'■ D. D. 1*)%*
B I S S E R T A T I O , DE
»ITIBUS ET SIGNIS SCRIPTURÆ VICEM SUPPLENTIBUS,
Q U A J t ,
CONSENS. A U F L. FACULT. PHILOS. UPS.
P R Æ S I D E
m . ERICO M.
K 1 I S T O K . P R O F F . S S . R E E . E T O Ü D . SOC. R E G . S C I E N T . L'P-S.
E T A . C AD, R E G . L I T T . II Lr M. 1 11ST. E T A N T I Q U1 T . S T O C K « . M K H B R O i
.. X
M O D E S T E E X H I B E T
G E O R G I US B E R G M A N ,
M U D E l ' P A D U S .
IN A U D IT . G U ST. MAJ. D. X V DEC. MDCCXCIV.
ï f . A . M . S.
U P S A L I Æ ,
•LITTERIS JOH. FRED. C D M A N , REG. ACAD. TYPOGR .
V I R I S C E L E B E R R I M I S , D O M I N O M A G I S T R O
PETRO H E L L Z É N ,
R E G . G Y M N . H E R N O S . M A T H . L E C T O R I M E R I T I S S I M O ,
*
ET
D O M I N O M A G I S T R O
ERICO JOHANNI DILL NER,
I*A S T O R T IK T H U N A , S T O D E E T A T T M A R , N E C N O N A D J A C . D I S T R I C T . P R Æ P O S I T O V I G I L A V T I S S I M O ,
PATRONIS SUIS OPTIMIS,
OpufcuJum hoccc dicatum debuit, voluit
GEORGIUS BERGMAN.
D E
R I T I B U S E T S IG N IS S C R I P T U R Æ V I C E M S U P P L E N T I B U S .
I l m n e s fere inter gentes barbaras feribendi artis
^ ignorantiam fignorum ufus fupplevit, quæ, eo q u o d a n i m o r u m attentionem excitarent, memoriam c o n f e r v t r e n t p a & o r u m , tam publico, quam privato in it o r u m nomine. A d hoc ge nus referri debet Pe
ru v i a n o r u m Q uipos, five nodi filis varii coloris va
rie innexi. Similem rationem Canadenfium etjam mon ili bu s inesfe, quae vocant lV<tmpu?n, ex p er e
g r i n a t o r u m colligitur narrationibus. Sunt vero W am p u m globuli teftacei filis connexi, qui inferviunt or
n a m e n t i s , fignis pacis atque monet*. Signum qu o
q u e pacis fiftulam ex marmore fa&am plumisque o r n a t a m , di£tam Qalutnet, g e r u n t Americani. In infulis maris pacifici feu Oceani Meridionalis commu
nis conf vc tud o fert, ut ultimum digiti auricularis in fin fira m anu articulum amputent feminæ, quem m o r e m p r o p i n q u o r u m aücujus obitum defignare au
t u m a r u n t ; fed fenfum ejus & originem ignorare fc fa te ntu r alii. L a p i d u m in patria noftra vel infignis magnitudinis erc&io vel plurium numero in circu
lum difpofitio memorabilem aliquem virum vel ca- fum l o q u u n t u r , vel fedilia judicum fuisfe videntur.
V e t e r u m R o m a n o r u m in jure procedendi modus fccnam pantomimicam exhibebat, in qua certis ge-
A 2 fti-
ftibtis adplicabancur v e rb a , minimaque Silorum ignio*
ranria vel e r r o r fu m muni alioquin jus irritum rcddle^
re valebar. C o m m u n io matrimonii fymbolis ignis^
& aquar fignificabaturÿ conjun&ionem enim matrimo*
nialem faflam olim excusfo per fe rr u m & filicem i g n e t r a d u nt a) F a rr eu m , libi genus ex far re, novae n u ptae p r æ ic re b a n t, unde confarreatio, facrificii g e n u s ex farreo, q u o d fiebat inter ma rit um & u x o r e m in fignum c o n ju n Q io n is , c um per Pontificem M a x i m a m
& Flaminem Dialem p e r fruges & molam falfiua c onj un geb an tur . P r o n u b u s in digito, lie diffo M e dico feu annulari, ge ftabatur, q u o d in A n a to m iis ab Æ g y p tii s obfervatum efl, n e rv u m tenuisfiuium a b eo digito ad cor protendL Repudiata u x o r cla
ves , in adminiftrationem rei familiaris fibi traditas-, r e d d e re tenebatur. Ubi repudii libellum m i f e m n t R o m a n i: Res tuas tibi habeto: Tuas res tibi agito, u na etjam claves ademtæ ftint. b) Manumisfio fer
vi levi colapho fiebat. Lapidis projectione labor q uidam pr ohi be ba tur . H u n c m o re m imitati R o m a no - Catholici in Svecia in anathematibus denuncian- d is, q uo d fieri folebat, pullatis campnnis, candelis accenfis & in terram proje&is atque extin&is, etjam c u m vexillo crucis & trina lapidum projectione. Cel- fii Bullarium, p. 303. F r a n g e n d o r a m u m pollicita
tiones r u m p e b a n t u r . D e p o lit um vel pignus elauta innuebat m a n u s 3 de xt er aq ue data fidem & amicitiam:
tc- /7) Stjembok de jure Sveonum vetufio, p. i 60.
If) Ibid. p. \6%,
tteftabatur. Straminis ru p tura pa&a feriebantur. Sti
p u l a m q u ip pe tenentes frangebant, quam iterum Jun
g e n t e s & metientes fponfionem tgtiofcebanr, vel fti- p u l a m p o r r e & a m accipere erat argum entum asfen- trientis, q u o d in contractibus agrariis ftipuia ifta a- g r u m integrum rcpræfcntaret. H inc ftip u la tio, con- t:ra£tus ftipulnndo confirmatus. H e r e s , legato dona
t u s , digitis e r e p e re , vefees projicere atque in fignum liætitiæ c u rre re vel faltarc debebat. F u r t o ablatum i n vicina d o m o inquifiturus n u dum corpus linteo t e g e r e faciemque perfona vel patella abfcondere ne- ces fum ha bui t, ne a femina confpicerctur. T e ftiu m
» u re s tangere incubuit ei, qui caufam in foro dice- rcc partisque adverfae occiput ferire. Inde H oratius:
— Licet anteftari? Ego vero
Oppono aunculam . Rapit in ju s . c)
M a n ib u s fe invicem prehenderent litigantes requatis- q u e pasfibus a m bularent, projecta ante pedes glebae particula, ii de fu ndo esfet controvcrlia. d)
N e c in vetufta Svio - G o th o ru m jurisprudentia ejusmodi Scena infveta. A n t e a n n u m miUehmum trecentelimum feriptura in judiciis non fuisfc in ufu vide tur, nec ulla ante illa tempora fnper fundis c o n tr a ft u u m inftrumcma re p eriu ntur, & rara admo-
A 3 dum-
f ) I. Sat. 9. 7 6.
d y Gibbon, Hiftory of the Roman Empire T. 8- p. i4>-
d u m ante millcfimum q na dr in ge nt ef i mum. e) Q u i falfum dixerat t e f t i m o n i u m , digitos ori i m p o n e r e ae
q u e r c t r o r f u m c foro abire c o g e b a t u r multaque- t a m illi, q u a m ei, qui fr.lfos de aliis fparferat r u m o r e s , impofita Lnppgdid di ceba tur. Latini linguarium d i x e r u n t . E m t i o , venditio r e r u m q u e p e rm u t a t i o h o c m o d o fiebat, ut glebae portio e finu venditoris in emtoris p r o j i c e r e t u r , d uode ci m viris lancem t e n e n t i bus. Inde lo que nd i f o n n æ : Byta weä lut och kafiu, med fka ft och IM l: Skota och fia ft fura, Skbte och Skafte bref. H em ulla a H em Sc M ull. L a t i n o r u m Sco tatio, Scot are a Skote. Ita q u a n d o inter l i b e r o s i m p u b e r e s villae hereditariae erant dividendae, fnnei- t u r in L e g e Up Undic a A r f d a B. C. H. 7. u t fcftucas vel bacillos p ro x im i cognati caedant, q u o s in g r e m i u m accipiant p rox imi agnati, cognati v e r o i n d e defumanc fortitionem pe rf ef tu ri . In infula M a n n i a A n g l o r u m a d h u c in ufu e d , u t venditiones e q u o r u m a liarurnque r e r u m traditione flipulae ratas faci
ant. Id emtione venditione m a n u u m q u o q u e c o m plexus necesfarius; antea enim c ontra&us n on e r a t pe rfe &us . I nde H a n d so f mercimonii divenditi p r i mitiae. f )
F u r t i p e r lancem & licium perquifitio etjam a p u d nos obtinuit. Solo linteo ind ut us f u r t o ab-
v la-
0 Stjervhbk, p. 217, cui tamen non in univerfum hac in asfertione adftipulamur.
f ) Stjernbbk, p. 231. atque Ihre in Glosfario.
latum perquireret & in mucrone cnfis fufpcnfum deportaret.
D o n u m matutinale c um porteço n u ptiaru m die definiretur*, contus vel lancea fericis vinculis ornata, praevia brevi oratione, ab uno tertium extra fene- I t r am d o m u s nuptialis projiciebator, ab accurrenti
b u s diripienda. N o b il iu m nuptiis hartam vcxillarem c omplicatam inferebant, deponebant ad pedes Spon- fae, elevabant ac d e m u m finito de Morgennatica* fer- m o n e & promisfione, ante novos conjuges a XII firmajtoribus conta&am, ejiciebant, qu em m o rem a d h u c anno 1682 fervabant. g) L a n c c x autem cufpis, fi esfet chalybca, ar gento vel pecunia redimi folebat. h)
A n ti q u o etjam tem por i acceptum referimus, qui a d hu c ojptinet, defedfu litterarum populu m per ba
culos nuntios, Svct. B o d k a fh r, convocandi morem*
N o t a enim eis ut ri nqu e inurtulata olim territorii cu- jusvis incolas ad judicia extraordinaria convocabant judices. E r an t autem hi baculi effe&i ad m o d u m r ei, de qua foret a g e n d u m , adeo ut , fi res facra, c ru x lignea, fi ho mi ci diu m, ligneum telum aut fe- curis emitteretur. / ) D ole ndu m effc, c el e be rrim o Beuedtëio Bergto finem trafHcioni fuæ de h t c m ate ria, Londi ni G o t h o r u m in c c p t x , im ponere non It- cuis-
g ) S tje rn b o k , p. 162.
b) Loccenii Antiquit. S v io g . Ed, 5. p. 155.
i ) S tjc rn b ô k , p. 7 0 .
euisfe. I nterim o b f e r v a n d u m , q u o d haec confvetud-o n oftro te m p o r e adh uc obtinet, u t baculus ligncuis f cindatur fcisfuraeque immittatur fchedula p o p u l u m c o n v o ca tu ra , vel «d majores venationes, Svct. SkaM, inftituendas, vel ad d i v a r u m exftinguenda incendia*
Capitale autem crimen e f t , il quis, p r ê t e r fifei p r o c uratores, ejusmodi ba cul um exire finat. N c q u e fub certa definita peena alicui pe rm is fu m , h u n c nun*
c iu m , ad fe cum pervenerit, te nere, ncque m a n i b u s vicini m o x tradere. Cujusvis vici Seniori ( Bys A l derm an ') m e m b r a ejus p e r talem baculum in c o n
c ionem convocare licet.
Q u o d regibu s oiim Sa imperatoribus in ufu c*
r a t, ut t£ta & diplomata dgnarent figno crucis p r o ignorantia litterarum, cu jus qu e moris plurima e x e m pla collegit Fertngfkbld ad vitam T h e o d o r i c i ; id in t er plebejos & in primis ruricolas adhuc o bt in e t, u t qui litteras non no ri n t , nominibus fuis, aliena m a n u exaratis, in rei fidem figna vel monogramma*
ta fu bda nt, Bomärken appellata. Haec Cingulis vil
lis rufticis olim peculiaria fuisfe fu n d o s q u e , ctjam mutatis colonis, fecnta, ex codice L e g u m W ef tm an - n icarum pr o b a re annititur Illudris Ihre in Glosfario ad h. v. H o d i e n u m vero frequentisfime litteram fui nominis initialem chartae ap p in g er e q u o d a m m o d o (lu
dent ruftici noftrates.
Ignominiofa lapidum illa civitatis g e d a t i o , in confesfionem flagitiofi c o n c u b it u s , quæ a d hu c anno
16^2
1 6 8 2 exflabat,- u n a e x antiquisfimis l e g i b u s , n o n r u r i , fed in o p p i d o ufu rp at a. k) A s f e r v a b a n t u r e n i m in curiis d u o lapides, q u o s lapides p ublicos five ci
vitatis n o m i n a b a n t , Stadfens S t ena. Hi s a d u l t e r o n e r a t u s p ubl ic e p e r o p p i d u m d u c e b a t u r . A H om m elio in O r a t i on e de J u r e A r l e q u i n i z a n t e p . 3 4 . o b f e r v a t u m e ft, in veteri C od ic e l e g u m L u b e - cenfi m e m b r a n a c e o exftare: Isfet, dat eine M an w e rt hegrepen bey eines echte M annes Win>e> das is recht dat me ibrne the beyfynehme dinge, de S trate upp u n d daüe. D u Cange in Glosfario Latinitatis Medii æv i ad v o c e m Lapides catenatos fe r r e e a n d e m pce- n a m m e m o r a t mul ie r ib us in Brabantia & C a m p a n i a infl i£tam, q u æ vel alteram p e r c u s f e r a n t , vel maledi-
£tis & conviciis infestaverant. N ot is f imu s ctjam eft alius n o n m i n u s ridiculus caedis M i m i vel Citharoedi expiandae m o d u s , ju ve nca trienni & r o b u f t a , quae in colle edito flatui j u b e b a t u r . H e r e d i interfcSti fi
ve aStori novae chirothecae n o v i q u e calcei d a b a n t u r , u t r i q u e b e n e u n f t i & lubri ci, q u i b u s bos t e n e n d a e r a t , t u m d e m u m cesfura ei in fatisfaStionem, fi t r i b u s flagelli iStibus i mp ul f a, m a n i b u s ejus c a u d a m b e n e etjam illitam t e nent ibus n o n c l abe re tu r. / ) E a d e m poena in L e g i b u s C a m b r o - Britannicis puellae ft at ui tur , quae clam c u m viro fe f u b d u x e r a t a t q u e i b eo fuerat ft up r at a & d e f e r t a , tefte Hommelio
1
. c* p. 36. S i ta u ri tr im i caudam d eten fa m, v e r b aB f u n t
Æ)
Stjernbôk, p. 9.0
Stjernbôk, p. 359,funt h u j u s l e g i s , i f febo in u n fia m , per ja n u a m v i
m ineam i? nm isfam y mulier in tra dom um pedibus lil
* mi ni in n ix is, m anibus prendens detinere p o tu e rit, licet ta u ru s a duobus hom inibus u trin q u e flim u lis u r g e a tu r , pro fuo habebit in compenfationern viola
t a p u d icitia ; /in a liter, habebit ta n tu m ß b i y quam m anibus a d h a fe n t.
