabilis.

36. Ferfona eil fubflantia fsngularis, intelligensa

in-communicabilis (fubaudiperfonaalteri,non*pero natu-r^)nonfuflentataab alio,necparsaleerius, UltimaVer¬

la videntur ejfeaddendaobanimamhominis cuiquoda-modopriora competunt attributa kcet

perfina

nonfit* JBreVius; Perfona eil fuppofitum intelligens.

H&cbaBenusdiBafiwto defuhßantiaquantumcom«

fnuniter adDefinitionemaproprictates 0 divifioncmj prore

natafufficere videbatur.•

Jehovse

noßrofolifuhfia-tiarum altarumep rerum omniumauthori,

conferVatori

0 direBori longé Opt* Max♦ fit laus honor 0

majeßasinfeculafempiterna* A M E Är*

References

Related documents

SI cietatis qüa alicujus rei fit dignitas utiq; humanae erit maxima, &amp;r prarftantia; quod rebus So-. omnibus

Jure Sueo-Gothico, tutor iingulis annis compelli po- ceft, utrationes reddat,. C3 c.

Mendacium vulgo triplex fatuitur; efßciofum, quod ad juvandum ,· Jocofum, quod ad dele&amp;andum ; Perni-. ciofum &gt; quod ad nocendum

lamus, anima enim rationaüseü ipfa forma cujus per- fedioconüftit in adionebmpofiibile ver o eil agere ida.. quod non habet potentiam ad agendum,

Hincapparet, tot dari ipecies virtutis heroicse pofTej quot funt ipfe virtutesmoraies ·· etenimipeeie ab bis non difFert&gt; fed gradu faltend» fecüs quam Thomas Aquinas pu-

Tantum etiam abeft ut 8leBio% β re die ξβ quemadmodum oportet inßituatur, Deo difpliceat, eiusg voluntati ßt repugnans, ut etiam ij qui immediuted Deofunt Re¬. ges conßituti, a

Praciide Regni Archidnpifcrot iedecim conftat AiVcilormus, quorum quatuor fpnt Regni Scnatores, (ex. Nobiles.totidemq; alii vin cordati

Materia Mundi conftituendt nullafüit, ex riibilo enim fa-. &lt;ftus eft: Inprinctpio creavit Deutceelum få terram