U l
D I S S E R T A T I O
, i
D E
TIDE HISTORICA SACRORUM EVANGELIO.
RUM C O N TRA FRERETÜM,
Q U A M
V E N I A A M P L . O R D. P H I L . U P S AL.
P R Æ S I D E
B o e r E R I C . M .
H I S T . P R O F . R E G . E T ORD. SOC. R EG . S C IE N T . UPS, E T A C A D . R E G . L I T T . H U M . A N T I Q U . E T HIST.
S T O C K H . M E M B R O .
PRO GRADU PHILOSOPHICO
p . p.
,C A R O L U S T E N G B O R G .
Ve s t r o g o t h ù s.
I N A U D IT . GUST. M A J . D. V. MARTIt MDCCCTI.
H . A . M . S .
U P S A L I Æ ,
T Y P IS EÖMANNIANIS.
D E F I D E H I S T O R I C A S A C R O R U M E V A N - VQ E L J0 R J J M C O N T R A F R E R E T U M .
u lgus Chriftianorum non opus habet alio fidei fuæ f u n d a m en to, quam p erfvalione, quod libri, ex qui
b us haufta eft doCtrina Evangelica, Divinæ fint auctorita
t is . H o c fcire & credere ei lufficit; probare ultra capa
citatem ejus eft. DoCtoribus autem ecclefiae convenit fcrutari argum enta, quibus hæc auCtjritas nititur, ut de eadem ipfi conviCti, aliis dogmata & præcepta moralia ex S a cris litteris iiaufta impertire queant. Inter acerrimos Jiujus auctoritatis im p u gn atores, quos mihi quidem offen
d e r e l i cui t, fuere L esjin g 'a tque Freiet. Ille F ragm en ta Guelfer.butana quatuor edidit, quorum priora duo de trans- J tu lfra elitarum per mare rubrum & de refurreCtione Chrifti p ræ ter alios DuderUinum naCta funt refutatorem. Pofteriora formulam de SanCtisfimo S ervatore adhibitam thos ©fS de Iiom ine pio interpretantur atque longe aliam in Scriptis A p o fto lo rn m inveniri contendunt doCtrinam Chriftianam*
quam in fermonibus Chriili. Quantum quidem mihi con
f ia t , nem inem adhuc invenit prius, qui refellere conatus f u erit; pofterius vero, inter alios, Les/ium atque Semteruw.
Opufcula Frereti religionem fpeCtantia quinque V o lum inibus in forma minima prodiere. Confcripfit eadem ab a n no 1722 ad 1749, ^l110 mortuus e lt, infignis erudi
tion e & veteru m Scriptorum peritia, utpote qui, Acade
miae Litterarum Humaniorum apud Gallos Secretarius, plurim is ACbi illius Commentariis, antiquitates Græcas et R o m a n a s illuftrantibus, ditavit. In litteris Thrafybuli ad L e u c ip p e n o m n es in univerfum religiones adgresfus eft
A 2 e t
et exfiiftentiam Suprem i N u m in is negat. In E x a m in e A p ologiftarum R elig io nis Cbriftianæ in p: imis auctori
tatem Scriptorum N . T. hiftoricorum infringere conatur.
In E x a m in e Chriftianismi acta & fer m o n e s Chrifti & A- poftolorum t a x a t , et tandem in littet is ad E u gen iam na
turalem tantum m orum doctrinam , unicam e s f e religio
nem probare nititur.
P ræ terq u a m quod M o f e n , Jobum , D a v i d e m , S a lo m onem frequenter adgreditur, q u a tu o r , quæ habem us E v a n g e lia , rejectis pluribus aeque a n tiq u is, poft d e t r u
s i o n e m H iero fo ly m a rum fnisfe compofita exiftimaf, S e r vatorem noftrum multa perperam & dixisfe & egisfe pro bare nititur, meliora de difcipulis ejus non fentiens. Q u æ contra V e t u s T eftam entum attulerit, pleraque a Bœlïo m u tuata &: a Foltairio recocta d e p r e h e n d is, neque ideo r e futationes defiderarunt. Palmarium ejus contra Scripta N o v i F o e d e r is Hiftorica a r g u m e n tu m , quod mu l t a , im- m o longe plura iis, q u æ refidua fu n t, apud v e te r e s E c - clefiafticos S crip to res c ite n tu r , m ultum p o n d eris fui p e r d it, ubi co n lid era v erim u s, idem fatum innumera profano
rum A u ctorum fcripta m anfisfe, fieri non p o t u is f e , quin memorabilium a Chrifto actorum plurimi e x t i t e r i n t , qui m em oriam ad pofteros propagare v e lle n t; horum a u te m , v el per t em p o r is in ju ria m , v e l gentilium ad v e r fita t e m , v e l æ v i hujus incuriam multa periisfe. Singulari itaque factum eft Divina providentia, ut remanferint quatuor iila E v a n g elia atque Àcta A p o fto lo ru m , e x quibus fat am plam habemus vitæ a Chrifto & A p o fto lis in terris ge- ftæ cognitionem .
Q uæ porro contra E v a n g elica m hiftoriam adfert Frt-
u t, filentium fcilicet d e C hrifto A u cto ru m v e te r u m , tam R o-
R o m a n o ru m , quam Judæorum Philonis &£ Jofephi ; coram piche Cantum Iu a miracula perpetrasfe Chriftuin, illudque ninilo m inus manfisfe incredulum; Pherifæis contra illo
rum fpectaculum denegasCe ; rigidam nimis, & fi ad litte
ras fumatur, imposfibilem fuisfe ejus difciplinam mora
l e m, nec meliorem f - f t u m, five feienrias five mores, per doctrinam Chriftianam o*bem, ea quidem non omni ex ceptione carent. Ir» D isfertatione de robore Chriftianis- mi e x gentilium & J dæorum, præfertitn Jofephi de Chrf- fio teftimoniis dudum monfiravrt Reverendisf. Sereniusy non adeo altum apud profanos Scriptores de Chrifto es- fe fidentium, et Jofephi teftim onio, quod ante L,ucam Ofi- andrum in dubium vocaverit nem o, fidem non inficiandain adjudicat. Quamdiu enim in nullo codice manuferipto de- fideratur & citatur porro ab Eufebio, Seculi III Scripto
r e , e x aliorum Scriptorum de eo filentio ad vaSeictv ejus non valere poteft conclufio. Non fatis cognovisfe, vel fiudio n e g le x isfe orientales loquendi formas videtur Fre- r e t , dum e x gr. ad fenfum litteralem revocat mandatum S a lv a to r is, maxillam unam peicutienti alteram quoque porrigendi; immo quod durus nimis in increpandis Pha- rifæis Fre,reto judicetur, non m overe debet quempiam*
qui n o v e r i t , quae Jofephus, ipfe huic Sectæ ita favens, u t illi addictus fuisfe a multis putetur, de corruptis ejus te m p o r e Chrifti & dc ctrina & moribus attulerit. Quod medelam perverfo Seculi genio non adferre potuerit no
va E v a n gelica dodfrina , id quidem non magis ei vitio v e r te n d u m , quam quod Phiiolbphorum placita impedire non p o t u e r e , quod mores corrumperentur. Intra pau
corum hom inum c o e tu m , qui Chriftianismum amplecte
bantur. rigidiorem fuisfe virtutis obfervantiam extra du
bium eft.
M eliorem fuæ c a u s f æ , certe fuo animi propofito fî- dem conciliasfet Freret, nifi Chriftianism um adgreslWs fuisfet acerbisfimis farcasm is , quorum tamen m ultis o c - cafionem dedit, in quo vixit, Catholicism tis, & fi non aliis adjun&is operibus m o n ftra sfet, fe o m n e m e terris fubla- tam v elle religionem . Vaticinium C hnfti de d is p e r ge n do per orbem populo Judaico ficco p ræ terit pede, q u o d difficillimum quidem folutu e f t, licet in fubfidium a d v o c e tur r.nalogoti Z ig u e n o r u m e xe m p lu m . H i enim n e q u e fpem f o v e n t reftituendi imperii & r e p e te n d æ patriae, n e q u e eju s um quam periculum fecere.
O m nium Chrifti difcipulorum carisfim us Magiftro fuit Johannes. Ille ejus lateri p r o x im u s adhærebat, cum S a cram Coenam inftitueret. E i m atrem luam e cruce c o n v inendabat. N e q u e e x om nibus N . T. Scriptoribus a liu s e f t , qui Chriftianismi nucleum cordibus melius illo p r o p o n i t , qui D ivinam S e r v a to ris naturam meliori in lu c e collocavit quique e v itæ ejus hilloria fortiora ad v ir t u t e m & pietatem m o v en tia e x em p la illo felegit. in e u m v e r o v e h e m e n t is f im e invehitur F reret, ut m y f t ic u i n , ob- fcurum & nefcio quem non. In E v a n g e lio e j u s , p r im a E p iftola atque A p o c a ly p f e o s parte illa, quæ intelligi p o - teft , quam fincero afiTedtu am orem D e i & proximi u r g e t 1
E x e m p la e m ultis: I n fu a venit & fu i non acceperunt. Qjii- cunque autem eum acceperunt, iis potefiatem dedit, ut D ei filii jierent, fidem habentibus ejus nomini. E v a n g . i : 12. 13. N on e- nim mißt Dens filium Juum in mundum , u t mundum damnet, fe d tit fervetur per eum mundus. 3. 17. V os mei efiis amici, fi fece
ritis quaecunque vobis praecipio. 15. T9. Qjiia vidifii me Tho- ma, credis ; felices qui non viderint & tamen crediderint. 10. 29.
U t nihil dicam de fupplicatione pro difcipulis fuis Cap. 17.
A d fidem S a c r is Scriptoribus conciliandam plurimum fa
cit, quod Chara& eres animi adeo non disfim ulant, u t qua
vis
- * - * ■ — _____
— *N<F^
v is fére occafione eo s prodant. Sic Scepticismus Thomæ non unice poli refurreétionem Chrifti Ce manifeftavit. Ad Lazari tumulum atque Joh. 14. ç. Nefciinns quo proficifca- ris, tantum abefi ut viam tenere posfimns, lui fuit fimilis. A- varitia Ifchariotæ non in vendendo tantum adparuit Ser
vato re. Joh. 12. 4. Mariam Jefu pedes unguento perfun
d en tem ob pretium ejus increpavit.
Matthaeus eo confilio Evangelium fu Um confcripfis- f e v id e tu r, ut vaticinia V. T. in Cbrifto completum ivis- f e demonftraret. M arcus ejus egit epitomatorem. Lucas ftilo puro atque eleganti e x pluribus, quæ circumfere
ban tur, de Chrifto narrationibus hiftoriam ejus confcri- be re adgresfus eft ecclefiæque per Apoftolos propagatae p r im os edidit annales. Omnium ultimus fuum Evangeli
u m con texu it Johannes, multa adferens, quæ apud cete
r o s defiderantur. Paulus gentilium Apoftolus illorum caus- fam contra Judæ os egit atque legem cerimonialem per Chriftum abrogatam adftruit. Praeterea hæ refes atque abufus in prima ecclefia orientes increpat, morumque doétrinam puram atque folidam ftabilit, multa de fe fuis- q u e operibus in fecundis ad Corinthios litteris adferens.
E p ifto læ ad Tim otheum & Titum inftrutftionem paftora- lem atque primam Cliriftianorum Ecclefiafticam OEcono- miam continent Ad Philemonem nihil memorabile ad- fert, quem admodum & pofteriores Johannis Judæque pa
rum . Ultima h æ c , quæ compendium eft fecundi Capitis pofterioris Epiftolæ P etri, pugnam Michaelis Archangeli cum Satana de corpore M olis atque prophetiam Enochi e x Judaeorum traditionibus inferit. Nimium certe Luthe
ries in adftruendo N. T. Canone Analogiae fidei tribuit, dum E p iftolæ Jacobi divinam aucftoritatem denegat prop- t e r e a , quod non folam fidem 5 fed. bona etiam opera in
faluris n*»gotio srå m i tid r. M arcus & L u cas A pofloli P a u li luere C o m ites, --quemadmodum & T itus & T im o th e u s .
In disputatione cum Chriffiantsmi hoftibus, qui n e c divinam N o v i T eftam enti o riginem a g n o f c u n t , nec tefti- tnonium Spiritus Sancti f e n t i u n t , qualis F reretu s, p r o c e dendum om nium primo elt a rgum entis ad hom inem . D e - tnonftrandum e n i m, iri Codicem hunc omnia illa criteria quadrare, quæ in genuino quolibet antiquitatis m o n u m ento requiruntur; nihil v etu ltatis m en titu m , nihil fup- politum v el interpolatu m , nihil denique, quod divina au
ctoritate indignum fit, eodem contineri. N e q u e , a n t e quam hoc penitus co n fecta m abfolutumque fuerit, videre posfum , qua ratione ipITus religionis Chiiftianæ auétoris arque (latoris .(upra o m n em hum anum m odum m a g n itu do iiiiusque do ttrin æ præ hum anis om nibus e x c elle n tia perfecte adftrui queat. Q uod fi m agno cum ingenii eru- ditionisque apparatu Sacrum noftrum Codicem adgresfi fint, qui faluberrimam ejus doétrinam libenter e terra fub- latum iri v o lu erin t effrenatarum libidinum patroni ; non defuere a parte altera validisfitni athletæ , qui pro v e r i
tate cum triumpho pugnaverint. Sim pliciores autem ani
m o s multo judicam us c o n v e n ie n tius famftisfimæ noftrae religionis doétrinis atque praeceptis, cum fenfu illorum ad veram hom inis felicitatem efficaciae , im buere , quam excitando dubia , quae e x i m e r e o mnib us haud seque fa
cile e f t , reddere vacillantes.
