confenfn & adprobatione Am-

SL D. B. K

Dissertatio Philosophica

breviter

delineans,

quam,

Ex

confenfn & adprobatione Am-

plijf:

Philojbph:

incluta Acade-

mia

Upjhlenß,

PRiESIDE,

VIRO AMPLISSIMO

DN. HEMMINGO

FORELIO,

Poef.- Prof: Ordin.

• Publico erndttorum éxamint

ett) quapaY eß, motlefiia fu b mit^tit^>

S:x R:x M.tis

Alumnus

MARCUS

959KE2R9RJSR®

Jemtj.

In Audit: Gußav.Maj: a.d.xxvi.Novl

horis antemeridiemfo litisAn.M DCCIV.

UPSALm,

REVERENDISSJMO in CHR1■

Dn. GEORGIO

S:t<e Theologie Dodtori celeberri-

Superintendenti eminentiflirno, gravilnmo,

Gymnafii($ ibidem

lauda- PATRONO

Plurimum Rever endo at% Clarijjimo,

M.

ABRAHAMO

OfFerdahlienfium Paftori meritiffimo?

adjacentis Diftri&us Iemtlandiae Occi- dentalis Praepofito adcuratiftimo, ob

beneficia infefuosque _{longe plu-}

rima, imo vere paterna, de fe optimemerito, ^jeternum

colendo,

Multum Reverendo atque Doftißimo.

Da PETRQ SUNDIO,

Paftori in Unber&äfer vigilantiftimo⁷

Fawtori & Promotori plurimum hönorando.

Prlmitlas b/ifce ingeniirudiMinerva. coUe

argumentiquedignitate commendandos?

temqjgrati animifignum, &obfervantia volentiam_atque benignitatem fummam,

gentefelicitatis voto-, dat, dieat de*

Summe Reverendi

STO TATRI ac DOMINO,

WALL IN,

mo, _per Norlandias Occidentales Confiftorii Hernofandenfis_Prceüdi

Regii & Scholartni Efchoro tiffimo

MA _{GN O.}

1Jlur imum Reverendo dtdjj Clartffmoy

Mag. PETRO EURENIO

Paftori in öhjfjfen & annexis Ecclefiis

dignifHmo,_{per partemauftralemlernt-}

iandix &HerdahIiamPra?po(ito lauda- tifiimo, Pneceptori fuout olim fidc-

liffimo,itanuncFautoriSePromo- tori certiffimo, cEtatem de-

venerando,

Reverendo atque Y)otti(fimo,

Dn. _{OL AO}

Cominiftro in

Unöer^äftr

&Ofy&no#_nißnominumvefirorum fplendore,

ln qualecunquepietatis venerationis5 i- monumentum_, ob favöremeximium■,bene¬

nnt ß)ecertißim<e commen.iationis, &omni~

dicat.

ClariiT:Do&ifENomin: Veftrorum

Humtk tf1 obfervantijf.eultor

M. B,

Eximioatque

Prießanti/ßmo

Dn. MARCO BREMMING, k

Elegantis hujus Diflertationis

au&ori perinduftrio

"^^EVTCWOCOV

£1$ f^OLÄ ^Apyjf cJTTißoCf e^KUV ffiXiOlS 7Tipl'

„ K.Z:(TtV

'cvÄto?)kvsfotpcv®* ^% cciuctn (pctuictM*

'

AvTCtO 'aTüÄWöf Qcißau ZKÄVtjpßTtV CL7\SI?

'ay'AciovcLifyg tyjH Ju.uov 'icuvc/u^oy*

XcÜpZTZ McVmCtiV fcßy.7rZVTlSJ viéjCPpOUS MtjJ£v Xct,ugoy,ctTUv $^{ett t zg}■mXzuov, TU <?V wv apty ufturtvy cPfnAct^otr

i>Ct C7tä,Cty

UsLfoecs 'Afyvcuy yCipcte vTirptysv iyji,

Täijt° x.di?nf> MovTy.g'eXiKuvtccf$Btiv "Am&

A\'%7Q <£ T$0Vy ßiAe ägyxAiti.

Amicitia: & offcii caufä

, fecitpofuitque

AND. LEBETIN.

D.

Prooemium.

Aria quidem funt_7

mala atqueincomo-

da _, ut pra?cipue_»

annons Caritas,fa-

mes _,morbi, bellum I

&c.

obnoxia_*

eft: _Verum horum omnium natu-

ramatque conditionem fi accurate^

I perpendere velimus, nefcio, anul-

lum bello gravius reperias : nam hoc _quam plurima

fecum

Kioda habet. Teftatur hoc idem_»

! Erafmus in

Epiftola quadam ad

Erancifcum Regem Galliae gravi bello cum Carolo V.

implicitunL

A Inur

$

Jnter omnia, inquit ] mala, quibus dijcruciaturvita mortalium, 7Ä7 Ztf/- /0fceleratius , nihil nocentius. Imo

quivis nonveternofus rerum con-

templatorhoc idemetiam optime_>

perfpicere

poteft.

cujuscunque

conditioms, tot atque tantaperpe- trari mala, atque effundi fcelera ^,

fimulatque

afTequi

audimus mcenia öccupari, incen-

diapararij oppida dirui,agros

templa

quafi

unaprocellafiibverti. _Taceoquod

nullo

pudori

matronas_* viduas

ftuprare,

nes rapere,& variiscontumeliisat¬

que

injuriis

ob veni-

enternafficere atquecruciare. Hoc

idem lopga ^annorum experientia

edoékré Caj: Jul: Ca?far

apud

ftium

(a) teftatur: videmus nul-

lo

(a)

In Catik

1 lopudore,

nulloque intuitu mimi-

nis: rapi

virgines,

divelli li-

beros aparentum

complexu; matresfa-

miharumpati, qu<e

viBoribus collibuif-

fent ^; fanaatque

domos Jpoliari;

, incendiafieri. Hasc

eadem

mecum

perpéndens,

omnia_»

undiqueftrepituarmorum

jam

conatibus meis

bene cupierunt,

induéhis

fpe-

cimen

aliquod Academicum ede-

rem, &

quaiescunque ingenii mei

|

conftitui

é fcriptori-

bus colle&a, (uper

hoc

toin medium

proferre;

in

finem,

alicui in hoc

ftegotio

pradcriberem; fed

unicé _exercerem, & ingeniumex- Colererru Quodfinonea ,qua con- venit fed

pingvi,utajunt,

Minerva, hsec expofuero;

TuamL.

tarnen _, B. L. fpero

placidam hu-<

Öianitatem, & animi

candorem

A 2 ils

iis explicandis 5c dextré interpre¬

tanda, mihi affore.

Tbeß L

IJElli

fimul ac

pacis naturam

5c

ti, _eaque inter fe conferenti opti-

mé conftare exiftimo, tantum eiTe pacisbonum,quantum bellimalum.

Nam utnihilillo inhifceterrisgra- tius audiri, nihil deliderabiliuscon- cupifci, nihilque melius inveniri:

ita etiam hoc nihil horribilius dici, nihil crudelius excogitari, & nihil

denique

poteft.

Hoc ucrumque oftendit nobis elö- quentia admirabilis Cicero (b) hi¬

fce verbis. Et minenpacis dulce

éfii

&1 ipjd resfaiutaris. Et alioinloco.

Nihil efl tam populäre quampax, quct

non modo ii,

quibus.fenjum

le-

tari videntur (c). Res vero belli¬

ca fcede atque horibiles funt, nam

non

(b) Philip: ²,p. 289.

(c)

kg:

agr.pag. 73.

v nonfolum adventas bett,

fedetiam

tasipfe adfert^cdamitatem (d\ Hi~

fce ita fe habentibus , quis ^nonmi-

feriam atque calamitates belli exe-

crefurcum Virgilio ?(e)

Nulla[alns hello - - - -

At e contrario quis non commen- det _{pacem cum} Silio Italico (/),

hunc in modum:

- - - Faxoptima7"erum,

Quas homini novijje datum efl ^, pax

vmatriumphis

hnumeris potior: Tax cufiodire fa-

lutem,

Et civeseequarepotens - -

Ceterum ^cum nihil in hac morta-

litate conftans atque perpetuumfit,

led magna rerum varietas, &flexi¬

bles hominum voluntates: idcir-

eononfemperlicetquietam&tran- quillam _agere vitam ; fed tumul-

taofam etiam aliquando ducere co-

A ₅ gi-

(y)

lib:

XI. v,362, (f)Lib. XL bell: Funi [ub:fin:

gimur. Nam omnis noftra vita in negotium & otium ^, pacem bellum ^. divifa efl.XJtloquitur Ariftoteles (g).

Natura? humana integritatem ^, ut

cum Cyriaco Lentulo (/:>) loquar ^,

Sc primum hominis örtum, fi fpe- öemus, maxime quidem ab homi-

ne ratione

praedito

tem humanam condito alienam ef- fe debere videmus truculentam in

mutuum exitium concurfationem.

Sane DeusTer: opt:Max; homines

non uti cetera animantia in fpecies

diverfas _, variaque difcrimina fe- gregavit, fed unius effegeneris, u-

na etiam appellatione voluit ^con-

tineri, deditque infuper originem eandem,{imilemmembrorumcom- pagem, vultus inter fe obverfos,

fermonem quoque 8c alia commu- nicandi inftrumenta, ut intellige-

rent omnes naturalem interfe foci-

ctatemefTe atquecognationem.

vid.

Crot. Praef. Mar. üb. Ac proinde-«

ho« ■

(j") Lik

Tol. (Jo)pag:

7

homines,üfuxnatura,qua?rationa-

,

Iis

covenienter vivere

velint, hocipfa, quia

homines funt,

exnatura

fu^conditioneadpacem

cum quovis

(ervandam obligantur.

Etoptandum quidem

efFet

mnes homines concordiam afFe&a-

rent, & colerent, bella autem, fi-

multates et feditiones efFugerent,

Nam quid forethumano generi

fe-

pofFent

?

Verum cum nonnulli a fuo officio

quandoqueita exorbitare et

labi fo-

neFas

ali-

orum perniciem

graffentur

fieri

aliter non poteft, ac

la?fusinfua?fa-

lutis defenfionem

gladiumftringat

eumque propellat,

quifefecundum*

legem

re ita differentem : Ipfi quoque ho-

tninilicitum, &

quandoque necejjari-

umfit bellum, quando nempe

alter do-

hmalo noxammihi intentat aut debi-

A 4 tum

8

tum detre&at. Tunc_enimproprU

fa-

lutiscura mihi potefiatem facit quo-

quomodo, etiam cum Ufione violatoris

me acmea offerendi atque defendendi.

Adeoque

qua^ vult confervaüionem, fvadet

etiam uüilitas _{, et} cogit neceflitas 'Ipfa, ut vim ingruentem repella-

mus, et arma armis opponamus, ii

aliternosdefenderenonpoffimus.

Atque ita(/é):

Arma-inannatosfumerepira

finunt

Thef 11

Patet

ergo,

ut exiftimo,

bellum_i

pulfare, non modo Keitum; fedpro-et¬

iam neceflarium elfe. Nam hoc&

7'atio dociis, & necejjitas barbaris, &

mosgentibus,&ferisnaturaipfapr<e-

fcripßt,

vitafuß propulfarentflX

teftimonia atque exempla,

quodab

in-

(£) Ovid, art. 1. _{5.v. 492»}

(/) Cic.pro Mii.p.m,

9

invadente hofte fedefender.e liceat, adferri

polfent:

hoc

plusquamnotum fit,etnemo men-

tis compos itaa fe

difceder»poterit,

ut du&u natura, qua: nec fe un- quam deferit, ^nec prima? üix

obli-

vifcitur inftitutionis, ut incolumi-

tatem fu im^et interitum nullo ha-

beat difcrimine, Hifce

fuperfedeo,

et ad reliqua me confero ^,

often-

furus, cui et quibus maxime

de

caufis ad arma

procurrendum fit.

Thefi HL

pRius quod attinet, verum qui-

* dem eft,

quandoque magiftra-

tüi_non modo inferiori; fed fingu-

üs in civiüate concedi

poteftatem

arma movendi et propriis.fe viri¬

bus defendendi; fi fcüicet civitas abhoftefubito invadatur,etpericu- lum,quod inftare

videtur, nullam

admittat dilationem,absque incom-

rnodo totius reipublicse et

fubdito-

nim interitu. Huc etiam facit di-

^um Ciceronis

(in)

rebus

(m)Epifl.

tam fubitis, tdmque anguftis afenatu

confilium

reipublkß

jus

belli

proprié

ceflitatem

necfufcipipoflit, necde-

pulfo periculo ulterius geri, autin

alienas terrastransferri _{; nec} pax

cum hofte componi. Hoc idem te- nendum etiameft depoteftate illius, qui exercitui praeeft et

pleno jure

mittitur ad bellum gerendum : is quidem poteftomni mödo,proutj

ei vifum fuerit, fefe ab hofte defen- derejimpetumineumfacere, eum*

quelodere: verum bellum novum movere, foedus _{fancire, et pacem}

cum illo inire nequit fine auftori-

tate fummi imperantis. Hic enim

ut folus gladium jure divino acce- ptumgeftat,ut

injuria oppreftos

eatur_? et omnem hoftilem vim re- moveat ac comprimat : Itaetiam

fglus habet poteftatem non

modo

fufci-

II

fufcipiendi,

inferendi

gerendi;

fed etiam

componendi belli, pacis

ite ineundae atqj

foederis fanciendi.

Ethoc idem praeteralios

oftendit

iam Lipfius ^ex

Auguftino (ji) hifce

verbis: Ordonaturalis, inquit,mor- taliumpctci accomodatus ,

hoc pofiit

hellt autloritas

fit, Nam

penes hoseil

amplitudomajeftatis;

ita etiam penes

eosdem jus belli

endi: quod tarnenpro

remiflioriaut

ardentiori xmperandi vi ac

potefta-

tenunc intenai, ^nuncremittifolet:

utiexempla non pauca

apud fcri-

ptoresdocent. Quamquam autem

folimagiftratui

fummo,quibusdam

etiam inlocis cum fenatorum re-

gni feclufione, competiü belli por¬

tas aperire,pacem

facere

fcedus

inire; quoniamtarnen

haec

tinet ad falutem acutilitatemtotius

reipublicae, utile non

modo ,fed

{n)

Lib\

IV, §j.

tiam neceffarium videfcur , inJ confilium adhibere _proreres hac f

fuperre. Namciim in aliis mulfis rebus confultationes atque ^,delibe-

rationesadhibentur, cur non etiara

in re!militari tot difficultatibus, tot etiam incommodis atque periculis

obnoxia. Hoc enim reddit fum-

mus imperans optimates fibi in confiliis,re itapofiulante,cotr mu- nicandis fideles ^ac diligentes ^, po-

pulurain (ubpinifirandisrebusBel¬

li necefiariis bcnevolum,

fi§ique_>

orrmem _, fi quid mali, praeterfpem

eveniret, culpam adimit. Nanu

faspe in tali rerum difcrimine, ^ea_j

vuigi

profpéra

Thef. IV

POfterius

circa

belli fufceptionem

enfm quavis de caufa. fummus im¬

perans arma capiat^ 6c in carnputn

mar-

13 martium defcendat. Sedutomnes

ejus a&ionesjure, & non vifintdi- rigeudce: Ita etiamnihil hoftileme-

ditabitur, ^nec _quemquam

bello ad-

gredietur, nifijure ad id obftrin-

gatur. Nam bellum _{quanto gra-}

vior res eft, tanto magis

juri

lis cauße inniti debet; eamque ab

omni xvo collocatam accipimus in defenßonefui^«Sc_amicorum, propul-

latione imuriarum, «Sc fceleratorum compreilione. Quospnecipuoscar- dines armorum,inquibus

bellijufti-

tiavertitur, etiäagnofcitPufendor-

fius(o)Juftabella, inquit,moventur,

ut _nos noflra Jervemus ac tueamur

contra alios, _{qui nos}

Ledere

intercipere

ut}fiquaab ali'is nobis exjure perfe-

ttodebentur, ajjeramus,

tibi nitro

cctdemprxflare

cpte utillatorum nobis_per injuriam da-

uniorum reparationein

obtineamus,

Cdiitionemcpuede non

offendendo

fteruntr

(o)y.N.G,l.8.c.6.

flerum abeo, qui nos

laefltprior,

queamus: Unde

rejultat divifio interju-

offenßva, &1 defenßva,

quibus defendimm

<fcr retinere laboramus , nofira

funt; iüa

quibus

inju-

nemque in

pofterum

de belli caufa etiam exercitus eft

edocendus,uttantö magis anime-

tur ad bellum

gerendurri*

jufla

adimitanimuni

recreat, vires _äuget in

adeundis

fuftinendis periculis:

Frangit

attollit

in milite caufa:

Qua

hiß

fubeft, excutit

pudor.

Ut canit

PropertiuS (p)< Confci-

entiam etiam bona caufa

trauquil-

lat, & _magnam nobis fpem atque fiduciam boni ^eventus facit. Nam

mens fibi confcia refii nunquam dubitat Deumfibipropitium

for

(p)Lib,

El:6*

&bonos largiturum(uccefTus:Un-

de

Pompejum

entiafretum,utide illo difteritAp- pianus(^), ita militesfuos cohor-

tantem inducit Lucanus(r)^: Caufa

jubet

fe-

cundos.

Ut _{ut autem} exantediftis elicipo- teft, fua contra vim tueri ac repe- tere _, 5c audaciam fceleratoruiiL, éomprimere,

juris

ita

eft,

ut _arma arims-propulfentur, efTe;

& obeas caufas bellum

jufté

tjuoniam tarnen

innumerafunt bel¬

li_mala atque

incomtrioda, ejusque

initium 5c finis in

ejusdem

te non eft: Ted ut filvam fi quisac-

eenderit, nonampiius ad iplius ar- eitrium incendium fertur,Tedven- üs regitur , omnia quseque perdit

äcconfumit: Ita bellum fufceptum

atque

(q)Bell:Civil:

lib:

(r)Lib: 7. v, 349*

atque excitatum non amplius irm auäoris manuac poteftate eß;fed

a fortuna regifur, & omnia qux- que fubvertitac devorat ^: majoris itaq$ac perfe&ioris animi eft, hi-

fceprobe confideratis, & ex men- te Tholofani(.r) cumdamno&illa-

tå injuria collatis ^ac lance libratis,

nummereatur feobjicerepericulis:

parfimonia humani fangvinis ali- quid dejure fuo cedere, <3calia po- tius ratione, _quam armis & tanto aliorumincommodo debitafua per-

fequi. Nam omnia pirus

expeririy

quamarmis ,japientem decet (?) Sive-

ro nulla niß in armis fpes pofitaeft,

tune

Solagerat

miles? quibus

ceat, arma.

Ut Ovidiuscanit (// )Oua rafcione-j jemperjußum bellum, quwus

necejfari*

tim:

femper

niß

in

(s) Lib.XL cap. i. §.<5.

(?)

Eun:

Ach 4,6V.7. (/?) Lw* i.

Faß:

715-

17 in armisJftes

rélinquitur. (x) Cum-

queprinceps, omni navata opera_»,

utjuftitianon

modo; Ted necefli-

tas etiam ipfa

a&ionibus fuis

vindi-

ftam accedit: fpeauxilii

divini fre-

tus> cum Meliis contra infultantes injufti Athenienfium belli

flu&us

ita fuos affari optime

poteft: Nobis

omni criminislabecarentibusjortunam,

Deorum ope

fubnixis

defuturam

Jperamus.(y) Nam

Dens

hsprofpeäat,

ér

injfti-

citjußam, ei dat

palmam.

Augu-

ftinus (z)teftatur.

Thef. K

VErum plorandum eft, enimvero,

non

(ätis de-

regibus etiam Chri-

ftianis

quandoque hoc obfervatur:

quorum non pauci

nullo intuitu

metuNuminis divinilevib9 forte de

caufisadarmaprocurrunt,non per-

B pen-

(v)Liv. lib.9.cap. 1.

(jy) Thucyd. /. V,

p.m. 256.

(z) Ep.i94-

18

endentes quod Deus

deteftatüf

ellatorem hominem, 5c proinde-»

Injufla bellans bella^,falvus haud re¬

cht. (a)

Qua de re etiam Grotius(b)inPro legomenis _queritur : Videabm ^,

per Chriftianum orbem ^, vel barbaris

gentibus

ievibus aut mdlis de cauffs ad arma

frocurri. Harum inter potiffimas,

etfinon maxim®,funt violentater- minorum amplificatio, propria_»

gloria 5c cupiditas opum externa¬

rum: qu® fub nomine ambitionis

(Sc avariti®aPufendorfio(ff), 5cLi- pfio(d)veniunt.H®cautemhaben¬

diiibido5ccupido dominandi omni-

um primo adfcribenda eft Ninoex

mente juflini: (ff) Nam ante

ejus

tempora fines imperii tueri ma¬

gis, quam

proferre

träfuamcuique patriam regna

finie-

bantuT

[a) Euripid: Erech

(Ii)

[c]Off.H.

&

Mb.

\djLib.F.cap. III. (e)üb.

19 bantur. Illeauteprimus

intulit bel-

la finitimis, _{Sc gentes} ignaras artis militaris,usque

adfines Libya?

hasc

piditas ^, ad modumaliorum fcele-

rum,non in ^eo (libftitit5 ubi exor-

taeft; fed adeo in alios manavit, atque invaluit, ut a plerisque pro

jufta belli faciendi caufa habita fit:

quo fafto haud melior fecuta eft

confvetudo temporumfequentium,

quam qu<e viguit astate

Tiberii

Gracchi: _qua? ficaVel.Paterc*

ff)

defcribitur: Bella non

caufis

fjed

pfout eorummerces

fuit. Qtiocl haud

mirumed. Non enimibi

conßßunt

empla, unde cceperunt,

ßed quamlibet

intenuem recepta tramitem ^,

latifßme

tvagandi

fibi

ér ubifi-

tnela retto deerratum eß, inpr<eceps perverittur:^nec

quisquamfibiputat

pe,quod aliifuit

fruBuoßm. Hcec

B 2 tia

(/)

tia propullulat:fnam fa&us domi¬

nus unius regionis & alterius, ha¬

bendilibidine quotidie excitatur ad

alias

appetendas

ta humani fangvinis effufione con-

ftet,quam Deo deteftabhis, vana_#

principibus iplis, populoque peri- culofa,nemo,non videt, &exempla plurima teftantur. Hocvitio amul- tis, inter alios notantur etiam Jul

CaTar & AlexanderMagnus; quo-

rum pofterior ^, non contentus tot civitatumftrage, & totius Afia?oc-

cupatione, cupidine vifendi Ocea-

num, & mundi ^terminos adeundi

flagrabat: unde & eum hoc nomi¬

ne Scythas taxarunt, dicentes: Si

Dit habitum corporis tut aviditatiatti-

ntiparemeße voluijfent, orbis te ttott caperet: altera manuOrientem, alte*

raOccidentem contingeres : (g) De-i

quo etiam ita Juvenalis: (A)

Unus

(g)Curt«

l.

21

Units PelUojuveninonfufficit orbis:

/.Eßuat

infelix

Hane unam eamque veterem bei-

landi caufam, profundam imperiü cupidinem 5c

divitiarum,cumplu-

nbus aliisuno quafi fafciculo com-

plexus eft Lipfius,ex Auguftino :

(/) Nocendicupiditas ^,

uleifeendi

delitas, implacatus animus,feritas re-

bellandi,

h&cfunt ft<t in beüis jure culpantur.

.

Tbef. FL

tJlfce jam ita expofitis ^,

ordinis

* *ratio meducit, ut commemo~

rena, quid prineipi fit faciendum, äütequam, omnibus aliis frufira c°nfumtis modis, infui5c fuorum

defenfionem,

j^cuperationem

capiat, 5c

belli,

juftiftimum

fervandum: belli autem ad ufum

jJPparatus omniseft parandus: Qui

hifee priccipue requifitis abfölvitun

B ₉ dele&u

(i)Lib. Vcaj>.III.

dele&u militum, & comparatione pecunice, commeatusacarmorum, fiiie quibus bellum gerinon

poteft,

Theß FIL

AD

dele&um

militum

in quibus confi-

ftit, quod attinet; magna opus

eft

induftria ^ac judicio in iis

legendis

ac confcribendis: quia non vires,

fed pondus habent milites fine

ju¬

dicio le&i, & impedimento

magis

funt,

quin

fe habentibus _, principis

eft,utiles

8c idoneos, quique boni fint no- minis 8c probata? virtutis ad militi-

am vocare ac legere; ignavos au-

tem8c infames , quique

abje&i fint

ris et corpore imbecilles ab ea ex- eludere. Ejusmodi enim milites plus damni, quam commodi

adfie-

runt exercitui, in _{quo non} tamnu¬

merus quam virtus refpicitur,

ut

dicit Vegetius: * Utriusquereiex-

empla fuppeditant

Darii

* Lib. _3.caj), i. ♦

n

et ÄlexandriMagni. Quid quod et mulieresadmilifciä non admittenda?

fint; nam eorum officium eft do- mefticacurare ,

pudicitiee ftudere,

et domi telam ex penfo trahere^.

F(£m'w£ domus cuflodia, non cura ca:■»

ftrorum, decora, tefte Cyriaco Len-

tuloAul:Tiber:(k): Notatudignum

eftquod

Ovidium(/)Latreus

- -

colwnque

7,_capecum

calathis

érflamina polU-

7> 77 t. « . i

ßV//^rehnquevins.

Hinc etiam

Claudianiis(;zz)iti

- -

Qwdte^

turpiffima, hellts hferis

fallada

campt?

Tu potes

alteriusftudiis

nerva_,

Tutelas,

tclapati;

nejjei

Tu

(ld)pag. m,io$/l) Met

hb.

fab.

4- 5. u47 5, Li£f^{j, v»}

37

l.&feqf

Tu[egnesoperumfoliersurgerepuellas.

Etniveam

dominopenßs

mm.

Viri itaque ^, iique, utdixi, idonei

et utiles in bellum legendi , hoc eft,actatejuvenes, _{corpore validi,}

animo acres, manu fortes , labori- bus adfveti, et moribus probati.

Hujusmodi ^natura

plerumque

(ti)

&

virifoPtifltmi,

ftrenuijhmt

gignuntur: Namajperitas locorum,te¬

ile Curtio, (o) hominum ingenia du-

rat.

Hincetiamantequamdigre-

diemur, forfan et illud ^non omit- tendum _{, non omnes} viros, licet probate fintvit^ ae famae, in mi- Jitiam adfcribendos _{; omni eniin} tempore apud plerasque nationes,

omnes ex ordine clericorum a mi- litialiberifuerunt. Nam non bene

eon-

(n) Lib.i.de ReRuß.cap i.

(ö) Lib.VIII. _cap. III.

25

j convetiimt,

fede

: t//r arce et arma _, facra et

profa¬

na militia.

Thef. FUL

MTlites

ita variis

ex locis in colle-

tum locum princeps convocare,et*

natura unius cujusque

fpediatåre-

probatos

idoneos

in peculiarem Catäloguiu

infcribi

jubet,

A&udeindeprobatoriö

probati ju-

ramentofefeobftringerepia atque_j jufta imperata

ducis fadturos, difci-

plinam militarem

confervaturos

nec unquam

nifi

venia

deferturos etc. Hoc faéfo diftribu-

unturin

pedites

ilii

rurfus in cohortes et manipulos ; hivero in turmas et decurias, qui-

btis fmgulis fuiprasponuntur

duces

atque

.praefedH,

fub

duce

cui

per omnia morem gerant.

Thef.

26

The

f. /X

IN

hoc autéduce

eligeudo

et con-

j '

induftria principi fit, quam in mi- litibus:quandoquidemconftat milh

tarem fine duce turbam effe corpus fme fpiritu ^{, et}tantielTe _exercitum^

quanti imperatorem. _Atque hic

unus eligatur; fi enim in hellomuh ti föntcequalis poceftatis ^{, tum} vel

nulium in eo eft regimen , vel in-

cerüum et difcordiis obnoxium, quodhaud parum incommodi ad- fert exercitüi, Hinc etiam vide-

mus Spartanos temporebelli Rege,

et RomanosDi&atorernelegiiTe,^ne

apud

Muiti

imfer

Non impedit _quidem plures ei ad- efTe, quorum opera et confilioia_5

variisrebus utatur, penes unumta¬

rnen fummum _erit imperium rei

militaris.

Tbeß X

Tautem magna eil hujus rpo- teftas

27 teilas et grave munns;

ita variis

or natus efie debet,(liftud bene ac feliciter obirevelit,virtutibus; qua-

ruminterprsecipuas

ed pietas,

ritia reimilitaris feu

prudentia, for-

titudo deinde ac auéiorztas. An¬

te omnia erit fummus dux pius;

nihil fufcipiens atque gerens ^,

nid

prius furnto atque

implorato auxi-

liofupremi

Numinis,

firmiflime

credens,

quod

Deo fit viéloria

fapientia et claritas.

Quam necef-

fariafithaecvirtusprincipiet

omni-

bushominibus,oftendunt non mo¬

do plurima

exempla

Sed Ci¬

cero(q)

ipfe etiam hoc teflatur, dum

dicit: Sublatäpietate

adverfiis Deum>

fidesetiam &focietas

humant'generis,

&unaex

cellentilftma virtusjuftitia

ol-

litur. Deinde erlt

prudens

rei

militaris peritus: nam

qui prudens

etartis fux gnarus non

eil,

Ti¬

bi ipfi, ^nec

aliis confulere poteft.

Hane

(q)

Lih.

de ^natura,

Deorwn,

2$

Hane _{autem virtutem} dux belli ti¬

bi comparare »poteft ex crebra hi- ftoriarum le&ione & meditatione,

quje non parum, ut exemplis con-

ftat,tu aliorfi, turn Regis Aiphonfi,

ac Francici Regis

Gallie,qui

exhiftoricorum libris, quosad un-

guem fciverunt, didicifle. Deinde

ex ufu &

propriåexperienfrarerum bellicarum,

converfatione aliarum gentium.

Prseterea forti & imperterrito erit animoinadeundis acfuftinendis_pe- riculis, utfuo exemplo animos mi- lifcumfirmetatque excitet. Ad hane fortitudinem quemvis principerna

atque ducem belli fuo hortatur ex¬

emplo Agis Rex ^, cui cum corpus

deficeret, & jamdegenupugnaret, animus tarnen _non defecit. Hic vi-

ros praeftat invi&os _atque imper-

territos in

quacunque re

adgredi-

enda. Unde Ovidius: _(r)

Omnid

(r) ExPont.Lib,^2. Ep.7. i?,75.

29

Oinniaäeficiunt: animustarnenomnia vincit, Hieetiamvirescorpus

habere facit.

Quoddi&um,ut&Horatii(i)iftud:

- -

vivitefortes, Fortiaque adverfis

pefiora

rebus.

Cuique

duci

fum-

ttioin ore ac animo lit, & operibus oftendatur;ut animum &vires fuis tedda_t,& timoremhoftibus inji ci-

at, fuique contemtum illis adimat: qua ratione magnam fibi ^tam apud hoftes, quamfuos conciliat

au&o-

titatem, qua?quartaeft virtus,quie in bono duce requiritur, & pluri-

ftium valetinremilitari. Namadbetta

ttämimflranda vehementer pertwet, quidhofles, quid

focii

imperatoribus

exifliment,utteftaturCicero(t). Plu-

tes virtutes ac requifita in belli

du¬

ce, utfunt, quodfit

caftus,

laboriofus,

telligens, minime avarus , nec ju;

nior,

(s) Lib.^2.Sat.2.17.136, (t) Fro lege

ManiL

5o

nior, nec item fenior ; 5c fi forte.*

contigerit filiorum pater , dicendi peritus, acdemum gloria illuftris;

(u) enncleare anguftia Charta non

permittit. Sed ad reliqua pergi-

mus, oftendendo _qua ratione prin-

eeps 5: dux belli colledtam multi-

tudinemdirigat atque gubernet.

Tbeß XL

EXhibuimus,

qua fieri

potuitL*

duce; _{penes quem ut} fiimma eft potefras: Ita etiam maxima cura~>

atque adminiftratio totius exerci-

tus. Natnutut fuos habet vicari-

os et miniftros; ipfe tarnen follici-

tus fitatque cure't, ut pietas etcon- cordia inter omnes milites exerce-

atur, fides colatur, reverentia at¬

que obfequium fuperiaribus pra?~

ftetur, etomnia redte gerantur ac adtninifirentur. Quod omne ut_»

redteftat,tantodifficilius _eft,quan- toplures in exercitu funt nationes diver-

(^«

)

ßrateg.

3*

diverfa?natura?atque

indolis,

tes, fiznulac fe armatividerint:niii ftriåa atque fevera

difciplma

de-

cus ac ftabilimentum imperii eil:

ex cujusiinuut, teile ValerioMax.

ix) omnes manarunt Romanorum triumphi: ita fine illa arma parum

aut nihilproficiunt. Ha?c

vires,haec

roburhabet, ha?cindodtam atque_»

imperitam variis ex locis accitam

toultitudinem> ad militiani habilem

atque idoneam non modo reddit, fedetiam fervat; Idque fua exerci-

tatione atque cöercicione ^,

quibus

duabus

partibus

conftat di¬

fciplina

divimus, necefiaria efc; ut quem- admodum navis fine gubernaculo

etvelis , equus fine

virgaethabenis dirigi

gubernari

poteft:

Itanec exercitus fine hac vel

hujus

partibus. _{Prior quam} necefiaria_t

iit,

(v)

é^8»

3*

fit,oftenditLipfius(y) ex Vulcatio

Gallicano hifce verbis :

Miferum

tores &gladiatores, nen exerceri mi¬

ldes, quibus minor ejjet

futurus lab

ß conjuetus ejjet. Gaufam etiam

addit Cicero : (z) Nihil eft enirn,

quodaut

äwdoBrinajrimum: Sedrerumprin- cipia abingenio profedaftunt ér exitus

diftciplina

perfeåtionem

quemilitesetiamexercendi,ut per- fe6fci fint, et quidem in ufum du- ! plicem. Prirnum enirn condifcant

exercitatione armorum genera

di-

tcernere ettraöare _, iisque prom- té etexpedité uti ^, ad vim vel in- ferendam,vel exeipiendä vei etiam

propulfanda ^: deinde

utintentired-

dantur ad nutum monentis; Sequi figna, ordines fervare, obfiftere,

cir-

(y)Lib,V.cap.

(z) Lib. ad Rerenn.p.m. 141.