II VI

J7

Divind

_adfulgente

_{Grada l}

Dilfertatio Hiftorico-Politica

D

I VI SI

_ONE

IM

PER

II

HEBRiEORUM,

: _Quam,

ConfeHtiente Ampli/limo

CoUegio

_{Philofopbicö}

inclyWÄcaaerhias Upfalienfis,

SubPRJESIDIO

VIR I A A4 P LISSIMl

DN.

_JAGOBI

_ARRHENII,

Hiltor. pROFEsSé

_{Reg. & Ordin«}

Coli; Philofi Senioris_{gravifliirii,}

proGradu,

Ad exAnnen _{publicum modeße defert} , .v'Säe. Rae. Mtis,

Alumnus

JACÖBUS WALLDORF

< •

. l, i * ^

o-gothus>

m Audit* _{Guftuv.Majiadd. xx. Mardi}

, Xlnni MDCCIXI

— „ — — , <i»"ttiü>

ilPSALIAE; typis Werneria (

SjE.

Rtf.

maxima:

fi-ReverendiJJimo

Pa-Dn.

_haquino

SS

_Theologiae

Do-Dioecefeos

_Lincopenfis

EPI-Coiifiitorii PR/LSIDr, EPHORO Gravifli-M.EGENATI

Maxime Reverendo ©*

DnMagOLAVO

t<pHi-PRAEPOSjTO

templi

cathcdra-(isPastori

_{vigilantiflimo,}

_Conßftörii PATRONO

NecI Pl.Reverendps

_atque

Pr&clarisfi-Hegii Gyrnnam

I<infppenfis

LECTOR1BUS

Confiftorii Adséssoribus

I u

Mm

[- dei viro, "

Hl

Ü?

- ctori

Celeberrimo,

[-

SCÖPO

Eminentiffimo,

I, &

_Rcgii

_Gymnafii

_r

i-

nio,. Laudatiflimo,

I MAGNO.

f

_Pmclarisßmo

_VIR

_O

>

)

LANGELIO,

i-

1

is, &

utriusque

Ecclefise

Lincqpcn-ii Adsessori _primario

laudatiflimo,

0 OPTIMO.

:c Non :

i- mü

jVIRIS, Dominps

Magiftmr

is

SS.

Thcolog.

&

Ehilofophr

S

Fideiisfimis,

s folertiflimis,

^quifRmis*

S Cölendis,

v ..

DISSERTATIONEM. HANC. OMNI. ORNATU. ORBAM. ET. SOLO.

PIETATIS. AC. REVF.RENTI/E. ERGA.

REVERENDISSIMUM.

Dn. episcopum.

MAXIME. _REVERENDUM.

DN,

ARCHI

PR.-EPOSITUM:

ET* PLUR. REVERÉNDOS. D:nos.

_LECTÖRES.

NOMINE._{COMMENDANDAM.}

CUM. VOTO. PRO.

EMINENTLE. _{AMPLITUDINISQUE'} EORUM. SALUTE.

in.ECCLESLE. CHRISTI. COMMODUM.

DIU. DURATURA.

NEC.NON.CERTISSIMA. SPE, DE. TANTI. MiECENATIS. ■

PATRONORUMQUE. EAVORE.1

ET. _{BENEVOLENTIÄ.}

DEVOTISSIMO. SUO. _CLIENTLi- '

HAUD. DEFUTURA.

SUMMA._{QUA. PAR.EST. MODESTIA,}

MENTEQUE: IIÜMILLIMA.- •;

CÖNSÉCRAT.

REVERENDISSIMI.

et. pr^clarissimorum: NOMINUM,

IPSORUM.

• _.nUor humiUimiti

Opulum

Hebne-um, avoce12$,velut aliis _{placet, a} patri-archa Ebero ita di¬

ctum, fingulari Pro¬

videntia Divina re&um ftiilTe, te-ftatur Vetus,pariterac Novum.Foe-dus. _{Öccupabatur vero illa}

guber-natio, non tantum circa cukum

Numinisfihcerum; Ted etiam circa

Politiam, Sc eä j qua? re&e

adfmni-ftrandi _{Rempublicam modum} Con-cernebant, Non nunc _magnopere

folliciti Turnus, qua?, & quales im-periorum formte,

temporibus

ante-diluvianis obtinuerint, cum res fit

2

valde incerta, 8c a Mofe, _quem

U-nicum in _{antiquifiima hiftoria} no-bis _prxeuntem

_habemus,

_filentio

prxtermiffa.

id

conftat,

aliquam-diu _poit

_Jiluyium

_,

_{patresfamilias}

cum primogenitisv _clavuttt

dome-ftici _{imperii tenuifle, & tamquam}

familiarum fuarum _monarchas,

o-mnem _{yegiminis fpeciem}

admini-il rafTe. Hac

_pöteftate

_etiam,

_vel

malédixere

_improbis,

_velfaüftLj

qiixviS

8c felicia piis nepotibus &

domcilicis _{apprecati funt,ut liqueti} ab _exemplis

_Noächi

_{adyerfus Cha¬}

inum Gen. 9: _if;

Jacobi

adverfuS

Sinieoném.& Levi; quorum

irali

damnatur,

quod

paéiionibtis

illis

quibus

cum

Sichernitis

convené-rant, abufi fintprxbentes fe

in-firumer.ta_{inj ullifix Gen 49: 5,6,7*}

jSöc

autem narernum

dominium,.,

8c _{jus Primogenitur« quoad}

ma-gnam fui parterfi tempore Mofis

defijt, qui rem in ferris omnium^

pukherrimam, mandante DEO,

äggreflus, aliam

Reipub. Hebraicaé

formam, _{quam cum Jofepho com*}

mode _{Ssoxpultoy appellamus,}

infti-tuit. Pra?ies enim & re&or

_hujus

civitatis _atque

_reipublicse

_{erat folus}

DEüs>cujus

jüdicio

atque nutu

gé-rebantur _{omnia* ita tarnen,ut} mi-niftério Mofisjtanqiiam proregis 5c

fucceflorum _{ejus, uteretur; quae}

quoque erat

cauffa*

curMofes Gern

& _{Deüt. 33:5. titulo}

_regio

honoretur, quia erat tanqüam rex

äc_{gubernator filiorum IfraeL Et»}

ha?c Forma _{regiminis fatis diu}

_äpud

gentem Hebraicam duravitj&

qui-dem _{juxta compütationem Sacra?}

Scripturce

1

Reg*

6: i*per anos396,

quibus Ö addantur 40 Samuelis &

Saulis, ätqué 40Davidis cum 4

Sa-Iomonis, _{exfurgit fumma annorum}

ab _{egreflu ex/Egypto,ad}

ja&afun-damentaTempli*

480, convenxen-ter_{praedi&oSacra? Scriptura? loco.}

Ceterum, cum fit natura

ingeni-ümcg

hominum

rerü novarum per-A 2 _quam

quamcupidu,

5c

prasfenti

ftatu

räro

contentum;5c,

_{quod merito}

admi-remur, pauci videantur

pati

po{Te_>

libertatem, proinde pars

major

ju-fto dominio _{eget; ita omnino res} fefe habuit cum populo

Hebraeo,

Et

fuit _{regium imperium}

_{apud Orien¬}

tales, inde ab antiquiffimis

tempo-ribus ufu _{receptum, communique}

nationum _{quali confenfu}

_approba«

tum, ut Batavorum dux Claudius

Civilis _{apud Tacitum Hift.}

_Hb.

_IV.

cap.17. innuit his

verbis

:

Ser'vi-rent_{Syr1a, Afiaque, & fiuetus}

Regibus

ortens.Ha?c fuit caufTa,cur Hebr&i

optimo

mitiflimoque

imperio

gau-dentes, tantopere a Samuele fene-fcente_{peterent regem, 5cnovarn_j}

reipublica? formam,

qualisapud

ä-lias _{gentes erat; id quod etiam} 0-mnifcius DEus _{longe ante futurum}

pra?viderat,

ut

videre

eO: Deut 17:14. Eligitur

ergo,jubente5cmonftran-teDEO,Saul Benjaminita, juvénis

elegans 5c valensrobore ; fed

'i delis & in DEum _impius,

_cujus

mi-ferrimus _{exitus, poftquadraginta_»}

annorum _imperium,male antea&a?

vitas_{respondebat. Atque fic}

_David,

8c _{poft eum Salomo ,}

_felicibus

au-5 fpiciis in folium evehuntur _, fub

quibus Regnum indivulfummanfit, miraquefelicitateeffloruit. Hi

nam-que,tantum operum pace belloque

gefterunt, ut, ft quis

magnitudi-nem _{imperii, illis viventibus, cum}

annis _{conferat, astatem ultraputet,}

(ut loquitur Floras de Romanis, )

4

nifi

recordari velit, DEum

fmgu-lari _{cura, ad conftituendam hane} Monarchiam concurrifte. Habuit

quidem, imperante Saule ,

incre-menta non contemnenda; fedquaj

cum illis,_qua? fub

Davide

accepic,

comparari non

poftlint.

Is namque

Palasftinos _{, Moabitas, Syros,}

Da-. mascenos, Amalekitas, Edomasos,

*

Ammonitas _{aliosque populos fibi}

fubegit, ac tributarios fecit; ita_»,

Mthinc fatis _fuperque

_conftgt,

6 .

videm felici füo _{principatu ,}

_quåfl

{alutari _{nobiliffimoque exorto fy-<} dere, _{optatiffimam genti Judaica?} ubertatem concilialfe, ut Jerofoly-fba nou _{minus, quam} Roma in_»

profopopceia apud Prudentium

lib,

II. contra_{Symmachum de fe}

glo-riåri _^otuifTet;

-Senium omne _renajcem

JDepofiu,

vidiquemeam

flavefcere

rur-Camcienu _(fum

Qua; majores Reipublicas

Hebrai-qx ad

obitumusqueSalomonismu-tationes _{fuere, in ftiperioribus}

in-aicavimus, _{quod é} re noftra fuit; riunc _{properabinius}

_ad

_divifionem illam , de qua agere conftituimus,

quaeque omnium fuit maxima , Sc,

pernieiofiflima, Nam illud Schis¬

ma,

_quod

_mortuo

_Saule

_inter

_tri^

bus exortum _{fuit, cum alii}

Davi-dem, aliiIsbofchetum_{Regem fuurti} facerent,non diu duravit,

confen-tientibusque tandem omnibus in

Da.vidém, evanuit. Defe&io aiH

7

tém tri_{buutrr postea}

_fa&a,

concito-pe Schebahfilio

Bicri,duce

oppref-fo, ftatim fummota ac fepulta est. Interim notatu dignum est, ea oc-cafione _ccepiffe

_diftin&ionem

He-braeorum in Israélem 5c Jehudam,

quod

probari

potest ex

loco

2

Sam.

19. v.4i,feqq,

E facris literis res est Qotiflima,

quomodomortuo Salomone,

decem

fribus frliorü Ifräel, in ipfa

inaugu-ratione.Rehabeami,5c comitiis

re-gni, ad novum regem

accefTerint,

querique cceperint

de

immoderata

5c iritolerabili onerum

magnitudi-ne, _quam vivo ipfius _parente

per-peffi

erant,

petenteSjUtilla

onera__»

levaret. De quo plura in

fequenti-bqs dicentUTj nunc verbo

indicaffe

fufficiat, qua? prima

fuerit

occauo

infelicis _{hujus divifionis, Seite-»} omnino Alexandra, bellumScythis illaturo,refponfum inter

alia

; nihiltam_firmum ejjc,ctii

pemttlum

_non

fit eiiam

ab

mvalido. Robur

5c

8 ...

1

chritudinem _{imperii Hebraici fub}

primis principibus perfpeximus,

luccedit nunc alia _{ejus facies,triftis}

afpedru , evenfuque deploranda.

Accidit enim _{huic, quod faepe}

ali-is _{eivitatibus, quas cum ad fumum}

& _{faftigiurn pervenerunt,}

conci-dunt, ac veiuti alias res, _{qua? loco}

amplius crefcendi nonreli&o ,

na-turali _{quadam lege decrefcunt &}

oceidunt. Videmus hoc in _Grsecis,

Romanis, _{ÄLgyptiis aliisque, quo«}

rum _{exemplis plena efl:omnis}

hifto-ria. PofTunt _{quidem ejus} reidiver-fx cauflfas _{efFe, interque illas Judi¬} cium _{humanum fugientes, folique}

Deo,

Rerumpublicarummoderato-ri fummo_{notas,qui per tales}

impe-riorumrevolutiones, Evangelii fui

lucem , fepe vel accendit, vel

ex-ilinxit. In _{genere tuCo videmur}

af-ferere _{peccata populi, cum vitio&}

ärafy'tt flatus faspenumero

deftru-xiflebeneordinatas

civitates,quem-admodum nemo _unqüam

fuiffe _{flagellum divinum ob}

ante-greffa fcelera, ufc

Chananasifuisex-pellerentur fedibus. iEquum enim eft, utis, qui faluberrimis

prasce-ptis divinis obternperare nolit,

im-mitibus hominibus ferviat , &fub

alterius _{jugum mittatur. Evenit}

vero illud cum alias _{, tum} velmaxi-me , fi fcedere dt ipfå

confangvi-nitate _{jun&i ,fraternam amicitiam}

fimultatibusinterrumpunt, &

indi-verfa _{abeunt, ut patet ex prsefenti}

negotio. Ideoque permagni

re&o-rum civitatum intereft _{, quotquot}

imperium fuumftabile&incolume_>

reddere _{ament, ut ante} omniapie-tatem, quantum poffunt, colantac

promoveant ; deinde, quoad fieri

poteft , prohibeant, ne vitia & o-mnis _{generispeccatain fuis regnis,}

pro lubitu dominentur. Sybaritis

& illorum urbi _{aliquando Apollo}

felicitatem _{addixit, fi Deos pluris} facerent. Noflri DEIoracula,

Apol-linis _plus

_{millies prasftantiorajidem}

10

cum _{magna feveritate} inculcant-j*

s

Etideo malaomnia rebus humanis

quotidie ingravefcunt, quia DEus liujus mundi effe&or &gubernator

dereli&us est.

Ceterum de cauflis revolutio-

_j

num, 5c lacerationis imperii

He-brasorum

_{disquirentes,}

_feire

juva-bit, an ea, qua?nuper

de

poenis

di-vinis , interitum rebuspublicis

mz-nantibus, diximus, aliquem locum

in hac materia habere _poffint,

_vel

debeant? imo vero;licet

enimam-pliflimas

promifliones

a

DEO

faftae

fmt Davidi, de

_nepotibus

_in

_folio

_:

post eum

fefluris,

ut

teftis

est

Pfal,

i}2:11.Juravit JEHova

Davidi

ve-ritatem, a qua tion avertet

fi; de

fru-flu ventris _tuifonamin

_folio

_{tuo, v.12,} Si _{obfervaverint}

_filii

_tui

_fatdus

_meum,

& teftimonia mea ßngula qii£

docebo

eos, etiamfilii illorwn usque

infempi-ternum

fijjurifunt

_in

_folio

_{tuo; eas ta¬}

rnen, non fub alia coiiditione imple-turum fe _{praedixit DEus, quam}

_fi

11

progenies

eädem pietatis, &

obedi-entia? _{premeret veftigia. Cum}

_itac^

proximus

a

Davide

Salomo

,

foedå

idololatriå fe contaminarit, atque_> foedus cum DEO pa&um violarit,

in _expeditoest,

_{hane tribuum}

fepar-rationem ,in officii, & pa&i a

Salo-mone intermiffi _poenam divinitus

jnfli&am efie. _{Digna omnino res}

est, _{quam aliquanto accuratius de}

fapientiffimo homine Salomonen, heicexcutiamus. Ille, cum bene_» ac feliciterregnaftet, _{& in DEum,}

patriam,

patremq;

fuum pietatem-.

ac munificentiam _{fingularem, inr} credibili atqueauguftillima Templi ftru&ura, aeclarafiet, necnonfa-pientia?

fibi

a

DEO attributa?,

fpe-£imina haut _{vulgaria dedißet,}

am-plitudine

excaecatus,

in

libidinem-^

praeceps ruit,

5c

a

veritate

coelefti

aberrans,

_populo

_Ifräeli

_fit

offendi-eulo. Nam fcemina? _peregrina?; Moabitida?, Hammonitida?, Edo~

Öiea?, Tzidonias & Chittea?, quas amavit

12

amavie contra _{edi&umJEHov^ne}

filii Ifräelis convenirent cum

gen-tibus _{iftis, illas inquam} fceminaein-clinarunt animum _{ejus ad deos}

ali-enos>ut_{fequereturAfiaroth deam}

Tzi-domorum, Milcom abominationem

Hammonitarum &c. i _{Reg. n: 5.}

Propter hanc ergo apoftaüam

Sa-lornonis, & _{quidcm divinitus}

pro-hibitam,irå in eum_percitus

JEHo-va _{, pcenam transgreflionis flatuit}

lacerationem _ampliffimi

florentifli-mique in toto orbe imperii, &

ex-citavit contra eum _{fervum ipflus}

JeroboamumEphratasum,eumque

defignavit fuccefTorem habiturum^

decem _tribus,non tarnen_prius,quam

exfpiralTet Salomo; cui _imperium permifit integrum &totum,_propter

Davidem,regem maxime _{pium ,&}

propter pietatem Tibi caram , inte¬

rim tarnen _{Salomo, perfequendo}

Jeroboamum, coégit eum fugercL» in _{iEgyptum, ubi manfit}

usque ad

mortem _{ejus. Qua? omniahabentur}

Huc _usque

_{conßderavimus,}

quomodo DEus, ut

juftus vindex

idololatria? Salomoneae, volueritu, imperium

dividi. Sed

cum,

ad

ex-fequenda füa

judicia plerumcß

me-diisutatur; _proximum est, ut, de

Rehabeamo,Jeroboamo, populocg

nonnulla,,ad du&um Sacne

Hifto-ria?, difleramus. De Rehabeamo

exftat hiftoria _{iReg. 12,f}

_cujus

_Tum¬ ma ha?c fere est: Convenerattotus

Ifraei Sichemum ad celebranda

re-gni comitia,&novum regem

inau-gurandurm Ea occafioneopportune

ufus est _{populus, petendi}

levatio-nemtributorum ,qua? _{parentiiplius} nimiå_{pepenÜerant.At}

_Rehabeamus

(eniorum _jüniorumque

confiliario-rum explorata fententia fuper

hac

re,tandem his acceffit, durumque refponfum populo fupplici

dedit_,:

minas _{infuper addidit, firniiitudine} a _{digito minimo.&} flagéllo

aculea-tofumta, qua videtur

indicare

vo-luifTe, nullam partera

fui

tarn

tnätri _efle,qusenon

_longe

_vaientior foret robore _{parentis. Proinde}

po*

pulus duris dura reportens ,in

hunC

modum

_refpondit:

_qiiae

_mbk

_portio cum Davide? _{utiquenon efi nobis}

pos-fe/Jio

cumfilio IJchaji, ad ientoria tüa

Jjrael: jam projpice domui tu£ David:

fic abiit Ifrael ad tentoriafua. Hac

ra-tione

_diffbciatjs

_{fratrum animis*}

Rehabeamus tribum _{Jehuda, &}

Benjamin, cumLévitis, retinuit in

officio,

_reliquis

_{Jeroboamum fibi}

regemconftituentibus. _{Atque ab eO} tempore, magis invaluit illa

apud

Prophetas _{notiffima pöpuli}

diftin-&io in _{Jehudam & jfräelem,itaut}}

quum in _fcriptis

_Hagiographis

fe-qiientium temporum, Benjaminis,

domus _Davidis,

_Jerusalem

_{fit men¬}

tio, _{intelligendum veniat de regnö}

•Jehudäe.Notamus heic

imprudenti-amRehabeami_{tra&andi animos}

in-conftantis _{vulgi. Sane fi bene fibi}

rebusq;fuis

confuluiflet, adeonoii

tieglexiJPet civium _querelas ac

pre-ji

*5

Ces,üt

_potius

_{fponte fua}

muneribus

önerumvediminutione,_circa

prim-ordia

_{imperii,conciliafTet fibi}

_corum animos ,

quod

a prudentibus

prin-cipibus

obfervari fölet, quoties

o-pus est. Dicas,

jure

majeßatis,

&

viribus fuis _confifum, non necefle

håbuiffe, neque etiam obligatum-r

fuiße, _{populo poßulata} non

adeo

jufta, concedere? imo cogitare

fe-cütn_{oportuiflet,quam pericuiofum}

principi fit, non

bene

audire

apudl

Cives fups, quorum benevolentia&

amor, Politicorum

judicio,

est re?

gtli tutiflimum munimentum;

odi*

Um veroSc_{displiccntia,}

certiflimum

éxitium; _quippe

_iidemum

diu,tu-toque imperant, quinon metumex crudelitate, fed amorem ex bcnita*

te civiuni fuorum animis inßilJant;

ficut _{quoque Dio ad Dionvfium} Si-culum

_juniorem

_{iAdamantma illa} vincula_{(ait)nonejjemetum}

_ér

_vim, rtavium multiutämem o*äecemmUium barbarorum _{cußoäiam: Jeä}

_bénevclen*

16

tiam

_^fludium

_xfavörem,

ex

vir

tute,

&

i

j

juftitia'homimbus impreffa,

d

e quoPlu- f

tarchus in Dione Tom. i. _pag. 621. _\

Hinc ergore&e cecinit

Claudianus

r

in _{Panegyrico: f}

Non _{fic excabid>,nec}

_{circumftantia}

_tela,

_r

Quam tutatur amor. - - - c

quibus Salluftianum in Orat.

de R:

p O. addimus: Cunåa _imperia

_crudelia,

₅ acerba_magisquam

_diuturna

_ej

_fe:

_&

_{con- p}

qui benignitate,

dementia impe-

r

rå/» _{temperavere, lois}

_lät

_a

_&

_Candida

q omnia vifa, hoftes xquiores, _u

m/*r; unde Terentii pariter aq _q

noftra fententia errat, _{qui imperium ^} credat_{gravius effeaut}

_ftabilius^

_vi

_quod

_fo

fit,quamillud

quod

amicitiaadjungitur.

ß

Si _{itaqueRehabeamus potentiae}

_fua?

confideret, id ftultum & fruftra fu- r( it. Teftis est omniurn feculorurcu _^

hiftoria, nullius hoitis tamexiguas q effe vires,ut poffinttuto

contemni.

n

In _{proverbio legimus:}

_habet

_& mu-q fca _{fplenem-, & formicae fua}

_{bilis in-}

_n.

«st Carolus Audax, quem tota-. x pene

l7

pene

verebäEur Europa,

_fuperatus fuit a rudibus adhuc, _{6c rerum mr*}

litarium _{ignaris Helvetiis. Vide*}

mus _{quoque magnum illumregem,}

tot _tamcg

_vaftarum

_{regionum do¬}

minum _{Hifpanum, vi&um, 6c a} confoederatis _{Belgis vinci fsepius.}

Longe igitur prudentiffime fecerüt

Romani, quibus folemnismos fuit,

provindis aliquibus, civitatibus,aut

regibus iibertatem concedere, non

quia eos fervire non malebant,fed

ut inftrumenta fervitutis _haberent,

quibus aut ad deditionem pellicie^

bant alios, aut rebellare prohibe-bant _{fubje&os; vel quia occupata_»} le _{poffe tueri defperabant. Geterum}

Vis

_confilii

_{expert mole rmtfua} re&e cecinit Horatius.

Deliberaii-dum non folum diu, fed _etiafnbene,

quod ftatuendum est femel In pri-mis _{principi incumbit, populi de^»} quo agitur,natiiram _{confiderareu»;}

nam _{ingeniorumapudnationesma¬}

xima diflimilitudo est. Inveniuntur

illij-18

illi,quibus iibertas ignota

est,qua-les _{Cappadoces fuere , qui oblaram} a Romanis libertatem _recufantes,

fe fine _{rege vivere pofie negarunt.} Alii _{rurfus,nec totam fervitutem^,} nec totant libertatem _{pati poHunt,}

quales Ifraélitce fuiffe nobis

viden-tur. _{Populorum ergo ingenia ex}

fuo, & _{reipublica? ufu, tractara_»},

non niii _{prudentilTimi re&oris est.}

Concedendum interdum_estaliquid,

ut _{majus obtineatur, pradertim fi}

res inclinare videtur ad rebellio?

nem, multitudine adarma

concita-ta. _{Nullum^inquit,profundum mare,}

nulluni _{vaflum fretum proeellofum}

tantos ciet

_fludus;

_{quantos multitudo}

motus_{habet) Curtius lib. x. cap. vn.}

Quemadmodum maris flu&us nuc intumefcunt,nunc refident; ita

tu-multuans., ftu&uque _{magis mobile} vulguSjubi turbas excitare incipit;

unde 8cPoéta iEneid. i. v. _152,

flu-dfcus, .eadem _metaphora ufus, cum

~

Yr

19

*a- _{Ac veluti magno}

in

populo,

cum

fiepe

co-un _Seditio. - - - orta ett

?s, Hinc concludere

Iicebit,impruden-nt. _{tiam Rehabeami occafionem}

dedis-fe _{hujus divifionis. Etfi enim}

ple-xt» nam & abfolutam _{libertatem, qqam}

n- nec _{ipfi poftulavere,concederenon} ex _tenebatur;

aliquatarnen illis

relin-->_> quentja _{erat, tanta faltim,}

ut abeo,

st. _{ad alium transferre imperium}

non

id, _{coge.rentur. Nemo celerius}

oppri-fi _{mitur,quam qui nihil timet; Sc} fre-0- _{quentiffimum initium calamitatis} a- est_{fecuritas; Sc nihil tam leve est}

,

'e> _{quod non magnse interdum}

reimo-m _{mentium faciat. Quo magis}

praece-do _{ptum illud in omnium imperanti*}

i. um animis elfe debet: Nihilin _hofie

ic _{opwterecontemni, necfine caufija diciy}

x- matrem_{timidiflerenonfiolere,Cau}

tifli-le mus_{igitur fuit imper:Tiberius,}

qui

:; in motu _{mancipii cujusdam anceps}

1- animi_{pendebatyvine militumfiervum} n _{fuum cöerceret,an inanem crudelitatem}

. i;

tempore ipfo vamficere fineret. modo

20

nihil_{ßernendum, modonon omriict me*}

_j

tuenda, _{ambigws pudork ac metus}

re-putabat,

fcripfit Tacit. Anal. II.c. xt.

Sed _{pluribus imprudentiam}

tu-am,Rehabeame,nonperfequemur,

transituri ad _{Jeroboamum, qui te}

non melior Ted

pejor,

_{& vifuri}

qui-bus artibus ille te _oppugnar.it,

im-periumque tuum diminuerit. Hic

fcilicet callide ufus mollitie _tua,ufii

& _{experientia rerum deilituta , vi ,}

& aftu omnia turbavit. Verum

e-nimvero turbatorem hunc nobis

e-leganter depinxit vir eruditifilmus

I

Petrus Cunasus de _Repub.

Hebra?-ornm !ib. i. _{cap.xv, ut nova aliqua}

defcriptione non fit opus. Verbat

ejus licetprolixiora

afferemus'.GV#-tis Hebrtftf _umtas,&pulcherrimi

im-perii contextus in duaspartes

dijßluit,

Hieroboami, hominis

_gnavijßmi

acerri- l

mtque artibus, qui,quod apud Ariflo-

'

telem _{Thejßahs ille att, efurireJibi}

vi-Jus fuit,ni imperitaret. Is,cum inhel¬ lo inbui _{Jofephiprtfejßet, atque a vate}

, 21

adåuäus in_{flemregni'effet, ratus, /0?}

quod res

prmcipatum

fat

o

äari,

animum_{vaflumcupiclumquead}

obtinen-äta dommationemflexit. Jam primum

fidem militum

follicitaviteorumqueflu-dia aSalomone avertere ad_{fe conatus}

est. Sedcumpalam efle id

confilium

in- ₁ teilex_{erat, jupplicium ut vitaretfm} JE-gypto delituit. Mox

defunäo Salomoney

tn_{patriamreverfus,opportunas} magnis

conatibus _{reperit transitus} rerum-tributorum_{onera,exaÜionumq;}

iniqui-tatemobtentui

_fumpflt

_{ad commovendam}

*plebem, omniaque late turbavit,

ximarum _{calamitatum,qucePaUflmam}

mox _invajere auäorfuit. Hisce

ver-bisluculenteroftenditur,quo inge¬

nio _{praeditus , qua occafione}

exfe-quendiconfilii & regnum

occupan-di, ufus fueriC; libertatem, fcilicet

& alia id_{genus nomina,prastexens,} facile _{populo, cuiinefTe femper}

ma-lignum

quiddam

& querulum in__.

imperantes fciret,

quod

voluit, per-(uafit. Maxime veroin illo

dum _{est, quod x. iftas tribus,}

_nöru,

_, modo ad defe&ionem _{concitaverit,} ftatuta multa _{immutarit; fed etiäm} ad cultum numinum _peregrinorum

feduxerit, vitulörum adöratione in

Dan 6c _{Bethelinftituta,veterem fu-} ,

perftitionem novo paxillo fuspen- ! deris. Ob oculos fine dubio habuif, >

religionem efle rerumpublicarunv,

imperantium 6c pärentium,

quod-dämvinculum ac coagulum, _{ut_»,}

cum bonitäti caüfTee _{diffideret, hac}

ratiorie tarnen cives fibi devincirer.

Et ex illa_{tempeflate, inquit Cünaeus}

.

1. c. decem tribus_{Ifraelitic#, dülcedine}

Jacrörum &1 tieftare ebri<e>fidem

focie-tqtemque cum

jerojolymitanis

colere,

&

res cum Ulis communes habere,

quafi

numinis _{imperio recufabant, Sed Do¬} minus _{JEhova, qui}

_juftus

_{est 6c} re-Öus _{judiciisfuis,impunitum tcelus} ömnium _{graviflimum non reliquit,}

denegato pofteritati ipfius

Jerobo-ami throni _{regalis faftigio, 6c in}

x-terham, ied promeritam

, niam literisfacinore mandåto :

Je-roboamum

_pellexifTe

_populurn

_ad

peccandum, quo

di&o nihil

fre-quentius in libris Regum &

Chro-nitorum. Multa _{quoque de populi}

. levitate, & proclivitate

ad

discor-dias _{numinumque falforum cultum}

i dici pofTent, nifi

ea partim antea a

nobis tafta eflentj partim _{quoque_»}

neceflariorum ad id _plene cxfeque-dum _{anguftia prohiberemur.Verbo}

uno alterove ad hoc membrum^,

notemus _{tempus, quo fchifma}

fa-åum fuerit. Ludov: _Capellus Pro-felTorolim_{Salmurienlis, infuachro*}

nologia

facra,exiftimat,Salomonen*

mortém obiifleanno abExodo 61?,

mundi vero ₃₁₂₅ exeunte,& fchi¬

fma

_promde

_referendum

_{effe ad}

an-num ab Exodo 618,feu mundi 3126

t ineuntem, _quo Rehabeamus &

Je-I _{roboamus regnare cceperint.}

Ve-I rum cum is, epocham hane fuam

I

abExodo admortem Salömonis iu^-i fto fecerit longiorern,contra textus

24

authentici aucioritatem 6c

verita-tem i _{Reg. 6: i. ab eo discedimus,}

8c _{fequirnur aecuratiores Chrono}

logos, qui oftendunt divifionem_.

hane faöam _{effe, anno Exodi 518»} mundi vero conditi _3090.

Hcec _{funt,quas nos circa ipfam}

divifionem _{digna confideratione-j}

putavimus. Cum vero innumera«» incommoda8c calamitatesea fecum

traxerit, ad _{quorundam eorum}

e-nucleationem accefFum facimus.Ac

primo omnium, de odio _{plus quam}

Vatiniano,quo

fe invicem Judcd6c

Xfraélitas infe&ati _{funt, difTeramus,} Vere

_{dixitPhilofophus}

_{Polit.Iib. vn,} cap.vii. måsnoi_{TcoXsfÅOL äis),(päv,6c}

ctlol _{%épot féfåavleg,}

01is acdTtsga. y.b

crScri; _{quibus convenit} illud _apud

TacitumAnn.I. _{qua apud concordes} vincula _{charitatis, incitamentairarum}

funt

apud

offenfos.

Ita plane in

con-Feflb_{est,maximum odium accendi,}

ü ab iis inimice _{nobiscum agatur^,}

a

_quibus

_{maxime amari nos}

tebat, & acerbiilima interdum

in-ter _{coniuncHflimosantea,efTe odia.}

Qu^cauffaejusfitrei, deeo nuncn5

disputamus , contenti id folumodo

heic de Ifraélitis _{adjecifTe, varias} fuifle _{cauflas, cur potius amorenL»}

& mutuam _{benevolentiam, quarru}

discordias inter fe fovere debuifsetr. Sive enim facrorum cultum , tive-»

patriam & genus refpiciamus, ar-Äiflimo neceffitudinis vinculo

ob-ftringebantur. Unde , vel veritati

contradicens,concedet, maxima

ift-hinc officia in _{DEum,patriam, pa¬}

rentes, fratres &

confanguineos,e-manare,quibus explendis omnenu operam navare tenebantur. Itaque

non _{usque adeo certum est, ex quo}

tonte internecini iftius odii cauffa arceffenda _(it, nifi exiftimare

veli-mus _, idololatriam _{Ifraelitarunij}

primariam cenferidebererationem,

cur fraternus _{amor, una cum}

im-perii divilione exftin&us fueritIta

legi natura? conveniens est, ut

26

ligatio minor

majori cedat,

6c

De-um _pluris faciamus _{, quam}

homi-nes;. & fi fräter meus fa&us fuerit

apoftata, tuncfacilevinculum, quo

ei natura _{jun&us fum, difTolvitur,}

unde deinde _injuria , inimicitiae ,

odla, bella, Scquae funt alias

frater-niamoris _{peftes , oriuntur, 6c in} dies_{magis magisqueexaggerantur.} Et hoc _{frequens estin focietatibus!,}

non minus ubi vera, _quamubi fal¬

la _{religio viget; id qnod ex}

hifto-ria _{Reformationis per Lutherum}

inftitutse _{apparet. Horret animus,}

lingulaRomanenfium cum aperta,

tumclandeftina adverfus Proteftan-tes , ab illo tempore _, moiimina _,

meminiffe; 6c facile fieri _potuilTet,

ut_{corpus imperii}

Romano-Germa-uici ad modum _regni Israelitici _, in membra _{nunquam amplius} co-aiitura _{discerperetur , ni univerfa} illa feena miro E>EI beneheio, he-roumque virtute ita mutata fuifTet, ut _{illi,in quos tanquam fervos fuos} feviebant,

ßeviebaht , liberi , & Imperatori

Pontificique terribiles, eos ad pe-tendum _{pacem atque inducias}

coe-gilTent. Necullusest, qui ignorat,

quas _{perfecutiones,} obtre&ationes,

machinationes,Svecia? noftra? Jofua

vere Guftavus _I. ob introdu&arnu.

religionem Euangelicam, a fuis ci-vibus _{perpefflis est,cum quidameo}

infania? _{venirent,ut miffilia in eum}

ejacularentur , (qua? tarnen Divina

prote&ione munitus _{evitavit)quod} impiis eorum poftulatis_{aufcultare_>} nollet. _{Accidit quoque,cum} nicUp-faliae _{aliquando ageret, ut ruftici}

catervatim ad eum _{confluerent, &}

vi Miflam Ponrifieiam ab eo extor-querent, quibus,pietatis &

gravi-tatis _{plena oratione , quam Petrus}

Niger in lermone fuperfunere ejus

nobis _{reliquit, occurrebat:^()et|l05}

le _i

mta/ijoötéldn/

_{atj må mal boota/} pocfa od) unDfdua få minfet eber fimetf/ an måi (frroar _{$ut>i ftmfetf tl)et tt$dt)ia)} mit) Drifma od; f?il/afrån göty od; d^ofce*

28

lar/ från féft od> faj\f från _{fjwar tljen fla*}

fe _{jag agn i ©roertgic/ från Jjuflru odj} barn _{(@ub met tf>ct dr mig fuflfdvt) ja/}

ifrån lijf ocf> lefmernc. $?en ifrån @3iit>$

bcltge od; «ne örbé (arbom/ meb tfyen

fcmflpllige @ub£ funbflap / fom jag tljer

ofbemimmtf bafmcr/flole j mig albrigfftl# ja /få lange mit f>ierfa drf>clr odj mtt b [öb¬ är _{töarmpf. Laudafoilis profe&o, &}

tanto _{Heroe digna confefiio, qui}

o-mni loco & _{quocunque tempore}

fi-milis _{petrae fuic, quas a ftu&ibus} marinis

_undicp

_{petitur,nec tamen_»} fuo loco dimovetur.

Sed hisce ita immorari vifum_. est, ut_{aliquis etiam locus iis}

relin-quatur, qu$ de alma concordia, &

calamitatibus ac interitu regnilfra-elitici _{atcg Judaici, dicenda reftant.} Solennis esc _{fententia Salluftii:} Con¬ cordid res _parvä

_{crefctmt» dts}

cor

dia

maximes _dilabuntur. Percurre tria_j hiftoriarum_tempora

_majora,

_& ma-gnam fvlvam _exemplorum,

verita-tem _{hujus efFati confirmantium}

ha-bebis. Non _{ego necelTe habeo,rem} etiam

i etiam pueris notam

multis

expri-mere. Conftat enim inter omnes,

qui aliquidde hoc

fcripfere,utcon*

cordiam vinculum Sc fulcruriL»,

ita _{discordiam regnorum,}

principa-1

tuum, _{omniumque focietatum,}

ca-lamicatem Sc everfionem efTe: ubi

enim Dira _occupat omnia Erimiys,

murua collifione fefe frangunC _Sc

comminuunt. In_{pratis, hortis,&}

agris,fine pluvia vel rore cito femi-i na marceicunt; fed citiusinterdum

ruinam illa focietas fubit,a

quafra-terna? concordia? _{alimenta, qua?}

in-Har olei Sc _{roris,exulant; his}

nam-que unguentis

preciofiflimis, ob

u-tilitatem, _{pulchritudinem, Sc}

uber-tatem a fan&o Davide _comparatur

Concordia inPfal. _{13 9. a}

Buchana-noin carmen Latinum converfo:

Nilcaritate mutua_fratrum, nihil

Jücundius concordia:

Nonaura_fuavis

balfami^

_quum

funditur

Aronis in_facrumcaput,

Et imhre Uto_prokens

barbarn &ßnw

Limbum pererrat aureum:

3°

Hon ros_{temüßgemmm argenteis}

Tingens Sion/s gramina,

Aut verna dulci_inebrians

uligine

Hermonis _{injonfi juga.}

Fräterna _{quam pax, incolit domum,}

Dominus

_benigna

_{dextera, {juvat}

Et _{opibus auget,filiorum filios}

Maltispropagat

fieculis.

HocGoncordi#encomium,_fa?pius,

procul dubio, audierat & legerat-j populus Ifraéliticus, ad cor tarnen

non _{appofqir, verum cceco impetu}

in _{perniciem ruit. Ita comparati} funt

_mortajes;

_{(i non libenter,}

im-prudenter certe, deteriora

fequun-t.ur & _{probant. Cujus rei non aliud}

illuftrius , quam in Ifraelitis,

docu-rnentum _{hab.ejn.us, qui,}

_quamjdtu

unanimes _{rejpublica? corpus}

cura-vere, mirum lane, _{quam pra?}

omni-bus _{natioqibus tepra?floruerint;ast,} rupto inter fefe federe, noniacile dixerim, an alius _{quispiam popu¬}

lus

_majore,

_{calamitate ma&a.tus}

fu-frit, dum finitimorum _rapinis

3« I

pofiti,

non

tantum

fibimetipfis;

fed

etiamDEO, (fi ita loqui fas est,)

qui eos tot beneficiis exornarat_t,

totque privilegiis

dignatus fuerat,

ignominice & dedecori elfent.

Et _{quoniam nunc}

_eö

_deventurrj est, ut demonftremus illa incomo^

da, qua? imperii divifionem

confe-quebantur, carptim &

ftri&im

age-mus, enumerando aliquot bella_,,

quibus Ifraélita? & Judsei ab

Afiy-riis,Syris,Babyloniis, continuepost

divifionem vexabantur;

_quibus

oc-cafio quoque dabitur pauca

dicendi

de _{illis,qua? inter utrumq; regnum} exarfere. Primam belli civilis

fa-cemaccendere conatus estRehabe-atnus, cum ad vindicandum x.

tri-b.us, ex tribuJehuda & Benjamitu»

centum_{o&oginta milliaarmatorutn}

congregaret, ut per illos regnum^. Ifraélis ad fe _{reduceret; fed oraculo} admonitus , a propofito

deftitit_,.

Hon dubitandum tarnen, _quin fta-tim _{refufcitatumfit,cutn Scrjptura}

i Reg.i^o._Sc i5:6.

tefietur,

bellÜ

interRehabeamum &_Jeroboamum omnibus diebus iliorum fuifle. Ho*

rum _exemplum

fucceflores

feque-bantur, perpetuasdiseordias

foven-tes, Sc vires inter fefe collidentes,

donec _{Syri Sc Aflyrii5 quafi e} fpe-cula _{ipfis infidiari, Sc graves}

_{efle_>}

coeperunt Ifraélita? primum

belio

faepius petiti,

preflique

flinta Syris,

gravifiime ab Hafaéie eorum rege,

qui popuium diminuit, plurimis

occifis; Sc urbes multas _occupavit, retinuitque, quamdiu vixit: post

mortem autem _{ejus armis eas}

re-cuperavit rex Joas,

civibusque

re-ftituit_{pofiidendas, ut olim. Postea}

Aflyrii occafione alia atque alia eos

oppreflerunt,

tandemque

abduxe-runt in _{captivitatem. Phul rex}

As-fyriorum, cujus primafit mentioin

hac hiftoria, cum _{parricida Mena¬}

hem,interfe&o regeacdomino fuo,

occupaflet regnum Ifraélis, terram

jllorum invafitj fed _accéptis

_mille

fölentis _{argenti j reverfus est} do-ßium..Porro jcum Peka,interfe&o

Pekaja, regnum

invafiflfet,

6c ctim

Rezine _{Syri<e regey contra Ackäa}

regem Juda?', bellum gereret; Ti¬

glat

Pilefer

, qui Phul

fuccefTerätLj,

opem huic

_läturusj

_precibus

6c

mil-neribus _ejus

_adduÖus

_{, non}

_folunt

fubvertit _{regnuiti Syrise, Rezine_j}

occifo,6c civibusin Mediam abdü-ftis; Verum etiaib nöh _exiguafcfl

regni Ifräélis partem occupavit,

6c

partem popul'i in captivitatem

ab-duxit, Tandem cum Hofea ultimus rexIfräélis regnum_quasfiviflet

par-ricidia; afcendens contra eum

Sal-manaflarj tributarium ac fervum

fibi fecit. Sed _{postea, cum}

audi-viffet eum _{confpirafTe cum Söyre¬}

ge ätgypti, 6cvelie

excutérejugum

ßbi _{impbfitum, tributis 6c}

munéri-tus non _{miffis, reverfus est,}

vafta-ta _regioné,

öccupätaqiié Samnria . Jirbe post _{obftdidflem triennälem,}

conjecit cegemin

_vinéula,

_&

reli-1 C

quam mukitudinem captivam ab-duxic nunquam reverfuram. Ubi x. hoc tribus post abduélionem

man-ferint, qu^eftio est

multum'discre-pans fententiis au&orum, -Judaei, gens, uti notum est,fabulis

indy-ta,#: rebus _fingendis im;; licandisqj

quam explicandis åptior, nugantur

eas transflumen Sabbaticum inul¬

tima Orientis effe _{relegatas, ibique} ab Alexandro _{Magno montibus}

im-dufas, unde tempore Meflia?

prod-itkras erunt. _{Verum ego veréon/,}

ne frufira talia fibi

imaginentur,la-baturque ille exfpe&ationis amnis

-in omne volubile sevum. Sunt ad-huc aliae _{quoq; opiniones- de x.} tri-biium exiiio, quarum illa fortafFe-»

non.temere_{réjiciénda, quå}

adftrui4-tur eas adhuc _{agere apud Sinenfes;}

qui enim ibi peregrinati funt, pro

certo affirmant fe invenifTe Hebra^

osf non Juda:os, fed Ifraélitas

prö-feflione _{rPe,ntateuchumpro canont}

ut oftenderemus vindi&am DÉf, I lento _{quidem incedere gradu, fed} pcena?

gravitaté

compenfare

quic-quid morando

difFerre

vifa est.

Pe fatisIfraélitarumduriflimis,

& exitu _{tragico, diximus.Superest}

nunc, ut nonnihil etiam de altera

. regno, Jehudae,& ejus regibus

ad-jieiamus. Erant Judaci Iffaélitis in

eo feliciores , quod purior culcus

Numinis _{apud eos manferit, cum}

V _{apud Ifraélitas ftatim a Schifrrjate^,}

fuafu _{Jeroboami horrenda}

idolola-tria exorta

fiierit,

_{quam reliqui}

re-ge£ inftin&u d^monis

confe&aban-tur.Itaque, cum dicimus puriorem cultum _{apud Juda?os viguifle , da¬} rum _est,nos illud In _comparanone

ad hos intelle&um voiuifle. _Neque enim _{nosfugit, 6c imperante}

Reha-beamo, 6c alias

_fepiffime

_{judeos '}

deflexiOTe ad falfos

_{gentjlium deos,}

ut Aftarotham, Molochum ,Baalim,

Chiun _{Rempham, fub quorum}

no-minibus Solem 6c aftra _putantur^

36

excoluifle; habuifle etiam Väria

in-terdi&ae divinationis _{genera, ut}

di-vinatores, _{ominum captatores,} ve-neficos, incantatorés, pythonicos,

hariolos, confulentes mortuos &

li-'

grium fuum,

harufpices;

_fa&um ta¬

rnen est _{fingulari Providentia &}

bo-nitate _{Divina,ut reges pietatis}

ftu-diofiffimi fubinde eis _{imperitarent,}

ne omnis _{prorfus DEI veri cultus}

ac memoria _{apud illos interdderet,} Nec est _{quisquam adeo a veritate_>}

Scripturas Sacrce remotus, qui non Hifchias & _{Jofice zelum atque}

pieta-tem, _{dignis laudibus nobiscum}

de-praedicefc?

praefertim cum cogitare velit, hosnulii occafioni a,ut labori

peperciffe, ad inftaurandum colla-pfam religionem. Itaque , quamdiu

pii reges

_fuperftites

_fuere,

_non tam multum fua _{virtute, quam DEI}

tu-telå, & _{pcenå in imperii Judaici}

ho-ftium _{capita fancjta, Respublica__.}

ha?c ftetit; _{quamprimum vero iliis} defun&is _{impii fuccedebant,a}

—At ms in modum rniferum afBi&a est.

SicAchas Numinis diffidentia&

pu-fillanimitate _{probrofa, in}

_auxilium

contra Pekarn Ifraelitarum, &

Re-ziriém _{Syria? regem, evpcavit}

Ti-glatum Pileferem

Ailyria?

monar-cham, _qui

_{fuccefToribus}

_furs

_latam-,

aperuit viam, in

Judasam

inrum-pendi, atque longe

lateq$

ibi

gras-fandi, donec,AlTyriorum

potentiå

iuppreflå

, &

Babyloniorum

pen>

Merodachum Baladanem ad rega-lis _imperii

_faftigium

_eye£ba>

_fortem

adhucduriorem

_{experirenturjudcei.}

Tunc enim _{ccepere illa? in facris}

_li¬

teris celebres _{populi abdu&iones &}

captivitates

fub

Joachimö

,

Jecho-nia _{acfZedechia,< curn quo}

fplendi-diffimum _templum,&

_{nöbiliffima_»}

urbium _{reginaJerofolyma}

_funditus

deletafunt,utfcriptumexftat2 Reg.

2_5. Sic varietate fortunse

jaéiatum,

tandem fuccubuit hoc regnum, ut__,

fragiiiratis &

impietatis

fua?

admo-nerentur Judxi, _qurabdu&i

Babyr

38

lonem, fervfre _cogebantur Nebu-chadnezari & fuccefloribus _ejusper

annos_{feptu'aginca, donecrerumpo}

titi funt Perfas.

Est vetus & infallibilis canoti_»

apud phyfi'cQs: ünius corruptio

al-terius est _{generatio; cum}

temera-rium (Sc _{plebejum foret, ftatuere^,}

omnia ex ctcujis noftris abeuntia^

plane interire & in nihilum redigi;

quin potius, vel de uno loco in

ali-um transferri, _{vel per quandam}

metamorphofin in aliani formam

transmutari ? _{cujusrei veritas, na¬} turam rerum _fcrutanti, e _v.eftigiö

fe offert, Sed non _jta firmiter hoc natura_{legibus & arcanisadftri&um}

est, _{quinrc&e, dealiis etiam rebus*} yt _{imperiorum mütationibus,} affir-mari _poflit,

_Exempli

_{loco duo ha?c} regna

adferimus,quorum

cafusAf-fyriis «Sc Babyloniis occafionem in^

crefcendi _{praebuit. Neque enim}

eo-rum fentétias fubfcrihere _poflumus,

qui

?pro veris

falfa

venditantes,

tuunt _{äliquod vaftum & illuftre}

im-periü,präster Hebra?orum,ante hxc

temporainOriente fioruifTe: Ratio*

nes,auibusilli feid_{probare pofTe}

pu-tant _nihilifunt, &HiftoriasSacra?,

omnium _{antiquiflimce}

_{veriffimasque}

é diametro _{repugnant.Sanefi reges}

& _{Monarchas,continua ferie fe} invi-cem-aNimrodo _{excipientes,adhsed} usque tempora numerandi efTentij,

ficutCtefias Cnidius»&ejus fe&ato-res _{fingunt, nunquam divinus}

Mo-fesrem _{prorfus memorabilem}

intä-ftarn _{reliquifTet, NecChananaei ab}

Hebraüsbeilo _{petiti intermififTent-,} opem horum praspotentum regum aaverfus hoftes fuos _{implorare;quå}

eo _{promptius haud dubie tuliffent;}

quo magis metuendum ipfis fuiflet,

ne efflorefcens

_respublica

_&

poten-tiaHebrasorum, _{imperium ipforum}

fubverteret ac deleret.

Acceditquo-queillud,

quod

_{illi terrarum tra&us,} ubi_{amplumKoccedominium federn}

habuifle _{fertur, minöribus}

_regibus

omnes _paruerint,ut

_libri

_Jofua?,6c

4° r.

Judicum teftantur.

Qaicquid

igitur

hoc'in _{negotio ab ineptis}

_hiftoricis

confi&umest, idnos_protabulis _ve¬

rtu hiftor-iaelumen

obfufcantibus,ha-bemus.Magis veritaticonfonum est,

quodnon ita

pridem induftria

&la-bore clariffimorurn virorum, inter

eos Celeberrimi noftriPräHidis ob-fervatum _{atque demonftratum est,}

prima:

Monarchie

apud gentiles

fundamenta1ex ruinahorumregno¬

rum de quibus heic locuti fumus,

ja<Ra efFe. Ex hoc enim tempore,

mi-rum _{quantum animi,}

incremento-rumque ceperuntprimum

AHyrii,

postea

Babyionii,

ut velnomen

ipfo-rum ceteristerrorifuerit. Sedcumfofe

de hisce_{agere,inftitutinoftrirationon}

permittat,finem hicfacimus; &

fuprc-mii _{imperiorum moderatorem, DEum,}

eomprecamur,ut velit regnumRegem-;

quenoftru mCle mentiffimu tu,Augulh

s-fjmum,ab omni clade & ho/tiJi

irruptio-he _{perpetuo fervare immunem} Cui,}

PEO, uni, vero, fanRo,immortali,pro

omnibus in, nos collatis beneficiis

agimus,agémusque gratias

Viyo

_Jwveni,

Erudita? DifTertationis_Au&ori,

PhilojopbU

Candidato

Clartjfimo,

P-N.

_{JACOBO WALLDORF,}

Familiari _optimo

fdCipionem\ cur Numantma res diu

&mvida _{fteteritfiein autemfiteverfa,}

prudentijfimum

ßqife

qc

verijfimum d

quoclam

Leltarum

Principe

accepimus tiiiiße refponfum : Concordiå

i.nvi-<Sa„ difcordia exitio fuit. _Eftquip-

-fe

illa

tuti/firnum

humantgeneris

mu-uimentum: _{eftfocietatum, per}

_orbem

imiverfumx

fijynijfimum

vinculum;

qttå

Joint

ßnan domui, nonpago,nedum vä¬

ftijfimis imperiis fuaunquqm

conftitit.

m-tégritas.

_Senftt

_equidem

_{omne £vum}

lu-Ctuoftjjimq

hujus rei exempla : expertq

efi qudibet Respub.

ghfcentihus

dtjßdiis,

haut levern_{jafluram. Et quid mult}

_a?

Florentilßmo

Hebr&orum regnp

exitia-lemdedit ruinam animorum

_dijfienfus.

cand namq;

_jeniorum

_{Jpretaprudentid,}

juntorumblandimentisérineptiis

obtem-perans

/apientisfimipatrjs

_{imprudensfi¬}

lms Rehmeamasunico_{refponfoinpartes,} minima

minima_{[tbi reßdud,}

regnimembradis-traxit9

_{adpriflinamfocietatem}

nynquam reditura. Hincodlum mox in rabiem

verfum; qu<eantenonquievit,quam,vi¬ ribus_{conjumpis, fuocaju vicinis}

incre-mentaadderent _{robuftioraque efficerent}

Peocarijßmumpeculiwn Ijraelit#. H<ec Te, _ClarijjimeWalldorf,publica

de-flinajfe

ventilationiut compertumefl, ve-hemens adeo_{occupavitpefius}

_hstitia,

_ut

vanamomnino_{fefore timeret,fiintra}

pr£cordia

tantum

har

eret. Gaudeofå¬

ne,

optimeAmicefTe eruditionisTua

Do-tforumcöjpedui jam elegantem

ederege-mellam: Tibiqueajjiduo_partumfludio largifßmügratulorfapientiapenu.

Rei-pubhca

perutilem

civem,EccleßaChriflt

dodum_{fidumque pariter olim futurum}

gratulor

minißrum.Nee inanisauguror, quoscunq;

bonos

honeftisßmis

Tuisfavere

conatibus. _{Stfcipias itaq;}

_latofdufloq;

o-mine virtutifu£

_{diligentiaq; debitos}

ho-ftores, &1 certo conßdas,_prmiiaDeum

Optimum

abunde coüaturum.

Ita, ut debuit,_adplauckre i voluit

Clarisßmo Pbilofophi*

Canäiäato,

Dn.

_{JACOBO WALLDORF,}

Egregias hujus difTertationis

Au&ori,

Qllid facies WALLDORF

quid pedore volvis?

,

tacito

Quseve tuam, quaefo, cepere oblivia-,

mentem?

Tu modo divinis _{(pöliatum cultibfc.s}

Ibas _ß

|

Phcebum

, quo

lauri quaeris

jam

Iu-dore dccores.

Anne _{dabit? multumve Tibi hoc pro}

munere debet ?

| Res erit in falvo : quid Tu merearis

ab _ipfo,

Haec tua monftrabitfacrae Divifio gen-tis,

Atque animus cultus ftudiis,.& candj*

da _virtus,

tlndc tuo laurum _{capiti do.nabit}

A--

--pollo,

Vena licet _{infelici at$ fe*}

jlindilti, animotametLA

dtque afeäufincero ita

* -Ad . v •

nsjtmim

PhUofophu

-Gandidatum D.

_{JÄCÖBUM WALLDORF,}

De Dil IS ION_E\ IMPERII HEBRsEORUM egregie difputantem.

"^FDum 'viHwtii äwrior

_njeterisfy

.fcipntia

ver

i

fgregios

jwvencs

nobilitare

qåeanij

-imt

_:ops

_m

_KALLDORF,

r

prfaaYum

dicerenomen^

•;

QMd

rnrttiie parat,

mpmb-fue

_{nasjuperaddat}

tenes.

,

,h

i _pr

_offer

_a

_fala,

cFc dö&as

_Jldufas

_ut;

_colmßc

jwvet

!1

t./,*v,v

t.V\ fetl _•■V^V

Jdft. Wettrenius,