1 Λ. «R
DISSERTATlb ACADEMICA,
AUSPICJA
KOMANÜRUΜ
FORMULAM LEGIS:
DE
COELO
SERVARE
LE VITE R Ρ ROP
OUAΜ .
CONSENTIENTE AMPL.FACULT. PHILOS,
IN ACADEMIA REGIA UPSALIENSl,
PRASIDE
CELEBERR1MO VIRO
MAG. PET RO
9
Eloqu. PROF, Reg, et Ordinär.
PURLICO EXAMINI MODESTE COMMITTTI
JOHAN. ABR. STRANDBERG,
OSPROGOtHUS.
IN AUDIT. CAROL. MAJ. D. XXI. APRIL,
Anni MDCCLIX.
Η, A. M. S.
U Ρ S A L 1 iE.
Amplijßma ConfultiJJlmoquc: V1R0,
DOMI Ν Ο
JO m A SCHLING,
Äd
documentadeprolixi Tui, Patronequibus, fppraOptimeVQta,in memihianimtgra- tulatus Fam ab illo iisque die,quo me# fideFcariiii-mos tuos, paternseque omnino indolis, Filios credi- difti* decenter pradicanda, fumma etil ope eni-
rer, mukuni tarnen in me defideran,jngenue, necefie eil, confitear. Patiaris igitür* Patrone Honoratiifirne,, fatione^, habita beneficiorums 'quse· vel memoria rerinebuntur fempiterna, jam publice Tibi dedinfli-
mum declarari anirnum; fimulque hafce inco ni¬
tas oculis 'tuis lubjicf ,, Dominique Tuo confe- crari pagellasr quas ftudiorum primitias,
fereho* adipicias vultü y mihique * ur in . hunc diem ita in pofterum * patrocinerisiubmifle
contendo. De cetera non lntcrmiffurus unquam fum, pro perenni tua tuxquer honbriFcentifllmxr
Familix mcoltxmkate. vota fundere calidiifima. Vi-.
vam vero^ quoad vivefsriicet>
AmpliJJimi ConfultiJJi?niqua NOMItäS TUl
cüTtor inåefejjiis JOH: ABR. STRANDBERG.
£
Areborne och KonPt-Erfanie Samikmakaren
ocb Invånaren I Linköping,
Min Käraite Fader.
C\anfedtβ mina denbgmvifa Allmagten, utifom knqppcij'tjkäflat filensen dtder,tjus,dä
fyntes upoffra mina dagar dt et bißrare ode, och blan¬
da det menlofa nöjet med en tårandeforg, däet bmt
Faders hjertafä tidigt bortrycktes ifrån fit barn, fom det, nåfl Gud, fkolft tacka får lycka och fram¬
gång i v erIden; fkickades J mig likval, Min K.Far, i
denforrasflodetil et kraftigt hägn och uphjelpandc.
De välgärningar, med hvilka j mig åfyerhopen, äro
flere, än at de af mig kunna rätteligen omoråas, faß mindre, fom fig bör, grifas. Uptag derföre >
Min Far, en rzwgÄ (körd afdenfragt,jag vid detta Lärofätet hunnit uphämta■, och tillåt, at deffe bla¬
den, hvilkajag fbrEdre ögon lägger, få vara et be¬
tydande prof afden vördnad jagEder och min Hul-
' dafle Moder är fkyUig, Aldrigfkola Edra dagar
blifvafä långa, aldrig med ftorre vältrefnad up- fylta, ån den bnfkar, hvilken under hela finlefiiad
framhärdar
Hogtärade Kärafte Faders
lydigfle fon
JOH. ABR. STRANDBERG.
Ρ. Di
§, L
omanum Imperium id faftigii atf- fcendifie, ut alia inter opera ma»
gnificentiiBma> quae Mars & Ars junélis condidere manibus, altius
eminuerlt & primumquafioccupa»
rit Iocum, nemini fundatiflim©
Keipublicae vaüdiora tutioraque prsefidia, quibus totum Illud ssdificium, ut ita dicamv Poiiticumfuper/lru&um fuit, ordinem intelligo iummum
& religionem auguftam confideranti, mirum erif. Hac enimnullä, Livio teile (V), Respublica majorvelfantti-
or, ml bonis exemplis ditior fuit. Praeter ea, nec haec*
duo exftiteruntXola, omnique beneficio fcientiarum defli—
tuta: Pallas enim, feu Miqgrya? artium Dea & Prasfes,
fedem quafr fixam fibi Romas elégeråt^ hane caput,
arcem omnium fere terrarum conftituendo, ut ibi, tan»
quam hvhorto* femina fpargere poiTet, quae nontantum
venuiiiffimo*floresemitterent, fed uberrlmum etjampol- Jlcewßtur firu&iinu in rei & public», & privatas utiUy-
tatenn
❖ ) 5 f Ψ
iafem & commodum prope invidendum. Unde almce ftir-
jus Matris fcetus, Eloquentia, Poéfis, Hiftoria, Philo- fophia, immo reliquce artes, quae ad animos oble&an- dos, moresque hominum expolicndos faciant, non fo-
ium incunabula fua, fcd adölefcentiam» atque maturio*
rem getatem, aptid RomairGy^Wdere. Nullus itaque du- bitet» quin ex hifce feminariis, vel fingullS uniuscujus-
que fcientiaj rivulis, exceilentiffimij ernanarint 'viri, qul vel ad augendam, vel coniUtuendarn, vel omni eximpe- tu, belli ore ac faucibus, eripiendam, vel fan&is denl-
que, gravitate tarnen mixtis, quo fineerus privati ac
public! offkrii tenor fervaretur, Fegibus adüringendam tlempubiicam, ftudio quafi rapti inflammato, omni nifu in id incubuere, ut fuo & popularium fuorum defiderio fatis
poiTent facere. Egregii, inquam, hi viri, eo faciJius fi-
nes fibl prsefixosy eosque optimos & fapientiffimos,
ut obtinerenr, de fubiidik fuerunt foliciti aptiffimis5
quemadmodum varia variorum officiorum collegia initi- tuenda curarunt. En! caufas & origines diverforum ibl Magiilratuum. Jam nontantumConfules, Prsetores, JE- dlfés, Tribunos, Quasitores, Di&atores, Cenfores, In- terreges, & id genus alios, crearunt& prodiderunt, fed ejusmodiperfonas etjam,quae ad facrorum cuitodiam ad*
vigilarent, qute publicis & privatis hoftiis vi&imisque,nee ron precibus, innumeram iftamf'multitudinem Deorum&
Dearum,quam Tibi finxerant, plaearent & propitiamredde-
rent. Etenimcertocredebant, hos eiTe,quos penesineon*
cufia relpublicas falus, marisque terrceve reåio fit, immo illcs effe, quorum ceelefti providentiae omniafubjeéta exi-
fterent, quiquenon tantumeorum virtutes praemiiscumu-
lentj &vitia feveriifimepuniant 5 fed omniaconfiliayfive infago, five in toga; nutu & arbitrio fuo, dlrigant guber-
pentque, Hinc nihil eilet omittendum, aut incipiendum,
ßiii Diis ducibusxquos, varfis modis, jufla fua indicare
A } mor-
) <5 f
worfalibus arhitrabanfur, quibus compertis, a$dones fus-
cepere, fufceptas coniummavere , fpe cc.rtiifima freti,
.feoptata, ex vofo,eile impetraturos; fmminus,litasplane
Jntermitterent,impiasacque fceleitas duqerent« Sicper- videmusrationes, cur diflinéia'Pontificum.-collcgia fint or- la; cur Pontifices, Augures, Quiodecproviri. Decemvirl facrorum, Septemviri Epulones, Fratres Arvales, Fe- ciales, RexSacrificulus, Arufpices, Curiones, Sodales
Titlenfes &c. Inftituerentur. Fräter ea,quee inemoravi-
mus, collegia, quorum urvumquodque in id incurobebat,
utvoluntatem Deorumindubiratisex fignisindagarepo^Tet,
(unt mulfa alia, filentio involvenda, quod noitro ifnftitu-
to minusirifervlunt. Nobis enim, in prüfend, animus
eit Aufpiciorum ritum de txlo fervare, quanturr» ingenii permiferintvires, fub adfpe&u ponere. <Juo verofuccef-
fti in perdifficili verfemur materia, Judicium erit penes B* L. cujus miriorem cenfurarn eo, quo par eft, verbo¬
rum honore nobis expetendam ducimus.
(a) Lib. I. c. /.
% II. ' i
Åd argumenti illuftrationem, fi quid nos vldemus-,
tonducent preemittenda, quodnujpicnim, fecundum Ety·
mologos, fit quafi ovis fpecium,, & ab avibus fpe&andis
derivetur. Graece adpellatur ZwowcTtioc. vel οςν&οσκοπΐού
ab cwos vel vpvis avis, volucris, ales, & σκέπτομca cir- cumfpicio, difpicio. Ipfe vero aufpex dicitur Graece
cicüvoaKGTCcs vel οξν&οσκοττοε, Synonymum auipicii e/Te au*
furtum, quod a qarritu aviumy idque ab garrlendo, re- petat örtum, tnulti eruåttorjini, & qiiidem Cicero, con- tendunt» quamvis folertifiimus Plinius diftingvat inter auguria & aufplcia avium. Ex ejus mente, augum mu*
nus erat tantummodo in garritu avium, aufpicis vero,
non iolum in cantu, fed volatu etjam, paftu & tripu-
idioavium> nec non tonitru & fulmine ccell poiitum (b).
# ) 1 ( Φ
Vox aufpicii aptict Außeres, & in propria, & impropria
occurrit fjgnificationc» In propria quando fumitur, fie id, vel latey vel ßritte, velßrittius* Later ejus figni»
ficatio omniadivinafionls genera includit. Quod exTul-
lianis feriptis grobarepoiTurnus, qui dicit: Fulmen Omni¬
bus rebus· optimum aufpicium kciberi, β finißrumjue-
rit (c> Stritte vero per aufpicium intelléxeris ejusmodi divinationis genus» ut nos quoque in praefenti,
quo ex volatii % garritutonitru Zf fulmine futu-
ταprgdicerentnr, quibiisciimvel felix\ vel infaußus,con-
junttus eßet fueeeßus, β k<z iiltcve ättiones fufeiperenturj
abfolbend<e & perficienä<£« Veriim in flrittiort fenfur il¬
la fola divinatio per aufpicium intelligiturs quae exgarrf*
tu, volatuy paftu, · &tripudio avium profieifeebatur.
Idem de augurio efto judicium, nempe vel late, vel βri¬
tte* vel ßrittius freqüentari foletr. fed dixiiTe fufficiat?.
iullium ipfurrv id vocabuli ad quamvis divinationem feu confeduram traduxiffer Oniear inquif, femper frußra verißima auguria reruirt futuraruml\d). Propria horum
verbörum aeeeptione enucleata, ad impropriam adgredi-
mur.. Aufpicium pro duttu, jortuna & auttoritate poni~
tur in Virgilios:
En! hujus, natef aufpiciis illa indyta Roma Imperium terris, animos <equabit olympo. (e)
Nonnunquam ufurpatur pro imperio poteßatey in eo- dern Pccfa:
Communem hunc ergo populum, paribusque fogamiH Aufpiciis See. (/>
, Dicimusetjam roeis aufpieiis, pro med arbitrio\meoMär¬
tey tkmeisauxiliifr Sichabet citatüs Virgilius:
Me β fata meis paterentur ducere vitam
Aufpiciis·, tf fponte mea componere curas♦ (g)
Augurium denique adhibétur pro oraculo 7 ut coIHgeré
fas eft ex diito Virgiliano$;
Da
φ ) β ( &
Dapdfer, augttrium, atquc animis i'Uabere fioflris, (b)
Sed de aufpicio auguriove nknium diu. Juxta noml-
navimus formulum Legis & earn, exiEliaFufiaque legibus
depromtam, heie praecipueintelliginius, Vocabuium Jer-
varry TituloDiiTertationis itidem prasbxurnjinAu&oribus,
v&riosquideriiadmirtitfenfus,at vera>cumde coelo&aeriis
rebus aguur,idem eftatque objervare. EleganterLucanjs;
Et üocius valuer.es augur fervare [mißras, {s) Alibi:
Nec aelum fervare licet: tonat augure furda, (k)
Idem apud Ovidium:
Linguave jervut<z pennave dixit avis„ (/)
Neque aliter Ennius:
Hinc liemus eufpicio fe devövet, atquc [ecundam
Solus avem[ervans% At Komulus puleber in alto Quserit Aventino, fervans genus altivolantum, (m)
Xta vero Lutatius Srholiaftes: proprio, inquit, ujus e(t
auguris verbo fervare, augures enim, dumcaptam augu- ria% dtcuntur coelum fervare. (n) Addimus, fubftanti-
vum J'ervat-or olympi in eodem Lucano quid bbi velit»
fatis intelligl, Eo fpe&at Obfervator Gall.FObfervateur,
In eo occupatus, ut aitra ileilasque fervet, in varia phsenomenahaud leviorismomentf, ute.g. infolii & lunse
defe&iones intentiori vifu , faepius oculo armato, intro- fpicere queat, Hinc \Obfervatorium Gall. tObjcrva-
toire,lieuclevepourobferver les aflres,fpecula & locus iite
eminentior, ex quo, vej no&e concubia, at fudo tarnen ccelo, Ipia aftra, eorum obitusi oecafus, curfus, mo-
tus xeéte fervantur. Subeft itaque cau/Ta, eurnoftro
eevo congratulemur ufum longe exoptatiiiimura ex infti*
tutlsßderalibus Qbjervatwnibus: abufui gentilium quippe jam diu nuntium remifere Nationes quaelibet,ad humani-
tatemnatae, & Chriiiianifmi luce colluftratae. Quamquam
h%€ geaeratim difleruimus, id tarnen concedimusluben-
# ) 9 { #
fiflimenon dee'iTe snagni HominisScriptores, qui form«-
lam: de ecelo Jervare ipeciatim fumferlnt, & non nifi
tum adhibendam velint, ubi infelix &infauilum aliquid
omen & aufpiciumfuerit deprehenfum, quod itidem ex-
prirni fvevit voce obnuhtiandiy quem fenfum loca non- nulla Ciceronis expoftuiare videntur.
a) PltfuL. VILc.yÖ. b) Divhi.L. II,r.i$. c) IV, Fbilipfi.c7. d) JEneid. VI.v.qSi.lffeqO. e) JEneid. IV*
v. io2. f) JEneid, IV. v.340. tf feqv, g) JEneid, III* v*
$q, b) LLv.601, *) Cic.Atttc. L,ILep.y. it, Cic,in Va-
ttniumc.7, i) Um L V.v.spi, Ό L I* Trift, eleg.
j)Cic,L·LDivinat,c44$. m) InStar, VI. Ibebaid.v. 931,
§. -III.
Ordinls quidemratiopoftulat, utpaucis oftendamus*
quis aufpicium primus invenerit, fed cum inter eruditos
non conveniat, nefcimus profe&o, quid heic fitdefenfi-
tandum. Alii Apollini, jovis & Latonae filio, iftam de- ferunt laudem. Quatuor enim precipue artium Inven-
torem & PraefidemApollinem habent, nimlrum: Botani-
£es} Artis fagittandi; Muficae live Po£ticae, & Divinatio«
nis. rianc ob cauflam, Latlne augur vocitatur, 8c Grae-
ce πξοοψιοέ% quod preefagum fignificat, nec non Ao|pW,
οίτΐο τη λοξδ obliquo, quia obliqua & dubia refponfa con- fulentibus per facerdotes dabat a), Alii tribuuntTirefi®
Thebano inventionis gloriam, qui fere ilsdem, acApol¬
io, vixit temporibus, &magnus fuilvätes b). De iftofa- bulantur multa multiPoStarum, nempe quod is, cum ali«
quandoinCithacronevidiffetduos dracones coSuntes,8tfe«
minamoccidiffet,infeminam ipfevnutatus Gt; poft fepten·
nium vero, cum marem draconem interfeciflet, in pri*
ilinam formam redierit. Alii alias rationés mutationis ad-
ferunt, Cfr. Ovidium, Hornerum, nec non Lexicogra- phum Calepinum. Alii dicunt Prometheum, Japeti fi»
liumj primum fuiiTe augurem, alii Cararo, qui Rex Ca-
i ^
g ri^
Φ )ro' ( '#
rieefüit c), alii Sethum Patriarcharn rf), Jofepfium, Ja*
cobi filium alii ef, qui propterea vocatur a Pharaone, Rege /Egyptiorum, Π2Ϋ5 πώϊ Gén.XLf. ιieu occul-
ti revelator vel index. Diäirant, ^Egyptios in divinan- do fuiffe difclpulos Jofephi, quos deinde Chaldaei, Cfrai-
dseos vero Graecl, hos autem tandem Romani imitati ftint.
Tantus quorf fummorum virorum eft diflenfijs, non fa-
cile nobis erit in medium adferre iententiam, orrnium
probatiifimam. At id tuto adfirmare poftumut, artem hane valde efle antiquam, & ejus incunabuia ar] vetuilis- firna tempora, jure optimo; refcrri* Nös, nixrauélorita-
te Nieupoorti /) contendimus Romulum, Regem Roma¬
norum, qui oélavo feeulo, ante Chriftum natum, vixit,
tres» pro numero tribuum, augures primum inftituiile, hisque quartum poftea additum, fortade a Servio Tullio;
Hiomnes erant Patricii ordinis$ anno vero A. U. C. 4*4.
quinque ex plébejo ordine funt conftituti, & prioribusad-
je<fti, ut fierent novem augures vel aufpices. Sullave¬
ro Diélator, prout multa innovavirnumerum adauxit, quindecim creando augures.
a) Nieup. de ritib. Hom. feB.IV. C.r. f.3. Plin.
L·· VI\. c. fö; c) Natal.Com. MytboU p.j/f* d) Vidi
£)ifp P. Lindflrom defcriptione^ rei literarice adminiculo*
fi) 3uftin, L· XXXVI.c. 11. f) Nieup*feBilV. c, 11.
§: IV.
Origines & inventores hujus fcientise poftquam vidi-
tnus, perfonae, hoc munere fundluree, funt confidérandae.
Ceterum, priusnodum quendam, necefie eft, folvamusr
an augures a civibus reliquorupri ordinum fuerlnt diverfL Quodl negamusj prseeunte ipföTullio a). Miniftrienirir
omnes fåcrorum, fnter quos fünt referendi aufpices, non
fuere apud Romanos, prudéntiiHmo coniilio, ab allis ci¬
vibus diverfi, fed iidem viri , & facris & clvilibus, ne
qpid litis & tumultus, religionis cauila, inRepublica ex-
) i i ( #
oriretur, muneribus fundi funt b)· Officium-ergo no*
ftrum non adftridum fuit certo cuiclam ordini civium·, fed augures eligi potuere ex omnibüs in univerfum civi- bus, qui vel dodrina, vel honoribus eranr maxime con-
fpicuij deinde, nec certas cujusdam setatis habita eil ratio,
fed ipfi adolefcentes, poft iumtam togam virilem, qui vel
dodiores, vel honeftiores reliquis erant» in huric honoris gradum evehi fveverunf.Hi augures,fi unquam alii mini-
itrorum facrorum, indefeflamdebebant literisnavare ope-
ram> rite redeque muneri priefuturi fuo. Mulla enim,
eaque diverfa* eorum muneris officia, maxime folidam requirebant fcientiam. Phyficce eflent periti & Hiftorie .animalium, ut inteiligerent naturam & proprietates iüo-
rum, auguri obfervandorum. Studerent Aftronomise, diftingvendi cauiTa adfpedus ceeli veros a fpuriis. Eiuce-
rent integritate vitce & morum, praefertim taciturnitatl addidi, ne aiiorum ludibrlo exponerentur, prudentiori-
bus prsefentibus, neve hacßtatio lingvse vile redderet au»
gurium ipfum. Hincnon mirum, cur hic ordo in tanto honore, apud Romulidas, fuerit: nempe quodprimum Io-
cum poft Pontifices occuparitj quod tarn fandus fuerit£
quod hocce munus auguribus vivis non potuerit eripi
cum potius arte & fcientia, quam honore, niteretur$ im»
<mo, quod iftorum primusMaqi/ler colleqiifaiutatus fit c).
Addendum iftis, ut honeftiffimis Reipublicse membris,
uti purpura & cocco licuifle d). Unde Tullius dibaphum
feu purpuram bistinßam,pro ipfo auguratu ponit. Cur-
tins noßer, inquit, dibaphum cogitat, fed infettor eum
moratur e) i. e.Curtius arnbit honores augurli, fed varia adfunt obftacula, quae impediunt, quo minus votl fiert poflit compos. Ne vero videamur rationibus deftituti, quando auguribus tam eximios & prope frnguiares adfcri- bimus honoresΊ audiamus Ciceronern^ nobiscum facien-
fem: multa in noßro collegio, inquit,funt prwlara:fed
1 2 bot,
5$t ) 12 C Φ
fiocy de quo agimus, inpritoiiu quodr utepifsque <etate an¬
tecedity ita fententig principatum tenetr nequeJolum an*
tecedentibusy [ed iiietjam, qui cum imperio-junt, majo¬
res natu auquresanteponuntur f): NecnonLivium: Au-
gurium, ait,, fuijje publicum perpetmmfacerdotium g)·
a) Pro Domo.c.q* b) Nieup.p.q2(S\ c)Nieup.p* '332, d) Ibid. e) Cic.Fänu L. II·ep. 10,. f) De Senett* c. 'S- g) It· I· c·■ 1$··
$l v.
Proximum eftr quomodo fierl deberet äufpfckim , guaedam ut fubmoneamus. Ccefa vidima, & fufis pre- eibusr velato Capite> & dupjici toga augurali r qua? I®-
na dida efl 0), vei trabea amilduSy ceelo non turbido *
iole Oriente, fedens augur, Orienten* verfus profpexit,
Htuum b) i. e. baculum incurvum, & leviter a fummo
inflexum baciilumfine nodo, manu renens. Quo li-
tuo cceli regiones, inträ quas figna erat obfervitarurns, deiignabat; haec ipatia templa vocabanturv quod aicm- plando vet tuendo defcendit, & generétim omne fignl-
iicat fpatium c)* Qua fado, defixis in coelurn oculisy
& adtenté föiliclteqiie circumfpedis, ac periuftratis car- dinibus omnibus, exfpedabat» nunquid in iito fpatio fe
oftenderet d). Et quia omnls vofUcrisf vårlo utifurmo*1
tu= corporis, nunc prono, nuncobliquo, nunc fupino r' membraque pro fübitu fledit, diftörquet, extendit, con- trahit e)>· accedit» quod jarn huc, jam iliuc vo~
länt alites jam- hane , jam aliam , corporis partem occultant,, jam cjmunt, jamfilent, jam edunt, jam a cibo abftinent, 8cquie rellqua:: ideireacura auguris erat
diligentiifimeobfervare,, qu® aves, quo geftu, cantuve
& quadénique parte tenipli defignati adparerent/). Qui-
bus cpmpertis, Γι dextrum völatu fuo hse occupavere la¬
tus,; infaufta, adverfa, atque piacularia cenfebantur au- guriay omniaque, augurum ex: difeiplinay. abnuere pro-
# ) ·3 ( ❖
poßtoque adverfarh Sin vero in laevo lafere hsererenf
eaedem, profpera iibi omina poiiicebantur, nec non Ioe-
tos fpondefcantfucceiTuSr Unde Tullius: Nobisßntßra
videntur, Grejis Z? Barbaris dextra,meIiora· Qüanquam
baudiqnoro, qu<e bona ßnty ßniflra nos dieere ; et]am
β dextra ßnf. Sedeerte noftri finißrum nominaverunt,
extertiiquedextrum,: quiuplerumque meliusidvidebaturgY
Hinc Varro: α Deorum, inquit, jede cum in meridiemfpe-
Bes , ad ßnißramfunt partes mundi exorientesr addex-
tramoccidentes, jactum arbirror, ut ßniflra meliora au·
fpiciar quam dextra·eße exißimentur h). Fdem fere fen-
tiunt Capito,, & Sincius. Hinc avibus, ratione diver-
fae indolis diverforumque geftuum habila, impoßta efle
nornina rneminimus; aliae enim canentes feu eantu au- fpicia faciendo» ofeines·rliftas i)5 aliae, quae volatu au- guria fecere, prtpetes vel alites nominale.. Eleganter
Virgilius
Qiii tpipodäf, Clarii lauros, quißderafentify
Et volucrum linguas, & pnepetis ominapenne kji
aliae porro, aliquid fieri finendo, finißrt: aliae impe-
diendaT funebres: aliee arcendo*f vel aliquid vetfndo,
arcuiae: ehedem etjam a remorando & inhibendo, retrio·
rie & inebrce vel cnebrt nomen invenere: aliae, fe vel¬
ieηdo, malumqueaufpiciumfaciendo, volsqr&x aliae deni-
que, vocem ex fummoracumlne emhtendo, ßipermca-
ne<c funt adpellatae l). Ceterum non ex avibus folis, fed
fonitru etjam &fulmine, debebat auguriacapere Nöfter».
Quod fi in finiftra partecceJitonitrua ciefrat Jupiter,pro- fperforet eventus» De quaIremVirgil, tn)i
Audiif, & codi qenitor de parteferena Tntonuit Icemim:fonaruna leti fer arcur*
Serenaautem ubi tempeiiare ita tonuiiTet, ut homlnes,,
sedes, · arboresque effent ta&ae, id infauiU erat omlnls,
%uod verßbus hifce patebit ή):
Ε f Stepe
J *4 ( fyfy
Sepe malum hoc tiobis, (i mens non leva fuijjet,
De crelo tactas memni pr&dicere quercus#
Jmtno o)i
Nött alias osclo ceciåerunt plura fereno Fulgiira, nec di.vi toties arferecomete.
Quo fpeélat iilud Tacitij urbem Princeps luftravit e re- fponfo harufpicum, quod .Jovis ac Minerve eedes de coe-
lo ta&« erant p). Di&is adjiciamus, Romanos dlurnaJo-
vi, no&uma Summano, ( quem Plutonem dicebant) ad- tribuiffe fulmina: & ea> quse Xolus Jupiter ejacularetur,
lasta promittere, quae, habito Deorurn ccetu, adverfa mi- nitari putabantur. Cumque, quandovel folus, vei{om·
municato confilio, Jupiter intonaret, in dubio efiet: ful··
getra adorare, & poppyfmatibus obilrepere, confenfum
fentiumove tonante,fuifTe,nefasPUniuslegem fancirenotavit q). Addendumr)5 nefas cum popu-quoque.,
lo agere. Hinc Cicero in Vatiniumc.S: Augures omnes
ttsque a Romulo dccreverunt% Hove julgentecum populo jigi nefas efle s). Sic monuiffe juvat, locum iftum, qui fulmine ta&us fuit, bidental nuncupari, quia ibi hoftia,
In bidente five ove confiftens, immolata fuerit., indeque relägiofus habitus; ibique etjam reiiquise veftigiaque ful¬
minis colle&a, terrasque mandata funt, tefte Nieupoort Cap. II. ?. de Äuguribus.
a) Roßn.antiqu. Rom. }fl. c. 9. b) Or. Diinn. L. L
c. /7. c) VarrodeL LLVI.c. 3. d) Roßn. antiqu. Rom.
C /X de aug. Cic. Divitu L· le. fj. f) Nieup.
J/.jf.2.denuqur. g) Divin. L IL c.39. b) Bri[Jon.de JormuLUb.T.pag.12?. i) Varro de L. L p.fg. A) /Eneid.
L IIIv*360+ l) Hildebr.antiqu. Rom.p.34. mj /Eneid,
IX.Vi η) Virgil. Eclog.I. v.jß. o) GeovgitIV. v.
487. Ρ) Annäl.XilL r. 24. q) L· XXVIII. c. 2. r)
Appiau LLp.tef. s) SaviJiusinHtfl. Tacitip. 103.
§. VI.
# ) ή C ❖' ξ. VI.
Praeter ea , quae carptim tetlglmqs, alut, iromo ferr fhnumerabilia, extififle auguria, conflat, quorum per- paucareceniere lubet. Nafcebaiur aufpicium ex pullls, e quorum paitu, pulte vet offa confiftente,, futura preedice-
Bat augur: fi enim pulli, cavea émifli, ad oblätahi efcam
moxprofilirent, & avide ea vefcerentur, faufium id ha- bebatur; fin minus, infauftum a). Ρ Claudius, be!lö>
Punicoprimo, navale prselium commlfiurusj nuntio »i
pullario quodam ad eum perlato, cavea non exiifTe pullos
ad paftunv, eos In mare abjici juiiit, dixitque» quia efie nolunt, bibant. Qüod certum erat maliominisaugurium.
ClaiTem enim feam, tempeftate orta, amifit Claudius b}.
Ex ventis quoque haud raro portenta efle profe&a inve¬
nimus. Venrosenim Deorum eiTe nuntios,,& vota pre- cesque homintim ad eos deferre , finxere. De quo
Virgil, c):
Ρartem altquam venti Drvum referatts ad nures. ,
Quapropter vota irrita, a ventis ad Deos non efle perla-·
ta, fibi perfvadebant. Quod ex hoc Virgilii patet d):
Multa pätri portanda dabat mandatar ftd Euri
Omnia difcerpunt ζ & nubibus irrita doriant.
Sic 5 quicquid avcrfabantur & evenire nolebant, a ventil differri diillparique orabanf. Äddimus aufpicii genera, quse ex dirft, quarum nomine compledlebantür ea, quse
in fuis ipforum corporibus fiebanf, aut qusein agro, do¬
mo itinereve, infolira Ulisobjiciebantur, capiebanf, v;*
g. hirundinum confpe&us & confefTus babebatur infau-
ftusy gallinse cantus dirum aliquid portendebat, fi Iepus**
fceta vulpes, prsegnans canis, iter dirimerent, fi quidβ muribus efifet arrofurn, fi cibus ex ore prolaberetur, aui repente convivium conticefceret5 fi tigna ibnitum edi»
diffent, menfeecrepuiiTent, dira portendebahtur 5 fi ocu- fus palpitaret, pedes prurirent, aures tinnirent, inaufpi- eatiifi-
