carolo HISTORIA

/n " n ri k»

r <£,

£

HISTORIA FOEDERUM,

PRiECIPUK RECENTIOKUM,

SVECIAMimer &DANIJM;

CUJUS

PARTKJULAM SEXTAM,

SUFFRAG. AMPLISS. PHIf OSOPH.

ORDIN.

IN REGIA ACAOEMIA UPSALIENSI,

PRjESIDE

Mag. carolo fred.

GEORGII.

Histor. PROFESS. Reg. et Ordin.

dissertatione

academica,

PUBLICA BONORUM CENSÜR/E MODESTE SUBMITTIT stipendiarius ahllöfvi anus

ANDREAS NORBERG,

FESTMANNUS'

INAUDIT. CAROL. MAJ. D.X.JULII

ANNI MDCCLXIX.

H. A, M. S,

UPSALIiE,

Ttpis Edman nian is.

Li

^{/\ ' 7TI fi JE» A}

g

) r ®

IX Fadera cum exteris

Principibus ineundi

K 2 aiia-

Hax quamvis ita fint, Munchenbergian^ tamen iententia; nonnemini fortafiis favere videri poteiit Ju- necopienfis tranfaLlio anni MCDXXXIX. ad quam, ne prakter rem ratiocinia fiiperius ordinafie argaamur, ver- bulum tantum intranfitu fueritmonendum.Scilicet, jus- fi a fuis» coiverant Junecopiam aliquot Sveci Dani-

que Proceres, de rebus, qua; ad communem triumRe¬

gnorum falutem & prtefertim illorum conjun£bonem ac novi denique poft F.RICUM Pomeranum, cui nuntium remiferant. Regis ele£tionem fpeftarent, ut ipfi ajunt,

aåuri. Alium hi conventum, quorum fertilifiimum e-

rat iflud feculum, inter trium Regnorum Legates, ad

ha;c omnium conlenfu gravifiimi momenti pei facienda negotia,annoinfequenti Calmariae habendum, decernunt

ac juxta inter fe pacifcuntur, fi ^tum tertii Regni Legad

non adforent, ^eorumabfentiam nihil impedituram, quo

minus, qua; jam conftkuta ah iphs pradcriptaque ellent,

Conficerentur (tba fkulo tock tbe tu Rykejis Jcndebudb,Jom fammankomma, gåra ocb fullborda, fom jorfkrijvit flar.v.

Hadorph / c.p. 139. feq.). Si^vero hinc inferas, Juneco- pix decretum fuifie, ut ad ea, qute binorum Regno¬

rum Legatis, hoc efi: majori parti,placuifTent, obltrin-

geretur tertium Regnum, quamvis forte invitum, ^ne-

{cio an fimul vim ipfis, ut in tranfaLtione leguntur,

verbis intulifie fueris dicendus. Licet enim iftam in partem

accepifie

illa

videatur

Gen, ^a Dalin (H. R. Sv.

part. 2 p. 687- > proba tarnen & Candida interpretatio-

ne ex illis curatius infpectis alius ^non eruetur fenlus, quam conventum Calmariseex conditio agendum non idco irritum omnino futurum, nec rebus infeLbs, ut

111 prasfenti

Junecopienfi, difcefifunoi iri, fi vel maxime

i

• ) 62 ( •:

aliaque

cum illorum

Legans publica

negotia tra- ttandi abelFent Legati unius Regni, fed qui tum eflent con-

venturi, a rehquis duobus mifli, in commune pro Fe ipfiS; confukuros ac Fuis _quosque invicem rebus pro-

fpecluros. Ceterum de negotiis juribusque tertii illius Regni, cujus in eoncilio futuro defiderarentur Legati,

nihtl pronuntiatum. Et profe&o tantum Fibi ^nonfum-

fifle bina ex foederatis Regna, ut valere faa confilia poftulaverint, edocent vel maxime a£ta duplicis con- ventus annis MCDXXXVIII. & MCDLXXXII. a Sve- eis Danisque Legatis, abfentibus Norvagis, Calmariae

habiti. _{In quorum} priori, poflquam de ERfCO Po-

merano, Regia in dignitate apud fe ulterius confirman- do, _egerant Legati, injeåa foederis mentione, quod tria Regna eidem Regi fubjiceret, addunt, de ifto negotio

in prafenti fe nihil pofle ftatuere, quod praefto non eflent Norvagi Confiliarii (v. Hadorh 1. ^c. p. i2$.\ In pofteriori ^{conventu, cum} in eligendo poft CHRISTI-

ERNUM I. Succeflore occupati eflent Sveci Danique

fbli praefentes, tantum abfuit, ut ejus filium JOHAN- KEM, fuis quidem votis expetitum, abfentibus obtru- ferint Norvagis Regem, ejusque eleåionem, duorum quamvisRegnorum confenfioneperaåam ac probatam,

pro firmata fatis _rataque fcubuerint, ^ut potius nonnifi

de alio conventu, Hafnise agendo, cautum fit, in quo

utriusque Regni Confiliarii locum defignarent, ubi dc

communi Rege creando junRa inire confilia poflent tri-

um Regnorum _Legati. Longior quidena eft ipfe lo¬

cus, cum tarnen ad rem probandam apprime faciat ^,

adduxiffe baud pigebit. t Efter ^tbi ^{at- -}

Noriges

Ri- ghes Rädh are ej nu hare tilßddbe kompne ^- • Swo at m

kzinne bafve radh oc

Jamtbckjelfe

med them,fwo yderlege^>

•

)

63-

( &

Handi

ejfet Regipoteßas, adhibitis in tonfilium

pra-

K 3

fenti*

fom bebojf gjordes oc reor

bebindelffe innebolier

^{- -} tby

dre vij nu [wo alle tiU ens wordne - • at forrame

et kerlicht modbe medDanmarclm Radh om tbijd ocfiadb,

tber fomför:ne Norgbes Radh oc ofs layligt dr, paa alle

try Rigenes vdgne ^{- - att} mådes medb fuld macht, ^aff

alle try Rigene, attfamtyckie - • een Herre oc Köning,

Oc ther wppa bafue vij ladet opkaße paa Norgbes Radz behaff nogre article om Regbement, bwore Köningen

(kal

regere oc flyre theffe try Rigbe Hfc. ( v. Had 1» ^{c. p.} 308.

feq. ) Sed fatis jam de prima Cl. Munchenbergii quae- • ftione« ad reliquas pro ratione propofiti ex a&is

ftri-

dim evolvendas pergimus.

Qua? C!ar. Audori tertia ed, nos ad nafuramar¬

gument! adcommodatius, fecundam

faciemus,

Quaeri-

tur feil, anfocius afyfiemate nitro difcedere Je feparare

po(fit ? Negat Cl. Audor, rationem interferens his ver- bis : die quafo quale ejfetpaBum, a quo cüilibet pacifcen-

tium, ubi e reJua vi[um fuerit, altere invito recedére Ib

ceret Zfc Et rede quidem,noftro qualicunque judicio,

fi in genere res proponaturj nemo

enim

non

dixerit,

padis eiTe flandum

Ad

haec in tertio

foederis

memen¬

to fciverant foederati, Regna ^nunquam fore (ejungenda.

Putantur autem hujus generis foedera bona utrinquc

fide& iniri & fervari, nec cuiquam Sociorum alterius culpa fraudi eflTe futura. Eß nempe> ait Puffendorfius»

feederum Syßematicorumfcopus, ut in perpetuum dißindia

civitates Jummam

fahitis fua

tnvicem

habeant

implicitam.

Vid. Jus N. & G. Lib. I. Cap. 5. § Sed vero (i

ad fmgulares cafus

univerfalis

regula

reftringatur

atque adplicetur, de

fingulis figillatim

^pro cujusvis

circumftan-

tibus

®

) 64 ( ft

fentibns

tum Regni

iflius Senatoribus^

in _{quo com*}

moraretur, x,

tibus momentis eflc pronuntiandum, res ipfa jubebit*

Quod fi contingat, quemadrnodum lubrica funt hu¬

mana omnia, ut fociorum alter ab altero, vel aperta

injuria laceflitus, vel tedis aftutiarum fraudibus cir- cumventus, Tibi fuseque faluti, qua? omnium in Repu- blica lcgum fuprema merico habetur, maximae id efle

noxae animadvercerit, ut in foedere perfillat; nefcio an ifto in cafa _{rede & ad rem} doceat Puffendorfius, qui

alias fanditatem foederum ubique inculcat, obligationen,?,

qua regnis unitis invvem intercedit, abrnmpipojfe ex par¬

te ejus, in cujus fraudem Leges funt violata^, utut lafio

non adeo emrtnis fuerit ⁽ vid. loc. cit, § 17). Sciiicet pa¬

tét, refcifli foederis culpam tum non conferendam eile in _cum, qui ab ^eo refilieric, fed in focium, qui vel manifeftus, vel tedus padi primus violator, cauflatn reliliendi alteri praebuerit. Nobis, quibus ^non vacat dodrina: de Syfteroatibus Civitatum in genere, utpote alius fori, _{immorari, ad Unionem} Calmarienfem, quse

poftri

eft, mox redeundum. Illius certe, hoc quidera

in _{morrento, non temere} quis dixerit aliam fuide ra*

tionem, quam foederum omnium, _{qua* perpetua} & ak¬

terna cluere iolent. Junda per unionem Regna fui flngula juris habebantur, neqi e alterum altero velfupe- rius, vel inferius Uti communis univerforum falus atque utilitas, a nemine Sociorum turbanda, fed juvan-

da & amplificanda ab omnibus, finis conjundionis ^e-

rat; ica mutua in promiffis utrinq» e fände fervandis

fides firmiffimum illius fundamentum & diuturnitatis cuftos. Fac illam in difcrimen adduci, hane vaccillare vel

frangi

& fimul ^corruere videbis totum foederis ae-

dificiunj. ^De faderis Calmarienfis, fi quod fuit, rupti

'• )

M ( 9

X. Cuntia

ifihcéc

tnomentct

fantte fervarentuv,

&

cau/Tis, curadedita _opera diflerendi occafionem, inferius commodiorem futuram, hoc loco praecipere nondebea-

mus, nos, quod in praefénti palmariura eft, obfervabi-

mus, ipios fbederatos, optimos certe fuorum verborum interpretes, pa&i fui leges haud aliter intellexifle, quam

ut Regnorum cuilibet & (arta teäaqué manferint jura,

quae Summas Poteftati propriafint, & quod inde fequi-

tur facultas rcli&a fuerit de femet ipfo rebusque ad

fuum ftatum pertinentibns conftituendi decernendique, quaecunque lux faiuti convenientiffima fore re&iflime intelligeret. Argumento fit Halmftadienfis pa&io, anni

MCDL. qua poftquam, alia velut Calmarienfi facie indu- cta, Sveonum inter Danorumque Legatos convenerat de Rege communi, pofl CAROLUM Canuti ac CHRI- STIERNUMI utrisque prasficiendo; novi hujus foede¬

ris, utrum participes illius fieri vellenf, ^{an non,} libe¬

rum Norvagis permittitur arbitrium. Ila enim illi: ok

nar Gudhfögher thet fioa, at tbejfe try rike kotno tillfam-

ntan under een Konung, täkis tba Norighis rikis radh oc

inbyggtara att vara i tbetta farnaförbund,tbafkolo tbe medb ofs, oc 2vi medh tbem njwtba ada tbefrijbet ^ocförbindnings [omforfkrijwitflaar{\id. HAD.Lc.p.173.). Et notand^{um e}(t,

inipfopa£ti contextu, ubi mentio mutuas alicuius obliga-

tionis injicitur, hane ad bina folum, non ad tertium re-

gnumreferri. {Skolobadben rijken.Sverike^ocDanmark ewigh blijwa tilfamman &c.V.HAD.ib.p.172.). Ad remprasfentem apprime quoquefaciunt,quaeA. MCDLXXXII.Danis cum

Norvagis intercedebant negotia. Cumenim hi, imminen-

temabSociismalorum molemafe depulfuri, non modo JOHANNIS R. ele£ttonem, fibi propofitam recufarent, quousque lux arcesDanorumin manibus eflent, fedetjam

@

) 66 ( tH

£/ ut

fervari

f

offent, G/wj ^junttis

^cum Rege

vi¬

ribus conniterentur.

XL

Qua-

Bahuflara obfidione cingerent & Dani viciflim illis cx-

probarent de tumultu* quem ar£ti(IimacRegnorum ron- jun£tioni inimicum obtendebant, confidenter _regerunt,

non fua quiecem publicam culpa turbari, fed Danorum;

perniciofam efle pacem, per quam cuilibet Regnorum

fua falva habere jura non lice et. Ponderis plena Nor-

vagorum vcrba ipfa adpofuifle haud alienum fuerit^

Theres (De Danis loquuntur) Iref lyder, g-unt, at wi fkuüe hermed (Bahufise obfidione) göre uprefmng, oc bry-

te then kårIi_g hebindelfe emellan Ryken. An ofs tycker} at thefom ofs mejsfalle och ^oförrätte herudinnen, ^{- - -} dre

the fom bebindeljen bryte och then ewigb Fredb, anners vare thet en fkadeligb Fredh, om bwart ryke motte eijJökie fiti

ratt innan landz, och för[vare fitt eigit Land och Thee«

gna,och effterbebindelfen fkulde bwartthere Rijke wärethet

annat

bebjelpeliget

ther udinnen^{^} och eij till förfång &c.

(Vid. lit. Senat. Norvag. ad Svec. ^ap. Had,I.e.p.512.).

Dignteomnino £unt, _quse in A&is Hadorphianis legan-

tur tres Norvagorum litterac, inquibus, de rerumfu-

arum ftatu cum Svecis conqueruntur; cumex illis huic periodo & pracfenti quoque quadtioai permultum lucis

accedat.

Ad fecundam a Clar. MuNCHENBERGto

propofitam

quacftionem,quac nobis tertia eft, ^co erimus breviores, quo clarius apparét ex iis, _quac ftriåim modo monu- imus,pendere illius decifionem. Nimirum cum evictum fuerit, ftetifle _penes focderatos, foederi inhacrere, quoad

fuac ipforum laluti conveniens judicaverint, non eft»

quod de vi aliqua difeédentibus foeiis infcrenda, vel expetendä ab illis pcena aut ultione _quacratur. Nam de

/i rr1 f' n ä

®

) 67

_{C @} '

XL

Quacunaue Regina Margareta

a Patre,

L vet

foedifragis, qui, rupto perperamfoedere, requidem vera föciis dedifie damna aeftimabuntur, nos non agimus,

nec agendi jam adeft occafio: in _{quos quae} licita lint#

Juris Gentium Dolores planius evolvunt. Obferva- bimus autem verbo, in actis hujus aevi, cum frequen-

tiffima ipfius foederis occurrat mentio, nulla tarnen yel coa&ionis vel claufulae poenalis, quod dici fölet, _appa-

rere veftigia,

Et ex his leviter difputatis, ni valde fallimur,

arbitraraur patere, quid de Syftemate Civitatum Miin-

chenbergiano, per Unionem Calmarienlem ^ex illius fen- tentia indueto, fit tenendum. Scilicet, ut brevifiimi fimus, aut nullum exftitiffe unquam ejusmodi Sylterna,

aut fi Calmarienle foedus ifto appeilari nomine placu- crit, tales certe non habuille attributiones, quales ip-

fi accommodaverit Münchenbergiana difputandi,anfin- gendi induftria.

7?t) Hxc qui legerit, haud facile fufpicabitur, opinor, cuiquam videri potuifle dubium, ^eleaionis nef

an ha?reditatis jure, ex prsefcripto Calmarienfis pacti,

Rex Regi fiiccedere _debuerit, eo autem rciagis mirabi-

tur, cuidam in mentem venifle; hsereditarium ftatuere jus, ubi omnia electionem adeo loquuntur aperte, ut

fudum carlum clarius non fit. Id tarnenClar, München-

bergio accidit, qui ^non modo Hoijerum, Dan. Hiltoriac Epitomatorcm, & iplum quoqne Hvitfeldium eo no¬

mine reprehendit, quod contendant, ut ejus libr. fup.

cit. p. 87' funt verba,per bancce ^{unionem ex} Regnis ba¬

reditariis tria bcec Regna eleSiiva reddidiffe Rcginam (Mar- garetam) ajjerantque Daniam confequenter cetera et- qam Regna ab hoc _tempore

fuiffe

elettitiam &c. verum

®

>■ 68 C •

vel Marito

Filioque, five tefiamenti, ßve dotis, ßve

alio etjam _argumenta hinc inde profert, quibus

probafle

fe fibi perfvadet, ^non obftare hoc foedus, ^quo minus Regibus Regna hsereditate venide

fint dicenaa. Singu-

lis ilKs quid ponderis infit, cum partite hoc loco excu-

tere praefeotis ^non patiatur fcriptionis modus, unum

tantum alteruraque exiis, quas graviora reputabuntur, decerpfide erimus contenti, Monuifle autem in ante- ceflTumhaud abs re fuerit,huc non fpe£tare nequein fub-

fidium vocandas ede fuccedendi leges, quae ante initum

Calm. foedus, huic vei illi Regno fuerint propriae, id quod nonnemini

noilratium

hac

ipfa) in difceptatio-

ne arrifide alicubi obfervavimus. Licet eniro quarto foederis momento fanciatur, unumquodque Regnorum fe-

cundum proprias ßbi leges Juaque veterajura regi debere,

nihilo tarnen minus, praeterquam quoa ipfa momenti

modo allati verba propius expenfa doceant, leges pri¬

vatas, a Rege in Regni adminiftratione tuendas, non publica Regnorum jura inteiligi, per

fe

quoquc palam

eft, hoc momentum de illis folummodo vaiere legious,

quas praefens foedus, utpote recentius i&um, non volu-

erit abrogatas. Nimirum. fi vel maxime, fepofita tan-

tisper vera verborum interpretatione, qua? de privatis ed:, ut jam modo diximus, ad publicas illa leges ad- plicueris, _qui tarnen eledivam formam fingulis aqui-

lonaribus Regnis induetam fuide ^ex eo evincere fare- gerit, quod Regnis fua jura illibata foreiflud, quicquid edet, pafti juberet, Sveonibus autem a multo retro tempore jus arbitriumque fuos fibi Reges eligen-

di fuidet permilfum, nefcio, an ille probe & ad rem ratiocinium ordinaverit. Pari quippe

rationum

pon- dcre fultus alius inferret, in Norvagia jus Regni haere-

r\ ' 77* fi n

@ J ^9 ( &

alio quocunque nomine

fnijjent concejja, integra il*

pbaiaque posfideret. XII.

Hu°

ditarium ab ultima memoria obtinuifle, & ea propter illud etjam, vi hujus padi fervari debere. _Quo qui-

dem duplici argumento, altero alterum fubvertente,

a me monendum ^non eft, divelli totam foederis com-

pagem, cujus firmiflima deftina Regnorum fub ^uno Rege conjundio habetur; _qua? vero, nifi pofito in

omnibus pari fuccedendi jure, locum habere nequit.

Sed ad noftrum redeamns audorcm. Cum inficiari nequeat, in diplomate, ut ipfé loc. cit, ait, bujns con-

junSlionis dici, quod poß mortem Erici Rex ex confenfu

omnium Regnorum eligeretur ^{unus ex} filiis ejus &c. adeo-

que hic expreflé eTettionem inculcari; fuae opinoni de

ha?reditaria fuccedendi forma fatis fe conciliafle roboris arbitratur, ipfum eligendi vocabulum contortius inter- pretando. Nimirum ftatuit, ifta vocula fapenumero folennem inaugurationem promißionem fubjeftionis indica»

ri, id quod exemplo veterum Francis Regum, qui,

hacreditario licet juré fceptra ^{adierint, nomint tarnen} populi ab Epifcopo Rbemenft eledi dicantur, ex Hertio comprobare adnititur Nofter, addendo^: quandoReges in Regnis beereditariis eleSli dicantur^y eo ipfo denotari legiti•

mi Succeßoris declarationem, adpropationemy receptionem

in dominum affutntioncm &c. ( Vid. loc. cit. ^p. 46.). Equi-

dem utihanevocabuh interpretationem,in applicatione ad

Galliae Regnum, quod ab ultimainde memoria hseredi-

tarium fuiOe aliunde evincitur, verara? eile largiri fa-

ciles poflumus, ita antequam illam, ubi de (eptenfrio-

nalibus Regnis eft fermo. rede admiferis, etjam hasc a

Regibus ad SuccefTores haereditate tranftnifla conftantcr fuifle, neque iftum ordinem, nova interveniente vel le¬

ge⁹ vel conventione, ^mutatum turbatumque demon-

#

)

7°

(

®

XII. Hnjus

foederis fex diplomata

membranen

eode?n ftres oportet; nid vitio argui velis,quod petitionem pnn-

cipii Logici appellitare

folent.

Quicquid eft, utrem ge- neratim eloquar, non (ufficit dixifie, aliam atque aliam

voci cuidam pofie convenire fignificationem, probafie etjara oportet, iilam praecife, quam voei tribuis, non.

aliam, in propofito argumento locum habere. Cum (tet

Cl. Auetori fententia, borea Regna hasreditario antiqui-

tus jure fuifle fubjedta, ad iilam fua_quoque ratiocinia,

in determinandahujus vocis notione, adtemperare con-

nititur;fed evidens eft 8c perfpicuum,quseftionis cardineru

in eo jam verti, quaenam rnaxime poft inita Calmarien- fia padta, in Regnis fuccedendi obtinuent ratio;&hanc quidem ex vaga vocabuli, duplicera prG re nata fenfurm fundentis, interpretatione nequicquam elicueris. Quam

parum vero Miinchenbergiana explicatio ipfis padti ver- bis congruat, &illorum quemvis edocebit accuratior in»

fpectio, & ex inferius dicendis clarius patefcet. Ceterum, quamvis hic ^nonfit locus anquirendi, quisnam in uno

aiteroque Regno antiquior illefuerit fuccedendi modus,

qua de re, inftituto huic convenienter, fup. p. 38* &40.

breviter ftrictimque actum eft, ut tamen exemplo haud alieno_commonenat Ledtor accurationis,quam fibi Hifto»

ca depofcunt _argumenta, fequentem juvabit obfervatio-

nera adjunxifte. UtevincatCl. Autftor, elettionis verbum, illo _nempe, dequo modo diximus,fignificatu,Septentrio-

ni etjam infolens _acque inanditum non fuifie, teftatur lit- terasFionenfium a.MCCCLXXXVII.quibusR. MARGA- RE1VEDaniciImperii fafces deferunt, aj>ud Hvitfeld I.e.

tom-S-p.m. 57J.obvias. At vero,fiipfa litterarum verba, quae

ad

prafentemrem

faciuntS

inquibusadeo

hasrendum,

infpiCere lubuerit, haud dixerim,an in illis Ledtorum ali-

quis inventurus fit, quae invenifle fibi vifuseft Nofter.