D1VINA ADFUtGEAT
DISSERTATIO ACADEMICA
CAUSAS DEFICIENTIS
SXJAOJE ROMANJE
breviter exhibens,
QUAM \
Confenticntc AmptiJ],SemtuPhilofoj/h«
IN
Regio Svionum, quod ad
Salamfloret, Athenaeo>
SuB pRiESlDIO
VIRl CELEBERRIMh
DN. JOHANNIS A.
BELLMANNI,
Eloq. Prof. Reg.
Publiceexamwi modeftefiibmittit
S:JE k:je MiTis^Alumnus GABRIEL
Stockholmienfis.
In Audit>Gußav. Majoridio8Maji
Anni 170p.
UPSAhlM,
1 Typographeo Werneriano.
MaximeReverendcatque
D MATTHIÄ.
S.S. TheoE Do&ori Celeberr. ,Ecciefiae in Celeb, SyionumMetropol! Paftori, ncc
Adcuratiftimo, PATRONO
ut
AdmodumReverendisatque
ReliquarumibidemEcclef, Paftoribüsac Mentiftimis,
Mag. SIMONI ISOGAO,
Ecclef St. Ciarae &St. Olai Paft.
Mag. iEGIDIO @?!XStU§fil
Ecclef Germanicae Paft. Prim.
Mag. SAMUELI £0312331© /
Ecclef. St. Mariae Paft.
Mag. TIMOTHEO LYTKEMAN,
Ecclef Germanicae Paft.
Dn. JOHANNI SARCOVIO,
Ecclef. Fennonicae Paft.
Dn. ABRAHAMO ALCINIO,
Ecclef. Suburbii Orient. Paft.
Fautoribus&Patro Summa animi
iJmplifftmo DOMINO>
IS Ε R,
primaria?, qua? å D. Nicoiao dicitur,
non Confiftorii Ecclefiaftici Pratfidi Gravifiimo 9
MAGNO.
ι,Ampliffimis Dominis,
Vener. Confiftorii Stockh. Adfefloribus Vigilantiifimis,
Dn. ANDRERE LYSING,
Ecclef.S.Jacobi& JohannisPaft.
Mag. DANIELI /
Ecclef. Riddcrholmenfis Paftori.
Mag. SVENONI CAMEEN,
Eccl. St.Catharina? Paft.
Mag. JOHANNI
Eccl. St. Ulricae Paft.
Dn. NICOLAO STERNELL,
Eccl.Gallicanae,qua?Stockholm, eft, Paft.
Dn. ERICO JP)023Ä®.9l/
Eccl.Prim.Stock. Archidiaconoperinduftrio.
r nis propcnfiflimis
veneratione colendis.
BN. VOBIS. HEIC.
AMPLISSIMI. PATRES.
ΜSCENATES. OPTIML
SUADAM,offf.ro.ROMANAM.
in. se. quidem. ipsa.
omni.elogio. majorem.
ast. mea. ut. vereor.tenuitate,
destitutam cultu.
quo. par.esset. eam. sisteré.
quam.nihilominus.
SUB.
AMPLISSIMIS, VESTRIS,
NOMINIBUS.
tutam. fore. persvasus.
ad. VOS, confugio,
BENEFACTORES,
PRÖMÖTORES,et.
ut. optimos.
ita. certissimos,
suscipite,igitur.benignq,vultu.
SUADAM. hanc.
cujus. VOS. olim.
tiremio. innutriti.
dulcissimam. alma. nutricis.
memoriam. f
jugiter. fovetis.
imo.
Qua. indies.fruimini, sur. qua. denique. me.
tenuemque. hunc. ingenii.
met. foetum.
SUMMO. VESTRO. FAVÖRI.
cum. voto.
pro- vestra. salute.
ardentissimo.
devotissime. commendo.
MAXIME. REVERENDI.
AMPLISSIMORUMQUE.
NOMINUM. VESTRORUM.
humillimus c/lent g.
Dominum Respondentem.
{^Uoniam cognovi, quod Tibi
in animo fit edcre Diiputationem
de Qaußs Deßcientis Suada Roma-
na > Credidi non eile contra Aca- dcmicum morem, fi gratuler Ti-
bi hiice pauris de tarn eximio co
natu, tefterque me non minus ef-
ieSuadae Romano cultorem quam Tibi & Tuo Praefidi Amicum
CAR. FRED. PIPER
Upfilt&d,JM.tjt1709.
iéiiåéiiåiiiiåiåéå
tb «AstÅstÅs tÅs (λα eAséA» eAs*Aa éA» iAs éAa eAi eÅa *AstÅsiÅ»
'fr***************
***************
tys eya sy» tys ya «y»ryatys sva eys ryscy»ryasys -y?«γ» yS rya
fffffl? f?t f f f f??? f f
/. N.
CAPUT PRLMU.VL
1 TrotemialeaLedorem.
Summarium.
§. I,Continet breveminfinuAtionem.
§.II, Infiituti five Argumenti fintm ac
fcopum.
§, III. 'ΕτνμβKonturßveiituli DiJfertAtienis
rationem,
i. Il
B. L. candidö
cxamini tenuis hicla- bor antequamfe fub·*
ψ?*&\ mittat, paucistantum-
]|§p3i modo me praefari ju-
5?*^® bet. Notum quidem
eft illud Comici: Nihiljam dicitury cjuod
non dictum fit pritu. Aft hoc in quan-
t-um veritati conveniat, experientiå
^ forte cdo&ws, ipfe facile judicabis. In
A mecha*
mechanicis opcribus, ex ligno aliave
materia faftis ac fabricatis , eorum.» .
quodvisfacile ab altero ex ipfa ftru-
&ura dignofcitur. Impraefentiarum ve-
ro> quid hunctenuemlaboremabaliis diftinguat, quidve meje qualicumquo opellae tanquamfaum vindicari debeat, «
Tuae5 L. Β., rclidum cenfura? fuerit. v
Id faltem egi fqllicitus, ne exemplum
corniculae iftius> in fabulis memoratas>
plumå alienå, hiftrionis inftar , per- quamfuperbientis, tenellae huic Mi¬
nerva adaptaripoifet5 omnique potius *
diligentia ac ftudio providi , ut cultu
quantumvis vili> fuo ipfius tarnen ve-
itita prodiret. Si qua autem ali-
unde mutuo accepi,quodnecdiffiteorr
qünm doftorum comméndatione ac teftimoniisdeifttuta>hauddubiéingra-
ta futura imo jejuna & frigida fuiiTet
diiTertatio: haec fatis foperque, non_«
finc debita cujusque laude , iudicata.*
iiint. Reftat folummodoy ut tuus·,B.L.
infignis favor folitusque accedat^ can- dor> cujus aequiilmiae aeitimatiohi fub-
mittp, quiequid tenuis ingenii meico-
natus in breves has pagipas fimplicis-
fime' cdnjecit, fummåöbieerationero- g|l
r ri gans1
gatisi ut omnia inmeliorem interpre-
tari partem haud dedigneris.
§. II.
Ulterius tarnen in ipfo, ut ajunt, limine, rationem quoq; inftituti paucis accipito. Adturatiori cuiyis veritatis acftimatori> praefertim & revelationis
& rationis principia edodto, firat du- bium plane nullum eiTe reliquum po-
testy quin Deus j rerum conditor &
confervator perfedtiffimus & fummu$>
Unicé ac abfoluté ircimutabilis fit : ila
quicquidusquam in hoc mundo con-
fpiciendum fiftitur, & infijper creatu-
rat infignitur nomine,quae inter etiam
lingUae memorandas veniunt y vieiili- tudini ac mutationi, niii fummi ejus- derri Numinis voluntasintercedat, ob-
floxiUm eflfe, certo certius colligit ac concludit. Unde eruditis,aeternitatem (Hebr. y Graec. km diélam) con-
fiderantibus, triplex ejusdem enata^
eil diftindlio> in ab\olutAm , durationis
&fempiternam,· quam ultim-mi Angelis animaeque humanas, durationh certo
tempori; abfolutam vero foli tantum- modo Deo exalle convenire , nerpo quifacrarum literarum*ve! tantiHunti,
A 2 '■ gnanjs
gnarus eft, inficias ivcrit. Harum ve>
ΓΟ illa durationis äternitasmihi, circa_>
dele&um argumenti cujusdam praeftan-
tioris haerenti anxio, praefens hoc ar¬
gumentum , tanquam vivumacgenui-
numiui exemplar confiderandum fup- peditavit. Quod ut agnofcebam ele-
gantiffimum & nobiliftimumj itaopti¬
mum cogitabam digniiTimumque, cui
aliquanto fuiius excutiendo elaboran-
doque manus admovere pro viribus
conarer. Sed magnus meditanti inje-
<ftus eft timor,nefuftincndo huic one- ri impares mei liumeri in totum fuc-
cumberent. Communis veroilla alio-
rum, in mufarum caftris militantiumj,
fiducia, timore perculfum animum e-
rcxit fuppeditando tritum illud, in ma·
gnis ctiarn voluijfe fatis ejfe. At verebar
porro, B. L. ne, vifotitulo, Ouintilia-
ni, feu quisquis ille fuit, qui de cor-
ruftλ eloquenti* cauffis fivedeclaris Orat*~
ribui eruditéicripfit,aemulumheicpro-
dire vclle crederes. Quam vero lon-
ge åme abest, ut mea" tenuitas tartL»
ardua moliatur? tirocinio contentus*
iis quam breviftimerecenfttisdeficien-
tiseloquentiacLatinaecauffis,quascom-
munes
s
munes vocant, interiores quasdameas- quepraecipuas; iimplicitcr licet,ex rci
tamen veritate, iiftere conabor, qua:
videlicet Suadae Romanae in faftigio
conftitutae decrcmentumac lapfum ae- niquc, dudu veluti ipfius natura:, fin-
gulis rebus ruinam minitantis,ienfim
ac pedetentimproduxerunt. Inprimis
vero,hifcc demonftratis jufteque deli-
batis, quaminjufté & immerito Go-
this olim Italiae dominis, vel minima hujus rei attribuatur caufiä luce meri-
dianå, fpero clariuspatefeet; quod ta¬
men in fcriptis etiam doéliiiimorum_»
ceu veritatem dudum conclamatamj vcnditari paiTim invenias. Ha:c iunt,
B- L.quaetuo candori exhibere cogita-
vi, & quidem ita, fpcro, ut nequepa-
rumneque nimium videar dixiife.
§. III.
Sed ut omne tollatur dubium 8c leftionis remora, fortaifis& tertiurru addendum erit, ratio videlicet infcri- ptionis five tituli huic diilertatiunculae prsfixi; qpamquidemomninoredden-
dam duxi5· Ted in cujus natalesfenfum-
queoperofiusinquirerefupervacaneum
fuerit. Quapropter pauciilimis , quid
A 3 Snad*
1?
Sund* Roman*, quid deficientis nomine.' intelledum vehm , indicaflfe fufficiat,
Suadam Deam perfuaiionis antiquis ha^
bltarti, & Grascis vocatam. åfua-
dendo. fic dici quis non intelligit? Quod
vero Romana nominetur , miraberis
tanto minus, il cogitaveris V Suadero
Ronuanäm eile vocem, & Suadam i-
pfatli Romas prasfertim , Deam fuper^
ftitiöfécreditäm fuiiTe ; quamvisneead ίτυμΜίί&ϊ> nec loci , nec culcus huic
Dcas prasiliti,rationemprascipuéat,ten*
der£ <, noftri iit inftitutij Ted quasnam fignificatio ejus potiiTirna ijivaluerit?
obiter adnotaffe heic nobis fat' erit.
Virgiiium poni pro icriptis Virgihi*
Suadamque ipfam pro deledhi, ornatu
& elegantia fermonis & quae ex hi$
fiuit vi perfuadendi , ita notum est i
ut nihil notius, nihilufitatiqs. Roma"
riä & qnidem dcficiensnobis diciturob
hoc maxime·, ut ferrnonis Romanifive Latini mdolemac fatum, hoc eftortus*
increménti, floris pariter , praefertitn
verö decrementi rationem ftridinu
proponendi aniam prasbeatj quodno-
men ut uhtatiilirmim, ex uiu fcripto-
fumquoque, nwnquam non \ obtinet.
w. Non
7 Non tarnen negåverim, quin & alia^
fortiri queat nomina. Dici quippe Ro-
mAnameloquentiam velfacundiam,latia-
lern lingvam y LatinitAtem? Romankora- tionis vitn, copiam ac elegantiam, quin.»
& Suadam Tullianam , propter miramj
in Tullio perfuadendi vim & efficaci-
am, non lemel occnrrit, praefertim a-
pud melioris notas au&ores. Proinde
cui haec Suada nomina habere pro Sy- nonymis placUerit, non usquc adeo, opinor, veritativim inferet. Reliqua
quae ad hujus laudem & elogia fpe&a-
re videntur, in pofterum adfcrre ani-
mum induxi. Hiftoriolamveroejus tö-
tam 4. feq. Capitibus pertradaie con-
ftitui hoc modo, ut iingulis capitibus praemittatur Chronologieafupputatio five Epocha cujusque aetatis5 unicüiqueve¬
ro capiti ubi itaopus ehevidebitur fub- jiciaturfehema quoddam indolis hujiis linguar, quo lingua ortens ac crefcens å florente ac decrefcente, & fic deinccps»
hielius dignofei queat. Sed jfatis in li^
mine5 rem ipfam ordiamuf.
CAP>
8
CAPUT SECUNDUM.
De origin'e et incrementtis
Latinitatis.
■Epocha hujuscapitis: Terminusa quo eft ipiil Urbs
Roma condita Anno mundi circitcr325Ό juxtarc-
Ccptiilimam iiipputandi rationcm 5 Terminusad.
quem , praeterpsoptér,cft bellum Pimicümiecuiv-
dum. Et vocatur linguae Latinne Infantia ß've
Puertt/a5juvenilisλtasßuc Aclolejccnfta.
Summariurm
§. I. De erigine hujus Ungute quAsdanL^
epinionestanquant conjebiuras rejicit.
II. Sententtarn Veritäti magis confenr
taneam adducitac approbat
§> III. Statum hujus lingtt<cJub progreJfu>
anteperfetlionem(ßfaßigium ejus Cr fiendit.
§. t
TVE Latinitate afturo ab ipfis ejus
■*^initiis ordiendum mihi eft3 quo fer
Jicior tra&ationis methodus åmefiifci- pjatur. Abeuntibusautem plerisquedo-
itorum in fententiarum divortia , cir- curpfpefte heic agendurp, ne quid-
quam in dctegenda hujus linguac ori-
gine temere ftatuatur. Circa annunij fuperioris feculi 387 prodiitlibcr Mo-
lUchii impreilus> Hiftoriam Latinitatis
(acram
facram, VI.libriscompleftens, au&ore
j » Melchiore Inchofer e Soc. JEfu. Iru miiltis egregius, meo quidem judicio,
liber, & mclior fnturus, ii plurima_,
aut vanitatem aut fuperftitionem Pa~
pifticam redolentia non contineret : Au&or, ex judicio Borrichii, eruditus,
vel hoc nomine laudandus mihi est,
quod Gothici nominisnonmalus exfti-
terit vindcx$ qua de rc infra fuo dicc-
tur loco. Igiturme ficut huichaut pä-
rum debere vel incitamenti vel fubil··
ί v dii lubens fateor , qua Gothos vindh-
candos: Ita ad grates & officia Viro AmplifT. Dn. Erico Benzelio , Acad.
Bibliothcc. obftridiiTimum me fentio, cujusquippefavor libelli iftius copiam
mihi fecit* quanquam, ne diffimulem,
in iis, quae pro reηata inde exfpeda<-
veram, minus ex iententia libellus ifte defiderio meofatisfecit. Deeloquentia
\ in gcnere ejusque ortu heic lociquid-
quam agere animusnon eft , quam ex Gratis originem traxifle perhibet Ci'
cero. Eloquentia,inquit,non dpudquos- vis Gracoruin coepit,feddpudJthenienfes5
nött nafcentfbus fedjam ddultis Athenis4)
Α * H-: Home-
λ)Cic. in Bruto.
Ιο
Homerum ipfam Suadam mundiaSido¬
nio nuncupatumjetiamplaneoratorem å Marco TuIIio; ab Hermogene Rhe-
torüm praeftantiiTimum , å caetcris uno ömnium confenfu Eloquentiae Magi-
ftruni, fc. qua örtum antiqua; & ple-
riiOrisEloquentias, agnitum eile Cam- fintis refert. qui & hoc addit , literas
iuum lumen5 fpiritum & alimentutrL·»
nedare & ambrofia fuavius, ex divini Hornen? omnis dodrinx acRhetorum
patris y carminibus percepiiTe j quod
tarnen nifi Graecarum literarumperitus
capere némo potest b). Sed mitfis hi-
fce intraniitudidis^dcLatinitateagen-
dum. Cujus de origine & vario pro-
greiTti laudatuslnchoferlib. fuo primo,
Ledorem inftruere velie,abunaépro?
mittit, verum quam felix hoc ipiunij aflféquaturyeft facilé judicatu. Namfa-
bulofis quibusdarn deceptus? dum an- tiquiifimae originis laudem, imö maje-
ftatem, ut ipfe vocat, Latinitati conci¬
liare parat, mülta,quibus nemo fanus
tutoadftipuletur, eå de re tradit. No-
achumipfum in Italiam advepniTe ibi-
que religionis nan tantum, fed& lin?
guae b)vid. Caujfm. /.Kckp,10*
it guae Latinas ftindamenta jeciiTe, quin_*
& Scholas inftituilTe cui fidem faciet 1 c) Efto deNoachoj (quod quidemnon
eft) ubi tamen tunc, quaefo, lingua_.
latina? profeeto minus etiam praefidii relinqujtur hyic fententiar> quamilli å
CL VitringA d) aliisque dudym explofac pro fcptuaginta & duobys generibus linguarum, in confufioye Babylonicä
ortis, ab Inchofero tarnenacriterquo-
que defenfae, c) Quid enim hoc pcenäe
aut confufionis eflTet, löco rci ablaté ftatim aliud fubftituere»&quidefotan- tå in copiå?. vocabuli Gen. XL ve-
riorem omnino fcnfum innuit fenten- tia corum, qui confpfionemiftamnon modo in fummå loquendi organorUm perturbatione, perveifoque vocabulo-
rum etiam tritiifimorum ufu atque ad- plicatione, fed& in univerfae linguae >
Hebraica? videlicet^ fucceiTiva immu- tatione ac tandem oblivione conftitiift
ftatuunt; cui novae deinde gradatinii fucceiFerint, prout non minus neceiti-
tas in difperfis hominibus, quam di-
verfus t)bichef,cap.p.IIb, r, d) in exercitationi-
busfxcrisadcap.XLGen. e) lib.i. cap,t*.
' e* Alm.
12
verius coeli folique genius aliaeque ra-
tiones plurimat id flagitaverint. f)Igi-
turLatinitatem five potiuslinguamLa-
tinam, fruftra quaeres , iive tempora., confuilorjis, five ipfius Noachi rimatus fuerisj prsefertim Scripturå Sacra ni¬
hil hacderevel minimum fuppeditan-
te: Felices (an infelices i) mendacio-
rum confarcinatores Judaei , ut Cel.
Pheiferuseosadpellat inPanfophiAMoßi*
ca, fabulati funt Deum, linguas con- fufurum > feptuaginta adduxiflc ange- jos> fingulas linguaspro fingulispopu-
lis habentcs, quafi totidemnonplures,
Babelica? turris exftitiifent fkudores.
Addunt multa etiam alia, fed quorum vel meminifife tsedet. Cuinam lingua-
rum principatus debeatur , hoc eil>
quaenam mäter reliquarum habenda_.
iit, qusque cumipfoAdamo originem
ceperit: de eo quidem amplius nemo
eil, qui, quod ego credam , cum ra-
tione dubitet. Aft quando&quomock>
reliquarum fingulae inceperint, altio-
risfortaiTe est indaginis. Aliquot qui¬
demlinguae å Pheittero cnumerantur,
loco
f) vid. Vitring.loc. cit. & Cl. Borrichiidif*
fertatiode caujjis diverftatisUng.
löco cit. 7o.circitcr5 inter quasmatri-
ces Elebraeam , Graecam ? Latinam-j >
Gothicam* & Sclavonicam conftituitj
Ted quarum originis nulla ibidem inji-
citur mentio. Ego quidem hanerem
in medio relinquo: quicquid vero iit,
hoc certum putaverim, ex rudibus &
valde parvisinitiis eas,praeter Ebraeam
matrem omnium> örtum traxiile j ut quoque Cato de lingua Latina^;(igni-
ficanter tradit. Igitur ut dialeftos nu-
meraverit mortalium nemo juxta B»r~
ricieium, /. c.itanecorigines, antiquio-
rum praefertim linguarum? niii proba-
bilcs uilus indagabit.
5. II.
Hifcejambrevitertraditis,incum-
bit mihi originem Latinitatis, quoad
fieripotesti veriilimam indagare, fed
quae juxtaquorundamopinionem, adeo
difficilis fuit inquiiitio, ut orbemeru- ditum tantum noη omnem, quid heic
ftatuendum föret, dubium reliqucrit»
Quod tarnen non tam de Jinguae lpfiui aliquali ortu ac incrementis, quam de
primo Latinarum literarum auftoro
& inventore dicendum videtur j aliis
å Pclasgi?
g) in lib de Origimbus,
u
å Pelasgis primum fuiflc illatas perhF
bentibus5 aliis ab Arcadibus, qui ie-
cundum ^elasgos Italiam infederunt *
å quib.uspo.ftea Aborigines didicerint.
quod putaturcontigiiiecircatempora^
Tholai ducis Ifraei. SedprofeBototares nititurconjetturis3 ut CJ. Vofili verbaj
mea faciara b) talem, de ortu litera¬
rum in genere, fententiam ferentisi ut earum originem qüosdam ab ipfo Adamo, quosdam å Sethiana proge- nie, alios ab Abrahamo, alios vero ä Mofe repetere dicat i) Quidquid verö fit, id conjeduri niti videtur non du¬
bia, per commurtem generis humani
parcntern, fapientiae ilJudlumen, lite¬
rariosapices primuminventosHebracis
ab eodem fuiflfe traditos ; ab Hebraeis Bhoenices,Grarcos denique åPhoenici-
bus per Cadmum accepiiFe$ etiam fta-
tuente idcm Voflio aliisque haud exi-
guae audoritatis viris. adeo ut extra-, omnem pofita controverfiam verba_>
Ghriftiani Becmanni videantur:ab Ori¬
ente fapientia orta. Igitur ut exco et- jam concludam, prima origo Latinita-
tis
h)äk>. deart. Gram.cap.9. p. m.
i) loc. cit%
15 tis eil ex lingua & Hebraa & Graca_, k). Quanquam·> quod ad Gracorurru
literaturam attinet, reticendum non_.
eil, Ccl. Atlanticcs audorem /) Gra-
cos fuas literas per manus Gothorurru
traditas accepiue , valde probabiliter
iviile demonllratum. m) quamtametL»
controverfiam nunc meam non facio.
Ego Latinitatis originemqüaero, quam
ex Hetrufcaaliisque diale«ftisconflatam
eile Cato de Originibus his verbis te- ilatur: Roma tum rudis erat? cumrelittis literis & difctplinisHetrufcis mirabunda~>
Gracisfabulis rerum difciplinarum er- roribusUgaretur.Unde temporeortusfui
Latinalingua Gracx difctpula non x- mula contenta fuit dici, teile ,fi redlé.
memini, Voilio, Romanos GracanL»
linguam antiquitus ita veneratos fuiilc
Ut M. Cato Cenforinus jam fenex En-
nio inGraecis literis addifcendisprae- ceptore ufus fit} teilcs funt Fal. Maxi-
ntus^n). Etiam tempore Juvenalis, qui fub k) Conful. Becman. de ntanudutt. ad Lat»
liug.p.m,27. /) Tom. i.x.3$.
Cl. Elingii Hiß. Gr<ec. ling. de hacrtj>.
n)lib.i.c.pftfAureliusvittor in M. Ca-
tone% ...
ι6
fub Imperatore Doniitianofioruit,täiit praepofterum aut pcrvcrfum Graeca-
nica: lingulftudium Romanos, atque
etiam mulicres, cepcrat, ut ipfe<?) Sa- tyricå quadam iicentiå nimiam coriiat
in Graecorum iingua monbusqucaffe-
dationem perftringendam duxerit his
vcriibus:
* OmntAGrace}
Cumfitturmagis noftrisnefcireLatine
- Quidultra?
Concumbunt Grace} - -
Ε contrario pofteros candem adeo a- fpernatos fuiile , ut Graccé ηονίίίο fufpedum haberetur, cui estiguotum?
Hinc Accurfius olim: GrΛcum efi , ergo leginon debet. Utliabct Becmannus/)
nihilominus tamen Latina å Graecain-
crcmcnta fua cepit, ut modo videbi-
mus. Sic omnia rcrum principiaparva
funt i ita Linguarum , ita Latinitatis*
Audiatur etiam Cicero q) huncinmo- dumloqnens: Graca leguntur in omnibui
ferbgentibusj Latina Juis finibtis exigtiis fåne continentur. Si hoc de temporo
Latinae lingual feré perfe&o iive i- pftus
#)Sat. 6. f) demanudutt.adC*Latin*
q) inörat. gro Ankia*
pfius incrementi ac floris} multoma-*7
- gis credatur origo ejus perquaru exi»
gua. His adeo arclis limitibus initio circumfcribebatur fermo Latinus.
$· iIL
Quemadmodum vero Π dirus illo
& nunquam fatis deplorandus flatus >
(peccati ftatum innuo ) ab hominurn_»
coniortio proMus abfuiffet; nihilonii-
nus tarnen homo , quamlibet conge¬
nita fan&itåte perfedus, non ilatirrL»
vir robuftus, fed primum infans natus
"
fuiflet: ita multo minus proftatu pråe- fenti cuiquam mirum Videatur , quod
nihil unquam örtum five inventunu
idque iimul perfedum reperire liceat.
Nemo unquamnatuseftartifex; fic nec
eioquentia, nec donumlinguarumno~
bifcum nafcuntur. Ouum igiturhomi-
ni hoceveniat, utique nec mirum eil,
Γι linguis ij5iis, quibuscogitatioriesiuas exprimit, idem contingat. Hinc vivum quoddam &fyirans in linguis humanavita e\primi(imulacrum Voilius olim veriili-
me dixit. Ut enim infantes in fuo bal- butiunt ortu , cultu deinde & artisdi-
fciplina feniim aclolefcunt j eundem_*
^ in' modum quoque fe habuit lhdgutL.
B L*tina»
•Ik--. - -·-■'·
L - ' "-
Latina. linde inter aliasquae circa liti-
gijam Latinam adhiberi folent iimili-
tudinesj etiam nonnulli humanae aeta-
tis eidemaflignaveregradus, Infantiam
ftimirum ac Pueritiamj AdolefcentiAtn ConfiAfitematatem five mafculumrobur, denique Senettutem. Aliam diftindio-
nem adhibuit IfidorusPrimamejus aeta-
tem Prifcam vocans fubJano & Satur-
nöj Secundam, fubLatinoreliquisque regibus, Latinam, qua leges etiam Ii Tabularumfcriptae. Maturitatemipfam
Romanamnuncupat, auream fub confu-
libusaetatem; quam tandem Mixta-j,
post tempora Trajani, fubfecuta eft.
Aliis diftinguitur in auream,argenteam·,
aneam &ferream fiftili mixtamf Ut ha-
beat, quo fuo etiam modo cum ftatua
Nebucadnezaris, comparetur > inquit
Borrichiusj Ted quae diftindio floren-
tiiilmo ejus ftatui praecipue competit*
identidem deinde decre.icenti ac irn-
tnutato> adeo ut florentiffima ceuprc-
tiofiflimaaurometaHorummaximipre-
tii,comparata fuerit.,& iic deinceps *
donec viliffima fubfequerctur. Sed rc-
lidis quibuscunque aliorum diftindio-
njbusj maxime conveniens inftituto
noftro
noftro videtur eorum, qui tfes con-*9 ftituunt hujus linguse aetates, \PtimnivL»
fub feptem prirnis Regibusi primisque
etiam confuhbixs;■ ante quam aetatem,
ut & fub ejusdem primo initio, quid
in hac linguaLatinum audicrit,obfcu»
rum plané eft ■·, Secundam fub confuli- bus primisque Imperatoribus, floren-
tern illam. TertUm fub Ca-iäribu's >
qua inde å temporibus Trajani hseC lingua fcn-iim décrefcere ctepit. Ha¬
rum setatum Prima progrefltoriis ést,
&'non parum å Grseca locupletata-.;
Teftanturhoc femi-Graeciillr primiLa*
tinitatis Archite&i, ut vocantur, Et>
nius &c. Ipfius etiam Ciceroniséxem-
plo edocemur,Latinam perfccfté difci
nonfu poflfe nifi fubfidio Grxcat , quod
o probabitur loco.
Schema LatinttatiS Orientis
et Crescentis
ex fequentibus vidére eft:
Quutn vel ipfius GiceroniS teftinid- nio, ccrté hac in reJ, fl quod aliud , valido, antiquitad'S cffigies ex legibus
XII Tabuläfrumi conteniplanda proftet
fEx bis,inquit , vcrborttmprifcavetufias
. togn&fcitur. Ub( t.de Grsittfreßb pérfon*
B Ζ Grdjfi.)
20
Crajfi. ) dolctque tantum thefauruntj
elfe amillum, nec nifi fragmentaqua:- dam harum.legumfupereile: paucaéx
iis adfcribere animus eft , ubi unuiru vel alterum de LegibusRegiisrteåle vi¬
ter tantuinanteceffumtetigerimus. In-
ter Romuli, Primi Regis, legesrecem
fetur hxc: r) SEIPARENTEM PUER
VERBERIT; AST OLOE PLORAS-
SINT , PUER DIVEIS PARENTUM
SACER ESTO. SEI NURUS, SACRA
DIVEIS PARENTUM ESTO; i. e. Si parentem puer verberet, ille verocla-
marit, puer diis parentum facer iit; fi
nurus,Diis parentum iacra iit.
Interfragmentaex Num* Powpild
legibus etiam haec est: s) QUEI TER¬
MINOMEXARASSIT, 1PSUSETBO-
VIS SACREI SUNTO. i.e. quitermi-
numtransferreaufusfuerit,&ipfe &bos
ejusfacrifint. Lex Numae de judiciis: t)
SEI QUID HORUM FUAT UNUM,
JUDICÉI ARBITROVE REOVE , DIESDIFFUNSUSESTO. (alii legunt diffenfus, alii denique diffeifas) i. e.ut
ex ρ. 12,74. apud Rofin. explicari po-
testj
r) vid.Rofin. Antiquit,lib. 8. c,6.p. m.Hty /) ibid\p.nty. t)p,u<fj. ibid.
