Mag PETRO

O. B. V.

DISSERTATIO ACVDEMICA,

T- POMR

ATTICUM,

SAPIENTLE IL LUD VIRTU-

'

TUMQUE EXEMPLAR,

SUB ADSPECTU POSITURA,

QUAM,

EX C ONSENSU AMPL. FACULT, PHILOS.

IN REGIA ACADEMIA UPSAUENSI,

PlUESIDE,

VI RO CELEBERRIM0,

Mag PETRO

ekerman;

PUBLLCO EXAMIN1 MODESTE SUBMITTIT

STIPENDIARIUS POSSIETHIANUS,

OLAVUS TIBEL1US,

UPLANDUS.

IN AUDIT. CÄR7 MAJ. AD D. XXVI. FEBR.

ANNI MDCCLXIII.

tioris Ante MéridieConfvetist

U P S A L I £

SrJE/RriE M:TTS CUBICULARIO»

Generofiffimo Baroni

FATRONIS

SinitCj^cumenca,Evergetae_quibusSumm_mihii^,, Parentibusqueme venerabo.ndummeis fcetum ^ut placido faventique vultu refpiciatis, hu»

rerum Moderator illam diem longiÜime abede,,

fulera deiiderabunta, Ero-, quoad vixero,.

Qenerofijßmorum ar

NQMLNUM

Ü

cuftoir

OLAVUS

VI RO

' Nolilißhno atque Experientißhmy

Domino Dolore,

JON.! ^:

KERNANDER

S:je RM;tis ARCHIATR(X

MAGNI&

teftari anfmum ob innpmera gratis Veftra do*

frui jamdiu Ikuit Exilem vero hurte ingenit

millime precpr. Opto denique, jubeat _Supremus

qua Familie Veitras illuilres tahta columiria _Sc

Nohiliffimomm VESTRORUM

bumtUiimis

vmum

VIRO ⁱ

Aämoäum Reverendo atque Clarijßmb

Ecclefis Wadfundenfis & Hagenfis PASTORI

Meritrffimo _,

PARENTI IMDÜLGENTISSIMO. '

Tlluxit tanclem dies, jam dm exoptatam pratbitura anfam mentem declarandi, Pater Optime, piam, Tuaque in me.collata recorcian-

tem beneficia, qua: certe tanta funt, ut, ea ii vel enumerare veliem,

tempus deficeret, ii rernnnerari conarer, omnes me penitus deftitue-

i-ent vires. A prima enim lucis ufura, in hunc usque diem, majo¬

rem abs t?, AmantiJJime Genhor. percepi curam & benignitätem,

qudfn unquam expetere & deiiderare potui. Quid itaque reddam a- liud, niii animum Tuorum meritorum , m setemum , memoremf Accipias, burhilHmus oro, Specimen boc Aeademicum, quod, Tuo

nutu Tuisque impeniis, in lucem publicam prodit ,11011 ut pretium

pro beneficiis "Turs,- fed ut documentum venerabundi adfeelus. Ac¬

cipias denique fufpiria, qua: pro Tua, Carißlme Pater, nee

non dulciffimae Matris, profperitate nunquam lion fundam calidifiima.

•De cetero femper mibi erit in votis, veiit fupremum Numen Te,

Parens ExöptittiJJime, bonitatis fuä: clypeo ita protegere, ^ut canos,

qui ingravefcentem dtidum owiant feneftam, in pliuimos annos, fal-

•vus geiles & incolumis. Permanebo femper

PARENTIS INDULGENTISSIMI

filius oheåientijjimus

Olavus Tibelius.

irtutes gentlllum non omni ex pär-

te perreåas fuifle , quippe qua*

multlpllcilaborarüntntevo&defe-

£tu, fummo jure,contendunt ejus-

cemodi veritatis iamdiu conviål,

& numero quidem plurimi. Ne-

que hoc mirum cuiquam^, totana

rempenfitänti, obveniet. Etenim

eft vera atque genuina Supremi Numinis cognitio fun-

damentum pietatis, virtutum reliquarum mäter atque regina qua: falutatur merjto. Deum autem rite ^cogno- fcere, nifi divina reveiatione fuffultus, poteft nemo;

interim tarnen, non erit negandum, prerclara virtutis, apud gentiles, liäiidraroinvenirivefiigia, pudorem,ne

quid gravius dicam, inculTura permultis noftrte setatis hominibus, quos, clariffimus licet Chriftianre religionis fulgor colluftraritj omnium fcelerum libidinumque ^ma-

culis notatiifimos deprehenderis. In populo Romano longam omnino cohortem, virtutis laude conipicuam,

A recen-

?£ ) 9 C få:

recenfent pra?dicantque veteram annaTes. Inter eos ve>

. ro nefciOj an principemlocum fibi vindicet J. Porypo*

niusAtticus, cujus vitam, a Cornelio Nepbte, elegan-

tifllme iiteris eonfignatam ^y nnllus, crediderim, veras virtutis alumnus, fine voluptate fruTuque infigni, per- volutareadfolet. Mihi igituig fpecimen qualecumque

Academicum edituro, maxime arrifitpaulo curatiorvir-

tutum fapientis, ^ac nobiliiTimi, hujps viri confideratio.

Tua: vero, B. L. Kumånitatis & gradar eritconatus hos-^{^}

ce pertenues in meliorem interpretari partem-

* §• IB

FuitT. Pömponius equeftri, apud Romanos, or- dineatque digmtate, ^exantiquaPomponiorum flirpeori-

ondtis. Idena ilie, ob dluturnam atque laudabilem in¬

te r Åthenienies commoratlonem , honoris cauila, ad- peilabator Åtticus. Eximiis, per naturamq dotibus m-

drubius, optimam littcris, acvirtutlbus,,inclarefcendioc-

Gafionemi avide: arripiendo3, eos, brevi^y progrefTus fe^-

eit, plurimos fuo exeroplo, ad- optima quaque tum ad- diicenda, tum^, debita cum. déxteritäte, peragenda, utr

excitaret. Sapientia vero, qua eminuit Ätticus, fpjte-

dioris monumentavet ^e Cicerone häéc colligere licebifry qui ill^{um nunc} noJTiinavit (piKo^ro'pcc ^, nufic (pihaAoyoors*■

qov, nunc(piAsAAyjvoi, nunc (piAoaoCpojrurov, nuncTioAiTiKChf re^cv, nunc fcegtkwtotrov ^, nunc ccrriK^rocrcv^y nunc ttcAv- y.ga(ficQTc6!rcv, nunc lbcium ffcudiorum fuorum, Verhör:

euiuseerulasminiatulas extimefcebat,, quibus notar.e fo- litus eft , quarin Tullianisfcriptis minus placerent. Sic

conftat ab iilq Annales Latlne in Marcellorum, Corne- liorum, Fabiorum & Åumliorum familias atqueimagi-

nes editos efle?, quemadmodum de Confulatu Ciceronis fcriptum>Gra3coFermone,elaboraverat. Siieo litteratis^• fimos _pueros, quibus in bibliofcheca tradlanda & libris exicribendis ^non minus, ^quam inter epulas anagnoflis*

& ) 3 ( 8? ^-

^leduloutebatuf, cfr. Difp. Mag. Erland.CoIIlandri SmoL

** deEruditis Veterum Conviviis habita Up C A. 1740. fub Ampi, meo Prtefid. Ita vero Joh. G. Grsevium hane im

rem diflerentem invenio , qui, dum ^, Ciceronem in

tanta mole _rerum, inter tot tantasque curas, latifundia difciplinarum optimarum amplificantem ^, laudat, ejtts prudentice adfcribit, quod Attico fuo perfamiliari, epi-

flolis creberrime datis, detexerit occultas illas fatalis mm

tationis caufläs, ac morbos^, quibus laborabat respublb

ca, rernediorumque ^, qute adhibebantur a northullis*

pravitatem oftenderit, futurorum eventus ante pr?edi~

cendo &, _qua? poftmortem ejus contigerunt, ut vätes

infpiratus ^, canendo. Vide Dedic. ^EpifloL Ciceron,

ad Atticum. Ceterum virtutesfingulas, quarumNepos

mentionem_moverat, brevi commentatione illuffranaas,

adtendere juvabit.

§. III.

Prima_{, in} Attico noflro percelebranda ^, virtus

eftdiligentia, qua, admiraculum usque, literisimbuerafi

animum. Sola enimdocilitasingenii idefficere non po-

tuit, utinter äquales exfplendefceret. Studium ad hoc ipfi profiiit maximo quidem opere, ad diligentiamque

alios exftimulabat: acceffit_vero, ad intentimmam hane

ingenii eulturam, fingularis modeftia, ^non tantum con-

difcipulorumretentura amicitiam^, _quos, flarrogans fu-

iflet, fuaque fe jadlaflet peritiä, nonpo{uilTet^nonoffen-

dere atque afe alienos reddere; fed etfam ^, per totam vitam , oftentationem fugiens, omnibus mirifice per-

placitura. Etfi enim ipfts par eratprlncipibus, infimis

tarnen facilem atque communem fe prtebere non dubi-

tävit. Noverat porro vir prudentiflimus, neminem, abieftiflimum licet, contemtionem ^quo ferre animo, eosque ab aiiis hpnorari maxirne, qui, gloria; minus^a-

vidi, alios aliquo innumero ponant.

A a §• IV4

/

^ ' -sx '

& ) 4 C &

§. IV..

Froxima huic in folio adfidebit dimma in amicos

gtfes & condantia ^, cujus innumera fere reliquit docu-

mentav. Amicitia.quidem per fe.virtus,no,n.eil, led da«

tus duorum,; autplurium, mutua fe ampledentium be- mevolentiä; fed voluntas tarnen amicos, in _qua demum Gunquefuerintfortuna, deamandi, majorem virtutis lau- d'empromeretur, quam ut verbisexprimatur facile: flul-

ti^vero ac perverd dabilem. fervare:amicitiamnequeunt,,

quiafibi credunt unice3j nimiumque tribuunt,. Sapiens,

in amore lucrum nec:quarit,, ^nec dudiumvenale.habet,, fed, _quem ferne! meritoque diligere: coepitv abamicitia fegregaretindignum. putat. Pöraponius, hac fingula

animo perpendens,, amicorum periculis abdineri non

potuit, quominus ea:pradaret in utraquefortuna, qua:

euiquqfciret maxime ede-commoda atque pernecelfaria^

Nec:mihori"dlgniim ed*Baude paa'sfturfium^ quo 1-

tta<dbcebatur, ^utnihil lupra;poflet ede^„ Pomponius.Per-

turbata enim _perdifcorciiam. civitateadeo nonalteru-

tri parti fe totum addixit, ut patriam. potius,. ad tem- pus, relinqueret:, ne;,, civilibus implicatus turbis, mul-

tosy quibus fave.re.t-,. cogeretur odendere.. Dici" enim:

viix poted,, ^quam noxium dt: reipublica: pertinax. illud partium,ftudium-,, dum fuis diorumque opinionibus &

Gonfiliis quisque.mordicus adharet,, nec juftum quid aut:

perutile-judicat;,. quod alteri fadioni1 amferit., Non o—

mnisquidhmihter cives; didenfio nocet:,, nec: omnibus,

civiumplacltis? adfenfum dedidé. légimus Atticumjxom*

mendanda, contra;eayindeliberationibus.ed difceptatio,.

qua:ingeniäi acuat bonisque inveniendis anfam fubmi-

nätetv modö) in decretis exfequendis adfit concordiaj,

IM. vitanda femper ed acerbitasmentis aciemquapra- Üßingit:,, clvesqiie; inpropriaitandem;lavire; viicera jti~

< befy

« )

bet; ut fuo ^nos exemplo edocuere Romani. fNos vero adPoniponium, quod hxc mala. prudentervitabat, re«- vertimur..

Forro Uberalitns'Attici, _atque animus ad miferos-

quoscumque juvandos promtiflimus, prcetereundus ne^

quaquam erit. Nbn enim Äthenienfibns folum ,"publi¬

ce:pri"vatimque, prodefle ftudebat, fed adfliftis fuccur-

rere adeo* huic in deliciis & amoribus fuity iftum labo-

rem-cua&is in republica honoribus- ^ut longe antepone-

ret. Ut enimJovemajuvando-nominari vult Cicerod)y adeo quidem , utJupiteridenafit^,, acj'uvanrpat'er', quae' notio ilimmi omnium reruro. confervatoris, cum fan-

ciiori revelatione amicillimeconfpirat ita divinami-

mitari: vitam atque: ad hoc fafligium accedere propius'

videtur_, qui; omnjhus & maxime adverlä laborantibus

fortuna benignum? fe, prolixiorem atque beneficuro.

praehiterit;. Cum? igitur aliii multiplicanuis ufuris remi fu?.m augerent,, Atticus maximurrr reputabat luerurai gratum&benevolum: conteftandianfmurpr..

a),De Nat> Deorumi L TT b) Pf. 68» ^27. C 74.121,

Amorem inpatriampvorius läudandumefle, plures utique profitentur, quamfaftis probant.. Patrikvero a- mantidimum- fuille Pomponium non tantum ex eo pa- tet,. quod ^jus civitatisafrAthenienfibus fibloblatum,, accipere noluerit,. ne civitatem amitteret Romanam. Ne-

que> enim? minus, amade fiiam patriam cenfendus eft, quod nullos gereret magiftratus atque a muneribus ^pu-

blicis abftineret penituSo. Namvidebathonoresnon pe- ti:poffe fine largitionibus, publica? rei ^tantopere noxiis^

nec adminiftrarii fine periculo, quia„ ^mores civium cor*-

rupti n ec juftitia?rigorem, nec moderationemaequitatis;

Ärebant;. Interim? amicis fuis, tumAthenis, .tum?Ro-

§ VC

Aj

8 )'*■< 8

irj^urbafta'p^flare ofFicia liullus iRtermifit, nec comi- tiis al Iis_{q ne} roajoris momenti negotiis defuit, ut adeo,

in otio fuo literato ä), maximos patriae fua; procuraret ufus.

, a) Cfr. Dijf. M. Ol. Heßelfteelf- Vermel. de Otio Litter a- to,Reipublic&utilijfimo^diiSfatcehb, PrcefidisVentilata i.

Reiquoquefami/iaritum amplificandie, tum gu-

bernanda?, ^tantum operee dabat Atticus, _quantum bo-

nus debet ac fapienspaterfamilias. Neque enim mino¬

rem exiftimabat _virtutem parta tneri, iisque ad rationis

duftum frui, _{quam opes} legitimefibi adquirere. Ubique

vero ita fe geflit, ut hinc åvarkiamfugere t, a cupidita-

te pecuniarum prorfus alienus, illinc nimium & inanem luxum vitaretfollicite. Habitabat bene, non fpkndide;

convivia celebrabatnon fumtuofa , fed Mberafia ^tarnen

& jucundiffima. Utebatur familia ntilitate , optima,

forma mediocri, in_qua cunfta fapienter erant inftituta.

Auftis, _perteftamentum avunculi, pecuniisnihil ta¬

rnendequotidiano cultu mutavit, parem utrobique fer-

vansvivendi rationem.

Traftabiii Sc miti ingenio Atticum moribus-

«quefacillimis, vel ex eo conftat, quod, in juventute fenibus, inque his avuneulo Cascilio, diviti ^ac morofo,

in feneftute, junioribus, femper vero fuis équalibus, fi-

ne ofFenfione, fuerit cariffimus. Nullas enimgeflit ini- micitias, neminem teilt, injurias a quoquam aeeeptas oblivifei , quam uleifei, gloriofius digjeit- Sic nemi¬

nem_de in jusipfcvoeavit, nulli pera^ios intentavit litem,

jure fuo potius cedendum ratus, quam ut fiimmum jus, intempeftive quaditum, infummam abiretinjuriam.

§. VIII.

Juftitiam Attico noftro maxime cqmmendatara

§. X.

fuifle,;

JK > t ( JK

ex diclis_quooue clariflimum eft. Etenim,neminemqui feciitj quifuum. cuique tribuit^, qui in pactis & contra- ctibus aequitatem forvat maximam, qui denique officiis

fuis implendis indefeflam navat,operam, eum jufbitise

cultorem merito.vocant raorum Doctores. At ha?c o- mnia tribuitAttico Nepos in ejus vita; tribuit Cicero in epiftolis påjfTim; unde laudemjuflitice ipfibauddenegaiv

dam efle tuto coliigimus.

§. XL

Gratum ergafautores ac beneficosquosqne animum

nonfervavit nfodoPomponius,led, quavis etiam occar- fione data, fa£tis declarare fiuduit. Ut enim beneficio-

rum, qua; ipfe aliis tribuerat, recordari fa;piusnon fole- bat, quam, ubi gratias ageret, quiacceperat: ita bona,

in fe collata, memoria tenuit immortali ac fempiterna.

Inprimis matrem fuam, (patre enim puer orbatus erat)

tantacolebatpietate, ut nunquam cum cum ifla ^{in gra-}

tiam fe rediiTe, in funereejusglorianpoltet, ^{cum tarnen}

ad nonagefimum illa vixiflet annum, In fororem vero ea fuit indulgentia, ut non omhem folum fimultatems Vitaret, fed etiam maritoeamQuinto Ciceroni, cui dis- piicerecoeperat, fummo reconciliaret fttidio ^, tum fua ipfius ad hoc ufus amicitia, tum Marci fratris audtori- tate, apudquem amicitia plurimum potuit.

§• XIL .

V".ritatis femper amantiilimus Atticus, ^ne jbco

quidem mendacium dixit, ^nec eos fache pati potuit, quos vanitate autfraudibus videret adfvefavlos. Hinc in

promilfiontbus faeicndis caute, inprseftandis vem, quae-

promiferat, religiofe fuitverfatus. Plura enim promit-

tere, quamqua;pra;ftari poffint, ^non liberalis, fed levis- fimi arbitrabatur efle ingenii. In neceffitatibus igituralio-

rum _, ex pgcto procurandis, ^tanta fuit cura, ut, fufce- ptiminime pertaelus negotii, rem mandatamhaud feens,

ac

t

&)

s f £

acfuam, fumma fide _perageret. Sic ^{vero non} muitö-

<rum modo utilitatibus, Ted fuae quoque confuluit exifH- mationi, qua nihil utique carius ei fuit, nlliil antiquius.

§. XIII.

Hax vitcePomponii,fapienter admodum afe, de-

cora fuerunt pracipua; quibus fi veram in 3>eum pieta-

temexitumque hacvitä, tot tantisque dignumvirtu- tibus, addere liceret, ad fummam nihil plane deeilet

laudem. Sed, quo minus religio fe Deum coleret, fa-

cra gentis fute obftiteruntlnquinatifrima. Mortem ve¬

ro, quadeceffit, voluntariam Stoicorum merito adicrl-

bimus erroribus, _quos, cum multisomnino monltis fa- luberrimis, imprudens, nec falutari colluflratus divina revelatione_, fimul hauferat Atticus. Koftrum effc bona,

in hoc virotantopereadamata, nonfegniterimkari,fum- mamque judicare vecordiam, fi genti[es,craffis involuti fuperiritionum tenebris,nos fuperent virtutumnumero, quibus ad ^veram vitae probitatem folidamque felici-,

tatem fubfidia , Deus, larga utiquemanu, con- .cefiit longe fufficieptiilima.

Zaus Tibi, Summe DEuss nam Tu mea gloria filur.