CONSPECTUS
REI D IPL O M A TIC S !t
SVECANÆ,
SECTIO PRIOR HISTORICA,
C UJUS P A R T E M III.
F E N I A A M P L . F A C . P H I L O S . UP S A L .
PUBLICO EXAMINI SUBJICIUNT
M a g . E R I C U S M. F A N T ,
A C A D . V I C E - B I B L I O T H E C . E X T K A - O K D.
E T
D A V I D S T A R C K ,
S T I P E N D . N E S S E L.
FEN N O .
IN A U D IT. G USTAV. MAJ. D. xi MAIJ, AN. MDCCLXXXI.
H. A. M. S.
U P S A L I Æ ,
a p u d
JO H . E D M A N ,
d i r e c t o r, l t r e g. a c a d. t y p o g r.T h e fe s.
I. Ingenii Philofophici uti maxim us in dijudicandis f a à is Hiftoricis eft ufiis, ita eodem etiam nos a- b u ti poffe confitemur.
II. A d medii aevi Hiftoriam fi a p p lic e tu r , non illa, u tu t fterilis effe v id e a tu r, reliquorum te m p o ru m annalibus minus ad inftruclionem & ufum confe
rens evadit.
III. Ignorantiae & Mifiîonariorum imponendi ftudio p le ra q u e , quae in laudem atque praecellentiam im
perii Sinenfis vulgo ad fe ru n tu r, tribuimus.
IV. N e q u e p ro b a re fefe nobis poftunt vefiigia con- fanguinitatis & fimilitudinis, quae inter illius &
antiquae Æ g y p ti mores & inftituta nonnulli recen- tiores vifi funt fibi deprehendifie.
V. Qui veterem Hiftoriam om nem H e b r a e o r u m , G r a c o r u m R o m anorum ve imperiis a b fo lv u n t, m a
ximam antiqui orbis partem aut ignorafte a u t de
mduftria oblivioni tradidiffe videntur.
§■
vi.
Diplomata noflra fparfim edita.
Huic aurem, cuicumodi fuerit, monumentorum Hi- ftoriæ Svecanæ mediæ difperftoni adfcribendum eft, q u o d , cum aliarum gentium Scriptores Hiftorici fontes, ex quibus fua hauriant, uno in corpore colleftos con
fidere poftunt, id quod antea demonitratum ivimus; per innumeros fere libellos errare & diplomatum velut hue illuc disje&a membra conquirere teneantur noftrates.
Eorum vero in num erum , quos fie non ficco, ut ajunt, pede praeterire debent, primi veniunt eruditi exteri, qui vel gentium nobis vicinarum tradidere Hiftorias, vel Papales bullas ordinumque Monafticorum A£ta, vel et- jam quasvis alias monumentorum publicorum colle£tiones in lucem em ifere, finguli ab accurato gentis noftræ Hi- ftorico cum ftudio adeundi. Jflorum velut agmen ducere exiftimandi funt Torfœus v), Hmitfeidius x), IVeflph alius y) Lindenbrogius %), Lambe cius a), D r ey er us b) , & JViUe-
F brandti-
v ) Hiftoria Norvegica. Ex. gr. T o m , IV . p. 4 7 4 . Litter* regis M A G N I E R IC I de privilegiis urbium Hanfeaticarum in Svecia, d. War*
b e r g , an. 1344» Sabbato Trinitatis.
x ) Hiftorio Danica pag. 4 4 3 . Conventio inter Reg. M A G N U M E R I C I & Dominos de W e r l e , Srockh. 1 329.
y ) M onum enta Cimbrica. T o m . p. 1 3 8 9 . A n n ales, qui continent res Svecicas.
*0 Scriptores rerum Septentrional. Editio F abricii, p. 188* Litterae D IR GERI Svecorum R egis, Stockh. 1303, kol. J u n .
a) Res Hamburgicae, Edit. F abricii, p. 49, Litterae regis B IR G E R I, d. apud T h o r n o , an. 1 2 6 1 , X I I I kal. A u g .
b) Specimen Juris publici Lubecenfis, p. 106. Litterae B ir^eri J a r l de privilegiis Lubecenfium in Svecia, d. 125 1 . Fefto Aflumtionis S.M a- r i* V7irginis <S{ paflim.
b'anâtius c). Inter illos memorandi potifTîmum Angelus Manri(jue% d) , Ccefar Baronius e) , Stephanus Baluztus / ) , Hardouinus g ) , Raynaldus h), reliqui i), ex quibus fingu*
lis diplomata adferre pofTumus; Magnum BvMarium Ro
manum k) ceterasque majores Juris Canonici colle£tio- n e s / ) , in quibus non dubitandum, quin hujusmodi alia rep eriantur, ut taceamus. A d hos denique referendi
Lu-
c) Hanfifche C h r o n i k , P. I I I . p, 6* Litterae M A G N I R e g is , d.
C almariae, 1 2 8 5 , in vigilia o m n iu m S n n d lo r u m ; & alibi.
d ) Annales Ciftercienfes m u lta co ntinent ad res Svecnnas fpe&antia, allata ideo p luribus locis a n o b , Lagerbring in Hifioria Svio G oth .
e) Annales ad an. i o 8 i - P - 3 3 0 . Litterae Pontificis G R E G O R I I V I I , d . hoc anno ad reges Sveciæ H A L S T A N U M & I N G O N E M .
f ) Colle&io E p ifto laru m Pontificis I N N O C E N T I I I I I , Paris 1 6 0 2 , F o l. palfim fiftit litteras ad reges & Epifcopos Sveciæ.
g ) Col!e£fio C o n cilio ru m , T o m , V i l . P. 2 . p. 1 160. Litteræ IN*
N O C E N I I I Pontificis ad reges Sveciæ & D a n iæ , d , 17 k a l. J u l. m 3 *
& alibi*
h ) Annales Bcclefiaftici, T o m . X I I I , p. 2 6 8 - Litteræ Pontificis H O N O R I I I I I , d. an. 12 1 9 , de fucceffione Regis J O H A N N I S S W E R K E - R l ; & paffim.
î) U t Cbryfofio mi H ènriquez M e n o l o ç iu m C iftercien fe, F o l. M a- billonii & Q u e m rti A£la S a n ö o r u m Ordinis S. B en ed ifti, F o l. Bucelini Annales Benediftinorum, Fol. Q u t t i f »Se Eccard Scriptores O r d in i s Praedica
to r u m , F o l. W a d in g , Annales M i n o r u m , Fol. B u la i H iftoria Univerfî.
tatis Parifienfis , F o l. q u o r u m notitiam n o b . L agerhtingio d e b e m u s . Ad*
de / Icia Sauciorum A n tverp ietifta, J o h . Sirm ondi Collectionem E p d to l a - r u m Petri Cellenfis , citatam a Bcnzelio in praefatione ad V a ß o vii Vitem Aquiloniam atque O rdhiajdi Annales Ecclefiafiicos , q u o r u m in T . X 1J Ï , p. 4 0 6 o c c u rr u n t G R E G O R II IX litteræ, q uib us Lundenli A rc h i Epifco- p o perm ittit, u t in celebritate coronationis regis Sveciæ pallio u t a t u r , an 1239.
k ) A beato Leone M a g n o ufque ad Benedi£tum X I I I , editum Lu«
x e m b u r g , 1 7 2 7 - 4 0 , X I I I VolL in Folio.
/ ) Ex. g r. A u g u ftin i & Cujacii antiquae Colleftiones D e c r e ta l iu m , Paris 1 6 0 9 , F ol. p. 1 9 4 , Litteræ C O E L E S T 1N 1 I I I Pontificis d. an.
I J 9 2 & p lu r a alia.
fparfim edita. 39 Lnâevig m) , Ecc ardus »), Du Mont o)^ Rytner p ) , Z/?w*
bertiq)-> RouJJet r), ceteri. Neque per pauciores a no- ftratibus editas colleftiones excurrendum ei, qui hifce ex cimeliis aliquid antiquiori rei Svecanæ illuftrandæ in- ferviturum haurire voluerit. Antiquilïïmum, quantum fcio, hujus generis editum monumentum conftituunt L it
terae Confrater nit atis Hofpitalis S. Spiritus, impreflæ Su«
dercopiæ an. 1511 s) , quas excipiunt Statuta Provincia
lia Upfalienfis Provinciœ, una cum Epiftola Cuilielmi Sa- binenjts E pifcopi, Upfaliæ 1525 t). Plura dein diploma
ta vel operibus fuis Hiftoricis inferendi, vel jun£tim e- dendi ftudium exorfi funt Johannes Magnus u) & Eaflo- vius v)y quos dein multa magnaque nomina excepere ;
F 2 Mef-
tn) R e li q u is m anufcriptorum omnis xvi plu ra continent Chronica Svecanas res ta ngentia .
« ) C o rp u s H iftorieum inter alia habet Corneri Chronica novella, in q u ib u s m u lta ad res Svecanas.
0) C o rp s D ip lo m atique, T . II I. P. I. p. 1 02. T ra& a tus Pacis, in
ter re g e m & regna D a n i s , Svec s 6c N o r v e g is 6c Ducem B u r g u n d is , c u m terris H o lla n d i s , Zelandiæ 6c F rills initar, H a fn is , vigilia s. Bartho
l o m x i , nu» 1 4 4 1.
p) F o e d era 6c Conventiones inter reges A n g lix & alios quofvis, T . X I I . p. 2.5. Confederatio E D W A R D I , A n g l i s Regis, cum C H R I - S T I E R N O , rege D a c i s , Svecis 6c N orveg, re d in teg rata, d. 16 Mart. 1 4 7 6 .
q ) Recentioris $vi quidem funt ; fed non ideo minus memorabiles ejus M ém oires p o u r lei vir a l'Hiftorie du X V III:m e Siecle. T . I. e. g r.
p. 3. 6cc. M em oire 6c Deduction prefentés par le Comte d 'A va u x a la C o u r de Suede p o u r lui offrir la mediation de P a ix , 1 6 9 7 , quam ex
cipit m ag n us ejusmodi aliorum numerus.
r ) Mém oires 6tc. depuis la Paix d ’Utrecht ju fq u ’ au fécond Congrès d u C a m b ra y , T . I I . p. 4 6 6 , T r a d a t u r pacis inter rege« Svecix 6c Ma»
g n s B r i t a n n i s , an, 1 7 1 9 in N o v .
s
)
Recula 1 5 7 6 6c ap. Spegel, Bevis til Bifkops C h rô n ik a n ,1716*
t ) Recufa ap. N ettelhladt, Schwed. Bibliotlt. T . a . p, 1 1 9 , fq.
u ) Hiftoria Metropolitanae Ecclefis Upfalienfis.
y ) A d V item A q u i l o n i a m , edit, Coloninienfem
1523
, F o l. Recu*Mefjenii x)' p u t a , Hadorpbii y), Spegeln z ), Peringßioldii a), Örnbielmii b), Benzelii c)> N ordberglid), JValhrm e), IVil- dii f ) y Lager brivgii g ) , Baazii b) , Stier nm anni i ), Rübe • * n it k ) , Colle&ores Ytforum Litterariorum Svecia, &c.
quorum in hic illic editis laboribus monumenta medii aevi paffim offenderis.
§.
vu.
Codex Diplomatiens Svecanus a pluribus meditatus.
N eque vero cogitandum eft, inter hanc diplomata noftra per particulas edendi curam fubffiriffe omne H iûoricorum noftrorum eadem ab interitu vindicandi ftudium j quin p o tius deprehendimus plures eorum fuiffe, qui in colligendo c o rp o re , in quo uni quali obtutui illa fimul fifterentur, fe
rio defudaverint, licet publicam lucem numquam afpicëre potuerint eorum induftriæ fpecimina. Binos patriae Epjfco- pos, Johannem Brafkium & Ericum Benzelium. ne m e m o re«
dere haec diplomata in Sun editione intermifit B etizelius, quia Ö rnbielm ii
*«tque P ering/kidldii Bullaria brevi proditu ra fper abat.
x ) In Scondia Uluftrata & T h e a tr o Nobilitatis Svecona*.
y~) Ad Chronica R h y t m ic a , Hiftoriain S. Olavi & Ius Bircenfe.
z ) Skrifteliga Bevis til Svenfka K y rk o -H ifto rien eller B i f k o p s C l n o * n i k a n , Upf. 17 1 6 . 4 : 0 .
n) Monumenta Uplandica & Ullerakercnfia, ut & N otat ad Virctn I he oder ici.
b) Hirtoria Ecclefiaflicn.
c) M onum ento Veteris Eccleiiae Svio Gotb. & ad D iarium Vadftenenfe»
d ) S. Clara Minne.
e) Sigtuna Stans & Cadens & G oth la ndlka Sam lin ger.
f )
Hiftoria Pragmatica regni Svio Gothici.g) Samling a f H an d lin g ar i Svenfka H ilt o r i e n , M o n u m e n ta Sca«
nenfia & Diflertationes Academicae paflim.
h ) Inventarium Ecclefix Svio-Gothicae.
7) H ô fd in g a Minne.
k)
A d Diflertationem de Antiqui» Vellro-G oth i* Legiferis.rem us, quorum ille peculiari in Sylloge collcgir fuas ad Regem G U s T A V U M I, 'Joh annem Magni & Turonem Joannis epifiolas /); hic in rebus Sveciæ ecclefiafticis collectionis cujusdam haud contemnendum fecerat ini
tium m) j omnium induftriam fuperafle his in partibus Ornbielmii Peringfkiôldique labores, teftantur, quæ adhuc in Regia Bibliotheca Stockholmienfi fup erfu n t, eorun
dem reliquiae. Illi fcilicet acceptum referimus Bulla * rumi Romanum, feu exempla omnium Bullarum Pontifi
c aliu m , quæ ad re g e s, duces & clericos Sveciæ ab an.
goo ad 1530 datæ f u n t , quotquot quidem reperiri potu
erint. Tom us I , ab an 800 ad 1400 progrediens, pri
mas fiftit Litteras C A R O L 1 M A G N I , d. 14 Jul. an. 788}
quibus Epifcopatum Bremenfem primumque ejus Epho
rum JViüebadum inftituit, ultimas de an. 1400, quibus privilegia monafterii Alkabyenfis confirmantur. Alte
rum aperit Bulla Pontificis B O N IFA C II IX ad Capi
tulum Lincopenfe, qua excommunicationem illis denun- c i a t , qui Clericis illorumque bonis vim quandam intule
rin t ; claudunt litteræ Pontificis G R E G O R II XIII ad L.
V». Nicolaum Gyllenflierna, quibus Apoftolicæ fedis negotia ipfi commendantur. Appendicis loco fubjungitur Stockhol- miæ Collectio Epifiolarum monafteria S. Claræ, fratrum Francifcanorum (G rå b rö d e r) Dominicanorum (Svartbrö
der ) tangentium. Opus ejusdem Diplomatarium XI formæ quadruplæ fpiffis voluminibus confiat, quorum quid fin- gula contineant, ex fequenti eorum fummaiio apparebit:
Tom us I. rerum Upfalienfium, prim um fifiit Indicem quendam vetuftum rerum Svecicarum, Calendarium Ec*
clcfiæ Upfalienfis & varia ad Hifioriam Ecclefiafiicam ____________ •___________ Up-
/) BenzeJii Svenfkn H ifloria, p. 2 6 1 .
tn ) Lagerbring, Pra-f. ad Hifioriam Svec. T o m . II , Mifcella'nea E- piftolaruin edita in M onum entis Benzelianis..
'Upfaliae & Sveciæ generatim fpe£lantia. Ex diplomati- bus, quæ dein ex cip iu n t, vetuftiflimum eft Petri IJpfa- lienlis A rc h i-E p ifco pi, quo Canonicis fuis, qui tum m o
nadici ordinis e ra n t, omnes decimas epifcopales ex p a
roeciis Balinge & W axala concedit, fine loco & die, 1190; recentiflîmæ litterae regis G U S T A V I 1 ad C api
tulum Upfalienfe, quibus bona Domus S. Spiritus ibi
dem confirmantur, daræ in A rn o , an 1539.
T o m . II. R erum Upfalienfium.
IU. Lincopenfium.
IV. Scarenfis dioecefeos 8c monafterii Gôthalen- fis , G u d h e m , Ludofienfis & W årnhemenfis. — Arofienfis dioecefeos & monafleriorum; nec non A rbogenfia.— W exionenfis item dioecefeos quae reperiuntur.
V. Rerum Strengnefienfium.
VI. Dioecefeos Aboënfis, monafleriorum fratrum Praedicatorum 8c N ådendalenfis, una cum lit
teris Jemtiam fpe&antibus.
V II. M onafleriorum Enekopingenfls, Sigtunienfis, Skogenfis, Clarilflnarum , Praedicatorum Fran- cifcanorum Stockholmienfium, Sacellorum S.
Georgii 8c S. Crucis ibidem 8c Francifcanorum Upfaliæ, item Alvaftrenfis 8c Afkabyenfis in O ftro-Gothia.
VIII. M onafleriorum in C alm ar, L inco piæ , N o r- copiae, N y d a læ , Scheningæ, Sudercopiæ, 8c in W r e ta quondam fundatorum.
IX. Rerum Wadftenenfium.
X. Wadftenenfium continuatarum.
XI. Mifcellaneorum Efchilstunenfium, G ripshol- menfium , Hammarftadenfium , Julitenfium , R i- fabergenfium , Praedicatorum Strcngnelienfmm ,
W arfrubergenfium . Sin-
Singula haec volumina, ram Bullarium quam Diplo- matarium conftituentia, ex Heredibus Legionis militaris præfe£ti Gydengrip, modico fane 800 thalerorum cupr.
p re tio , fvadente Regni Senatore Com. Gufiavo Bonde, an. 1737 ad A rchivum Antiquitatum redimebantur ; qui v e ro tum defidcrabatur, fecundus Tom us Bullarii, cura Epifcopi Strengnefenfis Jac. Sevenii, an. 1770 inventus Sc reliquis fuit additus. A d Peringfkibldium quod attinet, binæ ad nos in R. Stockholmienfi Bibliotheca fuperdites collectiones fatis loquuntur, qua cura Ornbielmii veftigiis inftiterit. Bullarium puta Romano Svio-Gotbicum, five Syl- loge omnium Romanæ Sedis diplomatum vel decretali
um epiftolarum ad regni Svio-Gothici re g e s, duces, proceres ac ordines, Archi-Epifcopos , Epifcopos, Abba- res & monafteria (criptarum , quas ad rei antiquæ illu- ftrationem , tam in Hiftoria Ecclefiaftica, quam Politica, a primis fere Chriftianæ religionis initiis ufque ad tem
pora reformationis jufte ferie collectas, ex genuinis ma
xime originalibus & partim authenticis tranftumris, in R egio Antiquitatum Archivo Stockholmiæ fervatis, fi
deliter deferibi atque Sigillis Pontificalibus in fidem d e lineatis edi curavit, tribus voluminibus in folio, quorum I ab A G A P E T O II an. 955 ad B O N IF A C 1 UM V III, an. 1295 : I I , a C L E M E N T E V an. 1307 ad BONIFA- C 1 U M IX an. 1599: III, ab an 1400 fub B O N IF A C IO IX ad C L E M E N T E M X & an. 1523. Accedit A n n o tatio Epiftolarum Papalium, quæ in libris impreflis vel codicibus manuferiptis Bibliothecæ publicæ Üpfalienfis^
reperiu ntiir, Vol. 1 in Fol. quæque omnes Sveciam foe
d a n te s p rogrediuntur a PASCHALI I an. 817 ad H A D R I A N U M V I an. 1523, ordine C hronologico. Prae
cipua vero inter Bullarium Örnbieltnii Peringßiöldiiijue, inditura utriufque collatione, differentia in eo confide
re a p p areb it, quod ille in primis de exprimeaidis fin-
gu-
gulis , quæ in originalibus obviæ fuerint, vocum , ut di
citur, abbreviaturis fuit follicitus, quas folutas & expli
catas hic exhibuit; quodque hic in extenfo plura diplo
mata fiftit, quæ ille ram um , quoad praecipuam materiem, dedit coar&ata. A ltarum Pemngjkioldii Opus Diplovioti
cum in fe rib itu r, ex illultriflimorum quondam Sveo G o thicorum regum ut & reginarum atque principum &
m agnatum auctographis collectum, XXIV voluminibus maximæ formæ , quorum quid fingula com pledantur , ex fequenti conftabit eorum (ummario:
Tom . I. Regum C A R O L I S W E R K E R I Fil. 1165;
C A N U T I E R IC I, 1198; S W E R K E R I C A R O L I , 1200;
ER IC I C A N U T I , 1212; Omnium hujus T o m i , arque adeo totius Operis Diplomatici, primum eft K., CARL SJVER K ERSO N S Fbrfegling och Stadfä ft elje pâ Arke-Bi- fkop Staffans gjorda Förlikning emellan Renlifves qvinnan Fru Doter oeb Hennes enda Son Gere, angående JViby gärd med des t i lag o r, [om til et K lo (1er a f dem gifne voro, bvartil ockfå bemålte Årke-Btfkop gap en mark årlig rän
ta , d. an. 1165.
Tom . II. J O H A N N I S S W E R K E R I, 1219; ERICI LÂS- P E , 1224-49; Reginæ K A T H E R I N Æ , 1250, C A N U T I , 1231.
IU. Ducis Birgert JI\di, 1252-64; R. W A L D E - M A R I , 1244 &c. Reginæ ejus S O P H I Æ & R.
M A G N I L A D U L Å S ab an. 1269.
IV. R M A G N I L A D U L Å S , ad an. 1290.
V. R. B 1 RGERI a 1295 ad 1317.
VI. Ducum Fr ici 8c IValdetnari, 1302-18,* Duciffa- rum Ingeborg 8c Senatorum Svcciæ, 1318-21.
VII. Diplomata M A G N I SMEK, 1320-62; Item E R IC I R egis, 1358-
VIII. ERI-
V III. ERICI M A G N U S A S O N S , 13 *6-*9.
IX. H A Q U IN I Regis, 1361*63.
X. Alberti Ducis M agnipoleniis, 1357-67 ; Filii ejus A LBERTI Regis, 1364-88; Conjugis hujusDom.
R IC H A R D IS , 1377.
XI. M A R G A R E T H Æ Reginæ, 1389-97; Regis O L A V I, 1385; iterum M A R G A R E T H Æ ad 1410.
XII. ER IC I P O M E R A N I, 1396-1439.
XIII. C H R IS T O P H O R I Regis, 1440-46.
XIV. C A R O L I C A N U T I , Marefchalli & Guber
natoris regni Sveciæ, 1436*41.
XV. Regis C A R O L I C A N U T I , 1448 5%
XVI. C H R IS T IE R N I I , 1457-81.
XVII. Cx\ROLI C A N U T I Regis reftituti, 1464-703 item Erici Axelsfons, regni Gubernatoris 1467.
X VIIL Stenonis Sture Senioris, 1471-97.
XIX. Regis J A H A N N I S , 1482-1509; Reginae C H R Î S T 1 N Æ , 15C0.
XX. Stenonis Sture, fecunda vice regni M oderato
ris, 1498-1504.
XXI. Svantonis Sture, regni Gubernatoris, an.i 504-1 r.
XXII. Stenonis Sture junioris, 1512-19.
XXIII. C H R IS T IE R N I II, i S20, 21
XXIV. G U S T A V I ERICI 1522, &c. Reginæ M A R G A R E T H Æ , 1543.
Ultimum rotius Operis Diplomatici eft Regis G U S T A V I Donation til Peder Ericfon pà en Tomt med et Stenbus i Wadftena, dat. Ulffund, d. 19 Apr. an. 1560.
Accedit Pietas ArSloa, ex Teftamentis & donationibus,
■cujus Tomus I Teftamenta fiftit R egum , Reginarum &
Ducum , quorum primum C A T H A R 1 N Æ , Regis SVER- K ERI Conjugis, d. G udhem , 1250, III Idus Junii; ulci-
. G mum
mum Regis C A R O L I X I , d. Srochh d. 15 Aug. 1693,.
Tom . II, UI, IV, V illudrium virorum ab an. 1257 ad 1531 ; VI mifcellanea. Hoc opus excipit ampla col- lettio Statutorum Epifcopalium, Privilegiorum Clerico
rum & diplomatum , Monaderia , Templa Cathedralia , privatofque concernentium , fecundum ipfam materiem difpofita , quaeque, una cum fupra memoratis, CII v o lumina & fafciculos formæ maximæ conficiunt, omnia totidem indudriæ & accurationis Penn^lhhldianœ fpeci- mina.. N e q u e , qui illum fecuti funt, Archivi Regii A n tiquitatum antidites talia padi fuere fuis etiam ex parti
bus deliderari. Hinc , poft initia ab Adefloribus Biôr- ner & Hagelberg arque Tranllatore Bodker fa£ta, aliam ex- feriptorum diplomatum collectionem, LXVIII fafciculis co m p re h en fam , b. m. Adedori Broocman, Secretariis- q u e , qui adhuc in vivis funt, Hellmim & Stecbau, de
b e m u s, quæ ab an. 1245 ad 1490, fupplementi indar ad Opus Perinvfkioldianum, progreditur.
N e v e r o , licet in diem numquam prodire potuerint tot annorum virorumque indefedæ curæ, debito earum fructu fruftrarentur, qui easdem fuis in cimeliis fepultas confidere haud grave d uxerint; plures in easdem indices & re p e rto ria, in commodiorem ufum, adornarunt, qui easdem fuæ cu- ftodiæ nuperrime demandatas habuere. Nob. fcilicet Reg.
Cane. Confiliarius & Eques Carolus Renaldus Berc/j, quem haud ita pridem e vivis ereptum adhuc luget res noftra lit
teraria, non tantum Catalogum, Latine & Svetice, dedit omnium monumentorum veterum , impredbrum libro
rum & numorum recens acquifitorum , quæ ejus tem po
re in hoc Archivo adervabantur, plenumque & Criti
cum Indicem manuferiptorum codicum medii potidimum aevi, qui ibidem haud exiguo numero reperiebantur, fe
cundum materiem & argumenta digedum ; fed & Bul-
larii
larii Ornhielmiani, ejusdemque & Diplomatarii Pering- fliôldiani, nec non mifcellaneorum, quo titulo reliqua in- figniuntur , Diaria feu Repertoria adornari curavit, duo
bus voluminibus in Folio. Omnia heic diplomata chro- nologica fcrie breviter recenfenrur, adjungis, ubi forte imprefla inveniri p o liu n t, annotationibus. Subfidiaria in his conficiendis ampl. Hellmanni Stecbaviique opera ufus fu it, qui etiam duumviri, dc A£tis Archivi meri- tillimi, in Opus Diplomaticum ('jrnbielmianum ejusdem methodi Diarium confignarunt, una cum utriusque re p e r
torii indicibus alphabeticis realibus. Accedit Svecia au- gufta, venerabilis illuflris, binis Tomis in Fob quae, fecundum provinciarum locorumque ordinem fingulos exhibet in diplomatibus ex medio ævo memoratos Epi- fc o p o s , Archi-Praepofitos, Archi-Diaconos, Decanos, Canonicos, Cantores &c. Abbates & Abbatiflas mon#- fferiorum , Legiferos, Judices Territoriales aliosque ma- joris dignitatis regni officiales, Equites, Nobilesque, ( Rid•
dare y väpnare och knapar) nec non Praepofitos, Curatos, f. Restores ecclefiarum & Scholarum regni SVio-Gothi- ci medii æ vi, fecundum feriem locorum alphabeticairu Cui igitur volupe fuerit in interiora haec antiquitatis Svio- Gothicae adyta penetrare, haud defiderare poterit ia iisdem cum fru&u commorandi fubfidia; promullidis ve
ro inftar quodque reliquorum monumentorum velut gu- ftum excitabit, brevi proditurum fperamus nob. Reg.
Cane. Conliliarii Magni 01 . Celfu Bullarium, in quo o m nes in patriam noftram miffa Pontificales litterae, fe
cundum a n n o ru m , quibus data?, ordinem , vel exhiben
tur vel recenfenrur, quodejue excipiet Volumen alterum, Aida feu Legendas , ut dicitur, Sanftorum comple£lens.
Haud tamen inter h a s, quas patria fuppeditare poterit, monumentorum medii aevi rclquias fubfiftere debet fu*
G 2 tu»
turus eorum conqiiifiror ; fed & extra Sveciam in illis o ris , quæ olim cum eadem aliquid commercii habue
r e , accuratam inftituere indagationem , fiquidem haud fallacibus confiât indiciis, Hafniæ ») falcem, Rigaeo), Roflochii/>), atque Romae q) ejusmodi diplomata adhuc delitefcere.
§. vm..
ColleBiones AB or um publicorim poß tempora G Ü S T A F l 1 . Ad tempora recuperatae patriæ libertatis purioris-- que inflauratae religionis faciei ut fefe extendere debet monumentorum medii aevi colle&io; ira pofl e ad em , li
cet multa effe pofîînt, quæ deftderentnr , quaeque ideo conquirere, junâim qu e edere Hifloriæ noflræ recenriori f e rutile foret; tamen integræ colle&iones dantur , quæ a£la publica maximi momenti fecundum annorum feri- em difpofxta exhibent.. Tales funt
ab
« ) Multa ex Archivo Hafnienfi, per Lnngebekium c o m m u n ic a ta , i n veneris ap. L a g erhring, Hifi. Svec. ex. g r. T o m . I I I . p. 10 7 , 2 2 7 . I n primis ejus ufibus inferviere manufcripta BvrtboUninnn ibidem fer vara.
Vi I. c. p. 1 4 , 2 2 3 , 2 5 8 , cx quib us excerpta Suhmio debuit.
0) D u o diplomata Svecana, ex A rc hivo Rigenfi per Lnngebekium c o m m u n ic a ta , adfeit L o g e r bring, I. c. T . II. p. 6 2 9 .
p) Litteras civitatis Rolho chien fis ad Regem M A G N U M E R I C I , fi
ne dato j cx A rc hivo huju s urbis per Lnngebekium comm unicatas videfis ap. Lngerbritig, 1. c. T o m . I I I . p. 4 2 2 . Cfr. aliæ litteiœ M a G N I Re
gis ex eodem A r c h iv o , I. c. p. 3 0 0 .
f ) Plures v. g r. Bn Has Pontificis Honorii I I I Svecîam tangentes Hi- florite Suæ Tom. II. p. 2 4 0 , 2 7 s , 3 2 2 , 4 1 6 , 7 3 4 inleru it Lngerhrvig , ex colle&ione Epifiolnrum hujus Pontificis n o n d u m edita; led Romae fe r
vat« defcriptas & ad nob. Lnngebekium transmiflas <1 Cei. D o m , Prof, M a llet,
ab an. 15 2 1. Svenfka Tiks dagars och Mbtens Be/lut, a. v.
Stiernmany Stockh. 1728-1743. Voll. Ill cum append, in 4:0.
Definit in an. 1727.
an. 1523. Sam ling a f Kongl. B ref\ rorande Sveriges Com- merce , Polit te och 0 économie, ab eodem, Stockh. 1747- . Voll. VI in 4:0.
Definit in an. 1718.
an. 1528* Kongl. Stadgar och B hr ordningar angaende Ju- ftitice- ocb Executions A r end e r , vulgo J u ß i- tiœ - Verket y a Job. Schmedeman, Stockh.
1706 , 4:0.
Definit in an. 1700.
Ad periodum hanc, quam ab an. 1521 ad 1719 de
terminamus , etiam pertinent
Rojenhanes Samling a f Stockholms Stads Ordinan
ti er , Stockh. j 646 4:0.
Kongl. Stadgar ocb fb r ordnin gar angående Berg- Verken, vulgo Bergs-Ordningar. Stockh. 1736, 4.
v. Stiernmans Samling a f Kongl. Stadgar angaen
de Religion, Stockh. 1744, 4:0.
Gahms Samling a f Kongl. Stadgar, angaende Sveri- ges Rikes Lan dt- milice, Stockh. 17625 V. II. 4:0.
Inc. 1680. D ef in 1691.
KongU St ad gar ocb l bt ordningar, angaende Fxe*
cutions- V erket, Stockh. 1:0 1696,2 01703 4:0 Kongl. ocb andra förordningar angaende Poß-vä- Jendet, a Job. Schmedeman. Stockh. 1707,4:0.
Stabilita, ut tum putabatur, an. 1719 patriae liberta
te , nova a£torum publicorum colle£tio priores reliquas quad a b fo rp lit, nimirum
Utdrag a f alla från 1718 utkomna publika Hand
lingar^ a Reg. Canc. Conf. Modée. Stockh
1742, Voll. IX in 4:0, A , *
Adhuc continuatur & definit ultimum in an. 1767, Pari autem paffii cum hac ambulant
Utdrag af Kronan Sveriges med utrikes magter fe dan 1718 ß ut na Alliance Tratt at er och A f hand
lingar, ab eodem Modée. Stockh. 1761, 4:0.
Definit in an. 1751.
Magn. Lagerftronis Samling a f F or ordningar an
gående Auttions* och Adrejfe-Ferket i Stockholm, Stockh. 1731 j 4:0-
Ejusd. Samling a f Stockholms Stads Ordinant ier, Påbud och Publicationer. Stockh. 1731.34. 4:0*
Georg Guß. Salonii Samling af Kong). Abo Hof- Råtts Univerfalitr, A b o , 1750. 4:0.
Inc. 1736. Delin. 1750,
y oh. JufUns Samling a f Konunga-Bref, börande til Lagens rätta förftänd. Stockh. 1751. 4:0.
Fortjättning ibid. 1761. 4:0.
Definit in 1759.
KongU M aj\ts Rejolutioner pä Allmogens Allmän
na Befvär , a f Riksdagsman Jacob Lars jon.
Stockh. 1756. 4:0.
Inc. 1719. Defin. 1752.
A tt a Publica y hor ande til Sveriges Fundament al- L ag , Stockh. 1755 , 8:0.
N eque reticenda talia in Jurisprudentia Svecana ope
r a , quibus hic illic infperfa lunt publica A £ la , qualia a nob. Botin r) , JFilfkman s') & Froftero t ) luci publicer commiffa habemus. Indicem præterea conftitutionum publicarum recentioris ævi edidit Hbppener «), quocum
con*
r ) O m SVenfka H em m an och Jo r d a g o d s . s ) Svea Rikes Ecclefialtique - V erk .
t ) In le d n in g til Svenfka K rig s-Lagfarenheten.
w) F örteknin g pâ alla K on g l. Placarer, F ö r o r d n i n g a r , PSbud , Re- f o l a ti o n e r , P riv il e g ie r, M anifefter, F r e d s f ö r d r a g e r , Relationer, D om ar
conferendae a v. Sîiertiman v ) , Palmfkibldio x ) , atque O or.fledtio y) fa£tæ & in Bibliotheca Acad. Upfalienfis fervAtæ collectiones harum confiitutionum. Sed praeter has, quæ jus patrium publicum privatum ve poritfimum fpeétanr, Hiftoriam ipfam propius tangunt
avXXoycu Stiern-manni a), Celfii a), Loenbomii IS), Gjônvellii c)y Bergii d ) , reliquorum , quos enumerare longa mora foret. Quum vero fupervacaneum merito judicatur, omnia hæc antea edita, nec paratu difficilia, uno in opere iterum recude- re,* eandem operam pracftabir Index Cbronologicus, qualem apud exteros adornafle confiat Koelerum e), cujusque nos unius tantum alreriusve anni fpecimen coronidis loco dabimus.
In-
cch a ndra allmånns H a n d lin g a r , fom ifrån år 1 5 2 2 til och med år I 7 5 0 a f tr y c k e t färfkildt ufg ångne 310, Stockh. 17 54» 4-0.
v ) P ro g red itur h*c ab. an. 1538 ad 1 7 50» X X IV magnis volu
m inib us forma» quadruplae.
x ) Haec fecundum argum enta in certos titulos difpolita eft, chrono- logico tnman indice fimul in ftrukto, qui etiam medii aevi acia complectitur.
y)
Incipit haec ab an. I 5 4 1 & definit in an. 1 7 4 9 , Voll. XL1II in 4 .t ) A d Hiftorias Regg. E R I C I X I V , J O H A N N I S I I I , SIG IS.
M U N D I & C A R O L I a fe editas.
a) M onum enta Politico - Eccleiiaftica ex Archivo Palmfkiöldiano, &
aliae Differt. Acad. paflim.
A) Hiftorifka Ma'rkvardigheter, Uplyfningor i Sv. Hiftorien; Sven- fka A r c h i v u m ; H andlingar til K. C A R L X I:s Hiftoria > &c.
c ) Svenfka Bibliotheket; N y a S v e n l k a B iblotheket; F ö rrå d ; Svenfka M a g a z in e t, & plura alia.
à ) N y t t F ö rr å d af aldre och nyare H andlingar , hörande til N o rd i.
fka Hiltorien .
e) J o . D a v . K otiert Direktorium C h ro no logico Diplomaticum an
n o ru m regni & imperii om nium regum Germaniae & Im peratorum Ro- m a n o ru m a P I P l N O rege F r a n c i s ulque nd C A R O L U M V I ad ufutn cow»*
puti D ip lo m atici criticu m , Altdoifi, 1 7 3 4 , 4:0.
Index Chronologico Diplomaticus*
An
. 1 J 2 3 .Datum.
Förnås,
Vadftena Fer. 2. p. Dom.
Laetare. Aroliæ.
Fer. 5.
p.
Dom.Laetare. Noor.
Vigil. S. Andreæ.
Linköping.
Profefto Georgii.
Upfala.
Strcngnås.
Die Botolphi. - Skep. Svanen.
Fredag fêr Luc.
Ev.Söderköping.
Dom.Quadragef.
Decemb.29. Sö
derköping, Infr. 8:vam corp.
Chrifti.Strengnås Fred. för Luc.Ev.
Söderköping.
Titulus.
Måns Påfvelsfons til Broxvik pante-bref på Broxvik til Lars Persfon i Vadftena. Sv.
Borgmåftarnes i Valfena quit
tance på 200 mark Danfke.
Bifk. Peder Sunnanvåders bref til Bilk. Hans Brafk. Lat.
Bilk.HansBralksbref ril Bern
hard von Meelen.
Bifk. Hans Bralks bref ad Vår- dinnam in Holmia.
Sveriges Rikes Råds bref til Danmarks Rikes Råd.
Sveriges Rikes Råds bref om Kon. Chriftierns tyranni och K. Guftafs utvåljande til Ko
nung. ex lat. Svet.
Kon. Guftafs dagtingan med dem i Stockholm.
Rikfens Råds bref, at alt livad K. Guftaf giort mot K. Chri- ftiern, var fkedt med deras ja ochfamtycke.
Nunnornas i Clara Klofter af- fked för deras biktfar Mårten Johansfon.
Sveriges Rikes Råds öpua bref om Konung Chriftierns tyranni.
Konung Guftafs bref til Sve
riges Allmoge.
_ Herre-dags Beflutet.
i
Edit.
Bångs Ulffparre A. p. id.
Bångs Ulffparre Å. p.32.
Nigri Hift. Ep. Arof.
p. 128.
Sv. Magaz. 1766. p-778- Sv. Magaz, 1766. p. 779.
T egels Hift. Guft.I. D.I.
P- 45*
T egels Hift.Guft. I. Del.
1. p. 59. Stiernmans Riksdags BeflutDel.I.
P-3-
T egels Hift. Guftav. I.
Del. I. p. 7J.
T egels Hift. Guftav. T.
D el.L p.78--- Stiernm.
Riksdags Beflut Del.I.
p. ar.
Norbergs Clara Minne, p. 112.
Hadorph. Rimkr. Del.2.
p. 467. - Stiernm.Riks- dags Bell. Del. 1. p. 22.
Stiernmans Riksd.Bell.
j Del. I. p. 2.
.Stiernm. Riksdags-Be
flut, D el.I. p. 17- Craft.
Craft. Luc. Ev.
Fred, for Luc.
Evang.
D . Patr. R. Sve- ciæ. Stockholm.
D ieV en. a. Dom.
I. Advent. Lund.
S. Jacobi afton.
Vaftena.
Lord, för S. Sef- frids. Tuna.
Die Merc. p. 8- corp. Chrifti. Cal
mar.
Fer. 4. p.’Dom.
Jubilate. Drax- holm.
Martii 9. Linkö
ping.
Matthiæ Ap. dag.
Köpenhamn.
Viti & Modefti dag. Visborg.
Vårdering på ut- och inlånd- Ika varor.
Konung Guftafs Placat om Vapenfyn.
Kon. Giift. breftii köpftåderne efter Borgare, aterfatta dem K.Chriftiern låtit halshugga i Stockholm.
1524.
Åke Jepfons Archi E lefti i Lund fundation på Sjukhus
&c. i Ähus. Dan.
Agneta Jeppes dotters köpe- brefpå Asbo til Eric Johans-
fon. Sv.
Eric Nilsfons Faftebref för Eric iFornaby på en teg. Sv.
Extrafr af Kon. Guft. bref til Bilk. Hans Bralk.
Bifk. Lago Urnes i Rofkild in- veftitur på Philippi Jacobi Ca- pell i Strey åt Johan Barne
ko v. Lat.
Bilk. Hans Brafks bref til Herr Ture Jönsfon (Roos) R. R.
Bilkop Hans Brafks bref ad Dom. Margaretam, Sororem Regis EleCti.
Dannemarks Riges Raads bref för Jergen K ock, Myntme- fter i Malmö, at mynte klip-
pinger. Dan.
Soflren Norbys fullmagt för Otte Andersfon, at handla med K. Fredric i Danm. om Gothlands öfverlåmnande.
H
Stiernmans Riksd.Bell.
Del I. p.19. - Stiernm.
Oecon. Förordn. Del T. p. 2.
Stiernm. Riksd. Bellut, Del I.p. 28.
Stiernm. Oecon. För
ordn. D e ll. p. i.
Brings Hift. Handlingar, D el I. p. 199.
Sahlftedts Tuna Minne.
Bil. N:o i i
. (
b)
Sahlftedts Ttina Minne.
Bil. N:o 7.
Monum. Palmlk. p. 4.
Brings Hift. Handlingar, Del 3. p. 141.
Svenlk. Magaz. 1766.
p. 780.
Svenlk. Magaz. 1766.
p. 78i.
Danfke, Magaz. 2 Bind p. 126.
Strelovs Gutil. Citron.
P- 245.
Lör-
Lôrdag fôr Tre- faldighet.
Valburgis dag.
Januarii.
Oftober.
Fer. 4. p. Dom.
Quafim. Stock
holm.
S. Cathar. afton.
D ie Phil. Jacobi.
Vig. Aftumt. Ma- riæ. Stockholm.
Dom. Lætare.
Linköping.
Stockholms Slott.
Dom. Tnvocavit.
Rolkild.
Onsdag i Midfa- llan.
SömLeft.converf.
Pauli. Stockh.
Dom. Trinit.
Stockh.
K. Guftafs Privilegium för ö- lånningarne at fegla til T y He
land.
Dal-Allm ogens bref til Ko
nung Guftaf.
Vaftena Herremötets bellut.
Dito.
Articuli dati Vallenis.
Konung Gullafs bref til kôp- ftåderne, atbåtreköp gifvas fk a l, för ty nu år go dt mynt.
Dito til Dito om myntet.
Dito til Calmare Lån om dyrt pris på falt &c.
K. Guftafs Privileg, för Her
man Ifrael at köpflaga i alla Rikets Ståder.
Dito för Jönköpings Stad.
1525.
B.HansBralks i Liukôp. bref til Kon. Guft. I. Sv.
Kon. Guftaf I:s Svar på Bilk.
B ra Iks bref. Sv.
Bilk, i Rolkild VidifTe ôfv. Â- ke Jepfons Archi E lefti i Lund Fondations - bref på Sjukhus &c. i Ähus. Lat.
Ärch. Bilk. Jönfes i Upfala A- rende om Vefterhus i Jemt- land.
K. Guft. confirm, på koppar- bergsmånnernes Privilegier.
' Årch. B. Jönfes bref til S. Bri
tas Klofter i Vaftena. Lat.
Belkr. öfv.6land,p. 233.
Stiernm. Oec.Förordn.
D el T. p. 7.
Svenlka Fateb. 2 Öpn.
P- 83-
Riksdags befl. af Stiern- man, Del I. p. 29.
Riksdags bell. afStiern- m an ,D ell. p .31.
Stiernm. Riksd. Beftut, Del I. p. 32.
Stiernm. Oecon. För- ordn. D e ll.p . 4.
Stiernm. Oecon. För- ordn. Del J. p. 5.
Stiernm. Oecon. För- ordn. Del I. p. 7.
Stiernm. Oecon. För- ordn. D el I. p. 8*
Stiernm. Oecon. För- ordn. D el I. p. 9.
Spegels bevis, p. 134.
Spegels bevis, p. 137.
Brings Hift. Handling.
D el T. p. 199.
S. Olofs Rim-Saga.
p. 172.
Förordn. om Bergvif.
p. 26.
Perinlk. Monum. UUer- åk. p. 172.
