Dei fyrste skandinaviske
innflyttarane
i Arnepika.HIistoråa om shandirmavisk inliflukniiag h41 Amerika toli lengi til med deri i~ienblie koloniei] a t t n ~ e d Dela\\-are. » K y n Sverige)).
sein t a r t grunnlagi i $638. Sia var dei ingen ting a nortelja !irr ela?
riadde frnna til des 19de huiidreiret.
1Setaw:tic.-1;oloniean vart no Iiar'reken ar holleiadingane :kli. P P655 og etterpå av engelsmeainene i 1664. E t k r deil tit2 kom del laerre i& svenisbar dit. og etter baark v:ut dek alle oppslukt av den engelske Erinflratrilailga. Aden den dag i dag kun eilp pa korkegarden i %7aTllmiiiiigLolm Bvia 111llh med sver-iobe namn pa gravsie'iaiua~e. og a eslc Dclau are h:ri. eiil zrefull part i u~laerikansii historie. I den nmerilail&e revoltl<orren in6tke eisr Dcln~;l::ire-s~e1as1~e. Jolaru 13311~311. f o r hdorylalecl i de11 I<o~alinenlale ti on gress er-^) og vas jaiiavel p r e i i d ~ i ~ t
SOT
deil i eit iullt gr I 1 7 81-82). Soaisoli laaris var representant for 'iiar-vlaiid i deli amerikanske Eioaigreisen 4 atte år. dei siste fire ara 11816-18) senator.Men det i a i h r s i lenge etler den tid at 1;- srensh inlillut-
ining +onnr i gang. Og dansk eller norsk ånilr4atirPilp Emos~~. ein Bkkje
0111 ggenrioii~ Iieile denne tidbolkemi.
Det iladde no elles vori planiar oppe raral å graiilrilegge ein d a i d - s m r s k koloni i Amerika alt ei god tid for dein svenske regjeringa gikk i gang liled å set9:i opp » Y y n Sverige)). H 1580-ara 1 a r det ePn dansk rdelsmari Erik 3lumik. - kjent E 1ior5Ii historie som eiri av dei verste I-aoi-iclefl5:zrane. og nilesl deri e l n a s ~ e av denii som f e k k (20n1 p 5 seg. - sorii i fengslet sitt frrista viiiiie n&de ho5 Kongen med 5 lohke nied at hari bunne virine sylv og gull å
Ainerika p5 sarine iziåteri som Koreg P galrile dagar hadde fått det ifra Gronland l. Og eira son liaris. Jens Alunli. tok ejpp desse planaile. 1 1619 siglde han ut i Bongeleg ~reimd og slii~Ple finne Kordvestpassasjen til1 Eiidia. Ran nådde Davis-stratet og ville der selta opp Nova Daiiia. Neri mest alle nienneile b a n i hukka under for svolt a g sjulidoin. og det er niese utreileg :it h a n greidde å koma heini tilbake over Atlailt-havet. sj6lv tredje på skuta si.
- - -
Sa fekk Da~imark-Soreg ein lioloiiå P Vest-laidin med tre av »Jomfsu-oyane» i 1671. o g i 1720-åra vart liolonien pa Grorilaiid sett oppatt etter tiltak av deli iiorskc presteri Haris Egede og kjop- menilene i Bergen. Meia kolonien p5 Gr6nlaimd kom åkkje i noko slag saniband med sj6lve det amerikanske fastlaladet. Og i Vest- India vart det saoirt lite av dansk eller norsk busetniise;. Helst var det embetsfolls som kon1 dit tit og berre vart a e r a ~ d e der e4 lita tid. k'i horer likevel om some irorretiiingsfolk son11 flutte over derifrå til i'a~llandet og saleis fQrte eit lite (orlite i skandiriarisk innslag Piin i det landet sol11 sia vart Saiiibands-Statane.
1 1742 og dei nzerastc ara etter liom det nokre fa danske og enda fzerre norske inilflyttarar til den koloiiieia som herridmtaile (de8 rnabrisbe brorne) gruniila i Betlileliem. Penilsj l-s ailia. Men det varte iklije Lenge.
Det korn reint uventande da det i fyrskilinga pa 20de hundreåret kom P dagen at alt i l i d e hundreåret. jarravel fr5 £ 6 ~ Nya Sverige var grtannlagt, hadde sliandiiiaviske inrifh tiarar vori med og folkesett Bandet i den hollandske koloniela attmed Hudsola- elva, det Bandet ~0171 no er statane New York og Xev-s7 Jesse?
.
Det varden store tida for det hollai~dske sj6veldet. og mang,: skandlrrar-ar, .erleg danskar og nordmenner, toli tenesle pa deri Iiollaiidsbe flåten. - det var i stivnda der dei felik mykje av opplzriiiga si i sjomannskap. Del var naturleg at aiiangc av dem k l g d e med iiollendingaiie til deni amerlkanslie koloi~leii deira. Dei fyrste kom så tidleg som i 1830. og deiine inliflyttar-straumen rarte ed igjennom heile detlaalve huildreArel som ho4leiidinigaiie hadde makta der å landet.
Torstein Sahr skreiv fyrst om j Nordmenn
I
Ny-Xederlaiid))i det norsk-amesilianske tid\\krifiet S ~ m r a iDecoraP~, Iowa) 1909 og 1913. Og sa Ila John O. Evjen a14 granskinga om dette emnet frain i hoka »Scaiidånaviaii Hiaiiliigrant~ Pil Ken- lPiork 1630-1654))
ililii~neapolis 1916). 4 deete rerket finn ri opplysnåa~gar om 97 danske. 57 nosslie og 34 svciislte illimfdiyttarar i laiadek kringom Hudson-elva. Jle$t alle korn over på hollandslie skip. Bci-re i 11663 var det eit skip med daiislie PiiiifRvttarar som kon1 bein1 fra Dan- mark fil Sy-Xederland. Neri etter erigelsineniaeiie hadde Iizrtelii kolonien. vari det slutt p5 den skandliiavlske og deil hollandske innflutninga.
H verket såH om denne inniflutiiirigar shria professor Evjen is. XB4) : »Alle dei kjente norske og danske innflytlarane frain til 1674 slo seg ned i Seav Torii og landei deriliring. Dei kom iklije til NY-Englarid-statane eller til SQrstaiarie Og dei sveiaske ilin- flytiarane slo seg ned anten i Xew York eller i DclaiT:tre. )
ria, serleg aiar det gjeld område som ihkjc Iiar vori greiamdig gjenriomgransha. Nett- dei granskingane som J a h r og Evjen h a r gjort i arhiv f r 5 Hudson-landa. gjer det naturleg
A
spOrja oria ikkje skandinavar iBan ha Iiomi i like tidleg tid til aridre pariar avX ~ r d - ~ % i n e r i k a . Og i roynda fins det våtneinål om slila ei tidleg ,kan~dinavisli iiinvalidring soriee stader B '6'-England.
I myare Iiistoiie-verk 01x1 staleia S e w HarngssEiire ' star det
iaen~nt zioko on1 »åtte danskar» som kon1 der så Pidleg som å 1631. Kjelda for dette er ei gamal lisle g a iolh som hapteiii John iBIason i England sendte til ein plantaage halm hadde Jaet koniesjoir på attnied elva Piscstaqrrt~, den som lia den Gienke bjeni Ports- a~~sarfh ligg. Lista' gjev naaniaet p% femti mann, derav ti råds- niennea, resten arbeidsfolk. Og sål siås del %Il sluif: ) Eighf Daraus.
Truelity-trijo zuomcn)). Some historåe3B\rivarar Iiar ml-ink at dei
2 2 hvininfolk shulle bli rekna for daiaskar. dei og Jfen slil< som lista <tår, nagd kriilriene i ei liile for seg. gjev bo &kje noko gruniilag for >li!< ei lolhing. Lirtca er veilteleg 3eet opp nok0
slikt
som feinti år etter det årstalei som e r nemut. og \lie.ivqrerm har da anhen te~ilth a l clet illkje l a r luiraaade, ekler Brailrkje beint f r a m iHikJe vori i stanid til. a gje nai-nna på dei k\innfulkrt og der ilikje- cageI5he Barane ba om Jolin ph9awrz hadde stedd i teiieste hos $eg.
Det har qia ilikje koizii fram nobn nvtf dokrainent som Bwnnie opplyse om ilamria på desse åtte danske iiinfB~ ttarane til Kew Hampshire. Langt t i e i f9de hundreåret vart det sbrll-i opp ein i ~ ~ u ~ a r i l e g fr:~disjoi~ 0111 at tre av dein heilEe Beniore (alles
Bei~rnorc.). ladiller og Peterson. Dec,se nanlna ser EI:) ihhje så $erleg
daiaske ut. LlIe1-t iblandt andre låedlege innfl\ ftaa'al til Se117 1H'ka:i-ny- shire eller til grensertroli i hlaiiie laar eg funlii rramn. som s\nes meis erfxilsaml danske. Såleis har eg lagt limerke tå1 eiil Jolin Anieiiseen som i 8665 var ined på eira stikriad i f r 5 folb i
Haasapshire tål koloiilforsaln'tinqa for SHassachir~etts, deriblaiidt Y r n w av dem i o m er nernnb 135 lista f r & "Y638 1Sc-w Hnnnpslaire Dei flesia bokrerka soiii blir siiert i deiliie a~haiidliiiga har eg iiytta i Public Library i Portsn-io~ith, K. H. Eg ni5 takke Miss Doroiliy 31. I-aughan for god Iljelp.
Prenta i Proviiicial Papcrs. Doenrnerits :liid Records relaiiiig lo the
Provinee of New-Hainpshirc, 1623-1686. Vol. I. Comlsiled and cdiled b-
Nat1iaiiic.i Bowtori. Coiicord. 1865. S. 113-115. (Fyrst prccin. men iklcje heilt Iiorrelrt i Nathaniel Adanis; Anilals of Portsmoaih. Portsriloutli 1825, s. IS).
"
f rerett S. Staclipole, Old Iiittery a n d her Families. Lewiston, Xaiiie, 1902, s. 25. iKitiery ligg 110 i hIni~ir, p5 deil aiidre sida a r riva Piscataqiia: midi imct Portsmouth, mcii horte opphavleg med i same piaiitaijeii.)112 Halvdan Kohl.
horte på deil tida under 3Iassaehzasetts). Dei lokale historie- slrrivaraile vil gjera han til same mannen soin ein som elles
(i 1684) blir kalla John the Greek (eller Anameen). Jfen ~ n e g synes det rimelegare 2 ta han for dansk eller norsk.
Om vi da ikkje veit namna på dei åtte danske irniiiflytlaraaie f r å 1631, så veit k i likevel noko om arbeidet deira. I 1680-åra,
lenge etter John Mason var dod (hai1 d ~ y d d e P 1635). vart det teki opp vitnemAl om dei settskrala som erviilgane hans og andre krarslneianei Lunne ha på plantasjen hans. Da J a r del, 1 9685. ein Fraiicis Small s o ~ a ~ sa Fian laadde budd der p& plantasjen i omlag femti ar, og han vitna1 at han godt kunne minoaas koss » k a p k i n liasorm sendte hit til Sandet atte danskar som skulle bygge kvera~er, saga tismmer og stelle deiii og laga potiaslie. og at deli f ~ r s t e kvernzsaga og bornmslla i NY-E~rgLaiid vart 5ett opp på
plantasjen til John 3lnsori å Sawicbmananocl; for onilag lemti
air s i a ) .
D e t ~ e er fcrl itneleg n\ tt. Del sp ner at de\w danske iiiri- fl%.kiar;ane gjorde eii viktig miasbot i frariiga~~gh-arbeideh for Xy- Eligl;~ncl. Dei selte i gang nnylle-industrien der Y laa~clei. ScrskiPr sagbruka \ a r t grc~nnlag for ei n ~ r i n p s d r i f f .;o111 h,rdde $tore fylg.jei f o r det 6konorniskr lilei i desse koloniane.
S å r laveramsager er I I ~ B I I L I ~ i denise samanl-ncngeli. kan ein
nok få eån ilaistanke 01x1 at dei .Atte danskane\), eller i dei raaia~s~e some av dem, i r6vnda lian Iia vorå nordmeianer. Eina rent:tr at det skulle Jieller 2iorna rhiysis!er i tionninessaging frå Koreg enia fra Danmark, og i P7dc Y~undreårel kumirie nordnirennaer ofte sj6lvc kalle seg f o r danskar. Nela det izrffar åkkje
5
laga gissingar om. dette så Icnge + i ikkjt: veit meir on1 deå åtte Barane.Dess~iian Ivt vi vediga al janlavel eiagelsmei~ner hunrie hatt med seg risynsler i sagbruk. Ti har ifrå omlag 8699 eik våtneiniil' ifrå ein Henrv Longstaff om at ein a r dei eilgelske åiinlPyttaraaiie
fra 4631, eiil Ralpb Gee. coan d0ydde å 1645. »stelte b~a5kapela til
IIason og attp5 hadde arbeid nied å skjera starar in. m.». 8112det no r a r framgang i i6lnmerdrift der på stadeir, eller om det var irii~forsel frå utlandet som var grkinneil. s a kan det vera verdt å riemiae at i plantasjaile tå1 kaptein llasoir i Piscataaua og Se\vichwannock l a r det i 4635 registrert eit opplag av 2573 sagbord og 1493 furuplankar imot berre 50 bord i 1633 3.
Ei anna side av dansk innverknad i ;\;y-Erigland kjeila fram I andre vitnemål frå 1680-ara. Den fyrster konsesjons-hararen p&
i Prorincial Papers, I. s. 45. Stackpole, Old Kittery, s. 30. Prov. Papers. 1. s. 80 og 116-117.
Piseataqua-plaiiitasje~i~ John hdasoai, kom aldri sjolv over der, men han var sterkt interessert i den 6kononmiske framgangen for landet sit l. Haii fekk dyrka opp mykje jord (i 1685 er nemnt 8000 acres" ), hail bygde store hus og sendte store opplag av varer dit. Men det som her er serskilt å legge merke til, det er at eitt eller to å r etler hail hadde grunnlagt nybygget 1 6638, seladte han over til Piscataqua eiii buskap aned dansk fe. Og det er sagt at dette var den fyrste seridinga av oksar og kyr sona kom frå Europa til Yy-England 3~
Etter vitnemål av to inailn i 1685 som s j ~ l v e hadde koml over nied dei fyrste innflyttarane tidleg i 1630-ara
'.
var dette »store dyr, geilblahlie på leten», og eitt ~ i t i i e . den ovannelnnite Frarieis Small som kom over rioko lenger uk i 1630-ara. s a 5 a l h a n »trudde for sant at mesteparten av skorfeet i Plew IIa~npshiae og Jlaine =etas frå det feet soin hapieiri Jdason hadde sendt H-sit. for han kunne ikkje niinilas og hadde ikkje hort at niokon aniaan hadde fork fe dit o\ e r » .Vi h a r eit par inventar-lister frå Piscatac~ua-plantasjela mea han var i eiga til Jolin JIasoai, ei frå 1633 og ei f r i 1635. H den fyrste er det ililsje oppfort ineir enn 1 okw. b0 kyr og 2 k a h a r . X deil andre i filin vi i olcsas. 22 gjeld-oksar og kvigal. 24 kyr og
10 Balvar, dessutan 92 eauer og laiii, 27 geiter. 64 griser. 13 hestar og merrer, og 9 fhil. Dette syraes da stadfeste eit vitraemal frå 1685 om at kaptein hIasori Iiadde ))eiil stor buskap på landet sitt».
Etter liaii var d6d, tok rådime~iliene for eraringarme lians og like eins ixange av nybyggaraile på godset til seg bxde feet oq mangt aliiia av det han hadde iåit i hop der. Og alle dei som vitna for retten P 1683. minntes reint serleg eit storlieride fr5 4640-åra '. Det var da at fullmektigeri Boi erviiigane. haptein Franeii FpTorEon soin biidde i »det store hilset» på Piscainyhia. dreiv bort derifra eili boling p2 oiillag hundre storfe og selde dens i Eostoia og deråkring. og sj6i1 slo seg ned der i då at Iran r0inte ifra Piseata-
Ciiarlcs TT. Brcwster, RamP~les :ihout Portsriioutli. First Series. Ports- mouth. K. IT.. 1873, s. 18.
Prov. Papers. I. s. 47.
Salii. Adams, .%liilals of Ports~rioutli, s. 21. "rov. Papers, I. s. -li.
"sst., s. 45.
G sst.. I . s. 80.
i sst., s. 116-li log Adaiiis. Aiiilnls. s. :391!.
"st., s. 47.
qua. Dette feet var av dei store danske dora, og dei l a i t selde for deil dr\ ge prisen av 23 pund stj Lket i engelske pengar. Den fUr- riennrite Fraiicis S m a l fortalde at lian sjolv hadde l o r i leigd av kaptein Norloli til å drive bolirigeri.
Om vi da iklije har noha serleg greie p5 Qei atle danslinnr soin bom til Ke\v Elampahire i 1631. sa liorer \ i $aleis 1113 hJe meir
om det danske feet soin hoili dit straks etter. og hor illokje det fekk å seia for ni~ringsdriita i Ky-Englaiid.
Vi kari nok l i h e ~ e l finne same andre Iar eiter gamal skandi- ilavisli iiinflutniilg i Ky-Englaiid. og del lever enda folk soin hari foire &te si tilbake til den.
Altfor lett kail vi no bli freista til relane for sbaildånavisk- anamerikaliarar folk soiil har nainiiet Harison. Av dein filin vi iBlije så få både i Ky-Eiiglaiad og i Sorstalaiie frå tida fore deil store skandinaviske iiinflutiliilga B 19de hui~dreåred. Fran~sltotne folk aned dette nariinet fin? såleis 1. eks. i Georgia og Alabaiiia, og deP er venteleg etterlioaiparar etter dei sveris!;e IIansoil'ane i Delan are og Maryland. Men elles er det så at nainna Haris og Hansoil var i bruk ekter monster frå Hollaiid i Yorksliire og andre Ihndsii;:ilp i Nord-England1. og derifrå linri dei h a homi til Ameriba. Det er nok teilkeleg at nokre Hanscn'ar ~01n vi finn i Piscalaqua-kolo-
nieim i New Hainpshire i andre heh ta av lyde hundreåret, kuiiiie ha Ettas frå soine av dei danskarie som koin dit i 1631, såleis eiii Thomas IIaiisoii
'
som es nemilt i 1637 og P6t inykje =blfolk elter seg, eller ein Isaac Hailson "oin er nernrit i 1679. Ilen i yngre kjelder blir det sagt for visst at i det ininste Thoinas Hai~rpoi, Iioili ifrå England. - det gjorde no elles dei åtte dansltaile fra 1631 og.Like eiris kali det vera urissl nied det iiasjonale opphavet for some tidlege nvbx ggarar L ~ i e d det goda sliaridina\i$iie nai~lliiet Nal.ald i ymse foriner. Kamilet koril til England i vikiiigtida. og der vart det jainvel eit zttnainil. Ein \Tilliam Harell "m1 til Piseataqua-koloriie i 1639, og andre med same narnnet er ointala nokre tiår seinare'. Dei kunne vern skaridinavar, for vi horer frå
Charles TV. Bardsley, A 1)ictioiiary of English aiid Welsli Surnames.
Loridon 1901, s. 3 9 i .
Charles H e n r y Pope T h e Pioneers of XIaiiir a n d New I l a m p s h i r e 1623 t o 1660. Boston, hiass., 1908. s. 90: Sybil Noyes, Charles Tli. Lihhy &
Walter G. Daxis, Ge~iealogical Dictioiiary of )lain' a n d 1e.n; Hampshire.
Portland. Maine. 1928-39, s. 307.
J a m e s Salvage, A Genealogical Diclioilary of the First Settler5 of Kew England, 11, s. 352.
Pope, T h e Pioileers, s. 90.
Ter~na~Bgt lialdl
'
at aiari~iiet aldri s a r i svcvri in\ kje i biilk 4 Ei~glaiad; eiii Ii<lr Iserre iiobre deinme p5 det i r a eldre tider. Tå1 zettlzarnii vart det ms hje ineir s anleg i Anx~erika ensii i Englaiid. og serlet; finii eiii det etter ~iiateil ofte 1 SOrhtntanc. Slikt syiies t! de p& irmri tluiiaiilg av Harald'ar fra andie Band enii England. O m c l a i BHenr) HnrraP i SotnkPi Garolålia er det ii1,e~el eridefram ingl %t hail var engeiila av =it'.
Pa deli andre sidta scr vi at ci :ett fI:ai:~l~,om~ s o ~ n sainri eit framibote roll1 i Georgia og Alabama i 19dc I-huiidseåref. liom iIra eiii offiser B deri dceaiske hzreii wrn Pleitie P i ~ t e r IParal- %on og SOPTI horrna ifra Dnrzm3rli oser Hollanei tiil Virgi~iia a 1715. ?,Bed storre sisse turer s i tala oiai clIcandiran~ isF\ opphar, senteleg sriarasi dairnsl; eller i ~ o r s h . for den =tie Iwcrsari som om- ;ag 1695 bolti i lag ined andre rirls>ggcarnr t r 5 l l a ~ i a c l i u s e f t s og slo seg ried i Dorcliester, Soutii i:arolina: \ & B eit lialst lieiiidreiir \eiilare flutte dette zitiolhet til Rlid\vav, Georgiai. Eå.1 noanil a vTk2:i. -%lired I\eri.oi,. sat i cdet aanerib:ins'ne selaaiei i 1850-5rn
N a m ~ i e t Ivar Lom aldri i bruk å sJ6i.i e England: det x, art Iprrrs opptelil a \ valsl;mneiiii. irar og ~hotlctr. Alen iiår dci skrmlle irenane ,eg ioner av eiii % % a r , sette dci >Inc £rarnte>rc. Kar i i da moler eiri åxersori i Kr-E~iglarid i 17de Ir~~iidrearet. hlir de& riineleg at liali T ar Aaridiraar.
På Eulltrvgg g r t i i ~ ~ r i sa måte er s i lihe.iel nied deli store zktn G U I I I ~ ~ S O J I . Her var t i i siinriing a gjera ined ei zett a\ skaildi- navisli oppIia~-. Bn~flutt ei9 Ainerika, og det %il N! -England, tidleg E 8630-åra. Deri amerihanske zeietlfaren Pieitie Hugh Gunriisonr og etter alt eiil kail sjå r a r det eiil engelsla kapteill som hadde harm iiied seg f r å Holiniid over til Boston P E631 j. Eiler tradisjonen i
Leila som g5r tilbalae Li1 iorison haiis. vzr h a n ein f0dd avenihe. Iikkl i året 1610. E dei gamle aktstykke Islis. han zomiid lialla Guri- nisori. somtid Guliison. Båe ranmila slser tilbake ti1 ~haiidiimavisk oppliav, og s i Lorer difor ieste tiltru til ætte-frndisjoi-aen.
Bardslei Dictioiiarj s. 361.
Biographical niid Bistoiical \Ieilioiic o l \Iissiisippi I ;.liicago 6891,
s 8i3-71
TTTil1iam a n d Mai- College Q u ~ r t e r l ~ . X11 s. 50 i , I l i c t b i i d g e d Conlpendiuni of Ainericali Ceiiealogg F i r s l I;amllics of America I dhicago 1825, s. 1 2 5 , (\Talter 6. Cool3eiJ Slle Story of Georgia Biographical \-olume, Xew York 1938. s. 756 Thoiiias \ i c t d o i y Oncii, Histoi' of Alahaiila 111,
S. 741-12.
" TY~iliain J \oitlioii. 3Ieii cl \1ark iii Geolgin I1 kilaiita 1910, s 339-10
Gcorgc TT. bui~iiisori. 1 Gencalogj of the Desceiidants of Mugh Gulii~i- sali o i Boston. Xass.. Bosroii 1881, s Y3
Oril deriile Ilugli Gunnisoii veit a i ikkje så reint lite. Det er nok0 ulikt sagt om liva h a n tok seg til i dei aller fyrste å r a h a n var i Ainerika. Sjolve &te-liistoria seier at h a n korn til Igiscataqua- h a m n a enda for det var sett opp nok0 hus der. sileis for Jolin Alason sendte sine folk dit. Og sa heiler del at h a n da fyrst slo seg iled i Dover Keck. Kew Hainpshire. Neil i i634 var hala a intappar i Boston. i teneste hos Richard Bellinghain som sia vart guvernor i JIassachusetts. Han felik borgarrett i 1636. og da Iiadde I-ian eit vertshus i Boston sol11 heitte King's Arilis, og dertil eit bryggeri.
T
Boston gifte hari seg hg. jami7el to goiiger. sia den forske kona halis dtiydde frå han. aiertshuset, og alt som horte til, selde h a n i 1651. og da Slutte lia11 til Ritterv i llaine, deil goilgeil i Massa- chusetts. Der hg heldt h a n aertshus ined loyve til å seija viri og »sterIit vatil)). Han varin sapass vyrilad a l Iian % a r t vnld bade til domar og fi 1654) til d ned le in av folketinget for hlassaeliusetts. I l e n h a n var eiri stri h a r som lett kom i trette med folk. og d:% Iieldt hali hardt115
retten ,in. I 1653 hadde hail ei reifssak med eigarn~annen tål eit hus Iian hadde til leige. og da sette Ilari seg imot leiisinaiinen solra liom der og skulle ia ut bravet iriiot hail. »Rail gav lerisinannien lovboka!!. Iieiter det i ~alitstyklia, >)og bad h a n sjå etter i deri og så gå fram etter l o i a . - da \ille hari ikkje hindre liari.» Hari er ilernnt siste go~igeii 4. julli 1639. og lian vear d6d fore 20. juli 1660'.
Hugli Crui~~iison hadde tre doler med deil farit2 kona si. to soner og ei dotter med deli aiidre. Den yngste soneri. Eliliu. vart skipsbyggar på den stadeil sonn sla vart Portrii~orath, ri;ew
14ainpsliire. og rrttfolkel l-ians heldt det xrket oppe i mange leder. Eiil av deril tente som i l i i p i i ~ n i m e r m a n ~ ~ på dera arnerikailske fliteli uilcbcr Paul Jones 1 revolusjo~iskrigen. 9 midten av 1Sde
hundreåret spreiddes ætta over Iicile .%nierika. og da ein av z t t a gat- u t ei ~ t t e t a v l e i 1881. kianine liari fortelja at i den Iiadde hail ined rileir enn hundre familjer csg nieir er-in tusen einskildme~inrr.
Deii mest nanliigjetiie inalanen å zetta var kaptein Jolin Gul~iiisaii. Ha11 felik jarilvel roni i Dictioriarv of Aimericaii Bio- graphv. Han vart sendt som laridiililar til dei ni-e laricja restpa. og der vart h a n og alle nienneile hai15 slegile i Iiel av indialiaile i 1833 i landet kringom Salt Lake, - det l a r ei bloddad som sette stokk og h a r m i folket ut orer heile Amerika. Både ei fest- ning 0 3 ei elv i Colorado fekk namii etter lian. Eiii b\- i Aiississippi som heiter Guilnisoii. vart kalla $5 i 1889 etter den inanileil som gruiiiila han.
Gui~niso~i-ætta er saleis ei av dei aller cldste sliaiidinaviskr
- - -
zettene i Amerilia. Xoko yngre, naen likevel med riåtei. Bieili tål- balae til 17de hundreåret er ei aett Bowker i Xy-England. Xtlfaren var ein svenske. James Boaukes. son1 kom ti1 hlassaehuselts i 1680 og slo seg iled der l . Eån av sonene hans flutte til Maine. Alera. dermed er ikkje sagt ah alle Bo\vBer's E Sir-EilgBand er sveblsk- ætta. For det fins der ei anna Bowker-&t som Ilar konrnå ifra England.
VP
har da vitrienaal nokk om a t skaradianavar kom og busette \eg P Yy-England alt i l7de hundrearet, og eiil Porer iiok tru a l rneir etlergranskilii~g i arkiva kan gje opplysning 0111 enda mæirskandinavisk innflutaling der eimil eg har funni frani. Halvdan K o h l . lidolph K. Bciisoii, S\\cdes 111 4iiicilca New H a ~ e i ~ 1938 s. 101-8.
