JOHANNIS MESSENII

Det här verket har digitaliserats vid Göteborgs universitetsbibliotek.

Alla tryckta texter är OCR-tolkade till maskinläsbar text. Det betyder att du kan söka och kopiera texten från dokumentet. Vissa äldre dokument med dåligt tryck kan vara svåra att OCR-tolka korrekt vilket medför att den OCR-tolkade texten kan innehålla fel och därför bör man visuellt jämföra med verkets bilder för att avgöra vad som är riktigt.

Th is work has been digitised at Gothenburg University Library.

All printed texts have been OCR-processed and converted to machine readable text.

Th is means that you can search and copy text from the document. Some early printed books are hard to OCR-process correctly and the text may contain errors, so one should always visually compare it with the images to determine what is correct.

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

JOHANNIS MESSENII

S C O N D I A ILLUSTRATA,

Seit

CHRONOLOGIA DE REBUS SCONDIÆ,

Hoc eft,

Sueciæ, Daniæ, Norvegiæ,

Atque una Islandiæ , Gronlandiæquc,

tam Ecclefiafticis quam Politicise

â mundi Cataclysm© , ufque annum Chrifti MDCXII*

geftis.

Primum edit a j . . ■ Et

ObfervAtionibus AntiA

â

Johanne Peringfkiöld.

STOCKHOLM IÆ.

Typis OLAVI ENÆI , A

C

M DOC.

r i

■ « ■

SERENISSIMO ET POTENTISIMO DOMINO,

D. GUSTAVO ADOLPHO,

Sueciæ, Gothiæ & V andaliæ Regi, Magno

Finlandia: Principi, Efthonix , Careliæque Duci, atque Ingermanniæ Domino j

HeroiClarilîimo & Fortunatiflîmo, Inviéliffimoque, Domino meoCle- mentiflimo , utriusque perpetuum exopto felicitatis in-

crementum, religiole, officiofeque.

■

Um ante trilufire temporis ex-

abli ßatium •> REX glorioßjfime, anxiá diu voluta- Ycm cogitatione, cui potijjimum fludio, atatis mea refi- duum-j manciparem , incidí tandem in auream prorfus

banc Diodori Siculi fententiam : Nihil utilius, jucundiusque poteft cogi­

tan, quam in humana? vitæ theatro , quodhiftoria partibus omnibus tnirè inftruétum habet, fedentem periculis aliorum, fine fuo periculo cautum , iàpientemque fieri 5 exempla captare omnigena,quæ ad tuum uti*

liter ufum qualibet in re traducás. Itaque fluiïuans animus illa his ac- quievit conditioner ut ScondÎAr velut natalisfolir traderetur inprimis

peni tins cognofîendœ , atque illuftrandA. didli autem jattsfaiïurus de ­ creto > ex ampli/Jimis hujus peninJuU regnis, permultos ipforum conqui- fivi Chronograpbos j typis calamo exaratos j prißos neotcricos j Joint

ligatA orationis ; indigenes & alienígenas j qua Latine 7 qua

Scondicè firibentes. yltqm bos feduld diu pervolvens manu, creberrimis facundos erroribusr fabulis referios anilibus ; portentoßs mcndacits an-

tilogiisr conuitiisr calumnits} impoßuris conjecluris adeo plenos -¡dcpra- hendi ut me temporis paniteret impenß , operisque puderet.

Kerum enimvero ne oleum operam penitus omnem , quod ajunt, deperderem , neve Scondia concepto prorßs defraudaretur emolumento ,

(a) 2 diu-

diutiui certiore deßitut a (Jironico > & Cimmeriisfabularum tenebris in- 'voluta , ex prefatis congeffi Hiftoriis , feu potius hißoriarum fiords-, ve- riffima & potiffima quœque momenta monimentaque , rerum caufas, modos Ö* eventa , quantum licuit > fedulo paffim difcuffi , exordiens ab eluvioneorbü generali, & chronologiam X. comprehenfam Tomis, usque annum Chrifti MD CXII. fideliffimè perducens, velut ipia hujus fubmlttenda operis publication}, invidis omninb demonftrat rationibus ,

Cenfura Apologética.

Ex qua ftmulevadit manifeftum, quam crebras & fœdas veterum detexerim,correxerimque fcriptorum hallucinationes ; quantum laboris huic moleftiffimo impenderim per XX. annos negotioj Et quod aquior,vel ex- aol tor non prodierit unquam rerum calculas Scondicarum, Ecclefiaßicam

Politicam fimul compleiïens hifloriam ; Idque etiam quivis in hiftoria Acondiœ Tel mediocriter verfatus , hoc opufculo ledit ato ac œftimato, non inTitus mecum, jane confitebitur. A quo proindè filo ingenuam harum exfpedo lucubrationum cenfuram, & curam ejusdem exigo, mihiplura fuppeditaturam, his infirenda libris documenta , ut altera deinceps hujuS

editio Chronologie-, audior lautior in orbis pro de at :I heatrum.

Interea temporis ad

ex diverticulo fermonem con ­ vierten s, deprahendo nemini potiori jure-, quam

hune prP mum annalium Tomum Scondicorum^ejfi conficrandum. Nec ifiud vulga ­ res propter rationes, qua fiquidemme Tel tácente^ cuilibet citra difficult atem occurrant indagatori , earum Juperfideo commémorations. Harum ta­

rnen potiffima cenfitur^ quod Scondica Chronologie, Regum primarius Scondicorum quadam ßbi lege peculiari -, Tendicet inferiptionem. Pre- fiertim vero cum vetufiiflimos , illuftr jfimosque M.tis TAvelut de tumulot Jufeitet Majores, inque throno Antecesores gloriofiffimos, fiquens Hiftoria 3

heroica illorum fací ñora oculis iter um contemplanda proponat-, Gfttaimi- tanda^feu fugienda poft er is y indice quafi protento demon ßr et t Is enim laudatiffimus ab hiftoria decerpitur frulius, utpotè, quæ rerum geftarum cum laude, auc vituperationedefimatur narrado : Et imago veritatis ab- folutifTima,quærem ñeque majorent, ñeque minorent æquo repræfen- tet an i mis. Unde ft quan do., rerum proTocatus occurrentium neceffttate^

meoque invit atas officio , fielus quodpiam deteftabile, citra perfine injedor reft eCl am, ve I laudabile pr orner itis non defraudo encomiis facinus ■> haud confido

indignationem mihi ullatenus formidandam.

Cfuandoquidem pro fua,

probe intelligat prudentid, hi*

ftorie ac memoria apudpofteros conditionem, cautio?iemque,quadamillud

lege

lege }ßne gravi non violandapiaculo ,flagitdre. Nee etiam ignoret ,ßbi ali- orum flagitia, quantumvvsfanguine propinquorum , eße nequáquam vitio >

aut ignominia vertenda,

Quamobrem tanta liber atus formt dine , & dementia , benevolentia- que porro M.tis T.æ in me, £ÿ hafcequales quales elucubrationes > anima- tu^ ipßis M.ti T.æ qua par efl fubjedione, ac devotione do, dico, confecro- que ; reverenter vehementer obfecrans , ut me celßsßma

Tuæ

addidisßmum célébrations y Scondiaque deditisßmum illuflra*

tioni atque meum y huic gnaviter invigilan* intentioni, opufculum, Re- gio complecli favore non dedignetur,

dMihi autem reddito votorum compoti y ßc inflada accrefiet animus, ad maturandum-) 0s quantocyus publicandum refiduos IX Xhronologia domos Scondiana, Interim perpetim^ Deus Optimus dldaximusj

Tu

Potentijfimam, Conjugem Serenisßmam^ Li­

beros illuftrisßmos-) Proceres nobilisßmos, ac fubditos Populos fidelisßmos, a d fandisßmi nominis fui honorem^ Suecia } Gothiaque decor em ? incó­

lumes confervare dignetur, Curßm Cajaneburgi , menfe funio?

^nno MDC XX,

M ajestatis T uæ

ßubjeäiflimus, fidelifiimusque Servitor

JOHANNES MESSENIUS.

PROGRAMMA.

S Condia belligeris, quæ preflî gentibus orbem, Ipfo perplexum nomen, & aâa gcro :

Scania nonnullis ; Scandi quoque navia; kbytes

¡/argion 5 aft, aliis Baltia iæpè vocor ; Baßliam pariter, Scythiamquc vetuftius ævum

Cenfuit ; Huie dicor Scondia jure meo;

Utpotè dives opum, peninfula laudor amæna } Æftibus arftoi pulfor utrinque fali :

Me nec Hyperboream fallo dixere vetufti Scriptores, miris me celebrando modis :

Occiduis quoque dióta viris Hormanma quondam , Quorum diripuit tune mea clafiis opes :

In tria præcipuè diftinguor Regna perampla , Quæ Sueo cum Nori gente , Gothisque colit:

Hue tarnen & fpectat Danus, velut inclyta proies j Terraque quos ViridisjquosGlacialis alit;

Ferogius, fimul Hetlandus , Finnoque fubortus Genre licet Venedâ ; nec minus Eitho, Livus : Altifono mea geita viri cecmêre cothurno

Plures ; æquaii non tarnen usque fide J Ablabius, mea progenies; Præfulque RavennæJ

Gloria Rofchilidum, Saxo 5 Bremæque decus:

Crantius Hamburgo genitus ; lcd Landanus alter , Ziglerus j fratrum nobile parque, Gothi:

Entius j Huitfeldus j Gislonus 5 David; Achilles j Æquior his certat Melienianus abaxj

Non favor aut odium præfunt rationibus ifthic ; Calculus æquivolâ volvitur ipie manu :

Fingere nevé fuis, aliis nec fraude Chimæras Fingere confuetus, granor orbe viget:

Hune fequor, hune íequitur, parvo qui noilra labore Nofcere gefta velit, devia nulla timens,

Ut ñeque maftigum quemquam: Protectus ab armis Veri, íub regis caflide tutus ovar.

Ergo Monarcharum, liber, atria vife meorum ; Inclyta prifeorum pande trophæa patrum J Qui decus excelfum face clarâ prodit avorum,

Acceptus quidni Regibus hofpes adelt ?

C ^hro -

C ^hronologiæ S ^condianæ

TOMUS PRIMUS,

Ab ipjb mundi eluvio, ufque annum

Jalutis humana 5 A4. G Z, procèdent.

Nno conditi orbis, ^{m dc lvi} .

fcmpiternus hujus univerfi creator & mo­

derator Deus, gravifíimis hominumflagitiisprovo- catiis, cœlorum fubdu&is catara&is, fcelus mOr- talium aquis vindicibus mulélavit. Noë vero ho- minum æquiflimus navi veélus falutifera,menfe pri­

mo, anni M DC LVII. in Ocilâ montis Gordiæi jugo , prope fluvium Scythiæ, feu ArmeniæSagæ, Araxin, cum familia falvus evant.

Illic denuô hominum genere inftaurato , plurimumque multiplícate,, Noa inde anno centefimo ab eluvione progreifus, mund um tribus divifit n- liis, SemoAfiam, Chamo Africam, & Japheto tnbuens Europam, in-

habitandas. „ . . VT n- • -na

Meminit Berofus cujufdam Thuifcoms quarti Noae fihi, quamvis ille facris literis ignotus , qui anno poil diluvium CLVI. naélusfit Imperium ab Adula monte, ufque in Mefambriam Ponticam, &aTanaifluvio,adKhe- numilluc cum fuis proficifcitur libens, & contribulibus Semojaphetoque

procreatis. . , .,

Anno CXCIII. Thuifcon primos inScondiam colonos , Magogopo- tiflimum ortos, fub aufpicio & imperio GETÆ, alias Godi &G°gi appellati, NoædeSemoabnepotis,expedivit,fenfimperSueciam, Gothiamoc Noi.ve- giampropagaros: HincScondiotisillalinguæ, &morum,

bus fimilitudo profluxit, quæ noftram ufque tempeilatem, nonnihil varia a, Floruit verb fincerus Dei cultus aliquandiu in horum mentibus, donee áureo innocentiæfeculoevoluto, Ailrææ fuccederet omnium propagatrix malorum Pandora; &Ninus, Belipatris cultum homimbus obtruderet, hue quoque tandem rivo derivatum infaullo ; Unde Scondiam folo ho, retento vocabulo, fculptile appellant quodvis, SSfldtti/ hoc eft Behp gv-

° Anno fecundtam aquas, CCLIIL Thuifcon fummus populorum mode-

‘A

~ CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ

¿■i ,____ . __________________________________ _ .. I Tï I Í ■ ■ .W

rator borealium, horum conÎbeclâ demum malitiâ, æquiflimas Sarmatis, Germanis atqüe Scondiis tradidit leges, & prima literarum Elementa ; Qui- bus iftæfuntufæ nationes, doñee ex Latió, una cum religione Chriftiana, Romanos acceptaruntchara&eres: Thuifcon proindè,nonUlphilas, hujus feripturæ inventor eftftatuendus, quam Gothicam&Runicam noftri appel- lare confueverunt.

Anno poft eluvionem, CCCVI. in fata conceffit ultima optimus princeps Thuifcon , quem pofteri deinceps, Nini exemplo feduéti, pro Numine ve­

neran non erubuerunt,conditorisfui, prôfcelus, tum prorfus oblitt Nec multo poft tempore Scondiani Getam feu Godum, de vita fu blatum,

&Deos quoque interrelatum, pari decorarunt honore, ipfumtonitruorum

& fulgutum ftolidè credentes efteftorem, & hiijusmodi aeris impreftiones, affeéhonesque, ¿Ogubten/& ® obeqûtbcn/nempè fenis Godi tumultuofum in-

ceifum, nuncupantes.

Verum quifnam Getæ in Scondiæ fucceflerit gubernatione, veterum ne­

mo meminit feriptorum. Sceptra porro Thuifconis per ordinem, prolixo tempore moderati funtManus, Ingevon, Iftevon, Germion,feu potius Ger­

man, Marfus, Gambrivius, Suevus, Vandalus, Theutanes, Alemannus, Her­

cules vocatus , qui forfitan & Scondiis imperarunt.

Enimvero Marfum exiftimo eundem cum Marte fuiife, quem veterum Suidam apud Getas ortum tradiderunt, & præcipuum eorundem tutelarem :aruit Martern Virgilius,a quibusetiam,velut belli numen, fanguine capti- vorum placabatur; Quideincepsabillovirumqüemlibetftrenuum&pugna- cem, ¿laber appellarunt, ficut pervetufti legum codices Scondicarum te-

ftantur. .

Deinde præter Getam & Martern,fpectabiles & admirabiles nias cœli rá­

culas, Solern atque Lunam, Scondii adorarunt ; velutetiam fragorem nu- bium&fulgur, hoc Elften Deum nuncupantes, illumque cœlo intonante ab aliisimpugnari Diis arbitrantes, crebro fagittas in aërem torquebant, ac horrendos in terra fragores , malleis fimui prægrandibus edebant, ita fuis opem numinibus laturi.

Quæneqüe remplis includere, ñeque ulla oris humani fpecie fingere , vel fculpere voluerunt, Numinum majeftati & dignitati nequáquam id conve­

niens arbitrantes, multoque poft tempore, fanumilludUpfaliæ primumfa­

bricantes, aliarum invitati gentium exemplo.

Itaque fub dio in præcelfis montium jugis, ab oriente in occidentem pro- tenfis, Deorumvacabantfuorum cultui, fuper congefta in medio lapidum macerie, facrificiis indulgentes ; quæ paffim hodie loca etiam vifuntur; fed in monticulis à meridie feptentrionemverfus difeurrentibus, non fine my- fterio fua habuerunr cœmiteria, fcpulchraque, ingentibus decorara faxis, rtlortui epitaphio infignitis.

Fuñera vero fua inprimisintegra terra? mandabant, armis defunih, aliisá rebus invitacharioribusfimulhumatis: Cæterum progreflu temporis invaïuit coníuetudomortuos cremandi,&ciñereslebeteinclufos tumulandi, quibus excelium terra? cumulum, non fecus ac pyramidem,impofuerunt.

Jam ad Scondiorum reverfus fuperftitiones, depræhendo illos auguriis, âUfpiciis,fortilegiis,admodumfuiiTe deditos; Equorumfimiliter hinnitus, fremitufque obfervafie,&hinc de rerum eventu documenta captafiè.

Poft diluvium feculis proximis, Scondia, nimium auétis non fufficiens incôlis alendis, primum effudit colonorum agmen in vicinas Oceani infulas, SeIandiam,Mœoniam,Falftriam,FiOhiam, Jutiam &Lalandiam, generali tum

temporis vocabulo dBitaflùt/ hoc eft,Vitorum planicies, indè appellatas.

Ex his pörrö inflüis, vel potius ipfa Scôndia, & præfertim Norvegia,

pro-

.____ __ _________ TOMUS PRIMUS._________ L___ 9

procurfu temporis remotiores occidui maris infulæ, Orcades, Hebrides, Gronlandia, Ferogia & Islandia, cæteræque primos confecutæ fuerunt inha- bitatores; quæ fecunda cenfetur Scondiorum emigratio.

Anno DCCC LXXV. fecundum Orbis inundationem, & ante SalvatO- risincarnationem M CDXXXannis, contigit tertia hiñe emigratio in Got- landiamprimum, aufpicio &duñuBerici, vel potius ERICI Scondiæ domi- nantis; Quando infula maris orientalis primos ñaña colonos, Gothorum fi- deliter adhæfitimperio, ufque annum ChriftiMCCC LXI.

Reliqui autem Gothorum , anguila non contenti infula, Ulmerugiam claífeinvadunt, fibique fubdunt, Vandalisinde profligatis.

Cæterum hac expeditione militari, navium una lentius velificans, â reli- quispercontemptum, Sepa/ & claffiarii ®cpnv / ideft,tardivocabantur ; fed hanc ventorum, non propriam, fegnitiem, Gepidæ à Gothis ideo deficien­

tes, clariífimis poftea editispermundum facinoribus, abundé confutarunt, unmeritam vocis labeculam ita abftergentes.

Interim Gothi,Ulmerugiapofthabita,Cimmeriosincurfant; inde Pon- tiaccolas infeltant ; Moefiam&Thraciamexpugnanr, ad Danubiique con­

fident ripam: ac demumThraciam repetunt, hineque denuo prógrefli, Ita­

liana & Hifpaniam pervadunt, ac multo affligunt tempore, donee in hac tan­

dem, obtinuerint diuturnum fané imperium.

Atqui Gothorum uxores,dudumàmaritis defertæ, & à populis infe- ftatæfinitimis>armacorripiUntj hoftibusque fubañis,viñrices fe in mino- fem Afiam effundunt, in Armeniam, Galaciam, Syriam,Ciliciam &. Perfidem, Ruas infigni fubjugatas fortitudine regiones, longo tenuerunt dominio.

Nec vero folumViti, feu Dani, Gothi, Gepidæ& Amazones, Scondiam ugnoverunt patriamprimævam ; fedetiam Getuli,Heruli, Suevi, Hunni, Alani, Longobardi, Normanni & Afcomanni, qui olim de roto propemo- dum orbe ini igniter triumpharunt, & hodie per fuam triumphant, regnant- quegloriofè paiTim in Europa progeniem : Exquainviñifiimus fueratetiam GarolusV. quiquodinclytum à Gothis duceret genus, fibi per quam honori- ficum exiftimavit.

Qupcircà Scondiam mérito gentium officinam&nationumvaginam, ptifeinominant hiftorici, utpote quædiverfo mundi labentis ævo, plufquam XXX. hujufmodi fortiflimos emiferit exercitus, in oras tranfmarinas ar­

que transalpinas; fubfidia identidem nova indigentibusfubmiferit; confilio uftiterit, & Reges illis bellorumque archiftrategos identidem fubminiftra- Verit peritiflimos , ita fatisfaciens Prophetæ vaticinio Hefechielis, de Gogi

eruptione. '

Ex hujufmodi porro turmis, multi fæpius in Scondiam peregre reverfi milites, non modoipfammoribus &luxu feedarunt exoticis, verum & nova contaminarunt fuperftitione : Nam præter alias hujus rei vanitates prorfiis ubominabiles, illorum crebrbinpatriamremeantium inftinftu, & religiö­

sem inDelovigentem infula celebrantium, fuir âScondiisdecretum hyper- boreis, ut binæquotannis virgines, facràillucScondica in triticea deferrent ftipula, quæ ibi fuerunt honorificè admodum fufceptæ. Talis autem facrorum tniflitatio,multisfuit feculis obfervata & frequentata, donee Scondii virgi- uum offenii remoratione acviolatione, folum per gentium manus interja- Centium, fua in Delum facra expediunda cenfuerint confultius. A

Atqui ad Scondianorum redeat calamus emigrationem, qui explorara f egnorum amœnitate transmarinorum, opulencia & fœcunditate ; hinc tur- tttatim, certatimqueilluccontendunt. Quibus etiam excurfîonibuspræbiut caufam, quod Scondios expolygamia nimium multiplicaros, peninfula mi- uus hoc exculta ævo, nonpolTet iuftentare; Ideoque fuit lege inprimis lanci-

r A 2 tum >

4 CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ

turn, uttantæmultitudinisgratiaimminuendæ, quælibetimbellisætastrti- cidaretur. Quod tarnen nefarium ediftum prudentiflima, nobiliflimaque virgo, Difa, impedivit, perfuadens Régi, ut forte miiTa, ad mortem deftinati, vaftiflimasScondiæ borealis folitudines fufciperentexcolendas &incolendas.

Qua quidein occalione, feptentrionales Suecia? regiones, Helfingia, An- germannia, Bothnia, Jemptia, Geftricia 6c Medelpadia, primos nancifce-

bantur habitatores; Difaque propterea honores in Scondia perpetuos.

Hoc deinceps Scondii exemplo invitati, lege ftatuerunt firmiflima, ut Patres familias ex grandi hberorum numero mafculorum, bellis idone- orum gerendis , unicum duntaxat filium bonorum hæredem domi retine- rent, reliquis ad peregrinam expeditis militiam. His regius præficieba- tur films, 6c inter alios domi remanentes principes, ita regnum divideba- tur, ut quidam ipforum mari dominarentur, piraticam exercendo, difti propterea Reges flu&ivagi; Alii continentis tenerent Imperium,

Jtonilttflflt 6c prout fummus eorum/ QhîetMtë Äonutlßdi- cebatur, appellati, quos inter definibus dirionum, continua fuit dimicatio.

Anno diluvii DCCC.XLIV. Gigantes Cananæi, aufpicio Jofuæ exPa- Jæftina expulfi, poftque multifarias in orbe manfiones, Scondiam 6c finíti­

mas ingreffi infulas, habitatore,propter creberrimas inde procurfiones, nimium exhauftas, longe magis excultas, plufque humana? idóneas man- fioni, reddiderunt. Quorum admiranda hic prorfus opera, indígena? 6c

alienígena?, non citra ituporem, noftro tempore paflim contemplantur.

Anno inundad Orbis MC XXVII. fubriitoper Græcos Ilio, extorri- um pars Trojanorum, Heftore progenita, perHeIlespontum6c mareEuxi- num,ad oftia littoraçp Mceotidis, demigravit. Illic vero morantes aliquan- dm TrojugenæScythæ, Cimmerii, Cimbri, 6c Sicambri appellantur: Qui’

bus Gothi ex Rugía crebrô erumpentes frequenter congrediuntur.

Anno Chrifti præcedente incunabula CDXL. Gothi Trojanos aggrcfl fi Cimmerios, regem ipforum Antenorem cum præcipuis debellarunt agminibus.

Anno Salvatoris noftri ante Natalem CDXXXTII. poftquam Marco- mirus, Antenoris filius, o&ennio Gothis fruftra oblu&atus fuiflet, cum reliduis fuorum cohortibus in Germaniam cogitur indé fecedere. Ibi ve­

ro â Saxonibus per benigne fufceptus, Geldriam,Hollandiam 6cCherfone- fumVitorum fufcipit incolendas.

Hine progreflti temporis quædam ipforum turma?, in Scondiam pe­

netrantes, immanes hic gigantes, Scondiotis per fummam dominantes ty- rannidem, bello fæpius cum iis commiífo, demum ferme extirparunt.Quam- obrem ha?c Cimbrorum in Cherfonefo noltra, 6cTrojanorum in Scondia, prima fuerunt exordia.

Anno Chriftum præcedente CCCLIX. Surtvinbartericus Britonum Rex, Vitos confuetafibitributa folvere abnuentes, bello compulitillato.

Anno CXXIII. priufquam Chriftus nafceretur, Trojani Cimbri, regi- onis exrraScondiam obtentæ permoti anguitia, 6cfua? nationismultitudine compulfl, copioiiffimos ex Fregia veteri, Cherfonefoque producuntexer- citus, 6c occiduis Europa? regnis diu, velut tempeítas hórrida, incumbunt.

Poft Cimbrorum porro egreflionem, Juror clariflimus Saxo num Princeps, fibiCherfonefum fubjugat,deque fuo appellat nomine, Jutiam.

Cæterum ifto mundi fermé labentis ævo, potentifiimus quidam floru­

it inScondia RexSNORE, cognomento Humble vel Gumble, filioshabens fortitudinis eximia? temos, nempe THORUM, Dan 6c Angul. Quorum primogenitus Gothia? acFinlandia?, Quenlandiæque feu Amazoniæ naftus nabenas, tanta populos fibi rexit fubjeétos dementia 6c prudentiâ, ur mor-

tuus

_________ _____ TO MUS PR.ÎMÜS. y

tuns ab illis in Deos referretur, colereturque, quintum feptimanæ diem de ipfo nuncupantibus, & primum anni menfem: Alt fecundum, ex filiæ Gœjævocarimt nomine, quæ pariter Divinos adepta fuit honöres.

Hujus autem fräter NORUS ad thronum promotus Borealis in Scorn diaRegni, primus evafit ipfiusMonarcha; Non tarnen ab eo fuit Norvegia vocatum.

Gotum habuit Norus germanum, cujus ex filió riepos , Getero,O- ftenus, fceptro deinceps Sueoniæ fuerat potitus.

Verum alter Snoronis feu Humbli filius Dan, hac Vitorum confequi- tur occafione gubernaculum : cumjutor ipfos fub jugum quoque Saxonum mittere continuo niteretur, Humli Suecorum Regis implorant, impétrant- que auxilium; cum eoque Dan juffu parentis, contra Saxones profeftus, de iis viftoriam reportât, Jutiamqj récupérât.

Viti gratiam pro tanto relaturi beneficio, Danem fibi primum deli- gunt regem, â quo poftmodum Viti, funt Dani, & Vitia, Dania, feu Da- nemarcnia, nuncupati: fed Angul injuria dominium adeptus, fuum ipil nomen indidit, Angulia inprimis, & demum Anglia, vocata.

Anno CX. ante falutis humanæ primordia Cimbri jam ipfi Latió im­

minentes , obvios profligant Romanos aliquoties, bello ultra decennium protraéio, & tandem XCVIII. ante Chriftum anno , Cajus Marius urbis confuí, CCCXL ipforum millia gemino cæcîdit cönfli&u, ac DCXC mil- liadeprælio abduxit captiva.

Intereà præftantifllmus Vitorum Rex Dan, morte fublatus, Húmelo iceptra filió transmifit; Quibus deincepsa fratre fpoliatusLothero,maluir regno potius,quam vita orbari.

In throno autem Suecorum, Gothorumq; Thóro fiiccefIÍt,ut arbitrer, URBARUS , & huic OSTENUS , cognomento Gylfus. Cæterum Norve-

£iæ confequitur gubernaculum Gotus, fecundum Nori fratris obitum ; Qupd Getero moriens tradidit filio,parenti Sueonum RegisOfteni. Quam- obrem temporis progreilu inaudiens Oftenus, nefario Noricorum aufu patreni eífe trucidatum, adeó excanduit, ut canem illis fuum, nomine inerting, pro rege obtruferir.

Anno Chriftum præcedente LXVI. quidam Sveonum Rex, cujus non produnt nomen feriptores, nonnullos India? mercatores, per mare fepten- frionaleinScondiam delatos, Metello Celeri, Galliarum præfidi, velut ami­

co íingulari dono transmiferat.

Anno LX. Chriftum antecedente, famofiffimus ille princeps, 0- THINUS feu Vodenus armis Romanörum, de minori expulfus Afta, cum fi’equentiílima hominum multitudine inRufiiam migravit : Quam profpe- ro fuba&am marte, Boo commendat filio regendam, &indefeftinat in

^axoniam, hacque fimilirer fubjugatá, & filiorum nonnullis aífignata, Sa- Xonum & Venedarum (hue una ex Alpibus profeétorum Sarmaticis, O- minique beneficio, littora maris Balthici, nomen inde Venedicum obtinen- tiSj longiflime in Boream incolentium) auxilio Daniam impugnavit.

Lotherus igitur Danorum Rex , ab Othino vehementer infeftatus^

& ope fuorum propter nimiamdeftitutustyrannidem, fuperatusque inju- tiam profugit. Cæteri porro Danorum, & præfertimSiælandi, vicloribus fe accommodantes, Balderum Othini filium, pro Rege acceptarunt. Is protinus in loco 'iBrcbcbííclje / fub LethrapropèRofchildiamfito, novum Diis facrifi- candi morem inftituit.

Sed Lotherus, interim auxiliaribus ex Suecia, Norvegia & Jutia cópiis, m hoftem impetratis, cum eo animofé congreditur, & Balderum Regno at- Que vita fimul exuit. Itaque Othinus mortem vindicaturus filii, & Daniam

A 3 recu-

CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ

tecuperaturus,Veâ:am Saxonum,&BoumRuiTiæ, principes, filios fuos in fubfidium advocar, beUum inftaurat;Lotherum,nonHotherum,trucidat,&

vi<ftorDaniam,Sueciam&Norvegiam occupât ante Chriftum anno XXIV.

Hanc autemfilio donatHemmgo, qui iecundusNorvegiæ ita faâus Mo- narcha, in Tronhem feu Tronvang, peregrino etiam cultu Diis cæpit litare’:

Verum Schioldo Lotheri filio Daniæ aliquantisper Imperium permifit, for- taffis quod Gefvionem fagam peritifiîmam, duxiifet conjugem, cujus arte Othinus non mediocriter adjutus, tantam de Scondiisvi&oriamreportaifet.

Cæterum ipfemet Othinus, Sueciamvelut aliis Scondiæ Regnis amœ- niorem, fertilioremque, fibi vendicat, in qua Sigtuniam condidit urbem, ad formam veteris Trojæ,inlacus Meleri littore ; Aft Upfaliæin pervetufto fa- crificiorum loco, novos litandi ritus inftituit, XII archiflaminibus de­

mandatos. ... n TT Al'

Decreto præterea ftatuit perpetim vahturo, ut impolterum Uplaliæ, fupremus vigeret Numinum cultus, quovis novennio â Scondiæincolisfo- lennitcrinvifendus ; & ibidem potiflimus eifer Regum thronus Scondico- rum. Ideoque tantum honoris cæteri Scondiæ Reges, multo deinceps fecu- lorum decurfu, Régi exhibuerunr Upfalenfi, ut in generalibus eorundem conventibus,dum ipfe confcenderetequum, hujus frenum Danus, & ftape- dem Norvegus, venerabundi appræhenderent : Cui fufFragatur prifcum M.

Adami Chronicon, conteftans Sueonum Reges, tantæ olim potentiæ fuiife, ut alias Scondiæ gentes confringere viderentur.

Legem quoque condiditOthinus,de mortuis cum preciofiore, chario- reque comburendis thefauro, aifeverans, ipfos fuperis eo fore acceptions >

quo plus divitiarum cum illis rogo injiceretur ; mandansque Magnatum buftis, præcelfos terræ cumulosimponi; Aftreliquorum fepulchris grandia jubens apponi faxa, mortui Epitaphio infcripta. Magiæ infuper diabolicæ nefariis Scondios imbuir artibus, quibus Lappones & Finmarchii, etiam hodie funt dediti, eafdemque ipfemet adeo callebat, ut fimplicivariis Hinde­

ret præftigiis plebeculæ.

Etenim velut alter Proteus, in bruta fe transformavitanimantia; In dif- fitis abfuitlocis , &moxadfuit; Exiguo vaftum pelagus navigio pertranfiit, quod telæ inflar convolvit; ventis & tempeftatibusimperavit ; Flammas verbo folumextinxit; duorumutebatur opera corvorum,feupotius dæmo- num, in explorando exterorum ftatu principum; futurorumfuitpræfcius,&

quæ vifceribus terræ abfcondita latebant hand ignoravit.

Quibus occæcati præftigiis & ludibriis Scondii, Othinum,velut Numen quoddam, venerabantur, & reges illorum, Othini fimulachrum, auro perele­

ganter complexi, eidem pro muñere obtulerunt ; Qupd vocale ab ipfomet redditum, loco Upfaliæ fublimi, ceu Oraculum, collocatur : Qupd de reram eventibus interrogator, & profatur dæmonis adminiculo. Turpiffimis au- tem, fpurciifimifque fuitille, fient etiam uxor,mancipad libidinibus,quas pro­

pter pulfus, indecenne feceffit exilium Othinus, indeque poftliminio rever- fus, Sigtoniæ animam efflavit feeleratam, ubi cum multo fuit exuftus auro

& argento.

Deindè mortuum invocantes, & victoriamaut pecuniam flagitantes, quod in forma dœmon apparens Othini, plerumque voti redderet illos compotes, Othinum Scondii pro bellorum& divitiarum numine, diucolue- runt,quartam hebdomadæ feriam,de ipfo nuncupates, ac potiifimam Re- gum in Scondia,Germania, & Anglia progeniem ab eo derivantes, quod prin­

cipes fibi per honorificum exiftimarunt.

Similiter Othini uxorem Fream,feu Fruam, vel Friggam, feortum

famofum, ex qua magnatum conjuges vocabulum Frugæ funt confecutæ,

va-

TOMUS PRIMUS. 7

*—— *--- ---- , --- —; ar; <L

Varns quoqtie honoribus Scondii decorarunt, & illas in cœlo Hellas, qua?

Cingulum vöcantur Orionis, colum, fufumque Friggæ appellarunt.

FREYERUS, quern nonnulli quoquehiiloricorumveterum,Froe,Fric- conem, &Frotonem nominarunt, â morte Othiffi fceptrum adipifcitur Sue- ciæ, Gothiæ, Norvegiæ iimulque Daniæ; Qui diétuscognomine Ingo, & pro­

genies omnis Inglingar. Ait quoad officium, liquidem princeps & flamen extiterit Scondiæ fupremus, Droite fuit ille, fucceflorefque, & horum uxores

•pVOttninqnt nuncupati, ad Dageri ufque témpora, qui primus Kœning, hoc propago Ingonis, Scondicè voluit appellari. Hinc Prorëx etiàm noilro ævo,Drotfete, quafi Regis occupans federn abfentis,&vicemfuftinens, atque provinciarum Toparchæ,£atlb&bto£et/ nominantur.

Anno poil orbis diluvium bis millefimo trecentefimo fexto,Fresero leü Protone, velut Monarchâ in Scondia dominante,& pacatiffima fertiliffima- que témpora habente, ChriltusJEfus æterni Dei filiusinBetlehemJudæ,prô generis noítri falute humano veitiri fchemate fuerat dignatus. Cui propte- rea cum Pâtre fanétoque fit Spiritu,laus,honor & gloria in omnem æternita- tern. Amen.

Cæterum Froto hujus gratiæcœlitus mortalibus concellæ omninó expers, & proindè cultüm Satanæ magis Upfaliæ propagaturus, illuftratu- rufque,fanum ibi totius Scondiæ unicum adeo magnifiée conftruxit,ut intus, forifque auroradiaret copiofiffimo,&infuper aureâ circumdarentur catena extrinfecus, templi faftigia. Quod, fient & regiam juxta pofitam nonpauciS dotavit latifundiis,quæ noilro tempore peculiumUpfalenfe, feu Coronæ Re­

gáis,appellantur ;fimulediétomanuans, utRegesinfaxo prati Morenfis pro- pinquo concorditer defignati, præfato deinceps fano inaugurarentur.

Quamvis porro Freyerus, Sueoniam primus contraxerit in Monat- chiam, tarnen progreflu temporis inter varios fuit denuó Reguíos diítracta.

Quandoqnidem Uplandiæ, Vefmanniæ,Sudermanniæ, Vermelandiæ, Darle- Carliæ,NeriCiæ, Oiirogothiæ, Veilrogothiæ,Sudrogothiæ,Heifingiæ,Medel- padiæ, Angermanniæ, Bothniæ,Finlandia?, Alandiæ, Gotlandia? & Oelandiæ pr°Prios deinceps fuiflè reguíos , Upfalenfi velut Monarchæ, fubjedos, in

Hiltoriis paffim deprehendatur. a a ,

Verum Froto feu Freyerus, tantâ fubditos dementia, prudentiâ &jufti- tia rexit populos, urmortuum cremare feelus exifiimantes, integrum Diis adfcripferint} quemfacrificiis poítea honorarunt, & fextam hebdómada? fe- riam,de ipfo, non Frigga, nominarunt.

NIORDUS,quem aliiNordianum &Nearcum infcitèvocant,Archifla- hünum unus Upfaleniium feeptro deinceps Sueciæ potitur, fed HER VITUS ægitimus Rufliæhæres,poitobitumBoi,demorte quocpfa&us certior Othini acFreyeri,paternum récupérât thronum, injuriafque ûbi & patriæ ab Othino irrogatas vindicaturus, bellum parat in Niordum formidabile. Adventan- tem verôholtemNiordus animofè fufeipiens fuperatur, & in Daniam fuga- tl)r, HervitoSueciam fubjugante ; Quam ipfe cognomini tradidit filio re- gendam &defendendam,acRuffiamfefl:inusrepetit. Verum Niordi Sueo- hes mifer ti,Hcrvitum necant,& principem revocant extorrem,fub eoque polt- rPodum gratifiima viguit pax, & rerum floruit omnium libertas. Qu_am infi- piens regni plebecula Niordoitolidè àcceptam referens, vivo aliquid ineflè di­

gnitatis credit, & mortuo divinos proptereà honores tribuit. Niorduspor- ro vicinus morti,Othino vivus immolari voluit, Sueonefque voto ipfitiS an­

uientes, eum combuflerunt, luxerunt & catalogo numinum inferipferunt.

(QuamobremfequentibusDCCCC.poll Chrifti natalem anflis,hôspræ-

dpuè déos noítri colueruntUpfaliæ, nempe Thorum, cujus fimulachrumin-

nudi pueri fculptum, corona, feeptro & XII in capitis circuitu fuit orna-

CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ

8 ________________________________________

tumftellis, acfupremo collocatum triclinii le&ifternio, illudque invoca­

bais pro aëris impetranda dementia, & feria quinta de ipfo nominata, eun-

dem facrificiis placabant. A A

Alterum fuit fcu!ptileOthini,âdexteris Thon pofitum, loncagaleaque indutum, quod belli propter fucceíFuscoluerunt,&monoculumfinxerunt,to- nitruique effeâum tribuerunt, hujufmodi aëris fragorem, QlfiCffilg nuncu­

pates : Quippè Othinum fynecdochbsAs vocarunt antiqui, quia ex Afia in Scondiam acceffiffet, & Asgard infernum nominarunt, quem Othini do-

micilium eiTe crediderunt. .

Tertium vero idolum fuit Freyeri ftatua, quæ iiniftrum Thon clauierat latus, quam pacis, voluptatisque amantes, & nuptiis inhiantes veneraban- tur : Ac proindè viva iph femper aftabatfœmina, concubinæ vicem obitura, liDeo placeret, qui grandern præferebatPriapum ; Hujufque numinis tur- piffimi non Scondios & Britannos folum, ait etiam Germanos fuiíle culto­

res , hinc non obfcurè colligitur , quod hi nobifcum ab ipfo diem Veneris

nuncupent. ,r.

Ex his denique tribus ïlatuis, dæmon identidem reiponia dabat Iciici- tantibus ; prout etiam ex fimulachris Oller i, V agnofti, Hadingi, Rolleri &

Roftiophi, quorum infatuad præftigiis infelices Scondii, ipfos elfe Deos arbi- trabantur, & alibi quam Upfaliæ, venerabantur. .

Nam Ollerus quidem ab Othino pulfus Upfaliâ , in Daniam conceiht, ubi, velut novo quodamorbe, opinionis fuæ monumentareilaurare connifus, âDanis perimitur : Quanquam adeo præftigiarum ufu excelleret, ut ad trajicienda maria, ofle, quod dirisobflgnaflet carminibus, navigii loco ute- retur ; nec eo fegnius, quàm navigio, projecta undarum fuperaret obitacu- la. Præfato infuper choro numinum, quidam Ugartilocus dæmon, &

^botclb/hocelifulgur feu ignisThori, fcortum fortaffis impudentiflimum Thoronis, acceiferunt.

Verum de his Satanæportentis,monïtris,&larvisitygiis fat dictum; ia- crificia nunc paucis defcribemus, inquibus effœminatos corporum motus, fcenicos mimorum plaufus , & mollia nolarum crepitacula, honeitiores ocu- li, aurefque mérito averfabantur. Atque ut paulo altius hanc exordiar ma- teriam, a temploque,in quo litabatur,incipiam, pro hujus foribus ftabat ar­

bor, generisignoti, patulis diffufa ramis, hyeme ac æiiate pariter virens.

Ipfiautem delubro fuit adjunâumjnltarfacelli vel adyti,fanum, locus facra- tiffimus, in quo idola memorata, &Diimanufaéti confiilebant, in fuppeda- neo vel le&ifternio collocati. Ante ftatuas porro furgebat ara ferro fuper- nè inveftita, nè igni, quiperennis ineavigere debuit, læderetur, &huic le- bes impofinis cernebatur, unaque afpergillum, quibus hoftiarum fanguis excipiebatur, & aftantibus afpergebatur : Sed coram altari,&incircuitufta- tuarum,vi<âimæ aétutum immolandæ difponebantur.

Cæterum præter quotidianaillicfacrificia, quouis menfe Diis folennius

fuit litatum, & â diftinctis facerdotibus , difcretæ idolis viétimæ immq-

latæ: Verum folenniffimè quouisnovennio ea peragebantur facra ab uni-

veriis Sueciæ, Gothiæque incolis novendialia, fingulifque diebus oéto ma-

fcula immolabantur animalia, & nonumfuit vir quispiam forte deleétus. Is

primum in fonte mergebatur, & fi animam non difficulté!* efflaret, faultum

renunciabant facrificuli votum, moxque inde protra&um, in propinquo,

quem facrum crediderunt, luco fufpendentes, inter Deos translatum affirma-

bant: Sin vero non ita moreretur, ipfum velfecuri feriebant,vel ad faxum

crudeliter allifum, cerebro difperfo, maétabant; aut inter vepres & fentes

miferabihter raptatum atque cruciatum, conficiebant, fangvineque Diis

oblato, & capite duntaxat quarumlibet hoftiarum cremato, reliquum corpus

in

____ ____ TOMUS PRIMUS, ____ 9

in præfato íuípendebant nemore, cum reliquis otfto cadaveribus. His ta­

rnen exceptis quæ flaminum, principum& procerum populiqj confluentis religiofe vel potius fuperftitiofe, idolothytis vefcentium cedebant commeí- fationibus.

Atque de idololatria Scondiorum hæc modo pauca memorafle conten­

tos, ad politicam me confero hiftoriam. Illud verb mihi hanc telamcontex- turo perincommode accidit, quod regibus per annos a Natali Salvatoris oftingentos in Scondia paffim dominantibus, nufquam inveniatur certus temporumcalculus, chronographo neceffarius, eile adnotatus; atque ne ii- mul Leftor hujufmodi ftudiofus antiquitatis ipia Regum Hiftoriâ defrau- detur, illam tribus iuccin<ftè velut libris compræhendam fequentibus, &

poftea intermitios repetam cálculos rerum aliarum, quæ interea temporis acciderunt, ac per eofdem DCCC. annos fideliter deducam.

Porro Hiftoriam ita profequar, ut plurimis Scondiæ regulis praster- miffis, & monarcharum non paucis de quorundam arbitrio, fuæ gratiftca- ri vel potius adulari volentium nationi, fraudulenter confiáis, exfynce- ro principum, leu Drotterorum catalogo expuncftis, primariorumdunta- Xat Regum gefta completar: primo quidem libro Upfalenfes inSveciaGo- thiaque,altero Letrenfes inDania, & tertio Trunvangenfes,feu Trunhe- menfes inNorvegia,fupremos defcribendo Tyrannos.

REGES

In Sveonia Gothiaque Upfalenfes,

SIGTRUGUS Freyeri velNiordi,ut reor,filius,XI.Sveciæ dominator

^Legislator filerat: liquidem hoc feculo & prioribus, aliquotque poften- oribus, Scondii confvetudinem æmulati Judæorum, fub fuis vixerint prin­

cipiáis, velut fub judicibus, Kottar ideo nuncupatis. Hine noftro etiam ævo, ¿roKr/ hoc eft prejudices feu proreges, vocamus Législatures vei Nomophylaces qui nominis fui vocabulo officioque refponfuri, . v

«m ÆX abfencis principis, & potiffimis in Scondia.provingjjuradI - cunt, ab ipfis olim condita Regibus. Itaque Sigtrugus a morte Niordir gale ac legale naftus eft Sveciæ dominium; cujus hham nomme Gro,m- Egniforinæ præftantia viraginem, Gramus perilluftris Dam prin­

ceps conjugem expetebat. Atque Sigtrugus Damcam habens fufpe&amat Enitatem, Humblo, procorum alten, Regis Fmlandici frar G filiamlubentiusdeftinaverat. Nec tarnen Gramus a ProPoflto.^1¿.’^- Pote qui primum nunciis occultis, litens exóticas , & muneribus g nena in fui pertraxerat amorem: Deinde fua ipfam præfentia f bi S devin&urus, in Sveciam, habitu mutato, feftinat mcogmtus ; ibi autem opta tiftimum Virginis adeptus colloquium, connubio demque i i . in’

tem, hilaris fecum inde perduxit in Daniam. Ex qua bm p m fufeepit liberos,Guttormumfilium,&filiam,Suibdagero den

ReSiVerdm slgm.gi.s vehementer raptu «liæ offenfc,

generum parat violentum. Prius tarnen de belli Eicceffii o™ lum c tatus Upfalenfe, refponfum tulit inde perplexum, videlicet, quod fi ab au ro in illa fibicaveret pugna, cætera nihil metalla detriment! forent alla­

tura. Quapropter cum aureorum nullus effet armorum uEis ir‘ “S,

Eine feihfuperabilem fore exiftimavit, animofiusque mhoftem.propera

vit. Aft Gramus eorum primarius, haud niíi dolo fimul a m ,

ftoremfore confiderans/pugnaciffimos Sueonum quofque athletas¿b^

IO CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ.

ïïberaliter donatos, fibi clanculum devincivit; Quorum propterea Sigtru- gus ope in confli&u deftitutus, fuperatur, & hujufmodi necatur auro , non clavæ infufo ligneæ, prout Saxo nofter pro more fuo fabulatur, nolens Gramo illam fraudis afpergere labeculam.

XII. SUARINUS, quem in Gothia rerum potiuntem, Sueones poil Sigtrugi cædem, potius Dominum maluerunt quam Gramum. Hune proinde Suarinus Regno Sueciæ expulfurus, immenfum ex utraque con­

trahit exercitum natione, & Gramus fe tantæ imparempotentiæ animad- vertens, ad novos conver titur dolos. Etenim haud ignorans Svarinum prove&æ admodum ætatis effe, ipfum provocat ad duellum, ita de impe­

rio Sueonum, cum illo belligeraturus. Ac licet utriufque minime par ef­

fet conditio, tarnen cum illa tempeftate hujufmodi reculare prælium, nimio verteretur probro, Suarinus cum çertiffimo yitæ periculo affientitur mo- nomachiæ, in hac vero fenex decrepitus â juvene valido non difficulter fuit proftratus, illiusque mortem filii Sc agnati,viribus fimiliter antagoni- ftæ impares mox vindicaturi,cum eo in arenam finguli defeenderunt,quo­

rum XVI. trucidatis, vi&oriam Gramus Sueciamqj fibi vendicavit.

XIII. GRAMUS qui Suecia & Gothia potitus, diuturnumin iis fibi dominium perfuafit, quod domefticam regum penitus extirpaífet famili- am; Ideoque crudehus Suecis ócGothis imperans> illos ad novam com- movit rebellionem.

XIV. SUIBDAGERUS, hic fiquidem Norvegiæ Dominus, quod Sigtrugi & Suarini effet cognatus,â Suecis Gothisque jugum pertæfis Da- nicum, Prote¿for& Reétor defignatus, grandes ex Norvegia, Suecia &

Gothia cohortes fibi comparavit. lis porro raptam ex Sueonia confangui- neam,& cædem cognatorum, tyrannidemque Grami fuis irrogatam, Suibda- gerus vindicare cupiens, Daniam invadit, ubi captam Grami fororem, itupro contemeravit; fed filiam illius,ob miram corporis pulchritudinem, fuo digniffimam thalamo judicans, intemeratam ad Norvegos inde able- gavit. Interea Gramus exercitu colle&o, graffiantem in patria hoitem ag- greditur, â quo profligaras occubuit. Suibdagerus autemvi&or & ultor contumeliæ, Suecis Gorhisque quondam illatæ, clariffimus, expugnatam occupât Daniam, quam cum Suecia, Gothia &Norvegia, non pauco gu- bernat tempore. Interim vero Hadingus Grami filius patria extorris, fub- fidium in exteris naitus regionibus, Suibdagero fub Gothlandia congre- ditur, & vitam, Daniamque illi eripit.

XV. ASMUNDUS, qui Sueciæ, Gothiæ Sc Norvegiæ aétumm potitus efi feeptris, ut parentis, avique cædem ulcifceretur, partaque tueretur re­

gna, Hadingum impugnavit. Hadingus autem fuo marte ac potiffimum arte frétas magicâ, cujus fuerat ab infantia propemodum ftudiofus, &il- lius beneficio bellicofus, viétoriofusque cenfebatur, hofti ideo animofius occurrir: A quo trucidatum fub pugnæ initiis Ericum filium inaudiens, Afmundus, tanto mœrore ob dilectiffimi obi tum filii, furoreque corripitur, ut clypeo in tergum reje&o, omnique ne^leâo diferimine, quod ao ad- verfariis,diabólica eriam fubnixis potentia imminebat, obvios hoftium quo ique gladio fterneret, ad ipfum feftinans Hadingum. Hic porro lethale fibi telum intentari confpiciens, Sc fuis diffidens viribus, familiaris opem dæmonis implorât , iliaque protinus adjutus, amentará proftravit adver- farium haftâ, non tarnen impune; Siquidem corruens in terram Afmun­

dus, vulneratum interfe&oris pedem claudicatione perpetua mul&averit:

Fidiffima vero conjux, Gunilda, doloris impatientiâ furens,ingratam fibi diutius vitam ferro proprio eripuit, Sc chariffimum prope maritum Up- faüæ tumulum lubens obtinuit,

XVI

TOMUS PRIMUS. It XVI. UFFO; is parent! fubrogatus mortuo inthronis regnorum,Ha*

dingum vi&orem in Sueonia graffantem, & ftygiisplus artibus, quam hu- manis præliantem viribus} formidavit aggredi. Ut tarnen ipfum à Sueciæj Gothiæque avocaret depopulatione , tradu&oper oceaniimexercitu , Da- niam viciffim prædatur : patriæque laturus auxilium Hadingus, domum quantocvùs remeat, quod ipfum UfFo fibi faciendum cenfuit. lito autem do­

lo Hadingus m agis ofFenfus, ineunte vere Sueciam repetit, quern UfFo non rmparatus excipit, atque nunc haud minus, quam adverfarius, dæmo- num armatus fubfidiis (ut erant veteres Scondii maleficiis admodum dedi- ad tantas hoftem compulit anguftias, ut diu illi fine præfentifiimo vitæ pénenlo, nec liceret pugnare, nec locum permutare, necdomum remea- re> aut neceiTariam vitæ fattentationem comparare. Quamobrem ad tarn grandem funt inediam Dani perduetti, ut alter alterum maftare ac devora­

re cogeretur, tandemque cum ingenti fuorum clade per oblidentium ca­

lma hoftium penetrare. Ira Hadingus cum exercitu fuperftite in Helfin- gtam, borealem Sueoniæ provinciam, dilapfus,indè per multa vitæ diferi- mina, viæque ambages, patriam difficulter adiverat.

Summoperè vero indolens UfFo, tantam ex retibus fuis feram eva- fiue, promulgato quaqua verfum edietto, vita Hadingum fpolianti, venu- ftifiirnam pollicetur filiam. Tanto itaque promifFo illuftris quidam illeéhis héros, Thuningus, vitæ gnaviter Tyranni infidiatur. Quern propterea Hadingus, auxiliaribus Biarmenfium cohortibus ftipatum, aggrefFus, con- metâ dœmonis ope peremit. Deinde aperto marte, vel hujusmodi artes fe UfFonem haud necare poffe animadvertens, ad alias confugit infidias ; Si­

mulât amicitiam, & fecurum poftulat acceffum Upfaliam, prætendens fe Ÿoticujusdam reum, illic FreyeroDeo perfolvendi, aft Uffoni cædem ad- ferre intendens. Nec Suecus fraudis ignarus fuit, petitis ramen annuit,ut dolum pdleret dolo, velut clavUm clavo , <Sc laqueum fibi paratum Ha- dingo injiceret. Proinde ilium Upfaliæcomparentem, poftfi<ftam Numinum Pr°pitiationem, ferali excipit convivio , in quo Hadingus infidias fibi pa- rata$ comperiens, comitibus per illas amifiis , fe clanculum fubducit, per*

4pe invia nemorum redit in Daniam. Et hiñe quidem UfFoni faétus ma­

ps infeftus, non multo poft tempore in Sueciam regreditur, illumque mil­

las tirnentem infidias obtruncat, & fplendidiffimo Upfaliæ commendat tu- milio,ut Sueonum animos fibi conciliaret, & ad fpondendam fervandam- ftUe fibi obcedientiam illos permoveret.

, XVlI. HUNDINGUS, quern Sueones Gothique nequicquam ab Hadingo inefcati, velut fratrem UfFonis, regnorumquehæredem,regiisor- narunt infignibus. Itaque Hadingus fua fruftratus fpe, &cladium recorda­

os , quas Sueciam impugnando fuiffet haétenus perpefiiis, maluit amici- fram Hündingi, quam illius experiri amplius militiam. Nec earn Suecus perfatus, oblatam acceptât, tantaque hde confervat , ut nulla unquam hoininum inquietorum fuafione adipfam potuerit impelli violandam. Cum Vero concordia hujusmodi plus quam fraterna inter hos Scondiæ Reges potentiílimos, fubjeétosque ipfis populos, diu floruiffet, falfo Hundin-

\ptelligit rumore, vita magis diledum fibi Hadingum, leviri occubuifle lnudiis. Quocirca nec ipfe diutius vitæ ufurâ frui cupiens, optimates re- gm ad fúnebre convocar epulum , inferiis tanti amici folenniter impen- dendum. In quo ipfemet pocillatoris officio fundus, ut majorem demor- tUo exhiberet amorem & honorem , quando convivas admodum ebrios ev3fiiTe animadvertit, in labrum melicrato plenum fe præcipitat, ac fubito expirat. Quo Hundingus inufitato mortis genere teftari voluit, tarn ju- cundum pro amico ilium fibi morienti fuiffie obitum, quam fuavis effet hu-

B 2 jufmodi

CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ

12________ __ __.___________________________ _

jufmodi potüs bibenti. Hadingus autém tantum Hundingi cognitum erga fe amorem fummopere admiraras eit, ut non minus amicitiæ documen- tum ad polleros transmitteret, infpeélante vulgo fe laqueo confumpferat.

XVIII. REGNERUS, qui tarnen baud protinus a morte parentis Sue- ciæ confequitur gubernaculum ; Quandoquidem noverca il!ud fibi arro­

gans, ut Regnero perdito , diutius & fecurius eo potiretur, privignum throni hæredem ad extremas regni folitudines, ibi regia obfervaturum ai - menta & feris efca futurum, ablegavit. Ululiris porro filia Hadingi amici­

tiæ recordata, utriusque inter parentes quondam florentis, & pnncipis ideo miferata profcripti, hune in deferto vagantem, fuaque infortuma lamen- tantem, per immenfas itinerum difficultates acceflir. Cujus ille comitatu

& apparatu primum territus , novercæ formidavit infidias ; Verum lecus colloquio virginis fe confolantis, animantis, fubfidia promittentis, & am- plifiima largientis, informaras, formidinem exuit ; audaciam, regiumque induit ornatum , &virginihuic Suanhuitæ promifsâ ob tantum benefi- cium connubiifide , regnum fedulus oberrat ; novercam feeleris accufat,

& auxilium à paternis flagitat amicis ; Quo potitus, adverfarios expugnar ; novercam fupplicio capitis mulétar, & regno Sueciæ Gothiæque fubjuga- to, Suanhuitam ducit conjugem, quæ Hotebrotum ipfipoitea genuit filium.

Contigit interim, ut Froto Danorum moderator, & Suanhuitæ frä­

ter, quadam feduitus arrogantiâ, Regnero bellum inferret fororio : Qui cum domo abeifet, Suanhuita fratri occurrens animo fa, eumprælio diften- tum navali captivât, & pauco poli tempore libertare donat ; Cujus imme- mor Froto beneficii, denuo Sueciam longe vehementius impugnar, &ingra- titudinis luiturus pcenas, in ipfo fuccumbit occumbitque confliétu. Sed Regnerus & Suanhuita multo deinceps tempore fupervixerunt, cumque eximio nominis encomio regnum gubernarunt, ac demum Regnerus fatis prias ablatus, tantum Suanhuitæ inflixit mœrorem, ut inde mortem proti­

nus illa oppeteret, ad latus, procul dubio, mariti Upfaliæ tumulata,

XIX. HALVARDUS, ut reor, cognomento Hotebrotus, Regneri filius, &in regio fuccefibr throno,coníiderans quantas Froto avunculus cla­

des patri nuper, patriæque, auxilio nixus populorum OrientaliumintuliïTet, hosinprimis, deinde armis Danos decrevit mulétare. Quamobrem in Orientales boreæ regiones grandi cumexercitu profeétus,Finnos, Sembos, Eftones,Curones & Rufibsfub Sueoniæ dominium traduxerat: Inde autem victor in patriam regreifus, Gyritam illuftrifiimo regum Noricorum fan- guine procreatam, fibijunxit matrimonio , quæ Attilum &Hotherumfi- lios,illi fuerat enixa, gloriofiffimos infolio Sueonum fuccefibres. His ibi peraétis, viétorioia in Danos promût ille vexilla ; quandoRoë Frotonis ex Haldano nepos non fegnis hofti occurrit, à quo bis profligaras, tertio eun- dem aggredimr, & ab eo occidirur. Daniam ita fubaétam victor quibusdam Sueonum commendat Hotebrotus defendendam &. regendam , inque Sue­

ciam cum infigni remeat triumpho : Sed Helgo germanus Roë fräter, co- gnito Hotebroti redira, ejus invadit officiales & trucidât, Daniamque oc­

cupât ; Quam propterea Halvardus ad obeedientiam revocaturus, cum im- menfa illam verfus claflë feilinat, ipfique congrefius Helgo, vita & Regno ilium fpoliavit.

XX. HELGO, utriufque regni adeptus dominium,Sueonibus,quod crebris Daniam cladibus afflixifient, crudeliflimum fe principem exhibu- it; liquidem non contentus illos fub intolerabilem redigifle fervitutem, inhumanifiima infuper lege fancivit,ne injuria, vulnus aut cædes Sueonum alicui irrogara, ex julio legum præfcripto pleéterenrar, fed modo longe inferior! penfarentur Suecorum æftimationem, collatione Danorum tanto-

pere

_ ________ TQ MUS PRIMUS. _____*3

pere elevans, & ampliflimam utrique natiöni materiem belligerandi fubmi- niftrans. Interea primogetlitüs Hotebroti filius Attislus, cumHotherofra- tre in Norvegia apud nutritium exulans Regem Gevarum, ipfi â parente olim commendatus, adoleverat, qui affinitatis beneficio paternum récu­

pérations thronum, Urfilam Helgonis filiam fuo poftulat matrimonio»

quam obtinet, &cum ea regnum Sueciæ annuo fub tributo.

. . XXL ATISLUS, homo avariilinus, tenacifíimusqj,fui tempore regi-

^mmen^os cumulavit thefauros, quos conjux Urfila filio procuratura Kolphoni, ex Helgone priori marico & parente quondam fufcepto , ac nunc poft abitum obitumque genitoris in Dania rerum potiunti, callide Atislo, cum in Sueciam fub munerum promiffione infignium perfuafit invitandum, meque ubicomparuiffet,ad reftituendam Suecis priftinam libertatem, co- gendum vel occidendum : Confenfu autem maritiobtento, humaniflimis- que ad filium litteris, peraliam ilia epiftolamfuumRolphonimanifeftat con­

filium, hortans utquantocyus advolet, & thefauros Vitrici fratidulenter in Daniam transporter, nihil difcriminisperpeílürus. Nec Rolpho, volúnta­

te matris intelleéta, moratus,fed opum fpe laélatus in Sueciam feftinat;Ubi triduano fufeeptusper Atislum convivio, ipfum variis intus diftinebat fer- monibus, dum interea temporis Urfila foris divitiasmariti ad claflem pro- curaret deportandas. Quo demum negotio, quam occultiflime perafto, cum matre, Sueticisque navigat opibus Daniam verfus ; quern fruitra infe- cutus Atislus, & bello propterea deinceps perfecutus eft, cum Rolpho nihilo-

tfiinus thefaurum, Sueciæque dominium retinuerit.

XXII. HOTHERUS Atisli frater,imperium Sueciæ, Daniæque regi­

ons deftitutum, nondifficulterobtinuit; Nec immerito,cum parente genitus eftetHotebroto, eorundem quondam regnorum Domino, iisqueanimi &

corporis effet abunde præditus dotibus, quæ regali competerent dignitati ; Artium quoque multarum fuit peritifiimus ; & potiffimum Organicæin tan- tum Muiicæ feiens, utaudientium mentes hominum variis modulationum generibus ad quoscunque volebat, impelleret aftectus, gaudium, moefti- tiam, miferationem vel indignationem. Hunc itaque principem tantis ornatum dotibus, fecumque una educatum, Nanna Gevari filia regisele- ,egantiflima ab ipfa expetivit pueritia maritum, illique fidem matrimonii promifit; verum Hacho quidam Daniæ Rex, Virginis etiam amore ca- PtUs, illam Hothero fatagebat præripere, nec ulla tamen valens amoris arte, rivalem marte aggreditur. In ifto autem conflicftu Hotherus viftoria potitus, Daniaque, Nannam iibi copulatam cum triumpho in Sueciam perduxerat; Hine corrivalis Hacho vehementer efferatus, contraétis un- dequaque auxiliis, Daniam in abfentia Hotheri récupérât, nec minus re- gni hujus amiffione Suecus exafperatus, cum navalibus in Daniam copiis properavit, ubi profligatus, apud Jutos refugium captavit, indeque, trans- d(fta ibi hyeme, in patriam acceleravit. Quamobrerri domi longe majori oomparato exercitu, hoftes denuo invadir, quando pugnam die toto acn- ter utrinque continuatam, nox diremit. Cujus beneficio Hotherus, mu- tato habitu, caftra hoftium ingreffus, molitiones ipforum cognoicit ; Quos ideo poft lucis exordium, feßeius multo aggrefiiis eft, Hachonem jugu-

’at, Danosque ad priftinam revocar obcedientiam , &in Sueciam remeat.

Itaque Fridlevus gener Rolphonis ex Hotheri abfentia nactus occafionem, daniam occupât, quam, reverfo protinus Sueco, vitamque fimul amife- tat. Deinde tranquilhim habuit diu regimen Hotherus, donee beneficia- fii orientalium populorum Reguli moverent ipfi rebellionemjln quos pro- pterea Hotherus bellum moliens, illoque fe occubiturum ex propria ici- enspræfcientia,Suecorum, Danorvmque confenfu filium utrique Regno

B 3 Præfl-

!4 CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ

præficit Roricum, & rebelles libentius atqj confidentius impugnat. A qui­

tus demum proftratus moritur, non tarnen impune : Quandoquidem pri- marii adverfariorum fimul ceciderint.

XXIII. RORICUS, qui cognito parentis interitü,ipfum vindicaturus,

&Ruffos, Finnös, Eftonesque perdomitürus, cum leételimo Suecorum &

Danorum exercitu iterum confcriptö, rebellibus ob vifroriam nimis trium- phantibus congreditur : Quibus adpriftinam vocatis fubjeétionem, Slavôs feu Vándalos jugum fimiliter excutere conantes, oppugnat ac expugnan Deinde cum eximio domum reverfus triumpho, comperit Gervendillum Jutiæ Præfidem, interea fatis fublatum,eique fubftituit HorvendillumrQui cum Regio effet Danorum fanguine procreatus, & ob triennalem oppido celebratus piraticam, ipfi filiam dédit Gerutam, 3c Daniæ regnum fub tributo folo Suecorum, Gothorumque imperio viéterus impöfterum con­

tentos. Inde vero confrquitur Amlerum ex Geruta nepotem, & Feugo tantæ fratris invidens forrunæ, ipfum jugulavit, ac thronum Daniæ cum Geruta occupavit. Amlerus fibi quoque infidias â patruo ftruftas animad- vertens, illas, quandam fimulans infaniam, prudenter evafit, matrimo- nioque in Britannia illuftriffimo adjutus, vitricum &patruum aggreditur Feugonem,ac ipfo per fraudem exulte, pro rege Danorum primario fe venditat: fed illö Roricus tempore mörtem oppetens, filio monarchiam Daniæ Vicleto transmifit : Qui proptereaæmulocongreffus eft, ilium vita, regno, ócuxore Hermutruda privavit, hancque fibi protinus copulavit, ex quaVeremundum, Daniæ poftea Regem delignatum, confecutus eft filium.

XXIV. ATISLUS II. Sueciam,alterum paterni dominii regnum ade­

ptos, totumfe bellicis mancipavit artibus, &quibuslibet heroes decentibus exercitiis; Quibus probe imbutus, finitimas Sueciæ nationes féliciter im­

pugnando, fuæ pofuit militiæ tirocinium. Interea vero in Dania mortuo fratre Vicleto, Veremundus fuccedit filius, qui nurum fibi delegitFrovini, Jutis auftralibus pro tempore dominantis filiam, 3c Oceanum pirática infe- ftantis. Quamobrem Atislus, Sueonum Princeps clariffimus, nonnulla for- taflis detrimentainde fimul paffus,Frovino graviter fuccenfetaffini, 8c ad- monitumfruftraintermittendæ hujusmodi excurfionis, dcnique navah illuc exercitu traduite, contumacem adoritur. Nec imparatum deprehendens Frovinum , inprimis generali 8c poftea fpeciali oppugnat ipfum certamine, iftoque faites fuperior, antagoniftam profternit, acjutiam Sueoniæim- pofterum fore fubjeitam, decernit. Sed Veremundus intelleitepatrui reditu, Retoni 8c Vigoni filáis , Frovini ducatum contulit Slesvicenfem, indeq¡

plurimum Atislus exacerbatus, novos Jutiæ vafallos impugnavit. Qui am- pliflimas nafri ex Dania fuppetias, Suecis prævahierunt. Subverens porro Veremundus patrui cum grandiori potentia reditum, neci eum deftinat, Retone 8c Vigone ficariis in Sueciam expeditis. Hi autem aggreffi Re­

gem in quodam nemore animi caufa, fine ullo deambulantem comité, trucidarunt, ita paternam vindicantes cædem, 8c Veremundum formidi- ne liberantes. A quo propterea non folum in poífeífione confirmad du- catus, fed aliis infuper bonis ampliilimis, donisque fuerunt ornad.

XXV. HOGMOTUS, qui cum aliquandiu rerum in Sueonia potitus effet, unaque Hogrinius, quandam Hugleto Danorum Regi, Veremundi exUffone filio nepoti moverunt controverfiam, cum illoque pugna con- grefli maritima, interierunt. Horum tempore principum famofus & bel- licofus ille Helfmgis Sueciæ populis dominabatur, Thore, ob infignemco- gnominatus proceritatem, Longus, cujus ftatuænon ita pridem Suecis atque Gothis, & præfertim Scheningenfibus non minus fuerant venerati­

on!, admirationique, quàm Germanis eft hodie ColoffeumS. Chriftophe-

ri fi-

opem

TOMUS PRIMUS. î$

ri fimulachrum : fed totius fuit Gothiæ Rex quidam Geftiblindus ; Egterus Biarmiæ, &ThengilIus Finmarchiæ, dominium tenuerunt.

XXVI. ALARICUS filium habuit Gautonem, Vermelandiæ inGo- thia,& Solœgiæ in Norvegia Regem. Ab his vero primarias Gothiæ modera­

tor Geftiblindus, feu Geftillus, regni dominium forfitanaffeéfantibus, fre­

quenter &modo vehementer impugnatus,Frotonis Danifubfidium implo- ravit; Illeque vicino compaflùs, Godefcalcum Sconis ftipatum, acEricum Norvegis armatum, Geftillo miferat commilitones ; Qui primo Gautonem in Vermelandia oppreilèrunt, & pofteà fuas Gothico adjunxerunt exercitui cohortes. Nec Alaricus horum acceflu tantopere conturbatus, quantopere hlii exvitadeceffu fuerat triftatus ; Nihilominus tarnen animo refumpto , cum Sueonibus fibi fidel iflimiscontendit in hohem; fed ante confliéhim,Eri­

ce» defeétionem â Geltillo fruftrà conatur perfuadere. Ideoque hane paf- Pus repulfam, ad privatam provocat Geftillum concertationem, quam ñe­

que volens Ericus admitiere, quod Geftillus fenio, morboque foret gra­

vatus, fe offert ipfius loco pugnaturum. Ñeque iftud Alaricus detreéfans duellum, Erico auda&er congreditur, & vulnerato graviter antagonifta, gravius multo vulnus confequitur, indeque protinus in circo monomachiæ

uemoritur. ,

XXVII. ERICUS III. illuñribus in Norvegia genitus parentibus, Frotonis promotione orbum Sueciæ thronum imprimis adipifeitur; De- inde feeptrum qnoque Gothicum, Geftillo vita fuñólo,nancifcitur, tan- tnmque honoris contigit Erico, propter infignes animi & corporis do­

tes,regio digniffimas faftigio. Etenim tantæ fuerat fapientiæ,ut fapientis cognomento docoraretur, & tantæ prudentiæ, experientiæ ac eloquèntiæ, ut neminem totâ haberet Scondiâ fibi parem : Itaque Froto Danorum Rex Prudentiffimáillius opera, ex principe ignaviflimo evafit gloriofiflimus;Si- ffudern Erici fretus confilio, foris belligerat feliciffime, & domi regnat Qnietiflimè prudentiffimeque ; Quibus Danus obfequiis mérito commotus, fuam defpondit Erico fororem, & cum centuriatu regni ampliífimo, pro- Ximum â femetipfo contulit in Dania honorem. Nec ifta contentos be- nevolentiâ in Ericum collatâ, ad Sueciæ, Gothiæque folium, velut præ- fatus fum, eundem fublimavit: Et fratrem hujus Rollerum Norvegiæ fee- ptro, propter eximiam fibi quoque operam diu navatam, donavit.

Rollerus autem poftea Noricorum armis rebellantium impetitus , puecorum & Danorum implorât auxilium: Quo propterea Frotho cum nnmenfa delatus claffe,ab incolis buffet profligatus, niii Ericus cumterre- ftribus ex Suecia agminibus quantocyus adveniens,hoftem fugallet, ira¡ riqj iubjugaffet. Cæterumhoc floruit tempore in Sueonia púgil quidam tortilii- P1115, nobiliflîmusque nomine Arngrimus, qui navigio fpoliatusa bcaco

¿coniæ Dynafta, ipfum idcirco monomachia fuperatum trucidavit;, ¿ua elatus viétoriâ, coniugem poftulat Ofuram Frotonis filiam, & non nupc h’at, donee Egterum Biarmiæ, atque Thengillum Finmarchiæ regu o , debellaffet, illorumque provincias Suecis & Danis fubdidiffet, itavirg Potitus, XII ex ilia filios fufeepit: Verum Erico pepererat Gunuara Hai- danum, quem il le naftus in utroque fuccefforem throno, vitam claulerat

g'oriofam.

tIi. XXVIII. HALDANUS, in acerrimum cum Norvegis; bellum mcidit.

Pli fiquidem poft Rolleri obitùm, intelligentes etiam Frothonem Daniæ,

ac Ericum Sueciæ Reges porentiflimos, fatis occubuiffe, nec ullum am

Pims adverfahumtimëntes, illatas ab Erico fæpius Novegiæ clades vm-

dtcare ftatuerunt. Itaque Haldanum ipfius filium erebro armis impetunt,

flUibus poft frequentes bellorum confli&us, nimium Haldanus enervatus.