Det här verket har digitaliserats vid Göteborgs universitetsbibliotek.
Alla tryckta texter är OCR-tolkade till maskinläsbar text. Det betyder att du kan söka och kopiera texten från dokumentet. Vissa äldre dokument med dåligt tryck kan vara svåra att OCR-tolka korrekt vilket medför att den OCR-tolkade texten kan innehålla fel och därför bör man visuellt jämföra med verkets bilder för att avgöra vad som är riktigt.
Th is work has been digitised at Gothenburg University Library.
All printed texts have been OCR-processed and converted to machine readable text.
Th is means that you can search and copy text from the document. Some early printed books are hard to OCR-process correctly and the text may contain errors, so one should always visually compare it with the images to determine what is correct.
01234567891011121314151617181920212223242526272829 CM
JOHANNIS MESSENII
S CO N D I A
ILLUSTRATA,
Seu
C hronologia de rebus S ueciæ
Potiflimùm;
Deinde Regnorum etiam adjacentium,
in quantum illius conducit cognitioni;
Tam Eccleßafticis quam Politicis,
ab annoMCCCXX. ad MCDXLVIILChristi
gcftis.
TOMUS III.
STOCKHOLMIÆ,
Typis OLAVl ENÆI, Anno Christi M, DCC.
I •4
rW**’'*•.< :
fej : f
ikas»;'?”.
|Ä,S>7;‘ ■> 'H ■’
Agna eß rerum inconßantiafub-
lunarium-) SerenissimeREX, & tanta quidem )Ut opu- (Jima huicfint ruici[Jitudini regna fimul obnoxia , experientia fretui quotidiana teflimonio, ille prin ceps eruditionis , Juftus Lipfius , in fuo de Conflantia libello fatetur : Æterna , inquit, lex à principio diéta omni huic Mundo,nafci, dena- fci, oriri, aboriri : nec quidquam flabile , aut firmum Arbiter ille rerum efle voluit, præter ipfum. Omniaifta quxfufpicis, quæ miraris, vicibus fuis aut pereunt,aut certe mutantur. Solem illum vides? de
ficit 5 Lunam ? laborat & tabefcit ; Sidera ? labuntur & cadunt ; Quod fi ad interitum mutationemque , magna illa corpora , &noftro fenfu æterna, deftinata funt ; quid cenfes oppida , refpublicas , Regna?
quæ tam mortalia eile necefTum eft, quam cos quifecerunt. Ut homi
nibus fingulis adolefcentia fua, robur, feneâa, mors : lie iftis . Inci' piunt, crefcunt, ftant, florent: & omnia ideo,ut cadant» Tu furge, tu cade, tu impera,tu fervi, tu occultare,tu emerge : & eat hic rerum in fe remeantium orbis, quam diu erit ipfe Orbis.
Idem manifeflijfimisprobat exemplis, fequens Scondia Hifloria 5 CXXClI. comprehendens annos. Enimuero fiorentiffimum plurimis fuit ficulis regnum Noruegia ,* quod tamen pofl Haquini Regts obitum,
caput inclinare occœpit, cum Sueones aliquandiu fint deinceps Nor'vegis dominati, & tandem d Danis Udem fubjugati, minus tolerabilem ha buerint conditionem. Immo ' licet Dania fub priorum imperia Regum » proxima ruina.rvifa ; tamen progreffu temporis non modo Eorvegia-) fid etiam Suecia, Gothiaque regimen invaff Quippe Rex eam Ealdema-
SERENISSIMO ET POTENTISSIMO MONARCHÆ,
D. GUSTAVO ADOLPHO,
Sueciæ, Gothiæ ac Vandaliæ Regi, Magno
Principi Finlandiæ, Duci Efthoniæ , Careliæque,
& ngermanniæ Domino ;
Hero mihi multis nominibus colendifiimo, Plurimam anima corporisque Jaluteml
rus in pedes erexit primus Ipbafcentem, tripote qui magnam illius portio
nem ab Holfatis, & reliqvum à Sueris, nempe Scaniam, Hallandiam
& Blechingiam, infigni quadam vafricie recuperavit, Cui .Margareta face edens filia, & parenti nihil in calliditate concedens , Norvegiam in- primis , O poflea Sueciam occupavit5 cognato fao, Duci Pomerano
rum , Erico, totius Scondiœ ita transmittendo dominium, Quod ipfio propter tyranni dem hinc exturbato, Chriftopherus Bavarus, antecejforls genitus Jorore , demum obtinuit.
Quanta porro externorum fab regimine Principum fuerit calamitas Sueonum, & Norvtgorum, veraci commemorat narratione ifiud Chro- nicon. Quod, ut ego propterea non fine lacrymis fcripfi, ita reor vix quemquam , nifi adamantinis fit fibris comparius , illud quoque fine commiferatione, gemituque leriurum ejfe, Caterum ad MAJESTATFM VESTRAM converfus, hunc 'Tertium Scondiœ tomum Chronologie 5 multis de caufis MAJESTATI VESTRÆ inferibendum cenfui. Qua
rum prœcipuœ fiunt , quod aujficio MAJESTATIS VESTRÆ , &
beneficio ifiud inchoaverim opus-, elaboraverim & publicaverim. Quod
que multa VESTRÆ MAJESTATIS in me beneficia exterit colla- ta-, longe tamen plura certus expeSlem. Accipe igitur. Clementissime
REX, ^4 fioles fronte, videlicet fer ena, hoc munus j atque datori, feu potius authorifave, ac plurimum ave 3 valeque quam diutijfime, ac filici filme.
Curfim Kajanaburgi Lapponum, XX Julii die, Anno AlDCXXll.
S*. Ræ. M
ajestatisV
estræHumilis & fidelis Servitor
JOHANNES MESSENIUS.
PROGRAMM A.
f
Q
Uàm rota fortunæ varium gyraris in orbem»^jQuæ pars in celfo, mox jacet ima gradu ! Rebus in humanis, lufum colludis eundem
Perpetuo, nulli frons tua fixa manet:
Sic tua de regnis, fimul inconftantia ludit, Quæ modo das, aufers mox ea fceptra viris.
Scanus & Hallandus Sueco, pariterque Blechingus Aufcultant -, Danus queis prius extat herus » Noricus & Sueoni fubmittit colla fuperbus *,
Orbita fortunæ verfa fed indè fuit t
Cum fua mox Danus capiat, quoque fceptra viciffim Suetica » Norvegi quin fimul ille thronum.
Gordius hie nodus boreæ tria ftringitur inter Regnaque, quem nulli fas referare fiet -,
Lora , jugumque ferunt Sueones, & Norus abunde, Quæ fecum Phrygibus, Gordius ante tulit 5 Donec Alexander veniens diffolveret enfc*
Noftri Guftaus fedor & ador erat
CHRO-
C hronologie S condianæ
TOMUS TERTIUS.
HfNno
mcccxx. Competito-
res fuerant throni Danici, Ericus,Slesvi-
cenfium Princeps, Johannes, Vagriæ Comes, &
Chriftopherus , Regis Erici germanus. Quorum hic licet patriam bis impugnaiFet, & vir ftolido , inconftantique eilet ingenio , tamen reliquis prævaluit Candidatis, &
XXV Januarii , ab Ordinibus Viburgi Rex defignatus, privilegia illis primum liberaliter confirmavit. Uxorem habuit Euphemiam , Bran
denburg! filiam, Erici, Valdemari, Ottonis , Meretæ, & Agnetæ, ge
nitricem. . ,
Sed Birgerus,Rex Suconum, imminente veris tempore, de holhum 'adventu faâus certior , ex Gotlandia cum uxore liberisque, ad præfatum Daniæ profugit Regem; a quo, licet non admodum fibi propenfo, ar
cem tamen conlequitur Spicnaborgicam , cum ditione Holbecenii. At
qui Sueones infulam pofteà ingreffi, BirgerUm fuos evafiiTe caffes, in
dignantur. Proptereà Gotlandia fub obedientiam revocata, inde re- grefli, Magno, fceleris paterni poenam comminantur , aâutùm di
luendam. „ „ ,
Hinc Stocholmiæ judicio præfentatùm , nccufant ob peregrinum huc militem adduftum'patriam ab illo vaftatam ; multorum cædem indigenarum, & contumacem Stegeburgi defenfionem. Ac fruftra re- fpondentem, illic, Rofchildiæque vitam literis, atque juramentis , fibi fuiffe promiffam , XXI O&obris, morti illum adjudicaverunt.. Quam fexto exindè die, produdus in S. Spiritus infulam, fubiit, in coenobio tumulatus Francifcano, avitum rrope monimentum. Sed illius cæ
dem, Deus, controverfiæ hujus arbiter æquiffimus, non reliquit inul
tam. Quamvis per eandem mortem Regis Sueciæ Valdemari, <x Eri
ci ab illo geniti, nec non Erici, Valdemarique, Principum, vifus eft vindicate. Quorum illam Tutor parentis , hanc vero parens Magni
ipfemet patravit. ~ .
Fimbriæ, feu Cimbriæ veteris inhabitatores, VI- Decembris, priiu- nàm & perpetuam fpondent Regi Chriftophero, fuccefloribusque, obe
dientiam. i . j «
Deinde anno MCCCXXI. Birgerus exui, dolore ac mœrore, propter
A fuura
»ft®'
>F>
lei■:
ä; 3
fchalcus, <& Canutus Porle, qui Hallandiam auftralem, binaqueScaniæ ter
ritoria, pro XIV millibus librarum argenti, loco habuit hypothecæ, junélis fibi‘fœdere nonnullis Vandaliæ Principibus, adverfus perndum inlurgunt Regem, Selandiam & Scaniam devaftantes. Chriftopherus Megapolenfis captans Ducis fubfidium, illi ditionem confirmat Roftochenfem, & quos
dam rebellium in Scania mödo rigidiore mukfiat. * 1 Anno MCCCXXIV. Plexurus quoque rebellionem Archiepifcopi, Hammarhufium Borenholmiæ, in prævigilio Pafchæ multo cingit exercitu.
Quod nomine Præfulis, in fequentem annum ftrenuè defendit Ludovicus Alberti. Illum igitur Efgerus, menfe Junio, ab anathemate abfolvit, quod propter eandem munitionem, fubErico Rege occupatam incurrit.
Inte-
2 __ CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ _____
fuum & filii eonfeâus infortunium, XXXI Maji, infelicem exhalavit ani- mam, corporis fepulturam Ringftadii adipifcens.
Islandi de privilegiis ab Ingeburge, Principis Erici vidua, certifi
cat!, Magno ipfius filio præftant homagium. Sub quo florentiflimuc Sueciæ & Norvegiæ fuerat flatus, quandiu probis ille aufcultaverat con- fultoribus.
Hac etiam æftate, Papa Johannes ejus nominis XXII, per fuum in Dania nuncium, Bernhardum à monte Valrano , Archidiaconum Ecde- fiæ Bituricenfis , Efgerum reducens , Chriftophero , fub anathematis comminatione, mandat ipfum cathedræ, & Borenholmiæ, ut reftitueret.
His ille confternatus, & Præfulum fiiafu Danicorum provocatus,XXIII Augufti , Rofchildiæ in frequenti Ordinum confeflu confentit poftula- tis. Argentum fratri promifllim, Archipræfuli condonat ; immunitates Ecclefiæ roborat, & amicitiam reftaurat priftinam.
Anno MCCCXXII. Feriis Pentecoftes, Chriftopherus Vordingzbur- gi regia Danorum capefiit infignia, fimulque filius Ericus , flagitante patre, ob fenium &. invaletudinem eum adjutorem. Poftridiè vero Ar- chiepifcopum cædi paternæ fingens affinem, VI. millibus argenti libris mul- ftavit, Borenholmiam loco pignoris acceptans. Quæ Regibus Daniæ , 8c Præfulibus Lundiæ exftitit velut pomum eridos. Atque illam potius quàm argentum, Chriftopherus hoc tempore affectans, nonjuftitiæ, vel amici- tiæ nuper firmatæ habuit rationem.
Ibidem Ludovico, Brandenburgenfium Marchioni, foliim duodenni, filiam defpondet Margaretam i & Rugiam, Vicislao Principi confert, jure feudali, poflidendam.
Denique Antilles Upfalenfium, Olaus, precibus Suecici Senatus , diu impulfus, confenfu Adfeflbrum, funus Erici Duçis , haétenus Stocholmiæ depolitum, permifit in bafilica fepeliri Upfalenfi. Cui proptereà vidua Erici præluftris, aureum magni precii legavit calicem. Sed Valdemari corpus Stocholmiæ remanfit humatum in Ecclefia S. Nicolai. Quæ dono indè confecuta perhibetur, eximium illud, quod hodiè in archiodæo, can
delabrum oftentatur.
Præpotens Novogardiæ Princeps, Georgius, Careliam recuperaturus, 'Viburgum, fortiflimum regionis præfidium, à XII Augufti die, ad IX Se
ptembris, acerrime impugnavit. Spe vero fruftratus viéloriæ , abceflit cum dedecore. Prælargum tamen deinceps præbuir Carelia bellorum fo
mitem , fequenti Suecos & Mofchos inter ævo.
Anno MCGCXXIII. Chriftopherus infuetis onerat Danos contribu
tionibus. Comminifcens fimul fe nomina foluturum fratris, pignora cre
ditoribus citra folutionem eripit ; innoxios fupplicio afficit, aliaque præter fas & æquum, crebro perpetrans fcelera, quorumlibet incurrit odium fub- ditorum. Itaque regni Archipræful, Ludovicus, quondam Daniæ Mar-/
Ç I I O __Tk__/*_ _ 2 TT-11 !• r» « 1 . — ritoria, [
fibbfœdere
’ 5
TOMUS TERTIUS.________________ 3 Interim Chriftopherus Vordingsburgi, filiam elocat Marchioni Bran- denburgenfîum, illi XII millia librarum argenti fpondens loco dotis.
Anno MCCCXXV. Esgerus, Lundiæ Antilles, XVII Januarii, fato
rum fternitur violentia, fuccelTorem adipifcens Carolum, illic Præpofitum.
Sed XII Maji, Erico Slesvicenfium Duci mortuo, Valdemarus ætate minôrennis , fubrogatur filius. Proinde Chriftopherus regno ducatum machinans reftituere, Valdemari tutelam fibi arrogat, & provinciam occu
pat. Sed Gerhardusj Holfatiæ Comes, pueri avunculus , & tutor pro
pinquior , fraudem intelligens, fibi hoftibus Regis in fubfidium advocatis, Chriftopherum indè profligavit. Deinde Danus expugnationi totus inten- tus arcis Hammarshufii, menfeAugufto, illud deditum occupavit ab Al- bertio, fame compulfo.
Anno MCCCXXVI. Chriftopheri tyrannidem , Dani nequaquam diutius fufterre valentes, illi per literas omnem renunciant obedientiam, novum fibi Regem defignaturi. Deindè filium Chriftopheri, Ericum, ad fe armis compelcendos milium, captivant deviâum. Undè rebus fuis Chriftopherus omnino diffifus,cum regni fugit thefauro in Megapoliam.
Ordines vero Daniæ , Laurentio Jonæ, Dapifero, Ludovico Alberti, Marfchalco, & Canuto Porfe , antefignanis , fubfidium & præfidium à Valdemaro , Slesvicenfium pofcentes Duce, illud o&idub fecundum Pa- fcha, impetrarunt, & Gerhardum, HolfatiæComitem, ipfius avunculum, Polemarcham defignarunt. Is Chriftopheri cognofcens reditum, ipfum Vordingsborgi, & Falfterbogiæ,fimulque Megapolenfium Principem, obli
det, ac regno excedere compellit.
Eo tempore Johannem Grand, Lundenfium prius Antiftitem &nunc Prementium, Avennione fata,XXXMaji, de mundo abripuerunt, illic in templo conditum Parthenico.
Valdemarus cumfubfpe throni obtinendi elfetDanis ha&enus opitu
latus, ipfum Nyburgi, XV Augufti, fuffragio ftatuum unanimi confe- quitur, Rex illic proclamatus. Is gratiam fuis vicifiim promotoribus exhibiturus, Ecclefiafticis & Politicis, veteres confirmat, augetque im
munitates. Gerhardo avunculo , liberisque, Jutiæ Ducatum auftralis, hæreditario polfidendum jure , concedit ; Archiepifcopo refignat Bcren- holmiam; Dapifero Langlandiam , Marfchalco Jutiam confert borealem.
Canuto autem Porfe, præter Hallandiam meridionalem, aflignat Samföe, Holbech & Kalenborgum; aliisque alias deputat regni provincias ; à qui
bus privarim fibi confidentibus , Princeps duodennis fedu&us fuit , cum fuomet & totius regni Daniæ detrimento.
Sed hujus anni principio, Chriftopherus, antequam hoc civili obrue
retur tumultu , nonnullos monachorum de cœnobio transtulit Sorenfi ad Knardrupenfe , quod fuperiori fundaverat anno, & bonis illis donave
rat , quæ ob cædem patris ad regni fifcum devoluta erant regium.
In Sueonia mortem oppetiit Ramburgis à Wijch, Ifraele nata, S.
Birgittæ germano, Heroina illuftris, & miræ fœmina præfcientiæ, velut illius teftatur epitaphium, quöd in Ecclefiâ Uplandiæ Acherenfi , tumulo eft inaratum. In Norvegiâ vero, Paulus Nidrofîæ fuccedit Eilepho, Ar- chiepifcopo vitâ fumfto.
Anno MCCCXXVII. Prænobilis heros Canutus Porfe, Hallandus natione, in Sueciâ & Daniâ ad multam evetftus potentiam, opulentiam- que, occoepit ambire Ingeburgem , Erici Sueonum quondam Ducis, vi*
duam. Illa vero fe non potiturum, probe intelligens, nifi Ducalia inpri- nfis confequeretur infignia, non difficulter à Valdemaro ea rege impeträ*
vitJ & menfe Junio, nuptias celebravit. Utrinsque fic evadens Dominuç
A 2 Hal-
Ö-W«!
fed
1
i it1 •>£F
lOlf !
4 CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ
Hallandiæ. Quando etiam Halmftadio, uni oppidorum in illa, privilegium,
& jus impertivit municipale.
Magnus, Sueciæ & Norvegiæ Rex, huic connubio matris fruftrà relu«
effatus, illi Axvaldium, pro bonis à parente vitalitiis deputatum, armis eri
pit ; Et Hunehalfium fequenti conatus anno expugnare , bello invifum ali- quandiu infeftat vitricum.
Verum Chriftopherus interea cum Johanne Vagriæ, in gratiam rediit, Comite , fratre fuo uterino, &ipfius ope confidit throno fe reftitutum iri. Quo tempore Ericus, quoque Valdemari Sueonum Regis nothus ex Jutha , in Damam profeeffus , præter alios in Scania, Selandia & Jutiâ fundos amplif- fimos, Trelleburgum, Malmqgiamque, quæ parenti olim cum Sophia mater
tera in dotem ceffiffent, per juris fententiam Ny burgi prolatam, recupera
vit. Uxorem vero poftea duxit Ericus, Ceciliam, Canuti Jonfonii, in Sue- cia Proregis filiam ; ex illa filium confequens, Valdemarum , Chriftierni Broderfonii à Kerr Hallandiæ , generum, & tritavum, Guftavi II. Sueonum Regis. Porro infignia Valdemarlbmorum erant, tres leones; Et mortuo Erico Cecilia, alterum cum Boetio Mieolavio inivit matrimonium.
Anno MCCCXXVIII, Aprilis IV. die, igffls eleganuffimam Nidro- fienfium populatus eft bafilicam. In Sueciâ vero poftrema contributionis lexennalis inftituta eft colle&io, Viennae pridem impofita; Et de folâOftro- gothiæ diœcefi III. millia DCC & XC. marcæ denariorum contributae. In- deque quantum à reliquis colleeff um iit, licet conjeeffurari.
Sed in Dania tutor Regis novi, Comes Gerhardus, modicam polcens à Selandis contributionem, illos ad arma permovit capeffenda. Quos XIV Septembris, aggreflus, infigni afflixit clade ad pontem Tyflunenfem. Haec rebellio Chriftophero extorri non difplicuit, qui hatffenus de fuo queftus exi
lio, coram multis orbis Chriftiani Principibus, non paucos illorum ad com- miferationem permovit ; etiam Cæfarem ipfum, qui Valdemarum ipfius fi
li um fufcepit educandum. Ne minus interim quosdam Danorum fibi fin
det clanculum reconciliare, illis fpondens emendationem , veniamque rebel
lionis. Undè non pauci Præfulum, Procerumque, qui patriae miferti Theu- tonum expofitæ rapinis , Chriftophero auxilium pollicentur. Proinde ille plurimum recreatus, militem undequaque, & belli nervum, contrahit, adju
tus potiffimum à Megapolenfium, & Vitenbergenlium Comitibus, Dominis à Verle, atque fratre Johanne, qui XXX Novembris, XX millia librarum argenti , Chriftophero mutuavit, Lollandiam, Falftriamque in pignus fix—
fcipiens.
Anno MCCCXXIX. Chriftopherus in Daniam regreffus, promifium confequitur fublidium ; Lollandiam, Falftriam, & Selandiam, inprimis dedi
tas recuperat. Quas fequens Jutia, Regis filiumHaderslebiae detentum , ex cuftodia liberat Ericum. Sed haud diu Chriftopherus, tanto fruitur rerum fucceffu , qui fraude Johannis fratris, Hafniam fibi vendicantis, tantopere offenditur, ut de tam profperâ belli fortuna deferenda cogitarit.
Hinc Comites Verlenfes , Chriftopheri commilitones, hæreditarios in Dania fundos, a Canuto, illorum injufto pofleflbre, fibi traditum iri dubitan
tes, miflis ad Magnum, Sueciæ, Norvegiæque Regem legatis,cum ipfo pan
gunt Stocholmiæ fcedus, menfe Augufto, in Canutum, hoftem communem.
Cui anno priori Magnus jam eripuerat Hunehalfium. Undè prænobilis vir, Guftavus Sture, captivus abdu<ffus fuerat, nomine Canuti, fruftrà illud propugnans.
•ir iHterjm Chriftopherus , fiialu fautorum in gratiam rediens cum fratre, illi pro obiequiis, Fimbriam, in feudum concedit hæreditarium. Et donet mutuum reciperet argentum , effet Lolandiam, Falftriam,Scaniam, &Se-
lan-
_TOMUS TERTIUS. $
ländiam in pignus Johannes habiturus. Illo deinde fequeftro, Chriftopherus reconciliatur Comiti Gerhardo, & Canuto Porfe, ipfis occupatas regni Î)rovincias , fub pignoris jure permittens > citra tamen Dominorum Ver- enfium,& haeredum Ludovici, detrimentum. Cum his proinde Comes Johannes , de Scania protinus transegit, qui praecipuas Daniae poffedit re
giones , Chriftophero cum fuis modicum de regno retinente.
Quocirca Proceres patriae amantiores , tàm indigna provinciarum confpeétâ diftra&ione, XXI Septembris, Chriftopherum impellunt ad Ipondendum pro fe ac fuccefloribus, quod Eftoniam nullo unquam tempo
re , à Danorum eflent alienaturi jurisdidione. Quibus literis iimul faculta
tem indulget virginibus Eftoniæ, capeffendi hæreditatem à morte paren
tum , quae ipfis haâenùs nulla fuit concefla. Interim Gerhardus Comes , amico gratificaturus Chriftophero, Tychoni, Borglamenfium Antiftiti, Re
gis adverfario , vincula injicit. Ideoque per diœcefm n yennid à facro- rum publica ceffatum fuit operatione.
Hoc demum anno in Islandiam, fub Laurentio Holenfium illic Epifco- po , muficum invehitur organum.
Anno MCCCXXX. Chriftopherus aemulorum invigilans clam exter
minationi , Ordines Jutiae borealis in Valdemarum inftigat, ut ipfo fublato , Gerbardum commodius tollerent. Illis proindè ftipatus, Gottorpium im
pugnat. Sed Valdemarus , avunculi nixus fubfidio , hofti congreffus, vi
ctoriam obtinet, CD. Danos indè captivos abducens.
Ripæ autem deinceps Chriftopherus adverfarios conveniens, illa pa
cem mercatur conditione, quod Gerhardo, hæredibusque, largitus fitFio- niam, infuper Juthiam pofleffuris borealem , quoad ipfis Dani XL millia li
brarum argenti perfolverent. Quando etiam fuafu avunculi, & Comitis Vagrienfis , Valdemarus fe regio apud Danos munere abdicavit, fuoimpo- fterum fruiturus ducatu. Quem, illo fine liberis mortuo , Gerhardus eflet aditurus , Fioniâ Danis reftitutâ.
Circa feftivitatem Chrifti ad coelos afcendentis , Stocholmia Sueonum regia, cum fuâ concrematur acropoli. Atqui feriis mifli Paracleti, opulen- tiflimus ille Dux Canutus Porfe , mundo valedixit, binis fuperftitibus filiis, Haquino & Canuto, exIngeburge fufceptis. Quæ Hallandiam, Holbechium, Samföe, Kalenburgumque, deinceps ut prius ufurpavit.
Euphemia vero , Chriftopheri confors, XXVI Julii, vitæ clauferat orbitam, Soræ requiefcens.
Johannes porrô Vagriæ Comes, Lollandos fibi propenfiores redditu
rus, illius Clerum à quibuslibet abfolvit exaCtionibus; liberam teftamenta condendi facit poftetatem. Eundem & fervitores, colonosque ad forum re
mittit ecclefiafticum cum fuis adverfariis ; ac demum ab expeditionibus li
berat militaribus. Quivis vicifiim Presbyter Lollandiæ, pro fua & parentum animabus, quater annuatim facris operaturus effet.
Anno MCCCXXXI. Carolus Scaniæ Præful, fuis in Confiftorio AffeP foribus nonnulla largiens prædia, illos obligat ad celebrandum in Lunden- fi annuatim Ecclefiâ , feftum corporis Chrifti, &diem conceptæ in utero Deiparæ , follenniaque Matthiæ Apoftoli.
Monachi de Ordine Minorum, Scaræ in Veftrogothiâ magno congre
gati numero, religionis fuæ deliberant reformationem.
In Daniâ vetus recruduit difcordia; fiquidem Chriftopherus , Johanni fratri, arma in Gerhardum Comitem paranti, opitulaturus, in via oppri
mitur à Gerhardo, adverfarii conjunctionem exercitus confultô prævenien- te. Qui Johannem deinceps non formidans, Rege profligato, Daniæ impe
rium ille, & Valdemarus denuö invaferunt. Hæc vero contigit Gerhardo
A 3 vi-
6 CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ
viétoria , XXXNovembris. Sed Erico , Chriftopheri filio, vulnus ac
cidit lethale , & alteri captivitas, Ottoni.
Anno MCCCXXXII, iflenfe Januario, Gerhardus eâ reconciliatur Dano conditione, quod Jutiäm poffeffiirus effet feptentrionalem, donec illi vel hæredibus Dani centum millia librarum puri argenti, numerarent, idque propter pacis transgreffionem, & fumptus bellici compenfatio- nem, acceflit fummæ priori auftarium, regiæ expenfum inconftantiæ re
ferendum.
Ab hoc digrellus colloquio Ericus , cum Ottone germano, nunc li
bertati reftituto, poll paululum ex valetudinis detrimento nuper accepto, demoritur, Ringftadii tumulum adipifcens.
Ingemuerunt vero Dani mfferabiliter, fub intolerabili Holfatorum jugo , & præfertim Scani, ab Officialibus, Comitis Johannis, crudeliter onerati. Proinc&ffùm auxilium Chriftopheri, nequicquam diu imploraf- fent, utpote ne quidem fe ipfum protegere valentis, ipfimet correptis ar
mis, Holiatos invadunt, multam illorum cladem paffim edentes. Sed hoc tyrannos modo fibi magis videntes infeftos, per oratores, opem Magni Sueonum & Noricorum Monarchæ, humiliter flagitarunt , illi viciffim fubje&ionem pollicentes fideliffimam, & lytri poftulantes condonatio
nem, pro CCC numerandi captivis.
Magnus negotio cum Sueonum fenatu probe deliberato, Scanis diem Calmarniæ dicit, & illuc nomine Ordinum Scanicorum , Carolo Archiepifcopo, Præpofito, Decano, & nonnnullis Proceribus cum plena venientibus poteftate , fubje&ionisque porrigentibus literas, fpondet pro- te&ionem ; prilhnas illis immunitates , leges ac confuetudines fimul per- miff rus. Hoc autem perculfi nuncio Holfati, ex Scania certatim dif
fugiunt , & Comes ipfemet de his fadus certior, Magni non audet fe potentiæ objicere , mox fe paratum declarans ad Scaniæ, Blechingiæ, Liftriæ ac Huetiæ , refîgnationem, mutuo inprimis recepto.
Itaque Magnus, quàm anceps foret belli alea confiderans, ex con- filio Sueonum , harum confentit ditionum redemptioni; Ecclefiafticarum portione quadam decimarum eidem applicata, &. XXXIV mille libras argenti , certis promittit terminis pendendas ; ac literis obfidibus- que , quos inter fuit Ifraël, S. Birgitta? germanus, cavet. Deindè Jo
hannes documenta fuper his fibi tradita ditionibus Magno affignat ; arces & regiones refignat, ac Lundiam Magnus profeftus, Ecclefiaftp cis & Politicis, menfe Junio, jura & privilegia non parum auda confir
mat, lytrum Scania? captivis , XXI argenti libris conflans, perdonat ; arcemque redimit Hafnienfem , à Conrado von Pleffen , pro VII mille argenti libris. Quo fumma tranfcendit computi, ad LXII millia, à no- ftratibus fideliter perfoluta.
Anno MCCCXXXIII. XV Martii, Olaus Upfalenfium Archiprælul, de hâc vita? migravit ftatione, quiTunenfem & Arnöenfem, fabricavit lapideas eleganter domos. Hanc vero fucceffor, Petrus Philippi, de cho- to aflumptUs Sigtunenfium monachorum,templo decoravit.
Atqui Chriftopherus, Danorum Rex , paucis ftipatus fatellitibus, Saxcopiam Lollandiæ proficifcitur, ubi à binis Holfatiæ viris nobilibus, hoc facinore gratificaturis Comiti Gerharde, captivatus, in caftro Ale- holmenfi traditur cqftodiæ. Illius autem mifertus Johannes frater, arcis dominus, jubet inde liberandum, qui Nycopiam Falflriæ folutus fece- dens, illic, XV Julii, infauftam exhalavit animatn, à Sorcnfibus fepul- chro illatus monachis , regno Danorum in maxima reliéto tribulatione ; quod etiam Holfati deinceps per feptehuium , fub ftatu anarchiæ crudeli
ter fane afflixerunt. Con-
_______ TOMUS TERTIUS. 7 Conditio interim Scanorum fub Rege fuit Magno feliciflima , quf- bus cum moratus adbrumæ initium, omnia Reipub. prudenter difponit negotia, & XII Novembris, viduæ Ludovici Marfchalci, necdum fibi à Comite fatisfaftum querenti, VIII millia librarum argenti ordinat nume
randa, tantundem de fumma Johanni folvenda, dubio procul, fubtrahens.
Anno 'MCCCXXXIV. Magnus pro confuetudine Sueoniam lu
crans , apud Veftrogothos , legem vendendi amplius mancipia Chri- ftiana, penitiis abrogavit, & Sudermannis peculiare legis volumen afii- gnavit.
Dux vero Jutiæ, Valdemarus, regio Daniæ titulo repetito, fuum in illa firmat imperium, Ottone & Valdemaro, Chriftopheri filiis, indè ex- clufis. Nec eidem Gerhardus, ac Johannes,Comites, indormiunt nego
tio , Daniam Holfaticæ omnino fubjicere machinantes fervituti.
All Carolus, Lundenfium Antilles, poftquam fuam â tyrannide Hol
la torum liberaflet diœcefin , fub Magni refpirantem dominio, luben- tius mortem oppetiit, XVI Maji, & Petrus cathedram alacrior adiit Scanenfem.
Anno MCCCXXXV. MatthiasKetelmundi, tutorRegius, cumaliis Sueciæ , Norvegiæ, & Scaniæ, Optimatibus, de uxore Magno providenda, folhcitus , illi fponfam obtinet, Nemurcenfium , in Francia Comitis fi
liam, Blancam nomine, virginem, formæ confpicuam elegantia, nuptiis hoc anno, quâ effet par dignitate, celebratis. Quando Albertus, Magni- polenfium Princeps, fibi Euphemiam, Magni defponfavit fororem.
Anno MCCCXXXVI. Euphemia regio perduéta comitatu Rofto- chium, Alberto illic copulatur, quem Ericus, Saxoniæ Dux, ibidem bal- theo cinxerat equeftri. Hoc autem ilhiftri matrimonio , genus traxere potentiflimi Scondiæ Reges, Albertus, Ericus, Chriflopherus, Chriftiernus I, Johannes, Chriftiernus II, Fridericus I, Chriftianus III, Ericus, Frideri
cus II, Sigismundus, Chriftianus IV, & Guftavus II, qui hodie gubernacu
lo Suepiæ, Daniæ, Norvegiæ, aflident gloriofè.
Interea Magnus, inaugurationis fiiæ domi apparat fbllennia, ad il
iaque neonupti honorifice invitati , Roftochio velificant Stocholmiam Sueciæ vérfus. Quibus Regina, fplendidis veéla paronibus, liburnisque^
in maris occurrit faucibus, & Rex in portu fit obvius arcenfi. Deinde coronationis inftituta feftivitas, in quâ Engelbertus, DerpatenfiumEpi- fcopus , quaedam alia propter negotia, hic pro tempore præfens , ex fpeciali Præfulum gratia Suecicorum , diademata Magno, & Blancæ, bnpofuit.
Itaque gratiam Magnus , pro tanto rerum iucceflu exhibiturus Ileo, vaftam urbis Stocholmenfis turrim auftralem, cum propinqua in Circuitu area, monachis S. Dominici, pro fundando illic cœnobio, le
gavit, iftud fuis fabricans impenfis. In hujus autem fiiit poftea fepul- fnsEcclefiâ, B. Matthias, qui S. Birgittæ aliquandiu aufcultavit exomo- l°gefin ; illius apocalypfm illuftravit ; ab ipfa rogatus facrum Bibliorum codicem, Suetico donavit idiomate , ampliflimisque eniicleavit latine commentariis.
Hoc etiam anno, primas hujus lucis afpexit auras, S. Catharina Ihphonis Gudmari, & D. Birgittæ, filia, quænubilem ingrefia aetatem,
defponfatur generofo Viro , Echardo äb Kirnen, natione Germano.
In Dania hujus Archiepifcopus, inexplebili Holfatorum provocatus avaritia, tyrannideque , in fynodo renovat Häfnienfi, & denuô publi
cat coriftitutiones Antecefibrum, facris interdicens bonorum depecula- tQribus Ecclefiafticorum ; rerum contemeratoribus facrarum ; Cleri Prae
latos
!'i
8 CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ
latos captivantibus, feu vulnerantibus , infuper determinans , quantum fubfidii, Præfulum alicui extorri eïTent reliqui Antiftitum laturi.
Anno MCCCXXXVII. Gerhardus Comes fubverens Jutorum re
bellionem, ob lacrorumtot annis filentium, XXI Februarii, Tychonem, Borglamenfium Præfulem, de carceribus producit, & intermiffa refonant officia Divina. Quando Petrus , Sueciæ Archiepifcopus, pluris faciens cucullum Sigtunenfem, quàm infulam Upfalenfem , officio fe abdicavit, quod Hemingus, Arofienfis Præpofitus, fufcepit lubentius.
Illuflris Sueciæ ac Norvegiæ Regina, Blanca, Ericum enixa primoge
nitum , non mediocre noliratibus attulit gaudium. Sed e contra obitus prudentiffimi herois MatthiæKetelmundi, qui hunc in annum incidit, in
fandam iisdem conciliavit triftitiam. Quandoquidem Sueonum Refpu- blica hadenus Matthiæ humeris innitendo florentiffima, deinceps ruinam cceperit minari , cum Magnus, feniorum Ipreto confilio, juniorum fe- queretur deliria.
Otto Chriilopheri filius, mediocri ex Danis & Germanis ftipatus ex
ercitu , Gerhardum regno exuere meditatur, â quo tamen in conflidu fu- peratus, abducitur captivus.
Ad littus Islandiæ ex minore balenarum genere , uno appulerunt im
petu MDCC.
Anno MCCCXXXVIIL In Norvegiâ gigas XV cubitorum, â viris IV trucidatur , ita fenfim prodigiofa gigantum progenies in Scondiâ aboletur.
Haquinus alter Magni filius nafcitur, & in Norvegia, velut proximus illius hæres , educatur , ac IV deindè filias folum Blanca genuifle perhibe
tur. Norvegiæ autem Archiepifcopatu nunc quidam Arno potitus cenfetur.
Anno MCCCXXXIX. Incendium famofi montis Heclæ, multis ac
colas affecit detrimentis, ut etiam poft biennium.
Infignis Ottonienfium Antilles, Petrus Pag , menfe obiit Decembri, qui primus imaginem S. Canuti Regis, pro Ecdefîæ fuæ infignibus , cum hac ufurpavit infcriptione : Rex Canute Dei, quæsomementomei.
Anno MCCCXL. Valdemarus, Slesvicenfium Princeps, fuggellione avunculi, & propria inftigatus ambitione , ad capeffiendam Daniæ prope
ravit coronam, Chriilopheri non amplius formidans liberos, quorum pri
mogenitus, Ericus, vitâ ellèt fundus ; Otto in carcere detentus, & Val
demarus in aula degens Imperatoris, regnum per fortunam non auderet affectare tenuiorem.
Magnus, Sueciæ, Norvegiæque Monarcha, XXIII Februarii, Patribus Upfalenlium , fub fpecialem admiflis protedionem , fervitorum muldas delinquentium, in flagranti tamen non comprehenforum crimine, nec vitæ , aut membri amiffione pledendorum, pro fabrica bafilicæ imperti
vit. Eandem quoque extendit facultatem , ad LX illius operarios ; ita tamen, quod adverfariis fatisfaduri eflent.
Sed principio Februarii, Gerhardus, Valdemari ad thronum invigi
lans promotioni, ut libi viciflim promiflus cederet Slesvicenfis ducatus, ardoam permittit Candidato Jutiam, fub regnum pro XLIII librarum ar
genti millibus redimendam. Proceres autem Jutiæ, imperium utriusque detredantes, & cum reliquis Danorum, tacite Valdemarum, Chriilopheri nlium, revocare méditantes, Gerhardo fe audader opponunt. Qui rebel
les armis domiturus, provinciam ingreditur, & cognofcens unus Optima
tum, Nicolaus Ebbonis, ipfum ab exercitu digrelfum, cum paucis Ran- derfii pernodare , ilhc IV ante Pafchæ follennia hebdomadis, eum noda
trucidavit. ’ •
Inde
______________ TOMUS TERTIUS.__________ 9
Indè Slesvicenfium nihil omnino metuentes Principem, Dani, Valde- maro Chriftopheri filio , thronum deferunt. Qui patrocinio Cadaris, Mar- chionis Brandenburgenfis& Ducis Pomeraniæ ; Spanhemiæ inprimis , &
deindè Lubeci, menfeMajo, cum Slesvicenfi , ac Henrico, Claudioque, Gerhardi filiis, fie litem transegit, quöd fceptro Daniæ potiturus, Valde- mari fororem du&urus effet Hedvigem ; dotem XXIV mille argenti libras habituram, & Jutiam, à Comitibus, pro XXXV, aft Fioniam, pro XLI millibus, effet redempturus, fraterque Otto, carceres evafiirus.
Ita Valdemarus, amicorum ope reftitutus patrias, concordi Ordi
num fuftragio Rex proclamatur. In quem etiam propendere Scanos , à Danis perfuafos, animadvertens Magnus, ut illorum fibi magis obftringeret animos, Helfmgburgi, XXVIII Junii, novis ipfos de
corat privilegiis, veteribus etiam roboratis. Siquidem Clerum â quali
bet eximit contributione ; illi mul&asex lege fèrvitoribus, colonisque, im
politas concedit; nihil reliquis Scanorum citra Procerum confenfum, injun
get .gravaminum ; ad forum Sueciæ neminem indè citandum ; non nifi con- vi&um prius legitime , captivandum Ipondet ; pro defenfione militarent pa- triæ impenfis propriis , alibi Regiis ; & nobiles de filis levarent fubditis mul&as quaslibet, omnesque ob fuam indemnes confervaturus defigna- tionem foret. Huic verb diplomati Magnus , & Blanca, cum XII fubfcri- pfère Confiliariis , titulo Sueciæ , Norvegiæ , Vandaliæ, & Gethiæ >
ufurpato.
Atqui Senatorum fuerat unus , præluftris vir Ulpho Gudmari,Folchun- gorum contribulis, & S. Birgittæ maritus, qui fpretâ mundi vanitate, ut li
berius Deo vacaret, folitariam cum uxore agit vitam, in ccenobio Alva*
ftrenfi, ubi multis fertur illa viiionibus & prophetiis inclaruiffe.
Anno MCCCXLI. Ut fideliores etiam fibi Valdemarus redderet Da
nos, ad obfequiaque promptiores, Rofchildiæ, VI Januarii, quaslibet pa
renti , fratribus & fibimet illatas haâenus condonat fontibus injurias. Indè vero Helfingburgum contendens , cum Holfatiæ Comitibus , fibi denuo fuboffenfis , fequeftro Rege Magno, reconciliatur, ipfis fpondens hæredita- riam fore Fioniam, fi absque haeredibus moreretur.
Veriim amita Valdemari, Mereta, Birgeri Regis confors,X Martii,in fata concedens, Ringftadiano , prope maritum , clauditur monumento.
Quibus etiam ablatus Præful quondam Upfalenfium, Petrus, conditur Sig- toniæ, &. Hemingus, dudum illi fubrogatus eft, domicilium Upfàliæ, de lateribus fibi & fuccefforibus fabricavit, hodie ruinis defœdatum.
Sub hoc pariter mundi curriculo, dubiae inquifitio veritatis, per ferri geftationem candentis , in Scondia abrogatur, ubi viguiffet ab anno Chrifti, DCCCCLXXXVI, non citra periculofam Numinis tentationem.
Intereà Valdemarus, ut erat ingenio vaferrimus, per fas, nefasque di
tiones, peregrinis oppignoratas Principibus, eripere conatur. Illarum vero praetendens redemptionem , & intendens impugnationem, de qualibet regni Ecclefiâ, calicem cum patena utrum eft mutuavit. Deindè Ingebur- gem, Canuti Ducis viduam, Kalenburgum , pignus mariti legitimum, ci
tra refufionem mutui, refignare abnuentem aggreffus, caftrum obfidet. Sed Jutiæ Dux, Comites Holfatiæ, & civitates Vandalorum, illiquantocyus ex foedere fubfidium ferentes, regias indè copias profligant, binis Danorum tnillibus ibidem, menfe Junio, occumbentibus. Itaque Valdemarus , fuis diffidens fraudibus, induciis & dolofis protrahit rem conventibus, difcor- diam in tempus fibi magis opportunum.
Olaus, Nidrofiæ poft mortem Arnonis, capeflit infulam, & Abogiæ, S.
Hemingus, Benedido fuccedit in cathedra, qui VIII Septembris , unà cum
B Rege
B
Vandalicis pepigit fœdus negc fubfidium Marquardo, Vordings-
Quocircà Valdemarus,
gif'll’
'V ir'- '■
.?-l- ' i'
IO CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ
Rege Magno? quantum Bothniæ orientalis incolæ decimarum, de an
nuis foluturi elfent proventibus, determinaverat.
Anno MCCCXLII. principio jejunii Pafchalis, Magnus in comitiis Ordinum Sçheningenfibus , regna filios inter partitus, Erico Sueciam quinquenni, & Haquino Norvegiam quadrienni, attribuit, illas poft fuum , non prius , adituris obitum.
In cineralibus ibidem feriis, Magnus pro Dei , & B. Sigfridi ho
nore, Vexionenfibus civitatis jus, &. fori, quolibet die lunæ,celebran
di çonceffit, inhibens fub confifcatione empti & venditi, ac infuper mul&â XL marcarum, quarum XX Ecclefiæ forent applicandæ fabri- cæ,& XX Epifcopo deputandæ effent, nè Smalandi negotiarentur ali
bi, mandansque obvagantibus Smalandiam mechanicis , Vexioniam, cis XXXSeptembris,commigare ac inhabitare.
Verùm uno ante Pafcha menfe, Magnus Jenecopiæ conftitutus, Clero per diœcefin ànnuit Upfalenfem , ab omni regiâ immunitatem exaftione.
Aft moniales Veftrogothiæ Gudhemenfes, ob lignorum inopiam, &
hofoitum copiam, nimis frequentem, à Ciftertienfi obtinent veniam Abbate , Gudhemio ad Raccheby , ab Erico & Valdemaro Ducibus olim donatum, migrandi.
Corporis Chrifti fefto S. Hemingus , Abogenfium Præful, Sigfri- do mandat Alandiæ Præpofîto, contumaces decimarum raptores , ana
thematis vibratione compefcere.
In Dania pendente adhuc lite , Valdemarum & Holfatos, confœ- deratosque inter, Nicolaus Ebbonis , inftinétu Regis, Holfatos propu
gnaculum molientes limitaneum inceffit. Ideoqüe Henricus Comes, &
ob cædem parentis nefariam , ipfum infecutus cecidit. Paflim etiam Caftellanos Regis, & Comitum inter, velitatur ; præcipuè vero in Selandia, cui præfens & fubfeqüens nimium funefti exftiterant anni.
Magnus quoque Valdemarum Scaniæ , non dubiis prolpiciens con- je&uris, infidiari , cum Holfatis & Vandalicis pepigit fœdus negotia
toribus, cujus vigore tulit hoc anno f ’ n " 'r \ ‘ j"
burgenfi Caftellano, in Selandiam copias expediens , ductoribus Hal- vardo Pilt, & Magno Achatii , illic occifîs. Quocircà Valdemarus, tàm potentibus marte congredi aperto diutius æmulis, non confultum exiftimans, antequam hujus ligæ focios ad fe nonnullos pertraxiffer, Holfatos paétis mitigat , & Suecum ad veterem provocat fubdolè amicitiam.
Anno MCCCXLIII. XII poft Pafcha diebus, Valdemarus argento Johanni Comiti perfoluto, Nycopiam cum Falftria recuperavit. Atqui citra folutionem, â patruo Selandiam repetens, Danos & Holfatos in mutuam inftigavit crudeliter internecionem, adeo quod clade fuorum nupera Dani excandefcentes, CGC hoftium unâ node peremerint. Hol- fati viciflim, nè Clero quidem parcentes, Suenonem, Arhufiæ Præfu- lem, abripiunt, cum aliis captivum. Ideoque divina obmutuêre ali- quandiu illic officia.
His autem fubmerfus malis, Valdemarus, & novas infuper pro
cellas ex Sueonia, Norvegiaque , perhorrefcens, ob Scaniam nullo repe
titam jure, obfecrat, ut lis per XII utrinque arbitros, Helfingburgi, pri
mum ventilaretur, & confenfu Magni obtento, Judices poft mutuam il
lic corrixationem , indecifam differunt controverfiam , usque Novem
brem, quando Reges Varbergi præfentes, illam forent ipfimer decifuri.
Interea Magnus, bona uxoris vitalitia, nimium fuis dilperfa regnis con-
t'*!1
ii': 'j;
te1
re5
_______________TOMUS TERTIUS. _n
confiderans , poftridiè Pentecoftes, Bohufii, aflenfu Senatus, donationem renovat, illi deputando in Norvegia, Marftrandiam ; Borge & Elfverfi- feliam ; Romrichiam, cum territorio Vortenfium.
Bohufio deinceps Varbergum profe&us, confequitur literas Senatus Norvegici , quibus XV Augufti, Haquinum libi approbaret fucceflbrem.
Nicolaus, Fioniæ Antilles, eredo S.Francifci Ottoniæ cœnobio, im
pertit benedidiönem ; Knardrupenfe etiàm monafterium aliquandiu pro
fanatum, refecratur, novos de Sora colonos adipifcens.
Denique condido Varbergi tempore Reges congrefli , utriusque Senatu comitante, poft altercationem de Scania non modicam, Valde- marus argumentis, & documentis fuperatus , XVIII Novembris, palam approbat Magni defignationem, velut légitimé à Scanis fadam ; literis, illi fuper Scania, Blechingia, Liftria, & Huenenfium, traditis infula fubfcri- bens, ac perceptis VIII millibus librarum argenti , prioribus adjiciens provinciis Hallandiam, & limitem Sueciæ ac Daniæ ita conftituens in medio freti Oerefimdenfis vel porthmo. Sin vero his contraveniret fan- cionibus ipfe , vel fucceflorum aliquis, XXX mille argenti libris preva
ricator eilet muldandus ; contumax anathemate compellendus ; â XXIV fuis impugnandus fponforibus , jurisdidionem Sueonum aiTerturis ; Nec Ullus in Daniâ Rex coronandus eilet, nifi prius horum fponderet obferva- tionem, quod libero illa Ordinum Danicorum confenfu, Valdemarique eflent obfignata.
Magnus e contra pacem, 8c amicitiam ipondet luis Valdemaro lite
ris ; fubfidium in hoftes, & Danis liberam in Suecia Norvegiaque nego
tiationem. His Regesinter confummatis, Scani Magno nova fe obftrin- gunt eodem die obedientiâ, quam Erico fecundum parentis obitum exhi
bituri etiam forent. Sed Magno vel filiis, nullos linquentibus hæredes, Sca
nis pro arbitrio Dominum fibi providere liceret,quod Sueonibus illo fimili- ter cafu elfet permittendum.
Ita fecurus regreditur inde Valdemarus, totis Holfatos viribus, ope Magni jam deftitutos, &. eâ ille adjutus, decernens impugnare. Quocirca XXVII Decembris, movit pleno in hoftes agmine. Verum fperato de- fraudatus fuccelfu, receptui canit, milite in hybernis aliquandiu paufante, ac commodiorem reigerendæoccafionempræftolante.
Anno MCCCXLIV. Ingeburgis in gratiam filii Magni, fatisfadione percepta, Valdemaro Calenburgum reftituit , utramque retinens Hallan
diam. Quam Sueonum inclufiflet limite nuper Valdemarus, quod Comes Jacobus borealem fibi jure vendicaflet, & alienaflet, paterque Chriftophe- rus, auftralem Canuto Duci oppignoraffet,
Sed Magni Regis cognatus, Ulpho Gudmarfonius, Eques & Confi- liarius Sueciæ, XII Februarii, incœnobio moritur,fepeliturque Alvaftren- fium, otfto relinquens in mundo liberos , ex S. Birgitta fufceptos. Quæ vidua permanens, regii magiftrâ gynæcei aliquandiu exiftit, aulicosvitæ folutioris ad poenitentiam exhortando, & ipfum præcipuè Regem. Etenim cùm is XXVI ha&enus annis Deo, hominibusque gratior regna flet, im- pofterùm blandiente nimium fedu&us fortuna , eminus à virtutis exorbi
tavit tramite, ad quem S. Birgitta illum fruftrà conatur reducere.
Magnus ejus contemnens vaticinia, perinde ac fomnia anilia, non ta
men impunè fuis indulget illecebris. Cujus mandato plebecula Sueciæ Ju
nio , & Norvegiæ populus Julio, menfibus, filiorum fubfcribunt nupere de- fignationi, abnuentes Erico fubfidium, fi fratrem Norvegiâ,&Haquino, fi Ericum Sueoniâ exuere conarentur. Hac vero elatus cœcâ mortalium provifione, nec fibi nec filiis, quod deinceps acciderat infortunium, impen
dere ftohdus metuebat. B 2 In
n OÎRONOLOGTÆ SCONDîANÆ
Inîynodo Telgæ provinciali, hac inftituca æftate, in ufurarios , ilie tarnen rigidum publicat mandatum , à Præfulibus regni ad id permotus.
Quando etiam Lubecenfium inclinatus precibus , Trelleburgi Calendis Se
ptembris, eandem quam pater ipfis, & Valdemarus patruus, ante XXXII indulciffent annos, perNynam fecurè Novogardiam ultro citroque navi
gandi , naufragaque bona indagandi, velut quoque in toto Sueonum regno negotiandi, conceflit facult atem.
Atqui Danus pacem cum Sueco adeptus, bellum in Holfatos conti
nuat , & de vi&oria defperans, XXVIII Augufti, cum illis transigit, feque- fter futurus, fi quæ difcordia illos & Magnum inter fuboriretur. Alt DuxVal- demarus arbiter cujuslibet adhibendus eßet litis, quæ Dano cum Holfatis pofiet obtingere. Deindè Frifones, XIV annis tributa Danis abnuentes, XX Octobris, crudeliter fubegit, & interim Holfati ex pactis, Suenonem Arhufienfium d onant libertate Antifiitem , Arhufiaque facris reftituitur ,
quibus annum effet orbata.
Anno MCCCXLV. Valdemarus Slesvicenfium Princeps, cum fororio Danorum Rege, pangit in hoftes fcedus, cujus etiam tutelæ uxorem , &
liberos â iua morte, decernit committendos. Hinc fibi metuentes Holfati, â pa&is difcedunt, Selandiam infeftando, & Dani, hollibus ereptas, de
moliuntur munitiones.
Antiftites quoque Daniæ, Valdemari fidem habentes fufpe&am , in Henfingburgenn ftatuunt Concilio, quod uni fiiorum capto, vel patria ejeéto, reliqui annuatim CXX libras argenti pro fubfidio, donec libera
retur , contribuerent, regno interim â facris publicis feriante. Verum Magnus Aslogiæ in Norvegiâ commorans, Præfuli apud Islandos Holenfi,
infignia donat privilegia.
Anno MCCCXLVI. Claudius & Henricus, Holfatorum Comites , ob fcedus cum Rege initum, captivarunt in venatione Ducem Valdemarum , quiNyburgi in alterum detentus annum, dimittitur, fœdere cum Danis ab- renunciato. Lollandiam itaque fimiilans Rex Valdemarus, â patruo Johan
ne Comice, pecuniis fe redempturum, Holfatos hâc fecuros fraude reddi
tos, protinus armis invadit,&ni quantocyùs fuis Comes Johannes venif- fet fubfidio, illosque inde profligafiet. Proinde dolis fuperfedens , XXIV Au gufti, Vordingburgum, Sueco mediatore, pro VIII mille argenti libris â patruo recuperavit.
Multiplicem vero perfidiam, & perjuria Valdemarus expiaturus,vo- tivæ Jerofolymam fe accingit profectioni, comite Saxonum Principe, Erico. Atque Livoniam inprimis accedens, plurimis Ecclefi am cumulat beneficiis Revalieniem, obligatam eapropter ad propitiandum illi Deumfa- crificiis annuis. Inde Pruffiam ingreffus , Eftoniam, Ordinis Magiltro vendidit contra paternam obligationem, pro XVIII millibus librarum ar
genti, ex quibus dotem fororis Marchioni numeraret Brandenburgenfium, refiduum pro viatico fibi confervans.
Anno MCCCXLVH. Valdemarus, Ottone Germano Crucigerorum Ordini mancipato, ad fanéhim properavit Domini fepulchrum, coram quo, XXII Julii, cingulo donatur militari. Deinde aliis in Judæa facris religio- fè fimul vifitatis , patriam verius remeavit, ccelumque non animum pau
lisper commutavit.
Coram regiis Orebrogiæ legum Sueticarum reviforibus , Ulphone AmberniUplandiæ; Algoto Benediéti, Veftrogothiæ, &Torgero, Verme- landiæ, Legiferis, Epifcoporum comparentes procuratores, XX Februarii,
& VIII Martii, folenni cavent proteftatione, nè hujusmodi cederet revifio, mutarioque codicis antiqui, in præjudicium aliquod juri Ecclefiæ fcripto , vel
TOMUS TERTIUS,
vel ftatutis lynodalibus, aut Pontificum, feu Regum privilegiis, vel prifcis patriæ çonfuetudinibus.
Ad crucem Dominicam in Ecclefîâ Uplandiæ, Næs, miraculis fa- mofam, infignes fiebant oblationes, quarum Ecclefiæ unam, parocho al
teram , & tertiam Archiepifcopo portionem deputandam, VI Martii, Præful Hemingus illic ordinavit.
Idem quoque Antilles Hemingus, deprehendens illas magni valo
ns oblationes, quæ in Ordinum conventibus, coram Rege, Præfuli- bus, & Proceribus aræ imponerentur, cum aliquis Epifcoporum facris operaretur, à regiis nullo jure percipi facellanis univerfas , Stochol- miæ, XXVI Julii, quando, & quantum illis, fuis 8c celebrantis , de hoc inpolteriim dono cedere deberet facellanis, parochoque , opera Thomæ Vexionenfium Epifcopi, determinavit.
In his vero Stocholmiæ comitiis, Magno bellum in Rufios, pro il
lorum converfione, ac caftri recuperatione Noteburgenfis, paranti, plu
rimo ex Germania milite comparato, in maximum patriæ gravamen, quorum durior percelebris ille Comes Holfatiæ Henricus deputatus, madet palàm S. Birgitta, divinitus commonita, ut indigenis hac expe
ditione in hoftem, non alienigenis, cum tanto regni fui detrimento, Uteretur, alias plus amifiiirus quàm efièt lucraturus.
Sed Magnus ludibrio illam excipiens, magis Henrico quàm Deo fifus, infuetis regnum exhaurit tributis, & infuper Petrinum ex illo denarium huic applicat expeditioni, utpote in fchifmaticos dirigendæ, tandemque Germanis , & Suecis, fuccinrius, appetente navigat autu
mno , claffe inftruriiflima in Finlandiam. Cùm vero illius Antilles, vir fanditate infignis , B. Hemingus, incolarum lamentantium mifertus , Regis quoque obniteretur tyrannidi , ab illo conjicitur in vincula , &
copiæ hoftico appropinquant.
Anno MÜCJXLVIII. Magnus Noteburgo potitus , incolas & accolas, fibi fidelitatisprimùm obftririos juramento,inreliquamexpeditquaquaver- fum Rufiiam, aliis religionem Rômanâm, & fubjeriionem Sueciæ per- fuafuros ; ut etiam auri, argentique plurimum ad le viriorem perlatu
ros , atque exercitum- Sed Mofchi ad fuos digrefli, pofcunt fubfidia in Sueones,. & cum innumeris hominum millibus ariutùm reverfi , Ma
gnum cum omni trucidafient exercitu, nifi per novum in mare,fum- mis patefarium laboribus exitum, ex Nino flumine furorem hollium effugiflent. Qui deinceps Noteburgo expugnato , in nollros illiç præfi- diarios , crudeliter defevierunt, toramque vailafient Finlandiam , nili partem Careliæ non modicam, illis Magnus refignafiet. Quam Sueo- uum polleà licet armis recuperatam; tamen hodiè Mofchi quâvis fermé ret ofcunt transariione, ad Regis Magni diploma provocantes, indeque nos impugnandi anfam captantes.
Hinc autem Magnus cum ignominia in SueOniain rediens, incolas multo gravioribus onerat exariionibus, peregrino loluturus militi ; di
tiones & munitiones regni fimul illi oppignorans, quorum antefigna- nus, Henricus, Calmarniam obtinuit. Nec lamentantem fub hoc pon
dere miferabiliter plebeculam, adjuvat ; Sacris à Pontifice interdictus,
°b nummum S. Petri ufurpatum, & Præfulem Finlandiæ captivatum , contemnit ; â præpofteræ libidinis confuetudine, ut defilieret, admo- mtus, fpernit. Itaque Deo, hominibusque evafit abominationi , & S»
"irgitta eundis cœpît efle venerationi, admirationique , ab illius coii- hiio perinde ac oraculo impofterfim dependentibus.
Immo & ipfemet tandem Magnus illam fummâ complexus vene
ratio-
!4_ CHRONOLOGIZE SCONDIANÆ
ratione , capacem vetuftæ apud Valtenenfes arcis, ipfi donat aream, pro fundatione illic ccenobii , in quo regiis confummando impenfis, fuam, uxorisque expetebat fepulturam. Quamobrem S. Birgitta, non parum hac Regis munificentia exhilarata, facellum & lignea quædam erigit ibi protinus ædificia, in quibus virginum paucarum inftituit con
tubernium , pro confirmatione novi ordinis, Romam meditans profe- dionem. In his tamen confilio aufcultat M. Mathiæ , Canonici Lin- copenfis, Petri Alvaftrenfium Prioris, ac Magni Petri facerdotis fui, vi
rorum eruditione conlpicuorum, qui fimul illius mandabant literis apo- calypfes.
In gratiam prætereà S. Birgittæ, & Coenobitarum, villam monafte- rio adjacentem, Rex Magnus jure donavit municipali, Vaftenumque à prægrandibus ibidem faxis littore pofitis, velut quorundam eft opinio, illam appellavit.
Valdemarus interea Danorum Rex, peregre domum reverfus, Fio- niam, Sc aliquot Selandiæ, Jutiæque arces , â Comitibus Holfatiæ, dato precio, receperat.
Anno MCCCXLIX. Clemens VI, Efchilftunenfibus in Sudermannia monachis, de ordine S. Johannis, fuis roborat bullis privilegia.
Carolus IV Romanorum Imperator, Pragæ Albertum , Megapoliæ Comitem, fororium Suetici Regis, ducali ornavit dignitate, qui Cæfari propinquo jundam fanguine habuit uxorem Euphemiam.
Proindè cùm Cæfar alium Brandenburgenfibus Marchionem vellet obtrudere, Ludovico Dani fororio prorfus depolito , & Albertus Ruderet partibus Imperatoris, Valdemarus infeftavit illius ditiones, marte non admodum fortunato. Ideo fequeftrem pofcit Danus Regem Sueciæ, Ma
gnum, qui feftoPentecoftesin Hallandia litem apud fe depofitam, hac inter alias transegit conditione , quod Romulus, Ludovici frater, Alberti filiam Ingeburgem dudurus effet conjugem. Ità tamen Valdemarus, Caroli non evafit indignationem.
Anno MCCCL. Siquidem hâc de caula citatus ad tribunal Impe
ratoris, menfe Februario, obtenta fide publica, illuc proficifcitur; Quem Cæfar, illius percepta excufatione , non gratiæ folum priftinæ reftituit, fed arbitrum etiam conftituit, fi quid porro difcordiæ cum. Branden- burgenfium libi obveniret Marchionibus , eidem prætereà confirmans annuas de Lubeco penliones, quibus Ericus Saxoniæ Princeps lubens
ceflit, velut à Marchione oppignoratis Valdemaro.
In reditu autem nonnullos quoque alios Germaniæ Principes, ha
bito Lubecæ cum ipfis colloquio , fibi Valdemarus amicat fuboffenfos,
& ipfos inter reftaurat concordiam. Sed Ducem Megapolenfium fibi ar
dioris amicitiæ vinculo Danus obftrinxit Albertum , cujus etiam filio Henrico , illic defponfavit fuam filiam, dote VI millium marcarum Colo- nienfium promifla.
Cafèmirum quoque Poloniæ Regem , hoc labente anno , ad mu
tuum in hoftes fœdus pangendum provocavit, & in Daniam reverfus, Fioniosjutosque rebelles, armis compulfos, pacavit.
Interim peftis Scondiam horrenda nimium afflixit, adeo ut in Ve- ftrogothia, præter alios mortalium plurimos , CDLXVI fustulerit illa Presbyteros. Principum vero binos folùm abripuit, Haquinum & Ca- nutum , Hallandiæ Duces, Magni Regis^fratres uterinos. Itaque Sueoni- bus tanta* opprefrls contagione, admodum moleita contigit illa facrorum ceffatio, â Clemente VI. propter ablatum S. Petri nuper denarium per Regem, hic promulgata. Er tamen videntes Magnum, tantis Dei homi
num-
