D. D.
DISSERTATIO ACADEMICA,
nu
SMQLANDORUM,
Quam
Cum Confenf.Ampliff. Senat. PMo/oph.
In Regia Academia ZJbfallenβ,
l'R .l ,MI)h
VIRO CELEBER RIM O,
Mag. ANDREA
C Ε L S l 0,
Aftronomise PROFESSORE Reg. & Ord»
Nec non ..
Reg. Societ. Scient. SECRETARIQ,
PRO GRADU Magisterii,
Publice ventilationi modeftefubmittit
S:ae R:^ M:tis Alumnus
ERLANDÜS COLLIANDER,
NIC: Fil.
VER ENDIA-S MOL ANDUS.
In Auditorio Guftav. Maj die XVI Maii,
Anno MDCCXLI II.
Horis, ante meriäiem, conßetis.
^ ^^ ^ ^ ^ ^^^^ ^ ^^
UPSALLE, Typis Viduse B. Hojeri.
S:2t Rtae Mjtis
M AGN/E FI D EIV1R0,
Reverendiifimo
PATRI ac DOMINO,
Dm erico alstrin,
S. S. Theol. DOCTORI longe
Celebcrrimo, inclutas Dioeceicos Wexio-
nenlis EPISCOPO Emincntiflimo, Ven.
Confiitorii PRΜSI DI Graviifimo, Gy- mnafiorumSchoIarumqj, per totam Dioe?
cefin, EPHORO adcuratiflimo,
MACENAT1 MAGNO,
Vantumpoptdaribus meisUmsquemriihisal*
tuleritgaudiinunciusille, qui Te,Reverens
diflime Pater, Dmejees Wexionenfis Epi-
fcopum creatum ejje, figtitficavit, verbis
ixprimi wquit, In Te mm Eccteßa Sveo ? Gotbica
tale ncifla efl vera religionishierum■> quäle mnttce<
lebraturafit poßeritas. Certe fub Tua tutela taute
felicioraaujpiciafoerare licebit, quanto übertora Tu»
in Ecclefiam cura omnium m confejfo funt documen-
ta. Patiaris igitur, Reverendiflime Prsefui, me gaudium illuå, quod inträ mentis reeeßus joveo, jam publice indieare. Addidit fiäuciamTuos, ergaämnes
MujarumLuitores, favörprorfusJlngularis f ut Tibi hane Verendiae qualemcunque defcriptionem tummaa-
»i«?/ veneratione offerrefim aufus. lgno[cas, Patro¬
ne Samme, mihi, laudum Tuarum praconi minus t-
doneo. Velme tacente, inftgnia Tua merita pr#di«
cant exteri, quijampridem Ttlumenrei literariaa*
gnoverunt: pradicat Patria noftra, cut eximia virtit*
tisacprofundaerudit'wnisTua?frufius propiusfentireli-
cuit. Tev«//» animisque, quotquotexTuonutupende*
mus> profequemur:Te, communis noftriTarentisloco, venerabtmur. Vive igitur diu felix ac fofpes Regi <&*
Patria! vive Lcckfia! vive Mups noßrts! Diem,qua
tanto lumine orbarnfe doleat Dicecefis IPextonenfis \Je*
ram &*Nepotibusdemum noflris notamejfe jubeat omn/s
bom audor. Fqle &fave
Reverendiilimi Ν O ΜIΝIS T ϋ I
tietotißmetultori ae tlienti
RRLANDO COLLIANPRO.
ViRIS Ådmoäum Reverenåis & Frtcclarifftms,
Mg. NICOL AO COLLIAΝDRO,
PASTORI inElghult &c.&territoriiUpvidingenfisPR/E-
POSITO Meritiilimo, Parenti Optimo, Carifiimo,
Mag. MAGNO OXELGREN ,
ΡAS TORI in Skiåritad vigilantiflimo,
Mag. SAMUEL1 ROGBERG,
PASTOR! in Fréderyd &c, Adcuratiilimo, Fautoribus, cognationis ergo, femper honorandis.
•'v- · ·'■ ' . .. .■ / '··. t ' . . -
r·ir ·... v·=.
Ε Ε, Parens Carißime, non poflum hac oecafione tiors publice ve- nerari > quippe cui id femper curae fuir cordique, non utviverem
tantum; fed utbene viverem, Minc igitur ingenioli mei foetum, quem Paterna Tita epixa ert liberalitas , Tibireddo venerabundus, Tu ver o, parens tndulgeni/]Jime, accipc haneopellam/ ceu meaé, erga Te, pieta-
tätis pjgnus ut unicum, ita ccrtiflimum, Deus O, M. a quovis malo
.quam diutiflime Te immunem prasftet Ecclefiae, nobisque ommbus qui Tito früimur patrocitlio, Quodanimo, quam verbis, effufiorc voveo,
yövebo,
Levern hane particulse patriae adombrationene Veßris praedaris No- minibus ut confecratam offerrem, noniblusLeeit narutaefavör, qui ne- ceilitudinem mihi Vobtscum conciliavit, fed förtunäeiimul', cui id profe-
£lo debetur, quod longo abhinc tempore Veßra adjun&us fuerim be- nevolentiae , éique fingulari. Eft haec> inquam, cujus in piam memo- riam munus hoc levidenie Vobis, cx prifca formula, do, dico, dedico, nullus dubitans, quin Veßra humanitas illud aequi bonique tit conful-
tura, Quodfupereft, Valcteomni bonorum genercaeternum florentes1
Admod. Reverend. & Prasclari
NOMINUM YESTRORUM
Ohfequentiffimus Filius IS indejejjustultor
ERLANDUS COLLIANDER.
R c. η.
§. ι.
Krendia, hoc nomine inde a pri-
fcis temporibus infignita, eilpars Smölandix , quinque continens
territorial), Kongenfe fcilicefc, Kinnevaldenfe, Alboénfe, Upvi- dingenfe& Norrvidingenfe, h. e.
vocabulis Gothicis, Kongahärad,
'Kimtewaidsbarad, Albohärad, Up- 'vidingeharad& Norrvidinge harad. Ad orientem Mo- ringia & Asbolandia, ad meridiem Blekingia & Scania.,
ad occidentem Finvedia & Rydingia, ad boream denique Niudungiahaec terminatur. Regioipfa noilratiumiingua
dicitur Verend & Vemsland, quaii propugnatrix aut de-
fenfatrix terra, cujus incolse patriae commoda fortiter&
animofe propugnarunt. Qiise veromemorabiiiacircahanc
occurrant digna, in fequentibusbreviter attingam. O
mnia enim & fingula enarrare.praefentis opufculi habitus
non finit; nec res operis Foret exigui. Ut igitur C. L>
hsecce pauca sequi bonique conFulas , enixe rogo.
.a) Baz. Hiß, Eccl. p. jf&.cfr. fcriptaPalmjch(cldiana,
quorum copiam, profavorefuofingular,i, mihi fecft D.
M. Andreas Norrelinsy Acad. Upf. Biblioth, Amplijjimus.
A f. C
2 «ΐφ-5 ) ° C
§■ II.
Ut ordo lumen rei maximeaffert; fic territorium primumaggrediorKungenfi feu Regium , hoc nomine a
fedibusquippeRegum appellatuma). Has interadhuc ap- parentes, praeter Kureßad,. civitatem Regis Kuronis b),
Ingelftad in paroecia Tborsäbs nomino. Fuifle illam ur-
bem ledernRegis Ingelli c) multüs fermo eil. Tracflus
circum hanc iniigni olim fuit ornatus querceto, quod ab
annis centum retro, & quod excurrit,flamma haufit im- provifa. Tumulus Regis, Ingelftads Inglingey feu Kong
Inges bog dicflus, in vertice duoshabenslapides, a runis
licet vacuos, heic cernitur. Juxta memoratum minor reperitur cumulus, in quo fenatores Regum fepulturae
fuifle traditos perhibent. Hunc iterum circumdant 165
annuli lapidei, quorum quidam majores, minores qui-
dam vifuntur, fub his vero conditos efle prsefeélos Re¬
gis, morbo exfiinélos, ferunt. In hujus fedis regiceme-
moriam varia adhuc nomina funt reliqua, utKongsan¬
gen, Kongsladan , Kongsmaden & Kongsbroen. Praeter-
#a ab ingelftad ad urbem Wexioniam, priecipueverovi-
cum Skir, totafere via collibus lapidibpsque eil ilrata.
Inhac ditione officina chartarum ad Lafebo , Ofhcinae
•vero ferrese ad Ekeryd& Areryddeprehenduntur. Fons
aquarum mineraliüm Hbgenelofin parcecia Urahfa com- paret. Flanc inter & pagum Skir tale fupereil monu-
mentumRunicum:
übifdh: ni: kmnf: ρπψγ: ifiia : snn:
ΜΗ : νηΐϊ : mv: IUWIF:
Sbakr let karva kuml eftir funi finafvin aukRymikh.e, Späker curavit fieri tumulum in memoriam filiorum
feiorum Suenonis &Rymingi. -
a) Tu-
) o ( „ 3 r A) Tunéld.ρ. 143. pöf. p.jüfr. efjtf2. OL
Mag. L. ιά. c) Sigfm.Hoßnan in Regenren Sablρ. igj.
ef 1X4. ita: In derfladt, falicet Wexionia, fleuß der
Goldfchmiedes back, welchereinegrentzemachet zwifchen
j diflrictibus und Voigderien 1)Kungaberad ij Norwin-
ga herad3) Owingaherad 4) Alboherad r) Kinawalds
herad. Der Smalandifcbe Konig Ingofollihnen den nah¬
mengegeben haben. Selbiger hatgewonet in dem vonihm
ernamdten dorfle, bigelflad, in Kungaherad belegen; und
fagt man , erfey eieflgeßanden aufder brücke ermelde¬
ten Bachs, und habe diefe Voigderien von feinen glied- majjen benennnet: Kinnavalds berad, von feinem Kien¬
bachen, Allboherad, von feinem Ellbogen: Norvingahe-
rad, w/zfeiner rechter hand, gleichfamvom norderflu-
geli Owingaheraä, von der liencken. vid. Locc.l.i.p.jo.
$. III
Interritorio Kinnevaldenfi, quod jam defcribendum lequitur, fedes Regia Allatorp quondam fuit. Hane a Rege Smolandorum Allone , tempore Amazonum Smo-
l'andicarum, fuiffe habitatam 0), vulgo jaflatur. Ipfa've-
ro aedes Regia longitudinem95, latitudinem 34 ulnarum
fuit complexa b). Cellarum ut & artificiofi illius fabri
Verlandi fabricos, praeteralia, adhuc oculis terminantur
rudera c). De hoc & filio Videriko multa prsedicant.
tnteralia Viderikus tale refponfum cuidam Ldng-ben-Re- fe, de nomine fuo quserenti, dedit:
Verland hette han Fader min , En Smed war han Ja flüon,
Botil d) hette min Moder
En Kommga dotter watt e).
Reliquiae antiquiffimse arcis Trojenborg, in memora-
tae regionis parcecia Nykyrkie, ad lacum Hafbal-
tan f) vifu deprehend^tur. Odinum & filium ejus /u**-
Giöthe hane sedincandam curaiTe, fant, qui credunt. Sil
A 2 va
6 4W ) o G
va proxima adhue Tr^/V? Skog audit, ut & villa juxtä·
hane lita, Trojemala, unde ipfum munimentum
Skants. Vocatur etjam Hbnfehylta Skarns ex villa adjacenti Honfe-hylta. Scilicetfuifc linfignis quidam Dux,
Hons HyIta, qui hoili arcem Trojam obfidenti obviam (
ivit. Hinc tanta fa&a fuit elädes, ut colles circumja-
eentes offibus concrematis & putredine exefis adhuc ai-
feere perliibearit. Tracdus prseterea huic caftello Tro- jenfi adjacens almetsrydantiquitus vocabatur, quemad-
modum etiam parceciain albis terrarum regiis-{Crmans Sfordbbckei') ad huncusque diem idem fervat nomen , a
vulgo licet Nykyrhieex nuper exftru&otemplojam ap-
pellata. In tumulo prope Trojenborg Rufticus quidam,,
praeter fagittas, calcar invenit, cujus fpira femipedi fuit sequalis & fcapus femicubito g).
a)■bfoh. Magi G./4.Msde Verende F).I.c. c) l. c:■ dy Fuit b#c Botilfilia Regis Allonis l. c. e), H#c, ut &
aliaplurimarex MS.archivi cancellari# Regi# excerpere mihi licuit bumanitatefingulärbAmpi. D. Reg. Secr.Aitdl
Ant.·Stiernmanni.. Dalb. Suec. ont.& mod. g) Cfr.·
tolleB. ArcL·.
ξ. IV.
Γη eadem parcecia. Almeisrydénii propugnaculum·
quoddam Trulieborg olim fuit. Tempore autem Regis Haquini Ring hoc caftellum in cognitionem venit a).
Quod licet1 ad nihilum jam fitredådtum, memoriamta¬
rnen Hiftorici b) non exftinxerunt. Ad villam Hake-·
quam, in parcecia Ursbult, arcem Hakes Slott didlam quondam fuiiTe, fermo nonnullorum increbuit c).. Fuit proeul dubio Hic Hake praefedtus Scanise, qui una cum Haraldo Gamle fceptra tenuitd). In parcecia Qja locus
sreperitur ajncenijs Gimle fen. Gibta Skiårfy Gothorunv
löcus
•θ ) o ( g» 5>.
locus litium rixarumque di&us. Fuit Gimle facer locus
in luco fraxini iitus/ubi Deos judicium habuiffe, &Mi-
nurem ejusque fenatores judicio fcepiffime ibi prsefuiffe
memorant: immo eidem Deo Minuri lacum quendam,
Minursftb vocatum, facratum fuifle. Hic milliari aE afn diftans, Minnesfib jam nominatur. De hoc in can-
tico ita
Herr Ρåder begynte $å lekafa-
Men orter gro
Ät warntetftannad i Minnes ååy
I hållenfå wål eder tro é),
Eft quoque in eodem vertex, Minurs Hwirfwel appel--
latus. Ibi:vero Minorem habuiiTe Gubernatorem Clas,in medio lacus &montis Glashall habitantem, omniumfer-
mone fertur. Huncgubernatorem vifitavitMinur, quo-' tiés adGimle,judicium habiturus, eft profe&us. OmneS
prretereaa tribunalibus minoribus ad Gimle feu Giotha
Ikiårfprovocaruntf), Hujus etjam loci meminilTe vi¬
deturEdda^: Vivent omnes nomines benemorati erunt
tum ipfo in loco , quiGimle dicitur g).
a) Loc. I i-p'33' b), L c.p.izy: Chron. Rhytm.
c) Florxificrres ant. Scan.p.ßf. d)■ Torf. Hift.Nor.pag.
2ßi. é) HerrPåderswifa vid.Coli.arch. f)Scrip.Palm.·
g) Mytb.3.Ver.in not. adH.»S.p.iß.■
§. V.· ,
Officinsferreas funtad Ålshult & Hufaby. Iii hoc
vero tormenta bellica funduntur. Prseterea in fundis
lacuum ferri mineras inveniuntur, ex quibus leviläbore minimoque fumtu optimum conficitur ferrum; dicitur
vero Mom, Yrke feufomahn, töphus quidam oehraceus
five globofus & pififormis iive lenticularis- magnitudine
& figurafeminislupini. Circa hane officinam fequentia
funt inftituta; 1 Uftrina'Masugn. 2 Perföratiö trochleseT)
6 ) o {
Barwinden, ubi tormenta bellica terebrantur. 3 Tudes
officins ferraris Hammar(median, ubi ferrum in lami-
nas longas deducftum fabricatur. 4 Fabrica ferraria Knipbammar /median,j duobus confiftens focis, in quibus variae conficiuntur manufadturie. 5 Mola frumen-
ti cumLexlapidibus molaribus. 6Machina afleribus con- ficiendis apta. 7Locus.menfuroe Måttftugan. 8·Tudicu-
la argillacea lerftampen. 9 Tudes coriariaGar/ware- ftampen. Quae vero plura ad hanc Lunt memorabilia,per
literas mecum communicavit PI. Rev. Mag. Abr. Krok
his verjbis; Twenne flags jårn tilwårkes hår wid bru¬
ket, ett flag helt Legt, hwar til malm håmtas uti Öja
ochfnoggefiöarnorr ut från bruket, ettannat flags jårn
tilwårkes af den malm, fomuptages uti fålen och åfnen,
hwilket, fall det ej år aldeles få fegt, kan doch brukas
till fmide, men fornåmligafttil giuterier. Uptagningen
fker dels omwinteren påis, dels οπί fommaren på flot¬
tar. Enar denne fiömalm framkommittilbruket,nyttias
den vid blåfningarne, jåmte en god fluff af en få kallad
gronften, och gifwer ett godt och lättflytande jårn,
hwaratgiutas Canonerftycken, Jårn- ellerfå kallade ka¬
kel ugnar afåtfkilliga flag medhwarjehanda figurer och
'ritningar uppå, kulorformerade iler, granater,bomar
wiktlod, grytor, klåckor, fotringar &c. För detta bruk
årfårdeles fordelachtigt, at på deff egne underliggande
ågor finnas alla förnödenheter , fom bruket betarfwar ,
fåfom malm, kohl, gronften,, ler, fandjord &c. utom
det atwattnet till faknad aldrigaffines i Aromen.
In hac parcecia duo funt lapides Runici, in quornm altero,ad parceciam Wederslof, hcectantum legere potui.
- - - Vmi IFtIR TiWU - - -
- - Kaut eftir Vakra - - h. e.
Gautin memoriam Vakri.
Alter
«»Η ) ° ( Hfr· ί Alter, in Parcecia Denningelända^ has Mit Runas:
IKtWlfc · fhF- RiHtt · i — still - iptlR üHi· SFif · hlf♦>
Jul/kir auk Ro/éin 1 - - Rain eftir
hidin fün fin. h. e.
Juldkir & Rodein curarunt poni lapidem in memoriam
Hidini filii fui
$. vr.
Kinnewaldenfeterritoriumexcipit Alboenfe. In hoc famofiflimi illi extenduntur Campt Bravallini, Bråwalla hed, ubi prieliorum maxime cruentorum theatrum cele- bratiftimum olim fuifte, conftans fama loquitur,& ingens
tumulorum lapidumque fepulcralium numerus indigitat.
Qiiod faneipfum nomen Bräwalla indicare videtur: Brα¬
νalla enimjGothicum eil vocabulum. iignificatquc bra,
idem ac bråyhaftig, ut Braddaucfur hradbder ä), tkvall ftragem feu fanguinis effufionem , valler enimvocat Ve- relius'b) caeforum cadavera: Vallftad eil campus pugnas
in quo praclia habentur. Sic Odinusdicitur Valfader,h.e>
Pater ilragis, & fedes ejus Vallhal, interfedlorum aula ; unde Edda: Odinus dicitur Bater ftragum, quiaillius filii delech funt omnes inproeliis cadentes, quos adfe in Vallhallam recipit c). Itaoque bravallidem eil acbrådbd,
& campus bravallinus bradodsheden, Odino ad Vallftad confecratus. Inprimis notari mereturclades Danorum a
feminis fa<fta, cujus memoriaapud Smolandosadhucfer-
vatur. Dicunt enim Rege Gothorum Allone,(1$. III) ex¬
trapatriam cumSmolandis, in militiamprofe<fto, Danos,
tarnapta dataoccafione, fines regni, ut popularentur , invaftftej feminas vero, Verendiae incolas, fub du<ftü
nobilisfimae mulieris Blend*, arma. cepifte , patriam- que
$ 4H ) o ( §-$*-
«ue, proftrato ingenti exercitu Danorum, mafcule defen- diffe d). Videlicet fuit Taxe quidam Danorum Dux,
quo erepto, Tumblinger fibiélegerunt. Hic everfionem agris intulit , varias feminas Gothicas defloravit., pof- feffionemque pecuniarum expreffit. Copias Danorum praefentia quoque Regis fuo adauxit comitatu. His au- tem cognitis, Blenda, miilis per totam regioaem nun-
ciis, feminas convocat, ut multum cibi, cereviiiae, mülfique fecum afferent, fimul admonens. Miilieres ad maximum congregatae numerum huic Blendaeomne pro- mittunt obfequium. Hoitibusigitur primoannuntiarunt,
ne regioni quid damni inferrent,, fed ad fe ρotius veni- rent, fuaque praefentia maritorum compenfarent abfen- tiam, ideoque etiam optimo exciperentur convivio.
Dani, ut hujus reiperlata fuerit fama, caftra haec mulie- jbria occupare nonnegligunt. Blenda autem caitra,.quo¬
que epulis erant neceffaria,, deferuit. Unde credidere hoftes hunc metum., fimulatum licet, fuo fe effeciffe eonfpeélu: itaqueut ad epulas veniunt, potu ciboque
fe onerant. Dolus tandem fortitudinem muliebrem non parum juvit Blenda namque per noélem reverfa fecu-
ros epulisque obrutos , ne uno quidern reli&o., opprimit,
interncit. In fidem hujus rei incolae nobis monftrant monumenta, inhuncusqj diemreliqua/').Ad Ströbyenfe praedium Ducem Bafie Stark atqueplurimos Danieos e-
quites manu heroidis Blendae difperfos fuiffe.dicitur. Bar
■fie bog, ubi Dux ille fepultus eil. Ä flrage Regis Dano-
jumcolles appellantur Konunga backar. Grebbe-backen feu collis virginalis, ubivirgines Gotbicee immanempu- gilem Olavum oeciderunt. Olofs backen, ubi pugil il¬
le eonditus. A tumulo Ducis Danici Tumblinger Tum¬
blingerbr. Lacus, ad quem haec cladesfaéla, Danfib, &
yicus, Danfibby ? locus cailrorum in imberbiumfagmi-
«S ) 0 ( 9
nis aeternam memoriam nominabatur fikcggelbja ? unde
'(käggelbfa by, lime in cantico:
Bråwalds Hed i Smoland har, Swen/ka Amazoner
Til Beröm, i godt jbrwar Pigor och Matroner,
Som giordt flora nederlag,
Deras Grajhbg ån i dag Kallas, dem til tacka ,
Skiåggelofa Backag).
Praeterea inparcecia Stenbrohult&pago Taksåfaad hnum
lacusMökelen rupes TakfieKlint a Danorum Duce Takfi
nomen accepiffe videtur.
a) Herv.S. C2. b) Innot.ad Her.S.C.II. c) Myt.
ig. d)Dalb.fuec.ant.pfmod. e) MS.de Ver. j)utPLRev.
Paß.Samuel Sibrel in Lekaryd,in literis admefcriptis ,
his verbis affirmat: ElljeftJomdettade Danjkasnederlag 'j-örne?nligaßfiiedde håruti Lekaryd fokn och Dan/ib bys ägor, will -jag berätta, at alla afberörde Ekeboms re¬
lation ommälte ätteplatßar ännu fiynas rudera til, och hafva fina gamla namn, och åro belägne i Danfib giärde
norr ochJoder om byn, fiom bemälte tabellutwifar g) De
unga Swearsoch Gibthers Komerfka bardalufl.
§. VII.
In perpetuam memoriam hujus fortitudinis mulie-
bris feminis ejusdem terraepeculiaria,eaque infigniapri·
vilegia, inde ab eotempore,quo hoitibushaec clades ae- cidit, indulta fuiiTedicunt. Sunt autem eorumhaecprae-
cipua capita. In adeundis haereditatibus uxor cum ma-
rito, & foror cum fratre aequam femper habent partem ä). Contra vero in aliis regni partibus fit, tibi ma- ribus duplo quam feminis major pars cedit. Ceterum virgo Sponfo nuptura in templumritu folenni ducifur,
Β noa
ίο ·** )ο(
ηοα fidicine chorago, fed tympanotriba,ut in reVene¬
risetjamMartiiipiritus eas memoresagnofcas. Immomo-
re militari in publicum proditurse medias fe cingunt fu- perinje&a bombycinaetelaefubtilifaicia,fi locupletes,etjam
tenuiares exlana conficiunt piclura textili. Haec ter- ritoria quinque I.) nomine Verendies iniignita iunt, quait diceres totius regni Gothic! praefidium b).
Reditus,TiinäeråntoVynon ultra duas öras argenteas pen- dunt. Contra vero Territorio Niudungenfi vftrahä-
radprsecipuum impoiitum eiltr\butumyfpring<°ß\.attendi- dum, ideo quod, ju/Ta Blendiefusque deque habentes,a
prcelio fe plane abilinuerint. Prseterea Blenda a Regema- gnisdonata eil muneribus,&pagusab ea habitatusWern-
landaby didos1, quud etiamnum fervat nomen, ubi il-
lius pluriumque monumenta adhue inveniuntur fepulcra- lia, ut certiorein me fecit Admod. Rev-D. M. & Prsepof.
DanielLannerus inliteris die 2fept. Α..1742adme datis.
a) Conf. RiuL AtL T.j. PagldjA*& Schedes Pahnfc hjMSi de Verende
§. VM
Hsereditatisprivilegia Lex Ecclefiaflicadeanno1688' Ulis ademit a). Judex vero provincialis Nobil. Harald Strbmfeltomnes rerum circumilantias eoram Rege hoc modo narravit: - - Så underlåter jag ickei diupafte
odmiukhet Eders* Kong.. Mt.föredraga at uti tiohårads- lagfagu åro 5 härader r neml. Kunga,. Ahlbo, KinnevaL la, Norrvidinge och Upwidinge härader, fom af ålder
och gammalt bruk nyttiat iladslags-wilkor ,fåathuftrun
warit gift och.tagithalft med mannen, och brödren halft
emot fyilren,. hwilken gammal fedwana dé hållit för
.lag och med ftort bekymmer päilådt fig derwid blifwa
hibehåldne , föregifvandes, fom de och man efter man, fomen iiker bedrifttil äminnelfe^ barnen efterlämna ,
ät
^ ) o ( IQf -f 1
at Forlangliga tider ikal quinfolken af defté härader pa Bravallahed i deras mans franwaru aldeles nederlagt fi¬
enden de Danika ; for hwilken giårning afwara hemåt, härader, fkolawara kallade Wårnshårader , och fåledes
de förmåner, de derföre niutit, kallas wårnsrått idet qwinfolken lika med mannen åro till arfs berättigade,
ochi de härader niutit påde gamla fkattehemman frihet
i punderåntorne, hwaremot Oftrahårad, fom ej iig til
■bemalte ilagikal infunnit, förmenes fådt endel tilökning
pa Ikatten, fom der finnes och kallasfpringeikatten, på
hwilket alt Ikal ftadfåftelfe bref, fom de berätta, wara
gifwit, men af Kong Chriftian den andre borforde til Dannemark; det hafwer ock, fom nogfamt i landetår kunnogt, til åminnelfe af fådan bedrift aitid qwinfol-
ken wid [fina bröllop haft för iig trummor, men för
mannen år gangit med annat fpel, och bära quinfol-
ken i deifa härader ånnu ftörre delen, befynnerligeii ytterft mot Blekingen och Skåne, fom de kalla falt-
tekn kring lifwet, ett band, lifta eller annat flikt- - och
tom bemålte gamla fedwana i min lagfagu hårtil blifwit
-efterlefvad och hållen for lag och nu arfsråtten fördelas,
fomhår til warit brukeligit efter lands och ftadslag,hwar-
tmder och Pråfterfkapet forftås, få underftåller jag utial- dradiupafteödmiukhet, huruwida defte härader, fom i
det öfriga komma under landslag, mage härefter niuta
deras gamla wana och förmente rätti arftagandetil go·
do,på hwilken håndelfe den ladanallernådigftblefwe/ef-
terlåtit, fyns detuti defte reviderade balkarC.2A2. Erf-
da B.beqwåmligaft kunna införas, eller bemål. "härader
fårikilt Ed.Kong. Mt. allernådigfte ftadfåftelfe bref kunna
dera åtniuta - -
Cognita hac memorabilicaufta, Gl. M.Rex Carolus
XI de iftis privilegiis fic ftatuere voluit: - - Up*
på eder underdånigft giorda förfrågan angående alt den
B 2 af
12 <& ) O C
af ederforeilålta twifwelsmål om den praxi fomüti Ble¬
kingenfå wål fom Smoland , wid arfsdelningar fkal wa-
ra brukelig, naive wi i nåder refölverat, at då någon
twift ifådaria mål dem emillan opkommer , och under
Edert ikårfkodande devolveras, den famma efter wåral-
«nånna och fundamental lag och förordningar afdömas,
men eljeir kunna wi wål i nåder efterlåta , det de fins
emellan mage förenas , och under iig bruka fådan wana få långe ingen ftrid emillan dem om flikt opkommer ,
hwilket länder eder til nådigt fwar och efterråttelfe b), a) Peringjk. inprasf. ad Sog. b)I.e. cfr.fcript.Palmf.
$. IX.
Non paucaknonumenta, prcelium contra Hunnos,
in campis hifce, geftum fuiiTe, oftendunt. Sunt enim
Huna-Kungs hhg, Hunahall, Hunnaby, Hunnefkog &
Hunslund. PetrusRudbeckius a), & Comes Dalbergius\
qui campos Bravallinos in Sveciafua Nova & antiqua de
lineatos publicavit, ut & Peringfkibldius Junior b) e- xiftimant Regem RidGothise Angantyr, de quo loquitur HervaraeSagac), in hifce campis olimDunheden appella-
tis cum Hunnis pugnaviffe. Hi autem Smolandiam o- lim Ridgothiam nuncupatam fuiffe cum Verelio d) fup- ponunt. Notum tarnen eil, antiquarios de vero Ridgo-
thice fitu iuter fe non convenire. Natali enim folo in-
dulgentes, alii Ridgothiam in vicinia Pomeraniae, aliiin Dania, alii in Scania, alii denique in Svecise parte bo-
reali collocant.
a) Vid.Coli. Arch. b) InPr<zf. ad Sog. e) C. 20,
d) In notis ad Herv. S. C. 10.
Jf. X.
Praelium in toto feptentrione olim maximum inier Ringcnem Regem Sveciae & Haraldum Hildetannum Re¬
gem Danias circaannum Chriili 735 a) commiiTum fu¬
iiTe,
