Momenta quædam, historiam tolerantiæ in ecclesia Svecana illustrantia. Specimen academicum. Quod cons. ampl. ord philos. Ups. publicæ censuræ subjiciunt ... Levin P. Ahlbory ... et respondens Johannes Hillberg, Helsingus. In audit. Gust. maj. d. [III] Jun

MOMENTA QU EDAM, HISTORIAM TO­

LER ANTI Æ

i n

ECCLESIA S NEC AN A

ILLUSTRANTIA.

S P E C I M E N A C A D E M I C U M .

QUO D

CONS. AMPL. ORD. PHILOS. UPS. PUBLICÆ CEN SU RÆ SUBJICIUNT

M a g .

LEVIN. P. A H LBO RY

_,

A S A C R I S , ET

RESPONDENS

JOHANNES

H E L S I N G U S . I N A U D I T , G U S T . M A J . D . _{J U N . M D CGC}

U P S A L I Æ ,

MOMENTA QUÆDAM, HISTORIAM

TOLERANTIÆ IN ECCLESIA SVECA-

NA ILLUSTRANTIA.

T

e m p o r e , q u o Ecclefia P r o t e f t a n t i u m in duas d i v i f a v i d e t u r p a r t e s , q u a r u m a l t er a v e r e r i res reli giofas

r e p r a t f e n r a n d i m e t h o d o f a v e t , alt era v e r o n o v a m m a g i s - q u e p o p u l a r e m c o m m e n d a t ; d e l e c t u s m a t e r i e i opellae h u ­

jus a c a d e m i c * a mul ti s ut i n c o n f i d e r a t i o r forfitan f u e r i t t a x a t u s . Q u o d q u i d e m a n o b i s e t i a m effet c o n c e s f u m , ft a l i u d , q u a m f r a g m e n t a h i l t o r i c a r u m in Ecclefin patriae r e r u m , qu a s a nna l es u o f t r o c o n f e r v a r u m cevo, P u b l i c o o b t u l i s f e m u s . C u m v e r o j a m m o m e n t a quaedam H i f t o - r i a m S v e c a n a m ecclefiafticam f p e d a n t i a p r o virili e d e r e ae publicae cenfurae p r o p o a e r e t a n t u m a u d e a m u s ; f p er a- m u s , f o r e , ut mi ti us j u d i c e m u r : n o b i s t a m e n liceat o p t a ­ r e , u t q u æ nos f o l u m n a r r a r e v o l u i m u s , a l i q u a n t u l a m p h i l o f o p h o p r æ f t e n t m a t e r i e m .

Liturgifticœ c ont r over

/?

a

, quar, fub i m p e r i o E R I C I X I V o r t a e , R e g i b u s J O H A N N E i l l , S I G I S M U N D O , C A R O - L O I X & G U S T A V O II A D O L P H O r e g n a n t i b u s , t a n ­ t u m t a m q u e c a l a m i t o f u m e x c i t a r u n t t u m u l t u m , faris a d e o a t q u e p r o l i x e m e m o r i æ m a n d a t * f u n t , ut L e d o r e s , e a s ­ d e m c o m m e m o r a n d o , n o s f a t i g a t u r o s c r e d e r e m u s . I n t e ­ r i m t a m e n j u v a t , u n u m t a n t u m m o d o h o r u m t e m p o r u m r i g o r i s e x e m p l u m attulisfe. R e g e , v i d e l i c e t G U S T A V O I I A D O L P H O f c e p t r u m r e g n i t e n e n r e ,

Gregorius Bere>

Z/trb. Antbeiius

&

Nie. Campanius

, qui c u m ad d i v e r f a s e x t e r a s A c a d e m i e s v e r f a t i & r e l i g i o n e C a t h o l i c e a

tis eflent e r u d i t i , in p a r r i a m j a m r e d u c e « , e am c l a m p r o ­ fiteri ac r u r fus r e c i p i e n d a m m o l i r i d i c e b a n t u r , & c u m

in r e £ t a m r e d u c i n o n p o t u i s f e n t v i a m , p r o d i t i o n i s accufa- ti capirisque d a m n a t i , fic d i e m o b i e r u n t f u p r e m u m . I t a ­ q u e a d v e r f o h o c cafu p e r m o t i R e x iiliusque S e n a t u s , c e p e ­ r u n t c onf il iu m i n f i i r u e n d i

Confiftcrium Generale

. Q u o fa- £ t o , f u m m a in r s l i g i o n e m i n f p e d t i o e i d e m forer c r e d i t a , u t p o t e cujus p r i m a & u l t i m a c u r a effet c u f t o d i r e , ne q u a H æ r e f i s , ne m i n i m u s q u i d e m in r e l i g i o n e e r r o r faruffita* t e m verae do£trinae c o n t a m i n a r e t .

Syncretiflicis

v e r o in

primis &

Pietifticis controverfiis

i l l u l l r a n d i s a l i q u a m j a m d a b i m u s o p e r a m .

Georgium C alixtum ,

T h e o l . D o £ t o r e m & P r o f e s f o r e m H e l m f t a d i e n f e m , X V an. i 6 i i editis

de pracipuis Chrt

-

(liana Religionis Capitibus

D i s f e r r a t i o n i b u s , S y c r e t i f i i c i s m o t i b u s o c c a f i o n e m d e d i s f e , n e m o qui H i f t o r i a m vel m e ­ d i o c r i t e r fapit Eccl efiaft icam i g n o r a v e r i t , q u a q u e ipfe coe­ p e r a t , c o n t i n u a v i t Filius Fridr.

G/ricus

, aeque ac p a t e r T h e o l . D o c h & P r o f . H e i m f t a d i i

o').

C o l l e g a m

Couradum

Hornejum,

f 1 6 4 9 , c o m m i l i t o n e m n a £ t u s , qui b o n o r u m o - p e r u m ad f a lu t e m n e c e s f it a t e m in p r i m i s asferui t f e ri p t i s j a m r a r e f e e n t i b u s .

b

) N o n ita m u l t o p of t

Joh. Crocii

T h e o l . D o £ t . & Prof. M a r p u r g e n f i s

/in ti- Becamis

a p p a r u i t , q u e m d i c a v i t

Regina

C H R I S T I N Æ & L a n d g r a v i o Hasfiae

Guil-

belmo F I.

I n h o c f u o libello o p i n i o n e s p r o d i d i t S y n c r e - t if t ic as , ab H e l m f f a d i e n f i u m h a u d diverfas. H i s v e r o

Sc

aliis e o r u m asfeclis i n f i g n i a n i m i v e h e m e n t i a o p p o f u i t fe

Abrabnmus Calovius

, p r i m u m T h e o l . P r o f e s f o r R e g i o m o n ­ t a n u s , d e i n R e c t o r S c h o l æ G e d a n e n f i s atque u l t i m u m Su­ p e r i n t e n d e n s G e n e r a l i s & T h e o l . P r o f . P r i m a r . W i r t e n -

ber-<i) Alnatiders Theol. Eibl, II, 267, VII.. 267»

26s-b e r g e n f t s , m o r t u u s i6fi6. r) R e f u t a t i o n e m

Crocii A nti

-

Becani

R e g i n æ C H R I S T I N Æ ej usque

l u t ovibus

d i c a v i t ; t a m e n c u m a c c u f a r e r u r , qui i m p e d i r e v o l u i s f e t , nc /

ie-

form ati

_{j u r i b u s , in Pacificarione W e f l p h a l i c a Proteftanti*} bus d a t i s , u t e r e n t u r , & p r o p r e r e a c u ü o d i æ fuit m a n d a t u s , p e c u l i a r i u m a

Regni Cancellario

O x r n s t j e r n a l i t t e r a r u m , n e c n o n c uj us d am a Senatu G e d a n e n f i Staturi a u t o r i t ä r e , c uipa liberatus, e m i t t i t u r ,

d)

PoBea

Math ecus Bratorius,

M e - rrielar-Prusfus,

Tuba Bacis

,

adunivet jas dissidentes in Occidente

Ecilefuis

,

Colonics

_{an. 168$ c e c i n i t , feu}

_Discurfum

_{ibi edidit}

Theologicum de Unione Ecclefiavum Roman# & B 1 oteftantium

,

nec non amica cotnpofitione Controverfiarum fid ei inter hos ce

c a tu s

, q u e m I m p R o m . L E O P O L D O , R e g i b u s C A R O *

L O X I , C H R I S T I A N O V , L U D O V I C O X I V , J A - C O B O I I , J O H . S O B I E S K I , P rincip. Ele£l. Saxoniae G e - ORGio I I I , E r i d e r G u i l h e l m o B r a n d e b . & Papse R o m . I N N O C E N T I O X I , facravit. C o n t r a h u n c r e f u i a n d u n i

Rango

_{, T h e o l . Do£L & P a B o r ad Æ d e m S. Olai Sret-} tini

Sveciam fuam Oitbodoxam

_{c on f c r i p f i t . A r q u e ftc h i s ce} m o t i b u s a d i i , H e l m ü a d i e n l i u m & W i r r e n b e r g e n l i u m p a r ­ t i bus fe a d d i x e r u n t reliqui fere o m n e s T h e o l o g i L u t h e r a n i .

C u m c i r c i t e r ha?c t e m p o r a l i t t e r a r i a m a p u d e x t e r o s i n fl i t ue re r p e r e g r i n a t i o n e m

Job. fla v i

7 er

ferus

, a n n u n i c u m d i m i d i o in d o m o

Horneji

c o m m o r a t u s , a m p l i s f i m a ed A u l a e - C a n c e l l a r i u m

Adler Salvium

c o m m e n d a t i o n e an. 1637 ab illo d i m i t t e b a t u r , e ) q u in

Sc

fertioris

Calixti

in- f l i t u t i o n e & c o r t i v e r u d i n e f r u e b a t u r . I t a q u e c r e d e n ­ d u m n o n f o l u m , fed e ti am e x t r a o m n e m , ut a j u n t , d u b i ­ t a t i o n i s aleam p o f i t u m elfe v i d e t u r , illuni h a c o c c af to n e

A 3 r e

-t ) Ibid. !. a 18. V l l . 2 6 9 .

d ) V i d . R a n g e . S v e c . O r t h o d . T h f j l . II. C a p . X X V I . p, rgrj & Icqq,.

e ) V i d e K n n s A n a l e d a Epifl. V I . 9 0 .

r e l i g i o n i s haufisfe p r i n c i p i a , q u æ d e i n t o t & t a n t a i n c o m ­ m o d a in P a t r i a i pii a c c e l e r a r u n t . N a m ut

Calixtini

feu

Helmfladienfes

tanti n o n d u x e r e i n t e r L u t h e r a n o s & R e ­ f o r m a t o s d o g m a r u m d i f f e r e n t i a m , ut u n i o n e m h a r u m Ec- cl ef i ar um i m p e d i r e d e b e r e n t 3 ita e t i a m

Ter ferus

e a n d e m fe f o v e r e f e n t e n t i a m , p l u r i b u s locis teftatus eft. P r i m u m i n C o m i t i i s , an. 1 6 4 7 , fe o p p o f u i t c o n a t i b u s e o r u m , q ui

Formulam Concordia dritte fie dittarn

i n t e r L i b r o s Eccle- -iise S v e c a n æ S y m b o l i c o s r e c e p t a m v e l l e n t , u t p o t e C a l v i - n i a n o r u m o p i n i o n i b u s p r æ f e r t t m o p p o f i t a m . L i c e t v e r o m a j o r i p a r t i h a c v i c e c e d e r e c o g e r e t u r 1

er ferus; g

) t a ­ m e n n o n d e f e r u i t c o n c e p t a m f e m e l a n i m o f e n t e n t i a m , fed an. 1662 e a n d e m i t e r u m p r o p o f u i t in e x p l i c a t i o n e

Catbe-

ehismi

a fe n u p e r e d i t i , a d v e r f a r i u m t u m na£ t us a c e r r i ­ m u m arque p u g n a c i s f i m u m

Enevaldum Svenomum

, T h e o l . P r o f e s f o r e m A b o ë n f e m , q u i , ex o c caf ion e U n i o n i s c l a n - d e f t i n æ ,

Colloquium Casfetlanmn

, an. 1661 h a b i t u m , f e q u e n - t i s , i n t e r A c a d e m i a s M a r p u r g e n f e m R e f o r m a t a m & R e - ( i t e l e n f e m L u t h e r a n a m , e o d e m t e m p o r e r e f p o n f u m Fa­ cultatis T h e o l o g i c æ A b o ë n f i s ad L i t t e r a s T h e o l o g o r u m W i t r e n b e r g e n f i u m e l a b o r a v e r a t , i n i m i c i s f i m a m f p i r a n s m e n t e m in C a l v i n i a n o s , e x q u o r u m m o l i m i n i b u s n o n m i ­ n u s q u a m u n i v e r f æ c h r i f t i a n æ r e l i g i o n i s d e f t r u £ t i o n e r n ç r æ f a g i e b a t .

h)

E x i n c i d e n t i fit hic i n d i c a t u m , e u n d e m

ISvenonium

S v e c a n æ Or,thodoxiae m a x i m e f t r e n u i d e f e m f o r i s n o m e n m e r e r i . C o n t r a

Jacob. Mafcnium Babylonia

Magna ruens

, Jeu

V o x clamantis in Aquilone

,

adverfns Anti-

cbriftum occidentalem

on. 1669

Aboa

p r i m u m a p p n r u i t 3 c o n ­ t r a

Job. M i liet um

, in Alfati a S u p e r i o r i P a f t o r e m , f u u m , an. 1 6 7 3 , e d i d i t l i b e l l u m ,

/Irtificii Delila M y fic i

ti tul o

in-g) Conf. Ttmßröm C*i>. i. peg. 17.

i n f i g n i t u m

ï )

Sed q uæ fata r änder n C a c h e c h i s m u m T e r - f e r i a n u m ejusque a u d o r e m fecura f u n t , t u r n alibi p r o l i ­ xi fans f u e r i n t e x p o f i t a , ea licco p e d e pr aeterire p o s i u m u s . SufBciat f o l u m i n d i c a s f e , illurn p r o h i b i t u m , h u n c a m u ­ n e r e q u o d gesfit E p i f c o p a l i d e p o l i t u m an. 1 6 6 4 , q u o d i n f o r t u n i u m etiem f u b i i t , qui c u m 1

'erjero

causfae S y n c r e t i - Üic*e, editis

_{Ramis Oliva Septentrionalis}

, fe f a v e r e tefiatus efi E p i f c o p u s S t r e g n e f e n f i s

Job. Matbia.

In r e f p o n f o

Sveiionii

ad l i t t e r a s c o r n m u n i c a t o r i t s T h e o l o g o r u m W i t t e n - b e r g e n û u m , n u p e r c o m m e m o r a t o , d i c i t u r ,

Jac.

Mafeniutn

, e Societate J e f u , a n n o p r i o r i C o l o n i a e ,

Meditatam

a fe

Concordiam

/ J

iote,flantium cum Catholicis

i m p r i m e r e c u r a v i s f e , u b i fer i pta e j u s d e m

Job. Mat hi a

f u m m i s effert l a u d i b u s , ”f p e r a t q u e , v el u n i v e r f u m o m n i n o , vel praecipuum fairem ” P r o t e f t a n t i u m g r e g e m ad ftabuluni Pontificis r e d i t u r u m ” p r o p e d i e m , ”

k)

Q u o d v e r o r e l i q u i s hac in catisfti fe

Tev-

fero

m i t i o r e m praebuit t u m A r c h i p r æ p o f i t u s , polle a A r - c h i e p i f c o p u s

Laur. Stigzelius

5

l)

_{id a c H c r i b e n d u m , q u o d} i p f e e x o r e

Cal/xti

a t q ue

Horneji

in j u v e n t u t e p e p e n d i s - fet f e m p e r q u e pacis f t u d i o f u m fe m o n l i r a s f e t ; q u e m a d m o ­ d u m e t i a m T h e o l o g o r u m H e l m f t a d i e n f i u m

Geovg. Calixti

&

Her manni Conringii

a m i c a m c u m

Ter fero

c o n f p i r a t i o - n e m u t r i u s q u e ad u t r u m q u e Litterae,'ao. 1653 datae a t q u e

Mercurio Svec.

G ô r v e l i i a n o an. 1 7 5 8 p- 1016 & 1021 i n ­

fertae, teftantur.

Sed q u a m v i s R e g n i Cancellarius O x e n s t j i r n a

Porrnn-lam Concordia L i b r u m S y m b o l i c u m r e c i p i e n d a m m u l ­

tum _{p r o m o v i s f e t autorque É p i f c o p o A b o ë n ü Rotbovio}

fuis-A 3 f e t ,

*) Rango Svec. Orthod. T heil. I I I . Cap- X l t . p. 3c>4' Cnp. X I I I . p. 3 0 6 .

ft) Vide Rangonis Sfec. O rthod , Theil. III. Cop. IX , pag. 2 6 4 .

f e t , ut il lam C l e r o fuo m a g n o p e r e c o m m e n d a r e t ;

m)

tö­ m e n n o n a d e o C a l v i n i a n i s fuit o p p o f i r u s , u t illos e x j u ­ ri bus & p r i v i l e g i i s E c c l e f i a r u m P r o t e f t a n t i u m , q u i b u s in p a c i f i c a t i o n e W e f t p h a l i c a c a v e r e t u r , v e l l e t excl ufos . C o n - queftus a p u d illum f u e r a t

Cülovius

, d u m a d h u c e r a t Re* £ t o r Athenaei G e d a n e n f i s , & P a f t o r ad Æ d e m S. T r i n i - ratis, f p a r f o s ab a d v e r f a r i i s fuis fuisfe r u m o r e s , quafi il­ le a p u d OxENSTjERNAM c o n t r a R e f o r m a t o s h a c i n causfa

e g i s i e c , cujus calumniae falfitatem l i t t e r i s ad il lum & C i ­ v i t a t e m G e d a n e n f e m , an. 1647 d a t i s , reftatus eft O x e m -

s t j e r n a .

n)

A d h u n c q u o q u e O r t h o d o x i a e v i n d i c e m d e ­

tulit E p i f c o p u s L i n c o p e n f i s M a g .

A ndra as ï r y t z

, an. 1 6 4 8 , C u l v i n i a n o r u m N o r c o p i s e a u d a c i a m , q u i , Tub tut ela

Ludovici de Geer

, c o n t r a P r i v i l e g i a C l e r i , p u b l i . c u m r e l i g i o n i s fuæ e x e r c i t i u m fibi a r r o g a v e r a n t . 6

)

F o r - tasfis & h æ c in causfa f u e r u n t , c u r a r d i o r i b u s , t a m i n R e l i g i o n i s S t a t u r o a n n i 1655, q u a m litteris r e g i i s a n ­ n i 1 6 6 6 , l i m i t i b u s f u e r i n t c i r c u m f c r i p r a : in r e l i g i o n e a n o b i s d i f f e n t i e n t i u m i m m u n i t a t e s , q u æ t a m e n n o n i m ­ p e d i v e r u n t , q u o m i n u s n o v a s q u e r e l a s m o v e r e t C o n f i - f t o r i u m S r o c k h o l m e n f e an. 1667 l i t t e r i s , qua s n o n d u m a n t e a e d i t a s , n o t i s i n f e r e r e lube*,

p)

A n t i f t i t e s Ecclefiæ S v e . in) C o n f . A r c t n b o l t z Mémoi r e s de C l u i f l i n e I V , 3^9

n ) Illae edira» apud Archenholi I. C. IV. 370 ; hx in A £ Vs Litte,

ratiis Svec. IV,

267-0 ) C o n f . S v e n f k e M e r c . an. 1 7 5 8 pag> 4 4 2 .

p) Ex M a n u f c r .

Hôgvàlborne G ref ve ocb S. Rijkes Canceller

,

'Nadtgbe Her

-

re ocb Hhginacbtigbe Gynnare!

Endock Eders Hoggrefvelign Excellentie a tt hela Fddherticslandket ocb i dbet tnknnnerligben v ä r t Standh vect någborlunda till ntt afltmern , then vnkandbe fv r f o r g h e n , f o m E d ers H u ggrefvtl. Excellentie ib h n d b tufendbe an- d b r a S itt bogha ämbetes bekym m er, j a n p t e hehla tb tn Kongligbe Regeringhen,

u tb i fy n n tr h e e t f u r G u d h s Furfamblingb b å å r , a tt bon icke igbeuom ndgbon

Idr-Antiftites Ecclefiæ Svecanæ fub R e g e C A R O L O Xr

pon

majorera monftrasfe tolerantiam > e x fequentibus

fa-B

eile

ähoom , m i t t e blifva kefmittat oeb nighot mten H jd a , tackandbes a f alt b j t r - ta H erren v å å r G u d b , font en f ä d n n r ijk n å d b u tb i E ders H dg g r e f vel. E xcellen tes b je rta g i f v i t h a f v t r , t i l l S itt Rijkes befobdran och f l y r k i a : ock f å r thenf k u l l icke fy n te s f i nådigt , tb e tta v å r t utedfåjjandbe upfatt , angåen- dbe R eligions-våfendet, u tb i underdånigb ådmjukbeet boos E ders H åggrefvel. E x c e ll e n ti a t t ntdberlåggia : dock ly k v å ll emedlan G u dbs ordb ocb befall, ningb icke allen ajl, ut han ock ther boos K o n g l M a j: ts nij-.ålfkandbe religions- S t a d g h a , ofs d h e r till b in d b e r , a tt v i j u tb i v å r t åmhete fåfom fu b o rd in a t v å e b t a r t i t t vakandbe ågba dber på h a f v a , a tt icke någhon fu urdeegh fig b i få rja m lin g h e n i n ß i c k e r , fo m C hrifli S. Evangelio ocb tbefs r å t t a lopp ndgbot

hindber eller få r få n g b g ror,* ocb tb e r v i j fådant f u n n o , r»ntingben beem-

ligben eller uppenbarligben f k e e r , t bet ß r a x t boos Håga Öfverheeeen t t l l .

bårligben angifva , b v ilk tn u tb i G udbs ftålle f å d a n t egber a tt a ffty r a ocb

tilbaka Råta : a ltf å r d b e n jk u l, a tt undvijka bådhe a f G u d b oeb Ô fv e r h e e ttn t bet f i r a f f i långdben ,f o m fåm pnacktigbe ocb till H e rra n s vacbt oduglige t j t - nare måfte å f v e r g å å , bafve v i j icke kunnat u n d e r l i t b a , medh mittdbre v i j

utb i all uttdetdånigh ådmjukbeet Eders H åggrefvel. Excellent, i få rfto n e Jku l. It uptåckia , b v a d v i j finne v a r a , fom figb b å i r i få rja m b lin g b en meer ocb

m t e r i n tr å n g b e r , låttelighen om fig fåfom kråfvetnn f r å t e r , om dbet ice

blifver i tid h a f ß y r t icke allenaß E vangtlii ljus utflåckia kan , eller å t min. flone f å r du n kla, lemhnandbes the enfalldigbes bierta utbi i t t f å r t v i f l a t m å r - ker, a tt the ickt? f n a r t v e tta bvadh the Jkola bålla' f ig b v i d b : utban ock i t t få d a n t ovdfende i f j e l f v a Regimentet upvåckia kan, fom een f a ß f o o t h å r till p å religions fnigbeeten haft h a f v e r , ocb med Guds macht kunnat emot (lå d f å manghe] u t v å r t b e r fiendler, a tt tbet a f fig b f i e l f m äße g å undber. H vil-

ket alt Eders H åggrefvel. Excellenz med b i t t hågre f å r f l ä n d ocb djupare

vifsbet veet at o m d ' m e , ån v i j tb e t utbi v å å r enfalldigbeet kunne uthala. Såfom v i j t i åfverfiådeligben tb e r om få r f å k r a d b e å re, a tt E d e r t H åggref­ vel. Excell'.ts nu f o m altijdh låther tb etta åhrendbet Sigh om b ie rta t v a ra , f å tvifie v i j ingalundha t h e r p å å , a t t Eders H åggrefvel. E xcellenz tb e tta v å r t undbedånigbe angifvandbe rn tib all nådbe an feer, te b t b e t je m p te ofs, f o m medh v å r t bekymmer ingen v å rte s kunna komma, utban E d ers H åggrefvel, Excellenz m ieb tig h e ocb h ågvijfa affißence i v å r t gudheliga up f å å t b ß y rk ia n d e t varder. Fårmodbe ocb visferlighen , a tt Eders H åggrefvel. Excellenz ofs rå d b få - rer i dbenna fakett, oeb n å d ig lfi uptåckier , om tbet ( kulle b e h å fv a s, f å d a n t f å r

Hans K o n g l• M : t ocb bela then Kongl. Regeringhen nu ß r a x t undberdåb-

-eile forfasfis f u e ri t colle£lu. C u m M a g .

Georg. PveuGur

D i s f e r t a t i o n i T h e o l o g i c a e , fub p r æ f i d i o

Drejeri

h a b e n d a e , n o m e n f u u m c eu R e f p o n d e n s d e d i s f e t , i n t e r d i c t u m a P r o ­ c e r i b u s f u i t , ! fub c o m m i n a t i o n e a d e m t i o n i s S t i p e n d i i <Sc e x c l u f i o n i s ab o m n i p r o m o t i o n e , n e u l l u m c u m S y n c r e t i - (tis h a b e r e t c o m m e r c i u m , m a n d a t u m q u e , u t fi r e g i i s f r ui v e l l e t b e n e f i c i i s ,

B

.

M yflenta

, T h e o l o g o o r t h o d o x o , a d ­ h a e r e r e t , n e c nifi ad A c a d e m i a m W i t t e n b e r g e n f e m , g r a ­ d u m D o â o r i s i n T h e o l o g i a a s f u m e r e r . N e q u e t a c e n d a p u t a m u s , quae

Job. Bergti

f e n i o r i s c a u s f a , c u m S y n c r e t i - f t i c u m f u u m in Svecia d i s f e m i n a r e c o n t e n d e r e t l i b e l l u m

von Unterfebeià und Vergleich

, fufeepta f u n t ; q u o m o d o

v i d e l i c e t

Znch. Klingius

i d e o ab illuftrisfimo C o m . O x e n ­

s t i e r n a a d C A L O V I U M R e g i o m o n t u m fuer it m i s f u s , u t

a d v e r f u s B e r g i a n u m S y n c r e r i s m u m f o l i d e ab illo i n f o i v m a t u s , e j u s d e m a r t i b u s in P a t r i a t e n t a t i s , f t r e n u e reii ft e- r e t , q u a o c c a f i o n e

Calovias

e ri a m fuit f o l l i c i t a t u s , ut

Job.

Crocii

l i b e l l u m , f u p r t c o m m e m o r a t u m , fub l i m a m r e v o c a ­ ret. y) C a l v i n i a n i S t o c k h o l m e n f e s , q u o s

Refuses

a p p e l l a b a n t , a Fifcali U r b i s c o r a m T r i b u n a l i S u b u r b i i M e r i d i o n a l i s an*

1 6 9 ; f u e r u n t c i t a t i , p r o p r e r e a q u o d c o n v e n t i c u l a r e l i g i o ­ nis fuae e x e r c e n d a e c a u s f a , h a b e r e aufi f u e r i n t , ( i n g u l i q u e e o r u m t r i c e n t i s t h a l e r o r u m c u p r . mul tat i. Q u o r u m c o n ­ d o n a t i o n e m f u p p l i c i b u s a d R e g e m l i t t e r i s e x p e t e b a n t , Cie» rus « *"V » _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ! - — - - - - I m ~ r -

-Cillenti * v å r t F å ih e rn e sh n d h få /o m i t / S itt u tb k o rå t red/kap a t t vmhullfldA

o c h fâ r ftc U r a alt d h t t firn f a b uphdfver emoot Hans f a f a h p A * anAht f u n d b -

Jkanp och v å r t k. F id h tr n ts la n d b s tryggheet ach f i k e r b e e t ! V näher bvtlk tn s fa d b e rlig h a he/kidrtnelfe och rijk a vd fig n elfe Eders Efbggrefvel. E x ce lle n ti alt ß r n troiigbaft oeb vdmjukelighafl med b'x'ntr befalle

Eders H ö g g refvel. Exctllcnzts.

Stockhî» Confift. Underdähnighe och ödmjuke

d. a

8

Martii 1 667'. tienare

r u s a ut e m in C o m i t i i s e j u s d e m a n n i c o n g r e g a t u s ’, f c r i p t i h u j u s , q u o d in marius ejus forte i n c i d e r a t , c a l a m u m a- g e n t e E p i f e o p o A b o ë n ü G e x e l i o , p r o l i x a m a d o r n a v i t r e f u t a ­ t i o n e m , io- q u a multis iisque v a l d e r i g i d i s r a t i o n i b u s e x - f e c u t i o n e t n Statuti Religiofi a n n i u r g e b a t . P e c u l i a r i q u o q u e f e r i p t o h u i c c o n c i n u e r e A r c h i e p i f c o p u s

Svebikus Sc

E p i f c o p u s S p e g e l ,

r

) Q u u m v e r o h æ c St at ut a p r o h i b e r e n t , n e li beros fuos in fua r e l i g i o n e i n f t i t u e r e n t H a e r e t i c i , ne« q u e nifi p r i v a t a fua q u i s q u e in D o m o c u l t u m c e l e b r a r e n t d i v i n u m , L u t h e r a n u m v e r o D o m i n i c a l i b u s & F e f t i v a l i b u s d i e b u s n o f l r i s in t e m p l i s f r e q u e n t a r e n t ; Ecclefiam G a l l i ­ c a m L u r h e r a n a m c u m S c h o l a R e x c o n f t i t u i t H o l m i æ , i n e o r u m u f u m <5c c o n v e r f i o n e m , q u o r u m c o n f e r v a t i o n e m C l e r u s m s j o r e m i n m o d u m c o m m e n d a v i t . Alia v e r o in r e m i t i o r e m fe p r æ b u i r huj u s R e g i s a m - m u s , an. 1689. P e r t i g e r a t n e m p e ad A c a d e m i a m U p - f a ü e n f e m

Pbtlofopbia Cavtbefiana

, q u a m p r o f i t e b a n t u r po* r i s f i m u m F a c u l t a t u m Medicae & P h i l o f o p h i c æ P r o f e s f o . r e s , in illa

Drosftnàro

, in hac

Bilbevgio

p r i m a s ejus p a r ­ tes « g e n r b u s * H i s v e r o e r e g i o n e o p p o f u i t fe F a c u l t a s T h e o l o g i c a , d u c e e j u s d e m P r o f e s f o r e

Henrico Schiitz%

a t q u e ut fola d o c e r e t u r

Pbilofopbia ,

4

nßotehca

a c r i t e r p o - ftulavir. C u m illa confenfic C l e r u s , i n C o m i t i i s an. 1686 c o n g r e g a t u s , f c r i p t o q u e ad R e g e m l i b e l l o , u t p h i l o f o - p h a n d i l i b e r t a t i i n t e r d i c e r e t u r ; ut P r o f e s f o r e s F a c u l t a r u m M e d i c æ & P h i i o f o p h i c æ r a n t e q u a m in m u n e r e conftitue« b a n t u r , a T h e o l o g i s p r o b a r e n t u r ; ut C e n f o r l i b r o r u m p r a e f i c e r e t u r ; u t t a n d e m c uique P h i l o f o p h i æ P r o f e s f o r i effet p r o h i b i r m n , d e l e d f u m facere l i b r i , cuj us v e f t i g i a i n p r æ l e & i o n i b u s fuis p r e m e r e c u p i e b a t 3 nifi p r i u s T h e o l o

-R 2 g o *

g o r u m fubiisfet c e n f u r a r , f uppl ic avi r . H u n c r a m e n l i b e l ­ l u m mafcule r e f el l it P h i l o f o p h o r u m O r d o . N a m e x t r a d u b i u m p o f i t o , p e r v e f t i g a t o r e m v e r i t a t i s p a r u m p r o f i c e r e , q u i n o n a d d u b i t e t r e m , u s q u e d u m i n t e g r a s & fufficien- tes e j u s d e m r a t i o n e s i n v e n e r i t , hæc ad f i n e m r e f u t a t i o n i s l e g u n t u r v e r b a , q u æ , c u m m e m o r a b i l i a n o b i s fint vif a, r e ­

f e r r e licuerit. ’ O m n e s qui a l t e r u m , nullis i m p u l f i i n i m i ­ c i t i i s , nulla p r i v a t i m l æü i n j u r i a , in j u d i c i u m r e i p u b l i c æ ” causfa v o c a n t , p r a e v i d e r e d e b e n t , n o n f o l u m q u i d o n e r i s ’’in praefentia t o l l a n t , fed e t i a m q u a n t u m in o m n e m vi- ” t a m n e g o t i i f u f c i p e r e c o n e n t u r . N a m q u i h o c fibi f um- ” f i t , ut c o r r i g a t m o r e s a l i o r u m & p e c c a t a r e p r e h e n d a r , ” quis huic i g n o f c a t , fi qua in r e ipfe a r e l i g i o n e officii ’ ’d e c l i n a v e r i t ? ” E o u s q u e q u i d e m C l e r o c onces fit R e x , ut

Cenjura librorum

an. 1688 i n f t i t u e r e t u r , cui

Nie. Ru­

bemus s')

p r i m u s fuit p r æ f e t t u s , fed r e m i p f a m a n n o p r o ­ x i m e f e q u e n t e d e t u l i t

Commi'sjiom

, Praefide S e n a t o r e R e ­ gis C o m .

Erico Lindfkjbld

, cujus m e m b r a , ex E q u e f t r i , E c c l e f u f t i c o & L i t t e r a r i o O r d i n e , c o g i t a n d i libertati fuo f a v e b a n t c o n c l u f o , q u o d r a t u m h a b u i t R e x litteris ad A - c a d e m i a r u m C a n c e l l a r i o s e j u s d e m a n n i d. 17 A p r . A t t a fingula h u c f p e t t a n t i a legi p o s f u n t in N e t r e l b l a d t s S we di - f c h e Bibi, St. 2. & B r i n g s H a n d l , i Sv. H i f t . P. 2.

P r i

-0 D e h o c V i r o , antea incognita nonnulla adferamus. Cum Sopio

q u o t h m peregrinatus eli fuirque in Batavia & Parifiis an. 1 6 7 9 Biblio-

thecarii m unus ambirit Upfaliar. Theodorus R yckius Lugdnnenfis iilum in

Succeslîonem Sc effer i commendavit. Parifiis a d h o c degens 1 6 8 5 Juris

Profesfor Aboce eft conftitutus. C o m m e n d a t u r a J o h . G»uvio in notis ad

Epiftolas Ciceronis ad A t t ic u m . Holftenii notas ad Stephanum de urbibus

jusfu Reg, C b riftim e edendas fufceperat an. 1 6 7 0 & 1 6 8 4 , c um lu cem

a d f p e x e r a n t , Secr. À k e r h je lm M tdic utn H erm annvm M o lito rem & R y c -

kium , qui o p e m ei tu le r a n t , ut laboris mercedem o b t in e r e n t , per O live-

crntifùtm Reginæ com m endavit. C o n f . G ùrtvelîs N j a Sv. Bibi. II. 7 5 3 .