Specimen academicum, de imperio theocratico in republica Judaica, quod consent. ampl. ord. philosoph. in regia academia Upsaliensi, sub præsidio ... Gustavi Ant. Boudrie ... publico examini subjicit alumnus regius, Arvidus Breding, Andersson, Boërosia-Ves

D. D. SPECIMEN _ACADEMICUM, DE

IMPERIO

_THEOCRATICO

IN

REPUBLICA

_JUDAICA,

Quod

Con&nt. _{Ampi, Ord.}

_Philofoph.

In _{Regia Academia Upfalienfi,}

Sub PRASIDIO

Mag

GUSTAVI

ANT.

BOUDRIE,

Philofoph. Prof. Reg. & Extra-Ord.

Publico examini _fubjicit

Alumnus _Regius,

ARVIDUS

_BREDING,

_Andersson,

BoSrofia·_{Veilrogothus,}

In Aud. Car. Maj. D. XXVIIf. Maji

MDCCLXXVIL

Horis ante meridiem folitis.

handelsmannen i upsala

ÅDEL och

HÖGAKTADE

he»

_christian

forsström,

samt DYGDÅDLA _FRUN,

fruhelena

cate

b o s

Xf

JK

a.

.

All

den _{ynneft, mig år vifad} I Ert heder vårda _hus, Borde allmånt blifva _prifad,

Och hår _{fynas i fitc ljus.}

Men min _{målning illa röjer} Hvad uti mitt inre år

Och den bild , fom mig förnöjer,,

Endaft _{jag i hjertat bår.}

Adle

och _{Högaktade Herr Handelsmannens'}

Och

Dygdädla Fruns,

Ödmjuke tjanare

RÅDMANNEN 1 BORÅS

Adel

och högaktade

helanders

. SAMT

dygdAdla frun

Fm

JOHANNA

CATH.

fastberg,

Mine huldafle For åldrar.

JNen

ömhet och den

nit, fom

eldar Edra hrofl,

Ar _{ftorrs> an jag kan pä värdigt [att beprifa,}

Min _{fkuldebok jag vet; dock är min enda träft},

At _{få på detta blad min djupa vårdnad vifta:} Men, Hulda Far och Mor! lat_{tyftnad tolka fä,} Dö handen _{ej /ormar at (kildra af mitt finne.} Till Himlen _{jor Ert väl en trogenftuck [kall gå 3,}

Så- _{långe, kroppen lift och ftjålen äger minne,}

Mine^ Huldafte- Föräldrars*

Ljtdijjfle Sr,η ARVID BREDING.

If. Sam. VII: v. _23.

lSVn

XN ΊΠΝ ">13

VfcXO

_"pjE

_Ό

cap O

cdvw6I

arV

V?

nnü"?

on1?«

UBD

"pN1?

_nWJI

_π'τιυπ

DD1?

_nxi^i

0

% ι

e primis natalibus _ortuque Rerumpublica-rum diu _{mulcumque difceptarunt incer fe}

Philofophi, atque in diverfa abierunt

fen-rentiarum _{divortia, quae fingula perfiringere, atque}

uti _{par eil, curatius diftin&iusque examinare, ncftri} jam non eil inftituti. Tribus, quod ajunt, verbis

varias variorum _{opiniones ialcim nominaffe, fufficiat.}

Scilicet alii innatum foeialicatis deiiderium

civitati-bus ineundis occaiionem _{prasbuiiTe, autumant, adeo}

ut homo a natura ad focietatem feratur civilem,

tanquam ξωον ττολ^ηκοΥ, quemadmodum docuit olim

Ariftoteles cum fuis afTeclis _{a). Alii indigentiae hu¬}

manas adfcribunt originem Rerumpublicarum, in-deque in focietates civiles concefliiTe olim mortales,

opinantur, ut copia unius alterius inopia

refarcire-tLir, _atque fic confociati, _magis commodam degere

poiTent vicam. Alii örtum civitatum derivandum

putant ex metu mutuo, ut eo melius contra

ingru-entem vim ieie defenfirarent, _cui fine _dubio

obno-xii fuere in ftatu naturali homines. Alii _denique

violentiam _{atque malitiam humanam fuifle cauflam}

A focie

m

\ <j f S%b

cgjp J ^ \

focietatum civilium contendunt. Sed hane

contra-verftam non facimus noftram, _{utpote quam} j_am

du-dum ad hane Academiam ex profeiTo plene

plane-que examinaram & difcuifam le&kavimus

b).

Ve¬

rum enim vero, quod ad firigidorum orsgines im»

φ periorum

fpeciatim

adtinet,

funt

omnino

caufiae

in-certiffima?, Unde hasc _{quaeffio orbi erudito fem¬} per vila fuit difficillima, atque incer

Theologos

as»

que ac Philofophos olim excitavit diifenfiones.

Hac autem in re tam ardua rite enodanda deferk

nos hiftoria tam facra, _quam profana, id fal_tim

novimus, dum eonfuluerimus libros Mofis, qui, tamquam antiquiffimus Hiftoricus, originern

defcribic

Rerumpublicarum, non nifi ab impiis hominibus

pri-mas inftitutas efle Respublicas. Hac in _{re exem-·} plo nobis poffiwt effe tres iili in 1'acro eodice

fa-mofi venatores & _agreftes homines, Cainus ,

Nim-rodus, Efavus, quorum duetu tot nova regna fua ceperunt aufpicia c). Unde prono, quod

ajunt,

fluic

alveo, _{prima imperia immediate a Deo non effe}

infti-tuta*, licet id fimul tuto poffimus adfeverare, quod

non _repugnaverit voluntati Divinae, _ut

inflituereft-tur, _{quatenus humana necefficas id exegerit, atque}

impii alicer in officio contineri non potuerinc. Un¬ de

l·) Conr'r. Diif. de o^igine Rerumpublicarum iub

Praffidio Polvhidoris Noftri, _{Regite Caocellariai} Conii-liarii, GenerofiiT. D:ni Jon. Thre a PrsclarifT D:no Mag.

Er. Fahlsteen Anno _{1742 &1745 habit,}

c) Vid. Böebmeri

jus

Puhl, üniy, Lib. I, Cap.-. Ii. §. XXh

SBa ₎ λ f ?Ms

J 5 \ «as»

de diverfo modo focietas civilis ab _{Apoftolo Petro}

nunctipatur Μςωπ'ίνη κτίσιε d), fi fpecialem ejus

ne-xum & originem refpicias _{5 a} Paulo _autem

ordina-tio Divina _{e), quatenus a Deo adprobata eft. At¬} que hmc eil, quod

Jurispubiici

Univerfalis Dotlo=

res vocitent civitatem fen Rempublicam, fenfu

Phi-lofophica confideratam, plurium familiarum

conjun-ffionem, a quibus tum voluntatis aflus, tum vires

omm'um in unam _{perfonam, vel Phyficam, vel Mo»}

ralem, reiignantur, ut fic tranquillitas tam interna,

quam externa, atque dein major vitas commoditas,

ex voto obtineatur /). Sed _{Keipublicx Judaicae}

hane _{finguisvem fuiile}

_felicitatem,

_{facris litteris edo»} £li, novimus, ut arbitrio Divino , eodemque imrnc

dlato, conftituta fuerit ac gubernata. Atque illud

imperium eft, quod

PoÜtici

nuncupant Theocrati·

cum; de cujus natura & indole psuca pro modu-10 _{ingenii commentari in animum jnduximus.}

_Quod

11 autem in nobiliffima hac materie rite pertra&an*

da officio noftro ex aile _{defungi non valuerimus,} conamm innoxium _pro faflo, _ut, Benevoie Le&or,

accipias, perofficiofe & majorem in modum

roga-mus _atque obteftamur,

§.IL

Id nobis _{injun&um jam eil officii, ut curatius} paullo disquiramus, qua ratione

gubernata fuerit

A 2 gens

d) Petr. II: 13. e) Rom, XIII.

m > λ f

gens Ifraélitica & decantata illa hominum turbiy cujus mentionem fepius injicit inter profanos

autto-res _{ipfa etiam cana antiquitas; &}

quam non modo tyrannidi Aegyptiacas fcbducendam curavit, fed etiam _{percompSures annos, adeo fejunöam} fecretam-que ab Aegyptiis degere voluit benigniffimum

Nu-men, ut,progrediente tempore,fine ulla fanguinis

con-fufione _{cognationeque cum hifce inita, peculiarem}

ol'im confticueret _{Rempublicam. Scilicet Deus a pri}

-mis Iiraelitica* _{gentis, ut ita dicamus, incunabulis ,} adeo eximiam & _{p^ane fingularem ejus egic curam,}

ut illam in_{Aegypto expertem auxflir nen reliquerit.} Qnocirca poftquam tempus illud effluxerat, qno cervices Ifraélitarum _{jugo Aegyptiaco fubefTent;}

magna Majeftatis fuχ Divinx declaratione eos ab ifb hac miferia _{liberavir, inqueterram Cananieam, tam·} quam eftyyes Optimus, Maximus, duxit. _{Atque fic}

poil tot varios cafus, ut cum Poeta _{loquamur; pefl:}

tot difcrimina rerum _ι annuente & moderante

Sum-mo Numine, _{tam peculiaris, tamque} extraordina-ria _{Reipublicx ITraeliticse evaiit ratio, ut ad nullam} Reipublicae formam ex iis, quas dmplices vocare

folenc _{Politici, Monarchicam loquor}

,

Ariflocrati-cam & Democraticam , commode referri _queatv

Gens _{nimirum Ifraélitica fuit illa,}

quam Deus in

peculium (ibi elegit, tantisque ma&avit beneficiis,

quanta ulli nationum _{nunquam praedticic,} non mo¬

do _{faepius repetendo fan&ifiimas promiffiones de} Meffia, totius mundi Salvatore , ex prole Ifraélitica

olim _{nafcendo, fed etiam apud illam dngulari} ρ

la-\ c f <^3

) ₅ \ «as*

plane modo habitando , ut ibi, quemadmodurr?

facra _{ξησιε di&itat, ignem & camlnum}

habue-rit, atque adeo voluerit, ilbm non confuetis iruer

gentes modis, gubernari, fed potius ut

excellen-tiori _{imperii forma prseilaret iuperaretque. Unde hoc}

ipfum Divinum reginem Θεοκξατίαν adρeilat

Celebra-tiffimus ille _{antiquitatum Judaicarum Scriptor Jo·}

fephus, dicendo l έκχν άπειξοι μεν άι κατά μέξοε των ε9-νων κβ _των νόμων παξά _τeis άπ'ασιν άν&ξωπαιε Ιιαφοξαι _* Ό/ μεν ya^ μοναξχίαιε^ οι $£ τοϊε ολ'^ων

$υναε

ειαιε^ άλλοι

όε

τοΊε πληίλεσιν επέτρεχίαν την εΐ'βσιαν των πολιτευμάτων.· Ό όε η* , fW 3 \ / ' 3t\ 3 JlV < ΐ\\ 33 μετεξοε νομο·7ετι>"ε εis μεν τατων, αοοτι&ν απειοεν ωε οε αν τιε ειττοι βιασάμενοε _{τον Äcyov,} ©εοκςατΐαν άπεΤπεν τό πολίτευμα, ©εω _{μάλλον μόνω την άξχην K&j τό Κζατοε} άναάείε. _{h. e.} In-numera _funt particulatim gentium _{er morum,}

apud omnes bomines differenti^ e

aln

ßquidem Mo*

tiarckiis, alii _{Qligarchiis, alii} vero

Democratiis,

Rei_{publicae potefiatem commifernnt..}

_Noßer

_autem

Legislatory nihil borum intendens

pohtiam noßrame

Θεοκξατίαν (Divinum Imperium )

declaravit, De

o pra-tipue principatum adfignans

&

potentiam j-).

Ha·

Qenus _{Jofephus. Sed heic non}

_{incelle&am volumus}

Theocratiam illam naturalem, quse Deo competic

ob beneficium creacionfs Sc confervationis. Deus

enim condidit univerfum hunc orbem , eumque fu-ftenrat, ne mole runt fua, ideoque maximo jure ,

de illo pro lubitu difponendi, gauder.. Iilhoc jus

extendit feie ad res & animatas & inanimatas, _in¬ telligentes & rationis expertes; ita quidem, ut

jure

dominii homines _{dirigat, atque fui putent efle}

of-A ₃ - fieiii

) ° v. ^

ficii, ut Dei optimi Maximi, a quo femper &

u-bique, qua fuum efle & exiftere, dependent,

ju-ftam _{potentiam fufpiciant & agnofcant, quam apri¬}

ma rerum _{origine exercuit & femper exerceb.it; id >} quod, confentiente facra pagina, demonltratum

ive-runt _{Philofophi compiures g). Proinde Theocrada}

faltem civilis nobis heic confideranda _{venit, quam} Deus _{femper inter Ifraelicas exercendam vqluit,}

jure follemnis pa&i, quo Nomen Regis inter eos

& rerum omnium arbicrium certa _{lege Ei defere·}

batur _{h). Sed quemadmodum forma Regiminis} mueationibus inter omnes _{gentes obnoxia fuit; ita}

Theocrada in _{Republica judaica diveriiffimas}

ha-buit facies, pro diveriitate temporum atque

perfo-narum, quibus _nempe fubordinatum _imperium de-mandabatur«, Hinc folent _{nonnulli, relpe&u ad} mo-dum adminiitradonis _{habito, quattuor conftituere} Theocratke _{periodos. Prima nempe eiTec tempus,} ,

quo Patriarchae ante ingreflum Ifraelis in

^Egyp-tum

g) Apoc. XV: III. Jer. X: VII. Prüfer alios

Phi-lofophos recentiores nominafle flifFiciat, Wolfium,

Oul-fingerum, Canzium, atque infer Noftrates

Generofiffi-mum Dominum _{Jon. Ihre in difH de jure Dei in crea»}

turas _{rationales, & inde fluentibus officiis, Upf. habit.}

1755, Krygerum in libello: Naturliga Theologie pag. 225 _ieqq. parte fecunda, AmpliiT. Prof. Do£l.

Christier-win in DilT. fub ejus _{prirfidio nuper ad hanc}

Ac3de-miam _{habiia, de} Dominio Dei in res creaeas, δ. III.

h) Zeph. III: 35. cfr, Spenceri DifC de Theocra¬

cf& ) *r { <J& '

«SKF J t \ W

rum & fuhfecutam Pharaonis _{tyrannidem in fuam}

quisque familiam jus dixerunt. Altera contineret tempus Mods acque Jofu», qui tamquam r/ejwoW,

Divinis muniti _{auCpiciis, ex iEgypto per deiertum} in terram Canaan _{populum duxerunt Judaicum.}

Tertia hinc ad _{Reges usque pertineret, quo inter«}

vallo, quamquam ordinarii Magiftratus,

majores·

que facerdomm Leviticorum confeifusexftarent;

fu-erunt tarnen a Beo fubinde ^xdcaxi, quafi DiGrato· res _{preiii populi , Heroes K<xrrΊξοχην, alias}

Judices

di&i. _{Quarta denique periodus ejus effet tempo·}

ris, _{quo Regium apud Judaeos exftare coepic im¬}

perium. Atque fic riiilinxerunt Regimen in Pa¬

triarchale, Hegemonicum, Heroicum atque Regi¬

um _{ι). De (ingulis} hifee _periodis

jam

infra, _ea,

qua par eil, accuratione

figilladm

commentabi-mur.

§.

Jlf.

Ad _{primam qtiod attinet periodurti, quam Pa*}

triarchale vocant _{Regimen, facris} edoftt oraculis, comperimus, Patriarchas feu Patresfamilias cum primogenitis omnem Regiminis curam geifiife.

E-rat autem _{jus primogeniti facultas auf prajrogativa,}

illi _{competens, qui inter liberos & fexu & »täte} prasvalebat A). Hinc primogenitorum poteftas tam

late ζ) Cfr. DiiTert. de legibus Reip. Judaic. fundamen¬

tal. fub Pr»fidio Celeb. Prof. _{Joh. Nelander A.} 1743

Londini Goth. habit.

k) Cfr. DilT. Geneiofid. D;ni Jon. Ihre de jurepri»*

mogeniti, Upf} habie. 17 55;

•8ÜS Λ Ο _f eS&

W / O l σΰ&

Jäte _{extendebatur,} ut familiae fuae _{Reges atque} fa-cerdotes _{fuerint, idéoque & facra & civilia mune¬}

ra _{obierint, atque ad gubernacula regiminis}

iede-rint, ita _quidem, ut benedicere, maledicere, domo & hsereditate _{exuere, quin & jcapite ple&ere}

po· tuerint, quod exempla conbrmant Noachi adverius Chamum, Gen. IX : 2j. Abrahae adverfus _Haga¬

ram _{atque Ifmaelem, Gen. XXI: 14. Jacobi adver¬}

ius Simeonem & _{Levi, Gen. XLIX: 5. Judse ad¬}

verfus _{Thamaram, Gen. XXXVIII: 24 /). Per}

to-tam hmc _{periodurn peculiarem quidem habuit} De-us dire&ionem, _{eamque Patriarchis manifeftavit}

ef-fe&ui dandam ; unde nullum aliud heic fuit

Regi-men, quam faltim Theocratia, eaque civilis, quse

nicebatur _{pa£to, Deum inter & populum}

Ifraeli-ticum, inito; quo Deus eundem in tutelam peculi¬

arem fufcepit, _{ille autem Summo Numini obedire} fpeciatim pollicitus eft. Scilicet Regimen ifthoc,

quod dicitur Patriarchale, non erat ni/7 Paternum

atque domefticum, nec ullam, proprie loquendo ,

conftituebat _{Rempublicam. Nam familise fegreges} conftare _{poterant extra Rempublicam; fed ita tarnen,}

ut _quisque Paterfamilias _{non aliud exercuerit impe¬}

rium, quam ea faltim jura, quse in focietatibus

mi-noribus, quas conjunftim fumtas feorbm familias

fegreges olim conftituiife novimus, ex prsefcripto legis naturse locum habent in ftatu naturalis Sic

etiam in _{populo lfraelitico fingulae familias licet regi¬}

mini

cSSa Ν _{ci f}

<%'? J 9 Κ

mini Theocratico _{fubeiTent, habuerunt tarnen}

fepa-ratam inter (e _{oeconomiam, nec üliam formarunt} focietdtem, quam in fpecie vocant civilem, fed pro· grefiu temporis occaiionem dederunt _Reipublicse

confh'tuendas, excuiTo _{jugo iEgypdaco, adeo ut}

tempore tandem Mofis in unum coaluerint _corpus

civife.

$. IV.

Sic devenimus ad _{ipfam Reipublicas Judaicas}

conftitudonem, quam alteram _{Regiminis periodum}

vocarunt. Nimirum iicuti Dens a _{tempore Abra¬}

ham! _{gentem Hebrasam in iinguiare fuum peculiam}

elegit; ita etiam nuic genti fub jugo iEgypdaco ,

non _{peculiari tantum gradas fuae favonio}

adfuit;

fed & eandem fervili fua conditione _plane

libera-vvic. Ecenim _{quam prsclarum, ^cernaqae memo¬}

ria , tam celebrationis dignum eft illud, quod

fa-crse litteras _{teftancur; Ifraelitoe}

nempe cum ex M·

gypto profe&i _{effcnt, quartis caflris} a tergo Pha-raonem, _{magno cum exercitu, fronte mare habe«}

rent, _{partim hoc, partim montibus, ifa incluii}

te-nerentur, ut effbgere _{nullo modo poiTenc,}

unda-rum fluftus, _{montium inftar dmios traniiicum}

per-midiTe, copias vero _{Regias cunftas, fubira inunda»}

rione abforbfiffe: _{quo fa&o Dens Ifraelitas in fidem}

& clientelam fuam _{recepit fpecialem , &}

Rempubli-cam Hebrasorum _{inftituit, foedere foliemni cum illis}

i&o, ut _{imperio Theocratico illis prseeffety Ci} mori-geros fe didioque _{audientes exhiberent, nihilque}

eSfc \ _{TO C}

ex i is, qua? Deus praecepiftet, detre&arent Sic

Ifraelitica _{gens, quae huc usque obfcura fuit, fine}

nomine, fine patria, fine lege, fine Magiftratu

ha-buit Mofen, tamquam fuum »fy^oW, Divina

virtu-te _aurpicioque initrudtum, _{cui, non tamquam Duci}

«Wευΰυνω, fed tamquam Dei vicario, paruit. ΡοίΙ-quam enim is, dum greges pafccret ad montern

Horeb, a Deo per apparitionem Divinam modo ex·

traordinario Dux _{populi defignatus efTet n)\ fidem}

Divina? vocationis miraculis _{ftabilivit, iisque}

patra-tis, hand dubie Divino inflin&u, affli&orutn

ani-mos Ifraélitarum fibi devinxit, uc iidem Divinidele-gationem imperii non pofTent non agnofcere,

adeo-que üd obfequendum efTent promtifiimi. Unde fta· tim heic ab initio huius Divinse dire&ionis nemo non faciie _{repererit Θεοκξοίπκov rt>} prsefertim _quum, quidquid hac in parte geiferit Mofes, nihil fine

fin-gulari Dei aufpicio, ope & mandato, contigiffe, animadvertimus, nec aliter formam hane _imperii

novam efie _{enatam, tuto} adfeveramus. _{Sed vero}

in _{Regiminis hujus Theocratici origine} inveftigan-da, non efi, _{quod multum laboremus. Etenim} ne¬ minem, in facris litteris vel mediocriter verfstum,

fugere potefi, in ipfo ilatim rerum Ifraéliticarum limine Theocratiam iocum obtinuiiTe, fed ad fuum

faftigium atque άκμην non nifi gradatim atque pofi:

legem in monte Sinai latam, perveniife. Poftqunm

enim

m) Cfr. Fxod. XIX. n) Exod. III. & IV.

ii ) ii ( &*. ϋ

enim Deus & _{Ifraelitae, Regum Sr fubditorum rku,}

mutue foedere & _{promiflione fibi invicem erant}

adftri&i, comple&itur Μofes formam & modam Regiminis Theocratici his verbis *>)♦ At Jebova

conteftatus tibi eft hodie, ut fit tibi in Deutn , in

cujus viis iturus fis

&

cufloditurus flatuta ejus, if _{pracepta ejus♦ Scilicet> viarum nomine}

praece-pta moralia tabulis lapideis infcripta; per flatuta Jeges rituales; per judicia vero praecepta politica

fignificari cenfencur ρ). Unde inftar miracuii

vi-deri _{poteft, Deum ab Ifraélitis inftar Imperantis} eligi, Regis Policici partes inter eos obire, &

pa-latium aut habitaculum in terra tantum _Ifraeliuca,

(ibi _{parari voluifle. Sed}

_Deus

_{fan&iflimas habuit}

rationes, uc alicubi terrarum, Divinae Majeilatis

ac _{Religionis vqvx} fulgor _exftaret. Hoc _Regi¬

men erat ad _{Reipublicx tranquillitatem}

ftabilien-dam maxime _{accommodatum, quin Sr tutiffimum,}

quod fciiicet

Ifraelitas ab

omni incommodo,

pe-riculo, vel injuria fartos te&osque confervaree. Nimirum Deus non tantum de tabernaculo tamquam

Palatio _{Regio, aliorum Regum exmplo, fingularem} fuam _{prasfentiam hifce fuis fubditis indicavit, ied}

jura quoque omnia Majeftatica exercuit. Sic ex his _{juribus, quaevocant, immanentibus poteftate de·}

fun&us _{kgislatoria, leges civiles, easdemquc}

fa-B 2 _pien«

o) Deut. XXVI: 17.

P) Cfr. Spencer. Differt, de Theocratia Judeie. L. L

# ) 12 ( $

pientiilimasferendo.

Sic

poteftatem

judiciarram

ipf§

adminidravk, dum in cauffis _{quidem minoribns}

ju-dices _{condituit; in majoribus vero ie per Mofen} confuli _{juffit; & iic porro. Sic etiam ex juribus} Majefhticis tranfeuntibus jus belli & pacis Divini fuit arbicrii> verbo; omnia jura Majedarica & im*

manentia _{& tranfeuntia penes Deum ipfum}

refede-runt, ita ut dubitari _nequaquam

poifit,

_fummum

illud _{imperium fuifTe Theocraticum, idemque ut} Mo-narchicurn, fic etiam abfolumm. _{Perperarn igitur}

contendunt _{nonnuilip^), Mofen non quidem nomi¬}

ne & _{pompa, fed jure Regio popuium} Jiraelici-cum _{gübernaile* In praefidium nempe hujus fuae}

fententiae provocant ad celebrem vexacumque facri

codicis _{locum, ubi dicitur: legempracepit nobis Mo>} fes, brfreditatem eccleßa Jacobi, &fuit Rex Jefchu* rum, h. e. in Ifraele _{q). Atquc hinc ed, uti vi¬}

detur, _{quod occaiionem arripuerit, Philo r), Mo*}

fen _{οίξίεον βασιλέα νομο$έτψ>. Optimum Regem &}

Legislatoren*?

vocitandi; ita quidem, ut fumma im-perii penes Mofen, non vero Deum, fuerit, & ille

folus Ifrae'itas _{jure Regio gubernaverit. Verum}

e-nim vero facile evanefcit ha?c _{difficultas, dum}

me-xninerimus, cum nuila jura _{Majeftatica., iuo nomi¬} ne_i

ρρ) ICtus Batavas Adrian _{Houtuynusin libell. de Mo¬} narchie Hebr. _{Hogo Grotius ad Deut. ΧΧΧΙΪΙ:}

4 &

Joh. Seldenus de Synedriis Jud. Lib. II. _{Gap. I & IT. Ad}

quorum fententiam accedit Thom. Goodvinus in Moi. 8c

Aaron _{Lib, I. Cap. I. 2.}

q) Deut. ΧΧΧΙΠ: 4 & y.

II ) 13 C

ne, _{exercuifie, tamquam «Wt'uSww; fed poteftatem,}

qua polluic, peculiari _{modo ab ipfo Deo habuifie}

dependentem. Qnin etiam Mofes honorem _Regium

ipfe reeufavit-, & ad Deum retiilirr). UndePaulus

ad Terit.' }\ίωσ?;ς _{μεν wi^cs} εν ολω r£> cm ω θε&: ωςΒ'εξάτϊζν

ί)- indeque Dens Ipfe non ampliori, quam miniftri

appeilatione ipfum dignatus eil u).

Namqueexfo-lius Dei ore & natu _{pendebat populus ifraelicicusi;).}

Quocirca exfiicit tanturn Mofes non nid Divini Ke«

giminis adminiiler acque exfecutor, nihil propria au£loritate _{dedniens, agens, pronuntians; fed ab o·}

rs Dei _{pendens, omnesque leges,}

poenas * ritus,

aÖioncs, inde hauriens, & exfeeuticni mandans. Quo¬ circa dum Rex dicitur _Mofes, non ex _proprierate

littera?, fed ex veriiirnilitudine id aeib'mandum eßv

Quo Lut her i ipe£ht verdo : Er verwaltet das Amt

eines _{Königes x), Atque de extra omnem} dubita-tionis aleam _{pofitum eil, imperium Mods non fu«} ifie nid _{vicarium, neque majus certe potuit eile,}

Mod _{fuccedeotis, Jofuas; cui, aeque ac Mod, le¬}

ges, quas in vicaria ipds cemmida poteftate exer-cenda _{obfervarent, Deus ceu Rex,}

_prasfcnpdde

de-prehenditur. Unde etiam quumcirca jus foederum

B _{3 Deus}

s) Num. XF: 11 feqq.

t) Hebr. III: 5, «) Jof I: 2.

v)' Exod. XIX: 3 feqq.

x) Cfr. Job. Gotcl. Carpz. armee. in Goodvini Mod

& Aar. ad Lib. I. _{Cap. I. §.}

2. ubi circa vexatiiTimurn

eS& λ τλ / e§8»

^S· J 1Ύ *

Deus _{legem ftatuiflet, ut ne}

_{ullum quidem}

foedus

cum gemibus Cananseis iniretur j);

adverfus illam

legem

peccaffe exiftimatur

Jofua, foedus

cum

Gi-beonitis faciens: _{quamvis Iis fub judice fit,} num

per legem commemoratam

foedus

tantum, ut

vulc

Grotius z) feciale, an vero & fociale Ü*

deditionis

ex _«quo fuerit

prohibitum.

§· V.

Ab _{Hegemonico ad Heroicnm}

_progredimur

_tem·

pus. Fuit vero

in

tota

hac periodo

forma Regimi¬

nis _plane

_Theocratica,

_ita

_quidem,

_ut

_hoc

_quoque

tempore, fummum

imperium

omniaque

iura

Ma-jeftatica penes

ipfum Deum

refederint.

Scilicet

Jo-fuam fecuti _{judices, quos, uti} κατ φχην dicuntur ,

tamquam

Magiftratus

extraordinarios, eosdemque

fummos Dcus fubinde excitavit a% Ad illos ipfos

judicesquod adtinet, non tam

fuerint Synedrii magni

Principes,

tefteSeldeno b),

quam potius

extraordina-rii _{vindices, qui, velut Romanorum}

_Dicfcacores,

gentem oppreiTam,

Divino

inftin&u

&

aufpicio, vi

ingruente hoftili,

liberarunt.

Hinc principatum,

quemadmodum

docet Carpzovius, tenebant,

&ju-dicia moderabantur _{c), comiciis prsfidebant} exem-plo

y) Exod. XXIII : 23. Deoti VII: 2.

%) Cfr. Calovii Biblia Uluftrata ad hacc loca. a) Exod. XVII.

b) Lib. II. de Synedr. Cap. XVI. §. 2 & 3,

& ) > 5 ( 41

plo Samuelis d) &

bei

la quoque

exercitu

inftru&i

gerebant, ut Gideon &

jephta,

ve!

foli fine

exer¬ citu, ut Samgar & Simfon. A Dei ergo nutu

& ore pendebant, fed liberiori

facultate

agen-di _{ipiis , quam Moii &}

_Jofuje

_concefia

_;

_unde

_fa·

Qum _{efl, ut au&oritate abuterentur fua, quod in} Gideone _{patet, quando ex monilibus}

_Midianitarum

Ephod parabat e).

Quocirca

fi

formam

Regiminis

refpexeris, non

quidem

Regibus

abiimiles fuere,

quod contendic

Goodvinus

f);

fed ficut Dei nomi¬

ne & auffcoritate ad rerum gubernacula _pervenerei

ita Divinis _{quoque legibus}

_devinfti

_fuere;

_quod

vei inde fatis _{fuperque patet, quod Regiminis}

judi-cialis _{pertxfus popuios Regem iibi expetierit g),} Etenim ro _χυξίον fibi

refervnre voluit

Dens, &

Rex

fnie _{gentis fuae, adferente}

_{ipfo Gideone}

_ß),

_quam per judices, tamquam

Proregcs,

huc

usque gu-bernaverat. In robur noftra* fententiae proferre Ii·

cebit verba Clariilimi Vitfii: Suorum quidem rebel-Uonetn acriter _{quandoque, per injurias a}

_vicino

illa-tas, vindicans, fed quoties

preßt calamitatibus

gra-tiam _{ipfius opemque implorarunt,}

_{toiies egregios}

_pu¬

blica-d) I.Sam. VII: 5. 6.

e) Jud. VIII: 24 feqq.

/) Mof. & Aar. Lib. L Cap„I. §. 3. de quibusOmni¬

bus conf. _{Carpzovium in Goodvinum corRmentarjtem,}

quem putavimus hoc in argumento fine formidine

κοε-roc ttoL· tuto _fequendum,

g) I. Sam. VIII: 5.

β ) *6 ( φ

libertatis vindices _{conceßit. /itvi ad illos}

aÜus cuiri _{fummo praejfcnt imperio, ?zö/2 tarnen}

nifi judicum titulo ac dignitate cenfebantur, Deum

Jemper ut Regem venerantes /). Neque minus re» £fce _{Reitfius, dam Molen Regem non fuifle proba·} verat, de judicibas addit: Sicut in pracedenti nota

diBum _{eft^ Mofen nec dici, ne c}

_fuijfe

_Regem, pro-prie loquendo ita di£lum\ ita nullo modo adferi

pot-ed, judices Regia vel independenti potefiate ufos, Deus enim Rex _{populifui Ef erat, Ef dia volebat, flatus·}

que

lfraelitarum

erat mere

Theocraticm.

Hinc tili, quando Regem, pro more gentium> ρet um, ut ab

}>oc _{confiiia Ef} auxilia,

_refponfa

_{Ef placita rogent}i

adeoque ab hominis voluntate

Ef

oratione dependsant5

ipfum Deum> ejus Regimen, Ef oraculum rejeeiße

dicuntur k K Unde vel, me racente, oppido conftat, formani _{Regiminis in hac periodo, nec} Monarchi-cam, nec Ariftocraticam, nec DemocraticamfuifTe,

fed Theocraticaro*

§. VI.

Jam fequitur Regimen Regiam jufla

peniltan-dum lance* Scilicec Ifraelitis tam felices eiTe non

licuit, ut _optima illa imperii Theocrstici _forma in-tegra & imminuta perpetuo fruerentur. Ac hujus Regiminis non fimul & femel, fed fenfim jacturam fecerunt. Etenim Ifraelitae _{Regem iibi dari}

poftu-lan«

i) Vitiii oratio de Theocratia §. ΧΧΠ.

'S »** / _iS8j

J 1/ \ <8(P

lantes, gradom primum ad felicifiimi hujus irnperli ruinam _{fecifTe, videntur. Res eil vel maxime}

rni-randa _{credituque difficilima;, fed veriiiima tarnen,}

quod umquamimperium humanunitam fpeciali

Bivi-nx _{gubernationi potuiiient pneferre. Unde}

quum

Beus Saulem 8c üavidem ad _{gubcrnacula Imperii}

evocaffet, magis magisqne imminui coepit Dei Re¬ gimen. Nam facris oraculis condocefa&i, reperimns,

eos _{leges culiOe, poenas capitales irrogafle, bella}

gefliffe, Magiftratus inferiores inftituifle, non Bei*

multo minus _{populi, fuffragium exfpechntes , adeo}

ut hinc _{conftet, eos poceftatem arbitrariam}

exercu-iiTe ,ideoqueDivinam Regiminis formam,

iisregnan-tibus, maxime imminutam fuiiTe* Nihilo tarnen mi¬

nus manifefta iub _{Regibus cernuntur indicia}

Theo-cratiae, _{quod exemplo Saalis comprobatur, ita}

qui-dern _{, ut Regale imperium a Divino arbitrio depen·}

derit, adeoque nec de tempore pugnse ineundae, nec

de trucidandis aut _{parcendis hoftibus pecudibusve}

Rex _{diiponere poiTet /). At vero quamdiu Saul &}

David _{Reges efTent, iique non nati, fed a Deo ele«} £H & _{conftituti, comperimus eos coniuluifle facra} oracula, resque fuas Divinx

fententiaepermiiifle;

un¬ de non (ine ratione _{contendimus, Theocratiam, iis} temporibus, ut morituram, non prorfus exfpiraiTe. Deinceps autem Salomone ad folium regale eve£lo,

Theocratia multo vicinior _{άφχνΐσμω non immerito}

cenfeatur. Nam dum Salomoni _{regn umdeferebatur,}

C tum

få > 1s ( ·

tum evafit iilud hsreditarium feu fucceffivum;_quo

indicio _{adparet, Deum Magiftratus confticuendi ju¬}

re ceiiiiTe, & _pofeilatem fuam _{politicam Salomom}

dernandaffe. Sic _{pofl hsc tempora pedetentim in} Re-pubiica Judaica defiit Theocratia; ka tame η, ut Judaei veteris Theocratia* rudera quafi & veiligia

quaedam

obfcuriora ad

extrema usque

pol/tias iuse

lata retinuerint. _{Namque Deus diu poil tempora} Salomonis t/t) Rex ifraölis _{adpellatus eil, adeo}

nem-pe ut, etiam ipfo Salvatoris uoitri faeculo,

Hierofoly-nia civitas _{magni Regis nuncupata fuerit; atque}

teni-plum Regis domus& palatium, & ad fera feen la (le

te-rit _{imperii Divini monumennirn; itemque legesaDeo}

olim _{promulgats, veluci magna qusdam imperii} flin-fundamenta, femper habits

fint,

& ad ultima

exfpiran-tis _{Judaismi tempora, lites pleraeque exharumtenore} leguni

_{prsefcriptoque}

_{direnits inveniantur.}

_Et

quam-vis _{Majeftatem fummi Numinis contemtu &impieta·}

te _{plane incredibili polluiftet haec gens® ejus tarnen} curam _{geiiicDeus, & profingolari fua bonitate palarn}

edixit ίϊ)\. _{Ego ero Rex veßer. Unde, vel} me non monente, _{quisque videt, cur Theocratiam in}

frond-fpicio diilertatiunculs noflrae etiamvocitaverimus non

Ifraeliticam, fed _{Judaicam; quod Regiminis hujus,}

quamvis imminuti benchcio, .Judsi multo diutius, quam Ifraélits, _{gaviii reperiantur. EfleO:us} autem deiinsnns Theocratiae in _{Republica Judaica fuit non}

inodo

m) ZepE ΓΪΪ; 15..

# ) »9 C

modo fervitus _populi,

_fed

_etiam

_fubverfio

_vers

reif-gionis 8z tandem regni ruina»

§, VIL

Coroüidis tandem Iogo de Regimtne hoc

Theo-c'ratico notandum _cenfemus, Deum triplici modo

fpe&ari poiTe; id quod

inftituta

Mofaica innucre

vi-dentur, Primo nempe

fpeöandus eft

Deus,utRex

politicus, cui fumma Imperii

Ifraélitici

follemni

e-ie&ione & foedere deferebatur, adeo quidem, utnon

tantum generali Providentia,

ied

fpeciali etjam

Impe-rio gentem Judaicam regeret

& moderaretur»

Quem

in hnem tabernaculum non modo inflitutum erat, ut

fummo _{Regi, palatii 8z habitaculi}

_{Regii loco,}

infcr-viret, verum etjam auro &

cedro

fummoque

fplen·

dore inftrueretur, efientque infuper

iacerdotes &

Le-vitse tamquam ordinis &r

dignitatis

diverfe

famuli,

qui Deo, ut Regi polkico,

conftanti

minifteno

ad-eßent. Secundo videntur _{etjam hxc inftituta, quae}

ad tabernaculum _{prsecipueperdnent, eo}

_tendere,

_ut Ifraeiitas Deum non modo, _qua Regem

foum politi«

cum, fed Regemquoque

fuum coeleftem

fufpicerent

& adorarenr. Etenim fi _{quid conjiccre} iiceat, Beus

ita fe colendum voluiile videtur, ut nonnihil

indul-geret mori temporum,

quibus

/Egyptii

aliique

non

tantum Deos fuos, _utRoges; fed Reges

fuos

benefi-cos, utDeos, adorare folebant; adeoque ut

ferio

in-telligerent Ifraélitae,

fe

non

Regi

alicui

terreftri

mor-tuoque, ied Regi

coelefti, fupra

faci fortem

pofito,

# ) 20 ( ^

tum exhibituros. Tertio _{denique fpe&aadusetjana}

e/Tet _Deus, ut Dominus exercituum feu Rex rrili* tans; quem in finem tabernaculum quoque erat

in-ftitutum, in quo, tamquäm in teotorio militari,

furn-mus ille Dux & _{Imperator, K}

eg um miiitantium

ri-tu, refideret, & omnia ad miii tiani _pertincntia

pro-curarcr. Undefatis

_faperque

_{elucet, tabernaculum}

ifthoc, cujus mentionem injicic facer codex,

quate-nus _{falatium erat, Deo uc Regi politico;}

qiiatenus templum portatile, Deo ut _{Regi coelefti; quatenus}

téntorium, Deo ut _{Regi miiitanti vei Domino}

exei-cituum; refpondiife & fuiffe dicatum. Åtque fic ad finem _{perduximus levidenfes noftras fuccin&asque} meditationes de _{Imperio Theocratico in Kepubiica}

judaica* Fuerunt nobis Duces atque anteiignani,

Schickardus de _{jure Regio Judasorum, Conringius}

de Politia (ive _{Rcpublica Hebraeorum, Spencerus}

in Diftertatione de Theocratia _{Judaica, Goodvinus}

in traétatu _{rii&o, Mofes & Aaron, cum} annotatio-nibus Reitiii & _{Carpzovii, Vitiius in oratione fua de}

Theocratia, & denique noftri temporis iummus ille Philologus Joh. Dav. Michaelis in MoiaifchesRecht.

Complura eilenc quidem in nobili hoc argumento

plenius planiusque dicenda; fed nobis in pras-fentia non licet efle _longioribus.

S. D. G.

❖ _#