D IS S E R T A T IO D E
PAROECIA LEKSAND IN DALEKARLIA
C U J U S P A R T E M P R I M A M
C O N S E N S U AMPL. FACIJLT. PHILOS. U PSA L .
P R Æ S I D E
D o c t . ERICO MICH. F A N T
H E G . OKD. D E S T E L L A P O L A R T J I E M B R O
I i r S T O R . P R O F . R E G . E T O R D . A C A D . R E G . L I T T E R . H U M . H I S T O R . E T A N T I Q U I T . S T O C K H O L M . SOC. R E G . S C I E N T «
U P S A L . E T L I T T E R . S C A N D I N A V . H A F N I E N S . SOCI O.
P U B L I C O E X A M I N I D E F E R T
E R I C U S K A R L I N
V E S T M . D A L E I C A R L U S .
I N AUDI T. G U S T A V . DI E X I I MAJI. MDCCCXIII.
H. P. M. S.
U P S A L I Æ ,
E X C U D E B A N T StE N H A M M A R E T P A L M B L A D « R E G I / f i A C A D E M I Æ T Y P O G R A P H I .
KONGLIGA
LAND TBK UKS-
V ö r d n a d. s f u l l t t i l l e g n a d t
« /
Mag. T H O I WÆ
S. S . T H E O L . D O C T O R I A R C H I P R Æ P O S 1 T O A R O S I E N S I R E G . O R D . D E S T E L L A P O L A R I M E M B R O
Mag. AUDRF.Æ HENRICO STAM BERG
P R O F E S S O R I R E G I O
A D G Y M N . A R O S . P R I M . T H E O L . L E C T O R I
t jh
S O C . P R O F I D E E T C H R I S T I A N I S M O M E M B R O
Mag. £fONÆ REINHOLD
R E G . G Y M N . A R O S . H . T . R E C T O R I H I S T O R . L E C T O R I
E C C L E S . S K E R I K E P A S T O R I E T P R Æ P O S l T O
PA TR O N IS
P R Æ C E PTO R IB U S
MUS AGET I S
E X I G U U M I N G E N T I S D E B I T I P I G N U S
D.
K O N U N G E N S T R O T J E N A R E
M A J O R E N V I D K O N G L , D A H L - R E G E M E N T E T R I D D A R E N A F K O N G L . S V Ä R D S - O R D E N
V Ä L B O R N E
H e r r S A M U E L G 0 D Ë E
S A M T
V Ä L B O R N A F R U M A J O R S K A N
A N N A E L I S A B E T H G O D È E
f ö d d R O S E N
T i l l e g n a s d e t t a A c a d e m i s k a a r b e t e , s å s o m ett bevis a f den tack.
s a m h e t , m e d hvilken j a g alltid värder ar E d e r ynnest under den t i d E d r a S ö ne r s u nder vi sning vari t m i g anförtrodd.
D E
P A R O E C I A L E K S A N D I N D A L E K A R L I A .
P a r o e c i a m L e k j a n d , q u a m d e fc r i b e r e a d g r e d i m u r , a con- c u rf a ti o ne a r e n a r u m , circa T e m p l u m d i s c u r r e n t i u m i bique i n v a d is a d lu e n i i s finus ac praeterfluentis J /a lic i Albis i n t e r fe quafi l u d e n t i u m , d e n o m i n a t a m esfe a p ud incolas in c o n f e s f o eft. a ) Sita eft in Diceceft Arofienfi & Praefe&ura C u p rim o n ta n a fe u Fahlunenfi; T e r r i t o r i o v e r o N e d r a Siljan d i t t o , & Praepofitura ex i pfa Pa r oe ci a n o m i n a t a L ekjan- denfi. T r i g i n t a c ir c it e r milliaria in a mb i t u c o m p l e t t i c r e d i t u r ; p a t e t e n i m in l o n g i t u d i n e m d ec em & tria i n lati
t u d i n e m .
C i n g i t u r o r i e n t e m veiTus Par oeci is S v ä r d /jo & B ju r sas i a d m e r i d i e m Paroeciis A hl & G a g n d f eft d e t e r m i n a t a : ab o c c i d e n t i Floda & J e r n a clauditur : ad f e p t e n t r i o n e m P a roecias M o r a & R d t t v i k l a cu mq ue Siljan attingit. Li mi te s P a r œ c i æ n o r m a l e s f unt : IVe/lerfors, R u n d b e r g e t, K lS /ve n - h d l l , F J k lo f, G a r s a s - R o f e , G u b b 'S ten, f /'d d e r tu p p & M a r - nds K d lld n g s r a . b)
Parcecia n o f t r a , q u a m i n t e r verustisfimas Dalekarliae Parcccias r e f e r r e n o n d u b i t a m u s , a n n o j am 1 3 2 0 , quan*
A t u m
(i) Vid. Htilphers Dagbok under en re/a genom Dalarne Wefteràs 1^62.
8:0. Magr. JZach. Holenii Dis/, de Dalekarlia. Parte i:a.
b) Cfr. Charta öfver Lek/ands Socken, författad af LandtmJtaren q/o- han Holsflensfon 1668. bevittnad att vara med originalet, fom i LandtmåteriContoiret förvaras, lika lydande af q/oc. Faggot. d, 16 Junii i “4r.
t u m a d h u c refcire licuit, p r o p r i u m habuit Paflorem. In
litteris e n i m hoc an n o datis Dom:s Torbernus Curatus in L i x a n 0s Canonicus Arofunfis falutatur. c) Di vi fa eft q ua
t u o r in p a r t e s , vulgo Fjerdiugar d i d h s : H a råsfjerding, N d s b y g g e fje rd in g, A sb y g g efjerdin g & Ronndsfjerding.
H a r å s fje r d in g , a tolle Hardfen n o m i n a t a , ad auftrum fira, in 28 P 3g!S 580 familias (H ushåll) c o n t i n e t , & 3*033 h o m i n e s , q u o r u m 1877 tributa conferunt, d)
N d sbyggefjerding fub occidentali plaga j ace ns, n o m e n i n de a c c e p i t , qu od pofita fit in lingulis & peninfulis a vari is lacus Siljan brachiis formatis, & in 13 pagis 326 familias p o s f i d e t : i n colarum v e r o nu merus eft 1749, quorum 1059 t r i b u t a p e n d u n t, e)
A s b y g g e f j e r d in g, fub f e p t e n t rio ne pofita atque a collibus
& j u g i s , q u o r u m plu rima funt ibi exculta, den o m inata, h a be t in 21 pagis 467 familias, quæ a 2499 conftituuniur h o m i n i b u s , q u o r u m funt tributarii 150t. f )
R onn dsfjerding, a Principe pag o Honnds n u n c u p a t a , tota f er e / l ib i l acuique Infjôn a dj ac et ; c o n ti n e tq u e 4 0 7
f a m i -
f ) Ex Rev. ffoh. Fr. Munckte.ll Collett, ad Hift. Dioec. Arof. M:fcr.
d ) Pagi funt: Backa cum 16 f a nr» i 11 i « , Carlsarfvet 5 , Djttra 4 6 , Fors 2 7 , Edsbult 1, G rytuås 14, Grådo 16 , Garde 23» Hedby 3 7,
Heden 3 2 , Flamen 2 0 , Håftberg 11, M j älgen 2 2 , /V. Rålta 14, S. R a tts 17, RåltsLindorne 16, Slålhol 17, Smedsarfvet 9 , iStyrjjöho 2 4 , Sof dteg 3 , Tnmt 3 , FFefannor 4 6 , Fffe/lanvik 50, T t t e r llo 32, T .Å kerö 15, Åkerö 32, ÖfverMo 18 & ÖJlanmor «4.
i ) Ahlvik 2 9 , Ahlmo 4 8 , Backbyn 3 5 . Björken 6 4 , Bra-Hammar 7, F o r n b y 3 1 , Hallen i t . hack 4"», Limå B ruk 1 9 , Moen 2 2 , Nåsbygge^Byn 2 0 , Sim din ås 6 , Ta sbåt k 22.
j ) N . Bergsäng 2 8 . S. Bergsång 3 2 , Björkberg 2 0 , Boda 3 2 , Bod-Lindorne 5 , Hjortnäs 5 2 , Björken 9 , Laknås 4 5 , SF.
L 'n d b erg 3 0 , S. FJndberg 18 « Plinfsberg 3 2 , S j U g a r * \ 6 , S l i t t - berg 9 , Sunnanång 9 , S i t r a 2 0 , Rifa 1 1 , Ris fiolen 9 , Torr
berg 3 0 , Tallberg 3 3 , Ffe/lberg 11 & ößanhol 14.
familias in 17 p a g i s , arque 2148 h o m i n e s , q u o r u m 1373 in c e n f u m f unt relati, g )
T o t i u s itaque P a r œ c i æ f ami li ar um f u m m a eft 1780;
p a g o r u m v e r o n u m e r u s 7 9 , qui h a b e n t incolas c ir ci re r 9 5 0 0 , q u o r u m 5 81 0 t r i bu ta fo lv un t.
Q u a n t u m fit i n c o l a r u m i n c r e m e n t u m , q u a n t a q u e i n t e r d u m d e c r e f c e n t i a , ex tabulis infra adje£tis facile per- fpici poteft. H i c v e r o n o n p r ae t er e u n d u m p u t a v i m u s 828 f un er i bu s f er al em a n n u m 1773 i q u° d e x i nopi a f r u m e n t i a n n o r u m a n t e c e d e n t i u m d e r i v a n d u m , h j
Eft q u o q u e o b f e r v a n d u m , P a r œ c i a m L e k f a n d n o n f e m p e r iisdem fuisse c i r c u m f c r i p t a m l im i t i bu s ; ( e d , ut a-
lias Dalekarliae v e t e r e s Paroecias, p l u ri ma s fibi habuisfe fubjectas m i n o r e s , q u a r u m B j u r s å s , A h l & G a g n å f n o - minasfe fufficiat. H a u t ita p r i d e m n o n exi gua p a r s , Go-
A 2 pa
g ) A lm berg 1 5 , A l m b e r g s Björken 8> B e r g 1 2 , Hiswàhla i8 » H o b tr g 3 , Hålla 3 2 , Kilen 14, Lim a 3 2 , Lycka 5 , N o r et 4 9 , Roma 20, Ronnås 84» Tibble 4 9 , Tronsbo i , U lvi 4 8 , fUargnds (), À jer 8.
Tabula N atorum , denatorum , connub.
per decem annos initorum.
Anno J803 245 168 l o o
4 2 5 6 169 7£
5 252 166 6 3
6 27 t 2 0 7 79
7 275 3 0 4 88
8 258 186 81
9 221 38i 34
10 210 321 6 8
i t 2 7 4 223 79
12 252 193 8r
Summa 2514 2318 744
ab initio
anni 1 7 4 9 — 1773 - 6 5 9 4 — 5739 —
pa Tunnelag d i f t a , P a r œ c i æ Bj ur sås eft adjun£la. i) Q u o v e r o r e m p o r e hifce t e r m i n i s , qui bus n unc c o n ti n e tu r , pr i
m u m fit c i r c u m f c r i p t a , i n da g a r e n o n potuimus. P r o c e r t o t a m e n h a b e m u s , p a go s G a r s å s in M o r a , Sôdcrdfen Sc S tu m s n d j in R å t t v i k , nec n o n N o r c t in J erna ad illam p e r t i n u i s f e : kj q u a re Pa ro ch i an i c um his finitimis d e li
m i t ib us p er pe tui s jurgi is c o n t e n d u n t .
N u n c t e m p o r i s u n iv e r f a noftra Paroecia 145 & q u o d e x c u r r i t i n t e g r a h a be t pr ædi a (Hela Hemman), q u o r u m 144 f u n t Cenfitica ( S k a t t e ), $-{■§• Fifcalia (K rono)> quae n u n c fedes eft Capitanei ad L e g i o n e m D a l e k a r l i c a m , in p a g o Tibble in R ö n n å s f j e r d i n g fita: Domicilia c o n f t i t u u n t S a c e r d o t a l i a , de quibus i nfra plura fumus dicturi. H o r u m pr aedi orum pos fesfores 152 a r m a n r milites o r d i n a r i o s , u n u m q u e E x t r a o r d i n a r i u m . H a n c ob causfam plures ru- f tici, haud r a r o X X & f u p r a , u n a m efficiunt Societatem Sv e th . R o te, cujus eft militem praeftare.
U t in reliqua D a l e k a r l i a , fic q uo q ue noftra in P a roecia aquje m o n t e s q u e fe i n v i e ç m excipiunt. A q u a r u m h æ i n p r i m i s funt no tandae, quas , ut luculentius cogn ofc an - t u r , in u n a q u a q u e Paroecia: p a rt e e n u m e r a t u m ibimus.
I n H a r d s jje r d in g, e f t cohaerens feries f t a g n o r u m ac p a l u d u m , q u o r u m praecipuae funt: JV eft annor s ' Y j d r n, Hag- T j d r n , K a ttL o k e n , Jggelï'jdrn Si L a p p my r an. Lacus v e r o f u n t : Styrfjôn e mi tt e ns aquas p e r r i v u m Hed^bdcken in L a c u m S il j a n : M olnbyggen, cui i m m i t t i t u r a mn i s R a td n ex
lacu
t) Kongl. Majrts Utflag dat. d. 6 Aug. 1792. Cfr. VVefte 8s Stifts- Tidn. OCtob. 1792. Gopa Tunnelag innnhSlltr
hem man, 8 SoldateRotar, och 735 perfoners folkuidiigu. Ex Re- lat. Laur. Er. Roos.
k) Vid. Olai Siljeftrôm Disfert. de Lacu Siljan. Konung Carl JX:s Bref af d. 26 Nov. 1607. In Archivo Conf. Arof.
lacu T x t n o r i e n s , aquas p e r ftagntim Q y a r n T j d r n Sc r i v u m Lindän in A l b i m n o n pr ocul a Sacello D jur a i n f u n dit. Ex l o n g in q ui s lacubus n o t a n d i f u n t : D Ju rfjS n , qui p e r a m n e m Djurcin, S k eb e rg e nf e s p a g o s , d e i n d e polt acces- l i o n e m a q u a r u m ex Gyllingtn lacu, Sacellum praeterfluen
t e m , aquas ad Albirn d e m i t t i t ; Sängen, e qu o o r i t u r r i v u lus Sang a n , qui p e r de fe rt a loca defluit ad lacum Flojjon, cujus m i n i m a pàrs nof ir am c o n t i n g i t Parceciam : OpEjcn ad auft ral em p a r t e m m o n t i u m Gränsbergen, qui p e r r i vu l um l acufeul o G r y s fin influit, e q u o o r i t u r a mni s G r y fs â n , qui pof l a ccesli onem a q u a r u m ex lacufeulo G rd n jc n , equas lacui StorDraggen i m m i r t i t : S to rD r a g g en , cui cohaeret p e r e x i g u m n f re tum L illD r a g g e n , aquas fiias dejicit ad l ac um E je n , cujus fluvius usque ad B raSjôn d i ci tu r Skcgsän.
I n tydsbyggcfjerding p -ar ter finus Siljanenfes B y h l v i- k en, cui p e r angustisfima freta N crdS u ndet ac Sôderfundet cohaeret A h lviken , qui c i r c u m c i n g i t infulam a m p l a m Ahl- vik sô n fertilitate a g r o r u m Sc p r a t o r u m i n f l g n e m , Orsnds- viken Sc Limâviken i n t e r j a c e n t e m pe n in f ul as Orsnds Sc Teli- n d s, hi c o m m e m o r a n d i l ac us : Å fjkakarne, q u o r u m aquae p e r lacus Snefame Albi W e f t e r d a l e n f l in paroecia J e r n a i l l a bu nr u r: F ia ta rn e, qui p e r lacum J ö n f e n e id e m Albi aquas luas i m m i t t u n t ; Längen aquas fuas p e r a m n e m L ä n g an ad lacum K ollfjon d e f e r t , in qu o a q uæ ex lacu W ad- f jo n c u m iis e x Längen j u n g u n t u r ; hinc f ec u nd u m flumen ll'ä d ä n ad lacum defluunt B r a S jo n , fupra q u e m pofltus eft Ma ll eu s f er r ar i us B ra H a m m a r. Ri v u s ex BraJjon ad L i m âviken defluens L im ä n a p p e l l a t u r , infignis uflrina p r o f e r r o e x c o q u e n d o L im ä B r u k , de qua p l u ra i nfr a f umu s adlat uri .
In Asbijggefjerding, praetor aquas e Siljan a dl ue n te s, q u a r u m du o finus funt infignes R a r t v i k e n ^ (cum b r a c h i o lis fuis Hjortndsviken ac L a k n d s v ik e n ) Sc Oßerviken T e m p l o Parocciæ a d u n d a n t e m , j uxta q u o d r ur fu s i nci pit Dali-
cus
) « (
eus Al b i s , p e r e x i g u u m tantum in excultis confp eximus la*
c u m OpLim en. I n defertis v e r o funt B r å s j e n f e q uo o r i t u r B rdfsdn r iv us uftrina p r o aere e x c o q u e n d o ejusdem n o m i n i s i nf ig n is, qui aquas in H yttfjSn i n f un di t : & Roll- f j o n, qui fuas ad H y t t f j ô n defert aquas. Eft tamen non ex ig uu s S t a g n o ru m ac paludum n u m er us hac in parcecice p a r t e , q u æ fufius adlegare o p e ræ pretium non putavimus.
I n Rônndsfjerding praeter Albini Si lacum I n n f j ô n , qui t o ru m auftrale ejus claudunt latus, o bfervavim us l l y t t - f j S n, cui Briïfsàn Si Rôllfjôân i l l a b un t ur , cujusque proflu
e ns d e fe r tu r ad Arbojjôn Si d e i n d e lacui Gopen iniiuir^ juxta q u e m limites i nte r parcecias L e k f an d , Bjursås S i Å hl fe i n v i c e m excipiunt. Hu j us aquae c o n ju n g u n t u r c um Bjurs- åfenfibus & fimul cum iis F a h l u n am deferuntur.
Montes m a x i m e infignes funt:
in H arasfjercting• S korrsberg, ubi cotes ceduae re p e ri u n tu r ; Skebcrg ad Lacum D j u r f j ö n tanta emin ens altitudine, ut f e p t e m i nde posfint confpici t e m p la , conrinensque plures metalliferas f odinas: N d l b e r g , ubi fodinae ferreae r e c e n te r f u nt excifae: Skogsberg ha be t f o d i n a m ferream a posfesfo- r ib u s officinae Limåenfis n u p e r r i m e excifam. Praeterea n o m ir ra r e fnfficiat T x b e r g, Jggelberg, H dßberg S ic.
In N d sbyggefjeraing : Björkberg tantae altitudinis, ut o m n es Siljanenles finus Si temp la h aud pauca inde confpici p o s fint: F jdllberg, ad V å d f j o n , m o n s o m n i u m in Parcecia n o f t r a altisiiinus: F lcn arn e, p e r q u os m o n te s limes inrer M o r a S i L e k f a n d t r a d u c i t u r : N d s b y g g e b e r g, ubi olim f o d i n æ f uer unt argenteae, 1575 inventae IJ, A h lv ik sb erg Sic.
Ashyggefjerding : ibi o b f e r v a v i m u s S ldttberg , in q u o eft f odina c upre a haut ira pride m eruta: P l in ts b e r g, T orrberg, R isberg Sic.
R ö n -
1) Colleff, Palmfkold. Mfcr.
Rônndsfje r d i n g, K d r in g b e r g haut pr ocul a t e m p l o d i - f î a n s , u b i c o r p o r a S a g a ru m (T r o llk d r in g o r) funt a n n o 1672 c o n c r e m a t a . / I lm b e r g , G r y tb e r g 8c M oberg f er r ar i is f odi nis m em o r a b i l e s . A s l e d s b e r g t ant æ a l t i t u d i n i s , ut i nde H o r i z o n ad V I u s qu e milliaria verfus O c c i d e n t e m fe e x t e n d a t . A r t k n u b b, R om berg, Tibbleberg See.
S i l v a, licet in excultis Patceciae r e g io ni b us r a r i o r e s , f u n r , t a m e n in disfiris denfislimæ 8c o p t i m æ ; in p r im is in H a rd sfjerd ing 8c N d s b y g g e fje r d in g, ubi c a r b o n u m c o n f e c ti o ni o p t i m a m 8c o p u l en ns i ir n am p n r b e n r m a t er ia m. In A s b yp gefjtrd in g Si Rônndsfje r d in g c a r b o n i b u s vecti gal ibus c o n f i c i e n d i s filvæ jam valde f unt d e c i l æ : his i g i t ur p a r t i b us a d ü g n a t æ funt filvæ completivae Sv e th . Fyllnings Sko
g a r , t r a n s lacum Siljan fitæ. A m p l i t u d o filvarum t oti us Paroeciae fupra 150,000 c o n t i n e t jugera, m)
S e q u i t u r n u n c , ut foli n a t u r a m 8c agriculturae h a b i t u m , q u a n t u m angufti p e r m i f e r i n t opellae l imi te s, paucis e x p o n a m u s . In diverfis Paroeciae part ibus eft foli n a t u r a d i v e r f a . H ar à sfjer dingen, urpote planities, t e r r a m h ab et a r e n a r i a m 8c a t r a m , ac prae cereris paroeciae pa rt i bu s eft o p t i m e exculta. Ndskygge- 8c Asbygge-fjcrdingarnc, ut in m o n t i b u s firæ, t er r a c on ft a nt fabuiofa & a t r a : Rônnds- j j d v d i n g c n in locis A lb i a d ja c en ti b us t e i r a m p l e r u m q u e a r g i l l a c e a m & a r r a m , in mont uof is v e r o i n p ri m i s fabul o- f a m & a t ra m c o n ti n et . — Coeli t e m p e r i e s m i t i o r , q u a m i n ceteri s fere D a l e k a r l i æ paroeciis, i d e o q u e agriculturae m a g i s a mi ca. A g r i igirur in g e n e r e funr fertiles, n ) T e m - p eft ares gelidae r a r i o r e s , i d e o q u e annonae f k r i l i t a s infre-
q u e n t i o r . 0) Li c et
ni) Ex Ref. h. Fr. Rons.
n) SSdesforterne i r o j R5g , Korn, Arter, och BlandfSd. Hela Span- m.lls tillgilugen innom Socken upptjifves tilt 4 0 .0 0 0 ' Tunnor J. c.
0) Vanligen fSs i bflrjin af Maji, och fkôrdas i flutet af Aug. Men
J775 fWdes i Mart. och fkôrdades i Jul. (Socken-Tabell.)
L i c et m u h i Amt P a r o c h i a n o r u m , qui laudem foller- t ium m e r e a n t u r a g r i c o la ru m ; plures tamen n u m e r a n t u r , qui fertilitatem t e r r æ a ugere negligunr. Cujus rei causfa i n d e praecipue d e r i v a n d a , quod in Parcecia noftra Divifio- ni Geometrica n o n d u m fubjecta praediola in tam exiguas d i s f e ce nt u r pa rt icul as, ut exfiftant ruftici, qui ne capellam q u i d e m ex p r o p r i o alere posfint ag ell o, & co minus F a m i l ia m. H i n c fit, ut tot in alienas v a g e n t u r r e g i o n e s , u b i a li me n ta übi & familiæ p r o m e r e a n t u r l a b o r a n d o : hinc, u t t o t opificia manual ia ex ercere plurimi didicerint noflra- tes. Su nt e n i m in Paroecia Fabri & L i g n a r i i & F e r r a r i i, q u i di ver f a f ab r ic an t fuppelle&ilia: T o r n a to r e s, qui Ae
d i l i b u s , colis vafisque lignariis tornandis pe nu a u g e n t:
Sutores & S a r to r e s, qui p a r t i m e x t r a Paroeciam p art im i n t r a e a n d e m a rt e fua e x e rc e n d a vitam fusrentant. Q u i d a m aut f e r r a s aut horologia t um ex l i g n o cum e x metallis c o n fici unt: alii v e r o funt C oriarii 6c A l u t a r ii. Qui a u t e m hi sc e o pe r i b u s n o n o c c u p a n t u r , aut ca rbonibus co nfi cie n
d i s , aut vedturis ad Officinas Metallicas faciundis vidtum p a r a n t . Pauci etiam m e r c a t u r a m e x e rc e n t aut H u m u l o d i v e n d e n d o aut pellibus ferisve ad urbes d e p o rt a n d is : f u n t q u o q u e , qui b u t y r u m , cafeos & aves deferunt: nec n o n i i, qui res a fe & vicinis fabricatas cum f r u m e n to i nutanr.
A t t a m e n n o n po sfumus non ultro confiteri, flatum Parceciæ l o n g e f ore m e l i o r e m , fi m a j o r e m agriculturae i m p e n d e r e n t o p e r a m : q uod fieret, fi agri in majores di- vifi esfent p a r t e s , ut in aliis Patriae p ro v in c iis ac fimul f anc it um fit l e g e , ne posfesfionem inter filios partiri li
c e r e t , nifi u n aq u a q u e p ars tanta fieret, ut illius posfesfor e q u u m & ali quot p e c o r a ex ea posfet alere. Cui rei h o c m o d o effedtum d a n d u m nos p u tam us , fi p r o h i b e r e n t u r j u ve ne s u x o r e m d u c e r e , pr iu sq ua m ta nt um t-xcoluisfent t e r r i t o r i u m , q u a n t o eft opu s ad fe ea m q u e fusremandurn.
Pl ur i.
Pl ur im a e n im & latisfima loca noftra Parcecia c o nt i n e t e x c o l e n d a , q u æ n u n c t am en excoli n o n p o s f u n t , quia g e nerali n o n d u m fa£la D i v i f i o n e , c o m m u n e s o m n e s r efpi - ciunr faltus atque p a l u d e s , quæ d e b it o l abor e fru£tuofi r e d di posfu-nr c a m p i agre ft es , nifi t ot o b l i d e r e n t i m p e d i m e n t a ab iis, q ui e x c ol en di i m p o t e s colent ibus o bl ta culo esfe jure g a u d e n t . M a x i m o p e r e i git ur eft o p t a n d u m , ut cita fieret G e o m e t r i c a D i v i f i o , q u a m b r e v i f u t u r a m fub almis Auguftisfimi I m p e r a n t i s auspiciis f pe ra mu s .
A d l e g e t u r q u o q u e multa in Parcecia noftra exfiftere p inguia p r a t a , Sc l o n g i n q u a Sc p r o p i n q u a . H o r u m littora occidentalia lacus Si lj an, Sc ripas Albis v e r i u s I n f j ô n , B u n k Sc D ra g sE n g d i £ t a s , nec n o n L im fjô n Sc Sjôbottn n omi na s- {'e fufficiat. Lim fjôn eft p r a t u m mirifica n a t u r a : v e r e e n i m aqua eft i n u n d a t u m , ut ibi o p t i m u m faciant pifcatum ac
colae: æftate v e r o exfi ccat um tant a g a u de t f e r t i l i t a t e , ut n o n folum incolis a dja ce nti um p a g o r u m , fed & l o n g i n q u o r u m q u o r u n d a m necesf ari um f uppe di t et pabu lum. Sjô
bottn i deo a d l e g a v i m u s , q u o d olim fuerit lacus h a u d e x i guus j ante d u c en to s v e r o Sc q uo d e x c u r r i t a nnos effosfus n u n c m a x i m u m Sc fru£tuolisfum conficit p r a t u m , de q u o P ar ochi ani v e r o d i cunt p r o v e r b i o : Ladorne dro f â mänga pä Sjôbottn, Jom dagarne i ärct.
H i f c e c o m m o d i s adjuti ag ri col æ Re i P e c u a r i æ n o n p a r u m i m p e n d u n t ftudii, H e i c in p r i m i s m e m o r a n d u m , q u o d in locis l ongius a pagis disfiris, ubi faltus, m o n t e s , lacus p a l u d e s q u e , ne p raet er eamus n i m i a m l o n g i n q u i t a t e m , a g r i c ul tu ra m h a u d be ne a d m i t t u n t , mandras a ß i v a s S v e t h . fdbodar conftituerinr. In hifce latis pafcuis p e r o m n e m æ f t ar e m, a m e d i o Maji ad finem S e p t e m b r i s , rota i n t e r d u m f a m i l i a Sc i np ri mi s certi h o m i n e s Hôlar 1. Hôlkalar ( a yoc. Hôle, paftor) dicti p e c o r a p a f c u n r , Sc e x ladte varia conficiunt o b f o n i a ( o f l , fm ôr Sc m ifs-fm ô r j futurae
hi emis alimenta. B L in u m
L in am & C a n n a b in , ac i m p r i m i s Humulum L u p u lu m, colunt P ar och ia ni. Plantationi Solani Tubcrofi & Brasfi- earum ali quantul am eriam ad h ib en t o p e r a m : N e c Horticul- tu ram n e g l i g u n t ; ad u n u m e n im q u e m q u e fere pagum A r b o r e s fru£liferas, Pyros communes & M a lo s , Prunos P a - dos ac Cerafos 8 i c. nec non deliciarum causfa fatas, Syrin
g a s v u lg a r e s , Robinias Caraganas &c. v i d e r e licet.
Ve£tîgal Prædi ale (JordeboksRântan) carbonibus con
feriis Societati Metallicae Cuprimonranae exfolvitur: qui ex tota Paroecia ci rciter 3750 m e n f u r as, vu lgo Kohl S tig a r , conficiunt. O l i m q u o qu e e idem Societati Par ochiani tribu
e r u n t m il l e , & quae e x c u rr u n t, ftrua quadrata l ig n o ru m { S t a f r u m Ved , quae hodie to ti d em m en fu ris c a rb o n u m p e n d u n t u r . D i u r n a e t j a m o p e ra ( Dagsverken) 1194 facere d e b e n t , quae pecuniis juxta pretium in pro vin cia annuum ( Markegångj n u n c t e m p o ris re d d u n t u r , p )
D e c i m a s publicas ('KronoTiotide) juxta pa£lum cum Pu bl ic o a n n o 1806, p er fpatium decem a n n o r u m , initum 380 T o n n i s varii frumenti folvunt. q )
fj) Roos 1. c. — Cfr. E r . H a m m a rftrim Märkvärdigheter vid Stora Koppurberget. Fahlun 1789. Sami. I. pag. 2 0 6 . Hlilphers 1. c.
Tunnor Fjerdingar
f ) R5S 45 4
Korn 3 0 4
Dubbel Hafre 3 0 4 (d.ä, Blandfäd)
Summa 380 tunnor.
