• No results found

Dissertatio medica descriptionem et casus aliquot osteomalaciæ sistens, quam venia experientiss. Fac. Med. Upsal. præside Joh. Gust. Acrel, ... pro gradu doctoris, publico subjicit examini Olaus Jacobus Ekman, ... in audit. Gust. maj. d. X. Maji. MDCCLXXX

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatio medica descriptionem et casus aliquot osteomalaciæ sistens, quam venia experientiss. Fac. Med. Upsal. præside Joh. Gust. Acrel, ... pro gradu doctoris, publico subjicit examini Olaus Jacobus Ekman, ... in audit. Gust. maj. d. X. Maji. MDCCLXXX"

Copied!
28
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

?

d i s s e r t a t i o m e d i c a

DESCRIPTIONEM

e t

CASUS A L IQ U O T

O S T E O M A L A C I Æ

S I S T E N S , 9 QJU A M F E N I A E X P E R I E N T I S S . F A C . M E D . U P S A L .

P R Æ S I D E

J OH.

G U S T

M . D. M E D . T H E O R E T . E T P R A C T . P R O F . REG. E T O R D . R EG . A C A D . S C I E N T . H O L M. A T Q U E S OC. R E G . S C I E N T . UP S . M E M B R O . C E T .

PR O G R A D U D O C T O i v I S ,

PUBLICO SUBJICIT EXAMINI

OLAUS JACOBUS EKMAN,

A D L E G I O N E M R E G . E Q U E S T R . S C A N I Æ M E R I D I O N A L I S C H I R U R G U S P R I M A R I U S . Ï N A U D I T . G U S T . M A J . D . X. M A J I . M D C C L X X X V I H . HO HI S A. E T P. M E R I D I E M S O L I T I S . U P S A L I Æ , T Y P I S D I R E C T . J o H A N . E d M A N ,

(2)

molliri membra videres 3

(3)

§• I

arias inter partes, quibus conftru£tum eft corpus h u ­ m a n u m , quædam a natura ita fbrmatæ Tunt, ut p r æ ceteris maxima gaudeant firmitate & mollioribus fint fulturae variisque a£tionibus voluntariis c o m m o d e e x e r ­

cendis convenientiflimæ. * Ofra hæ partes audiunt, q u æ ,

qvia in fua c o m p a g e majorem calcis animalis, glutini c o n ­ junctae qvantitatem f o v e n t , mature atque d u d u m in utero

m a t e r n o reliqvis o m n i b u s , quibus fœtus c o n f i â t , p a rt i­ b u s , foliditate atque r o b o r e excellunt, quæque fucceflu t e m p o ri s, increfcente homine, magis magisque eam adqui- r e r e d e be nt d u r i t i e m , quæ per totum deinde vitae h u m a ­ nae curfum erit confervanda. H æ igitur co rp or is noftri p a r t e s , quæ non tantum juftam machinae animali l on gi tu ­ d i n e m f o r m a m q u e , pariter ac m e m b r o r u m p r o p o r t i o n e m c o n c i l i a n t , fed etiam aCtiones mufculorum fuffulciunt, m o - tibusque adeo omnibus abfolute funt necelfariæ, ratione q u i d e m compagis ac ftruCturæ omni fere periculo vaca* re v i d e n t u r , non nifi violentia quadam e x ter na difolven- dce , quatenus p ræ t e r peculiarem ipfisque p r o p r i a m foli- d i t a t e m , nec. fenfatione nec irritabilitate præditæ f u n t , q u a r u m culpa ceteræ corporis partes variis adficiuntur

calamitatibus. Verum enim vero lugubris reflatur e x p e ­

r i e n t i a , nulla præfenre manifefla caufa, ejusmodi n o n ­ n u m q u a m adeffe i m p e d i m e n t a , quibus, vel in ipfo c o n ­ ceptaculo ad debitam non pervenire queunt offa firmira-r e m , vel in tenefirmira-ris a n n is , non illa qua pafirmira-r e l t , mole

(4)

que duritie increfcunr, quin etiam in adultiori æ t a t e , poftquam juftum roboris g ra du m a d t i g e r i n t , cauflïs rur- fus internis eo usque debilitantur, ut minima accedente violentia frangi polfint, vel aliquando etiam ita emoliiri , ut mufculorum a£lionibus, hoc in ftatu vix e x e r c e n d i s , cedant, difformiaque e v a d a n t , roto fere c o r p o r e in m o n - flrolam maflam m uta to, donec fummæ m if er iæ , quae m o r ­

tales unquam vexare p o t u e r i t , benigna m o r t e p o n a ­

tur finis.

A b ausioribus medicis vario fub n o m i n e h i c m o r ­

bus defcribitur, Rachitis tamen ceteris fre qventius o c c u r­

r i t , utpote quæ maxime communis ell, atque c er tam a ra- tem , infantilem fcilicet utplurimum , a d g r e d i t u r ; apud

alios de cetero Atrophia, OJleofarcoßs, offium fr a g tiita s y e-

violhtio, incurvatio, contorfio &c. audit, arque p r o u t q u a s ­

d a m partes præ reliquis infeftaverit, Gibbofetatis vel Sco-

liafis nomine v e n i t , hominesque m o r b o c o r r e p t i Capito­

nes, V a lg i, Rari, Compernes See. fuere adpellati. C h r o ­

nicis viriis fæpe erjam hic offium morbus fuit adntimera- t u s , fcilicet Scorbuto, Lui v e n e r æ , Scrophulis, quippe quæ varia h u m o ru m acrimonia vel miafmate quo da m pe­ culiari offa depafcere c r e d e b a n t u r , a quibus antiquioris ævi præfiioiis arque fomniis adeuratori quadam cecono- miæ anirnalis cognitione, nec non a præconceptis o p i n io ­ nibus l i b e r a , proximas morborum caufias inveftigandi m e ­

t h o d o , magis magisque abalienamur. Q uo d igitur ad

p r o x i m a m c a u f ia m , ve! infirmitatis offium vel praeterna­ turalis eorum mollitiei, fubfequentisque inde difformiratis

adtinet, priftinos facillime evitamus e r r o r e s , du m phyfio- logice p e r p e n d i m u s , u n d e , valente c o r p o r e , offibus a d ­

veniat folirum illud ro b u r ac firmitas, quibus viis p e r totum vitæ fpatium haec ipfa continuentur , & denique quibus cauffis accedentibus vel oflium ro b u r non

(5)

c§>& C c >

eM

3

\ ) J

tuir in tenella æ t a t e , vel erjam duriiïima jam ofla in fra- giiliora aut molliora mucentur.

N o b i s ita in difformitates olfium inquirentibus vi d e n ­ t u r , o p t im e pofle ad unum genus refferri o m n e s , cui p r o ­ p r i u m & genuinum fignum e f t , five debilis, five folito fr a g il io r vel mollior ftruedura, unde mufculorum a s i o ­ n i b u s monftrofa fiunt offa, vel minima vi fr a n g un tu r, vel eirjam . f i e p e , qua c o m p a g e m , ita in pulpamen refolvun- r u r , ut tandem omnis motus corporis vel artuum plane

fit deperditus. Quoad mo rbi d e no m in at io ne m , quum

reliquae omnes ad illum ab aliis folid.orum vitiis non fuffici-

ar d i f t i n g v e n d u m , O s t e o m a l a c i a , ut n o m e n genericum

prae ceteris nobis arrifit, cujus deinde generis quatuor

confiderandae veniunt fpecies, fcilicet: l:a Congenita vel

hereditarii.

11

:a Infantum feu Ra c bit ica. 1

11

; a

/.1

du It or um

v e l Cachectic a. lV :a Partialis.

Materiam h a n c , p r o u t humeri v a l u e r i n t , fpeciminis A c a d em ic i loco expofituri, p r i m o quidem cafiis quosdam l i n g u l a r u m fpecierum mem ora tu digniores tractabimus, dieinde deplorandi hujus m o r b i f o r m a r u m , p r o diverfa aegrorum ætate ceterisque circumfiantiis variantium , p r o ­ x i m a m cauffam genuinæ Pathologiæ convenienter eruere c o n a b i m u r , .benigniorem tuam B. L. nobis pollicentes

c en furam. '

§. n.

I. Species : O s t e o m a l a c i a Congenita. An ab utero

m a t e r n o molliorem offa habere poflint texturam., dubi­ ta r e adhuc v i d en t u r A u S o r e s , quamvis complures obfer-

v ati one s hoc tefiari queant. Exceptis iis, quæ ex vete­

r u m fchedulis h a u r i u n t u r , argumentis °_) recentiorum

a-A 3

nim-»--- ç--- — --- -— -___________________________________________________ ______

* ) M e m o r â b i l e m h u j u s m o r b i c a f n m ad f e r t R e j s k e in O ptife. M e d .

e.x morturientis A r a b u m p. 1 2 . q u e m e x fe rrp tor e A r a b . G f c l u z i o cirat * fTequentiluis v e r b i s : ” C r e a t u s f u it S a t i h , l o l e b a t q u e l u o f u p e r f c hi ri io p o r t a

(6)

-nimadverfiones n o n défunt **) & quidem , quod a d R a - chitidem a d t i n e t , varii hunc m o r b u m a parentibus d e ­ r i v a n d u m v o l u n t , congenitum tamen effe plurimi cla ro­ r u m v i r o r u m in dubium vocant. N u l l u m autem luculen­ tius exhiberi poteft teftimonium , n o n folum a navitate adquifitam fuifte oftium e m o l l i t i o n e m , v e r u m etjam e a m p e r tres generationes a Patribus in gnatos p r o p a g a t a m , q u a m , quod fequens præftat h i f t o r h , cui fides eo minus de ne ga ri poteft, qug certius fcimus, Cei. Præfidem, e o r u m , quæ ad iingularem hu n c cafum illuftrandum fatisfacere v i d e a n t u r , p r o p r i a fua indagine nihil intermiliffe.

A d fodinas f e r r e a s , in Uplandia fit as, Dannemoren-

f e s , genus q u o d d a m innotuit h o m i n u m , qui in ter tiam

usque g en er at io n e m fubolem h o m u n c i o n u m , peculiari q u a ­ d a m offium mollitie vel fragilitate monftrofe d i f t o r t o r u m , pr o c re a ru n t. Quisque h o r u m capitonum ad viriles annos p r o v e n u s , u x o r e m d u x i t , fano corporis habitu g a u d e n ­ t e m , ex qua liberos fufcepit, quibus fæpius & fere a b s ­ que ulla, notabili faltem, violentia, artuum offa fuere fra- £ l a , u n d e , dum ad certam p e r v e n e r i n t aetatem, o m n e il­ lis tam ad incedendum , quam loco m o v e n d u m plus m i- nusve roboris & potentiae defuit. Miferandæ hujus p r o ­ geniei proavus fertur fuifte q u i d a m , nomine N i c o l a u s

E k r o t h , ad finem fæculi praeteriti, parentibus natus, a d

fo d i n a m operariis. Q u o d de cetero, ad ejus nativitatem, a n n u m o b i t u s , et quæ reliquae f u n t , circumftantias ad ti­

n e t

” r i , id ert : e p a l m a r u m r a m i s c o n f e c t a c r a t i c u l a , q u o r f u m v e l l e t ; n a m •’offa n o n h a b e b a t , nifi C r a n i i & c e r v i c i s & m a n u s , cetera p o t e r a n t i n f t a r ” v e l l i s a p e d i b u s i n d e u s q u e ad c l a v i c u l a s c o m p l i c a r i , n e q u e m o b i l e q u i d , ” q u a m erat in i p f o p r a t e r i p f i u s l i n g u a m . M e m i n i t ejus G f c h a u h a r i u s & ” a p p e l l a t S o t i h u m , a u g u r e m f i l i o r u m D z e i b , d e q u o r e f e r u n t , u t a i t , q u o d ’’o f l a p r æ t e r q u a m c a p i t i s n o n h a b u e r i t <&c.”

**) N o v a Atta Acad. N a t . Crniof. Obf. X X X V I I I , Auftore L. G.

(7)

n e t , ex annalibus ecclefiaflicis ceterisque fidis traditionibus n i h i l aliud co nit ar, quam q uod diftortus fuit homuncio & incesfus plane impotens. D a n n e m o r æ qui aerate p r o ­ v e c t i o r e s f u n t , miferandum ipfius flatum optime r e c o r ­ d a n t u r , viiiati licet corporis ejus habitus nullam percipe­

re ra t io n e m poilinr. Mi ferrimus hicce h o m o cum a n ­

cilla quadam contraxit m a t r i m o n i u m , ex quo illi nati

f u n t quatuor l i b e r i , primani adeo exhibentes generationem,

q u o r u m v ero fequentes nominantur:

a) E r i c u s, a n n o n a tu s 1 7 0 2 , qui i n t e n e r i s n u l l o

c o r r e p t u s fuit c o r p o r i s v i t i o , a n n o s v e r o p u b e r t a t i s n a - £ t u s , o m n e c r u r u m b r a c h i o r u m q u e a m i f i t r o b u r , m i n i - m o q u e o p e r i p e r a g e n d o i m p a r , m e n d i c a n d o v i v e r e c o a -

£ t u s fuit. Obiit a n n o 1 7 7 5 .

b ) So p h i a, anno nata 1 7 0 3 . De hujus infantia nihil

cerii conflat, adultior vero fa£ta, humili fuit curvaque c o r­ p o r i s fl a t u r a , inceffum habens anferis haud abfimilem , p e d i b u s i n tr o rf u m verfis.

c } A n n a , d e cu ju s fato n i h i l n o v i m u s * in j u n i o r i

retaie f o r f a n v e l m o r t u a fuit v e l i n d e m i g r a v i t .

d) St e p h a n u s, popularibus optime n o t u s , ut h o m u n ­

cio , qui omni ambulandi facultate deflirutus, Temper fe­

d e r e coa£tus fuit, St qua f l a t u r a m , aliis hom ini bus multo

m i n o r ; n a r r a t u r etjam mira ei fuiffe corporis figura,

curvis praecipuae St contortis cruribus brachiisque. N o n

o b ß a n t e illa, qua p r e m e b a t u r , fingulari corporis ac mon- flrofa fpecie, m at ri m o n i o fecum fanam conjunxit fcemi- n a m , quae filium illi p e p e r i t :

II. Generatio.

N i c ol aum E k r o t h, natum 1 7 2 6 . A t e n e r r i m a inde ae­

rate crura brachiaque vel minima accedente vi hunc

i p f u m confregifle d i c u n t , unde St parris & avi paterni

ad e x e m p l u m miferrime diftortus, fedentariam Temper

(8)

-vitam de gere coa£tus fuit. Quu m e loco in alium t r a n s ­ f e r r e fe v o l u e r a t , hoc ipfum heri n o n p o r e r a t , nifi po-

fteriora pedetentim m o v e n d o , d e x t r o nonnihil a d j uv a n t e cubito. M a j o r u m in dar mendicato pafcebatur cibo , quem etjam retia ligando n on n u m q u am merebatur. L V I annos natus diem obiit f u p r e m u m , p e r to tu m vitæ c u r r ic u l u m vagis in corpore doloribus vexatus. Huic etjam n o n d e ­

fuit generandi d e fi de r iu m , quin cum ttrenua p r o c er i o r i - que muliere iniverit c o n n u b i u m , duobus Locris f a c u n ­ d u m , ex his:

111. Generat in.

a) A n d r e a s E kroth , nat. 1 7 6 0 , qui menfis aetatem

vix adtigerar, dum brachiorum cru ru mq ue ejus tanta fuit mollities, ut ad minimum contactum ve curvata vel c o n ­ f r a g a fuerint. Quovis fub infantia deinde a n n o , t e r qua- terve odium quodpiam fraftura læfum fuit, (ive ad ali­ quid offenderet, five cafum vel prolap ho nem l e v i o r em fa­ ceret. Hi n c in junioribus annis peculiaris ilii f u i t , b r u ­ t oru m i n d a r , quatuor quad pedibus incedendi h ab i t u s , e ref tu m vero corpus ferre non poterat, nili-furculis a l a ­

ribus (IGyckor) nixus. Quum ætate provectior f u e r i t , p o n ­ dus c o r p o r i s , tametfi leve, ferre non valuerunt imbecillia

c r u r a , alimenta igitur tam retia ligando quam m e n d i c a n ­ do mereri necefle ilii fuit. A n n o 1782 cafu q u o d a m leviori tibiam illi fra£tam fui fle perhibetur, cui cafui non nih foli- ta fracturae accederunt fymptomata, octoque p o d h e b do m a ­

des callus confpiciebatur &. cura abfoluta erat. Variis & fe­ re innumeris » quas deinde f u d i n u i r , odium fracturis &

curvationibus tam fuperiorum. quam inferiorum e x tr e m i ­ ta t u m , quam maxime cylindrica hæcce osla curva atque

m o n d r o i a f u e r e , contortionibus introrfum arque e xtr o r- fum fpectintibus. Articulationes autem nulla c o r r e p t æ fuerunt labe, nec epiphyfes odium a datu fano ullo m o ­ do recederunt : fpina dorfi erefta f u i t , caput naturalem

(9)

ma-m a g n i t u d i n e ma-m n o n exceflit, v o x fonora fuit, gravis ta­ m e n , corpus v e r o valde exfuccum , ita ut crurum bra- c h i o r u m q u e osfa confpici difcernique optime poffent. M a ­ ter h u j u s , quæ adhuc in vivis erat robuftiorisque cor­ p o r i s habitus & f o r m æ , m e n tio n e m de cetero fecit, fili­ um fiium in tenella ætate fe m p er bona gavifum fuifle v a l e t u d i n e , ncc n o n optime nutriti infantis præ fe tuliffe f p e c i e m ; adultior faftus gracili quidem fuit c o r p o r e , cu­ jus t a m e n fingulæ funcliones fuum quaeque peregerunt n e g o t i u m . Aetatis maturitatem n a £ u s in cœ ibatu qui­

d e m v i x i t , n o n tamen omni carens defiderio p r o p a g a n ­ di p r o g e n i e m , forfan aeque infelicem, ac ipfe ejusque fue­ r a n t patres. Quam fentiebat connubium conjungendi l i b i d o , aliquando etjam potuiffet fuccedere, nifi infaufta ipfi accidiffet fors, a fpirituofis aliquantum temulentus in la­ cum D a n n e m o r e n f e m prolabi undisque obrutus illico perire.

b ) A n n a , nicolai filia & illius f o r o r , vita adhuc

f r u i t u r , anno nata 1765. N a r r a v i t mater ejus, dum i n ­ fanti huic o£to a partu diebus linteum mutare vellet, abs­ que ulla violentia brachium illi fuiffe fra£tum. Ejusdem eum fratre hæc ipfa in reneris annis particeps fuit cala­ mitatis , nimirum quod fæpiflime & vel minimo acciden­ te c a f u , five crurum five brachiorum quodpiam os con­ f r e g e r i t , i m m o etiam f e m o r a , quæ fæpius contrita fue­ r u n t iterumque fanata. Cylindrica hinc osfa mirum in m o d u m c o n t o r q u e b a n t u r , etiam fhipendis curvationibus, ita q u i d e m , u t , dum jam confideat æ g r a , non folum cru­ ra , verum etiam femora natibus decusfatim fubjaceant. U b i decimum quartum adtigerit annum , m o r b o quodam fuit c o r r e p t a , cujus nemo nobis certam reddere potuit d e f c r i p t i o n e m , p e r plures vero feptimanas hic m o r ­ bus fuit p r o t r a & u s , quo finito, infecura eft curvatio fpi-

næ dorfi, ita jam collapfæ, ut fedentis æ g r æ , quantum fieri poteft e re £ tæ , corpus a vertice ad clunes nonnift X I X pollicum & dimidii longitudinem contineat ;

(10)

lationes v e r o ,' ficut in f r a t r e , flexibiles atque Iâberæ

funt. Siniftrum h u m e r i os rer confra&um fuit &, qu i ­

d e m variis locis, ita , ut dextro brevius (it, tribus c u r v a ­ turis monflrofum, quibus averfo S r o m a no haud efl: di (li­

mite. Inf eriorem p r o p t e r fra&uram libere extendi b r a c h i ­

u m n o n poteft, altero etiam exilius Sc in inferiori e x t r e ­

mitate folito planius. Prope olecranon fraftum fuit et-

i-am antibrachium , ut haud absque difficultate e x t e n d a ­ tur. U n a faltem vice fe m ur, dextrum fraftum fuit, u n d e planius jam obfervatur nec non extrorfum diftortum. T e r autem flniftrum femur eodem fere loco, f r a f h i r a m fuftinuit, introrfum nunc & contortum efl, pariter ac alte­

r o multo brevius planiusque. A n n u m jam vigefimum t e r ­

tium agit æ g r a , valde macilenta ac num quam m e n -

flruata ; naturali tamen caput efl f o r m a , uti etiam r e & e fefe habent Osfa pelvis, vox quidem aliquantum r a u c a , fed tamen n o n ingrata.

Meminiffe de cetero fufficiat, M a t r e m , vita a d ­ h u c atque valetudine fruentem integra , teftari, n e q u e ipflus m a r i t u m , neque genitorum ullum ulceribus vel

minimis aliis contagionis fiphiliticæ indiciis u m q u a m

fuiffe adfli&os. M e m o r a r e etiam o p o r t e t , domicilium

totius familiae in paludofls locis non fuiffe, vi£himque n o n alium, quam quo vefcuntur centuriae h o m i n u m , ad in ­ g e n t e m hanc ferream fodinam defudantium, qui t a m e n robuftam validiflimamque ftirpem pro g e n e ra ru nt . N u l l u s quoniam credendi locus efl, ancillam n u p e rr im e n o m i n a ­ tam nuptias um qua m celebraturam , hanc etiam h o m u n ­

cionum p ro g e n i e m cum illa exftin<flam fore > fperamus. §. IIT.

II. Sp e c i e s: Ofleomalacia Infantum J. Racbitica: R a c h i ­

tis au£torum: morbus etiam fpinalis di£ta ex eo, q u o d fpina dorfi vel v e r t e b r a r u m columna ex ere&o fuo at­

que naturali fltu vario modo diftorqueatur. Infantibus

(11)

hic p r o p r i u s eft morbus & ab au&oribus tam fufftcienter d e l i n a s t u s , ut ampliorem ejus defcriptionem tradere jure m e r i t o q u e fuperfedeamus : palmarium tamen de illo allaturi, ut praecipue confter, eum confiftere in præternaturali qua­ d a m osfium mollitie, teneriorem adgrediente aetatem ; a d e o q u e haud absque caufta ut fecunda Ofteomalaciæ

fp e c ie s eft confiderandus. C o ng en itu m eum aliquan­

do e f t e , vel faltem caufTam ipfius prædifponentem a p a r e n t i b u s ad filios p r o p a g a tu m , nemo facile negave­

rit a )\ multum tamen occafionales cauiræ ad morbum in­

f e r e n d u m valent b ) t Sive per aliquod tempus fomes ma­

li delitefcat atque non prius eru m p at, quam illud circa f t a d i u m , quod inter feptimam menfem atque fecundum a n n u m intercedit, five hoc primum tem pore morbus o b o ­ r i a t u r , certum interim tamen eft, nec prius nec ferius, nifi rariftime, affe<ftum hunc infantes in vadere, fi non fue­ rit c o n g e n i t u s , ut in prima fpecie , vel a tabe quadam c h r o n i c a profe£lus, cujus exemplum præbet tertia.

R e t a r d a t u r plerumque in Rachitide dentitio; incre- fcir e pi phy fiu m osfium moles, artuum vero cylindrica osfa exilia, plana, fiunt, facillime franguntur atque in cur­

v a t u r a s contorquentur. Si a n t e a , quam m o r b o implici­

tus f u e r i t , deambulare cceperit infans, adgrediente jam t a b e , m o x fequitur laflitudo tandemque ere&um ferendi

R 2

cor-n ) Q u e e cor-n icor-n D i f l e r t a r i o cor-n e f u a de Rachit. p erfe& a & im p e r fefta C e i.

B ü c h n e r r e f e r t , c a f u s , X I n e m p e i n f a n t u m , m a g i s m i n u s v e R achitide

c o r r e p t o r u m , h a u d p a r u m h u i c f e n t e n t i» r o b o r i s addere v i d e t u r : moter e n in a I c r o p h u l i s , p a t e r a u r e m e x f u c c o atque R h e u m a t i c o la b o r a b a t c o r p o ­ re, f e n i u m a n t i c i p a n t e , vide H a u e r D i j f e r t . m e d T . V I .

b ) O c c a f i o n a l e s has c a u fla s m i n i m i n o n efle m o m e n t i , n e r e f l e e f l ,

q u a n d o q u i d e m e x t a b u lis »His (/?»//* o f M o r t a l i t y ) c o n f l a t , a n n o 1 6 3 4 q u s t u o r d e c i m t a n t u m in A n g l i a h o m i n e s R achitide fuiflfe m o r t u o s , X X V I n u t e m p o f l h i n c a n n o s , i c i l i c e t A . 1 6 6 0 q u i n g e n t o s circiter h o m i n e s h o c m o r b o periifle.

(12)

SI

( I i )

corpus totalis inertia. Sæpius valde increfcit caput » fipi-

naque dorfi quafi decurtatur & variis mod is d i ft o rq u e tu r ;

haud r a r o valde inflatur abdomen , ad ta£lum t u m e n s Sc

durum. Initio febre caret morbus , p r o g r e d i t u r t a m e n

n o n n u m q u a m febrilibus continuo ftiparus fymptomairibus, convu!fionibus ac m ort e tandem finiendus ; fæpius b o n o jugulatus medicamine arque diæta, definit, vitiatum t a m e n habitum vel osfium diftorflones, per totam vitam fufti-

nendas linquens. Obdu£tis poft m o r t e m c a d a v e r i b u s ,

abdominalia v i fc er a , atque h e p a r i n primis, mole fua valde au£ta ac tumida fuere r e p e r t a , de cetero tam en nullo correpta vitio; osfa v e r o mollia, ut ceræ inftar feca.ri fa« cilime potuerint, atque mufculorum textura quam m a x i m e t enera & laxa fefe in confpeclum præbuic.

Palmaria hæc funt, quæ ad m o r b u m d ig n o fc em d u m

f a c i u n t , criteria; m u lto , c e t e r u m , plures Sc fere i n n u ­

merae dantur varietates, partim qua morbi v e h e m e n t i a m , five in initio, five in p r o g r c f l u , aut etiam dum f u m m u r a morbus adtigerit g r a d u m , partim e ti a m , ut quædam» osfa p r æ ceteris, eaque diverfo m o d o adficiuntur, a d e o , ut

diftin£tio illa Au&orum in Rachitidem perfectam Sc i m ­

perfectam , n o n nili g r a d u m morbi indigitare n o b i s

videatur.

§, IV.

III. Sp e c i e s*. Oßeomalacin adultorum feu. CacbeStica * )

Complures quidem apud Au£tores ob fingulares Sc m i r a n ­

do s memoratur effe&us, a nemine tamen ad m o r b o r u m

genus

* ) P e r C n c b e x ia m h o c î n c o e j u s m o d i m i n i m e i n f e l l i g e n d a m v o l u m u s o s f u i m f r a g i l i t a t e m , q u e a d e p r a v a t i o n e q u a d a m , vel a c r i m o n i a h u m o ­ r u m , c u j t i s c u n r j T T e n o m i n i s f ir , o r i u n d a e s f e f , f e d v o c a b u l u m h o c p r o ­ p r i a p o t i u s ( i ^ n i f i c a t i o n e ( u m e n d u m , q n n p i a v n s i n d i g i t o r u r c o r p o r i s ha* b i t u s , c u j u s li n e d u b i o in v i t ia c o f o l i d o i u m f t a t u c a u d a q i m e n d a e f l h

(13)

(

«3

)

g e n u s quodpiam r e d a & a , od iu m v e r o emollitionis fem^ p e r n o m i n e venit, arque fy m p t o m a r i b u s chroni coru m ad- f e f t u u m , Luis nimirum v e n e r e æ , S c r o p h u l a r u m , Scor- buti <&c. quad a fanguinis q u a d a m acredine proficifcere- t u r , adnu mer ata fuit.

N e minima quidem Iarentis hæreditarii mali fomitis, vel congenitae prædifpofitionis fufpicione, habenre locum, h o m i n e s præfertim haec mo rbi fpecies a d o r i t u r , qui de- jftinatam corporis na£li funt m o l e m , qu o rum qu e adeo os- fa f o l i t u m rob u r ac tenacitatem fuerinr a d e p t a , prargres- (is t a m e n chronicis vitiis ira jam evaferint fragilia, ut n o n folum facillime f r a n g a n t u r , verum etiam rota quanta in m o l l e m cerae indar didolvantur f u b d a n t i a m , unde o- m n i a corporis membra ad mo tum r e d d u n t u r ineptiflima,

et i n difformem æger maffam redigatur. Co mp lu res h u ­

j u s m o d i memoriae traditi funt cafus, a ) q u o r u m o m nes

f e q u e n t i a plerumque praebuere phaenomena : nimirum

q u o d a n t e a , quam odium textura folurionem fubierit, mi* f e r i illi malo addicti faepe p e r plurium a n n o r u m f e r i e m , d o l o r e quodam univerfali excruciati f u e r i n r , quem qui* dem ab his, Arthiticum vel Rheumaticum, ab illis fiphili- t i c u m vel f c r o p h u l o f u m , adpellatum f u i d e , c o n d a t , & ,

B 3 quod n ) H o s inter m e m o r a b i l i s ill e e f t , q u e m t r a d i t M o r a n d . H i f t o i r e d e h m a l a d i e de M a d . S u p io t. Parts 1 7 5 2 , n e c n o n , q u i 0 f e q u e n t i b u s a b i l i o c i t n t i s n u f t o r i b u s ad f e r u n t u r c o f u s m e m o r a t i , e t i n m d i g n i f u n t , n e m p e : L a m b e r t H i f t o t r e d e B e r n h a r d d ’A r m j i i g n a e : B a u d e in A f t i S H o f f n i e n H T . 3 . l o b t i t u l o t M ic rc c n frn u s m i r a b i l i s fiv e homo in m i f c r r i m u m c o m p e n d iu m r e d a c t u s . P e t i t & H é r i s s a n t in m é m o ir e s d e V A c a d , d e s S c ie n c e s , 1 7 2 2 , I 7 f 8 W a i d s c h m i d t D i a t r i b e d e f r a c t u r i s o f p u m fine v i o l e n t i a e x t e r n a , M u l » o a d h u c p l u i e s A u f t o r e s m o i b i h u j u s e x e m p l a h a b e t , f c . R i v i n i d s , M e i b o m i u s , H u n a u i d . F e r n e m u s , H o i l e r u s , W e l s c h i u s , F o n t a n u s & r e l i q u i . In t e r t e c e n t i o r e s a u t e m a d f e n t i o n e m i n p i i m i s p r n m e r e i u n t Lud- v i G i n P i o e m m . d e c a f u n s f . e m o l l i r . L i p f . 1 7 ^ 7 H e n r y T h o m s o n & W i l l i a m C o o p e r in M e d i c a l O b f e r v a t t o i t s a n d I n q u i r i e s , V o l . 5*

(14)

(

14

)

quod huic dolori vel g r a v i o r vel levior fefe adjunxerit fe­ bris, nec n o n illa aliquamdiu acerbante, terreæ vel calcar eæ mate riei, procul dubio ad osfium pertinentis fubftantiam,

ingens copia per lotium eve&a fuerit. Q u o v e r o diutius

hæ c excretio d u r a v i t , eo magis emollita fuerunt o s fa , n o n folum artuum & columnae vertebralis, v e r u m etiam faciei a t q u e c r a n i i : osfa p o r r o cylindrica, inferiorum prae­ cipue e x tr e m o ru m , adeo fa£la funt fragilia, ut m in i m a ac-

cedente vi, i m m o , illa, quæ a co rporis folum p o n d e r e i n f e r t u r , fra n ge re n tu r; tandemque difforquerentur mufcu- lorum a£tionibus, adeo ut diftorta dorii fpina , t r u n c i longitudo diminuta fuerit, caputque p r o p r i o p o n d e r e in thoracem refesferit, & miferrimæ denique vitæ m er am

pofuerit he&ica tabificaque febris.

Etjamli Celeberrimi V i r i , L u d v i g , T h o m s o n, C o o­

p e r , nec pauci ram antiquioris quam recentioris aevi Ob*

fervatores hanc Ofteomalaciæ fpeciem cafihus illuftrarunr, fequentem tamen morbi hiftoriam Le£tori haud i n g r a t a m fore fperamus, quatenus non folum indolem atque n a t u ­ ram morbi aliquantum oftendit, fed etiam n o v u m adtentioni

noftræ campum fuppedirar. Plurimi, qui de h o c m o r b o

a d f e r u n t u r , c a l u s , huc usque citati, vilioris fortis p l e r u m ­ q u e acciderunt hominibus, quorum in vi£hi vitæque g e ­ n e r e , inopia & angufliis circumlcripto, rationem q u ale m ­

cunque quærendam elfe opinati funt Au&ores. Q u e m

jam fumus narraturi, cafus generofam adtingit m u l i e r e m , cui nihil umquam negarunt neque opes neque cond ici o, quod ad faluberrimam requiri p ot u e r it , d e g e n d a m v i t a m , quam fua infuper iplius virtute femper fervabar i n t e g r a m fcelerisque p u r a m , nullis de cetero u n q u a m de hi tu ta fubfidiis , quibus ad Machaoniae artis cultores confule n ­ dos habuerit opus.

T e n e r i o r i hæc ipfa co rporis habitu f u i t , cute t a ­ m e n bene curata, duorutn fano praedirorum c o r p o r e libe.

(15)

c *ï )

Us

r o r u m m a t e r , nec non in annum usque aetatis vigefimum i e p t i m u m optima gavifa valetudine. Anno autem 1773

v e r f u s autumnum g ra v io r ipfam invafit T u s f i s , quae

i n o p i n a t o eo usque altas egit radices, ut brevi tem p o ­ ris fpatio Phthifin pulmonalem inchoatam jam effe he£tica i n d ic a v e ri t febris, fputis non nihil purulentis, ftipata. Præ- terlapfis quinque menfibus, idonea cura ac remediis adhi­ b i t i s , imminens hæc tabes pacata fuit, & tandem plane

cesfavit , reli&o tamen in dextra mamma fcirrho a m y g ­ dali magnitudinis. Sequenti anno infirma quidem p r e m e ­ b a t u r valetudine, tamen n o n valde adverfa: ad ovi au­ t e m columbini magnitudinem au£fus eft fcirrhus, in quo, n o £ l u r n o in primis tempore, dolor jam fentiebatur obtufus. T e m p o r e æftivo anni 1775, ægram peculiaris atque fui g e n e r i s adorta efli febris, Scarlatinas vel Erylipelatofæ aemula, conjun&a, n e m p e , cum a ngina, deglutitione dif­ ficili, falivatione c o p io fa, nec non collum, thoracem, dex- t r u m q u e brachium occupante rubedine quadam, exanthe-

m a t i s , quod Anglis nomine Rajh confiat, fipeciem feren-

te. H æ c quidem incommoda anriphlogifiica cura evanuere, ita t a m e n , ut dolorem quendam in brachiis cruribusque mo* lefiisfimum totoque anno per intervalla revertentem retinue­

rit æ g r a , motuque corporis femper defatigata fuerit. Anno

1 7 8 . 6 eodem fere ac praeteriti anni tempore, priori firnilis

o m n i n o r e v e rtit u r fe b r is , rubro cum e x an th em ate, intra t r i u m vel quatuor dierum fpatium evanesfcente : reman- fit v e r o jam major inertia ac laffitudo, nec non femo­ r u m cru ru mq ue quafi vacillatio, adeo u t , n o n f e m e l ,

fed pluries, ne offium quodpiam aliquando c o n f r a d u m

f o r e t , vereri fe diceret aegra. Continuus brachia crura-

q u e jam adflixit d o l o r , cui tandem fe adjunxit febris, p e r tres eam hebdomades in le<fio detinens. Q uum qua« litercunque ad valetudinem reftituta prim um e le£to (ur­ g e n d i faceret periculum, & liniftro vix pede pavimento

(16)

inni-A

(

)

innixa e r a t , ad finiftram cox am mox perfenfit erepi tatio- n e m , inque brachia famulæ cujusdam fuccurentis fta«

tim eft delapfa. Exploratione fa£ta, fra&uram femoris

colli accidiiïe conftirit, unde pollicem un u m et q u a d r a n ­ tem altero brevius læfum crus fattum e i l , pede i n tr o rf u m

verfo. Per tres deinde menfes, ob fanandam fra&uram,

uno fere eodemque fi tu in le£lo detineri coa£la elf æ g ra , fub quo tempore univerfales iidem cruciatus crurum , brachii d e x tr i, faciei partis dexrræ, oculique ejusdem lateris, con­ tinuo fere perfeverabant. Emaciari jam corpus c e r n e b a t u r , fcirrhus in planum erumpere ulcus, imperialis thaleri m ag n i­

t u d in e , e q u o fanguinis guttae manabant quoties men flrua-

tio, tum intercepta, adparere debuit. A n n o 1777 callo

quidem ferruminatum os reperi eba tur , fed nova quali & infolens in corporis m e c h an if m um fefe infinuavit muta­ tio: continua e n i m , d e x t r u m oculum occupavit inflam­ m a t i o , maxillae fuperioris antrum- de xtr um valde dilten- t u m , ut limam facies fo rm am i n du er et ; vertebrae colli rigidae curvataeque, adeo ut caput ad anteriora thoracis fle- f t e r e t u r ; dorfi vertebrae collapfae inque gibbum c o n t o r ­ tae v i d e b a n t u r , unde e corporis longitudine decem p o l ­ lices & dimidium diminutae fuere ; tibia dextra r o b o r e fuo adeo deftituta, ut nullo n eg o ti o , quum, fublato, quod g e n u fuffulcit, culcitro, pes e l e v a r e t u r , fle£li arque c u r­ vari crus confpici p of le t; induratae limul arque ad variam magnitudinem tumefa£læ lymphaticae glandulae fere omnes, tam colli & m a m m a r u m , quam etiam axillarum ingui-

numque. Hoq etiam a n n o , folita æ g r a m invafit f e b r i s ,

eod em tempo re eidemque conjun£ta exanthemati eryfi-

pelaceo. Fragilitatis e rgo cruribus inniti jam non aude­

bat aegra, fed visi in jacente vel fedente femper fitu per-

manfit. Sedimenri calcarei albefeentis, una cum urina, i n ­

gens copia, quotidie jam excernebatur. Per totum hoc

temporis fpatium de infyeto interiora occupante calore diu

(17)

d i u nofhiqiie q u e r e b a t u r , nec non in conclavibus/ ubi f r i g o r i s lenfu alii adficiebantur, ipfa libentißime verfaba- t u r , gratiifimaque illi fuerit hiems gelidiifima, æftivum v e r o tempus calidumque grave & periculofum. An- n o 17 78 , praeter faciei osfmm vertebrarumque columnæ d e g e n e r a t i o n e m jam nominaram, unde forma faciesque c o r p o r i s valde monftrofa e r a t , folitis fere perpetuo d o ­ l o r i b u s faevienribus, novus adhuc renes occupavit dolor a t q u e majorum m inorumque nephriticorum ingens calcu­ l o r u m copia p e r urinarias vias gigni ccepit, idem calca- r e u m Temper fedimentum ponente lotio. N e c etiam hoc a n n o , quarta jam vice, defuit exanthemathica illa febris

St quidem eodem ac antea aeftatis te m p o re , quse, licet

p o f t aliquot dies aliquantum remifit, tamen non omnino celfavit; infringebantur autem vires tandemque accefterunt funeftillima Symptomata, Diarrhcea, nec non aphræ,&pofi> q u a m cum adftantibus collocuta e f t æ g r a , quafi in fomnum incidisfet, animam placide exfpiravit. Varia tum ade­

r a n t i m p e d im en ta, quo minus inftirui pollet corporis a- na to m ic a i n f p e â i o , q u a , procul dubio, nihil aliud potu-iflet d e t e g i , quam quod Cel, H u n t e r aliique in fimilibus

callibus obfervarunt. a)

§• V.

IV. Specis: O s t e o m a l a c i a partialis. Hoc nomine de-

fignandus venit ille adfe£tus, qui, vel prægrefTo malo 'corporis habitu, vel n o n , locali plerumque causfa adoritur,

qua dein hoc vel illud os fua privatur duritie, in mol­ l e m , c a r n e a m , cartilagineam vel fteatomatofam

degene-C

nera-f i ) V i d e : A r e m a r k a b le Canera-fe o nera-f the nera-f c nera-f t n e nera-f s o nera-f the hottes, h y H e n r y

T h o m s o n i n M e d i c a l Ob f e r v a f . a n d i n q u i r i e s V o l . 5 .

C p f u m e t i a m ilii f u p i a ollnro e x asfe f i m i l e m ndfert K u i m u s v id .

(18)

turum fubftantiam, vel etiam ira fragile r e d d i t u r , ut m i n i m a

accedente vi vel fpontequafi fr angi polfir. Ofleofarcofis, Ca­

ries ab interna causfa^b) pluraque alia huic fpeciei ab A u s i o r i ­

bus inventa funt n o m i n a , prout variam morbus induerit for m am . Quæ ejusmodi adfedibus partes t a n t u m m o d o o c ­

cupantibus anfam dare v i d e n t u r , dum animo p e r p e n d i ­ mus , a violentia quadam prægrefla externa illos o ri g in em

Temper ducere v i d e b i m u s , qua, fcilicet, quæ ad lacfam p a r t e m p e r t i n e a n t , nutrientia vafa, vel labefaSta f u e r i n t , vel adeo mutata, ut nec fufficientem fucci osfei copiam n ec re£le paratam illam adferre q u e a n t , fuo tamen Temper defungentibus m u n e r e reforbentibus vafis, priftinam n e m ­ p e continuo e v e h e n d o fubftantiam osfeam ; quo fa£to, âut curvatur os, aut i n f r i n g i t u r , vel diftenditur vel eti­

am in longe aliam quam osfeam fubftantiam lente qui­

d e m mutatur. De tribus qui obviam nobis v e n e r u n t ,

cafibus, quique ftnguli eadem fecum habuere f y m p t o - mata & ex eadem prodierunt cauffa, fequentem t a n t u m , utpote rem aliquatenus illuftrantem, qui referatur d i g n u m

duximus.

Incolumi cuidam juveni ruftico infortunium illud ac­ c id i t, ut hieme traha veSlus, ad terram glacie ni v e q u e o b d u f t a m p r o f t e r n e r e t u r , genuque haud leviter offende­ r e t : dolor ac intumefcentia femoris ac genu p e r tres i n ­ tegras perfeverarunt feptimanas , fub quo t e m p o r e , rufti- e o r u m m o r e , variæ in ufum vocaræ funt uncliones, qui

bus tantam inesfe vim æger credidit, ut tandem bonam recuperaverit valetudinem, qua e t i a m , excepta l e v i , quæ in genu fentiebatur, imbecillitate & ad motum lasfitudi-

n e , in mediam fere æftarem fruitus fuit. Nulla tunc n o ­

va accedente v i o l e n t i a , dolor quidam ob tu fus , genu

ti-

biain-b) C a r i e s o s f i u m & f n f l u r a e a b l u i n i o m m l a u d a b i l i u m d.-fe6>u in M a - f t u r b a t o r e m e m o r a n t u r , A u f l o r e M e t z g e r; V t r m i f c b t e e b i r . S c h r if te n . V . 3 .

(19)

b i a m q u e adflixit , quo pluribus in le£lo feptimanis ite-

rutn detinebarur. lntumefcere jam ccepit f e m u r , genu

aurem emaciari atque tabe c o r r i p i , pes t u m o r e ingenti o c c u p a r i , nec non He£lica febris a?grum adoriri oc- ccepit. His jam malis patienter p e r aliquot tempus d e ­ v o r a t i s , quum no£turno aliquando t e m p o r e in leflo crus e x t e n d e r e vellet æ g e r , juxta genu infra epiphyfin cum erepitationis quodam f o n o , co nfreg it tibiam. Accesferunt j am novus d o l o r , febris ac fuppuratio , fufficientibus v e ­

ro faflis ad pus emittendum a p e r t u r i s , fra&um os evi-

dentiflime confpiciebatur. U n i c u m quod tum vitæ con*

f e r v a n d æ ftiperfuit a u x il iu m , femoris n e m p e amputatio d u c e b a t u r ; heffica vero co rp or is macies eam p r o h i b u i t , vel faltim differendam perfvaiit, fed paulo poft aegri in No*

f o c o m i u m Upfalienfe a d v e n t u m , d i e m obiit fupremum. Plures partialis osfium in cartilagineam mollemve fub- ftantiam disfolutionis cafus adferre fupervacaneum eo m a ­ gis a r b i t r a m u r , quod ejusmodi apud Au£tores plures o c ­ c u r r a n t obfervationes.

E x t r a o m n e m dubitationis aleam pofitum effe puta­ m u s , (olidarum corporis partium elementaria flamina ali­ mentis p r i m a m fuam debere o r i g i n e m , in digeflionis d e ­ in de organis c o n f o r m a r i , per fangvinis p o r r o flumen c i r c u m v e h i , tandemque per e xt r em a arteriarum oftiola a d p o n i atque adfimilari, certa quadam arque propria v i r ­

t u t e , quæ cuivis p a t e t , qr.amque N ifum formntivum re-

centiores adpellare amant. H a c ipfa virtute m e c h a n i f m o infita a g e n t e , increfcit in utero m a t e r n o f œ t u s , a p r i m o conceptionis m o m e n t o ; eadem etiam vi in lucem jam editus infans ad molem a natura definitam continuo au­ g e t u r , eademque adultiora c o r p o r a p e r p e t u o fuftentantur,

§. vr.

(20)

• > “

nec non novae particulae folidæ, prout p rio ra adtrita at- que inutilia ftamina perenni ferie eve&a fuerint, a d p o n u n - tur. Materiam igitur osfeam, quæ a terra quadam animali, glutini in olfis formam conjun£ta, conflat, ex animalium alimentis p r o d u c i , osfiumque laxiorem firmioremve textu­ ra m ram a terrae hujus quantitate,quam a vincientis materiei r o b o r e pendere, palam eft. Recentiorum P hyficorum , in

primis v e ro Celeberr. P riestly & Jn g e n h o u z e x p e r i m e n ­

tis e d o £ l i , certam Aëris fpeciem, ^nomine o p t i m e

c o g n it a m , ad firmum terreis particulis p ræ fta n d u m n e ­ x a m haud minimum facere opinamur. U t vero terreftres* particulae ad augendam osfium fubflantiam illis continuo ad- ponij, ita fub continua etiam disfolutione inutiles aliae ab os- iibus feparari debent, quas reforbentibus vafis excipi, in que fangvinis masfam inve£tas , p e r lotii vias demum e x c e rn i

necesfe eft, a') adeo u t , hoc pa£to , osfa perpetuo r e n o ­

v e n t u r , eorumque naturalis c o m p a g e s , robur atque f i r m i­

tas confervetur, b) Haec autem naturæ operatio, qu a ex

osfium etiamfi firmisfimorum compage adtritæ vel inuti­ les jam faftæ particulae diffolvuntur, abfortionique r e d d u n ­ tur idoneae, n o n d u m fatis conflat, attra&ione tamen q u o ­ d a m m o d o c h e m i c a , hanc ipfam niti haud abfonum vi­

vetur. Ponamus e n i m , quod quidem faris c o m p e r ­

tum eft, fixo aëre osfearum particularum cohæfioni ju- ftum accedere ro b ur ac duritiem : aliud forfan etiam in c o r p o r e noftro facile gigni poterit acidum m e n f t r u u t n , cui cum particulis terreis major aëreo acido eft adfinitas

avidiorque atrra£lio, unde folubiles Sc re fo rpt ioni aptiores

fa

ci-f l ) C r u i k s h a n k o n a b f o r b i n g vesfels. 1 0 1 .

Æ) T h e folicls a f the b o d y are n o t d u f t i l e , as has been i m a g i n e d , n o r m a l l e a b l e , as fo m e M e t a l s , and th e y acquire their fh a p e fro m the ar­ teries d e p o firin g m a tte r a t o n e fide a nd the a b f o r b e n t s ta k in g it f r o m the

(21)

facile fieri pofiint Q u a n d o q u idem adeo tum a ciborum nn mi a arque i n d o l e , tum a digeftione atque chylificatio-n e , partim ab arteriarum fichylificatio-nibus peragechylificatio-nda adpofitiochylificatio-ne, p e i t i m etiam a certo quodam f l a tu , quo nihil amplius e x c i p e r e posfint reforbentia vafa, quam debita admiferit ad p o l i t i o , osfium hocce augmentum atque robur proficifci-t u r , facile jam liqueproficifci-t, non unam proficifci-tan proficifci-tu m , fed plures causfas five fingulas adesfe, five conjun£tas, dum ofiibus debitum

r o b u r ac foliditas defuerint. Et fiquidem ejusmodi

osfi-11 m imbecillitas n o n tantum in ipfo conceptu fundari pos* f i t , fed etiam in pluribus^ vitae humanæ fiadiis, t u m , fci-l i c e t , ante debitum adquifitum corporis augmentum, tum e t i a m , poftquam p e r plures annos hoc ipfum pariter atque r o b u r osfa o b t i n u e r i n t , hæcque infirmitas, quum vel ia t o t o c o r p o r e univerfalis fit, vel certa quadam parte cir-c u i n f cir-c r i p t a , phaenomena omnia, quæ nobis fuppeditave-r i n t allati c a f u s , quanfuppeditave-rum potuefuppeditave-rim us, exponefuppeditave-re fequen- t ib u s conabimur.

§. VII.

V i x ulla Phyfiologiæ pars ferutatorum indefefia m a­ gis elufit c o n a m i n a , quam q u o d , fine dubio adhuc diti

l a t e b i t , occultum generationis negotium. Simul enim

ac filum fiefe pertexisfe putaverint inque naturae adyta p e n e t r a f l e , m o x alii cafus aliaque invenra valde a d huc, q u o d q u æ f i v e r i n t , abfconditum efle, docuere. Sic P h y - ii o l o g o r u m adtentionem ad fe rapuit Evolutionis illud fy- f i e m a , ta m en n o n diu argumentis, quae p ro Epigenefeos d e m o n f f r a n d a T h e o r i a a d feruntur, refiftere potuit, quæ e t i a m , nu m generationis officium planius explicare quear,

alii judicent. U t vero Chronicos adfe£lus in gnatos a

pare nti bus tra nsferri, nemo facile negaverit, ita hanc p r o ­ p a g at io n em m inime a fangvinis quibuscunque acrimonis,

fed a vitiata fynthefi (olidorum, vita pollentium

(22)

fei, tam c e r t u m eft, quam quod certisfimum. Q u a n t a m v e r o ad fcetum formandum ejusque folidas partes c o m ­ p o n e n da s vivificandasque vel Pater vel M a t e r c o n fe ­ rat f y m b o l a m , determinari nullo m odo p o t e f t , qu ip pe n i m i r u m h æ generationes pa tris, illae matris f o r m a m , f p e c i e m , r o b u r atque v i g o r e m , præ fe ferant. M o r b o s ta m e n pl e r u m q u e congenitos vel hsereditarios a matribus p r o p a g a r i , afterere non dubitarunt clari in arte viri, q u o d ­

que in primis de Rachitide adfirmat Illuftr. C u l l f.n .

Prima quam a d t u l i m u s , Ofteomalaciæ fpecies, c o n g e n i ­

ta fcilicet, hoc corporis vitium per tres generationes a Patribus fuifle derivatum , fatis fuperque oftendit, q u e m ­ que cafum eo majorem attentionem mereri p u t a m u s , quod n e m o ejus modi propagationis, quantum n o v e r i m u s , a n ­ tea m e n t i o n e m fecerit.

U b i v e r o ftimuli alienigeni, tantum non o m n e s , diu­ tius a g e n t e s , morbofas in corpore noftro a£tiones exci­ t a r u n t , debita tum corporis nutritio locum habere n o n Apor- eft, ideoque osfa etiam neceftariam fuam firmitatem ob ­ tinere n e q u e u n t , duas præfertim ob causfas: Primo enim quum non folum ciborum adpet itu s, v e r u m etiam uni- verfum illud digeftionis negotium i n f r i n g a t u r ; fames enim a&ionesque chylopogericorum vifcerum eo magis tum eva- n e f e u n t , quo fortior diuturniorque ftimulus operari coe­ p e r i t , id q u o d in acutis morbis luculentiftime obfervatur. D e i n d e , (limulorum a£tione ejusmodi effe£tus o b o r i t u r , quod aequabilis illa & determinata vaforum arrerioforum actio, ad debitam pera gen da m adpofitionem tam necesfa- r i a , n o n folum p e r t u r b e t u r , verum etiam vaforum tumul- tuofis a&ionibus prorfus inhibeatur. Du m i g i t u r , his ita c o m p a r a t i s , ab una p a r t e , nut ri me nti , parva quidem c o ­ pia parati adpofitio atque adfimilatio in totum impediatur, inturbatum v e r o ab altera p e r g a t abforprionis op u s , ne- ceflario m a j o r e m folidarum co rp o ris particularum copiam

(23)

e v e h i , qua m a d p o n i , neceffe eft. A t in ejusmodi cafu p r i m u m fangvinis L y m p h a tic a pars deperditur , dein a- d e p s a b f o r p ti o n e evaneicit, rum fibrarum mufcularium gluten m i n u i t u r , unde infignis o ritu r cbrporis debilitas, de niq ue tandem ipfiffima ollium fubftantia i'enfim fenfim- que r e f o r b e n ti u m fiphonibus exantlatur. Eo vero peri- culofior in Ofteomalacia Racfeitica ejusmodi diffipatio eft , qu od i ne ref cen do augendoque infantili corpori major e- v i d e n t e r neceffaria eft adpofitio, quam quod e folidis fla­

minibus disfolvi & poteft Si deber. In fano infantum

ftatu abfoi ptio folidorum perexigua o m n in o eft, immo fere n u l l a : etenim in hoc viræ ftadio urina Temper pallida,

aquofa , omni terra Si acredine c a r e n s ; ftatim vero ac in­

fantem febris quaedam invaferit, acrius rum lotium fieri o b f e r v a t u r , colore odoreque infoliro praeditum : certiffi- m u m n e m p e indicium, exhibens, abforptionem jam praeter

c o n f v e t u d i n e m effe au£lam. In E x a n t h e m a t e , quod La-

ffeœ c r u f t n o m i n e infignitur, puerulis molefto, valde jam

fcetens urina eft, haud raro etiam hoc faciei vitium Rachi- ticam infantibus minatur difpofitionem. P r o d it fe p l e r u m ­ que circiter feprimam fequentesque menfes osfeae mareriei p e n u r i a : fcilicer, dentitio fieri nunc d e b e r e t , quæ v e ­ r o in Rachitide ut plurimum fupra annum retardatur. Stimuli aurem in infantili ætate varii generis effe poffunt, l i q u i d e m , quod tenellis corporibus proprium e f t , fen-

fibile n e r v o r u m fyftema, variis rebus di quidem cete­

ris ftadiis majori gradu ftimularur. His vero jure n u m e ­ r a n t u r pracprimis: ventriculi adte£tiones, digeftio læfa, live a la£te haud i d o n e o , vel a farinofis non ferm enta­ tis copiofe i n g u r g i t a r i s , vel etiam a cibo difficilis conco­ c ti o n is , tenerisque tam ventris non c o n g r u o ; p o r r o fti- mulos quopue fuppeditant immundities, fcabies, herpes, excoriationes , reliqua; nec non febres intermittentes diu

p r o t r a £ t æ , contagium venereum Si i n n u m e r a alia. Hae

(24)

f u n t , quæ Rachitidis occafionales caufTe m a x i m e agtio- f c u n c u r , o m a e s q u e in corpus h u m a n u m flimulo quafi diu co nt in u at o a g u n t , nutritionem neceffario r e t a r d a n t e inhi-

benteque. E v i d e n t i f i ï m i , quae ex enumeratis irritantibus

caufîîs, imbecilli infantum compagi i n f e r t u r , noxa adcu- ratiori m o d o confiderata, luculentius o m n i n o infolitam os- lium mollitiem ac fragilitatem explicari, quis elf, qui d u ­

b i t a v e r i t , q u a m , quod a Clariff. S t r a c k fi n gi tu r , p r o ­

prio atque fui generis Rachitico miasmate vel, quas fo*

m niavit Is e n f l a m , variis osfa depafcentibus a c r i m o n i i s ,

haud facile obviis? a)

III, S p e c i e s : Ofleomalacia CacheSlica p u adultarum d o ­

l o r e m qne nda m diu prorra£lum ple ru m qu e fubfequi folet, c u m q u e magis mintisve in toto co rpore univerfalem , quem aliquando fiphiliticum, cum a Scorbuto , tu m ab A r t h r i t i ­

de profe£tum vel q u e m a d m o d u m communifiime ob fimili- t u d i n e m adpellari folet, R h e u m a t i c u m , conjedlarunt A u ­ r o r e s . Do lo re ejusmodi diutu rn o f e v i e n t e , o r i u n t u r quæ in Omni bu s fere morbis primitiae effe f o l e n t , p e r t u r b a t a digeftionis n e g o t i a , continua quafi febricula, nec n o n peculiari q u o d a m interno calore diu aegrum crucian-

te. C o rp u s hinc feifim fenfim^ue emaciari c e r n i t u r , us­

que a d e o , ut Sceleto quafi viventi haud abfimilis aeger

fuerit. Etiamfi interdum qu id em venereae luis fufpicioni

locus f u i t , in plerisque t a m e n cafibus ne m in im u m quidem indicium ad eft atentis virus, ut in cafu a nobis allato. His i n ­ t e r i m a rg u m e n t is e v i n c i m u r , varios nobisque adhuc i g n o ­ tos dari ftimulos qui naturales fun£tiones clanculum de- llr u er e q u e an t, arteriofi fyfhematis a&iones irritare vel t u r ­

bare, nntritionemque adeo i m p e d ir e , ut t a n d e m osfa n u t r i ­ m e n t o fuo neceffano plane deftituantur. Qui de hac

Ofteco-

ma-n ) A £ t a P h i l . M e d . S o c i e t . A c a d , S c , H o f f i i . V o l . I. Prae?, a n i n e r k ü b e r d i e K n o c h e n 1 7 8 2 .

(25)

laciæ fpecie m e m o r a n t u r cafus, in eo confentiunt omnes, q u o d , poft diuturnos artuum dolores, (emper in confpe£tum v e n e r i t albidum Calcareæque naturæ fedimenrum, per uri­ n a m copiofe e x c r e t u m , ipliflimam nimirum osfeam fubftan- tiam conftituens, hincque osfa, vel minimo deinde motu,

contrita vel curvata fuerunt. M e m o r a t u tamen dign um

eft , callo iterum fanatas fuifle ejusmodi fra&uras, q u o d ,

ni f a l li m u r , luculentiilime demonftrat Nifurn illum con­

form at iv u n i, quo N a t u r a h u m a n a , neceflaria fua licet o r ­

bata fuftentatione, ita tamen poftulante cafu, novis g e ­ nerandis vafls iisdemque ja£luræ refarciendæ omnes im­ p e n d e r e vires ftudet. D u m e c o n t r a r i o , flimulo q u o c u n ­ que folida diutius i r r i t a n t e , e. g. in S c o r b u t o , n o n fo- lum osfa in univerfum emollita fuifle, conflat, fed etiam c a l l u m , pluribus annis f i r m a t u m , denuo fuifle ruptum ac d i f l o l u r u m , q u e m a d m o d u m famofiflimus ille N a v a r ­

chus A n s o n o b f e r v a v e r i t , diras ex fcorbuto clades p e r ma­

ritima fua itinera fatis expertus. In hac Ofteomalaciæ fpecie f y m p t o m a t a quædam obfervarunt Au&ores, fcrophulas indi- dicantia, adeoque in illo m o rb o p r o p r i a quafi acrimonia pol- lente , p r o x i m a m oflium mollitiei cauflam quaerendam efle j u d i c a r u n t , præcipua ea indu£li r a t i o n e , quod con­ globatas glandulas tumentes reperierunt atque induratas. In allato cafu glandulae colli, pectoris, axillarum atque in- g v i n u m duræ & valde tumefaftæ f u e r e , quum autem hoc n o n adparuerit f y m p t o m a antea , quam osfea fubftantia jam fuerit a b f o r p t a , nulli dubitamus , quin glandularum iftæ tumefcentia’ , non ah acredine quadam , fed a majori osfeæ materiei copia abforpta, in reforbeotium truncos inque fangvinis ma flam t r a n s v e h e n d a , in his vero glandulis collefta, o r ig in em duxerint. N u m n e igitur quemvis fcro- phulofum h a b i t u m , glandulas lymphaticas i n fa rc ie n te m ,

ab au£ta terreftrium particularum abforptione o r i r i , ideo- que nihil aliud, quam effe£tum efle, cujus alibi caufîa

(26)

ren-renda eft, concludere licebit? Q u i d ? quod facile jam pstet, (limulos longiori t e m p o r e varias latebras corporis noftri fimul irrit ant es, p a n i u m inhibere nutritionem offiurccue a d p o f i r i o n e m , nec n o n , parva ofl'eæ materiei c o p i a , a- quofarum vero particularum m a j o r e a d v e f l a , naturae le­ gibus c o n v e n i e n t e r , folidas necedfario partes fore excre­ tas , oflaque in fragilem ufuique ineptum (latum redacta. A d naturam v e r o ac indolem (limulorum , tanras in ceco- nom ia animali excitantium tu rbas, tam deplorandis ac p l e r u m q u e infanabilibus fequelis (liparas, quod adtinet, illos non adhuc fatis cognitos efle vel explanatos, fateri o p or te t. Noftri s p r i m u m t e m p o r i b u s , ad varias eorum fpecies diverfasque corpus hu m an u m lædendi modos, a- n i m u m a d ver ter e coepimus, eaque jam lactamur ( p e , ab- jeftis magis magisque, quæ de humorum acrimoniis, ut o- m n i u m i n c o r p o r e noflro turbarum fontibus antea foveban­

tur, vanis c o m m e n t i s , partiumque folidarum adfedrionibus, ut veris cauffis m o r b o r u m proximis rite contemplatis, fore, ut n o n tantum ad m or b or um diagnoles fed etiam ad cer­ tiorem fecurioremque T h e r a p i a m propius fimus accefiuri. T e m p o r i s fortaffe fucceffiu idonea innotefcent medicami­ na , qu ibus, quafi fortioribus (limulis, ad odium toliendos m o r b o s uti licebit, quo ru m q u e ad praecavendam immi­ n e n t e m Ofleomalaciam tanta erit efficacia, quantam (limulo l i y d r a r g y r i ad Siphihticum (limulum exftingvendum ineffie

novimus.

I V S p e c i e s : O s t e o m a l a c i a partialis. E x iis, quæ de

praecedenti fpecie adtulimus an im ad v e rfo n ib us , (aris jam pa tere p u t a m u s , partialem Offium emollitionem vel fra­

gilitatem a ca(u quodam prægreffio profeftam effie, ita, ut m e m b r u m , aut contufione , aut prellione quadam læfum fuerit* vel etiam ab irritatione (limuli infierni , loco adfixi, ut in Siphilitide; quibus irritamentis aliquan- diu continuatis, dolor perfidens una cum partiali febricu­

la e x c i t e t u r , unde magis magisque, quod in læfa parte

(27)

i-SVg ( \ rf?»

«ïtfr \ * I / W

d i f t r i b u it u r, Arter iarum f y f t e m a , a d aftiones flimuletur i n ­ o r d i n a t a s , debitam folidarum particularum adpofitio-

n e m plane impedientes. Reforbentibus vero vafis fuo

f e m p e r m u n er e defungentibus , Ofiium folidiras in carti­

lagineam d e g e n e r a t u r f u b f t a n tia m , ut in Ofteofteato-

m a t e , fæpe eriam in Exoftofes offa t u r g e n t , fangvino- lento quodam h u m o r e , aliisque inorganicis concrementis r e p l e n t u r , haut mro. in Ofteofarcoîès m urantur, feu fa­ cile flexibilia e v a d u n t , vel etiam minima accedente vi f r a n g u n t u r . N ullam umquam in ejusmodi cafibus Veper-

tam fuiffe a c r i m o n i a m , Au&ores ipfi t e f f a n tu r, quod

vel exinde eriam c o m p r o b a r u r , cartilagines nimirum

f e m p e r fuisfe illæfas , fubftantia licer ofïea penitus dis- foluta fuerit.

§. VIII.

Cafus Ofteomalaciæ , ejusque f p e c i e r u m , jamjam al­ l a t o s , qua o r ig in em caufasque pro virili effe explicatos, adeoque id , quod propofitum e r a t, nos jam qualitercunque praeftitiife, fperamus. A noufli, quibus fpecimen Acade­

micum c i r c u m f c r i b i t u r , limites, de variis medendi ratio­ nibus huc usque propofitis, judicium noftrum qualecun­

que adferre vetanr. Interim t a m e n , praeter Rachiricam

ofiium emollitioncm, ubi causfas fæpius re m o v ere valet p r o ­ vida natura , arte fuffulta, atque Offeomalaciam partia­ lem , cui jufio inflituta t e m p o re , fi fieri poterit, m em b ri

refe&io, optimum erit r e m e d i u m , ceteræ morbi fpecies ne artis nofiræ conatibus fem per fint contumaciffimee, haud

fine caufia veremur. Prima præfertim fpecies aliam m i ­

nime admittere videtur cautelam, quam ut honori generis humani confidendi gratia, m atrim onio ejusmodi diftortis homuncionibus p r o h ib ito , penitus effet exterminanda.

(28)

References

Related documents

Vinner och Dreyfus använder sig av begreppen begreppsbild och begreppsdefinition. Där begreppsbilden är personens alla uppfattningar och mentala bilder sammankopplade med

The basic design idea of Bar Chart Ball is to make data selection a core game mechanic in such a way that the player needs to learn about the data set in order to play the game

Based on the studies included in this thesis, the following conclusions can be made: (i) the risk of implant cracks in screw- retained Implant Level (IL) Fixed Partial Denture (FPD)

Implant vs Abutment level connection in implant supported screw-retained fixed partial dentures with Cobalt-Chrome framework: 1-year interim results of a randomized clinical

Syftet med föreliggande studie är att beskriva krisreaktioner samt möjligheten till krishantering hos vårdpersonalen efter traumavård vid en akutmottagning.. Dessa

Vi menar att ett resultat som beskriver vad och på vilket sätt sysselsättningen är betydelsefull för informanterna kan vara till gagns för både verksamheten och andra personer

Den tolkning jag gör är att elevers syn på, eller attityd till matematik i allmänhet och matematikundervisning i synnerhet skiljer sig mellan åldersgrupper beroende

Detta genom att använda teorier och principer från slow food och slow fashionrörelsen och applicera dem på̊ möbler för att på̊ så sätt sträva mot en mer hållbar