er mendacio

5 L N. J" ST. DISSERTATIO GRADUALIS, DE

mendacio

I

(J

LXEO

K

U M

PERLUCENTE,

I _Quam,

£x

_Confehfu

_Åmpltff*

_{Facult, Pbi¬}

lo

_{f. in Regia}

_Academia

_Upjahenfiy

PRiES

IDE,

Amplisftmo

atque

Celeberrim*

VI k

_O,

mag.

er

ICO

A

L

S

T R

I N.

Log. &

Metaph.

Prof.

Ord,.

Public# bonorum _cenjur#

_modeße

fubmittit

S:i£ R.'jE M:tis Alumnus

JOHANNES

SCHEDVIN

Dalekarlus.

InAüdit. Carol._{Maj. d*p.Maji An,17*4»}

S.«

R:as

M:tis

MAGNAL

FIDEI

VIRO,

R

EVE R E

ND1SSIM

O

Patri

ac

Domino,

im i\i aw L/vivui.*v)

DnMATTHI/E

ISER,

S.

_{S.TheoIogiae Doctori}

Ccleberrimo,

inclutx

Diccce-feps

Arofienfis

EP1SCOPO

Eminentiflimo,

Confiftorii

_|

mäSim

Graviflimo,

Regii

ibidem

_Gymnafii

Scholarum-quc

per

totam

Dioecefin,

V

EPHORO

Accuratiffimo.

MAßCENATI

SVMMO.

for

mula,

ut

in

preverbium

f

aVierit\

epiod

_{ego mecum}

penfitans%

ipfe

mihi

videor

vel

Icari

vel

PhaVton-tis _rapi

_temeritate,

qui

ad

liminaTua,

in

_fublimi

_conflituta,

adjcendere,

oculis Tuis

_quibus

_nihil

m(i fapientia

commendabile &

doftrinapolitum

pfli

debet, tenue

hoc

Mendacium

rudimi-nervadeteftum,

fubjicere

non

dubitem.

Verum enimvero

indulgentt£

Tu<e

in

clientes Tuos hoc unice

imputandum

eft.

^AdJpicias

itaque,

Reverendis-firne Pater

_9pagellas

_hasjerenq

fron.

te, atque

concedas

, ex

fulgentifjnm

Nomine Tuo illas nitorem, quo

omni

alias de(Iitut£ for_{enc., mutuaru}

Me-um erit_protanto

Tuo

favöre, Jummmn

rerum moderatorem

indefeßis

implora-re

precibuSf

velit Te,

Reverendtftime

Pater, amw atque

laboribus

jampro-pe

conjeåum,

in

Ecclefu

Cbrtfltan#ful•

erum,_atque

ejus

dodrine

tutelam,

adhuc

annos bene multos

falvum

yjojpitem

at¬

que

incolumem

fervare.

Hoc

majori

animi ardore, quam

apparatu

verbo-rum _optat

Reverendiffinii

NominisTui

Cufror devotiflimns

Plurimum Reverendo

_Clarijjmcque

DOMINO,

Dn.

ANDKEiE

FRANZELIO,

Paftori in _{£DenfftHfc meritiilirno,} olim _{Praeceptori fidelifiimo , jam}

Fau-rori multis nominibus colendo.

Plurimum Reverendo

_{Clariflimoque}

DOMINO,

Dn.

P

E

T R O

ARBORELJO,

Paflori in Stdtbo

_{vigilantiffimo,}

Fautori _{exoptariffimo.}

Plurimum Reverendo

_Clartjjimque

DOMINO,

Mag.

D

A

N

I

E

L

I

S

C

HED

V

I

_N,

Paftori in

_{Sltn(Jéä&ra}

_Optime

me-rito, ut Fratri carifiimo, ita

benefa-ftori _optima.

Has

_pagellas

_in

_{gratijjimi dn'rni}

_pi*

gnus, cum

omritgew

proßieritatk

voto,

dat _atque

_dedicat

Plur. Rever. Nom. Vcftr, Culter obfcryautiffimus

I. N.

_J.

Uod Cicero _Luccejo

fcrlbitI _{guifeptel Pe~} rccundi* _{finti tranfie*} rit t tum bene (f

nd-viter _{of ertet ej]e imfu•}

dentem _{j 4) id a 11im is}

Judaeorum, imprimis

furnmorum faccrdotum > feniorum ac

Pharifaeorum « qui fub initia novi Te-ftamenti vixcrunt> penitus infedifle,

res _{ipfa loquitur. Et(i enim tot} re-portarunt clades, quotadyerfus

Salya-torem _{injuftas fecerunt quafi}

expedi-tionesi _{omniaque ccimiria fibi ab. iis}

obje&a & verbis & operibus abuhde

diitierat fan&illimus noder Dominus:

tarnen homines illi, fi modo hominfcs nöminandi , qui _omnem humanitatem exuerant, fuac malitise atque inexpia-A bili

i _{-m ) o c ^} bili _{odio, ne in ipfa quidem ejus}

mor-te, finem _{impofuere. Quare omni}

cura & fludio id _{agebant, ut eum}

fem-per fepulcro inclufum detincrcnt. Ob*

fignant lapidem fepulcro advolutum,

atque etiam llludmilitari cuftodia

mu-niunts eo confilio , ut cum tertius a

morte dies _{elapfus eflfet, & corpus ta¬}

rnen demortuiin _{fepulcro reperiretur,}

intelligerent omnes & finguli,

dece-ptorem eum fuiffe , qui tertio die fe

refurre&urum _{praedixiflfet , nec diftis} feciflet fidem. Sic Sarta & te&a fua eflet _{apud plebem au&oritas 5 (ic}

con-cideret _{vulgi de Salvatorenoftro} con-cepta opinio , nec facile quisquam fö¬ ret,_{quin do&rinamejus adorcum}

dam-naret. Verum _{contigit illis , quod}

Hefiodus canit: _b)

ål AUTOd KAKA _T£V%£1

AVTfl A?b.U KAKA

\ /

H _{KAKlJ ßxXtj TU) ßüÄZV<rctVTl KA'} kWH.

Nam non tantum oleum & _operam

pcrdiderunt, fed etiam effecernnr, ut

veritas

) O ( i

veritas refurre&ionis tanto fieret

ma-nifeftior » ipfique homines

Ethnici

ac

profani , qui

nihil gratia:

darc

pote*

rant, _praeclarum de _ea

perhibere

pos-fent teftimoniutru Tamen ut femel

ofines verecundiae tranfierunt, ita

ho-rum nihil motiteftimonio > in malitia

fua _{pertinaciterperfiftunt; & ne quid}

detrimenti audloritas eorum _caperet»

aliam _{ingrediuntur viarrw}

Corrum-punt cuftodes numis, & relata eorum

tenebris involvere , atque mendaci»

ac dolo , quantum unquam fieri pote*

rat , delere ftudent. Verba eorum

hare funt : _<)

åtrare,

_fri ot paSiflcti AVTS vvKTcg éhScvTSg éxAS

ipav

_uvTOf 5jfxuv Koipufiivuv, dj Tenue , mquit

Seneca, eß mendaciutn; ß diligenter

in-fpexeris , flatim perlucet, Id certe de impudentiflima hac fabula vere dici

potefl: i Quis enim > qui (ana

praedi-tus eft mente , non videt , quam

ma-nifefte mendacium hic _{perluceat? ima} Y quot verba , tot fcre funt hic indicia

falfitatis. Sed de hoctenui atque per

Al lucido

c) Matth. 28•' /jf» d) apud Gerb, in

4

fccido mendacio , ul erius disqutrere _v

animus nobis eft _{, & illud pro} modu-lo _{ingenii detegere, ad eumfere} mo-dum , _quo quid _verum quidve falfüm fit in _{narrationibus, Polierter indagare} folent vel Hiftorici j vel rerum

fo-renfium _{periti 5 quod tamen lta} fa-dlafi _fumus, ne extraoleas _{vagari, aut} falceminalienam meflem_mifilfe videa¬

mur. Te_{vero, Candide Ledtor, omni}

animi obfervantia _{rogamus, velis}

co-natum noftrum in meliorem _interpre«

tan _partem.

§. II.

Si _{ipftus fepülcri ftrudturam atque}

- I

quilitates > in _{quo corpus}

fepu.lt

_um jacuit, contemplemur} haud exiguum

de _{hujus mendacii vilitate habemusar¬} gumentum. Sepulcrum ertim in pe-tra excifum erat _{e) & quidem ita, ut}

tinus tantum _{adeuntibus pateret a} di-tus9 ille vero occlufus lapide,/j qui

erat valde _{magnus , g) ideoque non}

fine _{magno labore , arque plurium}

Conjundta opera a monumento revol-vi _{potuit. Nicephorus nort folum}

la-pide

e) :69, _{f) ibidem* g) Marc,}

4M ) 0 ( *

pide ingenti, fed etjam ferro fepulcri

oftium ab illis claufum fuifle memo-rar. _{b) Teftatur quoque Beda: i)}

La-pidem illum fuis temporibus

mon-ftratfe vinculorum ferreorum >

qui-bus _{fepulcro alligatus fuerit, veftigia.}

Quod quidem nos in medio relinqui-mus. IHud vero hoc loco nota_i.us*

nullamefle _{potuifle fubterranei}

autoc-culti _{cujusdam ad fepulcrum acceiTuf}

fufpicionem > ( quippe _cum lllud &

novum & in _{petra excifum efletj)}

la-pidemque illum ingentem non nifi a

pluribus,

nec

fine

Fragore & ftrepitu

amoveri _{potuifTe. Quod quantum} va-leat ad commenta ifta Judaica

refel-lenda , infra ortendemus. Jam

reli-quas circumftantias _{pari ratione}

ex-pendamus.

§. III.

Pontifices atque Pharifaei adeunt

Pi-latum , _exponuntque, Chriftum, dum

adhuc in vivis _{eflet, jaftitafie, fe} ter-tia die refurrefturum $ _{quare ne di»}

fcipuli furtim auferent corpus » & tri

vulgus fpargerent, eum fecundum

ef-A _{j fatum}

b) vid. ejus bi/f. Beetef. Cap. jZ. Lib. /. i) Beda de leco bantte _{Cap, 1,}

6 o ₍

fatüm ftmrh revixifle , pétunt _a Pilato*

tit, donec tertius _{prafteriiffet dies, mi¬} litari cuftodia _{fepulcrum communiret*} Pilatus, ne Forte _{aliquis oriretur}

tu-multus, morom _{illis gerens , ex}

co-horte fua , _{quam eum in} frnem fine

dubio ad manum _{habebat, ut, (icubi}

opus eilet, obviam iret Jüdaris, Ro¬

mani _{jugi impatientibus,&}

eorumcon-pefceret feditionem; dar , quot

defi-derant. Sed ut _{femper impii timent}}

ita ne fic _{quidem ifti quievere.}

Exi-ftirtlant enim res fuas non adhuc

pror-fus in turo collocatas eile , fed

viden-turvereri, ne milites, ut _homines

prö-Fani & avari, _accepta pecunia, copiani

dent _{difcipulis corpus Chrifti}

aüfererr-di_{\ itaque lapidis obfignatione fraudi}

omnem _{praccludunt viam. Gerbardus}

cxiftimat eos non folum Pilati, fcd

et-jam

Synedrii figillo,

majoris

fidei

caus-fa * ufos fuiflfe. k) Hoc perafto _{, tan¬}

dem fe animo fecuro & _{quieto in}

urramvis dormire _{poffe aurem} exifti-naant. Fatemur eos fumma cura &

cautione _{providifle, ut ab omni}

frau-de tuti eflent. Sed _{quid faciunt 1}

Acuunt

Äcuunt _gladium

_fuo

_jugulo

_{: nam}

quantnm muniunt

fepulcrum

> tantum in _{apricum producunt}

_excogitati

men-dacii tenuitatem. Si enim _difcipoli fu-perarent ceteras

difficult^tes;

jam

mi-lites armati aderant , qui _>

praeter-quam quod inter arma crant

educati

& a teneris _legum militarium

rigori

adfveti, etjam pracmiis > ut

credibile

efl. , folicitati erant, ut fumma cura

atque diligentia has agerent

vigilias-An vero ullam veri fpeciem habet,

di-fcipulos vigiliis fatigatos > moerore ac

metu _{prope exanimatos» jamque}

latc-bras ac _{fuffugia circumfpicientes,}

au-fos fuiffe no&u adoriri armatos

mili-tes Romanos , vel etiam

appropin-quare fepulcro t armis virisque

obfes-fo? _{Qui a Domino fuo , vivente} ad-huc , aufugerant , cum in horto ca¬

peretur j quomodo mortuum

eripe-rent e manibus armatorum ? Profetto

citius dieeres , ovem lupo vel Jeoni

extorfide _{pracdam. Si non- vera» ac} verifimilia _{loquere, Judacc.}

§. IV.

Ex didlis _{patet, difcipulos Chrifti}

non _{potuifle furtum hoc.committcre;}

S _4MOO-0S«.

Ted neque cos voluifte, jam oftenden- v

dum eft. Si enim Prardicftioni Domi-ni de fua refurredione fidem habue-runt, _{quid fraude & furto opus eratl}

fi fidem non _{fiabuerunt, quae}

neceffi-tas eos _{coegit 1 quod Iucrum ( cum} nemo _{gratis malus fit) cos allexit, ut}

Corpore furtim ablato, falfam de re«

furredtione famam _{divulgarent ? imo}

vero hoc _{ipfo in quantum hominum} odium incurrerent, in _{quae pericula?}

in _{quas zcrumnas 8c calamitates fefe}

conjicerent , ignorare _{non poterant.}

Jam j ut pro concepta opinione mortem

qv'ts fubeAt, verbis utor Grotii , fieri

patefi » quamquam tf hoc ramm eft : dt

ut _{quis idem faciat pro teftirr,onio rei9}

quam falfam ejfie novit , & unde nihil

4Ut _{ipfiau taliis bonipoffit fperari, omnibut}

fani judicii homintkus incredibile vtderi debet. _{t) Quomodo etjam abjedi illi}

pifcatores fperare potuiflfent> fe homi- U

nes inducere _{pofte ad credendum fa«}

bular- Hac de re mentem fuam fic

cxprimitChryfoftornus: m) ghta re fre-ti)_{auß fuijfient refurreftianem fingere?} (er-Monis

J) vid. Grot. Grit, in Matt. 1p. p. fli*

•m)o(S4»- 9

Monis ne acrimonia ac dicendi

vehemen-tial _{atqui omnium erant}

_{imperitiflimi:}

_pe*

cuniarum ne abundantia1 atqui _nec bacu -lum neccalceamenta habebant : generisne

daritäte? _atqui viles _erant, atqui_ex

vi-libus orti parentibus_: patria _ne ßlendore?

atqui e regtonibus erant obfcurist fua ne

multitudine? _{atqui non plures erant quam} undectm, _{& illiquidem} difperfi: promißi-onibusne _{magiflri ? quibus? ß enim non} refurrexerit , nihil illa ßrrhitatis aut

pon-deris _{apudipfos haberepoterant.} £- V.

Sed non necelTe habebant difcipuli

certamen cum miütibus inire,- dicunt enim milites, edo&i a magiftris fuis*

fe dormiijfe. Dicimuseos, a

magiftris

fuis edo&os & fubornatos, puta

fum-misfacerdotibus,

hocdixirfc;

nam

ali¬

as non videmus, _{qua re} freti, _tam

grave &capitale crimen

fine

metu

poe-nae _palam fateri auderent. Prarterea

Judaei illi Pontifice? jam antea Pilato

fignificaverant, metuere

fe

» ne

difci¬

puli forte corpus

Domini

fui auferant,

utvel inde pateat, quorfum origo hu-jus fabulx fit

referenda.

Fatentur

lO _{^ ) o (}

que fe dorrmifie. Odementiam! Quis»

qui rerum Romanarum & difcipimae eorum mihcaris vel _{aliqua faJtem}

no-titia efh imbutus , finit fibi perfvaderi,

Romanos milites inter _{vigilias fe}

tan-tac fecuritati dedifle > ut res fuae fidei

commiflas tam _{turpiter neglexerinr.}

Sed _{finge omnes tanta fecuritate fe}

fo-mno dedifle_{j Quid abfurdius hoc} mi-litum fermone ? Dicunt fe fomno

op-preffos obfervafle difcipulos fpoliantes fepulcrum. Fertur noduas, feles &

lynces tanta oculorum acie gaudere,

utin denfiffimis tencbris obvia cerne-re _{poflint : fed hi milites longe} ho-rum animantium _{genera fuperarunt,}

quippe qui , non tantum in tenebris

tiderunt & _{cognoverunt difcipulos,}

(nam

fadum

hoc dicitur node

conti-gifTe.) fed etjamhoc oculis fomno

op-preflis praeftiterunt. Ridiculum fane.

Tale _{igitur format Dilemma}

Augufti-nus : _{ny O rrrali}, opeffimi, _aut

vigi-labatis , & ctiftodire debuiftis;

autdor-miebans» & _{quid fit fadum, nefcitis.}

§. VI

-m:o

(

fi

s. VI.

Fortaffe vero _{per vices}

vigilias

ege-runt, &Ticaliquis eorum

vigilans

hoc

obfervavit furtum 5 Vel etjam omnes

ftrepitu atque

tumultu

difcipulorum

moventium _{lapidem illum ingentem}

excitati funt, & fic ope lunae nitenris

difcipulos cognovere.

Hxc

largimur

:

nam nonmorte, fed fomno fe

oppres-fos fuiffe _{ferunt; neque fieri} aliterpo-terat, _quin,(i _omnes

obdormiviflent,

aliqui faltem ftrepitu

illo excitarentur.

Sed fi _{quis eorum vigilans}

_hoc

_obfer¬

vavit, eurfornnum ceteris non

excus-fit,quum videret fe furtum

commit.

tentibus _{parem non}

_{efte ?}

_fi

_vero

omnes a _{ftrepitu excitati , cur}

vel

in ipfo fepulcro non comprehenderunt

difcipulos, occupatos in eo, ut invo»

lucra _{corporis Chrifti,}

fudarium&in-ftitas, _{éxplicarent, quod negotium}

exi-guo temporis momento

fieri

non

po-tuiffet5 vel, fi ex gravi fopore tam

ci¬

to ad fe redire non potuifient _{, quare}

deinceps non effufo curfu

infequuntur

direptores ? Non difficile

fuilTet

expe-ditis _{aftequi praeda onuftos. Ad hacc}

armis neceflariis erant inftru&i,

It _{) o* (}

fati, fi _{neceffitas cogeret eos vim}

difci-puhs inferre, & _quod palmarium éft, pratmium fuae fortitudmis _atque

vigi-Jantiae, fed _{negligentia! atque}

focqr-diae poenam _{promcam paratamque}

ha-bituri.

§. VIf.

Ipfa quoque lintea in fepulcro

reli-&a > quibus _corpus Salvacoris fuerat

involutum, fatts _oftendunt, non cfle

illud furto _{ablatum. Quis enira}

cre-dat, _difcipulos , fi furandi animo ac-ceffiflent, ram diu inter excubantes

milttes fuifTe _{cun&atos, dum &}

fuda-rium, quo _{caput vin&um erat,}

folve-rent» & hnteis exuerent _{corpus, atqjf}

has deinde exuvias fuo _quafque

lo-co _{reponerent; prsefertim cum}

non

fi-ne didicultate & _{longiore niora id}

fie-ri _{potuiffct , linteis;}

per glutinofum

Myrrhx & Aloes ungvemum _corpori tenaciter _{adhajrentibus Quid?}

quud

ad furtum celandum _{potius fuiffet cor¬}

pus tedhim, quam omnibus

tegumen-tis _{fpoliatum auferre.}

Quare Poéta

Chriftianus Seduliusfic _{quacrit; o)} Anns

) o (!r@*- 'i

- - - Anne beati Corporis ablatory veloctus eße putavit Solvcre _{(ontettum, quam devetiare}

li-gatum;

Cum morafit fur tis _{contraria ? tautius}

ergo

Cum _{Domino potuere magis fua lintca}

tolli.

§. VIII.

Deinde non _{videmus, cur}

Sacerdo-jtes _{primarii & PharifaH ram fuDJto de}

aftionnm Tuarum curfu deflexerint> &

quafi novum (ibi inducrint animum.

Antea omni animi _{inipefu in hoc}

in-cubuere > ut fepulcrum _quam

diligen-tifiime munirent: _{jam vero omnia}

langvent. Milites a ftatione fua

dila-p(i, fatentur palam, fe _intempeflivo

fomno _{indulfiue, & difcipulos interea}

temporis non tantum larfifle _{figillum 8c}

aperuifTe fepulcrum, fedetiam, quod

caput rei erat , abftuliffe

corpusChri-fti, fuae fidei _{CommiiTum; & illi jam}

.ira _{torpent, quafi ha?c omnia nullius}

eflent momenti. _{Quid, obfecro,ces«} fant? cur non _{ablegant exploratores,}

qui _{difcipulos indagant, &}corpus ab«

H ^ 0 (

latum _{redpiunt, nc error} perniciofis-x

fimus, uti cum _{appell^bant, omnium}

occuparet animos ? Cur non in

quae-ftionem _{poftulant milites tantac}

negli-gentiae atque fceleris reos? Praefertim

quum haberent, quod accufatori

ma-xime _{optandum elt» reum} confitetl-tem: _{prxdicant enim, quafiremfuam}

prarclare geffiffent, furtum fua conti-gifle negligentia. Quis tantam

leni-tatem _{atque conniventiam non habet}

fulpe&am? Quis non videt dolum huic

indulgentiae fubeffe.

§. IX.

i

Porro , H vel maxime tanta effent

indulgentia fummi hi Sacerdotes, ut

negligentia: crimen cuftodibus

condo-narent, _{quod quidem abfonum, &}

contratenorem _{atquerigorem legiseft;}

cur non _{Itatim exprobrant difcipulis}

crimen, quorum faltemaliqui ipfisnon

ignoti elfe poterant? Quare tamfrigi¬

de_{jam omniaagunt? Quare}

non e ve-

[

ftigio de _{difcipulis quatftiones habent»}

& vel _{per equuléum}

extörquent

veri-tatem , ut _raptores ilN _omnium in conlpe&u tradant_{corpusablatum?}

_Sed

-4®-? ) o ( i j

quid retardat illos fine dubio

confci-enriae teftirr.onium j vident enim

di-fcipulos objecfti criminis infontes efle,

& fi vel maxime fubirent mortemi

eos tamen non _{pofle reddere , quod}

non _{haberent; Vident etjam difcipu?}

lorum innocentiam > fuum vero faci-nus nefandum eo modo in _apricum

proditurum. Et tandem fui mendacii

imbecillitatem _{probe habebant fibi}

perfpe&am, a quo tarnen tota eorum

pendebat aucloritas, quae quia magis

quam veritas iliis curac _{cordique fuit,}

eam, ne _{plane concideret, quo}

pote-rant _{fulcro, infirmo licet &}

fragili,

fuftentare conabantur.

§. X.

Quod ipfe Pilatus hujus mendacii

tenuitatem viderit , de eo quidem

non eft , cur dubitemus. _Quidam

ex hac _{loquendi formula Trutro^if}

äotoV , volunt illam cruere

fen-tentiam , quali pontifices polliciti

fint, fe faduros , ut Pilatus huic

men-dacio fidem haberet _{5 fed quod tanta}

fuerint _dementia, ut _{fperarent, fe id}

prxftarc pofle , vix, credendum eft,

4M ; o (

£<§*-Probe enim fciebant, Pilatum

homi-nem _{policieum & fagacem}

eile

_>

qui

mendacium hoc _{prudenter rimari} po-terat; habebat enim (ibi fuorum

mili-tum _{vigilantiam, fidem atque} fortitudi-nem antea fatis notam _atque

perfpe-dlam> unde facile coticludere poterati

rem _{longe aliter} fefe habere.

Quid

ergo volunt» quando dicunt:

jrtUr-op&i

dvTovl _{7rei&wfignificat non folum}

per-fvadere, oratione fledtere &

impelle-re, Ted _{etjam pacatum} & quietum

red-dere. Id _{itaque promittunt fummi hi}

facerdotes, fe effedluros > ut Pilatus

animo fit _{quieto &pacato. An vero}

credibiieeft, cuftodes excufantibus

Ju-daeis, Pilatum veritatem rei non fuifle

expifcatum ? Imo pro certo affirmare

pofTumus , milites rem totam, ut

ge-ftam viderunt, ei expofuiffe. IntelH».

gebant enim non eile apud Romanum

Pracfidem veniae locum , fi tarn

negli-genter & fornniculofe vigtlias

egiffenf-Ex adtis autem vel literis Pilati non

hacc folum> verum etjam alia plurima*

de vita morte ac miraculis Salvatori«

noftri innotulfTe Tiberio _imperatori»

id adeo manifeftutn _eil, ut de eo

•4P-)

ö (

W »7

* bitari non poflit. Pra?terquam

enim,

quod follennc

efifet

redtoribus

provin-ciarum,de rebus quibusvis me trior abi-libusr cerciorem facere Imperatorem,

vei Senatum Romanum5 quam

con-1 _fvetulinem Pilatus in _{re tanta tamque}

inaudita _{neglexiflfe neutiquam eil}

cen-fendus : teftaturhoc ipfum

difertisver-bis Eufebius p) atque illo antiquiores

juftinus Martyr &

Tertulbanus.

Ille

in _{Apolog. t pro}

Chnftianis,

Anto-nino Pio & Senatui Romano dedicata, nonfemel adadla Pilaticonfiderter

pro-vocat; hic in Apologeticofuo aJverfus

t Gentes, narrat Tiberium.,

permotuu*-iis, _{quae nunciaverat}

_Pilatus,

_retublTe

ad Senatum> ut Chriflus inter Deos

allegeretur;

abnuente

autem

Senatu,

Catfarem tarnen in fua fententia

man-filte, & _periculum

_{accufatoribus}

Chri-ftianorum füllte cornminarum. q) At¬ que in hisfaftem non

potefl horUffi

fcri-ptorum fides eflfe fufpedla 5

Si

enim

res non _{ita, ur} ab iis _narratur,

fefe

babuifiet , facillime ex commentariis publicis falfitatis argui atque convinei potuident.

B $. XI,

4

i* ) ° c

§. XI.

Quod etiam mulci alii tam

Judaro-rom _{quam paganorum, imo} multaeo-rum millia vidcrint _{hujus mendacii}

te-nuitatem > fatis _{patet ex} ingenti

eo-rlim numero, _{qui non multo poft haec}

tempora fidem Chriftianam fponte & promtiffime ampledebantur.

Equi-dem _{Synedrium Hierofolymitanum , ut} famam refurredionis _{Chrifti, qux}

bre-vi _{tempore Ionge lateque}

circumvoli-taverat,

_oppriineret,

_{ablegavit fuos}

legatos ad totius orbis Judaeos > cu¬

juslegationis hane docet fummam fu.

ifife _{juflinus Martyr r) : ou}

_åty&ii

_ni

d'seos kst i _avarts

_eyjyegtcii

_d&o

_"lyo-x

rivi s _{yaXiÅetU irhctvx. 'Oy ?ctuftu<rctvjct)v}

qf&aVy _ficL@i)Tcti ctttTis

zÅtipctvres

_civrov

Ct7T0 TU _{flVTjfJUStTOg Wk,T0$}

, CjrcSéP

XClTSTe-St] ».CptjÅaSeig cL7ro T-iä<?cLv_{q&jTtXclvc*>eri-i}

Q<i

ctvS(j&7rx$ _Åeyoyres

_sytyyfyfett

_{UVTOV SK}

V&-Kouv, xai sig xgayoy

ayehqhv&tiui.

Sed lieque iioc labore multurn _profecere

JudcEi: nam _{audus eft} coetus Chrifti-anorum _{indies, ufque ad ftnporem}

o-mnium

viA.Jufl^Mart.i DiäUg. cum Tryph.Jud.

) o ( tp

mnium , etiam cum ferro & igne, &

tormencis _{exquifitiflimis ine^sfaevitum}

ed. _{Quare Aerius Antonmus,} Procon-ful Afiae 5 cum Chriftianos ad tribunal

fuum confertim venire videret, ut

condemnarentur, admiratus eorum

conftantiam dixiffe _{fertur*/)- oj Juåo) h}

Zetere _{d,7ro^vf,onstv} , _{K^ptvag y}

ß^o^S

e%£rß. /.ettii etiam funt _{dignilu na,}

quae Plinius in epiftola quadam _refert

Imperator*! Trajano. e) inteno^avi

rpfospan ejfent Chrtfliant : _consentes»

ite-rum ac tertio_interrogavi

, fupplicium mi¬ ttatus « _{perftverantes}

, dttei ju(ß. Et in

eadem _{epiltola : Vifa cd entm mihi res}

digna confultatione, _{maxinte prepter} peri-iltantium numerum. Multi enim omnit

itatit ) omnii ordinis , utriusque _fexuS ctjam vocantur in _perieulum 9 0* vocA-buntur. _{Neque enim civitatet}

tantunty fed vhoi ctjam atcjite agros fuperfiitionis

ißius _{contagio pervagata eft. Judicat}

enim Plinius de _Chriftianis & eorum

religione, haud aliteracCicero de Ju.

daris _{in Oratione pro Flacco}

, uterque

myfteriorum fider plane ignarus* Hi

B t _iraque

sf Tertull adScapul, C, _{t) Vlin, Seeo}

jö o (

iraqne, de quibus dixi, Glmftjanb quo

in luqo habuerint tabulam hane

Ju-daicam,veibis &operibus, vita &

mor-te eilenderunt. Utor hic verbis

Hac-kenberqii: u) in hominetn fani cerebri

nen _{csiäit» (juant'unque crucem ultro, quin} & tiiv riter (ubire, ob rem , de p<r*

ßvaiut rf■,falfam eßer pr<£fertim cum mor¬

temjoin _{t;ßus abnegatione redimere poßet*}

§. XII.

Tandem _{infigrac Flavii Jofephi}

tefti-m onium addimusjutaSigismunde Ge:r

lenio latine redditumeftx) Eodemtem¬ pore, inquit, fuit Jefus virfapiens-,fita¬

rnenvirum cumfaseßdie_{er e} Eratenim

mi-rabilium _{operitm patrator % & d&Mor}

eo-rumi qui!*bt»ter vera fufeipiunt : fiurU

mosque tam de Judais quam degentibus

feftatores habuit. Cbrißus h'tc erat a quem actufatum ä noftra genas

priveipi-bus Pilatus cum addixißet cruci,

ntbilo-minus non deßiterunt _eum diligere , qui

ab initio _{ceeperant. Jpparuit enim eis} tertia die vivus } ita ut divinitus de eo

vates

it) Matth. Melch. Hatk. in duh. pior cir.

S-S. refolutis _{p. 30. X) Flav. Jofeph.}

fätes hoc & alia multa miranJa pradixf

runt : & _uscjue in bodiernum ciiem

Cbrt-Jtianorum genus ab boc denominatum non deßcit. Fatemur varia variorum effe

de hoc loco judicia , aliis

affirmanti-bus eum e(Te fpurium & interpolatum>

alns vero hoc ipfum negantibus,

8c

genuinam horum verborum

audlori-tatem defendentibus. Diverfa hac de re eruditorum judicia collegit

Chrifto-phorus Årnoldus in

peculiari

libello

de _{Flav.Jof. Teltimonio. Nos arbitri}

partesinhac controverfia

aliis,

ut par eft, _relinquimus,

_perpendentes

,

eflc

hoc _{majus onus ? quam cui}

_ferendö

juveniles hurneri pares e(Te

posfint.

Interim cum celeberrimo Anglo,

Gvi-lielmo _{Cave,?) conftdenter allerimus,} haud credibile videri, jofephum ,

ma-gni nominisHifioricum > res (ut temporis^

gentnquefua, literis mandantemy deCbrt'

(lo _Jefuj viro ob örtum ? v/tam, miracu-la , mortemy refurretttonem , religionent

rccens_inßitutam , difcipulos,per omnium

or a ceieberrimo , dcque rebus ab eo

recen-- ti memoria

geß/s j nuUam plane fetiße

mentionemf cum vel tpft meminerint hu-B _{i jus} y) vid• Sacul, dpoft.

ii _{) o (}

cH§$-jus temporis fcriptores Gentilet , Tacitusy Svetonius , Piwitts Gfc. _Quare

tam

lu-culentum _teftimonium ab extraneo editum y non nifi _{aegerrime patinmr}

nobis _{eripi, fatentes ingenue}

, nos in

eorum _fententiam melinare ? qui

lo-curri hunc _{genuinum efife,- nec ab} ul-la recentiore manu fraudulenter

addi-tum _{putantj nifi forte ea verba: Chti•}

ftus hic erat, olim in _{margine a}

Chri-ftiano _{quodam annotäta}

, poftmodum

incuria Iibrariorum in textum

irre-pfiflfevideripoflinr. Gonf. laudat.auftor

loc.cit. Concludimus verbis Sedulii_:\z)

Conßliis armate dolos y fignate _feput¬

erum,

Ponite _{eußodes f monumento advolvite}

fnxunty

6)uis _{petferir [erv/treDeum}

t cui cardine

rcrum

Cunffa _patent.

-#

Chrifto , qui _pro peccatis _noflris

mor-tuus _{eft, & pro jultitia noftra}

refurre-xity Ht laus & gloria, _in

fecujf feculorunij.

Ametu.

y) vidy ejus Hiß, litera,edit. _{Genv, p. Il,}

*

o, *

CUrisfmo

Candidato,

Dn.JOHANNI

schedvin,

Populärt

&

Amico

Optimo.

^vyyptigä

]/v atxv spy8 ÉptX8 QlXs

/ ti-t<rs^

TZtäypv

TrpzyptctTcg au,

tjV'

dyxSS.

HA&ygag $S

XXXUg pX

_(TJW/bsVTCtQ

<t>Xpl(TM%$' GepoTg tug

xpsvfeig

J

_dp%ispsTg

•*« "a A/ir _oCpsXSV

TtpxsiCL tv%7) [JLSASTij'

fJLCC^ OTYjhtV Toig Xolg _{^ KapixTcig} , t£

XUc(§p

opLV.